jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

reynaertgenootschap.be
from reynaertgenootschap.be More from this publisher
12.07.2015 Views

tiecelijn 26Hoezeer Lawrence zich ook afkeerde van alles wat naar Freuds inzichtenneigde, toch kan niet ontkend worden dat zijn eigen geschriften er onmiskenbare,zij het soms dubbelzinnige sporen van dragen. Al schrijft hij in‘England, My England’: ‘Let the psycho-analyst talk about father complex.It is just a word invented’, 55 het is zonder meer evident dat zijn vertrouwdheidmet Freuds ideeën en zijn lectuur van Sir James George Frazers werkzich met zijn schriftuur hebben vermengd. Volgens Peter Balbert is mededaardoor Th e F o xop te vatten als een soort ‘palimpsest’ waarin ‘the variousinscriptions of influence on Lawrence compete for priority in this dense andrevealing work ’. 56 Zo is de scène waarin Henry de vos doodt en het dier bij destaart houdt wellicht schatplichtig aan een initiatierite uit Frazers imposanteantropologische werk The Golden Bough, waarin de vos gezien wordt als debelichaming van de graangeest (‘corn-spirit’) en de vossenstaart wordt afgesnedenals bewijs van mannelijke moed. 57 Een rite de passage die door Henryop zijn manier wordt overgedaan.Ook de indringende manier waarop March tijdens haar sluiptochten methaar gitzwarte ogen de vos – en later ook Henry – in het wit van de ogen kijkt,lijkt verdacht veel op de omkering van het algemene verbod het totemdier ‘aante raken of zelfs aan te kijken’. 58 ‘She saw his dark, shrewd, unabashed eye lookinginto her, knowing her. She felt him invisibly master her spirit. She knewthe way he lowered his chin as he looked up, she knew his muzzle, the goldenbrown, and the greyish white. And again she saw him glance over his shoulderat her, half-inviting, half-contemptuous and cunning’ (p. 8). De verleiding isgroot dit citaat een betekenis toe te dichten die het niet intentioneel heeft,maar ‘know’ (bekennen) zou in een bepaalde nieuwtestamentische context inieder geval een seksuele connotatie hebben. 59 Omdat dit in een lawrenciaansecontext zoveel meer voor de hand ligt, ga ik er niet nader op in. De manierwaarop March later de staart van de dode vos aanraakt, laat daar evenwel geentwijfel over bestaan: ‘Time after time she took the full fur of that thick tailbetween her hand and passed her hand slowly downwards’ (p. 49). Het heeft eralle schijn van dat March de dode vos post mortem masturbeert en Henry duseen niet mis te verstane voorzet/hint geeft.Bij wijze van afsluiter zou ik er nog op willen wijzen dat ik alleen rekeningheb gehouden met de laatste door Lawrence gepubliceerde versie van Th e F o x(1923), waaraan twee versies (1918 en 1920) zijn voorafgegaan die zowel qualengte als teneur sterk verschillend zijn. De verschillen zijn in eerdere bijdragenuitvoerig beschreven, maar eentje wil ik de lezer van déze bijdrage niet onthou-~ 164 ~

