1995-17-04 - Vrienden van Blijdorp

Laatste nieuws:Op 17 oktober jongstleden is in hetNoorder Dierenpark Emmen unieke vlindergeboren. De vlindersoort, een aartshertog(Lexias dirtea), afkomstig uit Azië, wordt welvaker geboren in Emmen, maar dit exemplaaris half mannelijk, half vrouwelijk! De linkerhelftvan de vlinder heeft de kleur, vorm entekening van een vrouwtje, terwijl de rechterhelftovereenkomt met die van eenmannetje! Zelfs het verschil in grootte is terugte vinden in deze vlinder. Het komt bij vlindersvaker voor dat ze een mengeling zijn vanbeide geslachten, maar een zuiver symmetrischescheiding is echt heel bijzonder.Nieuws uit Diergaarde BlijdorpJuni tot en met september 1995In het vorige nummer van Vriendennieuws,maakten we al kort melding van degeboorte van een blauwschaapje. De oudersvan dit jong arriveerden in 1992 met het eerstetransport uit Shanghai; zoa ls u weet,ontving Blijdorp afgelopen voorjaar het tweedetransport. In 1993 kreeg het vrouwelijkeblauwschaap een dode tweeling, maar die teleurstellingheeft ze nu goed gemaakt doorop 4 juni te bevallen van een gezonde zoon.Dit is de eerste succesvolle geboortevan een blauwschaap inons land en, na de kuifhertjes,de tweede soort uit het Shanghai-transportdie zich metsucces heeft voortgeplant.Sinds 22 juli zijn de twee Chineseof Szechuan takins op devoormalige mantelbavianenrotste bewonderen. Kort daarvooris nog een zeven meter brederuit in de muur geplaatst, omkinderen en mensen in een rolstoelgemakkelijker naar dedieren te laten kijken. Ook warendaarvoor al 6 rhesusapenop de rots losgelaten. Met dezeapen leven De takins leven metdeze apen inmiddels in goedeharmonie en schijnentevreden met de nieuwe behuizing te zijn.Het beklimmen van de stei le rotswand is detakins wel toevertrouwd, want ze komen inde Himalaya voor tot op een hoogte van zo'n5000 meter. Onlangs verstapte het mannetjezich echter, waardoor hij 5 meter naar benedenviel en lelijk op zijn rug terechtkwam.Gelukkig schijnt hij hieraan geen nadelige gevolgente hebben overgehouden. Het koppelMishmi takins is in september naar Zoo Antwerpenvertrokken.De reptielenafdeling in DiergaardeBlijdorp is dit jaar bijzonder succesvol. De afgelopenmaanden konden er weer enkeleinteressante zaken gemeld worden.Zo kropen er voor het eerst in Nederlandneushoornleguanen uit het ei! AItientallen jaren maken deze leguanen deel uitvan de collectie van Diergaarde Blijdorp. Deeieren werden in mei gelegd en inmiddelszijn er al meer dan tien jongen geboren. DeEuropese dierentuinen hebben onlangs voorde soort een stamboek ingesteld, waarvoorde dierentuin van Frankfurt verantwoordelijkis.Een andere Nederlandse primeur betreftde geboorte van vier bonte varanen.Deze soort werd pas in 1988 voor het eerstbuiten Australië gefokt. Uit deze nakweekstam men de dieren die nu in Blijdorp jongengekregen hebben.Nieuw in de collectie zijn vier zwarteleguanen, die inmiddels één van de drie groteverblijven midden in de Rivièrahalbetrokken hebben. Deze dieren komen vanhet eiland Roatan voor de kust van Honduras.Omdat zij alleen hier voorkomen,kunnen ze al door een incident uitsterven.Daarom hebben enkele gerenommeerde dierentuinendieren toegewezen gekregen om ereen fokprogramma mee op te zetten.Uit de dierentuin van Surabaya kwameen vrouwelijke Komodovaraan, in de hoopdat zij met Komo tot voortplanting zal komen.Aan haar capaciteiten zal dat nietliggen, want zij heeft al eens eieren gelegd. Inmiddelszijn beide dieren verenigd en dehele dierentuinwereld volgt dit koppel nauwgezet,omdat ze één van de weinige(potentiële) fokstellen in dierentuinen over dehele wereld zijn! Er is slechts één vrouwtje ineen dierentuin, dat voor nageslacht heeft gezorgd. Het verhaal van Sobat, zoals de damein kwestie heet, kunt u nalezen in Vriendennieuwsnummer 1. Inmiddels is de produktievan haar op een laag pitje gezet, omdat haargenen, met 55 nakomelingen, oververtegenwoordigdzijn. Drie van haar jongen zijninmiddels ook in Blijdorp gearriveerd. Tweeervan zijn in de voormalige verblijven van deneushoornleguanen te zien, het derde dierverblijft achter de schermen. Totaal heeftBlijdorp dus liefst vijf Komodovaranen!Het belangrijkste nieuws van de vogelafdelingvormt ongetwijfeld de geboorte vanvier nachthokko's. Ongeveer een jaar geledenontving Blijdorp een paartje van dezehoenderachtigen, die in de vochtige oerwoudenvan Zuid-Amerika leven. De eersteeieren werden dit voorjaar al gelegd en, omelk risico te vermijden, in de broedmachinegeplaatst. Daaruit kropen twee gezondenachthokko-kuikens. Het koppel produceerdenàg een legsel, dat ze zelf mochtenuitbroeden. En met succes, want sinds 1 augustuslopen de nachthokko's trots rond methun zelf uitgebroede kuikens. Dat is waarschijnlijkin geen enkele dierentuin ter wereldooit eerder vertoond!Op 7 augustus is gorilla Annet bevallenvan dochter Astra. In februari beviel haaroudste dochter, Anja, ook al van een dochter,zodat de gorillafamilie in Blijdorp nu tien leden,verdeeld over drie generaties, telt. Meerover gorilla's leest u elders in dit nummer.De afgelopen zomer vonden er ookeen paar bijzondere activiteiten in DiergaardeBlijdorp plaats. Zo werd er voor de eerstekeer een aantal "ZooCamps" georganiseerd,waarbij kinderen een nachtje in een tent ophet buitenterras van de giraffen mochten slapen.Ook is de Diergaarde in juli en augustusonder het motto "ZOOmeravond" zes avondengeopend geweest voor degenen dietevoren een kaartje hadden gekocht of zichhadden aangemeld. Omdat beide activiteiteneen experimenteel karakter hadden, is er weinigruchtbaarheid aan gegeven. Mocht deDiergaarde besluiten, dit volgend jaar te herhalen,dan probeert de redactie vanVriendennieuws u daarvan tijdig op de hoogtete brengen.Marc DamenBronnen : "I nterne Mededelingen",maandelijkse uitgave ten behoeve van de medewerkersvan Diergaarde Blijdorp en "DeNieuwsbrief", maandelijkse uitgave van derondleiders in Diergaarde Blijdorp.LAATSTE NIEUWS: Bernardine is op30 oktober jongstleden vertrokken naar deAllvvetterzoo in Münster. Voor Anka en Raya,die beiden toch niet drachtig blijken te zijn,wordt op korte termijn een andere dierentuingezocht. De opengevallen plaatsen wordendoor dames uit Ouwehands Dierenpark enDierenpark Amersfoort ingenomen.

Verslag Opening ZeeotterverblijfOp zaterdagmiddag 26 augustus verzameldenzich niet minder dan 250 Vriendenin Diergaarde Blijdorp om getuige te zijn vande opening van het semi-permanente verblijfvan zeeotter Chuluugi. Dit is een absoluut recordin de geschiedenis van de VerenigingVrienden van Blijdorp! Nog nooit waren zoveelVrienden bijeen om deel te nemen aaneen activiteit van de vereniging. Dit was natuurlijkvoor een niet gering deel te dankenaan de weergoden, die ons wel bijzondergoed gezind waren. Daarnaast had de persoonlijkeuitnodiging als inlegvel inVriendennieuws een positieve uitwerking., Om 16'.00 uur verzamelden de Vçiencden zich in net Kibokorestaurant, waarnaiedereen zich 'in een feestelijke stoet naar hette opehen verblijf van de zeeotter begaf. Daarheette eerst de.heer Dorresteyn, directeurvan Diergaarde Blijdorp, alle aanwezigen vanharte welkom. Hij toonde zich buitengewooningenomen met de belangstelling die deVrienden steeds weer tonen, waardoor ookde mensen in de Diergaarde steeds enthousiasterworden om door te gaan op deingeslagen weg. Ook bedankte hij alle Vriendenvoor de genereuze gift van fl. 92.000. Deheer Dorresteyn herinnerde nog kort aan devoorgeschiedenis van Chuluugi. Dit alles kuntu nalezen in Vriendennieuws van juni 1995.Tevens sprak hij de verwachting uit, binnenniet al te lange tijd een soortgenoot voor Chuluugite hebben. Het is niet te hopen, dat ditdier dan als gevolg van stropers of eenolieramp naar Blijdorp komUHet is de bedoeling dat dit verblijf inde toekomst gevolgd wordt door andere verblijven,die allemaal hetzelfde uitgangspunthebben: het laten zien van dieren Hl een verblijfdat recht doet aan hun gedrag; een verblijfdat enigszins een weerspiegeling is vande natuurlijke omgeving, gericht op de instandhoudingvan de soort. De heerDorresteyn kon de aanwezige Vrienden meedelen,dat er sinds één dag een vrouwelijkeKomodovaraan in de quarantaine zat. Doorde aanwezigen werd deze mededeling metapplaus ontvangen. De geplande fok met Komodovaranenis een mooi voorbeeld van demanier waarop Blijdorp bedreigde diersoortenwil beschermen.Daarna vertelde Ben Westerveld (éénvan de verzorgers van de zeeotter) iets overChuluugi en over het verblijf, terwijl de voorzittervan de Vereniging Vrienden vanBlijdorp, mevrouw Groenhorst, als openingshandelingChuluugi enkele lekkernijen(zeebanket) mocht voeren.Rob Doolaard, die, vanwege zijn belangelozeinzet ten behoevevan Vriendennieuws,op deafgelopen AlgemeneLedenvergaderingde Olifantspeld inontvangst mochtnemen, was aanwezigom dezegebeurtenis op degevoelige plaatvast te leggen.Het verblijfis zeergevarieerd, metonder andere eenplek waar Chuluugieenzandbad kan nemen. Ook ligt er een stukland in het water, waardoor het dezelfde temperatuuraanneemt als het zeewater. Als hijverkoeling zoekt, maar toch op het land wilzijn, kan hij dat hier vinden. Als Chuluugi nogkoeler wil liggen, kan hij het nachtverblijf in,dat continu op 12 °C gehouden wordt. In zijneerste verblijf was de hele ruimte gekoeld, terwijlhier alleen nog maar het water gekoeldwordt. Een volwassen zeeotter is goed in staatzelf de voor hem beste temperatuur op tezoeken. Verder bevindt zich vlakbij de ruiteneen roestvrijstalen rooster. De meeste mensendenken, ten onrechte, dat dit de koelingis. Het is slechts een rek, waardoor verzorger-sgemakkelijk bij de ruiten kunnen komen om11die schoon te maken . Het verblijf bevat 60m 3 water, dat per uur zo'n 2,5 keer gefilterdwordt. In de filterinstallatie zitten verschillendefilters met steeds een fijnere maaswijdte.Bovendien is er ook nog een eiwit-afschuimer,die de vetten en de eiwitten uit hetwater haalt. Daarna wordt het zeewater weertot 12 °C gekoeld. Dan wordt het heel krachtigweer het bassin ingespoten en wel zo, datal het vuil, dat op de bodem ligt (zoals schelpen)naar één kant van het bassin gaat. Eenandere pijp spuit water over het wateroppervlak,zodat al het vuil, dat op het water drijft,één kant op gestuwd wordt, waar het in eenput verdwijnt. Op deze manier blijft het waterzuiver en helder. Het systeem blijkt goedte werken.Chuluugi weegt nu 19 kilo en eet nettozo'n 6 kilo voer per dag. Dat betekent datde verzorgers hem elke dag ongeveer 12 kilovoer moeten geven; de rest is afval, bijvoorbeeldschelpen. Zijn voedsel bestaat uitinktvis, krabben, zeekreeften, verschillendesoorten schelpdieren, garnalen en makreel;het is dus zeker geen goedkope kostganger.Veel mensen weten dat zeeotters nestenbouwen in kelp. Geprobeerd zal wordenom in het verblijf aan een rail die onder waterloopt kunstkelp aan te brengen, zodat hijeen slaapnest kan bouwen. Het karakteristiekevan zeeotters is het kraken van voedseldoor, op de rug in het water liggend, met eensteen op een schelpdier te slaan. Dit gedraggebeurt voor een groot gedeelte instinctmatig,maar moet ook een beetje aangeleerdworden. Chuluugi gaat wel op zijn rug in hetwater liggen, met een steen op zijn buik. Hijbegint er dan met een andere steen op tehakken, maar vergeet er zijn voedsel tussente leggen. Hij heeft inmiddels wel een anderemethode ontwikkeld om een krab te kraken,namelijk door hem tegen de rotsen te slaan!Dit is ook in het wild bij sommige dierenwaargenomen.Nadat de voorzitter van de VerenigingVrienden van Blijdorp zonder kleerscheurenhet verblijf van Chuluugi verlaten had, richttezij het woord tot de Vrienden. Zij gaf in hetkort aan, dat de bouw van het Kongo-biotoop(het nieuwe gorillaverblijf) in de tijd watvooruit geschoven is om eerst het Oceaniumen de nieuwe ingang met parkeergelegenheidte realiseren. Het eerstvolgende project dat inDiergaarde Blijdorp gerealiseerd wordt, is hetverbouwen van de oude giraffenstal tot een

