1994-16-04 - Vrienden van Blijdorp

~.• ~.I.I ••KRAANVERHUURvlaardingweg 223044 CK rotterdamtel. 010 • 437 57 77*fax 010·4621295Verhuur van mobiele kranen tlm 200 tonHoogwerkers •TRANSPORT••Vorkheftrucksvlaardingweg 223044 CK rotterdamtel. 010 • 437 57 77*fax 010·4621295Nieuws uit DiergaardeBlijdorp .De belangrijkste wijzigingen in het dierenbestand van DiergaardeBlijdorp in augustus en september 1994 waren de volgende:Ontvangen: 1 Chileensevogelspin, 1 wolkrab,1 harnasmeerval,1 koraalduivel, 4 roodbuikvuurpadden, 1boomkikkey; 1 reuzenpad, 1 adderringslang, 4Californische lintslangen, 6 Terekayschildpadden,2 Nieuwguinese slangehalsschildpadden,2 Fiji leguanen, 1 tokkeh, 1 nandoe,4 purperkoeten, 1 kroonpleviey; 1 Papoea beo,2 driekleurglansspreeuwen, 1 rode reuzenkangoeroe,1 Chapman zebra, 1 addax.Geboren: 2 wandelende bladeren, 1 miljoenpoot,paardekopcichliden, muilbroedende betta's,zebravisjes, 7 vieroogvissen, 2 gladrandklepschildpadden,6 chuckwalla's, 2 zwartvoetpinguins,1 Europese flamingo, 5 zwartezwanen, 2 witte spechten, 4 roelroeis, 3 Javaansepatrijzen, 1 zwartnekvruchtendui~ 1Bartlett dolksteekdui~ 1 manendui~ 2 kerkuilen,1 Stella lori, 1 viooltjeslori, 1 groenhelmtoerako,1 Molonettispreeu~ 1 grondkoeskoes,1 kwaststaartratkangoeroe, 1zandwallaby 1 doodshoofdaapje (doodgeb.), 2mantelbavianen, 2 Egyptische stekelmuizen,1 Afrikaansedwergrelmuis, 2 vissende katten, 4 Aziatischekleinklauwotters, 1 driekleureekhoorn,2 onagers, 1 Damagazelle.Gestorven: 5 bruine grondhaaien, 1 steenvis,4 vieroogvissen, 2 Californische lintslangen,1 Cubaanse slang, 6 pauwoogsierschildpadden,1 Fiji leguaan, 3 zwartvoetpinguins,2 Europese flamingo's, 1 kluut, 1 Wallich fazant,1 Germain pauwfazant, 1 prachtfazantdui~1 Mauritiusdui~ 1 kerkuil, 1 reuzen toekan,1 borstelkoppapegaai, 2 Balispreeuwen,1 rode reuzenkangoeroe, 2 kwaststaartratkangoeroes,1 toepaja, 1 mantelbaviaan, 2Geoffroy's katten, 1 Afrikaanse relmuis, 1onagey; 1 wapiti, 1 grote koedoe, 1 Indischeantilope.\erzonden: 1 Europese schorpioen, 2 bruinegrondhaaien, 1 roodstaartmeerval, 1 reuzenpad,3 Cubaanse boa's, 3 donkere tijgerpythons,4 Griekse landschildpadden, 3 vierteenschildpad,6 Nieuwguinese slangehalsschildpadden,1 Filipijnse zeilhagedis, 6Afrikaanse doornstaartagames, 2 wondergecko's,1 skink, 2 nandoes, 10 zwarte zwanen,6 manenganzen, 10 Baikaltalingen, 4Carolina-eenden, 1 witnekkraanvogel, 1 paradijskraanvogel,4 Himalaya sneeuwhoenders,3 blauwe oorfazanten, 2 witkopgoeans,1 mesbekhokko, 1 rosé kaketoe, 1 edelpapegaai,2 kowari's, 2 kwaststaartratkangoeroes,1 potto, 1 ijsbeey; 1 jagoearundi, 2 kleine panda's,3 Afrikaanse relmuizen, 8 stekelmuizen,1 Przewalskipaard, 1 Arabische oryx.De eerste succesvolle geboorte in Taman Indahis op naam gekomen van de driekleureekhoorns.Vier maanden na de openingkaapten zij deze primeur voor de neus vanaanstaande moeder Irma en de andere bewonersweg. In februari zorgde het paartje driekleureekhoornsal voor nageslacht, maar datwas nog in het Henri Martinhuis. Overigenskregen de kantjils en de mutslangoeren eerderal in Taman Indah een miskraam.\bor het vierde achtereenvolgende jaar zijn erin Blijdorp chuckwalla's geboren. Hoewel defok met deze bijzondere leguanensoort hiergoed verloopt, zijn deze dieren (voor zoverbekend) nog niet eerder in andere Europesedierentuinen gekweekt. Op 11 augustus kropener zeven chuckwalla's uit het ei. Driemaanden eerder had het vrouwtje veertieneieren gelegd en onder het zand verstopt. Deverzorgers verzamelden de eieren in debroedmachine waar zij onder verschillendetemperaturen werden bebroed. De jongenzijn voorlopig te vinden in de broedruimtevan de Rivièrahal.Ook het fokken van Europese otters begintin Diergaarde Blijdorp een gewoonte te worden.Deze dieren, te zien tegenover het leeuwenterras,hebben dit jaar voor de derde keerjongen gekregen, twee stuks dit keer Blijdorpheeft van deze soort het enige fokstel in N e­derland dat elk jaar jongen heeft. Sommigevan deze jongen gaan naar het otterprojectAqua Lutra in Leeuwarden. Op 21 juni zagende 2 kleine ottertjes het levenslicht en na eendag of vijf gingen de oogjes open. Na 2 maanyR1ENDE:IEIJWS

den begonnen de jongen met de ouders meete eten. Leuk om te vermelden is nog dat demoeder de twee jongen tijdens de vreselijkehitte in juli versleept heeft naar een koelereplek: onder de waterval lagen de twee heerlijkte slapen.Overigens kregen op 21 augustus de kleinklauwottersin het Aziatische deel, tegenoverde Java-apen, liefst 4 jongen.Een nieuwe fok man bij de zeldzame kwaststaartratkangoeroes,of buidelkonijnen, zorgdedit jaar voor een uitzonderlijk resultaat: 3jongen bij verschillende vrouwtjes! De jongenwerden in mei, juni en augustus geboren. \brigjaar waren er voor het eerst sinds langetijd weer jonge kwaststaartratkangoeroes inBlijdorp te zien. Om een ongewenste zwangerschapvan zijn vorig jaar geboren dochterte voorkomen, is het mannetje tijdelijk apartgezet. Inmiddels heeft de universiteit in Erlangen(D), die het stamboek van de kwaststaartratkangoeroecoördineert, het mannetjegeruild voor een onverwante soortgenoot.Net als vorig jaar verwelkomde de kleinekudde onagers 2 veulens. Op 23 augustuswerd merrie Jay-K geboren en op 3 septembervolgde hengst je Zar De vader van beidejongen is echter niet meer in leven, omdatmerrie Damira hem tijdens zijn pogingenhaar het hof te maken tegen de omheiningaanwerkte. Daarbij beschadigde hij zowel ribbenals ruggewervels. Overigens zijn de beidehengsten van vorig jaar naar een dierentuinin Duitsland verhuisd.Iets wat (nog) niet direct merkbaar is, maarzeker niet minder belangrijk, is het verhaalvan Douanita. Zoals wellicht bekend is, werdDouanita 6 jaar geleden in de haven van Rotterdamin beslag genomen omdat zij nietover de juiste papieren beschikte. Ze waszwaar ondervoed omdat ze de hele reis alleensuikerriet te eten had gekregen. In afwachtingvan het vonnis werd de olifant inBlijdorp ondergebracht, waar de olifant ermet veel moeite weer bovenop geholpen is.Ook werd zij daar geïntroduceerd in de kudde.Maar nu, 6 jaar later; op 23 septemberheeft de rechtbank in Den Haag het vonnisinzake Douanita vernietigd. Dit betekent, datde eigendomsrechten van deze olifant nu formeelaan de dierentuin van Usti nad Labem(Tsjechië) zijn toegekend.Hoewel Blijdorp niet betrokken was bij dezejuridische stappen, valt het niet te ontkennendat Douanita in die zes jaar een belangrijkeplaats in de olifantenkudde heeft ver-~ENNlElI/{S, 10worven. Bovendien wordt zij langzamerhandgeslachtsrijp en een verhuizing naar Usti nadLabem, waar men geen geslachtsrijpe olifantenbulheeft, lijkt in het kader van het Europesefokprogramma (EEP) niet de beste oplossing.De directie van de Diergaarde probeertnu in gezamenlijk overleg met dedierentuin van Usti nad Labem een oplossingte vinden, waarbij de belangen van beide dierentuinen,het EEP en niet te vergeten Douanitagediend worden. Laten we hopen datdeze olifant in Blijdorp mag blijven! (zie laatstenieuws op pagina 3) Nog meer olifantennieuws:sinds kort wordt ook olifantenbulRamon onderworpen aan een licht trainingsprogramma.Natuurlijk niet zo intensief alsbij de rest van de kudde; er blijft nog steedseen hek staan tussen Ramon en zijn verzorgers.Hij moet leren zijn poot tussen de traliesdoor naar buiten te steken, zodat de verzorgersaan de andere kant van het hek zijnnagels kunnen manicuren.Ook de drachtige Irma houdt de gemoederenbezig. Staf en verzorgers hebben besloten datIrma dit keer op een meer natuurlijke maniermag gaan bevallen. Irma mag dit keerhaar kind in de groep gaan werpen! Als hetkind 's nachts geboren wordt, staat zij dusgewoon samen met Sonn)( Bernhardine, Douanitaen 'ilsmin los op het binnen perk vanTaman Indah. Als Irma besluit dit keer haarkind overdag en misschien zelfs buiten terwereld te brengen, zullen de verzorgers ookniet ingrijpen. De verzorgers zijn overigensmeer bezorgd om de reacties van de andereolifanten; die hebben immers nog nooit vanzo dichtbij een geboorte meegemaakt. Hetidee achter deze groepsbevalling is eigenlijkom de andere jonge vrouwtjes te demonstrerendat er niets ergs aan de hand is. Tenslottemoeten zij dit allemaal later ook kunnen.De geboorte wordt in februari of maart verwacht.