jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

tiecelijn 26opgezweepte interesse voor oosterse en Russische ideeën bon ton waren. Duidelijk is dat hijde ziel nooit echt als een immateriële realiteit ziet, maar evenmin kan zeggen wat hij er juistonder verstaat. Soms lijkt het alsof ‘ziel’ een eufemistisch synoniem/alternatief is voor ‘geest/bewustzijn’. Uit zijn essayboek Studies in Classic American Literature (1923) blijkt dat hij zichvooral lovend uitspreekt over auteurs die de ‘ziel’ van de zee (zichtbaar/tastbaar als de mysterieuzewitte walvis in Herman Melvilles Moby-Dick), van irrationeel moorddadig gedrag (Edgar AllanPoe’s verhalen) of van een natie (Walt Whitmans Leaves of Grass) weten uit te drukken. In hetessay over Whitman klinkt het nogal triomfalistisch: ‘Whitman was the first heroic seer toseize the soul by the scruff of her neck and plant her down among the potsherds’ (Selected Essays,p. 269). Ook in zijn essay over Giovanni Verga, de door hem vertaalde Siciliaanse naturalist diehij ‘one of the greatest masters of the short story’ noemt, hanteert hij de aan- of afwezigheid vande ziel als een parameter om over de personages te oordelen die in diens werk en, bij vergelijking,ook in dat van Flaubert en de grote Russen aantreden (zie Selected Essays, p. 276-285). Over deverhouding tussen bewustzijn en ziel, zie ook de (eerste) lezing van Catherine Brown, https://podcasts.ox.ac.uk/series/dh_lawrence, Oxford, 15.02.2012.26 Gedachten toegeschreven aan Constance in Lady Chatterley’s Lover, voor zij een verhoudingbegint met Mellors: ‘But if you were another class and another race, it wouldn’t do; therewas no fun merely holding your own and feeling you belonged to the ruling class’ (p. 72). Zieook John Worthen, D.H. Lawrence. The Life of an Outsider, p. 350-351.27 Fantasia of the Unconscious, p. 188. In Apocalypse, geschreven net voor zijn dood, isLawrence veel minder optimistisch gestemd: ‘We have lost the cosmos. The sun strengthensus no more, neither does the moon. In mystic language, the moon is black to us, and the sunis as sackcloth’ (geciteerd naar D.H. Lawrence, Apocalypse, with an Introduction by RichardAldington, The Albatross, 1932, p. 78).28 Bijna had ik geschreven ‘niveaus van leven’, toevallig de titel van Julian Barnes’ laatsteroman Levels of Life (2013; vertaald als Hoogteverschillen), een compact en schitterend verhaalover liefde en liefdesrouw. In die laatste roman tref ik ook een lawrenciaanse formulering aan(‘I think it was the Earthrise that really kind of got everybody in the solar plexus’, p. 27) eneen omschrijving van de liefde waar Lawrence zelf ongetwijfeld pap van zou lusten: ‘Why dowe aspire to love? Because love is the meeting point of truth and magic. Truth, as in photography;magic as in ballooning’ (p. 37).29 Fantasia of the Unconscious, p. 111.30 Vgl. Frank Kermode, Lawrence, Fontana/Collins, 1973, p. 90 (‘And there is no point, Ithink, in denying that there is a deal of rubbish in the Fantasia’).31 Bij wijze van voorbeeld verwijs ik naar Roland A. Pierloot, ‘Het Oedipuscomplex alsrationele verklaring bij D.H. Lawrence’, in: Tijdschrift voor Psychoanalyse, (1995), 2, p. 60-70.Vgl. John Worthen, D.H. Lawrence and the Idea of the Novel, Macmillan Press, Londen, 1979,p. 26-44 en Sofe Ahmed, ‘Sigmund Freud’s psychoanalytical theory Oedipus complex: Acritical study with reference to D.H. Lawrence’s Sons and lovers’, in: Internal Journal of Englishand Literature, (2012), vol. 3/3, p. 60-70. Laatstgenoemde bijdrage tracht aan te tonen dathet Oedipuscomplex niet zo universeel is als graag wordt aangenomen en dat Paul Morelsbinding met zijn moeder hooguit opvallend of uitzonderlijk kan worden genoemd (p. 69).~ 169 ~