Pijnbestrijding, postoperatief - Nederlandse Vereniging voor ...

POSTOPERATIEVE PIJNBEHANDELINGMEDICATIE2.3.2.1 Gastro-intestinale bijwerkingenWetenschappelijke onderbouwingHenry et al. vergeleken de relatieve risico’s van ernstige gastro-intestinale bijwerkingen(ziekenhuisopname voor perforatie of haemorrhagie) voor NSAID’s. 2 Twaalf ‘case control’- encohortstudies werden door hen geïncludeerd en ibuprofen werd als referentie gebruikt. Depublicatie geeft geen nadere informatie over bijvoorbeeld de indicatie waarvoor de NSAID’swerden gebruikt in de diverse studies en de duur van het gebruik.ConclusieNiveau 3LiteratuurIbuprofen blijkt het laagste relatieve risico op gastro-intestinale bijwerkingente hebben, gevolgd door diclofenac. Azapropazon, ketoprofen en piroxicamhebben de hoogste relatieve risico’s. Indometacine, naproxen en sulindacvormen de middengroep. Hogere doseringen ibuprofen (>1.200mg per dag)gaan samen met relatieve risico’s vergelijkbaar met naproxen en indometacine.C Henry 1996 21. Commissie Farmaceutische Hulp van het CVZ. Farmacotherapeutisch Kompas 2000/2001. Amstelveen;CVZ:2000.2. Henry DD, Lim LL, Garcia Rodriguez LA, Perez Gutthann S, Carson JL, Griffin M, et al. Variability in risk of gastrointestinalcomplications with individual non-steroidal anti-inflammatory drugs: results of a collaborative meta-analysis. BMJ1996;312(7046):1563-6.2.3.2.2 Hematologische effectenWetenschappelijke onderbouwingNSAID’s verlengen de bloedingstijd. Power et al. toonden dit aan voor diclofenac intramusculair,Elkahim et al. voor tenoxicam intraveneus bij zwangeren en Harley et al. voor ibuprofen oraalbij kinderen. 1-3 Zij gebruikten hierbij veelal een inmiddels verouderde (onbetrouwbaar geachte)bepalingsmethode.Ook kunnen NSAID’s een toename van het aantal bloedingen en/of het bloedverlies veroorzaken.Gunter et al. toonden dit aan voor ketorolac intramusculair bij kinderen, Harley et al. vooribuprofen oraal bij kinderen, Gabbott et al. voor ketorolac intramusculair en Schmidt et al.voor diclofenac rectaal. 3-6 Toegenomen bloedverlies bij ketorolac intraveneus ten opzichte vancodeïne intramusculair bij kinderen was voor Splinter et al. reden de studie af te breken. 7Daarentegen toonde O’Hanlon et al. geen verhoogde incidentie van bloedingen aan in eenstudie met intramusculair diclofenac, ketorolac en piroxicam. 8Power et al. kon geen toename van het bloedverlies meten voor ketorolac intramusculair enRapanos niet voor indometacine rectaal. 9,10ConclusieNiveau 2LiteratuurHet is aannemelijk dat NSAID’s de bloedingstijd verlengen. Enkele studieshebben een toegenomen bloedverlies aangetoond, andere slaagden daarniet in.B Power 1990a,b 1,9 ; Elkahim 2000 2 ; Harley 1998 3 ; Gunter 1995 4 ;Gabbott 1997 5 ; Schmidt 2001 6 ; Splinter 1996 7 ; O’Hanlon 1996 8 ;Rapanos 1999 101. Power I, Chambers WA, Greer IA, Ramage D, Simon E. Platelet function after intramuscular diclofenac. Anaesthesia1990a;45(11):916-9.2. Elhakim M, Fathy A, Amine H, Saeed A, Mekawy M. Effect of i.v. tenoxicam during caesarean delivery on plateletactivity. Acta Anaesthesiol Scand 2000;44(5):555-9.3. Harley EH, Dattolo RA. Ibuprofen for tonsillectomy pain in children: efficacy and complications. Otolaryngol HeadNeck Surg 1998;119(5):492-6.4. Gunter JB, Varughese AM, Harrington JF, Wittkugel EP, Patankar SS, Matar MM, et al. Recovery and complicationsafter tonsillectomy in children: a comparison of ketorolac and morphine. Anesth Analg 1995;81(6):1136-41.5. Gabbott DA, Cohen AM, Mayor AH, Niemiro LA, Thomas TA. The influence of timing of ketorolac administrationon post-operative analgesic requirements following total abdominal hysterectomy. Eur J Anaesthesiol 1997;14(6):610-5.6. Schmidt A, Bjorkman S, Akeson J. Preoperative rectal diclofenac versus paracetamol for tonsillectomy: effects onpain and blood loss. Acta Anaesthesiol Scand 2001;45(1):48-52 .7. Splinter WM, Rhine EJ, Roberts DW, Reid CW, MacNeill HB. Preoperative ketorolac increases bleeding after tonsillectomyin children. Can J Anaesth 1996;43(6):560-3.8. O’Hanlon JJ, Beers H, Huss BK, Milligan KR. A comparison of the effect of intramuscular diclofenac, ketorolac orpiroxicam on post-operative pain following laparoscopy. Eur J Anaesthesiol 1996 Jul;13(4):404-7.9. Power I, Noble DW, Douglas E, Spence AA. Comparison of i.m. ketorolac trometamol and morphine sulphate forpain relief after cholecystectomy. Br J Anaesth 1990b;65(4):448-55.10. Rapanos T, Murphy P, Szalai JP, Burlacoff L, Lam-McCulloch J, Kay J. Rectal indomethacin reduces postoperativepain and morphine use after cardiac surgery. Can J Anaesth 1999;46(8):725-30.2.3.2.3 Effecten op de nierWetenschappelijke onderbouwingLee et al. voerden een meta-analyse uit naar het effect van NSAID’s op de postoperatieve nierfunctiebij volwassenen. 1 Zij includeerden acht onderzoeken, waarin diclofenac, ketorolac,indometacine, ketoprofen, tenoxicam en ibuprofen werden bestudeerd. NSAID’s verminderden4041