\érder mag natuurlijk de opening van hetnieuwe verblijf voor kuifhertjes niet onvermeldblijven. Hierover leest u elders in VriendennieuwsmeerDe gazen kooien tegenover de pelikanenvijverzijn verplaatst naar elders in de tuin,achter de schermen. Dit geldt ook voor deoude kooien van de boomkangoeroes uit deKiboko kinderjungle. Blijdorp gaat hier proberente fokken met de ernstig bedreigde Europesenerts. In het wild is deze soort zo goedals uitgestorven en ook in dierentuinen zijnslechts enkele dieren aanwezig. Daarbij is bekenddat de fok alles behalve gemakkelijk is.Het wordt dus eigenlijk alles of niets. Vmdaardat deze dieren een rustig plekje hebbengekregen, ongestoord door het publiek.In oktober en november was er in de Rivièrahalde tentoonstelling "Groeit kwik daar aande bomen?" te zien. Het ging hierbij om hetverlies van medicinale planten en de meer directegezondheidsbedreiging .van de bosbewonersdoor ziekten, zoals malaria, kwikverontreiniging,ontheemding en ongevallen bij dehoutkap. Deze tentoonstelling sloot goed aanop de boodschap van Taman Indah.Ook wordt er op dit moment in de Rivièrahaleen nieuwe vogelbroed- en opfokruimte gebouwd.Het publiek kan de dagelijkse werkzaamhedenin de broedruimte door grote ruitenvolgen. En men wordt geïnformeerd overallerlei aspecten van de vogelvoortplanting.Overigens komt er volgend jaar weer een grotepubliekstrekker Nadat eerst dinosaurussenen mammoeten de Diergaarde veroverden,mogen vanaf volgend jaar mei de walvissenhun opwachting in de Rivièrahal maken.De basis van de tentoonstelling wordt gevormddoor ongeveer 80 schilderijen van RobKuifhertvan Assen en natuurlijk weer door enkelemodellen van de inmiddels bekende firma Dinamation.Tenslotte nog even dit: jaren lang lag er eensleutelbos in de halve plastic bol bij de zeeleeuwen;dit als voorbeeld voor wat de bezoekerszoal in het bassin gooien of laten vallenen wat de verschrikkelijke gevolgen daarvanzijn voor de dieren.Kort geleden bezocht een schoolklas de Diergaardeen aangekomen bij de zeeleeuwenherkende de begeleidende leerkracht de bewustesleutelbos als zijn verloren gewaandeeigendom .... !Sleutels en eigenaar zijn inmiddels herenigden slechts een lege plek in de bol herinnertaan deze moderne versie van "Het vrouwtjevan Stavoren".Marc DamenBronnen: "Interne mededelingen" en"De Nieuwsbrief'.yRIENDENNlElI/{S11

Uit de promotiehoekBeste Vrienden en Vriendinnen,Het valt niet mee om in zo'n kort tijdsbestekweer een stukje voor het clubblad te schrijven,maar ja ... , het zal wel weer lukken. Allereerstvertel ik u dat de Femina weer eengroot succes is geworden. ~ hebben er 29betalende leden gemaakt en een aardige omzetgedraaid. De Femina is altijd iets aparts.\borheen bouwden we in 4 dagen de standop, tegenwoordig is dat in 2 dagen gepiept.Er worden dan 3 à 4 mensen gevraagd en eenbusje gehuurd. Eén dag stand bouwen, een1/2 dag voor het inrichten; 's avonds lekkerthuis, klaar! U ziet, je krijgt overal handigheidin. Het afbreken is helemaal zo iets ... Erstonden die dag 2 heren van ons team klaardie mee zouden helpen met het afbreken. Wijkwamen om 16.15 uur binnen om daar eenbegin mee te maken. Ik had een lijst bij meom de overgebleven artikelen te tellen endaarna in te pakken. Toen dat gebeurd was,kon het eigenlijke afbreken beginnen. \erlichtingweghalen en inpakken, stand neerhalen en schroef- en spijkervrij maken, vloerbedekkingschoonmaken en oprollen, tenslottealles naar de parkeerplaats brengen en inhet busje laden. Toen volgden alle planten diede Botanische afdeling ons elk jaar leent;waarvoor onze hartelijke dank! ~ stondenstartklaar om te vertrekken! De Femina sluitde laatste dag om 17.00 uur Om 17.30 uur redenwij de poort uit richting Diergaarde. ~hebben daar een plekje gekregen om de standop te slaan. Bij elkaar zijn het toch altijd 10zeer drukke dagen, maar aan alles komt eeneind. De herfstvakantie is inmiddels ookweer achter de rug. Het was in de Diergaardeeen ontzettend drukke week, ook dankzij hetzeer mooie najaarsweer Het is ook wel eensanders ... Ach, en zo gaan we maar weer naarde winter toe, die ook zijn bekoring heeft. Op20 november staan wij nog een keer op deRotterdam-dag, die dit jaar gehouden wordtin het zalencomplex "Engels", gevestigd inhet Groothandelsgebouw aan het Stationsplein.Kom eens langs; het is er altijd gezellig!Over de winkel kan ik u vertellen dat wegedurende de maanden december en januarisluiten, maar .. als u per se een sweatel; puzzelof een ander kadootje wilt kopen, kunt ualtijd bellen naar de Fàm. Gerritse (010-4 663682). De sweaters (blau", grijs en navy) metopgeborduurd embleem gaan voor f 45,- overde toonbank. Ze zijn lekker warm, blijvenmooi in de was en krimpen niet. U ziet dus,eigenlijk geen excuus om er niet een aantalaan te schaffen. Het is natuurlijk ook goedvoor uw Vrienden-gevoel om er een te dragen.Tot slot wensen wij (het Promotie-team)u een Prettige Jaarwisseling en een heel goedbegin van 1995.Vrienden-lijke groeten,Henk en Greet Gerritse.Adverteren in VriendennieuwsVriendennieuws heeft zich ontwikkeld van een eenvoudig stenciltje tot een blad dat zeker gezienmag worden. Op dit moment verschijnt het blad vier maal per jaar in een oplage van 5000stuks, waardoor de aantrekkelijkheid voor adverteerders aanzienlijk gestegen is. Om u eenidee te geven van de gehanteerde tarieven: voor f 950,- heeft u een heel jaar de beschikkingover een hele pagina in Vriendennieuws, terwijl een eenmalige verschijning op een achtste paginaal voor f 70,- geregeld kan worden. \bor nadere informatie kunt u bellen: 010-4676637.Kerstlunch\án Mevr A. Geerts (Hoofd Horeca) ontvingen we de volgende mededeling: "Dit jaar vindt ergeen kerstlunch plaats. Wij hebben ervoor gekozen om de bezoekers van het zelfbedieningsrestaurantextra service, speciale gerechten en de extra zitplaatsen in de Sterrenzaal te kunnenbieden".Giften voor "de gorilla's in. d "een nleuw ecor, .....van 1 mei 1994 tot en met 31oktober 1994Tot f 10,-:Botbijl, v Dam, Gerven-Gale, Mourik, Smits,\erhagen-v ~zel, de \bs, vd Zee D. enM.L.M., allen te Rotterdam; \erhoeff te Capellead Yssel; v Hensbergen te Gouda; Eijste Heenvliet; Koolmees-v Erkel te Krimpenad Yssel; de Groot te Leiden; Hasper te Oostvoorne;Nugteren te Ridderkerk; Rontbergen \eenbrink te Vlaardingen; vd Ster te ~stmaasen Putman te ZoetermeerBijdragen van f 10,-:v Duin, Buys, v Rymenam, Horburgel; v Vliet,\erhoef, Bogaarts, Mullel; Hoogendam, deMan, Bressel; Jansen, Ale, Bonthond, Linke,vd Want, Ruben, Peperkamp-Vissel; Zevenbergen,Moerkerken, Willebrand, Zaanen, vGooi, Kinkel, Ewald, vd Schalk, Kalshoven-vZijl, Waning, Meysen, ~rkman, Wierda,~eraat v Donk, Kievit, Groot-Koops, v Zwieten,Groenendaal-vd Akkel; \erhoeven, Rosbergen,v Dijk, Blok, Bruins, Mekes-Steffen,Schuil-Parie, Roggeveen-\erhoog, Hoeneveld,~enink, Frenkel, v Proosdij-Hage,Mulckhuyse, Boswinkel, vd Haak, vd SchOOI;Pruis-Luteyn, v Klaveren, Rootering-\erweyBoonstra, vd Plas, Roelse, vd Boogaard, vOpijnen, Schimmel, Onderdelinden, v Bekkum,Cranendonk, Sheermahomed, v Efferen,vEngeldorp Gastelaars, Muldel;Reitsma, vd Waal-Barendregt, de Goede,Hoogstraaten, Schoppers, Slothouwel; vBeek, vd Zijde, v Donzel, v Wordragen, Scheffel;Hoogenboom, allen te Rotterdam; Eijhuisente Alphen ad Ryn; v Wijngaarden te Arnemuiden;Schoehuizen, Koenis-Burger teBarendrecht; Dchippers en Hartman te Berkel-Rodenrys;Pijnappels te Bleiswyk; Hubel;Stam te Brielle; v Vliet, Hoogwerf-Meijering,Coli, Olivier-Onink, Poth te Capelle ad