12.07.2015 Views

RJ 271 Personeelsbeloningen / Pensioenen - Foederer DFK

RJ 271 Personeelsbeloningen / Pensioenen - Foederer DFK

RJ 271 Personeelsbeloningen / Pensioenen - Foederer DFK

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Versie : 1dd : 05.12.07Praktijkhandreiking<strong>RJ</strong> <strong>271</strong> <strong>Personeelsbeloningen</strong> / <strong>Pensioenen</strong>


InhoudsopgaveALGEMEEN....................................................................................................................................................3A. THEORETISCHE ONDERBOUWING / CONSEQUENTIES VOOR DEJAARREKENING.........................................................................................................................................41. WETTELIJKE BEPALINGEN........................................................................................................................42. RICHTLIJNEN VOOR DE JAARVERSLAGGEVING .........................................................................................43. <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.3...................................................................................................................................................5Classificatie van de regeling.......................................................................................................54. VERWERKING IN DE JAARREKENING ........................................................................................................7a. Toegezegde-bijdrageregeling ................................................................................................7b. Toegezegd-pensioenregeling.................................................................................................8Balans......................................................................................................................................................8Winst- en verliesrekening..............................................................................................................8De verwerking van de overgangsverplichting....................................................................9Conclusie .............................................................................................................................................105. PRESENTATIE EN TOELICHTING ..............................................................................................................116. VRIJSTELLINGEN....................................................................................................................................13Vrijstellingen voor kleine rechtspersonen.........................................................................13Vrijstellingen voor middelgrote rechtspersonen ............................................................137. VOORBEELDTEKSTEN.............................................................................................................................13Tekst op te nemen in de waarderingsgrondslagen, geen vermelding in deniet uit de balans blijkende verplichtingen .......................................................................13Tekst op te nemen in de waarderingsgrondslagen .......................................................148. GEVOLGEN VOOR DE VERKLARING BIJ NIET (KUNNEN) VOLDOEN AAN <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.......................................159. AFWIJKING COMMERCIEEL – FISCAAL....................................................................................................1610. CASUS................................................................................................................................................16B. CHECKLIST / KORTE SAMENVATTING...................................................................................17C . VEEL VOORKOMENDE VRAGEN ...............................................................................................20VRAAG 1........................................................................................................................................................20VRAAG 2........................................................................................................................................................20VRAAG 3........................................................................................................................................................22VRAAG 4........................................................................................................................................................23D. BIJLAGE MET REKENVOORBEELD...........................................................................................24E. BIJLAGE VOORBEELDEN VAN PENSIOENREGELINGEN...............................................27CASUS 1.........................................................................................................................................................27CASUS 2.........................................................................................................................................................27CASUS 3.........................................................................................................................................................282


AlgemeenDeze handleiding bij cq toelichting op <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> <strong>Personeelsbeloningen</strong> heeft betrekking op debestaande richtlijn.In deze praktijkhandreiking wordt met name paragraaf 3 behandeld, waarin depensioenproblematiek wordt behandeld.De overige paragrafen zullen in een separate handreiking worden behandeld.3


A. Theoretische onderbouwing / consequentiesvoor de jaarrekeningDe relevante regelgeving is terug te vinden in richtlijn <strong>271</strong> <strong>Personeelsbeloningen</strong>Hierin wordt ook verwezen naar de relevante wetsartikelen uit BW2 Titel 9.In de <strong>RJ</strong> Klein is deze materie behandeld in <strong>RJ</strong>k B 14 <strong>Personeelsbeloningen</strong>1. Wettelijke bepalingenDe relevante artikelen uit BW2 titel 9 zijn als volgt weer te geven :ArtikelInhoud377.3.e/fPresentatie in de winst- en verliesrekening382. Aantal personeelsleden / 377.3383.1 Bezoldiging bestuurders383bNV383cBezoldiging bestuurders383dAandelenopties391.2 Jaarverslag410.1 Geconsolideerde jaarrekening2. Richtlijnen voor de jaarverslaggevingIn de <strong>RJ</strong> worden de volgende vormen van personeelsbeloningen onderscheiden:a) periodiek betaalbare beloningen zoals salarissen en sociale premies (<strong>271</strong>.2)b) uitkeringen na afloop van het dienstverband, zoals pensioenuitkeringen (<strong>271</strong>.3)c) beloningen betaalbaar op termijn (langer dan 12 maanden) op voorwaarde van voortduringvan het dienstverband, zoals jubileumuitkeringen, VUT enarbeidsongeschiktheidsuitkeringen (<strong>271</strong>.4)d) uitkering bij ontslag (<strong>271</strong>.5)e) beloningen in de vorm van aandelen of het recht aandelen te verwerven, zoalsaandelenoptieplannen (<strong>271</strong>.7).De in de winst- en verliesrekening te verantwoorden lasten uit hoofde van personeelsbeloningenworden verwerkt als onderdeel van het bedrijfsresultaat. De lonen en sociale lasten, metafzonderlijke vermelding van de pensioenlasten, moeten in de winst- en verliesrekening, dan wel inde toelichting afzonderlijk worden opgenomen of vermeld.Deze handreiking richt zich, zoals aangegeven, met name op de categorie die is opgenomen in<strong>271</strong>.3, te weten pensioenen.4


