jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap
jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap
Tiecelijn 26van bisschop Hartgar en diens opvolger Franco. Over zijn levensloop valt verderniets met zekerheid te zeggen. Naast commentaren op teksten over grammatica,de brieven van Paulus en het evangelie van Mattheüs schreef hij eenvorstenspiegel (De rectoribus Christianis) en een negentigtal gedichten: lofdichten,smeekbeden om drank en voedsel, kleding en onderdak, ekphrastische 4gedichten, grafschriften, een strijdgedicht (een debat tussen de roos en de lelie)en een opmerkelijk gedicht over een ram die door honden wordt gedood. 5In het bovenstaande gedicht (nr. 57 in de editie) maakt Sedulius een leugenaaruit voor een vos met gebruikmaking van traditionele motieven zoals diete vinden zijn in de Physiologus, bij auteurs als Plinius en Isidorus van Sevillaen in de bestiariumtraditie: de schijndood van de vos (v. 5-6) en zijn zigzagloop(v. 9-10). Gedichten 55 en 56 gaan ook over een leugenaar, maar daarin komengeen vergelijkingen met vossen voor.Bovenstaand gedicht is vertaald, in zevenvoetige, jambische regels, naar deeditie van Traube.NOTEN1 Deze herder is waarschijnlijk bisschop Hartgar van Luik (840-855).2 Cf. Exodus, 34, 29 ff. Door een vertaalfout heeft de Vulgaat ‘gehoornd’ in plaats van‘stralend’; dat is ook de reden waarom Michelangelo’s beeld van Mozes in de San Pietro inVincoli (Rome) horens op zijn voorhoofd heeft.3 Een verwijzing naar het verhaal van Susanna en de ouderlingen (Daniël, 13).4 Een ekphrasis is een kunstige beschrijving van een voorwerp, meestal van eenkunstvoorwerp.5 Mark Nieuwenhuis, ‘Dierenleed. Grafschriften en lijkklachten van en voor dieren in deLatijnse literatuur van oudheid en middeleeuwen’, in: Tiecelijn 25, (2012), p. 207-212.LITERATUUR• Sedulius Scottus, On Christian Rulers and Th e P o e m , s translated with introduction byEdward Gerard Doyle, Binghamton, 1983.• Idem, ‘Carmina’, in: Ludwig Traube (ed.), Poetae Latini Aevi Carolini, vol 3, Berlijn, 1896.~ 202 ~
Vertaling / Tiecelijn 26een MiddeleeuwSe MeTaMorfoSeMark nieuwenhuiSIn onze tijd vond ook iets afschuwwekkends plaatsdat overal op aarde niet meer onbekend is.Toen eens een priester, vol van Gods geboden, ingezelschap van een koor van maagden hymnen aanhief,– hij had zijn slapen al omwonden met een lint, 5zijn hoofdtooi was een mijter, tot zijn voeten reikteeen linnen hemd en ook een glanzend purperen kleed –sprak Venus lachend: ‘Zo zal moeder overste jouontvangen. Liefde blijft bedekt door kuise kleding;jouw melodieën gaan mijn godenmacht plezieren 10en op mijn altaar zal een lieflijk lied weerklinken.’Op slag schiet bij de priester vuur door merg en been. 1Terwijl hij tracht, vol vuur, Gods welbekende hymnente zingen, spreekt het klaaglijk stemgeluid van deverdwaasde minnaar in een litanie van hartzeer. 15De hogepriesteres van deze tempel voelt danook zelf het razend kwaad van de godin; ze kijktverwonderd naar zijn mond die heerlijk zingt, raakt inextase door zijn lied en slaat zichzelf, zijn trekkenstilzwijgend monsterend, razend met haar handen, staart 20hem roerloos aan, beweegt en wankelt dan, haar lijf, alseen moeder in de ban van Bacchus, amper meester.De liefdesgod beheerst zijn priesterhart volledig.De ogen lokken, schaamte weigert. Driest trekt Venusten strijde, wint het van zijn schaamte. Stijf stort hij 25zich op haar en verdeelt – hij wil niet dat haar zusterszijn prooi bespotten – over allen gul zijn gunsten.Hij kan al snel meer geen van allen zonder blaam vanzich afhouden – Venus schenkt haar giften overvloedig!God ziet dat zij Zijn eredienst besmeuren – maar 30~ 203 ~
- Page 152 and 153: tiecelijn 26one, inseparable’ (p.