Yssel;Steenweg, Barkhuijsen te Delft; v Waas, ~rnerte Dordrecht; Querido-Been te Etten­Leur; Dogterom te Gouda; Letsch, Jutte-Melman,de Leeu", \echtmann, Hille Ris Lambers,Struycken te s Gravenhage;Monshouwer-v Leening te Heerjansdam; vdHoek, v Leeuwen-Aardoom te H I Ambacht;Bronmans-Meijer te H v Holland; Johannes,\erhoeven, Dhont, Ham-Hoes, v Dusschoten,v Dusschoten-vd Jagt, Leel; de Graaff, v Staaijeren,de Blok te Hoogvliet; vd Bent te Katwyk;v Krugten-Roest te Klaaswaal; Borsboomte Kortenhoef; \erheezen te Krimpenad Yssel; Lagerwaard te Lekkerkerk; vdSchoor te Maasdam; Pieterse te Maasland;Krommenhoek, v Dalum te Maassluis;Boogaard te Nw Beyerland; Schuyleman teNieuwerkerk ad Yssel; Wieffering-Schuilengate Oegstgeest; v Steensel-de Bes te Oud Beyerland;de Ruyter te Papendrecht; Brand tePynacker; v Bennekom, v Duijvenbode,\bogd-Bos, Kamp te Ridderkerk; Holdermanste Ryswyk; Dijkstra, Kriek, Nyssen,v Katwijk,Nieuwland-Hammann, vd Wi den teSchiedam; vd Meij de Bie-Kooy te Sliedrecht;\álken, de Graaf, \érbeek, Huyer te Spykenisse;de Heer te \eIsen; vd ~ll, vd Most, Oskam,Lodder-Pors, Robbe, \erwaard, Barendregt,vd Meel; Hoppzak te Vlaardingen;Smit, Mens-vd Meel; Kragt-~lsink , Suyderhoudte \borburg; Berkhout te ~stmaas;Neuteboom, Kleinee-Brons te Zoetermeer; deBruyn, Bruins-Sas te Zwyndrecht.Tot f 25,-:Tobe, Schelterna, v Nieuwengiessen, Barm,Breedveld, de Jong, Scholten, Heusdans,Baks-Basoski, Eind, de Ruijter-Janze, vdBerg, v Trierum, vd Vlerk, Lemaire, \érschoor-vdBosch, den Ouden, Pleysiel; vdBerg, Vrijmoet, Burky Builtjes, Baker-vHerk, Konings, Eilering, Sjouken, Bijl, Maas­Lagendijk, Hagendoorn, Landman -Noordijk,Borst, v Es, v Gulik, Schuddebeurs-v Dongen,Dussenbroek, Ziere, Tirion-Beyerinck,Schoolenberg, v Toorn, Hirschhorn, allen teRotterdam; Hylkema te Brielle; Hol, Broekhuijsen,de Graaf, v Daalen-vd Meyden te Capellead Yssel; Eijgenraam te Delft; v Soest teDodewaard; de \bs, Fbkkink-Miener te Dordrecht;v Keulen te Drunen; v Vliet te Etten­Leur; Krijgsman te Gouda; Jansen, Cammante s Gravenhage; Agema te s Gravenzande;Scheele te Halsteren; Monshouwen te Heerjansdam;Kastelein te Hellevoetsluis; v ~zelte H I Ambacht; \érschool; v Deventel; denTuinder-Drenth te Hoogvliet; de Groot teKlaaswaal; vd Brink, Barendregt te Krimpenad Yssel; Ponte te Langeweg; Hazelebach teLelystad; Storm-Berkhout te Maassluis; Michielste Mierlo; Gerdes te Oudenbosch; Frenay-Schikkerte Ouderkerk ad Yssel; HonsyRlENDENNlEli'I;S13

eek te Papendrecht; Noordermeer te Puttershoek;Kerkhoven te Pynacker; v Aggelente Rhoon; Spruyt te Ridderkerk; ~rton teRoosendaal; Solleveld te Rozenburg; vdNeut, Coenraads, Eyleelhofte Ryswyk; Lankampte Scherpenzeel; Meeuws, vd \én teSchiedam; Schoenmaker te Sommelsdyk;Noordermeer te Spykenisse; Hoogenboom­Hooijdonk te Tilburg; Klok te Vierpolders; deWit vd Noll, Bravenboe:r; \érsnel, ~rheezen,Walter-vd ~e:r; \érheezen, Niemantsverdriette Vlaardingen; Schipper te \borburg; v Andelte \\erkendam; Schenk te Zuidland; SlijperMoors, Robberegt te Zwyndrecht.Bijdragen van f 25,-:Dorst, Teeuwen, Roeme:r; Bollerman, Sven,Jutte, Schrijvers, Kaak, de Bruin, Driehuizen-Lakwijk,Bruinaars, Bout, Bout-Dazle:r;Reyken, Boot, Schoufour-de Graaf, Garcia,Dekke:r; Bakke:r; Rijnierse, Devilee, Vink-Jansen,Zuidema, v Es-vd Ree, de Knegt, Bouma,Joseph, v Yzendoorn, vd Houwen, UIenberg,v Meenen, v Wageningen, Egete:r; Klomps vHirtum, de Wit, Schoonens, Vreeswijk, Poelma,Stel, Lorwa, Peters, Zweistra-Kagi,Schuch, v Santen, Kleiborn, Streefkerk-vdBerg, Smael, Boertjes, Tienhoven-Stahl,Booij, Blonde, Hogendoorn, v Pelt, Lefel, vd~n, vd Stelt-Nieuwbuurt, Woittiez, de Groot,de Kievit, Hadders-vd Eng, Rust-Ripken,Krijgsman, Tuinhout, Schonk, v Gaans,Huig, Kemmers, Simonis, Engelberts, deKruyff, Keesmaat, Klop, Telder-vd Most, vd\én, Hooijdonk, Sewing, v Gorcum, Harders,Waalwijk-Franken, Rompes, Lindberg­Schuurmans, Lems, Mathol, Driehuizen­Lakwijk, Merkelbach-de Nooij, Luiten, Kolb,Koelewaard, Mol, v Noot, Gaarkeuken, Huijsman-Engelberts,vd Bent, Roedolf, Karremans,Stierman, Bruin, Vrolijk-Boezeman, vNieuwenhuizen, Jansen-Pera, Bruring-Holste:r;Reuder-Vles, Merckens, Swaep, de Boe:r;Moonen, Bueninck-Hendrikse, Masereeu~~lthuyzen, het Jong, ~rrijp, v Viegen, Kruidenie:r;Hoegen, Delhaye, Hordijk, den Ouden,Doorgeest, Freriks-Kool, \\ezenaa:r; Bebelaa:r;Krabbendam, Ezenga, Brinkhaus, Coomans­Kroesbeek, Ruoff, Klapwyk-\élthoven, v Lent,Saris, Huyskes, Broeders, v Uden, v Vliet,Kruidenie:r; vd Burg, ~rmeulen, Mulck-huyse-deJonge, Boute, Keijse:r; Cobelens, Dorst­Hulstkamp, Kortleve:r; Bout, allen te Rotterdam;Tops te Alkmaar; Rosbergen, v Amerongen,v Sermond te Alphen ad Ryn;Nijenhuis te Amsterdam; v Noord, v Noord,Opmeer te Barendrecht; Musters te Bavel;De Leede te Beekbergen; v \\ezel teBergschenhoek; Joppe, Steenvoort, vd Kruijs,Eekhoudt, Heinsbroek, Iburg te Berkel-Rodenrys;Pronk te Best; Tan te Bleiswyk;Bosch-Jonker te Brielle; Eijkenboom te Bussum;Eerland, v \\erven, Holleman, Stolk, deKlerk, de Hoog-v Hattem, vErkeI, vd Berg,Tillema, Knegten Speelman, v Proosdij, Vliegenthart-Huigen,v Mullem-vd Marel, vDorssen, Benard-Maaskant, Fàse te Capellead Yssel; Schrode:r; \asbinde:r; Hoogenhout,Hoogenhout-Koome te Delft; Kesting te Dokkum;vd Poel, de Gids Brand, Giltay te Dordrecht;v Leeuwen te Driehuis; Rombach teEefde; Klapwijk te Etten-Leur; Tegel, Tysseling,Bakker te Gouda; v Oversteeg, v Drooge-Dreesman,Hage, Sandbergen, Sandbergen-Tieman,Uilenbroek-Vierling, Vroom te sGravenhage; Been, Boeve, Roose, Janssen teHaarlem; Belder-~rschoor te Hardinxv Giessend;v Herwijnen te Hellevoetsluis; Loeve teH I Ambacht; Kooij te Hoogerheide; Rietveld,vd Heuvel, \érmee:r; de Blok te Hoogvliet; ~rmeulente Ittervoort; UIenberg te Krimpenad Yssel; Heinsbroek te Leerdam; Jage:r;Borst-\érmey vd Ham te Leidschendam; deWit-Blok te Lopik; Dorre-steijn te Maarssen;Hirst te Maasdyk; v Bergen-\\Wraven, Meede:r;Vletter te Maassluis; ~rsluis te Maastricht;Kempen te Middelharnis; Doorduijn­Dijksterhuis, v Herwijnen te Mynsheerenland;t Hart te Nieuwegein; Rosbergen teNieuwerkerk ad Yssel; Orth te Nymegen; Barendregtte Oostburg; Kuiper te Oosterbeek;Nieuwland te Oostvoorne; Kouwenhoven-vGent, t Jong, ~rkerk, Noorlande:r; Heijboerte Oud Beyerland; de Swart te Oudenbosch;Buining, Groshart te Papendrecht; Brunne:r;Hendrikse te Poortugaal; de Vries te Puttershoek;Slootweg te Pynacker; Warnaar teReeuwyk; ~rschoo:r; vd Hoeven, ~ste:r; Jakeman-Tessers,Kooiman, v Hal-v Dorst, \bogdte Ridderkerk; ~rschoor-Wageveld teRockanje; Tabak te Rozenburg; Bunte-Janssen,Wildeboer-Schut, Krame:r; Scholten, vStokkem, de Vries, Penning, Grootenhuijs,Vis, v Latenstein, Niemantsverdriet, \érmaat-Steen,Kleiss te Schiedam; Aleman,Meijer-Ketting, v Egmond, vd Lee, v Leeuwen,v Dijk, Wouda, Doornheim, Tettero, vHout te Spykenisse; Peters te Utrecht; \érstegen-Kettbitzte ~ere; vd Jagt, Hul, Bothof,Lamers, Dik, ~rheij, ~rkroost, Molie:r; vWasbeek, vd Windt, Robbe, Groeneveld, deBruyn,Hoogewerff te Vlaardingen; Boogaardte \borburg; Talboom te \borhout; de Visserte VUght; Wink te St Willebrord; Berg teYmuiden; Bussieweke te Ysselstein; Notebome:r;vd Laan, de Reede te Zoetermeer; Hommerin,Schriel, v Alphen te Zwyndrecht; deRonde-~rsteeg.Tot f 50,-:de Ruite:r; Driehuizen-Lakwijk, ~rschoo:r; Jezuit,Stenfert Kroese, Vlietstra-v Driel, vdBulk, Kamps-v Onselen, Maaskant, de Barse,Visse:r; Kuipe:r; de Wit, v Bommel, Dut, Lagendaal,Spee allen te Rotterdam; Michiels vKessenich te Aerdenhout; v Adrichem te Breda;Hugenholtz, Meije:r; Schallenberg te Capellead Yssel; Groenestijn te Dordrecht;Sluis te Etten-Leur; Rijshouwer te Gouda;Jongen te Heerlen; Engberts-Unger te Heiloo;vd Ende te Honselersdyk; Blaak-KohIerte Klaaswaal; Biesta te Krimpen ad Yssel;Kleijwegt te Maasland; Pantekoek te Noordeloos;Heezen te Rhoon; Burky v Collenburg teRidderkerk; vd Hammen te Vlaardingen; Keijmelte