3. <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.3<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.3 behandelt de beloningen in de vorm van uitkeringen na afloop van het dienstverband.Essentieel in deze richtlijn is het onderscheid, dat moet worden gemaakt in pensioenregelingen:- de ‘toegezegde-bijdrageregeling’- de ‘toegezegd-pensioenregeling’Classificatie van de regelingOm tot een verwerking van de pensioenverplichting in de jaarrekening op basis van <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> tekomen dient allereerst bepaald te worden of de betreffende pensioenregeling een zogenaamde‘toegezegde-bijdrageregeling’ of ‘toegezegd-pensioenregeling’ is (classificatie van depensioenregeling).De definities van toegezegde-bijdrageregelingen en toegezegd-pensioenregelingen zoalsopgenomen in <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> zijn hieronder weergegeven.<strong>RJ</strong> <strong>271</strong> definities:Toegezegde-bijdrageregelingenEen toegezegde-bijdrageregeling (Defined Contribution plan) is eenpensioenregeling waarbij door de rechtspersoon overeengekomenbijdragen worden betaald aan het fonds, en er geen verplichting voor derechtspersoon bestaat tot het betalen van aanvullende bijdragen als ersprake is van een tekort bij het fonds.Het actuariële risico, inclusief het beleggingsrisico, ligt niet bij derechtspersoon.Toegezegd-pensioenregelingenToegezegd-pensioenregelingen (Defined Benefit plans) zijn alle andereregelingen dan toegezegde-bijdrageregelingen.Hierbij dient niet alleen naar de pensioenregeling zoals deze in het pensioenreglement isopgenomen gekeken te worden, maar moeten ook zogenaamde feitelijke verplichtingen,verplichtingen ontstaan op grond van de gedragingen en omstandigheden en gangbare praktijk, inaanmerking worden genomen.Hiervan kan bijvoorbeeld sprake zijn als in het pensioenreglement is vastgelegd dat depensioenregeling een middelloonregeling is, maar door de onderneming een eindloonregeling wordtuitgevoerd.Ook de wijze waarop omgegaan wordt met indexatie kan een rol spelen bij hetvaststellen van een eventuele “constructive obligation”.Of er sprake is van een feitelijke verplichting vergt beoordeling van de situatie bij een ondernemingen daarbij kan ook van belang zijn de wijze waarop de communicatie daaromtrent plaatsvindt metde deelnemers.Het is van groot belang om nu reeds aan te geven, dat de classificatie van de pensioenregeling als“toegezegd-pensioen” er nog niet toe hoeft te leiden, dat de verwerking in de jaarrekeningovereenkomstig een toegezegd-pensioenregeling dient te geschieden.Dit is sterk afhankelijk van de “uitvoerende instelling”.Voor de duidelijkheid maken we in deze handreiking eerst nog de tussenstap van het vaststellenvan het systeem van pensioentoezegging (het classificeren van de pensioenregeling.)Bijvoorbeeld:- een eindloonregeling kwalificeert als een toegezegd-pensioenregeling- een beschikbaar-premiestelsel kwalificeert als een toegezegde-bijdrageregeling5


Vorenstaand vermelde voorbeelden zijn duidelijk en behoeven weinig toelichting.Benadrukt dient te worden, dat het inventariseren hoe een regeling kwalificeert specialistenwerk is.Denk bijvoorbeeld aan middelloonregelingen met voorwaardelijke indexering etc.Van belang hierbij is de bepaling opgenomen in <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.360, dat bij een toegezegdebijdrageregelinghet resterende economische risico niet bij de rechtspersoon ligt. De belangrijkstekenmerken zijn daarbij als volgt:a) de verplichting van de rechtspersoon is beperkt tot het voldoen van de overeengekomenpremies aan het fonds. Deze premie hoeft niet een jaarlijks gelijkblijvende premie te zijn.b) als gevolg hiervan ligt het actuariële risico, inclusief het beleggingsrisico, niet bij derechtspersoon, maar bij de werknemers en/of gepensioneerden dan wel eenlevensverzekeringsmaatschappij.De verantwoordelijk accountant dient hierbij zorgvuldig te overwegen in hoeverre hij over voldoendedeskundigheid beschikt om dit te kunnen beoordelen en in hoeverre het inschakelen van eenpensioendeskundige noodzakelijk is. Denk hierbij ook aan de bepalingen van NVCOS 620.Als bijlage E bij deze handreiking zijn nog een drietal voorbeelden opgenomen vanpensioenregelingen die zich onder <strong>RJ</strong><strong>271</strong> kwalificeren als toezegde-pensioenregelingen.De eerste belangrijke stap die genomen moet worden in het kader van detoepassing van <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.3 is de classificatie van de regeling :Stel vast of de regeling classificeert als een toegezegde-bijdrageregeling ofals een toegezegd-pensioenregeling.Het inschakelen van een pensioendeskundige dient hierbij te wordenoverwogen.Nu de pensioenregeling is geclassificeerd zijn de consequenties voor de jaarrekening nog niet inbeeld!Teneinde te kunnen bepalen hoe de verwerking in de jaarrekening dient te geschieden dientvastgesteld te worden wie de “uitvoerende instantie” is. In Nederland dienen toezeggingen aan hetpersoneel te worden ondergebracht bij een fonds.Hierbij zijn er drie mogelijkheden, te weten uitvoering door een :1. ondernemingspensioenfonds2. bedrijfstakpensioenfonds3. levensverzekeringsmaatschappij1. OndernemingspensioenfondsIndien de uitvoering van de pensioenregeling is ondergebracht bij een ondernemingspensioenfondsen er is sprake van een toegezegd-pensioen dan gelden de bepalingen voor een toegezegdpensioenregelingvan <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> onverkort.2. BedrijfstakpensioenfondsIndien het pensioen, dat kwalificeert als een toegezegd-pensioenregeling is ondergebracht bij eenbedrijfstakpensioenfonds kan deze (nb voor verslaggevingsdoeleinden ) worden behandeld alseen toegezegde-bijdrageregeling.Ingevolge <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.310 mag een toegezegd-pensioenregeling worden verwerkt als een toegezegdebijdrageregelingals aan de volgende voorwaarden is voldaan :- de rechtspersoon is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds en past tezamen met andererechtspersonen dezelfde pensioenregeling toe; en6


