Honderd <strong>jaar</strong> wandelen vanuit het eerstebaanvak van de “Noord-Ooster”.Greet van der KampHonderd <strong>jaar</strong> spoorweg tussen Zwolle en Coevorden, maar toch niets nieuws onder de zon. Zeker, er isveel veranderd in die honderd <strong>jaar</strong>. Maar waar toeristen in onze jaren gebruik kunnen maken van huurfietsenvanuit NS-<strong>station</strong>s, speelde men bij de opening van het baanvak Zwolle - Coevorden met degedachte om daarbij de reiziger niet alleen de onjuistheid te tonen van de destijds levende gedachte“Zwol daar is geen land meer achter!”, maar ook om ze oog te doen krijgen voor de schoonheid vandit land.Zo werd in 1903 bij Gos Eshuis de wandelgids “Het eerste baanvak van de Noord-Ooster”uitgegeven. De gids werd verfraaid met een serie foto’s, speciaal voor deze gelegenheid gemaakt.Om vooral de sporende toerist te tonendat de natuur, de historischeplekjes en de buitenplaatsen “achterZwol” niet onder deden voor die uitde Utrechtse Vechtstreek en het Gooi,werd hier, evenals op verdere baanvakken,gezocht naar een samenstellervan deze gids. Men vond “MeesterLoman”, jarenlang hoofdonderwijzerin Hessum en het dorp <strong>Dalfsen</strong>, dieveel contacten met de bewoners, bekendheidmet en liefde voor de streekhad, bereid de wandelgids te schrijven,“in de hoop dat den vreemdelingwien om welke reden dan ook, destreek totnogtoe een terra incognitableef, niet alleen een gids zou hebbenop zijn tochten, doch bovendien doormededeeling van historische feiten envolksoverleveringen veraangenaamdweet, om zoo de belangstelling in deomgeving te verhoogen”.Laten de toeristen zich bedenken datwat “Meester Loman” schreef ookvandaag geldt:“Wie zijne natuurgenooten latergunt, wat hij heden geniet, schendtnimmer het goed van anderen”.Vele reizigers zijn, uitstappend opéén van de kleine <strong>station</strong>netjes, getuigegeweest van datgene wat ditgidsje verhaalt. Nu echter liggen nogslechts weinige exemplaren bij dezeof gene thuis, om te wijzen op de historievan een mooie streek gelegenlangs het eerste baanvak van deNoord-Ooster.▼Meester Loman en zijn vrouw, dochters Jo en Zus en het hondje Mieke. Coll. Greet van der Kamp.980 RONDOM DALFSEN 46
De laatste stoomtrein van Zwolle naar <strong>Dalfsen</strong>geschilderd door Hermanus Berserik ( 1921 – 2002 )Wik en Jaap HoekstraEind vijftiger jaren van de vorigeeeuw raakten we bekoord door hetwerk van de schilder Hermanus Berserik,een ambachtelijke schilder zoalshij zelf zei. Ook een schilder echter,die niet zo maar naar de natuurschilderde, maar probeerde de werkelijkheideen andere inhoud te gevendoor bijvoorbeeld kleine vertekeningenin het perspectief. “Realismemet een vleugje bevreemding”, zoals ooiteen criticus schreef.Met belangstelling lazen we in november1984 dan ook een interview inde “Haagsche Courant” met Berserik.Hij vertelde hierin dat hij niet makkelijkwas voor zich zelf, dat hij nietgauw tevreden was met zijn werk.Het liefst hield hij zijn werk nog eenpoosje thuis, zodat hij er eventueeliets aan kon veranderen. Soms kwamhij er echter niet uit en hij haalde hetvoorbeeld aan van een schilderij vaneen stoomtrein in Zwolle, op vertrekstaande naar <strong>Dalfsen</strong>, dat hij tot danniet had afgemaakt. Als treinliefhebbersen als zeer regelmatige bezoekersvan <strong>Dalfsen</strong> werden we hierdoorin het bijzonder getroffen. Omstreeks1950 had hij in Zwolle een mooie locomotiefstaan tekenen; jaren later begonhij met het schilderij, de trein inde nacht gesitueerd, de wagons metopen deuren en die prachtige lerenriemen. Maar op een gegeven momentkon hij niet verder, vertelde Berseriken zo stond het schilderij al zo’ntien jaren onafgemaakt. Tja, wat doeje dan in je enthousiasme: je pakt detelefoon en belt de schilder en zegtdat je het zo leuk zou vinden als hij nujuist dit schilderij zou afmaken. Eenkorte stilte aan de andere kant van delijn en dan ‘bel over een <strong>jaar</strong>tje nogmaar eens’.Uiteraard na een <strong>jaar</strong> weerde telefoon gepakt. Berserik had hetwerk nog niet hervat, maar voelde erwel voor dat te doen. Hij zou terug▼Het is vijf voor twaalf in de avond, een symbolische tijd. De linker trein is zojuist gearriveerd, deportieren staan open, waaruit de laatste passagiers de trein hebben verlaten. In de trein brandtnog de verlichting. Het rode pluche in de 2e klas coupé dringt zich sterk aan ons op.Rechts staat een andere trein, strak in het front, klaar voor vertrek, als laatste stoomtrein vanafhet perron te Zwolle naar <strong>Dalfsen</strong>. Geheel rechts zijn schetsmatig wat huizen aan de Oosterlaanweergegeven. Coll. Jaap Hoekstra.bellen en dat deed hij dan ook na eenpaar maanden. Hij had nog niets gedaan,maar we moesten maar eenskomen kijken. We werden hartelijkontvangen in zijn atelier en na eerstdivers ander werk bekeken te hebben,werd de stoomtrein dan eindelijk tevoorschijn gehaald. En we waren‘verkocht’. We informeerden voorzichtignaar de prijs en hoewel wathoog voor ons budget, spraken we afdat hij het schilderij zou afmaken. Wezouden dan later wel verder zien. Naenige tijd was het werk afgerond enBerserik zelf was laaiend enthousiast,net als wij. Er was echter een probleem,de genoemde prijs behoordebij een schilderij uit een voor hemvoorbije periode en dat kon na afwerkingtoch niet meer. Na lang wikkenen wegen hebben we het schilderijniet gekocht, tot spijt van beide kanten,maar ook met begrip. Omdat weBerserik uiteindelijk geïnspireerdhadden tot wat hij zelf één van zijnbeste werken noemde, kregen we vanhem een etsje met opdracht, omdat hijhet verloop voor ons toch wel teleurstellendvond.Inmiddels zijn we in het bezit van eenaantal werken van Hermanus Berserik,waar we met veel plezier naar kijkenen we zijn ook altijd nog blij, datdoor ons aandringen een bijzondermooi werk is voltooid.Eind maart 2002 is Berserik overleden.Op zijn laatste tentoonstellingenin september 2001 in het RijswijkseTollensmuseum en in een Haagse galeriehing nog volop nieuw werk.Ontroerend vonden we zijn laatsteschilderijtje uit 2002, na zijn dood tetoongesteldin het Gemeentemuseumin Den Haag, van een man die de beheersingover zijn handen had verloren,maar probeerde met zijn oudeelan te werken.Mocht u ooit met de trein langs DenHaag Hollands Spoor komen vanuitde richting Rotterdam, kijk dan even,voordat u het <strong>station</strong> bereikt, naarlinks, waar twee prachtige muurschilderingenvan de hand van Berserikte zien zijn.RONDOM DALFSEN 46 981