- Page 154 and 155: tiecelijn 26Banford en MarchTh e F
- Page 156 and 157: tiecelijn 26Voorplat van The Fox, H
- Page 158 and 159: tiecelijn 26schijnlijk is dat ze zi
- Page 160 and 161: tiecelijn 26hij spelenderwijs drome
- Page 162 and 163: tiecelijn 26wordt genoemd is heel i
- Page 164 and 165: tiecelijn 26Hoezeer Lawrence zich o
- Page 166 and 167: tiecelijn 26NOTEN1 Blijkt uit nagen
- Page 168 and 169: tiecelijn 26An Illustrated Biograph
- Page 170 and 171: tiecelijn 2632 Voor meer details/ar
- Page 172 and 173: tiecelijn 2652 Zie Sigmund Freud, T
- Page 174 and 175: tiecelijn 26~ 174 ~
- Page 176 and 177: tiecelijn 26Misschien valt het hier
- Page 178 and 179: tiecelijn 26Maar dan - de schilder
- Page 180 and 181: tiecelijn 26alle slag, bedelaars en
- Page 182 and 183: tiecelijn 26die kan zichzelf in dez
- Page 184 and 185: tiecelijn 26Zijn kleine kop steekt,
- Page 186 and 187: tiecelijn 26berustend inlevingsverm
- Page 188 and 189: tiecelijn 26drinken in het heden’
- Page 190 and 191: tiecelijn 26NOTEN1 Stefan Hertmans,
- Page 192 and 193: Vertaling / tiecelijn 26letaldus Va
- Page 194 and 195: tiecelijn 26Zodra het vuur het hout
- Page 196 and 197: tiecelijn 26Ze vragen: ‘Boze mach
- Page 198 and 199: tiecelijn 26NawoordLetaldus van Mic
- Page 200 and 201: tiecelijn 26• Paul Pascal, ‘The
- Page 204 and 205: Tiecelijn 26niet ongestraft - en sl
- Page 206 and 207: Tiecelijn 26ling en commentaar, waa
- Page 208 and 209: Tiecelijn 26uitstekende Nederlandse
- Page 210 and 211: Tiecelijn 26VoorafHet dierenepos Va
- Page 212 and 213: Tiecelijn 261Akte van beschuldiging
- Page 214 and 215: Tiecelijn 26Wie ‘t janken van die
- Page 216 and 217: Tiecelijn 26Het werd, jawel, een gr
- Page 218 and 219: Tiecelijn 262Ten Paradijze ...151 P
- Page 220 and 221: Tiecelijn 26197 [Speels] Reynaert z
- Page 222 and 223: Tiecelijn 263Bruin de Beer verliest
- Page 224 and 225: Tiecelijn 26‘Als ik die honing ma
- Page 226 and 227: Tiecelijn 26men joeg hem haast over
- Page 228 and 229: Tiecelijn 26381 De Kater schreeuwde
- Page 230 and 231: Tiecelijn 26Breng hem voor mij, zod
- Page 232 and 233: Tiecelijn 26en onvolprezen toch uw
- Page 234 and 235: Tiecelijn 26Er zit helaas niets and
- Page 236 and 237: Tiecelijn 26en roofde ongestraft, b
- Page 238 and 239: Tiecelijn 26600 Hij heeft dit kwaad
- Page 240 and 241: Tiecelijn 26627 En toch bleef Nobel
- Page 242 and 243: Tiecelijn 26Ja, Nobel leek de Vlaam
- Page 244 and 245: Tiecelijn 26Hedwig Pauwels (Sint-Ni
- Page 246 and 247: Tiecelijn 26~ 246 ~
- Page 248 and 249: Tiecelijn 26~ 248 ~
- Page 250 and 251: Tiecelijn 26~ 250 ~
Vertaling / Tiecelijn <strong>26</strong>een MiddeleeuwSe MeTaMorfoSeMark nieuwenhuiSIn onze tijd vond ook iets afschuwwekkends plaatsdat overal op aarde niet meer onbekend is.Toen eens een priester, vol van Gods geboden, ingezelschap van een koor van maagden hymnen aanhief,– hij had zijn slapen al omwonden met een lint, 5zijn hoofdtooi was een mijter, tot zijn voeten reikteeen linnen hemd en ook een glanzend purperen kleed –sprak Venus lachend: ‘Zo zal moeder overste jouontvangen. Liefde blijft bedekt door kuise kleding;jouw melodieën gaan mijn godenmacht plezieren 10en op mijn altaar zal een lieflijk lied weerklinken.’Op slag schiet bij de priester vuur door merg en been. 1Terwijl hij tracht, vol vuur, Gods welbekende hymnente zingen, spreekt het klaaglijk stemgeluid van deverdwaasde minnaar in een litanie van hartzeer. 15De hogepriesteres van deze tempel voelt danook zelf het razend kwaad van de godin; ze kijktverwonderd naar zijn mond die heerlijk zingt, raakt inextase door zijn lied en slaat zichzelf, zijn trekkenstilzwi<strong>jg</strong>end monsterend, razend met haar handen, staart 20hem roerloos aan, beweegt en wankelt dan, haar lijf, alseen moeder in de ban van Bacchus, amper meester.De liefdesgod beheerst zijn priesterhart volledig.De ogen lokken, schaamte weigert. Driest trekt Venusten strijde, wint het van zijn schaamte. Stijf stort hij 25zich op haar en verdeelt – hij wil niet dat haar zusterszijn prooi bespotten – over allen gul zijn gunsten.Hij kan al snel meer geen van allen zonder blaam vanzich afhouden – Venus schenkt haar giften overvloedig!God ziet dat zij Zijn eredienst besmeuren – maar 30~ 203 ~