Vlissingen; Terlingen te Ymuiden;Hubregtse te Zuidhorn.Bijdragen van f 50,-:Tetterode, Klootwijk, Kooyman, Posthumus,Walbeek, Belde:r; v Hoorn, v Ast, Borsboom,Kriste, v Raalte, Postma, v Hylckema Vlieg,Keu:r; Kooijman, de Kruijk, v Toorn, Luhrman-Goossens,Bouwens, UIenberg, Frederiks,Groenhuijzen, Pera, la Rocca-den Hartog,Kinwel, v Eysden, v Zwieten, de Goede,La Mark, Feis, Tilman, Landman-Molle:r;\borhorst, vd Sanden, de Zwart, Groenestein­Tieman, Dutilh, Sparreboom, vd Vlugt, Biesheuvel,Winterberg, Roedolf, v Dijk, Baljon,Duurvoort, Doorn-Rila, v Harten, v Dalen,Mooiman, de Pijpe:r; Schildt-Houben, Huizinga,Waning, Boes, alen te Rotterdam; Hermsente Alkmaar; vd Ley te Amersfoort; Noordijk,Giel te Barendrecht; Middeldorp-Peperkamp,Breusers te Bergschenhoek; de Bakkerte Bleiswyk; v Kaam te Bolnes; Orfanoudakiste Bosschehoofd; Gildevoet, v Lienden-Koppenberg,Nieuwenhuis, ~rheijen, Kamps,Visse:r; Claus-Lievense te Capelle ad Yssel;Kila, Luitse te Delft; Klapwijk te Etten-Leur;de Wilde te Fynaart; Koning, Droppert-Stout,Amorison, v \éelen te s Gravenhage; \érheijte Heenvliet; Jongen te Heerlen; Fàber teHillegom; Schwaiger te H v Holland; de Blindete Hoogeveen; de Roodt, Oosthout, Bonnie:r;\érschoor-Meye:r; Tijssen-Kok te Hoogvliet;Drost-Kuipe:r; Los te Krimpen ad Yssel;Noordermeer te Leiden; Roek te Leidschendam;Barendregt, \bordendag te Maassluis;Vijverberg te Naaldwyk; Visscher te Nw Beyerland;Blansjaa:r; Wijn, Hazenbroek, Aarenste Nieuwerkerk ad Yssel; Postma, Oudkerkte Oostvoorne; Stoel te Oud Beyerland; Kaliste Papendrecht; v VUgt \érrijp te Rhoon; Nugteren,Martens te Ridderkerk; v Brederode teRozenburg; Jongkind-Jelie:r; Gulay te Ryswyk;\bs, la Lau, Boers, Aarssen, Buysrogge,Mijnste:r; Noevers, Starrenburg te Schiedam;v Leeuwen-de Groot te Spykenisse; Pfaff teUden; vd Linde te \éenendaal; Wijtema te~lp; Schneiders, Markusse, Gast, Boskamp,de Kok te Vlaardingen; Boeren, Andriesse,Plagman te \borburg; de Bos te Vrouwenpolder;vd ~en, Schiphorst te Witmarsum; Elskampte Wmdenberg; de Jong, v Dam te Zoetermeer;vd Hammen te Zwolle; vd \\eyden­Stadens en Korff-\érberk.Bijdragen boven de f 50,-:de Grijp en vd Berg te Rotterdam.Bijdragen van f 75,-:Huizen, Laaij en Smits-Korten te Rotterdamen BeIder-Hoogvliet te Barendrecht.Bijdragen van f 100,-:Buchli, Buize:r; Coster-Daniels, Dudink, Fieret,den Heldt, Hoekwate:r; den Haring, Huizen,Kats, Kroes, v Lent, Mees, Rosbergen,Scheltens, \érlinde, v Vliet, Slob allen te Rotterdam;Swarttouw te Berchem-Antwerpen;Ortt en Reimers te Capelle ad Yssel; Schoutente Eindhoven; v Daalen-vd Schuur teGouda; Cox te Mynsheerenland; Nederveente Ouderkerk ad Yssel; de Monchy-\\entholtte Rhoon; Brobbel te Vlaardingen; v HollandvVUure te Wassenaar; Schiphorst te WitmarsumoEN VERDER:f 125,- van Ramack te Rotterdam; f 150,- vanv Erk te Schiedam en Kluit te Rotterdam; f200,- van Meertens te Rotterdam, ten Hoopete Zoetermeer en Hille te Hamburg; f 250,­van v Belle, Man in t ~ld, Netten-Steirmanen Smael-de Haas, allen te Rotterdam; f 300,­van Bolhuis te Rotterdam enf 2.500,- van Koninklijke/SHELL te Rotterdam.Alle gevers ook ditmaal weer hartelijk dank.Hiermee zijn we op de goede weg naar eennieuw decor voor onze gorilla's !!

Weerzien metNajaarsexcursie Vrienden van Blijdorp, zaterdag 17 september j.l.en diverse kleinere vogelsoorten kunnen in"vrijheid" door de hal bewegen. Groots is hetzich over verschillende niveaus uitstrekkendeverblijf voor woestijn-dikhoornschapen.Als "buitenstaander" vinden wij het jammerdat het bij een dergelijk grootschalig miljoenenprojectkennelijk niet mogelijk is geblekende dakconstructie en een deel van dewanden beter te camoufleren. Een kwestievan tijd?Het overige parkgedeelte wordt ingenomendoor de oude tuin, hetgeen niet wil zeggendat de tijd hier is blijven stilstaan. Deels zagenwe omstelling naar "geo-verblijven"(lama's / nandoe's / mara's) of verbeteringvan bestaande verblijven (nijlpaardenbassinsgerenoveerd voor zeehonden en bergeenden).Ook de bongo's (zie foto) beschikken over eenprima onderkomen in het vroegere giraffenverblijfNieuw is het ruim beboste terreinvoor de Indische olifanten, gelegen tegen deDeserthal. \bor het eventueel houden vaneen olifantenstier konden wij op het buitenterreingeen speciale faciliteiten ontdekken.De stokstaartjes beschikken binnenkort overeen buitengewoon ruim leefgebied. Via o.a.Ceylonpanters met jongen, boshonden, kuifmangabey'sen tamelijk grote kuddes yaks,rendieren en kamelen kwamen we in hetsfeervolle gedeelte achter de vroegere hoofdingang(zie foto) . \bor de liefhebbers een vogelparkop zich, met zijn vele gevederde vertegenwoordigersuit het dierenrijk. Tegenoverde Fazanterie (welke na 17.00 uurhelaas gesloten was) een fraai verblijf voorAldabra (Seychellen) -reuzenschildpadden.Naast ruime buitenverblijven beschikkenchimpansees en gorilla's over binnenhallen,welke naar de huidige inzichten wat sterielzijn ingericht. Deze ruimtes bieden de mensapenweinig mogelijkheden om zich terug tetrekken en / of flinke klimgelegenheid. \erspreidin het park zijn ook herinneringen aanvroeger dagen bewaard gebleven: Roodkapjeen Grootmoeder's huisje (wolven), mantelbavianenrots,oude hoofdingang, wisselkooi tegenoverbongo's (nu jonge siamangs), sederthalf juni het lege berenterras, eerste tralielozeRoofdierenverblijf in Nederland (1923 -1994). Een nieuwe bestemming is nog nietbekend, doch het zou jammer zijn als dit monumentverdwijnt. Opvallende bewoner inhet Nachtdierenhuis is een bergpaca, terwijlde Mangrove-hal beslist niet dient te wordenovergeslagen. \ele van de aanwezige Vriendenhebben zich een rit door het Safariparkniet laten ontgaan. Cheetah's, leeuwen enkuddes giraffen, zebra's, grote koedoes, Defassa-waterbokken,gnoes en witte neushoornsgeven een indruk van de AfrikaanseSavanne. Zoals u uit bovenstaand verhaalhebt begrepen, was het ondanks het donkereweel; een interessante dag voor de Vrienden.Wij hebben ons voorgenomen niet weer 5 jaarte wachten met een volgend bezoek aanBURGERS' ZOO!Arnold Balk - SneekBijna gelijktijdig met de laag overkomende vrachtvliegtuigen uit de W!reldoorlog II, (HerdenkingSlag Bij Arnhem), kwamen de 3 autobussen met Vrienden om ca. 10.30 uur bij de ZOOaan. \bor ons een weerzien met vele bekenden. Het bleek helaas niet mogelijk voor zo een grotegroep mensen rondleidingen te verzorgen, zodat na de koffie een ieder zijn eigen weg diendete gaan. W! zullen proberen een aantal aspecten van dit dierenpark te belichten. Bij ons eerstebezoek aan dit park, meer dan 35 jaar geleden, maakten de reusachtige "Hagenbeck-stijl" - rotsenmet ijsberen- en tijgervalleien en leeuwenterrassen een enorme indruk op mij, als aankomende"Zoohunter". De afgelopen jaren heeft ook dit gedeelte van het Arnhemse park een metamorfoseondergaan; een voorbeeld hoe het houden van dieren zich in de loop der jaren heeftgewijzigd. \hn een willekeurige verzameling dieren naar de zogenaamde "Eco-displays"! Inmiddelswereldberoemd is de "Bush", waar sedert ons laatste bezoek in 1989 een flinke aanwas vanbegroeiing heeft plaatsgevonden. Het volgens de brochure rijk aanwezige dierenbestand gingbij een oppervlakkige rondgang deels aan ons voorbij. Toch gaven bij v het Zuid- en Midden­Amerika gedeelte met de kaaimannen en het Zuidoost-Azië gedeelte met de kleinklauwotterstegen de schemering een schitterende indruk van hun leefomgeving. De meeste aandacht gingvanzelfsprekend uit naar de dit voorjaar geopende "Desert". Via een oude mijngang gaan de bezoekersondergronds vanuit de "Bush" naar de grote hal waarin de "Desert" is aangelegd. Ondereen betrekkelijk laaghangende dakconstructie vinden we rotsplateau's en woestijngedeeltenmet de karakteristieke, schaarse plantengroei. De dieren zijn hier naar hun aard ondergebrachtin open verblijven, zoals de halsband-pecari's, reptielen in nissen achter glas en achtersubtiel aangebrachte gaas- of net-afscheidingen o.a. kuifcaracara's, rode lynxen, kalkoengierenyRIEND:NIEUlvSBongo in Burgers'