FOTO van der GRAAF b.v.· Foto onwikkelen en afdrukken: 1 uur service· Dia-film ontwikkelen: 1 uur service// I· Kleur (deel) vergrotingen van negatief, foto of dia:/ I10x15 cm / 13x18 cm / 20x28 cm / 28x35k.cm// ~~~ :binnen 5 minuten ~~~ :· Bedrijfs-reportages ~~~~t# :/ ~$~ ~o~ IfOTO / ~~ ~~~~:~ // ~ ~ ~ I"""M......E ...... EN ...... T .... 44.,.....----- GRA~~ ~ - - - -01 Ö ~ 411- 91- ÖSKAREL DOORMANSTRAAT 34 A 010 - 413 55 11luxe theehuis: de Lotus Serre. Deze wordt,waarschijnlijk, begin december in gebruik genomen.De opening van het zeeotterverblijf ishet derde project in anderhalf jaar tijd dat deVrienden (meelbetalen. In april vorig jaar TamanIndah, in oktober het kuifhertenverblijfen nu dan het verblijf voor de zeeotter. Zoalsreeds vermeld is, doet Diergaarde Blijdorpalle moeite om nog één of meerdere soortgenotenvoor Chuluugi te vinden. Gelukkigvinden tegenwoordig steeds mee r transactiestussen dierentuinen met gesloten beurzenplaats, maar als mocht blijken, dat er met hetverkrijgen van een speelkameraadje voorChuluugi kosten gemoeid zijn, dan heeft hetbestuur van de Vereniging Vrienden vanBlijdorp de bereidheid uitgesproken, om, alsDiergaarde Blijdorp dat wenst, de kostendaarvoor voor haar rekening te willen nemen.De laatste jaren doet de verenigingvooral schenkingen in de vorm van verblijven,maar met die traditie kan, in het belangvan Chuluugi, best eens gebroken worden.Daar zijn we immers Vrienden voor!Na een daverend applaus ging iedereennaar het Kiboko-restaurant voor eenhapje en een drankje en had iedereen de gelegenheidom vakantie- of andere ervaringenuit te wisselen. AI met al was het een heel geslaagdedag, waarbij Blijdorp even weer vande Vrienden was; je kon geen stap zetten ofje kwam wel een bekende tegen. En zo hoorthet ook, want hoe meer Vrienden, hoe meervreugd!Tenslotte nog een woord van dankaan de heren Dorresteyn en Klapwijk voorhun aanwezigheid en niet in het minst voorde aangeboden hapjes en drankjes. Dat waswerkelijk voortreffelijk verzorgd en verdientalle lof. Ook Ben Westerveld wordt hartelijkbedankt voor zijn uitleg over het zeeotterverblijf.Marc Damen,met dank aan Koos van Leeuwen

~Ji!J UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman"Gunstig gezinde weergoden,hè, Antoon".Albert Verweystraat 2a3061 SB RotterdamTel. 010 - 414 53 43Bgg. 010 - 414 55 64Verslag van de meerdaagsedierentuinreis naar Kent(Zuidoost-Engeland)Woensdagmorgen 24 mei jongstledenvertrokken 38 Vrienden welgemoed naarDuinkerken voor de bootovertocht naarRamsgate. Daarna reden we bij druilerigweer naar de uitvalsbasis voor de komendedagen.Direct de volgende dag ging voor veleneen lang gekoesterde wens in vervulling:toen stond namelijk Howletts Zoo Park ophet programma. In het eerste gedeelte, directachter de ingang gelegen, zijn er nieuwe verblijvenvoor onder andere bongo's, dholes,Siberische en Indische tijgers en waterbuffelste vinden. Op de overgang van het nieuwenaar het oudere gedeelte van het park ligtook het Stocks-Wilson Compound; drie ruimetijgerverblijven ter nagedachtenis aan detwee dierverzorgers, die in 1980, kort na elkaar,door dezelfde tijgerin werden gedood.Overigens zijn deze verblijven, met ligplateau's, waterpartijen en separatiekooien, heelerg mooi. Verstopt tussen de bomen ligt eenverblijf voor ocelots, dat zeer dicht begroeidis. Het is typerend voor de huisvesting van dekleine roofdieren in Howletts, maar ook inPort Lympne, een park dat later deze reis nogbezocht zou worden. De kooien bestaan uiteen houten frame bekleed met gaas. Ze zijndan zoveel mogelijk om de bestaande beplantingheen gebouwd. De kudde AfrikaanseStijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies.Informatie over:Het O.R.V. depositofonds (=verzorgingsfonds)De kostenbegroting voor een uitvaart, met betrekking tot eenaf te sluiten verzekering.Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.DTPRotterdamsedijk 216c 3112 BN Schiedam Tel./Fax 010-4269569Wij ontwerpen of moderniseren voor u o.a. logo's, briefpapier, visitekaartjes,enveloppen, kortom alles wat er voor u gedrukt moet worden.Bestaande logo's, illustraties en foto's, in kleur of zwart/wit, scannen wij moeiteloosvoor u in en kunnen dan verwerkt worden in uw drukwerk.In tegenstelling tot veel andere DT? bedrijven zijn kleinere oplages voor onsgeen enkel probleem. De zorg en kwaliteit zal hier nooit onder lijden.Exclusief in Nederland ... de EZ-BOX

schap zijn, in vergelijking met Blijdorp zeereenvoudige, verblijven gebouwd, alle bestaandeuit een houtconstructie bekleed metgaas. Ze zijn echter niet storend omdat zeprachtig in het landschap passen. De veleapensoorten weten dit gaas en de in de kooienaangebrachte klimmogelijkheden, echteruitstekend te gebruiken. De apencollectievan Howletts is wereldberoemd en omvat onderandere twee soorten langoeren,goudkopleeuwaapjes en zilvergibbons. Tijdensonze rondgang kwamen we de eigenaarvan Howletts en Port Lympne Zoo Parks, MrJohn Aspinall, nog tegen, die incognito doorde tuin wandelde. Onze tocht door het parkging verder en we kwamen, via wat andereverblijven , bij de wereldberoemde gorilla'svan Howletts. Een heel complex van kooien,die onderling verbonden kunnen worden,biedt ruimte aan verschillende gorillagroepen.Op deze manier kunnen er heeleenvoudig meer of minder verblijven gemaaktworden. Deze gorillaverblijven, diezeker niet tot de mooisten in Europa behoren,bieden de dieren toch volopmogelijkheden te klimmen en dergelijke enzijn zelfs voorzien van een glijbaan. De bodemis bedekt met stro (hetgeen slechts eensper twee jaar wordt vervangen), om dezemensapen extra veel mogelijkheden te bieden.Del Vrienden van Blijdorp waren hierniet weg te slaan: zoveel gorilla's hadden zenog nooit bij elkaar gezien! Helaas dwong detijd ons de tocht te vervolgen en via vierhoornantilopen,tapirs en bongo's keerdenwe terug in het oude gedeelte van de tuin.Hier kwamen we bij de gloednieuwe gorillaverblijven,die we al eerder uit de vertegezien hadden. Een afgesloten pad weerhieldons ervan om de kooien van dichtbij te bekijken.Maar voor de Vrienden van Blijdorpgaan er veel deuren open die voor anderengesloten blijven: onder leiding van een gorillaverzorgermochten we toch de fraaiebuitenverblijven aanschouwen. Een ervanwas reeds bezet door een grote gorillafamilieen naar het tweede verblijf waren de dieren(nog onder narcose) zojuist overgebracht.Toenwas het helaas alweer tijd omdeze dierentuin te verlaten. Velen onder onszouden graag nog een tweede ronde gemaakthebben. Deze dag stond er namelijkook nog het toeristische stadje Canterbury ophet programma. Velen maakten van de gelegenheidgebruik om een wandeling door hetoude stadje te maken, anderen genoten van"a cup of tea" of bezochten de CanterburyCathedral (met onder andere het zwaard vanThomas Becket). Vol indrukken gingen we terugnaar het hotel, waar we 's avondsvergeefs enig vertier zochten. Dit beperktezich tot een wandeling langs de nabijgelegensnelweg.De volgende dag stond "the Motherof all Zoos", de beroemde London Zoo, ophet programma, echter niet voor we in het hoteleen typisch Engels ontbijt met "bacon andeggs" gegeten hadden. We werden in de LondonZoo verwelkomd door de Senior Curator,Mr Simon Tonge en zijn collega Mrs Dr. HeatherHall, die ons meenamen voor eenrondleiding, waarbij we veel meer dan de"normale" bezoeker beleefden. Zo kregenwe, letterlijk, het gevoel voor aap te staan inde binnenverblijven van het apencomplex,het zogenaamde Michael Sobell Pavilion.Ook gaf de hoofdverzorger uitleg over dechimpansee- en gorillafamilie, onder meerover het "niet-fok-beleid" (wegens ruimtegebrek).AI jaren staat nieuwbouw voor degorilla's op stapel, op de plaats waar TheMappin Terraces (verblijven voor bergdierenen beren) liggen. Die zijn nu, wegens slechtestaat van onderhoud, al jaren gesloten. Deplannen kunnen echter nog steeds niet verwezenlijktworden. De zinsnede: "Als er geldzou zijn ... ", zouden we deze dag dan ooknog vaak te horen krijgen. Hoogtepunt vande rondleiding was zeker de mogelijkheid omde Indische olifanten te knuffelen, waarvande Vrienden, en zeker de vele olifantenfreaks,graag gebruik maakten. Hierna ben ikalleen rond gegaan door de London Zoo,voor een hernieuwde kennismaking na 25jaar. Van het nieuwe motto van de dierentuin,"Conservation in action", was, mijnsinziens, betrekkelijk weinig terug te vinden.Duidelijk werd wel dat de London Zoo nietmeer de grandeur heeft, die zij in het verledenwèl had. Ik bedoel hierbij niet alleen hetdrastisch teruggelopen aantal soorten, maarook de aantallen dieren per soort. Er zijn binnende geringe mogelijkheden nieuwe, nietaltijd even fraaie, verblijven gecreëerd. Aande andere kant heeft men, dankzij sponsors,enige nieuwe projecten kunnen realiseren, zoalsde Barclay Court voor het restaurant en deAmbika Paul Children's Zoo. Voor dit laatstgenoemdeproject heeft een schatrijkePakistaan een groot bedrag geschonken aande London Zoo, omdat een bezoek aan dezedierentuin voor zijn ernstig zieke dochter eenhoogtepunt in haar laatste levensfase was.Naast deze nieuwbouwprojecten had men anderezaken een grondige opknapbeurtgegeven, zoals bijvoorbeeld het reptielenhuis(met Chinese alligators) en de Penguin Pool(met zwartvoetpinguins). Recentelijk zijn erpapegaaienvolières (met onder andere eenenorme kooi voor hyacinthara's), gebouwd.Ook het roofdierencomplex was gemoderniseerd,waarbij de buitenverblijven ruimopgezet waren. De vegetatie maakte het welmoeilijk de dieren te ontdekken. In dit complexbevinden zich, onder andere, raszuivereIndische leeuwen en verder een koppel zandkattenmet jongen. Het was voor velen eengrote teleurstelling dat er geen reuzenpanda'smeer te zien waren; het laatste vrouwtje wasechter in 1994 teruggebracht naar China, omin één van de fokstations voor nageslacht tezorgen. Tenslotte moest men, natuurlijk, nogeen bezoek aan de schitterende souvenirshopbrengen .Op weg naar het restaurant belanddede bus middenin een enorme stoet fietsersdie demonstreerden voor betere fietsvoorzieningenin Londen. Onze betuigingen vansympathie uit de bus werden door vele fietsbellenbeantwoord. Na het diner leidde dechauffeur ons langs de bekendste bezienswaardighedenvan de stad. Dat dit zeer opprijs gesteld werd door de Vrienden bleekwel uit het spontane applaus dat hem tendeel viel, toen hij onze bus over de TowerBridge manoeuvreerde.Op zaterdag 27 mei zag het weer erin heel Engeland weer zeer dreigend uit, alleenons "puntje" Engeland had mooi weer!Aan de ontbijttafel werd een ware modeshowopgevoerd; alle Vrienden hadden inmiddelskleren aan, waarop hun favoriete dier prijkte,variërend van T-shirts, sweaters, shawls totsokken! Duidelijk werd, dat olifanten, neushoornsen gorilla's veruit de populairstedieren bij de Vrienden zijn.Deze dag stond Port Lympne, de buitentuinvan het ook al "buiten" gelegenHowletts, op het programma. John Aspinallkocht dit landgoed in 1975, om zijn ruimtebehoevende dieren uit Howlett's meer plaatste kunnen bieden. Dit dierenpark ligt bovenopeen heuvel en vanaf de "Trojan steps"heeft men een fantastisch uitzicht over hetlandgoed en het gebied erom heen, tot hetKanaal toe! De 125 treden afdalend naar deprachtig gerestaureerde Mansion (landhuis)en tuinen, passeerden we niet alleen fraaiebloemperken, maar ook terrassen met druiverankenen vijgen! Na in de buurt een kopjekoffie gedronken te hebben begonnen weaan "the Track", een wandeling over vrij ruwe

