jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

tiecelijn 26hij spelenderwijs dromen op de voor hem zo evidente tegenstelling tussen het‘vuur’ van de liefde en de tucht van het huwelijk?Een tweede bedenking heeft te maken met de bijna rechtlijnige invulling vande dromen, al is de lengte van de beschrijving volgens het boekje en de graadvan ‘verdichting’ eveneens. 43 Als het Lawrence er echter om te doen is Freudsdroomanalytisch model te ontmaskeren, waarom dist hij dan twee exemplarenop waarvan de latente inhoud en/of symboliek zo manifest is dat de parodierendebedoeling niemand kan ontgaan? 44 De vraag is dan ook of Lawrencebeide dromen als een ironische knipoog naar Freud heeft ingelast, dan wel bedoeldheeft als een fase in de ontwikkeling van March’ aanvankelijk erg sluimerendelibido. Ik wil hierop graag het antwoord schuldig blijven, maar het staatbuiten kijf dat Lawrence herhaaldelijk het nauwelijks bewuste of halfbewustekarakter van March’ mentale toestand beklemtoont. Die toestand contrasteertvolkomen met die van Henry, die zijn beslissing om March te veroveren endaartoe de vos en Banford te doden bij volle bewustzijn neemt. ‘His consciousnesswas supernaturally keen’, aldus de verteller kort nadat Henry March’ briefheeft ontvangen en zijn moordplan hem helder voor de geest staat. Helemaalop het einde van de novelle wordt March’ bewustzijn ‘a strenuous consciousness’(p. 87) genoemd en is zij wat dát betreft zijn gelijke geworden.Censor en totemBehalve voormelde dromen en de daarmee verbonden beweegredenen vanMarch en Henry om met elkaar scheep te gaan, verdienen uiteraard Banforden de vos de nodige aandacht. Dat Banford voor/door Henry moet wordenuitgeschakeld, is intussen zonneklaar. 45 Ze ‘moet’ verdwijnen omdat ze hemhindert bij zijn jacht op March. Ze heeft een weinig gunstige invloed op de‘ontmannelijkte’ vrouw die Henry tot elke prijs ‘hebben’ wil. Deze motieven,die zowel voor de lezer als de betrokken personages makkelijk aantoonbaarzijn, horen thuis in het rationele speelveld waarin ze zich bewegen. Ze behorentot de oppervlaktestructuur van een verhaal dat helemaal op het eind eensoort spreidstand/spagaat te zien geeft: 46 een ongeduldige, geprikkelde Henry‘aching almost in torment to leave England, to go west, to take March away’en een onzekere, krachteloze March die ‘looked away to the sea’s horizon asif it were not real’ (p. 88). Wellicht aarzelt March om te vertrekken omdat zeaanvoelt dat vertrekken/reizen gelijk staat met doodgaan/sterven, althans in~ 160 ~