- de rechtspersoon heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in hetgeval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van hogeretoekomstige premies.Er dient dan wel in de toelichting te worden opgenomen :- het feit, dat de betreffende regeling een toegezegd-pensioenregeling is; en- de omstandigheid dat de rechtspersoon in het geval van een tekort bij hetbedrijfspensioenfonds geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen andersdan hogere toekomstige premies; en- indien en voor zover een overschot of tekort in het fonds van invloed is op in de toekomst doorde rechtspersoon te betalen premies :- de beschikbare informatie omtrent het overschot of tekort en- de mogelijke gevolgen voor de rechtspersoon<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.309 geeft aan, dat dit indien alinea 310 niet wordt toegepast, maar er zijn onvoldoendegegevens beschikbaar voor de berekeningen (van het proportionele aandeel) of als dit slechtstegen onevenredig hoge kosten zou kunnen, de rechtspersoon de lasten en verplichtingeneveneens mag verwerken conform een toegezegde-bijdrageregeling.In de toelichting dient dan wel te worden vermeld :- dat de regeling een toegezegd-pensioenregeling is- de reden waarom onvoldoende gegevens beschikbaar zijn- indien en voor zover een overschot of tekort in het fonds van invloed is op in de toekomst door derechtspersoon te betalen premies of andere bijdragen:- de beschikbare informatie omtrent het overschot of tekort; en- de mogelijke gevolgen voor de rechtspersoonDe accountant heeft in deze laatste situatie uiteraard de verantwoordelijkheid eninspanningsverplichting om te toetsen in hoeverre het standpunt, dat de berekening van deindividuele positie niet mogelijk is, reëel is. Het bedrijfstakpensioenfonds dient dit schriftelijk tebevestigen.3. LevensverzekeringsmaatschappijIndien een rechtspersoon voor de financiering van pensioentoezeggingen premies betaalt aan eenlevensverzekeringsmaatschappij dient de regeling voor verslaggevingsdoeleinden te wordenaangemerkt als een toegezegde-bijdrageregeling, tenzij de rechtspersoon een actuarieel risicoloopt (<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.313). Dit is alleen het geval indien er voor de onderneming sprake is van eenjuridische of feitelijke verplichting tot:- het uitbetalen van uitkeringen zodra deze opeisbaar zijn;of- het voldoen van aanvullende bijdragen.De tweede stap die genomen moet worden in het kader van de toepassingvan <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.3 is het in samenhang met de vaststelling van de uitvoerendeinstantie bepalen welke bepalingen van toepassing zijn in het kader vanverslaggevingsdoeleinden.Afhankelijk van de situatie kan het verstandig zijn om hierbij ook het adviesvan een pensioendeskundige te betrekken.4. Verwerking in de jaarrekeninga. Toegezegde-bijdrageregelingAls een regeling wordt aangemerkt als een toegezegde-bijdrageregeling kan worden volstaan methet in aanmerking nemen van de betaalde premie.7


De rechtspersoon die premie is verschuldigd op basis van een toegezegde-bijdrageregeling dientde verschuldigde premie als last in de winst- en verliesrekening te verantwoorden.Voor zover de verschuldigde premie nog niet is voldaan dient deze uiteraard als verplichting op debalans te worden opgenomen. Vooruitbetaalde premies worden als een overlopend actief op debalans opgenomen.b. Toegezegd-pensioenregelingAls een regeling wordt aangemerkt als een toegezegd-pensioenregeling kan de rechtspersoon nietvolstaan met de verwerking van de verplichting op basis van de verschuldigde premies.Waardering en resultaatbepaling voor een toegezegd-pensioenregeling omvat :- het maken van actuariële berekeningen voor het betrouwbaar schatten van de waarde van deaanspraken die aan werknemers zijn toegekend- het berekenen van de contante waarde van toegekende aanspraken- het bepalen van de reële waarde van de fondsbeleggingen- de berekening van de actuariële resultaten- bij wijziging of beëindiging van de regeling : het bepalen van de daaruit voortvloeiende lasten(over verstreken diensttijd)BalansDe verplichting die op de balans tot uitdrukking moet worden gebracht bij een toegezegdpensioenregelingis in <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.319 bepaald als het saldo van de volgende posten :a) de contante waarde van de toegekende pensioenaansprakenb) + / - De op balansdatum nog niet in het resultaat verwerkte actuariëleresultatenc) - De aan volgende jaren toe te rekenen lasten over verstrekendiensttijdd) - De reële waarde van de fondsbeleggingen op de balansdatumdie worden aangehouden om de (toekomstige) pensioenen uit tebetalenIn de richtlijn (<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.320 – 348) wordt uitvoerig ingegaan op de aspecten die samenhangen metde bepaling van deze posten. Als het saldo van voornoemde posten negatief is, dan wordt dat alseen overlopend actiefpost opgenomen (met een maximum zoals omschreven in <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.321).Winst- en verliesrekeningDe rechtspersoon dient het saldo van de volgende posten in aanmerking te nemen als pensioenlastof (rekening houdend met de limiet verwoord in alinea 321) als bate, behoudens voor zover een lastgeheel of gedeeltelijk wordt begrepen in een actief :Omschrijvinga) het deel van de mutatie in de contante waarde van de toegekendepensioenaanspraken voor zover die voortvloeien uit het dienstverbandgedurende de verslagperiodeRj <strong>271</strong>alinea325 ev8


) de toe te rekenen interest 332c) De verwachte opbrengst fondsbeleggingen, alsmederechten op vergoedingen344341d) de toe te rekenen actuariële resultaten 334e) de toe te rekenen lasten over verstreken diensttijd 337f) het toe te rekenen effect van eventuele inperkingen of beëindiging van deregeling345 evg) de toe te rekenen lasten met betrekking tot de overgangsregeling 353Gelet op de gebruikersgroep van deze handreiking wordt volstaan met een verwijzing naar deRichtlijnen waarin deze onderwerpen worden uitgewerkt.Ten aanzien van de overgangsverplichting valt nog het volgende op te merkenDe verwerking van de overgangsverplichtingBij de eerste toepassing dient de rechtspersoon zijn overgangsverplichting te bepalen.Het saldo van de overgangsverplichting bestaat uit de posten a, c en d zoals beschreven in <strong>RJ</strong><strong>271</strong>.319Als de overgangsverplichting hoger of lager uitkomt dan de verplichting gewaardeerd op basis vande voorheen toegepaste grondslag, dient de rechtspersoon voor de verwerking van die verhoging ofverlaging een onherroepelijke keuze te maken tussen behandeling als stelselwijziging (<strong>RJ</strong> 140) oflineaire toerekening aan het resultaat in een periode die overeenkomt met de verwachtegemiddelde resterende diensttijd van de op het overgangstijdstip actieve werknemers. Devergelijkende cijfers hoeven dan echter niet te worden aangepast.Indien er gekozen wordt voor een stelselwijziging dient zowel de stand per 1/1 als per 31/12berekend te worden.Indien gekozen wordt voor lineaire toerekening dient de rechtspersoon :- het maximum als genoemd in <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.321 in acht te nemen bij de waardering van eeneventuele actiefpost.- per balansdatum gedurende de toerekeningsperiode in de toelichting te vermelden het nog nietin het resultaat verwerkte deel van de verhoging of verlaging en het bedrag dat is verwerkt inhet resultaat van het boekjaar.- bij de verwerking in het resultaat van eventuele positieve actuariële resultaten gedurende detoerekeningsperiode een maximum in acht te nemen dat gelijk is aan het verschil tussen hetoverschot boven het limietbedrag vermeld in alinea 333 en het nog niet in het resultaatverwerkte deel van de verhoging.- Bij de bepaling van het resultaat op een eventuele inperking of beëindiging van de regelingzoals vermeld in alinea 345 het daarmee samenhangende deel van de nog niet in het resultaatverwerkte verhoging in aanmerking te nemen.9


