jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap

tiecelijn 26In weerwil van zijn reputatie wil ik er graag op wijzen dat de auteur zichhoogst zelden aan expliciete of gedetailleerde seksscènes heeft gewaagd. Inzekere zin komen ze alleen voor in zijn tot schandaalroman opgewaardeerdelaatste worp, Lady Chatterley’s Lover, waarvan de ‘oorspronkelijke’ tekst pas in1959 is vrijgegeven en een jaar later is gepubliceerd. 21 Zover mij bekend komtin al zijn ander werk nauwelijks een scène voor waarin een orgasme of coïtus– behalve ‘orgasme’ ook wel ‘crisis’ genoemd – expliciet wordt beschreven. ‘Gesuggereerd’wordt seksuele gemeenschap uiteraard wél, maar veel vaker wordtze geïmpliceerd of eindigt een hoofdstuk waar de beschrijving van een en anderzou kunnen beginnen. Er is bij Lawrence een aanzienlijke schroom aanwezigom de fysieke liefde uit te beelden, niet alleen omdat hij haar idealiseerde, maarook omdat hijzelf de natuurlijke zuiverheid ervan niet wou omlaag halen. 22Die schroomvolle instelling houdt hij in wezen vol tot het einde van zijnschrijvende bestaan: het is zonder meer opvallend dat hij de liefde vooral opeen metonymische manier verbeeldt. Talloos zijn de scènes waarin geliefdenelkaar diep in de ogen kijken, elkaars handen langdurig vasthouden of verruktzijn over hun naakte voeten. Nog indrukwekkender vind ik de scènes waarin zeelkaars lippen beroeren en onder het langdurige kussen bijna wegzwijmelen ofzelfs in slaap vallen. De voorbeelden zijn legio, maar wie zich wil vergewissen,verwijs ik graag naar een heuse ‘filosofie van de kus’ in het voorlaatste hoofdstukvan Th e R a i n b o (p. w 497-499), een uitvoerige cursus ‘spooning’ in de onvoltooideroman Mr Noon (1920-1921) of naar de kusscène in hoofdstuk drievan The Trespasser (1912), waar het initiatief uitgaat van een verliefde vrouw:‘It was the long, supreme kiss, in which man and woman have one being, Twoin-one,the only Hermaphrodite. When Helena drew away her lips, she wasexhausted. […] Her desire was accomplished in a real kiss’. 23 Het valt niet teontkennen dat lippen, voeten, handen en ogen gesublimeerde verwijzingen(kunnen) zijn naar het geslachtelijke, maar even cruciaal lijkt het me te onderstrependat Lawrence elke zweem van vulgariteit behoedzaam schuwt. 24Bovendien moet erop gewezen worden dat ware liefde altijd gepaard gaat meteen streven naar volkomen eenwording. Hoe dominant hij zich de man (cf. ‘thepioneer of life’) voorstelt en hoe onderworpen ook de vrouw (cf. ‘in the twilight’),als het over liefde gaat in lawrenciaanse zin, is het kernwoord ‘oneness’of ‘communion’, zoals uit het vorige citaat al mag blijken. In nagenoeg al zijnromans wordt diezelfde overtuiging beleden, ook als het om een homoseksuelerelatie gaat, zoals die tussen Ursula Bragwen en Winifred in Th e R a i n b , o nét wvoor de terugkeer van Skrebensky: ‘Their lives seemed suddenly to fuse into~ 151 ~