paden met flinke hoogteverschillen. We maakteneen tocht van bijna drie uur langs deelszeer ruime verblijven, waarbij het maar afwachtenwas of de dieren zich lieten zien . Ditgold onder andere voor de mannelijke Sumatraanseneushoorn, die midden in zijnenorme verblijf lag. Hier kwam de verrekijker,die één van de Vrienden hadmeegebracht, goed van pas. De Track is eenwerkelijk schitterende route, die langs verblijvenvoor kleine katachtigen, zoals caracals,roestkatten en Indische woestijn katten, loopt.Daarna komt men nog langs twee groepen Atlasleeuwen en een reusachtig terrein vooreen grote kudde waterbuffels. Ook kan menPrzewa lskipaarden (75 dieren!), bizons, sambar-,Barasingha- en axisherten, afgewisseldTaman Indah, maar een verblijf met, in iedergeval, veel ruimte en separatiemogelijkheden.De fokparen zwarte neushoorns, die we vanbeneden al even gezien hadden, lieten zichnu goed zien. Totaal telden we acht exemplaren.De Mansion en de omliggende tuinenwaren inmiddels het decor geworden vaneen trouwpartij. Bij de mansion vertrok ookde Safari Trailer Ride, een soort treintje getrokkendoor een tractor. Het reed weer doorandere gedeelten van het landgoed, voornamelijkbevolkt door Przewalskipaarden enverschillende soorten herten. Onderweg werdeen stop gemaakt bij het Gorillarium en kondenwe dit enigszins futuristische verblijf voormannelijke gorilla's bekijken. Na de rit haddenwe nog een paar uurtjes om zelf in hetverblijf en de daarin gelegen poel. Voor deVrienden was dit een schitterende gelegenheidom hem te fotograferen . Het leek welalsof hij in het oerwoud op Sumatra liep inplaats van in Port Lympne. Deze neushoorn ishier, inmiddels, niet meer te zien! Hij is teruggegaannaar het land van herkomst, omdathet fokprogramma, dat met deze soort gevoerdis, gestopt is bij gebrek aan succes.Ook in Port Lympne is het niet gelukt om tefokken. Toen het vrouwtje in de herfst van1994 stierf, is besloten de man terug te brengennaar Zuidoost-Azië. Wij moesten als debliksem zorgen op tijd bij de bus te zijn ennamen de 125 treden van de Trojan steps inrecordtijd. Met vele indrukken lieten we ookdit park achter ons.Voor de zondagochtend had de reisleidingnog een verrassing voor de Vriendenin petto: we hadden op weg naar de afvaartvan de veerboot in Ramsgate nogal wat tijdover. We gingen op de maritieme toer naarde Historical Dockyard in Chatham, eenroemruchte locatie uit de vaderlandse geschiedenis.Het was erg leuk om te zien,maar wij waren toch op dierentuinreis, hè,Antoon?Op de veerboot was er door de grotedrukte geen plaats voor het geplande afscheidsdiner.Wegens de douaneformaliteitente Oostende en de files op de Belgische wegen,kwamen we wat later dan gepland inRotterdam aan en kon iedereen, vermoeidmaar voldaan, weer slapen in zijn eigen bed.De volgende dag ben ik naar Blijdorp gegaanen kwam al wandelend tot de conclusie datwe, zeke r in vergelijking met de huidige LondonZoo, trots kunnen zijn op ons eigenBlijdorp!A.J. BalkNieuwebank nodig?door enkeleverblijven voorTemminck'sgoudkatten en boshonden, zien. De Indischeolifanten zijn pas na een lange klim te bekijken.Die klim blijkt dan toch wel degelijk demoeite waard te zijn! Vanaf een terras kregenwe een goed overzicht over de stallen, dezandbak en verschillende grote perken metIndische olifanten, met elkaar verbonden viaeen ingewikkeld gangenstelsel. Duidelijk géénpark rond te kijken. Een aantal Vriendenbracht natuurlijk nog een bezoek aan de Sumatraanseneushoorn, die nu vlakbij het heklag. Maar ja, het is toch het mooiste een neushoornte zien lopen! Wij probeerden allerleitrucs uit om hem in de benen te .krijgen. Tevergeefs!Tot op een gegeven moment zijnverzorger op een tractor aan kwam rijden,waarop de neushoorn onmiddellijk overeindkwam, een fluitend geluid maakte en in derichting van de stallen liep, dwars door zijnVSB-BANKDaar kom je verder mee.

~~ CARMEN HALLEl\TSO~~ 1..12~-Q Speciaal slagerij in ISC gekeurd ~~Runder-, varkens- en kipscharrelvleesTevens scharrelvleeswaren ~~:;-Wordt het voor U geen tijd OITI voor(h)eerlijk scharrelvlees te kiezen?Scharrelslagerij Dolf en Carmen HallenslebenBurg. Baumannlaan 142a - 3042 AG Overschie - Tel.: 010- 415 76 83Hobby CENTRUMMAGAZijN BlïdoRpNobElSTRAAT 112~m9 SP ROTIERdAMTElEfOO N 010 - 466 ~l 80G EREEdsCHAppEN • IJ ZERWA RENElEkTRA • S AN iTAiR • VERf • SlEUTElSERviCE~ - H. Mourik en Zn~specialist inAardappelen, groente en fruit.Vers gesneden rauwkost,vruchtensalade en stamppotten.Statensingel1273039 LJ Rotterdam'!rOIO - 466 1671~~NL.S.221De Vriendvoor uwogen en oren.I ~~C~!O~E~1 St'aten w eg 108. R o tt e, dan) , OIO • 4 666051 1*1:::::=1 b=a=s=i I=o~.~IAKBEDEKKINGWaalstraat 453131 CS VlaardingenVoor informatie:'B' 010-435 44 07Fax: 010 - 435 21 17RENOVATIE. ISOLATIEREPARATIEONDERHOUDalle soorten zinkwerken!DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!!"De karakteristiekeeigenschappen vaneen dier op de foto zetten"Verslag va n de fotodag,gehouden op 1 juli 1995Bovenstaande was slechts één van devele tips die we deze dag meekregen. Bij binnenkomstin het leslokaal bleek, dat nietalleen dieren imponeren, maar dat de mensdaarin ook erg goed is; een enorme lens (500mm.), die zo van een fotograaf van de roddelbladenzou kunnen zijn, trok direct iedersaandacht! De 19 aanwezige cursisten, in hetbezit van al dan niet geavanceerde compacto~spiegelreflexcamera's, wachtten vol spanningop wat komen zou. Iedereen had er zinin en er werd al flink over en weer gepraat,nog voor het begonnen was.Rob Doolaard, de vaste fotograaf vanDiergaarde Blijdorp en voor vandaag onzecursusleider, stelde zichzelf voor aan degroep. Daarna begon hij te vertellen over de~piegelreflexcamera , de mogelijkheden, ob­Jectieven en dergelijke en over decompactcamera met de beperkingen ten opzichtevan de spiegelreflexcamera. Met namede eigenaren van laatstgenoemde camera'svolgden hetgeen Rob vertelde zeer aandachtig;voor de houders van de compactcamera'swas het verhaal op een gegeven moment minderinteressant, omdat dit buiten het bereikvan de camera viel. Vandaar dat gauw werdovergegaan op zaken die voor iedereen vanbelang waren, zoals bijvoorbeeld de vraagwel.k type fotorolletje men het beste kan gebruikenen wat de voor- en nadelen van dia'szijn . Ook van belang was, waarop je moet lettenbij het maken van foto's, waar je moetgaan staan ten opzichte van het onderwerpen hoe je foto's van dieren kunt maken, dieachter glas of tralies zitten. Ook gaf Rob tipsvoor mooie en leuke foto's voor wat betreftde compositie en wat je moet doen om debekende "rode oogjes" op de foto te voorkomen.Heel stiekem ging het verhaal toen tochweer over lenzen en toen de filters ter sprakekwamen, zijn we maar snel naar buiten gegaan!Met of zonder Rob en/of medecursistengingen we de tuin in om het geleerde inde praktijk te brengen. Aan Rob konden directvragen gesteld worden, wat bijzonderhandig en leerzaam was.Nadat de fotorolletjes ingeleverd warenom te laten ontwikkelen bij de sponsorvan deze dag, FOTO van der GRAAF, kondenwe gaan eten, waarbij er tijdens het eten natuurlijkover niets anders dan fotografiegesproken werd. Terug in het leslokaal kregenwe de foto's, die we even eerder zelf haddengemaakt, gepresenteerd. Indien gewenst kondende foto's met Rob Doolaard besprokenworden. Duidelijk werd dat zowel de fotograafals de camera hun mogelijkheden enbeperkingen kennen. Zodoende zijn er veleverschillende resultaten mogel ijk.Wat mij betreft was het een uitermateleerzame, geslaagde en gezellige dag!! Welzou ik de organisatie willen adviseren om,bijeen eventuele herhaling, de spiegekeflexcameraen de compactcamera te scheiden; hetverschil tussen die camera's is mijns inzienstoch te groot!Neeltje Voogt-Bos

Verslag van de excursie naarDierenpark P1anckendaelop 9 september 1995Vanuit een regenachtig Rotterdam vertrokkenwe keurig op tijd richting Mechelen,het reisdoel van deze dag. De regenbuien onderwegmaakten de 96 Vrienden nietongerust. De weersvooruitzichten voor dedag waren immers goed en de dag moest weleen succes worden als je met zo'n gezelligegroep mensen naar de dierentuin gaat. Naaankomst in Dierenpark Planckendael gingende meesten eerst naar het restaurant, dat directachter de ingang ligt, voor een kopjekoffie. Pas daarna bezochten zij het schitterendepark.Domein Planckendael is in 1956 doorde dierentuin van Antwerpen aangekocht omde grote dieren uit deze stadsdierentuin watmeer plaats te kunnen bieden . Aanvankelijkwas het terrein zeven hectare groot, maardoor verschillende aankopen kon het parkflink in oppervlakte toenemen. Na een herstructureringsplanvan de omgeving vanMechelen, in 1985, bereikte het park zijn huidigeomvang van ongeveer 40 hectare. Hier isecht een schitterende collectie dieren ondergebracht,in verblijven die het landschap nietdomineren, maar werkelijk prachtig ingebedzijn in de bestaande structuren, zoals houtwallen,gazons en bospartijen. In dit dierenparkkomt de bezoeker veel dieren uit de eigenstreek tegen, die echter niet vaak in dierentuinente zien zijn: vossen, dassen, bevers enverschillende soorten uilen. In eerste instantiekregen de Vrienden de gelegenheid om hetpark op eigen houtje te verkennen en te genietenvan de schitterende botanischeaspecten van deze tuin, met zijn brede, natuurlijkuitziende paden. In het hele parkheeft men zoveel mogelijk gebruik gemaaktvan natuurlijke elementen, ook in de dierenverblijven.Zo dient een "omgevallen" boomover het water als uitkijkpost voor de aalscholvers.Op diverse plaatsen in het park wordtaandacht geschonken aan "ongedierte", datzich handhaaft in grote composthopen en opgeslagenstapels boomstammen. De dierenzijn ondergebracht in ruime verblijven, die erzeer natuurlijk uitzien. Voor verschillende vogelsoortenzijn er grote kooien, die de dierenvolop ruimte bieden de vleugels eens te strekken. De ingang van de wandelroute wordtgevormd door een volière voor ibissen, lepelaars,kwakken en reigers. Verder zijn er ookgrote kooien voor uilen, gieren en flamingo's.Roofdieren zijn er niet veel te vinden: één bejaardeIndische leeuwen verdersneeuwpanters en cheetahs. Deze laatstgenoemdesoorten hadden wel de beschikkingover schitterende, ruime verblijven.Sinds een paar jaar is de groep bonobo's(ook wel dwergchimpansees genoemd)van de Antwerpse Zoo verhuisd naarPlanckendael, waar ze de beschikking kregenover een geweldig mooi eiland, compleetmet een Afrikaans dorp voor de bezoekers.J a,gratis kaartjesik word ook "Vriend" van Blijdorp enontvang bij mijn lidmaatschap tweevoor Blijdorp of Artis envier maal per jaar "Vriendennieuws".Ohr./mevr:Adres: ... .... . .. . . . .. .. . . .. . .Postcode/plaats:Geboorte datum: . .Giro/ bankrekening:Telefoon: .I k betaal na ontvangst van een acceptgiro.Aangemeld door het lid:Ohr./mevr.:Telefoon: .Sonoystraat 6-a • 3039 zr Rotterdam' Tel: 01 0 - 4676637voorzien van schrikéénmeter onder deHij zou immers zijn bu­Jrooi kunnen:Jen zijn nog niet zoJael te bewonderen,el trots op deze dieren,lt een paar jaar geleden~rp het vrouwtje liefstjongen, die allemaal opeiden.Daarmee was< de stamboekhouder~I erg blij, want zo'n grovorpkomt niet zo vaak>r in dierentuinen.ogtepunt van Plancken­~I vormt de fokgroepische neushoorns, ietsar wij als Vrienden vandorp toch wel enigszins>ers naar keken . In)2 werd hier een vroulijkjong geboren eneg het andere vrouwtje1 doodgeboren (vrouwe­I jong. Het vrouwtje vanplaats in een andereomdat vrouwelijke Indiergzeldzaam inde vrouwen zijn op hetg en iedereen hoopt;ezonde (vrouwelijke!)d komen! Voor ons eennckendael volgend jaar