ConclusieIndien geconcludeerd wordt, dat er sprake is van de toepassing van de bepalingen van eentoegezegd-pensioenregeling (voor verslaggevingsdoeleinden), dan treden een groot aantal lastigebepalingen in werking.Het verdient dan in principe altijd aanbeveling om in overleg te treden met een actuaris.Het blijft de verantwoordelijkheid van de accountant om de uitgangspunten voor de berekeningen tetoetsen. (de actuariële uitgangspunten (zie pagina 11 en <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.351), maar ook de andere in <strong>RJ</strong><strong>271</strong>.351 opgenomen uitgangspunten).In de praktijk blijkt dat er zich overigens veel problemen voor kunnen doen bij de oplevering van de<strong>271</strong>- tp berekeningen door een pensioendeskundige. Denk hierbij aan :- kosten (in de praktijk tussen 7k en 20k)- afhankelijkheid van verzekeringsmaatschappij voor wat betreft de aanlevering van gegevens- gegevens zijn vaak verouderd en niet betrouwbaar- de tijd die de actuaris nodig heeft om de berekening te maken- strakke deadlines van jaarrekeningDe derde stap die genomen moet worden als er sprake is van het verplichttoepassen van de bepalingen voor een toegezegd-pensioenregeling is hetinschakelen van een actuaris en het op laten stellen van een actuarieelrapport in het kader van de toepassing van <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.10


5. Presentatie en toelichtingIn de toelichting dient een beschrijving in algemene zin van de inhoud van de (belangrijkste)pensioenregeling(en) opgenomen te worden. (<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.349)De gevolgen van de pensioenregeling voor de rechtspersoon vormen de primaire invalshoek bij debeschrijving.Deze verplichting geldt ongeacht de classificatie van de pensioenregeling en moet dus altijd(ook bij kleine rechtspersonen (!!) geschieden - Rjk B14.117).De pensioenverplichting wordt als een afzonderlijke schuld dan wel een voorziening op de balansopgenomen. Een actiefpost wordt opgenomen onder de vorderingen of overlopende activa.Salderen is verplicht wanneer een juridische verrekenmogelijkheid bestaat en het stelligevoornemen bestaat om deze als zodanig af te wikkelen.Aanvullende gegevens bij een toegezegd-pensioenregelingIndien er sprake is van een voorziening voor een toegezegd-pensioenregeling, dan dient er in detoelichting naast de algemene beschrijving van de inhoud van de (belangrijkste)pensioenregeling(en) en de wijze van toerekening van actuariële resultaten en financiële resultateneen groot aantal gegevens te worden vermeld, welke zijn opgenomen in <strong>RJ</strong><strong>271</strong>.351.Verder dient opgenomen te worden een overzicht waaruit de opbouw van de op de balansopgenomen actief- en passiefposten blijkt, met tenminste de afzonderlijke vermelding van :- de contante waarde van de toegezegde pensioenaanspraken, waartegenovergeen beleggingen worden aangehouden- de contante waarde van de toegezegde pensioenaanspraken, waartegenovergeheel of gedeeltelijk beleggingen worden aangehouden- de fondsbeleggingen gewaardeerd tegen de reële waarde- de nog niet verwerkte actuariële resultaten- de nog niet verwerkte lasten over verstreken diensttijd- het niet geactiveerde bedrag als gevolg van de limiet genoemd in <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.321, sub2- de reële waarde op balansdatum van rechten op vergoedingen die zijngeactiveerd- de overige bedragen die zijn opgenomen in de balansEr dient verder aanvullende informatie te worden verstrekt over :- de op grond van <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.321 opgenomen bedragen in een actiefpost die uitgaanboven de nog niet in het resultaat verwerkte actuariële verliezen en lasten oververstreken diensttijd, alsmede of en in hoeverre op grond van een besluit van hetfondsbestuur of op grond van de geldende financieringsafspraak tussen derechtspersoon en het fonds sprake is of zal zijn van restitutie of van toekomstigepremiereductie.- De bedragen die zijn begrepen in de reële waarde van de fondsbeleggingen voorfinanciële instrumenten en beleggingen van het fonds in het bezit van of in gebruikvan de rechtspersoon.11


De totale last die is opgenomen in de winst- en verliesrekening dient te worden gespecificeerd naarde volgende posten :- de mutatie in de contante waarde van de toegekende pensioenaanspraken- de last uit hoofde van toe te rekenen interest- de verwachte opbrengst fondsbeleggingen- de toegerekende actuariële resultaten- de toegerekende lasten over verstreken diensttijd- het toe te rekenen resultaat als gevolg van eventuele inperkingen of beëindiging van deregelingVerder dienen de volgende posten / onderwerpen te worden toegelicht :- de feitelijk behaalde opbrengst fondsbeleggingen- de bepalingen inzake toegezegde voorwaardelijke indexaties- of de toegezegde voorwaardelijke indexaties al dan niet verwerkt zijn in de jaarrekening en zoja, de wijze waarop- de belangrijkste actuariële grondslagen zoals :- de gehanteerde disconteringsvoet- de verwachte rendementen op fondsbeleggingen- de verwachte rendementen op rechten op vergoedingen die zijn geactiveerd- de verwachte salarisstijgingen- de verwachte stijgingen in de kosten van medische verzorging na pensionering- eventuele andere belangrijke grondslagen en veronderstellingenDe vierde en laatste stap die genomen moet worden als er sprake is van hetverplicht toepassen van de bepalingen voor een toegezegdpensioenregelingis om op basis van het actuarieel rapport de juistebedragen in de balans en winst –en verliesrekening op te nemen en dejuiste en volledige toelichting te verstrekken.12


