jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap
jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap jg 26 jaarboek 6 - Reynaertgenootschap
tiecelijn 26Thomas Hardy’s controversiële laatste roman Jude the Obscure (1895-1896), dieaan hetzelfde thema is gewijd, gaat de auteur op zoek naar de psychische, socialeen fysieke voorwaarden die beide met elkaar zouden kunnen verzoenen. Nalectuur van zijn belangrijkste romans en verhalen blijft voor mij de suggestieovereind dat een (geslaagd) huwelijk uiteindelijk alleen het resultaat kan zijnvan rationele, pragmatische of cultuurgebonden overwegingen. Wanneer Ursulahardop nadenkt over het huwelijksvoorstel van Birkin in Women in Love(1921), het indrukwekkende vervolg op Th e R a i n b , o komt w ze tot het besef dateen huwelijk niet het soort liefde impliceert dat zij zich daar bij voorstelt: ‘Shewas not at all sure that this was the kind of love that she wanted. She was notat all sure that it was this mutual unison in separateness that she wanted’. 12 InAaron’s Rod verzekert Rawdon Lilly, die net als Birkin fungeert als Lawrence’woordvoerder: ‘There’s something with marriage altogether, I think. Egoisme àdeux’. En die opvatting wordt door niemand weerlegd, ook niet door de vertelleren nog minder door Lawrence zelf. 13Halfweg The Lost Girl beweert Geoffrey, die tot de artistieke troupeau behoortvan Madame Rochard, in aanwezigheid van een ontredderde Alvina:‘Look, my boy, love needs no havings, but marriage does. Love is for all, even forthe grasshoppers. But marriage means a kitchen. That’s how it is’. 14 Woordendie omineus blijken en bewaarheid worden wanneer Alvina zich op het eindevan het boek totaal vereenzaamd voelt in haar Italiaanse keuken: ‘She sat in thekitchen on the seat, with all life gone dark and still, death and eternity settleddown on her. Death and eternity settled down on her as she sat alone’ (p. 399).Als romancier en novellist verplicht Lawrence zich doorgaans over huwelijken liefde na te denken vanuit het standpunt van een vrouwelijk hoofdpersonage:Anna of Ursula in Th e R a i n b , o Ursula w of Gudrun in Women in Love, Alvina inThe Lost Girl, Lady Daphne in Th e L a d y b , i Kate r d Leslie in The Plumed Serpent ofgravin Hannele in The Captain’s Doll. Laatstgenoemde denkt over het huwelijk,dat haar liefde voor Alexander Hepburn in de weg staat: ‘And marrying the HerrRegierungsrat was like marrying the doomed captain of the doomed ship. Thesense of fatality was part of the attraction’. 15 Gudrun omschrijft het huwelijk opde openingsbladzijde van Women in Love denigrerend als ‘possibly undesirable,but bound to be an experience of some sort’ (p. 7). Wanneer vrouwelijke personagesten huwelijk worden gevraagd en daar uiteindelijk in toestemmen, gaanzij net als hun mannelijke tegenhangers door een langdurige fase van loutering/bewustwording. Ze komen tot het inzicht dat het huwelijk veeleer een kwestieis van ‘gezond’ verstand dan van liefde en tederheid. En dat is een prijs die som-~ 148 ~
tiecelijn 26migen onder hen, tegen beter weten in, bereid zijn te betalen zoals Alvina/Allayein The Lost Girl of Kate in The Plumed Serpent, terwijl anderen, zoals Ursula inTh e R a i n b , o die w prijs uiteindelijk te hoog vinden.Het huwelijk dat in zijn romans en verhalen wordt voltrokken of overwogen,betreft meestal personages van verschillende sociale of culturele komaf. Die socialeen culturele verschillen vormen, begrijpelijk genoeg, een complicerende factor,zoals blijkt uit romans als Sons and Lovers, The Lost Girl, The Plumed Serpent,Lady Chatterley’s Lover en de novelle The Virgin and the Gipsy (1926). Bovendienlijkt zo’n huwelijk alleen stand te houden als ten minste aan één voorwaardewordt voldaan: de welwillende overgave van de vrouw aan de man. Het komterop aan dat zij haar ware gevoelens weet te onderdrukken en zich neerlegt bijeen ondergeschikte seksuele en sociale rol ten overstaan van de man, die van eenaantal natuurlijke voorrechten geniet die haar worden onthouden. ‘Man is alwaysthe pioneer of life, adventuring onward into the unknown. […] Woman for himexists only in the twilight, by the camp fire, when day has departed’. 