Geschenk-lidmaatschap,een goed idee!In 1991 introduceerden wij het geschenk-lidmaatschap:de mogelijkheid om familie,vrienden en kennissen een lidmaatschap vande \éreniging kado te doen. De speciaal daarvoormeegezonden kaart werd met het oog opde naderende feestdagen door velen van u benuten leverde de \éreniging zodoende veelnieuwe leden op. Ook de daaropvolgende jarenstuurden we een kado-kaart mee en telkensopnieuw werden velen hiermee verrast.Het zal u duidelijk zijn dat we u ook dit jaarweer zo'n fraaie kaart toesturen die u kuntgebruiken voor de aanmelding van een geschenk-lidmaatschap.\\é hopen dat dezekaarten weer goed benut zullen worden.Onze actie "Gorilla's in een nieuw decOI; daarzorgen de vrienden voor" zal er wel bij varen !Als u iemand een jaar lang lid van onze \érenigingwilt maken, hoeft u niets anders tedoen dan deze kaart volledig in te vullen ende aanmeldingskaart naar het secretariaat tezenden. (een postzegel plakken mag wel, 'thoeft niet!) U ontvangt dan zo spoedig mogelijkeen acceptgirokaart voor de betaling van(minimaal) fl 40,-. Na ontvangst van uw betalingkrijgt de gelukkige van uw keuze zijnof haar lidmaatschapskaart 1995 toegezondenmet daarbij uiteraard de twee toegangsbewijzenvoor Blijdorp of Artis, alsmede verdereinformatie over de \éreniging. De fraaiegeschenkkaart overhandigt u persoonlijk aande ontvang(st)er Bovendien ontvangt hij ofzij gedurende 1995 natuurlijk ook vier maal'Vriendennieuws' in de bus, waarbij uw gesteeven zo vele malen in herinnering wordt gebracht.In feite geeft u zo in de loop van eenjaar voor maar (minimaal) fl. 40,- tenminstevijf maal een kadootje !Overigens zitten er aan het geschenk-lidmaatschapvoor u geen verdere verplichtingenvoor de komende jaren vast: voor hetverenigingsjaar 1996 ontvangt de gelukkigete zijner tijd zelf een acceptgirokaart voor debetaling van de contributie. \\é zijn ervanovertuigd, dat wanneer iemand eenmaal opzo'n plezierige wijze kennis heeft gemaaktmet de \éreniging Vrienden van Blijdorp, hijof zij zeker in de toekomst lid zal willen blijven!\\é kunnen ons voorstellen dat u wellicht aanmeerdere vrienden of familie-leden een lidmaatschapwilt schenken. Dat is natuurlijkgeen enkel probleem: een simpel telefoontje(010-4676637) of een korte notitie aan onssecretariaat (Sonoystraat 6 A, 3039 Z'Ç Rotterdam)en u ontvangt het gevraagde aantalextra kaarten per omgaande in uw brievenbus.Een stukje nostalgie (13)Met dit artikel had ik eigenlijk deze seriemoeten beginnen: namelijk met mijn eerstekennismaking bij de Diergaarde in februari1952. Het was, althans naar mijn gevoel, eenbijzondere, want mijn sollicitatiebezoek aande toenmalige directem; de heer F Siewertszvan Reesema liep niet bepaald gladjes. Nadatik mij had gemeld, werd ik door de secretaressebij de directeur binnen gelaten en bij deeerste stap in zijn kantoor struikelde ikprompt over een op de grond liggend vel vaneen tijger Languit vallen is niet het juistewoord, maar ik plofte, zonder de directeur dehand te hebben geschud, in een stoel. Misschiengeschrokken door het tumult,schreeuwde tot tweemaal toe iemand eenpaar uitdrukkingen naar mijn hoofd waarvande Bond tegen het Vloeken geen brood zoulusten. Deze niet voor herhaling vatbarewoorden waren afkomstig van een Rode Ara,gezeten in een prachtige kooi. Zeer charmant,de heer van Reesema eigen, werd ikgerustgesteld met de mededeling dat hij zichonze kennismaking wel iets anders had voorgesteld,maal; zei hij, in een dierentuin kanmen van alles meemaken. Hij vertelde dat debetreffende Ara bestemd was voor een lidvan het Koninklijk Huis, maar door het gebruikvan niet alledaagse woorden kon dezeAra onmogelijk naar Soestdijk. Het dier zatin de kamer in afwachting van een anderexemplaal; dat inmiddels was besteld. \érderverliep het gesprek zeer aangenaam en zakelijk,met als gevolg dat ik een maand late!; opzaterdagmorgen 1 maart 1952 officieel indienst kwam. Er werd toen overal normaalop zaterdag tot 12.30 uur gewerkt. De nieuweafdeling Propaganda, zoals deze werd genoemd,werd ondergebracht in het gebouwwaar nu de flamingo's zijn gehuisvest. In ditgebouw was ook nog een kleuterklas, latereen atelier-ruimte en weer later de personeelskantine.Tevens was er een grote toiletruimte,later omgebouwd tot operatiekamervoor de veearts. Niet onvermeld mag wordengelaten dat in de eerste jaren na de openingvan Diergaarde Blijdorp de ruimte die nu deflamingo-weide is, een speeltuin was en hetgebouw daarbij ingericht als een soort restaurant;vandaar ook die grote toiletruimte.Maar terug naar het kantoor van de nieuweafdeling. Er stonden 2 houten bureaus, 2stoelen, 1 tafeltje met 1 stoel, een schoenendoosmet foto's, een schrijfmachine, geheelnieuV'l' van het merk "HaIda", een kast waarintwee films lagen en wat folders en, tenslotte,een telefoontoestel 37. Als assistent van dezenieuwe afdeling werd ik voorgesteld aan deheer FKlein en dat was het dan. Was de kennismakingal een bijzondere, ook de bewusteeerste werkdag zal ik nooit vergeten. Rondnegen uur werd ik, na kennisgemaakt te hebbenmet de employés op het kantoo!; door deheer A. Jansen, adj. 'ld. dir, naar het kantoorvan de afdeling gebracht; de heer Klein wasdaar reeds aanwezig. Hij was al langer indienst van de Diergaarde en heeft mij veelover het reilen en zeilen in Blijdorp kunnenvertellen. Om half twaalf ging de telefoon; deheer van Reesema aan de lijn, met de uitnodigingof ik om 12.00 uur in het restaurantaanwezig wilde zijn om voorgesteld te wordenaan de stafleden. Naast de directeur warendit de heren IrEI Appelman, ond.-dir (in1957 benoemd tot directeur); A. Jansen, adj.'ld. dir; A. Okkerse, hoofdboekhouder (in1972 benoemd tot ond.-dir); e. van Doorn,diereninspecteur; I.L. Mark, hortulanus; G.'ld. Lee, chef technische dienst en L.H.B. 'ld.Berg, chef-gerant van de Rivièra-Hal. Ook dedierenarts Drs. Je. Peters, hoewel niet invaste dienst, was aanwezig. Het voorstellenbestond uit het tot zich nemen van enige spiritualiën,met aansluitend een overvloedigelunch overgoten met een goed glas wijn. Deheer van Reesema, een goed spreke!; hieldeen speech waarbij uiteraard ook het kennismakingsverhaalter sprake werd gebracht.Het was een bijzonder geanimeerde kennismakingmet de overige stafleden en ver in denamiddag zag ik nog kans om een doos bonbonsen bloemen voor mijn echtgenote te kopen.Dit laatste niet alleen om goed te makendat ik zo laat thuis kwam ... Ook de stemmingwaarin ik verkeerde was wel zeer plezierig.Er zullen maar weinig werknemers zijn, ofmisschien wel helemaal geen, die bij hun indiensttredingals het ware zo feestelijk zijningehaald. MaaJ; en dat mag ik wel zeggen, erzullen ook weinigen zijn die na 34 jaar meteen koninklijke - in 1982 -, en een gemeentelijkeonderscheiding, alsmede als Lid van \érdienstevan de Vrienden van Blijdorp, in1986, op grootse wijze afscheid hebben kunnennemen van hun werkkring.K. van Zwieten~DENN IEIJ\\IS19