6. VrijstellingenVrijstellingen voor kleine rechtspersonenIn de nagekomen wijziging (2005 – 4) is aangegeven, dat het is toegestaan om depensioenvoorziening voor de (directeur groot aandeelhouder) DGA van een kleine rechtspersoonop basis van fiscale grondslagen te waarderen.Een extern ondergebrachte toegezegd-pensioenregeling mag worden verwerkt als een toegezegdebijdrageregeling.Bij een kleine BV zal als er sprake is van een pensioen in eigen beheer ditnagenoeg altijd de DGA betreffen (ingevolge de pensioenwet).Ook bij kleine rechtspersonen moet in de toelichting een beschrijving in algemene zin van deinhoud van de (belangrijkste) pensioenregeling(en) worden opgenomen. (Rjk B14.117)De gevolgen van de pensioenregeling voor de rechtspersoon vormen de primaire invalshoek bij debeschrijving.Vrijstellingen voor middelgrote rechtspersonenVoor middelgrote rechtspersonen hoeft maar één keer per vier jaar de volledige berekening teworden gemaakt, mits een toegepaste tussentijdse benadering geen grote afwijkingen zal vertonen.De accountant zal hierbij kijken naar de (mutaties) in de samenstelling van het personeelsbestanden een globale beoordeling van mutaties in de actuariële grondslagen voor de berekening (zie <strong>RJ</strong><strong>271</strong>.51)Voor een DGA (bij een middelgrote onderneming) is het toegestaan om geen rekening te houdenmet toekomstige salarisstijgingen. De berekening loopt dan parallel met art. 3.27 wet IB.Het gebruikmaken van deze vrijstellingen moet wel in de toelichting worden vermeld.Verder wordt nog benadrukt, dat gebruikelijke MKB / DGA-structuren met pensioen in eigen beheerook door <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> worden “geraakt”. In de praktijk komt regelmatig naar voren dat de herrekeningvan de tot dan op basis van fiscale grondslagen berekende voorziening naar een commerciëlevoorziening tot aanzienlijke lasten kan leiden.De vraag dient dan te worden gesteld of sprake is van een stelselwijziging of van eenschattingswijziging. Het is verdedigbaar om te spreken van een schattingswijziging. Immers hetstelsel van grondslagen (<strong>RJ</strong> 140.102) wijzigt niet, maar er worden uitsluitend andere parametersworden gebruikt voor de berekening van de verplichting. Op basis van <strong>RJ</strong> 145.201 kan de stellingworden ingenomen dat er sprake is van een wijziging in de schattingsmethode. Dit is vergelijkbaarmet een wijziging in de afschrijvingsmethode.7. VoorbeeldtekstenOnderstaand worden voorbeelden gegeven van teksten die in de jaarrekening kunnen wordenopgenomen indien de uitvoerende instelling een verzekeringsmaatschappij of eenbedrijfstakpensioenfonds betreft.Uitvoerende instelling is een verzekeringsmaatschappijTekst op te nemen in de waarderingsgrondslagen, geen vermelding in de niet uitde balans blijkende verplichtingen“De vennootschap heeft aan haar werknemers pensioen toegezegd. De pensioentoezegging isondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij en kwalificeert als eentoegezegdebijdrageregeling. De vennootschap verantwoordt derhalve een last in de winst-enverliesrekeningdie overeenkomt met de verschuldigde premies.”Uitvoerende instelling is een bedrijfstakpensioenfonds (waarbij het gebruikelijk is dat sprake is vantoegezegd pensioen)13


Tekst op te nemen in de waarderingsgrondslagen“De vennootschap heeft aan haar werknemers pensioen toegezegd. Deze toezegging is verplichtondergebracht bij een bedrijfstakpensioenfonds. De toezegging wordt, conform de in de Richtlijnenvoor de jaarverslaggeving aangereikte vereenvoudiging, in de jaarrekening verwerkt als eentoegezegdebijdrageregeling. De vennootschap heeft geen verplichting tot het voldoen vanaanvullende bedragen anders dan hogere toekomstige premies, zodat de over het boekjaarverschuldigde premies als kosten worden verantwoord. Informatie over een eventueel overschot oftekort in het bedrijfstakpensioenfonds en de gevolgen hiervan voor de vennootschap in detoekomst, is niet beschikbaar.”14


8. Gevolgen voor de verklaring bij niet (kunnen) voldoen aan <strong>RJ</strong><strong>271</strong>Door het NIVRA is een notitie geschreven over de mogelijke consequenties voor de te verstrekkenaccountantsverklaring indien niet wordt voldaan aan <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>. (te downloaden via de website vanNivRA)In deze notitie wordt het onderscheid gemaakt tussen de volgende situaties :a) de onderneming heeft de basisgegevens beschikbaar om de toegezegd-pensioenregelingvan <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> toe te kunnen passen, maar wil de bepalingen van <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.3 niet volgenb) de onderneming heeft de basisgegevens om de toegezegd-pensioenregeling van <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>toe te kunnen passen niet beschikbaar.In onderstaand schema worden de consequenties voor de te verstrekken verklaring weergegeven.Basisgegevens zijnbeschikbaarAccountant krijgt geenbasisgegevens terbeschikkingGlobale berekening isopgesteld en relevanteindicatie is aanwezigSubjectieve verhindering ofbij misleidingNV COS 240Afhankelijk van materialiteit:goedkeurende verklaring met,indien gewenst, een onverplichttoelichtende paragraaf, eenverklaring met beperking ofafkeurende verklaringbij misleidingNV COS 240Basisgegevens niet beschikbaarToereikendtoegelichtOntoereikendtoegelichtGoedkeurende verklaringmet, indien gewenst, eenonverplicht toelichtendeparagraaf (éénmalig)Afkeurende verklaring ofRAC 240 bij misleiding15


9. Afwijking commercieel – fiscaalBenadrukt wordt, dat de voorziening uitsluitend in de commerciële jaarrekening op deze wijze wordtberekend. De fiscale berekening wijkt af.Aangezien de berekening van de commerciële voorziening veelal hoger zal uitvallen dan de fiscaleberekening leidt dit verschil (mogelijk) tot het opnemen een actieve balastinglatentie.10. CasusAls bijlage bij deze handreiking is een voorbeeldcasus D opgenomen, waarin aan de hand van eenconcreet rekenvoorbeeld wordt uitgewerkt hoe de cijfermatige verwerking in de jaarrekeningplaatsvindt.Verder zijn in bijlage E nog een aantal voorbeelden van pensioenregelingen die onder <strong>RJ</strong><strong>271</strong>kwalificeren als toezegde-pensioenregelingen opgenomen.16