Verslag \'Dierenp~ ,op 9 sep1Vanuit een regen"trokken we keurig op tijdhet reisdoel van deze dagderweg maakten de 96 Vongerust. De weersvoorudag waren immers goed feen succes worden als jegroep mensen naar de di'laankomst in Dierenpark Ide meesten eerst naar he're ct achter de ingang ligt,koffie. Pas daarna bezocrrende park.Domein Planckede dierentuin vande grote dieren uitmeer plaats te kunwas het terrein zevenen er worden regelmatig jongen geboren.Onze rondleider vertelde nog dat deze dierenhele vreemde uitstulpingen aan de vaginakrijgen, wanneer zij jongen hebben gebaard.Helaas konden de dieren op de dag dat wijer waren, niet naar buiten, zodat ze, jammerDe groep bonobo's is de grootste in Europac.~o"'C- -- ccgenoeg, niet zo goed te zien waren. De withand-en witwanggibbons waren wel buitente zien; ze genoten zichtbaar van hun schitterendeeiland, zoals wij van hen en hetschitterende weer genoten. Verder herbergtPlanckendael ook een enormegroep zeldzamegoudkopleeuwaapjes, die hier insemi-vrijheid leven. Dat wil zeggen,dat ze zich vrij door het helepark kunnen bewegen, maar datervoor gezorgd wordt dat ze altijdin de buurt blijven . Dit lukt de verzorgersdoor ze in de buurt vande nacht- en winterverblijven lekkervoedsel aan te bieden . Robby,onze gids, beschikte, naar eigenzeggen, over afstandsbedieningom deze aapjes vlak bij ons te krijgen,waardoor wij ze van heeldichtbij konden bewonderen.Verder ging de rondleidinglangs de vele verblijven voor herten, runderen(waaronder muskusossen), antilopen(zoals algazeIlen, Arabische oryxen, 2 ondersoortensitatoenga en duingazellen),lama-achtigen en kamelen. Heel bijzonder isde boshond, een graver eerste klas. Daaromheeft men het verblijf voorzien van schrikdraaden het gaas tot één meter onder degrond doorgetrokken. Hij zou immers zijn buren,de wallabies, als prooi kunnenbeschouwen. Boshonden zijn nog niet zoheel lang in Planckendael te bewonderen,maar ze zijn al wel heel trots op deze dieren,want een paar jaar geledenwierp het vrouwtje liefstvijf jongen, die allemaal opgroeiden.Daarmee wasook de stamboekhouderheel erg blij, want zo'n groteworp komt niet zo vaakvoor in dierentuinen.Hoogtepunt van Planckendaelvormt de fokgroepIndische neushoorns, ietswaar wij als Vrienden vanBlijdorp toch wel enigszinsjaloers naar keken. In1992 werd hier een vrouwelijkjong geboren enkreeg het andere vrouwtjeeen doodgeboren (vrouwelijk)jong. Het vrouwtje van1992 heeft reeds een plaats in een anderedierentuin gevonden, omdat vrouwelijke Indischeneushoorns heel erg zeldzaam indierentuinen zijn. Beide vrouwen zijn op hetmoment weer drachtig en iedereen hooptdat er in 1996 twee gezonde (vrouwelijke!)neushoorns ter wereld komen! Voor ons eenreden temeer om Planckendael volgend jaarweer te bezoeken!C. Stolk

Uitnodiging O peningFototentoonstellingTot 1 oktober jongstleden hadden alleleden van de Vereniging Vrienden vanBlijdorp de tijd om foto's in te sturen voor defotowedstrijd. Vooral vlak na de zomervakantie, in september, kwamen er vrijwel dagelijksfoto 's binnen. Het was iedere keer weer spannend,om, als secretaris van onze vereniging,deze foto's te mogen ontvangen en de enveloppenof kokers te openen . Totaal zijn erruim honderd foto's ingezonden,. die allemaalzeer de moeite van het bekijken waardzijn. Het is ontzettend leuk om DiergaardeBlijdorp door de ogen (lenzen) van de Vriendente zien. Duidelijk is, dat iedere Vriendzijn of haar eigen kijk op de Diergaarde enhaar bewoners en medewerkers heeft. Het resultaatliegt er dan ook niet om l Er zittenfoto 's bij, waarop zelfs Rob Doolaard jaloerszou worden .... ! In ieder geval wil ik hierbij iedereenbedanken, die de moeite heeftgenomen om één of meerdere foto's in te sturen.Alle inspanning wordt beloond met eenplaatsje op de fototentoonstelling in de Rivièrahal.Deze tentoonstelling wordt officieelgeopend op zaterdag 2 december om14.00 uur. Tevens wordt dan bekend gemaaktwie de winnaars zijn van defotocamera's, die FOTO van der GRAAF beschikbaarheeft gesteld. Bij deze nodigt hetbestuur van de Vereniging Vrienden vanBlijdorp alle leden van harte uit, om aanwezigte zijn bij deze feestelijke gebeurtenis. Op2 december aanstaande heeft u vanaf ongeveer13.00 uur toegang tot DiergaardeBlijdorp op vertoon van uw geldige lidmaatschapskaart.Laten we er net zo'n gezelligedag van maken als bij de opening van hetzeeotterverblijf!Koos van Leeuwen,secretaris Vereniging Vrienden van Blijdorp."Blijdorp, Oase in eenWereldstad" nu ècht op video!AI enige lijd liggen in de Vriendenwinkelin Diergaarde Blijdorp de besteldeexemplaren van de videoband "Blijdorp,Oase in een Wereldstad" klaar. Na de aankondigingin de vorige uitgave vanVriendennieuws steeg het aantal bestellingennog flink, zodat de honderd exemplaren metgemak gehaald zijn! Dit betekent dus, dat devideobanden slechts fI. 27,50 per stuk kosten!Alle videobanden liggen opgeslagen inde Vriendenwinkel en zijn voorzien van denaam van degene die de band besteld heeft.Ook als u niet iedere week in DiergaardeBlijdorp komt, hoeft u zich geen zorgen temaken, want de band wordt niet aan iemandanders gegeven I Het is, helaas, niet mogelijkde banden op sturen; dit geeft veel te veeladministratieve rompslomp. Wel kunt u iemandanders vragen de band voor u af tehalen. Personen die niet beschikken over eengeldig toegangsbewijs voor DiergaardeBlijdorp, hoeven, als ze de band komen ophalen,niet speciaal een toegangskaartje tekopen. Bij de kaartcontrole ligt een lijst metde namen van de geïnteresseerden die eenband besteld hebben. Als u bij de kaartcon ­trole zegt dat u de videoband komt halen enuw naam ~ de lijst staat, krijgt u toegang totDiergaardeiJlijdorp. De videobanden kunnenalleen worden meegegeven als u ookmeteen aan de Vriendenwinkel betaalt, hetzijcontant, hetzij met een girobetaalkaart ofEurocheque. Mocht u nog vragen hebben,neemt u dan contact op met het Promotieteam(adres: zie Colofon), dat zorgdraagtvoor de verspreiding van de videobanden.Wij wensen u veel kijkplezier l !"Gorilla's zijn geen varkens!"Verslag van een gesprek met CorNooteboom en Ton Simonis, gorillaverzorgersin Diergaarde Blijdorp.AI een tijdje zamelt de VerenigingVrienden van Blijdorp geld in ten behoevevan het " Kongo-biotoop", een verblijf voorgorilla's en eventueel nog andere Afrikaansemensapen, zoals dwergchimpansees. Inmiddelshebben de Vriencfen bijna één miljoengulden bijeen gebracht; voorwaar geen geringeprestatie! Veel mensen weten echter nietwelke individuen van "onze" gorillagroepdeel uitmaken bestaat en aan wie het gelddus ten goede komt. Daarom stellen de verzorgersvan deze prachtige mensapen "hun"dieren voor.De heren Nooteboom en Simoniswerken beide al vele decennia met de mensapenin Diergaarde Blijdorp. Demensapencoflectie bestond vroeger uit chimpansees,Borneo en Sumatra orang-oetans engorilla's; tegenwoordig zijn nog slechts deBorneo orang-oetan en de gorilla in het dierenbestand aanwezig: maar beide soortenhebben wel meer rUimte dan vroeger ter beschikking.In deze eerste aflevering, vertellen deheren Nooteboom en Simonis over de gorilla'sin Blijdorp. In de volgende uitgave vanVriendennieuws beschrijven ze kort wat voorvoedsel de dieren krijgen en geven u vast eenimpressie van Kongo, het nieuwe gorilla-verbliJf."Alle dieren in de groep hebben, netals mensen, heel duidelijk verschillende karakters.We zullen alle dieren eens de revuelaten passeren.Ernst is een echte goedzak, hij doetgeen mens kwaad. Wat dat betreft, als ik, alsaierverzorger, zou mogen kiezen om of bij degorilla's of de orang-oetans de kooi in tegaan, koos ik, om de grootste overlevingskanste hebben, zeker voor de gorilla's. De orangszijn veel onberekenbaarder. Als wij, als verzorgers,of een onbekende, bij de gorilla'snaar binnen zouden gaan, zouden de diereneerst schrikken, omdat ze onze aanwezigheidin de kooi niet gewend zijn. Daarna zou erzeker een kleine schijnaanval volgen. Het nadeelis in dat geval, dat de ruimte bij degorilla's erg beperkt is, zodat er eigenlijk geenplaats is voor een schijnaanval. Daarom gaanwij als verzorgers ook niet naar binnen. Vroeger,toen de dieren nog /'ong waren, gingenwe wel de kooi in . Nog ater gingen we zelfsmet de dieren de tuin lil en gingen we metchimpansees en orang-oetans op een grasperkzitten. Ernst is doorgaans een echtegoeierd; hij is goed voor zijn vrouwen en zalook zijn kinderen niets doen. Soms is hetzelfs zo dat Ernst op de vlucht moet voor zijnharemdames. Eén vrouw kan hij nog wel aan ,maar als ze met twee of drie tegen tlem samenspannen,wordt het hem echt teveel!Annet is erg handzaam. Ze is als jongdier in Blijdorp geKomen. Toen hadden wenog een heel nauw contact met de dieren.Ze is de lieveling van Ernst, luistert goed, ooknaar ons, maar ze heeft een hekel aan jongemannen! Meiden daarentegen vindt ze ergleuk. Het is een erg goede moeder. Als zezwanger is maakt ze een erg labiele indruk.Dan staat haar haar overeind, legt ze steedseen doek over haar kop en wil ze elke dagweer iets anders eten. Het eten dat ze vandaagzo lekker vindt, keurt ze misschienmorgen geen blik waardig. Na een geboorteis haar eetpatroon weer normaal. De volwassenvrouwtjes hebben weinig contact metelkaar, eigenlijk alleen bij ruzies. Als Anneteen jong heeft, stijgt ze onmiddellijk een stukin rang . Annet is erg lief voor haar kinderen.Die zijn zo'n beetje de baas, maar ze zorgt erwel voor, dat ze hun ontzag voor haar nietverliezen. Als bil'voorbeeld Anja (toch inmiddelsook een vo wassen vrouwtje) te snel naarbinnen wil, dan krijgt ze een klap van Annet.Ze toonde zich, na oe renovatie van demensapenverblijven, ook koppig wat betreftde overgang naar een ander verblijf. Nu isze, net als de andere dieren, gewend aan hetoverlopen naar een ander verblijf. Dit gebeurtregelmatig en de dieren weten, dat erdan toctl niets erg gebeurt.Xara heeft ontzettend veel meegemaaktmet haar gezondheid. Toen ze zevenjaar was, is ze naar Frankrijk gesmokkeld,waar ze in beslag g~nomen is. Daarna is zenaar België gebracht. Omdat Zoo Antwerpeneen andere ondersoort gorilla heeft is ze naarRotterdam gekomen. Ze was er zo erg aantoe, dat er één been moest worden afgezetZe zat ook nog onder de wonden. Ze IS ookeen goede moeder geweest voor de twee kinderendie ze tot nu toe heeft grootgebracht,

