Pijnbestrijding, postoperatief - Nederlandse Vereniging voor ...

POSTOPERATIEVE PIJNBEHANDELINGMEDICATIEDe postoperatieve pijnbehandeling met tramadol heeft een werkings- en bijwerkingsprofielals van vele andere opioïden. Omdat de analgetische werking gedeeltelijk berust op non-opioïdemechanismen zijn er minder uitgesproken effecten op de cardiovasculaire en respiratoireparameters. Postoperatief is de meest optredende bijwerking misselijkheid en braken, maarde incidentie verschilt nauwelijks van andere opioïden. Misbruik en afhankelijkheid komtzelden voor. In dagbehandeling blijkt het een goed analgeticum vanwege de lagere incidentievan sedatie en ademdepressie ten opzichte van andere opioïden. 1,2,4ConclusieNiveau 1Tramadol is werkzaam bij matige tot ernstige pijn klinisch en in dagbehandeling.Er zijn weinig klinisch relevante effecten op cardiovasculaire en respiratoireparameters. Tramadol is goed bruikbaar bij patiënten met gestoorde nier- enleverfunctie en bij contra-indicaties voor NSAID’s en/of paracetamol.A1 Radbruch 1996 1 ; Scott 2000 2Overige overwegingenEr is een synergistisch pijnstillende werking met paracetamol en NSAID’s, het kan tezamen metdeze pijnstillers gegeven worden, maar ook bij contra-indicaties voor NSAID’s en/of paracetamol.Uitgebreider onderzoek naar de parenterale toediening van tramadol wordt momenteel verricht.Mogelijk kan deze methode van toediening in de toekomst bij de bestrijding van postoperatievepijn in de klinische setting een grotere rol gaan spelen.Op basis van klinische ervaringen lijkt tramadol minder geschikt voor ernstige pijn.AanbevelingTramadol wordt aanbevolen bij matige pijn in een maximale dosering van 400mg/dag.Tramadol kan in combinatie met NSAID’s en paracetamol gebruikt worden, maar ookals monotherapie bij contra-indicaties voor NSAID’s en/of paracetamol. Aanbevolenwordt tramadol te geven wanneer sterke opioïden (nog) niet of niet meer zijn geïndiceerd.Misselijkheid en braken kan een bijwerking zijn die het gebruik beperkt.Literatuur1. Radbruch L, Grond S, Lehmann KA. A risk-benefit assessment of tramadol in the management of pain. [Review]Drug Safety 1996;15(1):8-29.2. Scott LJ, Perry CM. Tramadol: a review of its use in perioperative pain. Drugs 2000;60(1):139-76.3. Moore RA, McQuay HJ. Single-patient data meta-analysis of 3543 postoperative patients: oral tramadol versusplacebo, codeine and combination analgesics. Pain 1997;69:287-94.4. Bamigbade TA, Langford RM. The clinical use of tramadol hydrochloride. Pain Reviews 1998;5:155-82.5. Peters AAW, Witte EH, Damen ACH, Holm JP, Drogendijk AC, Velde EA van de, et al. Pain relief during and followingoutpatient curettage and hysterosalpingography: a double blind study to compare the efficacy and safety of tramadolversus naproxen. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 1996;51:51-6.6. Pluim MA. Tramadol suppositories are less suitable for postoperative painrelief than rectal acetominophen/codeine.Eur J Anaesth 1999;16(7):473-8.2.5 BuprenorfineWetenschappelijke onderbouwingBuprenorfine is een synthetisch opioïd met grote affiniteit voor de -receptor. Het wordtgekenmerkt door agonistische en antagonistische eigenschapen en wordt daarom als een partiëleagonist beschouwd. De agonistische eigenschappen zijn aan de binding met de -receptorentoe te schrijven. Deze binding is gekenmerkt door een hoge affiniteit van buprenorphine voordeze receptor. De antagonistische activiteit wordt toegeschreven aan de binding op de kappareceptoren.De toedieningswegen zijn sublinguaal en parenteraal, met name intraveneus,intramusculair, maar ook epiduraal. Na intraveneuze en intramusculaire toediening werkthet snel; na twee tot tien minuten. Na sublinguale toediening is de resorptie traag en wordenplasmapiekwaarden pas bereikt na 200 minuten. Epiduraal toegediend werkt het segmentaal,maar voor een groot deel ook systemisch. De equi-analgetische dosis voor 0,3mg buprenorfineintraveneus is 10mg morfine intraveneus. 1-3Veel patiënten kunnen postoperatief geen orale medicatie tot zich nemen en willen geeninjecties. De sublinguale toedieningsmethode van buprenorfine heeft daarom vrij veel aandachtgekregen. De sublinguale toediening is eenvoudig voor de patiënt en de verpleegkundigen envereist geen speciale expertise. Tevens kan de patiënt zelf de inname reguleren met de tablettennaast het bed. 2,4Uit vele onderzoeken blijkt buprenorfine werkzaam als pijnstiller, maar met de nodige bijwerkingen.Ademhalingsdepressie komt vaker voor bij buprenorfine ten opzichte van equipotentedoseringen morfine. Misselijkheid en braken komen frequenter voor en sedatie enpsychomotore verschijnselen zijn ernstiger ten opzichte van morfine. 2,5-7ConclusieNiveau 2Buprenorfine werkt snel na intraveneuze en intramusculaire toediening enlangzaam na sublinguale toediening. De bijwerkingen treden frequenterop dan bij morfine.B Zacny 1997 2 ; Gaitini 1996 4 ; Carroll 1993 5 ; Van den Berg 1994 65253