B. Checklist / korte samenvattingOnderwerp Ja / nee / nvt Toelichting <strong>RJ</strong>/BW/INVENTARISATIE VAN DE PENSIOENREGELINGIs er bij de toepassing van de bepalingen niet alleennaar de formele bepalingen gekeken, maar ook naar de“bestendig gevolgde gedragslijn” en de uitgesprokenstellige voornemens ?<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.301Is de classificatie van de pensioenregeling op correctewijze geschied ?Met name het economische risico is bepalend (actuarieelrisico en beleggingsriciso) Welke garanties heeft derechtspersoon verstrekt ?<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>. 304t/m<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.308Wie voert de pensioenregeling uit :- ondernemingspensioenfonds- bedrijfstakpensioenfonds- levensverzekeringsmaatschappij- eigen beheer<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>. 309t/m<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.314Verwerking in de jaarrekening als :- toegezegd-pensioenregeling- toegezegde-bijdrageregeling<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>. 309t/m<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.314Balans :- Opnemen nog te betalen / vooruitbetaald premiesWinst- en verliesrekening :- Verschuldigde premie opnemen als lastCONSEQUENTIES TB-REGELINGPresentatie en toelichting :- algemene beschrijving van de inhoud van de(belangrijkste) pensioenregeling(en)Is er sprake van een bedrijfstakpensioenfonds en isovereenkomstig <strong>271</strong>.309 of <strong>271</strong>.310 de toegezegdpensioenregelingverwerkt als een toegezegdebijdrageregelingdan dient dit in de toelichting te wordenvermeld.<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.309<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.310CONSEQUENTIES TP-REGELINGIndien de conclusie is, dat er sprake is van de toepassing van de bepalingen van een toegezegd-pensioenregeling, dan treden eengroot aantal lastige bepalingen in werking. Het verdient dan altijd aanbeveling om in overleg te treden met een actuaris.Balans :voorziening opnemen voor :- de contante waarde van de toegekendepensioenaanspraken- de op balansdatum nog niet in het resultaatverwerkte actuariële resultaten- de aan volgende jaren toe te rekenen lastenover verstreken diensttijd- de reële waarde van de fondsbeleggingenop de balansdatum die wordenaangehouden om de (toekomstige)pensioenen uit te betalenIs er bij het bepalen van de last of bate rekeninggehouden met de bepalingen uit <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.321 en <strong>RJ</strong><strong>271</strong>.322<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.319<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.325<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.333<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.337<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.339<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.321<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.32217


Winst –en verliesrekening :Heeft de rechtspersoon het saldo van de volgendeposten in aanmerking genomen als pensioenlast of bate:- het deel van de mutatie in de contante waarde vande toegekende pensioenaanspraken voor zoverdie voortvloeien uit het dienstverband gedurendede verslagperiode- de toe te rekenen interest- de verwachte opbrengst fondsbeleggingen,alsmede rechten op vergoedingen- de toe te rekenen actuariële resultaten- de toe te rekenen lasten over verstreken diensttijd- het toe te rekenen effect van eventueleinperkingen of beëindiging van de regeling- de toe te rekenen lasten met betrekking tot deovergangsregeling<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.324<strong>RJ</strong> <strong>271</strong> ev<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.332<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.344<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.341<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.334<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.337<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.345<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.353Presentatie en toelichting :Zijn de volgende zaken toegelicht :- algemene beschrijving van de inhoud van de(belangrijkste) pensioenregeling(en)- de wijze van toerekening van actuariële resultatenen financiële resultaten- een overzicht waaruit de opbouw van de op debalans opgenomen actief- en passiefposten blijkt,met tenminste de afzonderlijke vermelding van :- de contante waarde van de toegezegdepensioenaanspraken- de nog niet verwerkte actuariële resultaten- de nog niet verwerkte lasten over verstrekendiensttijd- het niet geactiveerde bedrag agv limiet- de reële waarde op balansdatum van rechten opvergoedingen die zijn geactiveerd- aanvullende informatie over actiefpost(<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.321) en beleggingen<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.351Specificatie van de totale last in de winst- enverliesrekening naar :- de mutatie in de contante waarde van detoegekende pensioenaanspraken- de last uit hoofde van toe te rekenen interest- de verwachte opbrengst fondsbeleggingen- de toegerekende actuariële resultaten- de toegerekende lasten over verstreken diensttijd- het toe te resultaat als gevolg van eventueleinperkingen of beëindiging van de regeling<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.351Aanvullende toelichting inzake :- de feitelijk behaalde opbrengst fondsbeleggingen- de bepalingen inzake toegezegde voorwaardelijkeindexaties- of de toegezegde voorwaardelijke indexaties aldan niet verwerkt zijn in de jaarrekening en zo ja,de wijze waarop<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.351Vermelding van de belangrijkste actuariële grondslagen:- de gehanteerde disconteringsvoet- de verwachte rendementen op fondsbeleggingen- de verwachte rendementen op rechten opvergoedingen die zijn geactiveerd- de verwachte salarisstijgingen- de verwachte stijgingen in de kosten van medischeverzorging na pensionering- eventuele andere belangrijke grondslagen enveronderstellingen<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.35118


Overgangsverplichtingis de overgangsverplichting bepaald op basis van hetsaldo van de posten a, c en d zoals beschreven in <strong>RJ</strong><strong>271</strong>.319Is gekozen voor een stelselwijziging of voor lineairetoerekening van de overgangsverplichting ?<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.353<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.353Is bij lineaire toerekening door de rechtspersoon :- het maximum als genoemd in <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.321 (somvan sub 1 en 2) in acht genomen bij dewaardering van een eventuele actiefpost- in de toelichting vermeld het nog niet in hetresultaat verwerkte deel van de verhoging ofverlaging en het bedrag dat is verwerkt in hetresultaat van het boekjaar- bij de verwerking in het resultaat van eventuelepositieve actuariële resultaten gedurende detoerekeningsperiode een maximum in achtgenomen dat gelijk is aan het verschil tussen hetoverschot boven het limietbedrag vermeld in alinea333 en het nog niet in het resultaat verwerkte deelvan de verhoging- bij de bepaling van het resultaat op een eventueleinperking of beëindiging van de regeling zoalsvermeld in alinea 345 het daarmeesamenhangende deel van de nog niet in hetresultaat verwerkte verhoging in aanmerkinggenomen19