16 Als zij tochvoor zichzelf opkomt, loopt het zonder meer spaak.Dat gebeurt bijvoorbeeld in de openingshoofdstukken van Aaron’s Rod,waarin Aaron zijn vrouw verlaat, omdat hij nu eenmaal niet kan begrijpen datzij haar rechten opeist. In meer dan één inwendige monoloog tracht hij de contradictiesvan zijn eigen gedrag te rechtvaardigen en de houding van zijn vrouwLottie juister in te schatten. Het is opvallend hoe hij alle begrip toont voorhaar moederlijke kant, maar niet kan begrijpen waarom ze zich niet in andereopzichten aan hem overgeeft: ‘Yes, she did not relent. She was a good wife andmother. All her duties she fulfilled. But she was not one to yield. He must yield.[…] No, he must yield’. De laatste zin vertolkt haar visie en die is in zijn ogeneven ondenkbaar als onmogelijk; dus laat hij haar voorgoed in de steek om alsmuzikant een zwalpend artistiek leven te leiden. Het averechtse spiegelbeeldverbeeldt Lawrence overigens in het al aangehaalde kortverhaal ‘The WomanWho Rode Away’. Na ongeveer tien jaar huwelijk ontwaakt het vrouwelijkhoofdpersonage ‘from her stupor of subjected amazement’ (p. 167) en beantwoordtze een onweerstaanbare lokroep: ‘she felt it was her destiny to wanderinto the secret haunts of these timeless, mysterious, marvellous Indians of themountains’. Zij schudt zonder veel toelichting het juk van haar huwelijk af envertrekt: ‘she did not even turn to wave them goodbye’ (p. 172).Onderwerping van de vrouw aan de man vormt de kern van een huwelijkdat wél stand houdt. Het gaat daarbij om ‘a battle of wills’, een krachtmetingdie Lawrence ook in Edgar Allan Poe’s verhalen herkent en die volgens hem~ 149 ~
- Page 98 and 99: TIeCelIJn 26ambassadeurs en hun vro
- Page 100 and 101: TIeCelIJn 266 Petrus Alfonsi (voor
- Page 102 and 103: artikel / tiecelijn 26ReinaeRt de V
- Page 104 and 105: tiecelijn 26Derde bedrijfIn de vers
- Page 106 and 107: tiecelijn 26gelijking kunnen doorst
- Page 108 and 109: tiecelijn 26Afb. 5. Edward Keurvels
- Page 110 and 111: tiecelijn 26De muziekFrits Celis (1
- Page 112 and 113: tiecelijn 26Globaal beschouwd vinde
- Page 114 and 115: tiecelijn 26Afb. 10. Kostuumstudies
- Page 116 and 117: tiecelijn 26Afb. 12~ 116 ~
- Page 118 and 119: tiecelijn 26Af b. 14~ 118 ~
- Page 120 and 121: tiecelijn 26Afb. 16~ 120 ~
- Page 122 and 123: tiecelijn 26Afb. 18~ 122 ~
- Page 124 and 125: tiecelijn 26Bij de creatie op zater
- Page 126 and 127: tiecelijn 26Afb. 22. Judels en Tokk
- Page 128 and 129: tiecelijn 26Afb. 24. Brochure opera
- Page 130 and 131: tiecelijn 26Afb. 26. Théo Dejoncke
- Page 132 and 133: tiecelijn 26Afb. 32. Programmabroch
- Page 134 and 135: tiecelijn 26Afb. 35. Frits Celis (A
- Page 136 and 137: tiecelijn 26Symfonische fragmentenI
- Page 138 and 139: tiecelijn 26het programma stond. He
- Page 140 and 141: tiecelijn 26BesluitAlhoewel Reinaer
- Page 142 and 143: tiecelijn 265 Prentbriefkaart van A
- Page 144 and 145: tiecelijn 26D.H. Lawrence~ 144 ~
- Page 146 and 147: tiecelijn 26opzicht behoort Lawrenc
- Page 150 and 151: tiecelijn 26alleen in het voordeel
- Page 152 and 153: tiecelijn 26one, inseparable’ (p.