Xerna en Xebo. Ze luistert erg goed naar deverzorgers en aan de stem hoort ze hoe deverzorgers gehumeurd zijn. Ze staat samenmet Dura net laagste in rang. De andere gorilla'splagen haar veel, omdat ze nogal snerschreeuwt. Dit komt waarschijnlijk door haarverleden. Ook is ze een tijd geleden heel ergziek geweest. Sindsdien is ze nooit meer deoude geworden, hetgeen ook haar lage rangordeverklaart. Andere gorilla's helpen Xaranooit als ze problemen heeft, maar als de anderenin problemen verkeren, schiet Xarahen wèl te hulp. In november vorig jaar werdzij in het Dierexperimenteel Centrum van deErasmus Universiteit geopereerd aan haar eileiders.We verbaasden ons er namelijk overdat Xara al jaren geen jongen meer had gehad,terwijl ze toch een hele goede moeaeris. Tijdens een inkijkoperatie kwam aan hetlicht dat, net als bij Kim in februari 1994,haar eileiders geblokkeerd waren.Kim is een volwassen vrouw die nogniet zo lang in Blijdorp aanwezig is. Zij is in1969 in Kameroen geboren en Kwam als jongvrouwtje naar Apenheul. Daar kreeg zij echterin al die tijd geen enkel jong, terwijl dattoch niet aan Bongo, de zilverrug van Apenheul,kon liggen, die intussen tientallenjongen verwekt heeft. Zij kwam naar Blijdorpin net kader van een driehoekruil, waarbij Salomévan Blijdorp naar Kopenhagenverhuisde. Een vrouwtje van Kopenhagen verhuisdedaarop naar Apenheul en Kim kwamuit Apenheul naar Blijdorp. In Blijdorp heeftzij, na een lange periode van gewenning,vooral goede contacten met Ernst, onze zilverrugman,hetgeen ook resulteerde in paringen.Toch werd zij maar niet zwanger. Daaromwerd besloten om bij Kim een inkijkoperatietoe te passen, om te kijken of er, misschien,iets met haar voortplantingsorganen aan dehand was. Zij is daarbij met goed gevolg geopereerdaan haar eileiders. Dat heeft tot opheden nog niet tot het gewenste resultaat geleid.Ze is erg afwachtend en kan maar nietwennen aan de nachthokken, waarin ze iedereavond even opgesloten wordt. Verder is zebest een stiekemerd: als zij ti/'dens de opsluitperiodemet een andere gori la in één verblijfgeplaatst wordt, laat zij zich graag gelden,vooral tegenover jongere dieren. Bij heel jongedieren komt Kim tamelijk onbetrouwbaarover; ook wil zij nogal eens bijten uit jaloezie.Alerte moeders zijn hierop echtervoorbereid en geven haar geen schijn vankans. .Dura is nog niet zolang geleden in degroep opgenomen. Ze is geboren in Stuttgart,waar ze nelaas door de moeder verstotenwerd. Daarop heeft men haar met de handopgefokt en later geprobeerd haar in degroep in Krefeld te introduceren, hetgeenniet gelukt is. Hier in Blijdorp lukte het wel!Het is een heel lief dier, met een heel rare eigenschap:ze geeft het eten, als ze het nietlust, terug aan de verzorgers! Ook geeft zehet wel aan de andere gorilla's en (jie kijkendaar heel raar van op. Dat is voor gorilla's namelijkniet echt natuurlijk gedrag. Toen Durahier pas was, vertoonde ze ook wel af en toestereotiep gedrag, het zogenaamde "waven"(steeds dezelfde, schijnbaar doelloze, bewegingmaken). Nu doet ze dat alleen nog maarbij heel hoge stress. Op het moment leert zehoe ze Ernst moet benaderen zonder ruziemet hem te krijgen. Ze heeft namelijk vrijveel contact met Xebo, maar let dan niet opErnst, die erg jaloers wordt.Xebo is de puber van de gorillagroep,de jongeling die in opstand komt tegen allesen iedereen. Ook wij als verzorgers hebbenop het moment heel veel moeite met hem.Als we langs de kooien lopen moeten we oppassengeen steek met één van de takken uitzijn verblijf te krijgen. Als we hem echter eenbanaan geven is er niets aan de hand. Xebovertrekt binnenkort naar Barcelona waartwee dames van 16 jaar oud op hem wachten.Anja is een heel uitgekookt dier. Zehoudt alles in de gaten en ook daagt ze anderedieren uit. Ze zoekt dan wel steeds steunbij Ernst, haar vader, die "er met beide benenintrapt" en de ander een afstraffing geeft. Zeis veruit de slimste van het stel. Als ze alleenis, is ze heel erg bang; het is een echt groepsdier!Over het driejarige knaapje Ashmarvalt nog niet zoveel te zeggen; hij begint zichnu langzaam een beetje zelfstandig te gedragenen het ziet er naar uit, dat het een slimjochie is! Hi/' speelt al vrij veel met Ernst, wat,overigens, a leen de jonge mannelijke gorilla'sdoen. Jonge vrouwtjes spelen nauwelijksmet hun vader. Astra en Aya zi/'n nog slechtsbaby's, waarover niets te vertel en valt."In de volgende uitgave van Vriendennieuwstreft u de tweede en laatste afleveringvan dit interview aan.Interview afgenomen door Koos enMonique van Leeuwen en Marc Damen.De gorillalsvanBlijdorp

Geld verdienen voor de gorilla'sZoals u weet probeert het bestuur zote handelen, dat er zoveel mogelijk geld tengoede komt aan de acties van de VerenigingVrienden van Blijdorp en daarmee aan DiergaardeBlijdorp. Maar u kunt ons daarbijhelpen! In dit artikel wil de redactie u driemogelijkheden aan de hand doen, waarmeeu extra geld voor de vereniging kunt "verdienen".In de eerste plaats door wat meercontributie over te maken ten behoeve vande gorilla's. Daarnaast door adverteerders teinteresseren voor Vriendennieuws en tenslottedoor nieuwe leden te werven.ContributieBij deze uitgave 'van Vriendennieuwstreft u een acceptgiro aan, waarmee u de contributievoor 1996 kunt voldoen. U wordtvriendel ijk verzocht om alleen deze acceptgirote gebruiken. De minimumcontributieover 1996 bedraagt, zoals door de leden vastgesteldop de Algemene Ledenvergadering inapril dit jaar, fl. 40,-. Meer geven mag natuurlijkook; dit wordt allemaal toegevoegd aanhet bedrag dat we nu al hebben voor onze actie"Gorilla's in een nieuw decor, daar zorgende Vrienden voor!". Op dit moment voerenwe een race tegen de kalender om nog voorhet eind van dit jaar het magische bedrag vanEEN MILJOEN GULDEN bijeen te brengen.Er staat al zo'n 800.000 gulden apart voor hetKongo-biotoop; het miljoen is dus in zicht!Daarom vragen wij u, als het voor u mogelijkis, wat meer te geven dan de minimale contributie.In ieder geval verzoeken wij u, uwcontributie zo spoedig mogelijk over te maken.AdverteerdersEen andere mogelijkheid om geld teverdienen voor de vereniging wordt gerealiseerddoor het zo laag mogelijk houden vande kosten . Dit gebeurt al voor een groot deel,doordat wij alleen met vrijwilligers werken endaarom geen personeelskosten hoeven te betalen.De grootste post van uitgaven van deVereniging Vrienden van Blijdorp is Vriendennieuws.Op zich is dat helemaal niet erg,want daar betaalt u nu eenmaal contributievoor. Toch zou het leuk zijn als we dat bedrageen beetje omlaag zouden kunnen krijgen.Dat is mogelijk door meer adverteerders ruimtein Vriendennieuws te bieden . Uiteraardgaat dit niet ten koste van de ruimte voor mededelingenen artikelen. Met anderewoorden, Vriendennieuws kan dikker èngoedkoper tegelijk! Daarom is het zaak ervoorte zorgen dat zoveel mogelijk relevantewinkels, bedrijven, etcetera, een plaatsje willenhebben in Vriendennieuws. Met relevantwordt hier bedoeld: bedrijven die vestigingenin de buurt van Rotterdam hebben en gerichtzijn op de lezers van Vriendennieuws. Eenspeelgoedwinkel in Maastricht, bijvoorbeeld,is daarom geen goede adverteerder; immers,u, als lezer, komt er toch zelden of nooit. Hetgaat duidelijk om winkels, bedrijven of ondernemingendie de leden iets te biedenhebben . Hierbij wordt u opgeroepen, om, alsu zo'n bedrijf in uw buurt kent, eens aan tekaarten of het geïnteresseerd zou zijn om zijnof haar produkt in Vriendennieuws aan deman/vrouw te brengen. Op deze manierhelpt u, als lezer, mee aan onze acties, zonderdat het u zelf een cent kost! Adverterenin Vriendennieuws is geen dure aangelegenheid:voor fl. SO,-heeft u al een eenmaligeadvertentie van een kwart pagina, terwijlvoor fl. 700,- een hele pagina een heel jaarlang tot uw beschikking staat! Dus, geachte lezers, werft adverteerders!Nieuwe ledenEen derde manier om geld te verdienenvoor de Vereniging Vrienden vanBlijdorp: het aanbrengen van nieuwe leden.In het verleden trof u bij het vierde nummervan Vriendennieuws een schitterende kaartaan waarmee u iemand een geschenk-lidmaatschapaan kon bieden. Dit jaar treft uzo'n kaart niet aan, omdat het vrij duur isdeze te vervaardigen. Dat neemt echter nietweg, dat het nog steeds erg gewaardeerdwordt, als u nieuwe leden aanbrengt, doormensen over te halen lid te worden. In hetmidden van elk Vriendennieuws treft u tweeaanmeldingskaarten aan, die u er zeer gemakkelijkuit kunt halen. Ook staat nog steeds demogelijkheid van het geschenk-lidmaatschapopen. Onze secretaris heeft nog een aantalgeschenk-lidmaatschapskaarten, die hij u opverzoek graag toestuurt. Eén telefoontje naarde Vriendenfoon (010-467 66 37) is voldoendeom snel het gewenste aantal kaarten inhuis te hebben. Mocht u het antwoordapparaatvan de vereniging krijgen, spreekt u danrustig uw telefoonnummer in. Onze secretarisbelt u dan zo spoedig mogelijk, meestal dezelfdedag nog, terug. Het is toch een uniekcadeau om iemand lid van de VerenigingVrienden van Blijdorp te maken, waarbij hijof zij vier maal per jaar op de hoogte wordtgehouden van nieuws uit Diergaarde Blijdorpen andere dierentuinen, met gezellige excursiesnaar andere dierentuinen in binnen-enbuitenland mee kan en, bovendien een aantalkeren per jaar gratis toegang totDiergaarde Blijdorp heeft om een lezing bij tewonen, gehouden door een medewerker uitDiergaarde Blijdorp zelf! Dat een nieuw liddan ook nog eens twee vrijkaartjes voor DiergaardeBlijdorp krijgt, is eigenlijk te gek voorwoorden. Dus, geachte leden, werft nieuweleden! Op naar vijfduizend leden!Resumerend zijn er dus drie mogelijkhedenom geld voor de Vereniging Vriendenvan Blijdorp te verdienen: meer contributieover te maken, adverteerders te werven of tezorgen voor nieuwe leden. Dat laatste kandoor een wervingsactie, maar ook door diemensen een geschenklidmaatschap aan te bieden.Helaas kunnen wij geen prijs toekennenaan degene die op alle genoemde manierentegelijk geld voor de vereniging verdient (datzou dan weer in tegenspraak zijn met het bovenstaande!),maar u kunt wel rekenen opeen eervolle vermelding in Vriendennieuwsen daarmee op eeuwige roem! Het woord isaan u!De redactieGiften voor de actie"Gorilla's in een nieuw decor,daar zorgen de Vrienden voor!"(van april tot en met half september 1995)Tot en met fl. 10,-:Botbijl, den Boer, Verhagen, v. Herpen, de Vos,Klomps-v. Hirtum, v. Beek, Koks, Veger, Bolhuis, Vermeulen,Reitsma, v. Vliet, Bijl, v. Efferen, Mulder, Slothouwer,v.d. Want, v.d. Waal, lansen, Stofregen, Schimmel, Suttorp,Mik, de Knegt, v. Ingen, Zaanen, Weenink, Mourik, Schuil,Kreuger, Bonthond, V.d. Stelt, Ducaneaux, Pleysier, de Wit,Meysen, v. Dijkhorst, v.d. Hoeven, Mosmans, Weeraat-v.Donk, Bonthond, Daim, Maas, 't Hoen, Boonstra, Wierda,Veenstra, Frederiks, Ponsen, V.d. Haak, Huisman, Delhaye,Horburger, Engelsman, Mulckhuyse, Schlosser, Frenkel,Smits, Geeve, v. Gelder, Pruis, Mol, v. Velzen, OnderdeIinden,Hoeneveld, v. Zwieten, V.d. Bos, v.d. Helm, de Wit,al len te Rotterdam; Klootwijk en Koenis te Barendrecht; Andringate Bergschenhoek; Hartman te Berkel Rodenrijs;Blok te Bleiswijk; V.d. Weyden en Stam te Brielle; Olivier, v.Vliet, Tons, P.Hoogendoorn, v. Hoogendoorn, v. Daalen, v.Us, 't Hart te Capelle a/d Yssel; Barkhuysen te Delft; Werner,Amsterdam te Dordrecht; Hammer te Drachten; v.Hensbergen, Pots te Gouda; lansen, v. Rooy, de Wolf,Letsch te ' 5 Gravenhage; Scheele te Halsteren; v. Sonsbeekte Heerjansdam; Dekker te Heinenoord; v.d. Ruit- v. Marente Hekelingen; Rommelse, Johannes, Bos, Verschoor,Dhont, Leer, M v. Dusschoten, PC v. Dusschoten, Boers,Verhoeven, Bakker te Hoogvliet Rt; Borsboom te Kortenhoef;Erkemey te Krimpen a/d Lek; Bergmann te Krimpenaid Yssel; Weeda te Lekkerkerk; de Groot te Leiden; Verkade,lansen, Krommenhoek te Maassluis; Scheepmaker teMijnsheerenland; Zuyderwijk te Naaldwijk; Kerpel te Nieuwerkerka/d Yssel; Wieffering te Oegstgeest; Hasper, V.d.Nol te Oostvoorne; v. Dijk te Oud Beyerland; v. Drongelente Poortugaal; Dries te Puttershoek; v. Duyvenbode, v. Bennekom,dl Rambelje te Ridderkerk; Holdermans te RijswijkZH; Affourtit, Dijkstra te Schiedam; v. Raamsdonk, C Karreman,F Karreman , Smits, V.d. Lee te Spijkenisse; de Jong teUithoorn; Ferwerda te Utrecht; Rontberg, Bravenboer,Veenbrink, Moree, V.d. Meer, v. Woensel, v. Dorp, deBruyn, v.d. Most, Landman, Mathyssen, Robbe, Onderde­Iinden, Barendregt, Meerman, Verheezen te Vlaardingen;Velthuysen te Voorburg; Rothuizen te Zevenhoven; v. Krimpente Zoetermeer; Remkes te Zuid Beyerland; en verd ervan: v.d. Ster, de Ronde, Schenk en Schuurman.Tussen fl. 10,- en fl. 25,-:v. Toorn, den Dunnen, Sheermahomed, Vermeulen,de Ron, Moerkerken, Verschoor, Borst, Blaak, Spee,Roggeveen, v. Tienhoven, Harders, Peters, Burky, v.d.