C . Veel voorkomende vragenVraag 1VraagIk heb een vaktechnische vraag over de toepassing van <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.Er is sprake van een groep, welke geconsolideerd middelgroot is. Het personeel is verdeeld overenkele werkmaatschappijen, welke ieder afzonderlijk als klein zijn aan te merken. Het personeel heeftdeels een eindloonregeling en deels een middelloonregeling.Mag de cliënt gebruik maken van de vrijstellingen voor kleine rechtspersonen, zodat geen <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>pensioenverplichting opgenomen hoeft te worden in de afzonderlijke BV’s en in de geconsolideerdejaarrekening. Of worden alle BV’s meegetrokken door het feit dat de groep als zodanig middelgroot is?AntwoordOp de individuele jaarrekeningen is het regime klein van toepassing.Voor kleine rechtspersonen geldt de mogelijkheid om een toegezegd-pensioenregeling te verwerkenals een toegezegde-bijdrageregeling.U zult echter een geconsolideerde jaarrekening opmaken voor de groep neem ik aan, aangezien dezemiddelgroot is.<strong>RJ</strong> <strong>271</strong> is wel van toepassing op middelgrote rechtspersonen.Bij het opmaken van de geconsolideerde jaarrekening zult u deze richtlijn dan ook moeten naleven.Ook in de enkelvoudige jaarrekening van de moedermaatschappij heeft dit consequenties voor dewaardering van de deelnemingen. Immers bij de waardering tegen nettovermogenswaarde gelden degrondslagen van de moeder voor het bepalen van de waarde van de deelneming en het resultaatdeelneming in haar enkelvoudige jaarrekening. Dus als de moeder <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> toepast dan zal zij bij dewaardering van haar deelneming en het resultaat deelneming correcties aan moeten brengen als dewerkmaatschappijen <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> niet toepassen zoals de moeder dat doet.U moet derhalve bepalen of er sprake is van de toegezegd-pensioenregeling of van een toegezegdebijdrageregeling.Belangrijk hierbij is de vraag waar het actuarieel en beleggingsrisico ligt.Vraag 2CasusBij cliënte is sprake van een extern bij een verzekeringsmaatschappij ondergebrachte regeling. Hetbetreft een middelloonpensioenregeling met voorwaardelijke indexatie van de uitkeringen. De bijdragevan cliënte bestaat uitsluitend uit een doorsneepremie in de vorm van een vast percentage van hetpensioengevend salaris van de actieve deelnemers/werknemers ter dekking van de kosten van depensioenopbouw in boekjaar. Er bestaat voor cliënte geen verplichting tot het na balansdatum voldoenvan aanvullende bijdrage ter financiering van pensioenaanspraken die betrekking hebben opverstreken dienstjaren of van toekomstige verhogingen door indexering van die aanspraken.Eventuele overrentedeling en technische winstdeling komen ten gunste van het pensioenfonds,waaruit de indexaties worden betaald. Cliënte loopt geen beleggingsrisico, omdat het geenbeleggingsproduct betreft.Naast de pensioenregeling kan het personeel tevens gebruikmaken van een vrijwillige pensioenbijspaarregeling,die de personeelsleden de mogelijkheid biedt om, door middel van eigen bijdragen,te sparen voor vervroeging van prepensioen en/of extra ouderdomspensioen. Cliënte is voor devrijwillige bijspaarregeling geen bijdragen verschuldigd.Vraag20


1) Mag ik onder <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> de middelloonpensioenregeling aanmerken en verwerken als eentoegezegde-bijdrageregeling?2) Mag ik onder IAS 19 de middelloonpensioenregeling aanmerken en verwerken als een definedcontribution plan?Antwoord1.Het onderscheid tussen een toegezegde-bijdrageregeling en een toegezegd-pensioenregeling wordtin <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> uitgewerkt in de alinea’s 304 – 308. De classificatie dient te worden vastgesteld op basisvan de in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die een rechtspersoon heeft.De uitwerking en toepassing van <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> is in de praktijk vaak lastig. Door de <strong>RJ</strong> wordt momenteel eenonderzoek gedaan naar de ervaringen met deze richtlijn. De uitkomsten hiervan zijn nog niet bekend.Omdat de uitwerking en interpretatie ook afhankelijk is van een aantal andere factoren, zoals decommunicatie met de deelnemers is het lastig om stellige uitspraken te doen.Het belangrijkste verschil tussen de twee regelingen is, dat bij een toegezegde-bijdrageregeling hetresterende economische risico niet bij de rechtspersoon ligt. De belangrijkste kenmerken daarbijworden uitgewerkt in <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.306.In uw geval wordt de regeling ondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij. In de alinea’s 313 –314 wordt deze situatie verder uitgewerkt.Belangrijk is, dat de rechtspersoon ook altijd consequent heeft gehandeld (een bestendige gedragslijnheeft gevolgd) en geen toezeggingen heeft gedaan aan het personeel.Uiteraard dient de overeenkomst met de verzekeringsmaatschappij kritisch doorgenomen te worden.Op grond van de door u geschetste situatie ga ik er van uit, dat er geen sprake is van een actuarieelrisico of beleggingsrisico en is de regeling naar mijn mening aan te merken als een toegezegdebijdrageregeling.2.In hoofdlijnen treft u onderstaand de verschillen tussen <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> en IAS 19 aan.De richtlijn <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> heeft op veel punten een vergelijkbare systematiek als IAS 19.Voor wat betreft de classificatie van de pensioenregeling zijn er nagenoeg geen verschillen tussen IAS19 en <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>. IAS 19 is wellicht iets strikter dan <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>. Er mag absoluut geen risico zijn voor dewerkgever, dus ook geen beperkt risico.Er zijn wel verschillen tussen IAS 19 en <strong>RJ</strong> <strong>271</strong>. Eén van de in het oog springende verschillen is debehandelingen van pensioenregelingen van ondernemingen die aangesloten zijn bij eenbedrijfstakpensioenfonds. Op basis van de bepalingen in <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> is namelijk opgenomen dat indieneen onderneming is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds en geen verplichting heeft tot hetaanvullen van eventuele tekorten van het bedrijfstakpensioenfonds (anders dan toekomstigeverhogingen van de premies) de pensioenregeling verslaggevingstechnisch behandeld wordt alsof heteen toegezegde bijdrageregeling is. Dit geldt voor alle pensioenregelingen, dus ookpensioenregelingen die in hun aard toegezegd pensioenregelingen zijn zoals eindloon- enmiddelloonregelingen. IAS 19 kent een dergelijke bepaling niet.21