Herinneringen van een kritischdierentuinbezoeker (1)De eerste Blijdorp-herinneringen stammenuit de Tweede \\èreldoorlog of kort daarna.Op het netvlies zweeft een beeld van arendenin de hoge traliekooien aan weerszijden vanhet roofdierengebouw Lang zullen ze er niethebben gezeten, want veel scherper zijn debeelden van poema's, jagouars en panters.Jaren, tot ze verhuisden naar de er tegenovergebouwde roofdierenrotonde, waren dezegrote roofdieren gehuisvest in die kooien die,gelet op hun hoogte, waarschijnlijk toch oorspronkelijkwaren bestemd om er grote roof-Sneeuwpanter in de "rotonde".vogels te houden. Nadat de panters, jagouarsen poema's naar de overzijde waren gegaan,werd de bevolking van die onderkomens gevarieerder;in één zat zelfs nog eens eenschitterende mandril. Een tweede, maar heelvaag netvliesbeeld toont een dierenverzorgerop het leeuwenterras, bezig met het voederenvan de bewoners, die hiervoor kunstjes tenbeste moesten geven. Gebeurde dat in de beginjarenvan Blijdorp? Maar goed, het feit datschrijver vanaf ruwweg 1946, tien jaar lang,veelvuldig Blijdorp bezocht, kwam door deRET en door een jeugdwedstrijd georganiseerddoor Rotterdamse boekverkopers. Datvereist uitleg! Wij woonden in Vreewijk, viatramlijn 3 rechtstreeks verbonden metBlijdorp. \hn eindpunt tot eindpunt, dus veelkan er niet fout gaan, zo moeten mijn oudershebben gedacht. Dat zagen ze goed. Met deDiergaarde als doel kwam het niet bij me opom onderweg van bestemming te veranderen,maar bovendien was e:r; na het uitstapjevan de Luftwaffe in mei 1940, halverwegetoch niets te beleven. \bor een kinderkaartjerekende de RET 6 cent en zo kon het dat ik,~:ONIEUWSop prille leeftijd, woensdag- en zaterdagmiddagnaar Blijdorp toog. Dat werd nog aantrekkelijkerdoor een vrijkaart, overgehoudenaan die wedstrijd. De Rotterdamse boekverkopersgoten een natuurhistorisch sausjeover hun etalages, waarvoor Blijdorp materiaalleverde.In die uitstalling was een dierenvraagverwerkt. Achterop de fiets van m'nvader gingen we die etalages langs en de beantwoordingleverde een jaar lang vrij bezoekop. Dat, wegens succes, via een abonnementwerd geprolongeerd. Of ik alle vragen op eigenkracht tot een goed einde heb gebracht,betwijfel ik sterk! Vlak na de oorlog moet hetBlijdorp moeite hebben gekost alle perken enhokken te bevolken. Men zat net op de nieuwelocatie en een oorlogstijd is niet de meestgeschikte toestand om dieren te verwerven.Trouwens, er ligt me bij dat de Duitsers watvan onze dieren naar hun "Heimat" zonden.Op de vijf grote weiden waren ondergebracht:Afrikaanse savannedieren, yaks, wapiti'sen lama's, bizons en damherten en opde vijfde zeboes; de kleine weide waarop nuhet verblijf van de Amoerpanters is gebouwd,herbergde eens bij een bezoek waterbuffels.Op de zandperken tegenover het olifantenterraswaren rendieren en watoessirunderengehuisvest. De Afrikakudde bestond uit zebra's(Grant en Chapman), blauwe gnoes eneen eland-antiloop, door haar verzorger Metagenoemd. En, natuurlijk, struisvogels! De zeboeskregen al spoedig gezelschap van nijlgaus,prachtige antilopen uit India die ikdaa:r; veel late:r; al niet ver buiten Delhi aantrof\èrder had men Indische antilopen enverwierf de tuin al spoedig koedoes. Maartoch bezat men weinig soorten antilopen endat betreurde ik. Geïnspireerd door het \èrkade-album"Apen en hoefdieren" van Portielje,een thuis vaak bekeken boekwerk waarinvele antilopensoorten stonden, was de verwachtinggewekt dat Artis een antilopenparadijsmoest zijn. Ik was net tien toen er eenschoolreisje naar Artis ging, maar de opgeklopteverlangens naar sabelantilopen,gemsbokken, hartebeesten en blesbokkenwerden niet gehonoreerd. Kennelijk had Portieljein "Apen en hoefdieren" vele jaren Artis-historiebijeengebracht. De (her)bevolkingvan Blijdorp kreeg in de Rotterdamse krantenveel aandacht. De toen nog hechte con-Een Kongoni-hartebeest of koe-antiloop uit de met zorg samengestelde collectie antilopen.necties met Indië zorgden voor dier-transportenwaaraan Blijdorp waarschijnlijk nu nogzijn stam Sumatraanse tijgers, bantengs enorang-oetans dankt. Ook arriveerden in deRotterdamse haven transporten uit Oost­Afrika, waarbij het vooral om giraffen ging.Want daarmee hadden ze aan de \hn Aerssenlaanaanvankelijk weinig geluk! En giraffenwaren nog wel het embleem van de tuin! Inzo'n "giraffeloos-tijdperk" hebben de koedoesnog het perk bezet gehouden, het perk duswaarop, in 1957, de okapi's werden ondergebracht.Bij één van de Afrika-transporten bevondzich een gezelschap Gelada-bavianenuit Ethiopië, een strak gedisciplineerde enmilitante samenleving. De groep ging naar deapenrots. Dáár zag ik eens gebeuren hoe eenin de rotonde terechtgekomen pau~ binnenenkele minuten door het zeer in agitatie geraaktegezelschap werd geliquideerd. Dekomst van wisenten, Pater-Davidsherten,onagers, zwarte neushoorns en Hawaïganzenwas krantennieuws; gorilladame Sophie enhet paartje okapi's zelfs nieuws van de eersteorde. Ook de succesvolle "gynaecologische"kunstgrepen met mensapen van Chris Bariswerden op de voet gevolgd. \èel soorten kwamenen verdwenen weer Ik zag in Blijdorpvoor het eerst elanden, saiga-antilopen, hyenahonden,een zeeolifant en schitterendeThaminherten. Om zijn volledigheid was deverzameling katachtigen befaamd. De toevloedvan nieuwe en interessante dieren wasniet probleemloos. Het gebrek aan ruimteleidde er toe, dat de filosofie die bij de aanlegvan Blijdorp voorop stond (n.l. om het dierzoveel mogelijk ruimte en groen ter beschikkingte stellen - davh), niet geheel overeindkon blijven. Elders in Europa was te zien hoedieren en vogels op erbarmelijke wijze warengehuisvest. Mede hierdoor kwamen de eerste"dierentuintwijfels" binnensluipen.(wordt vervolgd)yR1ENDFIlN~, 21

Vereniging vriendenvan BliidorpVan Hoorn BYeBOUW- EN AANNEMINGSBEDRIJFGroenedijk 12 2903 LZCapelle aan den IjsselTel.: 010 - 450 33 33 Telefax 010 - 450 1586Deroodsnaveltok( wetenschappelijkenarun: Tockuserythrorhynchus)De roodsnaveltok behoorttot de neushoornvogels.De neushoornvogelskomen voor in eengroot gebied: n.l. inMrika, ten zuiden vande Sahara, en verdernaar het oosten van Indiatot Nieuw-Guineatoe. Alleen al in Mrika leven er 23 soorten.De roodsnaveltok is een niet al te grote vogel,maar bereikt toch nog een lengte van zo'n 45cm. Hij is bruinzwart van boven en als hij zitzijn de zijkanten van de vleugels witgevlekt.De onderzijde van het dier is wit, terwijl desnavel, waaraan hij zijn naam dankt, matrood,slank en naar beneden gebogen is. Waarde roodsnaveltok voorkomt heeft hij een duidelijkevoorkeur voor droog bebost gebied,maar wel met een open struktuur Ook is hijte vinden in de rivierbossen; de smalle strokenbos langs de rivieren in droge gebieden.In Kenia is het een zeer algemene vogel,waarvan de roep zeer karakteristiek is. Devogel begint met eerst een aantal keren"wak,wak,wak" te roepen en wanneer hij opgewarmdis, gaat dit over in een regelmatig"kawak,kawak,kawak". De roodsnaveltok iseen vogel die makkelijk aan mensen went.Het is daarom geen wonder dat het dier veelvoorkomt bij hotels en lodges, zeker als ervoor de fotograferende toeristen voedertafeiszijn opgesteld. De grote neushoornvogels, dievooral in Azië leven, zijn hoofdzakelijk vruchteneters.De tokken, een typisch Mrikaansesoort, eten daarentegen voornamelijk dierlijkvoedsel, bestaande uit insekten, schorpioenen,kleine reptielen en eieren van bijv wevervogels.Het voedsel zoeken gebeurt dusvoor het grootste deel op de grond, waarbijmet de snavel de aarde wordt omgewoeld.Ook wordt in de uitwerpselen van olifantengezocht naar insekten en ander eetbaar materiaal.De roodsnaveltok is monogaam, d.wz.dat een paar elkaar heel lang trouw blijft.Een gevolg hiervan is natuurlijk dat menmeestal een stel bij elkaar ziet. Alleen na debroedtijd kan men familiegroepjes zien. Dedieren bewonen een vast territorium, waarvanhet oppervlak gemiddeld zo'n 10 hectarebedraagt. Dit territoroim wordt alleen verlatenwanneer er in heel droge jaren geen voedselmeer te vinden is. Het nest wordt, zoalshet de gewoonte is bij neushoornvogels, ineen holle boom gemaakt, waarbij de nestholtevaak een bekleding krijgt van groene bladeren.Als het nest in orde is, wordt de openingdichtgemetseld en begint, na het leggenvan de eieren, het broeden. De jonge vogelskomen na gemiddeld 24 dagen uit het ei. Zijblijven zo'n 45 dagen in de nestholte, maarna een dag of 23 verlaat het vrouwtje hetnest waarna de jongen de nestholte weerdichtmetselen. Dit gedrag is te verklarendoor het feit dat het mannetje alleen niet genoegvoedsel kan aanslepen voor vrouwenkinderen, en dus hulp nodig heeft. De tokkenverzamelen n.l. geen voedsel in de krop omdit bij het nest weer op te braken, maar brengenelke gevangen prooi afzonderlijk naarhet nest. Al met al is de roodsnaveltok eeninteressante vogel, die jammer genoeg inBlijdorp wat weggestopt zit in een van de fazanterieënen daar geen ideaal onderkomenheeft.T Slijkoort