NIGHTHet ideale arrangementvoor partijenpersoneelsfeestj esen gezelschappenDiner metavondrondleidingVoor meer informatie:DiergaardeBlijdorpVan Aerssenlaan 493039 KE RotterdamTelefoon 010 - 443 14 16Zweth, Bruins, Koelewaard, Tempel, Merkelbach, Verryp,v. d. Zee, Muller, v. Nieuwenhuizen, Hirschhorn allen teRotterdam; Lindberg te Amsterdam; Slijper te Born; v.d.Geer te Breukelen; Rotmeyer, de Graaf, Riege, de Witte teCapelle a/d Yssel; Hoogenhout, Eygenraam te Delft; v. v liette Etten-Leur; Maissan, v. Vliet, Krij gsman te Gouda; Camman,Kodde te 's Gravenhage; Agema te 's Gravenzande;A Monshouwer, AC Monshouwer te Heerjansdam; Engbertste Heiloo; Meerman, v. Wensen teHendrik-Ido-Ambacht; Alblas, den Tu inder te Hoogvliet Rt;v.d. Brink, v. Exel te Krimpen a/d Yssel; Ponte te Langeweg;Groeneweg te Leiden; Reinders te de Lier; Hanemaayer teMaasdyk; Buysman te M aassl uis; Quak te Middelharnis; v.Steensel te Oud Beyerland; Honsbeek te Papendrecht; Kumentaste Schiedam; Schoenmaker te Sommeisdijk;M aaskant te Spijkenisse; Hoogenboom te Tilburg; de Man,Verkroost, Verwaard te Vlaardingen; de Bree te Voorburg;Neuteboom, de Jong te Zoetermeer en de Ruiter teZwyndrecht.Bijdragen van fl. 25,-:Taytelbaum, Kortlever, Bollerman, Bijkerk, v.Vliet, v. Veen, Hoeder, v.d. Schans, Mulheisen, v. Nieuwengiessen,Biesheuvel, Klijn, v. Leeuwen, Keyser, Noordhoek,v. Donzei, Krouwer, Reyken, v. Dijk, Logtenberg, Visser,v.d. Bent, v. Wageningen, v. Klaveren, v.d. Hilst, Landman,Roelse, Telder, Muller, v.d. Cammeen, Mathol, Zevenbergen,Blonde, Frings, UIenberg, Teeuwen, v. Zeyl, Hartog,Moonen, Velthuyzen, v. Santen, Speksnijder, Joseph, v. Alphen,Schrijvers, Keesmaat, v. Eekelen, Schouten,Doorgeest, Poelma, de Kruyk, Boogaard, Simonis, Peperkamp,v. d. Velde, Schonk, Broekhuizen, Breevoort, Jansen,Vermeulen, Masereeuw, v.d. Ven, de Jong, Mulder, Lem s,v. Druten, Engelberts, Rompes, v.d. Vlerk, Dut, Bruring,Kaak, Dutilh, Verhoeven, Coert, de Boer, de Bruin, Huysman,Driehuizen, Pesken s, Dekker, Wezenaar, Bruin,Lemans, Krijgsman, Eys, Suvaal, Harm sen, Boot, Mulckhuyse,Waalwijk, de Ruyter, Ezenga, AW Landman, HCLandman, Schoonens, Merckens, AC Landman, Krabbendam,de Groot, de Wit, de Kruyff, Klop, Ruoff, Lorwa,Blokland, Kinkel, Kruidenier, Coomans, M eynders, v. Gorcum,v.d. Hoeven, Ziere, Stout, de Barse, Builtjes, v.Damme, v. Dongen allen te Rotterdam; v. Es, Waar te Barendrecht;Iburg, v. d. Kruys te Berkel Rodenrys; Pronk teBest; de Bakker te Bleiswyk; Kalkman te Bosschenhoofd;Berkhoudt te Breda; Bosch, Sluymer te Brielle; Benard, v.d.Berg, v. Erkel, Fase, de Hoog, Lagerwey, Martinetti, Nieuwenhuiste Capelle a/d Yssel; v. Etten, Hoogenhout, Schräderte Delft; Kesting te Dokkum; Geerling, Giltay, v.d. Poel ,Saers te Dordrecht; v. Leeuwen te Driehu is; Bosch teGoes; de Koning te Gorinchem; Berkmans, v. Gogh, Lacroix,de Leeuw, Struycken, Uilenbroek te 's Gravenhage;Roose, de Wilde te Haarlem; Brusselman te Hellevoetsluis;Loeve te Hendrik-Ido-Ambacht; Hoogerwerf te 's Hertogenbosch; Kooy te Hoogerheide; Bonnier, Bij l, de Graaf!.Rommelse, Roon, de Zeeuw te Hoogvliet Rt; Kloos, Los,M iet jens, Schoon, Uien berg te Krimpen a/d Yssel; Dorresteynte Maarssen; Ouweneel te Maasdam; Pieterse teMaasland; M eeder, Storm, Vletter te Maassluis; Schuddebeurste Moordrecht; v. Hoistein te Naaldwijk; de Puy teNw Beyerland; Bos, Hazenbroek te Nieuwerkerk a/d Yssel;Oogterom te O ostvoorn e; Heyboer, 't Jong, Noorlander, Tateste Oud Beyerl and; v.d. Vegt te Oude Tonge; v.Campenhout, Suyker te Papendrecht; Schox te Pyn acker;v. Veen, Reeuwyk; v.d. Graaf, de Reus, v. Vugt-Verryp teRhoon ; v.d. Engel, Kooiman, de Mos, de Spekman, Verschoor,Voogt te Ridderkerk; Verschoor te Rockanje;Bergwerff, Buitelaar, Copier te Rozenburg; Brandenburg,Hoogeduin, Jongkind te Rijswijk ZH; Niemantsverdriet,Kleiss, Kriek, Noevers, Pauw, Scholten, v. Stokkum, v.d.Ven, Vis, de Vries, Wildeboer te Sch iedam; Aleman, Bovenkerk,v. Doorn, Muit Beider, Schouwstra, Veltman,Vosseberg te Spijkenisse; Borst te Stompwyk; Bastiaans teTeteringen; Beaufort, Gast, v.d. Hul, Lamers, Martens, Neelemaat,Robbe, Sprong, Walter te Vlaardingen; Boogaardte Voorburg; v. d. M erwe te Voorschoten; v.d. Veen te Witmarsum;Berg te Ijmuiden; v. Hoek, Jager, Notebomer, Siete Zoetermeer; Herenius te Zwol le; v. Alphen, v. Gameren,Kortland, Schriel te Zwyndrecht en WE Bakker en ORNVersluis.Tussen fl. 25,- en fl. 50,-:Evers, Guise, Hoppen, Kamps, Lim, Luiten, Maaskant,v. Pelt, Scholten, v. Toorn, Zantman te Rotterd am;Hugenholtz, v. Lienden, Meyer te Capelle ai d Yssel; U v. Vte Hendrik Ido Ambacht; Borgman te Maasbree; Bouma teMynsheerenland; Kalis te Papendrecht; Sol, Puttershoek;Kragt te Voorburg; v. Kooten te Woerden en v. d. Hammente Zwolle.Bijdragen van fl. 50,-:Bakker, Bezemer, Boere, Borsboom, Bos, Bouwens,Bu izer, Coster, v. Dalen, Dudink, v. Eysden, Fredriks,Gaarkeuken, Groenestein, v.d. Hoek, Hol, Huyskes, Keur,Kinwel, Kok, Kooyman, Kriste, Kuster, Ladage, Luhrman, deMan, Punt, v. Raalte, Rademakers, la Rocca, Rust, Schildt,Schor, Stel, Tetterode, Veder, Verlinde, Verroen, v. Vl iet,Vlietstra, Voorhorst, Wassink, Zaanen, Zweistra allen te Rotterdam;Smit te Alblasserdam; Hermsen te Alkmaar; v.Sermond te Alphen aan de Rijn; Nyenhuis te Amsterdam;Anema te Baarle-Nassau; Giel, Noordijk, Opmeer te Barendrecht;Musters te Bavel; Kamps, de Klerk, Verheyen,Vli egenthart te Capelle aid Yssel; Klapwijk te Etten-Leur;Koning te 's Gravenhage; Roose, v. Rykom te Haarlem; v. d.Werken te Hard inxveld Giessendam; Verhey te Hee nvliet;Roelofs te Hellevoetsluis; Leeflang te Hendrik-Ido-Ambacht;Schn ieder te Herkingen; Faber te Hillegom; deRoodt, Vermeer, Verschoor te Hoogvliet Rt; Schoufour teKapellen Putte; Hatenboer te Krimpen ai d Yssel; Boot,Boot-Spaan, Noordermeer te Leiden; de Wit te Lopik;Groeneveld te Maassluis; Vijverberg te Naaldwyk; 't Hartte Nieuwegein; Ku iper te Oosterbeek; v. Toledo te Oostvoorne;Trachsler te Oud Beyerland; Wilkinson te

Paterswolde; Wamaar te Reeuwyk; Heezen te Rhoon; v.Collen burg, Jakeman, Nugteren te Ridderkerk; v. Brederodete Rozenburg; Gulay te Rijswijk ZH; Boers, den Draak,de Gooyer, Koerts, in t Veld, v. Velzen te Schiedam;Wouda te Spykenisse; Peters te Utrecht; Groeneveld, deKok, Rijke, Sey, Schneiders, Verhey te Vlaardingen; Kobuste Voorburg; Talboom te Voorhout; Schiphorst te Witmarsum;Elskamp te Woudenberg; Kat te Zwyndrecht en IMRibbe en v.d. Weijden.Bijdragen tussenfl. 50,- en fl. 100,-:de Grijp, Jutte, v. Zwieten, v. Beek, v. Belle, Guittart,den Heldt, v. Hylckama, Vlieg, Kats, Kluit, de Pijper,Roedolf, Roozekrans, Rott Glas Centrale, Smits, Wit jens allente Rotterdam; Swarttouw, Amsterdam; Beider, I v. Es,MA v. Es, Strooy te Berkel Rodenrys; Claus, Terpstra te Capellea/d Yssel; Kuppers te Delft; Schouten te Ei ndhoven;Anstey, Diehl te Gorinchem; Amorison, Droppert, ZutphenZo kan het ook!te 's Gravenhage; de Wit te Lopik; Barendregt te Maassluis;Schotel te Middelburg; Cox te Mynsheerenland;Hoffman te Roosendaal; Soundhollse, Wiekeraad te Schiedam;de Poorter te Ulvenhout; Hille te Hamburg (0); Blasete Zug (CH).BOVENDI EN :fl. 150,- van Hoekwater te Rotterdam en Middelkoopte Bergschenhoek. fl. 200,- van Bolhuis enNetten-Stierman te Rotterdam. fl. 250,- van v.d. Berg enMan in t Veld te Rotterdam en Ortt te Capelle a/d Yssel.Drie giften van totaa l fl. 400,- in 1995 van onsErelid Ramack te Rotterdam en last but least een gift van fl.1.000,- van Terpstra en v. Eijnsbergen te Capelle a/d Yssel.Alle gevers ook deze keer weer hartelijk bedanktvoor dit prachtige resultaat. De opbrengst van de actie-acceptgirokomt hiermee op meer dan fl. 20.000,- !!Tussen de grote hoeveelheden post, die de redactie wekelijks te verwerken krijgt,zat een wel zèèr goed idee om geld te verdienen voor de gorilla'S. We willen u dat niet onthouden!Hopelijk doet goed voorbeeld goed volgen! Onderstaande brief is geplaatst mettoestemming van de auteurs.Geachte redactie,Toen mijn man en ik een tijdje geledenop bezoek waren in Diergaarde Blijdorp,raakten we in gesprek met Rob Doolaard. Hijwas op dat moment bezig de pasgeboren flamingote fotograferen. Tijdens dit gesprekkwam, naar later bleek, de secretaris van deVerenging Vrienden van Blijdorp aanlopen .Toen hij hoorde dat wij nog geen lid waren,troonde hij ons direct mee naar de Vriendenwinkel.Aldaar besloten wij direct lid teworden.Een paar dagen later kwamen de lidmaatschapskaartenbij ons binnen. Nu is hetzo, dat wij beiden een abonnement op DiergaardeBlijdorp hebben, maar nu kregen weook nog eens vier vrijkaartjes! Je bent dan algauw geneigd om de kaartjes weer aan familie,vrienden of bekenden te geven. Na hetlezen van het laatste Vriendennieuws kwamik echter op een lumineus idee. We starttenop het werk een loterij met als hoofdprijstwee vrijkaartjes voor Blijdorp. De opbrengsthiervan zou ten goede komen aan het nieuwegorillaverblijf. Zo gezegd, zo gedaan! Opde computer hadden we een aanplakbiljet gemaaktmet als pakkende titel : "Blij inBlijdorp" en: " Help uw familie". Daarna gingenwe loten verkopen. De actie liep beterdan we hadden kunnen denken. Na enigeuitleg over Ernst en zijn harem, en na de publiciteitrond de nieuw geboren gorilla, in dekranten, was de vraag naar loten enorm. Erwaren zelfs mensen die geen loten wildenhebben, maar wel geld gaven! Het resultaatwas grandioos! In nog geen week tijd was eral ruim tweehonderd gulden binnen!Enkele afdelingen van ons bedrijf steldenzelfs wat extra prijsjes beschikbaar omde loterij nog aantrekkelijker te maken. In ­middels heeft de trekking plaatsgevonden enhet eindresultaat mag er zijn. Via de loterij iseen bedrag van liefst fl. 650,- binnengekomen!Mij is duidelijk geworden dat er bij(vooruit dan ... !) Medianet in Haarlem echtediervrienden zitten. Misschien is dit een aardigidee voor diegenen die toch al eenabonnement hebben en de vrijkaartjes zoudenweggeven . Ik hoop in ieder geval opdeze manier mijn steentje te hebben bijgedragenaan het nieuwe verblijf van Ernst enz'n familie.Met vriendelijke groet,Leiden, Ans en Aat Boot.Blijdorp op de Duitse televisieIn de tweede uitgave van Vriendennieuwsin 1995 stond een TV-tip: Blijdorpzou bijna een uur lang belicht worden in hetprogramma "Abenteuer Zoo". Het is natuurlijkeen hele eer voor Diergaarde Blijdorp,om, uitgerekend in Duitsland met zijn veledierentuinen, zo breed uitgemeten te worden.Dit is toch een teken te meer datBlijdorp internationaal zeker meetelt. Zoals uweet heeft Blijdorp heel wat ze ldzame dieren,maar de Duitse televisie had de nadrukgelegd op de Aziatische dieren, zoals de kuifhertjes,Amoerpanters, takins (de "oude"nog), blauwschapen, babiroesa's, witliphertenen, natuurlijk, de machtige kudde olifantenin hun schitterende nieuwe verblijf! Ook devogels en reptielen kregen ruimschoots aandacht,zoals de witnekkraanvogels en deKomodovaraan (toen nog alleen). De regievan "Abenteuer Zoo" wist duidelijk hoe zehaar kijkers het best bewondering voor al hetmoois dat Blijdorp te bieden heeft, kon bijbrengen.U vraagt zich, als Vriend van Blijdorp,natuurlijk af wat de relevantie van de uitzendingvoor de Vereniging Vrienden vanBlijdorp is? Welnu, de Amoerpanters werdenin hun geheel nieuwe omgeving getoond, namelijkin het verblijf dat door de Vriendenaan de Diergaarde geschonken is. Hetzelfdegeldt voor de kuifhertjes en voor Taman Indah,dat zonder de financiële steun van deVrienden nooit zo mooi geworden zou zijn.Met name voor de Vrienden die nog niet zolang lid zijn, is het leuk om te vermelden, datin de geschiedenis van de Vereniging Vriendenvan Blijdorp olifanten een hoofdrolspelen. Zo werd Irma, die in 1970 in Kopenhagengeboren werd en in Blijdorp inmiddelsdrie jongen heeft gekregen, door de heerScheygrond namens de Vrienden aan deDiergaarde geschonken. De vader van dezedrie dochters werd ook niet vergeten, wantde Vrienden schonken hem een geheel nieuwestal toen hij uit de oude dreigde tegroeien. Inmiddels heeft hij deze stal weerverruild voor Taman Indah.Deze televisie-uitzending is een pluimvoor Blijdorp, dat door alle vernieuwingen enhet tot voortplanting brengen van bedreigdediersoorten, zowel nationaal als internationaal,in de top van de dierentuinwereldmeedraait. De uitzending is ook een pluimvoor de Vrienden, die wel heel duidelijk aandit succes hebben bijgedragen . Enerzijdsdoor de ruim twee en een half miljoen gulden(!)die de Vrienden, sinds 1964, aanDiergaarde Blijdorp geschonken hebben en,anderzijds, door de morele steun die deVrienden aan de Diergaarde geven. De heerDorresteyn wees hier ook al op in zijn toespraakter gelegenheid van de opening vanhet verblijf voor de zeeotter (zie elders indeze uitgave). Het geld van de Vriendenwordt goed besteed; iedere Vriend vanBlijdorp kan dat met eigen ogen zien alshij/zij in de Diergaarde loopt. AI die dagen inde Vriendenwinkel zijn dus ook niet voorniets geweest! Op het moment zamelen we,als Vrienden van Blijdorp, geld in voor eennieuw gorilla-verblijf (daarover leest u eldersin deze uitgave meer; red.). Het leuke van ditproject is, dat de Vrienden hier (net als bij deolifanten) aan de "wieg" van de gorillagroepstonden. In 1974 schonken de Vrienden namelijkde gorilla's Sam-sam en Salomé aande Diergaarde. Verder konden, mede dankzijde giften van de Vrienden in 1980 en 1984,respectievelijk de binnen- en buitenverblijvengerenoveerd worden.Door de realisatie van het Masterplanontwikkelt Diergaarde Blijdorp zich tot eenplaats, waar u, uw kinderen en kleinkinderen,dieren in een natuurgetrouwe omgevingkunnen zien; in mooie, ruime verblijven. Opdeze manier laat de Diergaarde iedereen,jong en oud, kennismaken met de wonderender natuur. Daarbij willen de Vrienden natuurlijkgraag helpen, maar dat kan alleen alsde groep Vrienden blijft groeien. Daarom wilik u allen oproepen om kennissen, buren,vrienden en familie lid te maken van de VerenigingVrienden van Blijdorp. Dat is, zoals uallen weet, zeker de moeite waard! EenVriend van Blijdorp heeft hart voor Blijdorp!G. v. Vuuren