- Page 154 and 155: tiecelijn 26Banford en MarchTh e F
- Page 156 and 157: tiecelijn 26Voorplat van The Fox, H
- Page 158 and 159: tiecelijn 26schijnlijk is dat ze zi
- Page 160 and 161: tiecelijn 26hij spelenderwijs drome
- Page 162 and 163: tiecelijn 26wordt genoemd is heel i
- Page 164 and 165: tiecelijn 26Hoezeer Lawrence zich o
- Page 166 and 167: tiecelijn 26NOTEN1 Blijkt uit nagen
- Page 168 and 169: tiecelijn 26An Illustrated Biograph
- Page 170 and 171: tiecelijn 2632 Voor meer details/ar
- Page 172 and 173: tiecelijn 2652 Zie Sigmund Freud, T
- Page 174 and 175: tiecelijn 26~ 174 ~
- Page 176 and 177: tiecelijn 26Misschien valt het hier
- Page 178 and 179: tiecelijn 26Maar dan - de schilder
- Page 180 and 181: tiecelijn 26alle slag, bedelaars en
- Page 182 and 183: tiecelijn 26die kan zichzelf in dez
- Page 184 and 185: tiecelijn 26Zijn kleine kop steekt,
- Page 186 and 187: tiecelijn 26berustend inlevingsverm
- Page 188 and 189: tiecelijn 26drinken in het heden’
- Page 190 and 191: tiecelijn 26NOTEN1 Stefan Hertmans,
- Page 192 and 193: Vertaling / tiecelijn 26letaldus Va
- Page 194 and 195: tiecelijn 26Zodra het vuur het hout
- Page 196 and 197: tiecelijn 26Ze vragen: ‘Boze mach
tiecelijn <strong>26</strong>migen onder hen, tegen beter weten in, bereid zijn te betalen zoals Alvina/Allayein The Lost Girl of Kate in The Plumed Serpent, terwijl anderen, zoals Ursula inTh e R a i n b , o die w prijs uiteindelijk te hoog vinden.Het huwelijk dat in zijn romans en verhalen wordt voltrokken of overwogen,betreft meestal personages van verschillende sociale of culturele komaf. Die socialeen culturele verschillen vormen, begrijpelijk genoeg, een complicerende factor,zoals blijkt uit romans als Sons and Lovers, The Lost Girl, The Plumed Serpent,Lady Chatterley’s Lover en de novelle The Virgin and the Gipsy (19<strong>26</strong>). Bovendienlijkt zo’n huwelijk alleen stand te houden als ten minste aan één voorwaardewordt voldaan: de welwillende overgave van de vrouw aan de man. Het komterop aan dat zij haar ware gevoelens weet te onderdrukken en zich neerlegt bijeen ondergeschikte seksuele en sociale rol ten overstaan van de man, die van eenaantal natuurlijke voorrechten geniet die haar worden onthouden. ‘Man is alwaysthe pioneer of life, adventuring onward into the unknown. […] Woman for himexists only in the twilight, by the camp fire, when day has departed’. 16 Als zij tochvoor zichzelf opkomt, loopt het zonder meer spaak.Dat gebeurt bijvoorbeeld in de openingshoofdstukken van Aaron’s Rod,waarin Aaron zijn vrouw verlaat, omdat hij nu eenmaal niet kan begrijpen datzij haar rechten opeist. In meer dan één inwendige monoloog tracht hij de contradictiesvan zijn eigen gedrag te rechtvaardigen en de houding van zijn vrouwLottie juister in te schatten. Het is opvallend hoe hij alle begrip toont voorhaar moederlijke kant, maar niet kan begrijpen waarom ze zich niet in andereopzichten aan hem overgeeft: ‘Yes, she did not relent. She was a good wife andmother. All her duties she fulfilled. But she was not one to yield. He must yield.[…] No, he must yield’. De laatste zin vertolkt haar visie en die is in zijn ogeneven ondenkbaar als onmogelijk; dus laat hij haar voorgoed in de steek om alsmuzikant een zwalpend artistiek leven te leiden. Het averechtse spiegelbeeldverbeeldt Lawrence overigens in het al aangehaalde kortverhaal ‘The WomanWho Rode Away’. Na ongeveer tien jaar huwelijk ontwaakt het vrouwelijkhoofdpersonage ‘from her stupor of subjected amazement’ (p. 167) en beantwoordtze een onweerstaanbare lokroep: ‘she felt it was her destiny to wanderinto the secret haunts of these timeless, mysterious, marvellous Indians of themountains’. Zij schudt zonder veel toelichting het juk van haar huwelijk af envertrekt: ‘she did not even turn to wave them goodbye’ (p. 172).Onderwerping van de vrouw aan de man vormt de kern van een huwelijkdat wél stand houdt. Het gaat daarbij om ‘a battle of wills’, een krachtmetingdie Lawrence ook in Edgar Allan Poe’s verhalen herkent en die volgens hem~ 149 ~