opl'l CARMEN HALL€lVSO~~l.~~-Q Speciaal slagerij in ISC gekeurd ~4-Runder-, varkens- en kipscharrelvleesTevens scharrelv\eeswarenWo~ het: voor U geen t:ijd Oln voor(h)eerlijk scharrelvlees t:e kiezen?NL.S.221Scharrelslagerij Dolf en Carmen HallenslebenBurg. Baumannlaan 142a - 3042 AG Overschie - Tel.: 010-415 76 83NobElsTRAAT 112,m9 SP ROTIERdAMTElEfOON 010 ' 466 ,1 80GEREEdscliAPPEN • IJZERWARENElEkTRA • SANiTAiR • VERf • SlEUTElsERviCE~ - H. Mourik en Zn~ Specialist inAardappelen, groente en fruit.Vers gesneden rauwkost,vruchtensalade en stamppotten.Statensingel1273039 LJ Rotterdam'B' 010 - 466 16 71De Vriendvoor U"Wogen en oren.I ~~C~!O~E!1[ St a. te,weg lQJl . ll, , terd.:m ." Ó ~ Q - 4666"052 1, Berlijn en Berlijn is twee IJ~li\erslag van de meerdaagse reis van de \ereniging Vrienden van Blijdorp naar debeide dierentuinen van Berlijn.Op zaterdag 14 oktober om 07.00 uur vertrokkenruim 40 Vrienden van de Conradstraatin Rotterdam richting Berlijn. \bor deaanvang van de reis zal menig deelnemer aandeze excursie met spanning de weerberichtenhebben beluisterd, want het was inmiddelsflink herfst in Nederland, regenachtig enkoud. \bor alle zekerheid maar een extra truimeegenomen, en natuurlijk paraplu of regenjasniet vergeten. Een jaar of negen geledenbezochten de Vrienden deze metropool ook aleens, maar in de beide dierenparken die destad rijk is, is enorm veel veranderd. Hoe beidedierentuinen er globaal uitzien, kunt u nalezenin de serie "Dierentuinen van de \\éreld"van Lex Noordermeer Het is de bedoelingdat u in onderstaand artikel een indrukkrijgt, van al het moois dat wij gezien hebben.Daarbij zal ik met name de recentereontwikkelingen in beide tuinen beschrijven.Na een voorspoedige reis van toch nog zo'n750 kilomete.r; kwamen de Vrienden tegen zevenuur 's avonds in Berlijn aan. Het hotel,waar we de drie nachten zouden doorbrengen,telt liefst zevenendertig verdiepingen.Het ligt midden op de Alexanderplatz invoormalig Oost-Berlijn. Een omvangrijke renovatiewas bijna afgerond, zodat de kamerser zeer luxueus uitzagen. Doordat het hoteleigenlijk hartje stad ligt, konden we na hetdiner nog lekker een eindje gaan wandelen,bijvoorbeeld naar de Brandenburger To.r;waar ook nog een klein stukje van de oudemuur staat. Hoewel het natuurlijk heel interessantwas om nog restanten te zien van dieperiode, die gelukkig achter ons ligt, was datnatuurlijk niet het uiteindelijke doel van dereis. Dus niet te laat gaan slapen, want op zaterdagstond Zoo Berlin op het programma.Zaterdagmorgen om tien uur werden we opgewachtdoor Dr Peter Rahn, een van de dierenartsenvan de dierentuin. Uiteraard werder eerst voor de beroemde "Elefantentor" eengroepsfoto gemaakt. Daarna leidde Dr Rahnons zeer vakkundig langs enkele highlightsvan de Zoo. Precies 150 jaar geleden, in 1844,_basilo nWaalstraat 453131 CS VlaardingenVoor informatie:'B' 010-4354407Fax: 010 - 435 21 17I .AKBEDEKKING. RENOVATIEISOLATIEREPARATIEONDERHOUDalle soorten zinkwerken!DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!!• rlIlENDENNIEU\\ISV '~ 24 .0.rlI . 1F ..ND. ENNIEU\\ISv·~ 25 '

werd deze dierentuin geopend. Ter gelegenheiddaarvan zijn er het hele jaar allerleifeestelijkheden en activiteiten geweest. Zostonden er op diverse plaatsen in de tuin groteborden met foto 's, waarop te zien was, hoedie plaats er in de vorige eeuw uitzag. DeVrienden kregen een kijkje in de neushoornstal,waar een zwarte neushoorn met haar inmei geboren kalf stond. Als hoogtepunt haaldeDr Rahn een jonge orang-oetan uit eenverblijf. Dit dieJ; dat met de hand grootgebrachtwerd, vond een goede tweede moederin onze voorzitteJ; die de jonge bosmens vastmocht houden.Daarna had eenieder nog de middag om opeigen houtje de dierentuin te bezoeken. ZooBerlin is uitzonderlijk groot voor een stadsdierentuin;ruim 34 ha, dus ruim 2 keer zogroot als Blijdorp. Daarbij komt, dat Zoo Berlineen van de soortenrijkste dierentuinen terwereld is, dus was het onmogelijk om alles tezien. Wat opvalt in de dierentuin, is dat allesoorten er keurig netjes bij zitten, in mooie,natuurlijk ogende verblijven. Ook de tuin zelfmaakt een zeer verzorgde indruk, met schone,verharde wegen en mooie bloemperkenen kunstwerken. Een van de hoogtepuntenvoor het publiek is reuzenpanda Bao Bao. Ditdie!; een mannetje, is nu nog alleen, maar deZoo heeft goede hoop om binnen niet al telange tijd een partner voor hem uit China tekrijgen. Het zou mooi zijn als hier een ofmeerdere jongen geboren werden: het is misschiende laatste kans om ook in de toekomstnog reuzenpanda's in Europa te zien.Een aantal jaren geleden, heeft de Zoo er eenpaar hectare grond bij gekregen, waar onderandere de zeldzame Japanse serau's te zienzijn. Men heeft nogal wat pech gehad metdeze soort; het koppel dat men ontving,kreeg al snel een jong, maar kort daaropoverleed het vrouwtje als gevolg van stresstijdens het afsteken van vuurwerk in debuurt van de dierentuin. Er is echter goedehoop op 2 nieuwe vrouwtjes.Het grote vogelhuis was pas gerenoveerd enbiedt plaats aan vele soorten neushoornvogels(enkele met jongen), papegaaien en ookde vroeger in Blijdorp gehouden kiwi's. In dezelfdehoek van de tuin waren nog veel meervogels te zien, zoals de Australische kraanvogel(of brolga), James- en Andesflamingo's engroene pauwen. In de buurt daarvan bewonende hyenahonden een pas nieu'l{ reusachtigverblijf. Deze zeldzame dieren worden,vanwege hun complexe groepsstructuuJ; nogmaar weinig gefokt in dierentuinen. Ze staanals zeer bloeddorstig bekend, maar hier wordenze slechts door een smal water van hetpubliek gescheiden.Ook het aquarium- annex terrariumgebouwmag eigenlijk niet overgeslagen worden. Alseen van de weinige dierentuinen ter wereld ishier een volwassen koppel Komodovaranen tebewonderen. Helaas zijn beide dieren tot opde dag van vandaag kinderloos gebleven, zodateen levenspartner voor het in Blijdorp gehoudenmannetje uit Amerika moet komen.In de dierentuin van Washington zijn inmiddelsmeer dan 50 jongen geboren. \bor velenvormden de aquaria met kwallen een absoluuthoogtepunt. Een van de deelnemendeVrienden, mevrouw Wil Storsbergen, beschreefhet als volgt:"Het mooist in het aquarium waren de kwallen,die in een bak met heel mooi gericht lichtrondzweefden. Het houden van kwallen ineen aquarium is nogal een probleem, omdathet water constant moet circuleren en er inde bak geen dode hoeken voor mogen komen.Een kwal beweegt zich namelijk voort doorzich met de stroom mee te laten drijven. Ookhet plankton, het voedsel van de kwallen,moet steeds in beweging zijn, anders kan dekwal het niet vangen met zijn netelcellen.Daarom wagen maar heel weinig dieren tuinenen aquaria zich aan het houden van dezeintrigerende diersoort".Natuurlijk heeft de Zoo Berlin ook nog de"normale" dierentuindieren. Zo beschikt detuin over een flinke kudde Indische olifanten,met een enorme bul, die naar de naam "BenjaminBlümchen" (I!) luistert. \érder liefst 3soorten neushoorns, nijlpaarden, giraffen, 4soorten zebra's, koningspinguïns, bijna alleberensoorten en een enorme collectie herten.Daaronder bevinden zich ook Birma lierherten,maar als absolute klapper toch de PrinsAlfredherten, afkomstig van de Filipijnen. Dedierentuin van Mulhouse (F) bezit een kleinroedel van deze uiterst zeldzame hertensoort,en heeft daaruit een koppel in fokleen aanBerlijn afgestaan. Tenslotte nog het vermeldenwaard is het grote roofdierengebou'l{ metook weer talloze zeldzaamheden als zandkattenen in de kelder een enorm nachtdierenhuis.Een gigantisch complex voor apen, metonder andere 2 gorillagroepen, completeertdeze droom van een dierentuin. Om alles indeze dierentuin goed te bekijken, heb je minstens2 dagen nodig.Ook deze avond hadden er weinigen zin omzich actief in het Berlijnse nachtleven te storten,want op zondag werden we alom half 10bij de ingang van Tierpark Berlin-Friedrichsfeldeopgewacht door Dr RUk Dathe,de curator van de reptielen en zoon van devoormalige directeur van het Tierpark. DrDathe vertelde, dat Tierpark Berlin-Friedrichsfelde,de dierentuin van voormaligOost-Berlijn, was overgenomen door Zoo Ber-~ENDENN Jt lill",27 "