tiecelijn 26den. In de eerste en tweede kortere versies worden noch de vos noch Banfordomgebracht en eindigt het verhaal allesbehalve in mineur: het huwelijk vanMarch en Henry is ophanden en daar draagt zelfs Banford het hare welwillendtoe bij. 60 Ten slotte heb ik me verre gehouden van elke biografische (her)interpretatievan fictieve gegevens, hoewel daar blijkens zijn biografen alle reden toezou kunnen zijn en de gespannen verhouding tussen zijn echtgenote Frieda vonRichthofen (Weekley) en Lawrence de tekstexterne motieven bieden om deaanpassingen van de oorspronkelijke tekst te verklaren. 61Bovendien wil ik er graag aan toevoegen dat de lectuur van Lawrence’ werkme gesterkt heeft in de overtuiging dat hij zijn beste werk heeft geleverd alsnovellist en niet als romancier, dichter of essayist, hoe prijzenswaardig sommigevan zijn romans 62 en hoe aangrijpend gedichten als ‘Fidelity’, ‘The Piano’en ‘The Ship of Death’ ook mogen zijn. 63 Het oordeel van John Worthen overWomen in Love als ‘a very carefully constructed experimental novel, designedto elicit paradox rather than fall helplessly into it’, blijft tot de dag van vandaagovereind. 64 Dat in Lady Chatterley’s Lover onderhuids een visionaire ‘sociologische’allegorie sluimert die het boek verwant maakt met Joseph Conrads Heartof Darkness (1899) en William Goldings Lord of the Flies (1954) is even onmiskenbaar.65Sommige zinnen van Lawrence zijn het overigens waard aan het collectievegeheugen te worden toegevoegd, zoals deze uit zijn roman Kangaroo (1923):‘There was the vast town of Sydney. And it didn’t seem to be real, it seemed tobe sprinkled on the surface of a darkness into which it never penetrated’. Ofde volgende zin over het lied van de Alpenherder in The Lost Girl: ‘a singing[…] that sounds as if some wild and icy god were warbling to himself as hewandered among the peaks of dawn’ (p. 165-166). Maar deze en vele anderezinsneden halen het niet bij de densiteit en stilistische brille die hij in novellenals Th e L a d y b i , The r d Captain’s Doll, Th e F o x ,St. Mawr, The Virgin andthe Gipsy en The Escaped Cock (ook bekend als The Man Who Died) weet teetaleren. 66Welgemeende dank aan mijn inspirerende oud-leraar Johan Goethals, die me veertigjaar geleden voor het eerst liet kennis maken met een deel van Lawrence’ werk,aan mijn beste vriend Marc Alliët voor de heel gewaardeerde logistieke hulp, aanWilliam Blundell, Andrew Storey en Gordon Oddy voor de losse gesprekken overLawrence.~ 165 ~

tiecelijn <strong>26</strong>den. In de eerste en tweede kortere versies worden noch de vos noch Banfordomgebracht en eindigt het verhaal allesbehalve in mineur: het huwelijk vanMarch en Henry is ophanden en daar draagt zelfs Banford het hare welwillendtoe bij. 60 Ten slotte heb ik me verre gehouden van elke biografische (her)interpretatievan fictieve gegevens, hoewel daar blijkens zijn biografen alle reden toezou kunnen zijn en de gespannen verhouding tussen zijn echtgenote Frieda vonRichthofen (Weekley) en Lawrence de tekstexterne motieven bieden om deaanpassingen van de oorspronkelijke tekst te verklaren. 61Bovendien wil ik er graag aan toevoegen dat de lectuur van Lawrence’ werkme gesterkt heeft in de overtuiging dat hij zijn beste werk heeft geleverd alsnovellist en niet als romancier, dichter of essayist, hoe prijzenswaardig sommigevan zijn romans 62 en hoe aangrijpend gedichten als ‘Fidelity’, ‘The Piano’en ‘The Ship of Death’ ook mogen zijn. 63 Het oordeel van John Worthen overWomen in Love als ‘a very carefully constructed experimental novel, designedto elicit paradox rather than fall helplessly into it’, blijft tot de dag van vandaagovereind. 64 Dat in Lady Chatterley’s Lover onderhuids een visionaire ‘sociologische’allegorie sluimert die het boek verwant maakt met Joseph Conrads Heartof Darkness (1899) en William Goldings Lord of the Flies (1954) is even onmiskenbaar.65Sommige zinnen van Lawrence zijn het overigens waard aan het collectievegeheugen te worden toegevoegd, zoals deze uit zijn roman Kangaroo (1923):‘There was the vast town of Sydney. And it didn’t seem to be real, it seemed tobe sprinkled on the surface of a darkness into which it never penetrated’. Ofde volgende zin over het lied van de Alpenherder in The Lost Girl: ‘a singing[…] that sounds as if some wild and icy god were warbling to himself as hewandered among the peaks of dawn’ (p. 165-166). Maar deze en vele anderezinsneden halen het niet bij de densiteit en stilistische brille die hij in novellenals Th e L a d y b i , The r d Captain’s Doll, Th e F o x ,St. Mawr, The Virgin andthe Gipsy en The Escaped Cock (ook bekend als The Man Who Died) weet teetaleren. 66Welgemeende dank aan mijn inspirerende oud-leraar Johan Goethals, die me veertigjaar geleden voor het eerst liet kennis maken met een deel van Lawrence’ werk,aan mijn beste vriend Marc Alliët voor de heel gewaardeerde logistieke hulp, aanWilliam Blundell, Andrew Storey en Gordon Oddy voor de losse gesprekken overLawrence.~ 165 ~

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!