Indische neushoorns inlaman Indah en Kaziranga.Neushoorns fascineren. Niet om huncharme, want die springt bepaald niet in hetoog. Onze neushoorn-fascinatie zal te makenhebben met hun indrukwekkend uiterlijk, detot de verbeelding sprekende leefgebieden inde dierenrijkste streken van onze aarde enmet een latent schu ldgevoel. De mens staatbij neushoorns nu eenmaal onherstelbaar inhet krijt.Staande voor het nieuwe neushoornverblijf,waar Blijdorp's Indische neushoornsNico en Namaste, Taman Indah verdere luistermoeten gaan bijzetten, herinner ik mij diefenomenale week in Kaziranga National Parkin Assam-India.Omdat er een burgeroorlog dreigde,had in Delhi het verkrijgen van vergunningenvoor Assam heel wat voeten in de aarde. Bijaankomst in Gauhati, via Calcutta, verklaardeeen militair dat hij ons het liefst direct zou terugzendenomdat "hier de komende weekde bom barst", doelend op een dreigendeburgeroorlog, die inderdaad uitbrak. Met debelofte dat we de hele week Kaziranga nietzo uden verl aten, mochten we blijven. Die beloftewas schoorvoetend en morrend gedaan,want eigenlijk was het ons plan om heel Assamdoor te trekken en, vooral, om naarManas te gaan, met zijn sublieme avifauna.Maar goed, een week Kaziranga, dat schitterende,bijna 700 vierkante kilometermetende nationale park in de Brahmaputravlakte,in 1926 speciaal gesticht voor debescherming van de Indische neushoorn.Men leze "The Wildlife of India" van E.P. Geeer op na om een indruk te krijgen van de zijdendraad waaraan het voortbestaan van dit,na de olifant en de w itte neushoorn grootstelandzoogdier, heeft gehangen en welke crucialerol Kaziranga speelde bij het behoudvan de Indische neushoorn.Per jeep of olifant gingen we dus dagelijksKaziranga in en al bij de eerste tochtraakten wij met de "opsluiting" verzoend . Ineen zijarm van de Brahmaputra zagen weGangesdolfijnen, vrijwel blinde dieren dietrouwens in het modderwater niets aan ogenzouden hebben. Op de uitgestrekte grazigevlakten waren kleine kuddes wilde buffelsmet hun enorme hoorndracht te zien. Veelbarasingha's of moerasherten, hertezwijnenen munt jaks. En dan, natuurlijk, Indischeneushoorns waarvan de laatste telling (1978)uitkwam op 960 dieren. AI tijdens de eersteexcursie per olifant zagen we twee vogelsoortenwaarop we bijzonder gebrand waren: dezeldzame baardtrap en een schitterende mannelijkebonte kiekendief uit Noordoost-Azië,die naar onder andere Assam afzakt om er teoverwinteren. Een tafereel staat op het netvliesgegrift en kan, desgewenst, iedermoment naar voren worden gehaald. Op tijdstippendat de zin van het bestaan me watproblematisch voorkomt, gebeurt dat danook prompt. Stelt u zich zo'n tafereel voor indie adembenemende Kaziranga-ambiancemet daarboven cirkelende Indische maraboes,ook vogels die het allesbehalve voor dewind gaat. Een familie otters en op de achtergrondeen kudde barasingha's. Rechts, in zijneentje, een mannelijke olifant. Een plaats omnooit meer van weg te gaan! Maar onze begeleidersdrongen aan op ons vertrek. Omdatde olifant langzaam richting het pad kwamdat wij verder moesten volgen. "Overdreven", zo mompelden wij. Net als de zwaregeweren die de parkwachters meetorsten. Degebeurtenissen van de volgende dag scherptenons in dat die geweren niet alleen statuswaren!Kaziranga herbergt enkele tientallengaurs en wij begeerden mateloos dat machtigerund te zien. In de namiddag troonden deparkwachters ons mee naar zo'n brede, grazigeriviervlakte met kuddes barasingha's en,her en der, Indische neushoorns. Vanaf onzestandplaats, met weer zo'n sch itterend tafereelvoor onze ogen, telden wij er veertien.Op naar schatting ruim honderd meter eenwijfje met kalf, dat overigens de maten bezatvan een flink uit de kluiten gewassen koe. Beidedieren draaiden wat rond en stormdenineens richting ons gezelschap en dat meteen snelheid die men nooit bij (Indische)neushoorns zou vermoeden. Wij dromdennaar de ingang van het busje en een parkwachterza kte geroutineerd door de knieënen zond twee waarschuwingsschoten richtingaanstormende neushoorns, die wat van richtingveranderden en op korte afstand langsdaverden. " Hoog over", verklaarde de gidszijn beide schoten, die alle dieren op de vlaktetot onrust brachten. Wij kwamen tot eenherziening van ons standpunt over de meegevoerdegeweren en werden onthaald op eentrits verha len over ontmoetingen tussen mensen olifant, neushoorn of tijger, die niet zonderaverij afliepen.De magnifieke avondstemming terplekke alsmede de kans om een gaur en/of tijgerte zien trokken als een magneet. Dus, devolgende avond repri se. "Niet opnieuw neushoorn-problemen",moeten onze begeleidershebben gedacht, want ze loodsten ons naareen hoogzit, een paar honderd meter van deplek van de vorige avond. Het pakte andersuit. Vanaf de toren zagen we het korzeligeduo al direct lopen. Ze moeten onze aanwezigheidhebben bespeurd, want op eensukkeldrafje kwam het stel ri chting toren omte verdwijnen in de hoge en dichte vegetatiestrookaan de voet, waaruit het niet meertevoorschijn kwam. Op de toren werd hetwat stiller want het smalle, een paar honderdmeter lange pad naar het busje, leidde doordie vegetatie en inmiddels wisten we datonze vrienden wat kort aangebonden waren.De begeleiders hadden, kennelijk, meer metdat bijltje gehakt. Ze beduidden ons boven teblijven en gingen aan de slag met het aanleggenvan vuurtjes langs het pad . Toen was hetDe specialist voor uw touringcarreis,zoals:• Dagtochten• Bruiloften• Personeelsreizen• Excursies• Schoolreizen• Meerdaagse reizen- 31220onze beurt voor een sukkeldrafje."Impulsieve dieren, die Indische neushoorns",zult u denken. Blijdorp heeftdaarover inmiddels een andere mening.Want eind augustus, toen het nieuwe buitenverblijfwaarvoor Blijdorp zich zo heeftuitgesloofd, al een paar maanden uitnodigendop wijfje Namaste lag te wachten, waszij er nog niet aan toe om daar eens een kijkjete gaan nemen, laat staan daar haar dagente gaan doorbrengen. Bij Namaste dus in hetgeheel geen impulsiviteit en kordaatheid.Blijdorp wil, uiteraard, niets forceren en aangenomenmag worden dat ze aan de VanAerssenlaan wel over de toverformules beschikkenom Namaste naar buiten te krijgen,zonder dat het dier daaraan een trauma overhoudt.Maar het feit dat het niet "over éénnacht ijs gaat", betekent wel uitstel van eenidylle met mannetje Nico, die thans nog inhet oude neushoornverblijf huist. Iedereenhoopt natuurlijk op een rimpelloze kennismakingtussen die twee, want het is inmiddelszo'n vijfendertig jaar geleden dat in Blijdorpeen jonge neushoorn werd geboren. Toenwas dat een zwarte. En de "neushoorn-situatie"op deze wereld is van dien aard dat erniet genoeg bij kunnen komen . Van welkesoort dan ook, zowel in de vrije natuur als indierentuinen.C.L.OuweneelNaschrift van de redactie: inmiddels isNamaste buiten te zien en Nico is naar TamanIndah verhuisd!