lin, de dierentuin van voormalig \\est-Berlijn.Dit heeft tot gevolg, dat de tuinen geen concurrentenmeer zijn. Daarom kunnen beidedierenparken zich gaan specialiseren. Zo zullener veel kuddedieren die geen dure accommodatiesnodig hebben, naar het Tierparkgaan, terwijl de moeilijkere kostgangers in deZoo veel beter in de gaten gehouden kunnenworden.De rondleiding bracht ons onder andere naarhet Alfred Brehmhaus, een complex voorvoornamelijk roofdieren en wat vogels, zoalsuilnachtzwaluwen. \bor ons werd er een jongejagouar uit de kooi gehaald. Midden in ditgebouw heeft men een enorme tropische kasgeconstrueerd, waarin ook talloze vogels vrijrondvliegen. Ook een kolonie kalongs huisthier Het meest opvallende in het Brehmhauszijn absoluut de twee "Frei-anlagen" voorleeuwen en tijgers die in het gebouw aangelegdzijn.Dr Dathe leidde ons ook nog naar het in 1989geopende dikhuidengebouw Dit gebouw heeftenorme afmetingen en biedt plaats aan 5Nieuwebank nodig?VSB-BANKDaar kom je verder mee.~Ji8 UITVAARTVERZORGING e.M. BouwmanAlbert Verweystraat 2a3061 SB RotterdamTel. 010 - 414 53 43Bgg . 010 - 414 55 64Mrikaanse en 5 Indische olifanten, verderbreedlip- en Indische neushoorns, dwergnijlpaardenen ook nog diverse tamarins. Enigemaanden geleden heeft men, midden in hetgeboU\1( een bassin voor zeekoeien gebouwd.Het publiek kan op twee manieren in deze~i:lElJ~Szeer grote, maar weinig origineel vormgegevenbak kijken. \an de ene zijde kijk je op hetwater en aan de andere kant krijgt de bezoekeI;door middel van grote ramen, een beeldvan het dier onder water De filterinstallatie,die het water zuivert, is goed te zien voor hetpubliek. Op deze manier ervaart de bezoekel;dat een dierentuin ook een technisch staaltjevernuft is. Dr Dathe nam hier afscheid vande Vrienden; de middag kon naar eigen inzichtin de tuin besteed worden. Uiteraardmoest er een bezoek gebracht worden aan detrots van Tierpark Berlin-Friedrichsfelde: detakins. Op het moment dat wij er waren, warener liefst 9 takins te zien, waarvan 3 jongenvan dit jaar Het is erg jammer dat bijnaalle takins in Europa afstammen van de dierenhier in Berlijn. Op deze manier is de genetischevariatie heel erg klein en de kans opinteeltverschijnselen levensgroot aanwezig.Sommige jongen hadden al een witte bles opde neus, een van de eerste verschijnselen vaninteelt!Maar er zijn in het Tierpark nog meer zeldzaamhedendie ook in Blijdorp te zien zijn.Zoals witlipherten (met 2 jongen van 1994!)en blauwschapen. De verblijven in het Tierparkzien er in het algemeen aanzienlijk mindermooi uit dan in de Zoo, maar dat komtnatuurlijk omdat het heel erg moeilijk is omStijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies.Informatie over:Het O.R.V. depositofonds (=verzorgingslonds)De kostenbegroting voor een uitvaart, met betrekking tot eenaf te sluiten verzekering.Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.~DENNIEUWS, 29

160 hectare (!) net zo goed te onderhoudenals de 34 ha van de Zoo. Daarbij komt nog,dat deze dierentuin vroeger in de voormaligeDDR lag, waar het geld en bouwmaterialenwat minder ruim voorhanden waren. Desondankseen geweldig dierenpark met een subliemecollectie, zoals sneeuwgeiten, kiangs,bosbizons, muskusossen en Mhorrgazelles.Dit jaar waren er 2 koala's uit de dierentuinvan San Diego (USA) te gast, maar daarvoorwaren de Vrienden helaas net een maand telaat. Op het moment was men bezig met debouw van een gigantisch verblijf voor giraf~fen en een enorme steppe voor zebra's en eenaantal soorten antilopen.Ook hier was het helaas gezien de tijd nietmogelijk het hele dierenpark te bezoeken, enbijvoorbeeld mevrouw Wil Storsbergen zagweer heel andere dingen, zoals blijkt uit hetonderstaande:"Een van de mooiste dieren die ik gezien heb,waren de Poitou-ezels, heel aparte dieren,met die lange haren. De fazanten- en hoendercollectiewas heel groot en de dieren haddenmooie ruime volières, die mooi beplantwaren. Ook waren hier 2 sneeuwkraanvogelste zien. Het reptielenhuis was eigenlijk meereen postzegelverzameling, met ontzettendveel soorten vlak naast elkaar Eigenlijk nietleuk om te bezoeken. Het Tierpark gaat samenmet de Zoo kijken welke tuin welkesoorten gaat houden. Wat ik miste waren demensapen, maar die hadden we gisteren algezien, en er was hier toch zoveel te zien".Hiermee kwam ook deze dag tot een einde.In de avond zijn de meeste mensen nog gezelligwat gaan drinken in de stad en werd ernatuurlijk volop nagepraat over deze tweegeweldige dierentuinen, want daarover wasiedereen het eens. Ook werd beloofd om meteen volgende reis naar Berlijn niet weer eenjaar of negen te wachten. En daarbij was ééndag per tuin veel te kort.Op maandag leidde de chauffeur het gezelschapnog even langs enkele markante plaatsenvan Berlijn. Zoals naar Checkpoint Charlie,de plaats waar je "vroeger" van Oost- naarVkst-Berlijn kon komen, tenminste, als datmocht. Daarna aanvaardde de groep de terugreis.Helaas werden er die dag een paarmensen ziek, maar dat zal wel gekomen zijndoor de overvloed aan indrukken die er inzo'n korte tijd opgedaan zijn.Het is absoluut niet teveel gezegd, dat dezekorte meerdaagse reis fysiek heel wat heeftgevergd van de deelnemers, maar dat alle inspanningenruimschoots werden beloonddoor het gebodene in de beide dierentuinen,de toeristische ritten per bus door Berlijn,door de meewerkende weergoden en niet inhet minst door de uitstekende onderlingesfeer tussen de deelnemers. Tenslotte wil ikmijn complimenten maken voor de perfecteorganisatie van de reis, met name aan de herenvan Herwijnen en Slijkoort.Marc DamenNIGH1Het ideale arrangementvoor partijenpersoneelsfeestjesen gezelschappenDiner metavondrondleidingT.V. Tip"Abenteuer Zoo", 23 januari 1995(20.15uur(?)), Duitslandl.Dit keer wordt de "Zolli"van Basel belichtVoor meer informatie :DiergaardeBlijdorpVan Aerssenlaan 493039 KE RotterdamTelefoon 010 - 4 43 14 16yRiENDENNiEl1\\IS31

Een kleurtje kan natuurlijk ook bij Multi Mail. Nee, gek zijn wij niet geworden en ook hebben wij geen mijter opgezet.Het is gewoon tijd dat u kennis maakt met Multi Mail, het bedrijf waar de prijzen altijd prettig zijn. Drukwerk met een bestekwaliteit en vliegensvlug geleverd. Het hele trajekt -vanaf ontwerp tot inpakken· hebben wij onder 1 dak; een goede, snellevoorbereiding en vakmanschap dragen ertoe bij dat korte levertijden gewaarborgd zijn.Heeft u geen kant en klaar model? De Mu~i Mail ontwerpers staan voor u klaar! Met een ruime ervaring in werk voordiverse branches voelen zij direkt aan wat u bedoelt en werken dit vakkundig uit tot een perfekt ontwerp.De drukkerij is een full·speed kleinoffset drukkeri) met vele mogelijkheden. Voor de kleinere oplagen hebben wij 2kanjers van kopieermachines staan, die prachtig zwarV~ werk afleveren. Maar interessanter is het drukken, met eenbreak-even-point voor A4 op 800 stuks en voor A·3 op 350 stuks t.o.v. kopieerwerk. Enveloppen, visitekaartjes, briefpapier,fakturen(sets), posters, dik of dun, gekleurd, met of zonder persing, enz., enz., wij maken het graag voor u.Kortom, wacht niet langer en stop met teveel geld betalen,uw opdracht naar Multi Mail Drukwerkservice!Multi Mail BVadressenbureau • grafische afwerkingdrukwerkservice • direct mailLID DMIN·GVRKipstraat 35-37· 3011 RS RotterdamTelefoon 010 - 414 69 77Telefax 010 - 412 34 11Prilzen liJn exkl. BTW · november 1994