Nieuws uit andere dierentuinenBurgers' Zoo en Safaripark BeekseBergen hebben extra veiligheidsmaatregelengetroffen rond hun groepen witte neushoorns.Dit na berichten van Interpol datstropers al zo ver gaan, dat ze 's nachts bij dierentuinenen safariparken inbreken.Vervolgens doden ze de neushoorns om dehoorn te bemachtigen! Deze hoorns brengenin het "zwarte circuit" veel geld op omdataan de tot poeder vermalen hoorn (in feiteslechts aan elkaar gekl it haar!) grote krachtenworden toegeschreven. Het spul wordt gebruiktals medicijn en staat ook te boek alseen seksueel stimulerend middel. Overigensontvangt Beekse Bergen uit Zoo Antwerpeneen volwassen mannelijke neushoorn om versbloed in de kudde van Beekse Bergen te brengen.Zoals al in Vriendennieuws van maart1995 te lezen viel, opende het Safaripark ditvoorjaar een geheel nieuwe stal voor breedlipneushoorns(met de mogelijkheid tot hethouden van twee bullen). Het belangrijksteandere nieuws uit Burgers' was ongetwijfeldde geboorte van een zeekoe op 16 septemberjongstleden. Van de twee volwassenmannelijke zeekoeien vertrekt er één binnenkortnaar de dierentuin van Singapore. Degroep zeekoeien in Burgers' bestaat namelijkuit een koppel uit de dierentuin van Nürnbergen een mannetje uit Artis Zoo,Amsterdam. De twee dieren uit Nürnbergzijn halfbroer en -zus en men hoopte aanvankelijkdat het vrouwtje met het, onverwante,mannetje uit Artis zou paren. Zij koos echtervoor haar halfbroer; om het mannetje uit Artisnu ook een kans te geven, gaat de vadervan de twee tot nu toe in de Bush geborenjongen naar een andere dierentuin.In het Vancouver-Aquarium (Canada)bracht een beloega deze zomer een jongter wereld. Dit is voor moeder Aurora haareerste jong; de vader is voorlopig onbekendomdat het Vancouver-Aquarium meerderemannetjes heeft. DNA-onderzoek moet hieruitkomst bieden. In Europa zijn beloega's inDuisburg te zien. Daar heeft men overigensplannen om speciaal voor deze dieren een zogenaamdWalarium te bouwen.Apenheul in Apeldoorn presenteerdeonlangs haar Masterplan aan de pers. Dankzijeen verandering in het bestemmingsplanheeft Apenheul toestemming gekregen om uitte breiden. Daarmee kunnen dan ook enkelelang gekoesterde wensen vervuld worden.Het Masterplan van Apenheul streeft ernaarom in de komende jaren een aantal nieuweapensoorten aan de bezoekers te laten zien.De meest opvallende daarbij zijn wel orangoetans,bonobo's (ook weldwergchimpansees genoemd), colobus-apenen langoeren. Dit Masterplan wordt, net alsin Blijdorp, in fasen gerealiseerd en moet in2005 voltooid zijn.Voor het eerst sinds jaren is in OuwehandsDierenpark een gezondeRothschildgiraffe geboren. Dit is het vierdejong van vader Eric en moeder Caroline,maar alleen het eerste jong (Claire) overleefde.Gelukkig gaat met Clint, zoals het(mannelijke) jong heet, alles goed. Overigensis 1995 toch een goed giraffen jaar in de Nederlandsedierentuinen; er werden totaalnegen jongen geboren in Artis, Blijdorp, NoorderDierenpark, Burgers' Zoo, OuwehandsDierenpark en Safaripark Beekse Bergen.Over Artis gesproken; daar werd op 1juni jongstleden het nieuwe nachtdierenhuis"Jungle by night" geopend. Op de beganegrond van het uit 1880 daterende gebouw"De Volharding" ontstond een stukje Zuidamerikaansregenwoud, maar dan met dierendie voomamelijk 's nachts actief zijn. Het isgeen conventioneel nachtdierenhuis; de bezoekerloopt hier over een slingerend paadjetussen de bomen door, omgeven door mysterieuzegeluiden. In dit nachtdierenhuis levenniet alleen dieren, die normaal in nachtdierhuizente zien zijn, maar ookroodoogboomkikkers, parasolmieren, sabelsprinkhanen,brilkaaimannen enreuzenpadden !De gorillagroep in Artis wordt nogsteeds door pech achtervolgd. Gorilla Sindykreeg voor het eerst een jong, dat echter kortna de geboorte aan vochtgebrek overleed. Enkeleweken later werd gorilla Dafina voor detweede keer moeder, maar na ongeveer eenmaand heeft men het jong, Bikiri genaamd,bij haar weggehaald, omdat zij er veel te ruwmee omging. Haar eerste jong, Awali, is destijdsook weggehaald, toen, echter, omdatDafina te weinig melk produceerde. EvenalsAwali gaat ook Bikiri, waarschijnlijk, naarStuttgart, waar men de dieren al heel jongaan soortgenoten went.Zoo Zürich, in Zwitserland, maakteeen ware geboorten-explosie door, het aflopenvoorjaar. In nauwelijks drie maandenwerden er liefst drie gorilla's en twee chimpanseesgeboren!Hèt olifantennieuws komt deze keeruit Zoo Wuppertal, waar in oktober een compleetnieuw olifantenhuis met aangrenzendeverblijven geopend werd. Het is de bedoelingdat de olifanten hier, net als in Taman Indah,niet meer aan de ketting staan. Naast een aantalronde boxen, is er ook een binnenperkvan zo'n 280 m 2 aanwezig, evenals eenzwembad waarvan 3 tot 4 olifanten tegelijkgebruik kunnen maken. Ook is er een apartestal voor een bul. Het dak laat men gedeeltelijkbegroeien om het gebouw zoveelmogelijk in het schitterende landschap vanZoo Wuppertal in te passen. Het buitenverblijfomvat ongeveer 3000 m 2 en is voorzienvan boomstammen en kunstrotsen om teschuren en het terrein een wat afwisselenderaanzien te geven (zie foto). Ook buiten bevindtzich een groot bassin, dat gemakkelijkte zien is voor de bezoekers. Dit huis wordtbevolkt door 6 Afrikaanse (!) olifanten; 2 mannetjesen 4 vrouwtjes, die uit het Krugerparkin Zuid-Afrika komen. Het Krugerpark kan ongeveer7500 olifanten plaats bieden; als heter meer worden, kan het gebied het nietmeer aan en eten de dieren alles kaal. Hetoverschot moet daarom, helaas, afgeschotenworden. Als zich een dierentuin aanbiedt, verdientdeze mogelijkheid echter de voorkeur.De dieren zijn nog maar 3 jaar oud en wegenongeveer 250 kilo. Men neemt in dierentuinenbewust jonge dieren, omdat diegemakkelijker en goedkoper te transporterenzijn en beter wennen aan de nieuwe situatie.Het is overigens de bedoeling van Zoo Wuppertal,slechts één bul te houden en deandere later aan een andere dierentuin of safariparkaf te geven.In Barcelona werd onlangs het grootsteaquarium van de wereld, zo beweert deplaatselijke VVv, geopend. Wanneer "l'Aquarium",zoals de nieuwste attractie heeltoepasselijk is genoemd, compleet ingerichtis, zijn er 8000 exemplaren van ruim 300 verschillendedier- en plantesoorten te zien. Ditaquarium is gelegen in het Port Veil-complexaan de oude haven van Barcelona en heeftals blikvanger een tank van 36 meter doorsnedeen 5 meter diepte. Alleen hierin bevindenzich al 4000 vissen en andere zeedieren. Indeze tank heeft men een tunnel gemaakt meteen lengte van 80 meter, waarin een automatischetransportband de bezoeker "over dezeebodem" voert.Tot slot nog een oproep: deze rubriekkomt tot stand met behulp van informatie dielezers aan de redactie sturen. Als u een dierentuin,in Nederland of elders, bezochtheeft, waar een bijzondere geboorte plaatsgevondenheeft, of waar zojuist een nieuwverblijf geopend is, meldt u dit dan aan de redactie.Op deze manier worden ook anderelezers op de hoogte gehouden. De mededelingenhoeven maar in een paar trefwoordenvermeld te worden; het is niet nodig dat u ereen literair hoogstandje van maakt!De redactie

Programma "Winterlezingenvoor de Vrienden",seizoen 1995-1996.Zoals oplettende lezers al gemerkthebben, klopte de datum van de eerstvolgendelezing niet. In deze uitgave vanVriendennieuws is te lezen, dat de lezing vanChris Peters gepland is op zondag 1 0 december.Inmiddels zijn ook de thema's, die desprekers zullen behandelen, bekend . Hierbijmoet echter wel aangetekend worden, dat,als de actualiteit daarte aanleiding geeft, dezeonderwerpen nog gewijzigd kunnen worden.Dit zal dan de lezing ten goede komen; elkespreker probeert u namelijk zoveel mogelijkop de hoogte te houden van wat er op zijnvakgebied in Diergaarde Blijdorp aan dehand is.Traditiegetrouw beginnen de lezingenom 11.00 uur. Om 1 0.30 uur gaat de zaalopen. Daar wordt u door de Diergaarde eenkopje koffie aangeboden. De plaats van de lezingenverschilt per keer. " Kibako" isweliswaar ruimer, maar kan niet verduisterdworden. Als er dia's vertoond worden verhuizenwe naar het Educatief Centrum, bij dewolvenvallei. Deze ruimte is echter kleiner,zodat hier de kans bestaat, dat niet iedereende lezing kan bijwonen. Alleen als om 11 .00uur blijkt, dat er meer belangstelling is dandat er mensen in de zaal kunnen en mogen(brandweervoorschrift!), wordt de lezing om12.00 uur nog een keer gehouden. Het is duszaak, om in ieder geval om 11 .00 uur bij hetEducatief Centrum aanwezig te zijn. Als dezaal vol is, kan er echt niemand meer bij! Zoalsu wellicht bekend is, is de oplossing voordeze ongemakkelijke situatie nabij: over enkelejaren wordt het Oceanium geopend,met daarin een grote lezingenruimte.Tenslotte moet nog vermeld worden,dat u op de dagen dat de lezingen gegevenworden, uitsluitend op vertoon van uw geldigelidmaatschapskaart toegang heeft tot detuin en de lezingenruimte.Het nog resterende programma mèt de (voorlopige) onderwerpen luidt als volgt:zondag 10 december 1995:zondag 14 januari 1996:zondag 11 februari 1996:zondag 1 0 maart 1996:Chris Peters, medewerker Educatieve Dienst."Praten met Borden".Ton Dorresteyn, Directeur.De inmiddels traditiegetrouwe nieuwjaarsconférence,ditmaal met als titel: "Blijdorp(se) Geluiden".Gerard Visser, Hoofd afdeling Reptielen / Vissen."Komodovaranen in het wild en in dierentuinen".Jacques Radder, Hoofd Botanische afdeling."Het Oceanium". (onder voorbehoud)DierentuinreisnaarZuid-Duitsland,De Vereniging Vrienden van Blijdorporganiseert een vijfdaagse dierentuinreis van15 t/m 19 mei (16 mei is Hemelvaartsdag)1996 naar Zuid-Duitsland. Op het programmavan deze meerdaagse excursie staanbezoeken aan de dierentuinen van München,Nürnberg en Stuttgart. Hetgedetailleerde programma is, evenals deprijs, nog niet bekend. Zodra dit wel het gevalis, zal een uitgebreide aankondiging inVriendennieuws verschijnen. Met name deVrienden die hun vakantie tijdig moeten aanvragenkunnen nu reeds rekening houdenmet de data van bovengenoemde excursie.U kunt zich pas aanmelden voor deze reis nadat,in het volgende nummer vanVriendennieuws, een officiële aankondigingis verschenen.Volgende keer inVriendennieuwsDe redactie heeft volop plannen omVriendennieuws in 1996 nàg beter en interessanterte maken. Het is de bedoeling omVriendennieuws in de toekomst wat dikker temaken. Of dit daadwerkelijk gerealiseerd kanworden, hangt nog af van vele factoren . Ooku kunt bijdragen aan een hogere kwaliteitvan ons blad, door het kritisch te blijven lezenen uw op- of aanmerkingen naar deredactie op te sturen. Ook kunt u zelf een artikelschrijven over een door u bezochtedierentuin of over een bepaalde diersoort.Wat u in de eerste uitgave van Vriendennieuwsvan 1996 in ieder geval kuntverwachten, is een verslag van de openingvan de fotowedstrijd mèt daarbij de winnendefoto's. Daarnaast treft u in het ee rstenummer de wat meer formele zaken aan als'"~ ~ 1""1nA ot Ift \AI"~'T~",Een orgineeldagje uitin BlijdorpDat kan! een avontuurlijke rondleidingdoor de dierentuin gevolgd dooreen Hollandse maaltijd voor131,50Alleen in december, januari enfebruari op zaterdagen enzondagen.Voor meer informatie of reserveringen:Diergaarde Blijdorp, afdeling Horecatel. 010 - 443 14 15de convocaties voor de voorjaarsexcursie, demeerd aagse reis en de Algemene Ledenvergadering.Ook wordt het financiële overzichtvan de Vereniging afgedrukt. Een paar VrIendenbrengen verslag uit van hun bezoek aande dierentuin van Glasgow. Hans Post geeft unadere informatie over het te bouwen Oceaniumen u kunt het levensverhaal van Birmalezen, een olifant die liefst 63 (!) jaar oudwerd en ook nog in Blijdorp te zien geweestis. Er is echter nog ruimte over voor uw eigenartikelen, dus schrijft u ook eens wat! De volgendeuitgave van Vriendennieuws verschijnteind februari 1996; copy kunt u insturen tot31 december 1995.De redactie wenst u eenprettige jaarwisseling en eenvoorspoedig 1996 toe.

Een kie ' tie kan natuurlijk ook bij Multi Mail. Nee, gek zijn wij niet geworden en ook hebben wij geen mijter opgezet.Het is gewoon tijd dat u kennis maakt met Multi Mail, het bedrijf waar de prijzen altijd prettig zijn. Drukwerk met een bestekwaliteit en vliegensvlug geleverd. Het hele traiekt -vanaf ontwerp tot inpakken- hebben wii onder I dak; een goede, snellevoorbereiding en vakmanschap dragen ertoe bij dat korte levertijden gewaarborgd zijn.Heeft u geen kant en klaar model? De Multi Mail ontwerpers staan voor u klaar' Met een ruime ervaring in werk voordiverse branches voelen zij direkt aan wat u bedoelt en werken dit vakkundig uit tot een perfekt ontwerp.De drukkerij is een ful"speed kleinoffset drukkerij met vele mogelijkheden. Voor de kleinere oplagen hebben wij 2kanjers van kopieermachines staan, die prachtig zwarVwit werk afleveren. Maar interessanter is het drukken, met eenbreak-even-point voor A4 op 800 stuks en voor A-3 op 350 stuks t.o .v. kopieerwerk. Enveloppen, visitekaartjes, briefpapier,fakturen(setsl, posters, dik of dun, gekleurd, met of zonder persing, enz., enz. , wij maken het graag voor u.Kortom, wacht niet langer en stop met teveel geld "O'U'O'''~_ln '' opdracht naar Multi Mail Drukwerkservice!Multi Mail B.V.adressenbureau • grafische afwerkingdrukwerkservice • direct mailLID DMIN · GVRKipstraat 35·37 • 3011 RS RotterdamTelefoon OIO - 4146977Telefax OIO - 41234 11Prijzen zijn exkl. BTW - november 1995