Vraag 3VraagTwee korte vragen inzake <strong>RJ</strong> <strong>271</strong> :1 Wat komt waar in de balans? en2 Wat moet allemaal in de toelichting worden toegelicht (tekstueel en misschien nog cijfermatig)?Antwoord1) Wat komt waar in de balans ?Een verplichting die is bepaald op basis van een toegezegd-pensioenregeling wordt op grond vanartikel 2:374 als afzonderlijke voorziening op de balans opgenomen (<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.350).De verschuldigde premie (in uw geval volgens mij niet beschreven) wordt afzonderlijk onder dekortlopende schulden opgenomen.Een verplichting op grond van een toegezegd-pensioenregeling kan ook “negatief” zijn en wordt danaan de debetzijde van de balans opgenomen als overlopend actief.2) Wat moet allemaal in de toelichting worden toegelicht (tekstueel en misschien nog cijfermatig)?Als er sprake is van een toegezegd-pensioenregeling dient de navolgende aanvullende informatie teworden opgenomen in de toelichting (<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.351) :• de manier van toerekening van actuariële resultaten• een beschrijving in hoofdlijnen van de inhoud van de regeling• een overzicht waaruit de opbouw blijkt van de op de balans opgenomen actief- en/ofpassiefposten, met ten minste afzonderlijke vermelding van :- de contante waarde van de toegekende pensioenaanspraken waartegenover geenbeleggingen worden aangehouden- de contante waarde van de toegekende pensioenaanspraken waartegenover geheel ofgedeeltelijk beleggingen worden aangehouden- de fondsbeleggingen gewaardeerd tegen actuariële waarde- de nog niet verwerkte actuariële resultaten- de nog niet verwerkte lasten over verstreken diensttijd- de bedragen die zijn opgenomen in de balans• een overzicht waaruit het verloop blijkt van de op de balans opgenomen actief- en/ofpassiefposten• de als actiefpost opgenomen bedragen• de bedragen die zijn begrepen in de reële waarde van de fondsbeleggingen uit hoofde vandoor de rechtspersoon uitgegeven financiële instrumenten• de totale last opgenomen in de winst- en verliesrekening, met vermelding van de postenwaaronder deze last is gerubriceerd, uit hoofde van :- de toename van de contante waarde van toegekende pensioenaanspraken- de last uit hoofde van interest- de verwachte opbrengst fondsbeleggingen- de toegerekende actuariële resultaten- de toegerekende lasten over verstreken diensttijd- het resultaat uit hoofde van eventuele inperking of beëindiging van een regeling• de feitelijk behaalde opbrengst fondsbeleggingen• de belangrijkste actuariële grondslagen voor, indien van toepassing :- de gehanteerde disconteringsvoet- de verwachte rendementen op fondsbeleggingen- de verwachte salarisstijgingen- de verwachte stijging in de kosten van medische verzorging- eventuele andere belangrijke grondslagen en veronderstellingenDe actuariële grondslagen dienen in absolute termen te worden vermeld (bijvoorbeeld eenpercentage) en niet te worden omschreven als de marge tussen verschillende percentages of andergrootheden (<strong>RJ</strong> <strong>271</strong>.351).22


Vraag 4VraagWanneer moet ik (bij een middelgrote onderneming voor het eerst de berekening maken ?Mag ik hier ook 4 jaar mee wachten gelet op de vrijstelling ?AntwoordHet is naar onze mening niet de doelstelling van deze vrijstellingsbepaling om 4 jaar te wachten.Wij baseren dit ook op de notitie van het NIVRA, waarin wordt ingegaan op het al dan nietbeschikbaar zijn van basisgegevens23


D. Bijlage met rekenvoorbeeld24


E. Bijlage voorbeelden van pensioenregelingenDie zich onder <strong>RJ</strong><strong>271</strong> kwalificeren als toezegde-pensioenregelingenCasus 1Een cliënt valt onder een verplichte deelname aan de regeling van het betreffendeBedrijfstakpensioenfonds (hierna: BPF). De financiering van deze middelloonregeling metvoorwaardelijke indexatie vindt plaats middels een doorsneepremie. De regeling van deze BPF kenteen maximum voor het pensioengevende salaris.Een aantal werknemers heeft een aanvullende pensioenregeling: een zogenaamde “excedentregeling” die pensioen honoreert over het salaris boven het maximum van het BPF. Deze excedentregeling is ook ondergebracht bij hetzelfde BPF; het betreft een middelloonregeling zonder indexatie.De pensioenbeleggingen worden voor de werkgever apart bijgehouden. Werkgever betaalt actuariëlepremies en ontvangt overrente van het BPF terug over dit excedent gedeelte.Vraag1) is hier sprake van geen, één of twee toegezegde-bijdrageregelingen?2) welke toelichtingen moeten gegeven worden in de jaarrekening van de cliënt?Antwoord1) Er is sprake van één toegezegde-bijdrageregeling. Onder <strong>RJ</strong><strong>271</strong> is de excedent-regeling eentoegezegde pensioenregeling en de basis-regeling classificeert als een toegezegdebijdrageregeling. Voor de excedent-regeling is belangrijk dat een actuariele premie betaaldmoet worden en door overrente/technische winstdeling er baten op kunnen treden voorwerkgever die verband houden met pensioen dat weer betrekking heeft op verstrekendienstjaren. Dit maakt een regeling toegezegd pensioen.2) Voor de basisregeling moet toegelicht worden dat de basisregeling weliswaar een toegezegdepensioenregeling is maar gezien het feit dat de voor- en nadelen niet voor werkgever zijn, deregeling onder <strong>RJ</strong><strong>271</strong> geclassificeerd wordt als toegezegde bijdrage. Ook moet toegelichtworden wat de financiële positie is van het BPF en welke invloed dit heeft op de toekomstigedoorsneepremies. Voor de excedent-regeling moeten volledige berekeningen uitgevoerdworden; de pensioenlast en de verplichtingen worden bepaald met de Projected Unit Creditmethode.Casus 2Een onderneming heeft zich vrijwillig aangesloten bij een BPF. Het BPF kent een middelloonregelingmet voorwaardelijke indexatie. In het verleden heeft de onderneming zijn pensioenaansprakenopgebouwd bij een verzekeringsmaatschappij. Deze aanspraken zijn inmiddels premievrij en wordeningebouwd in de totale BPF regeling zodat een werknemer aanspraken krijgt al ware de regeling sindszijn datum van toetreding reeds ondergebracht bij het BPF. De indexatie van het pensioen opgebouwdbij de verzekeraar wordt door de onderneming betaald.VraagIs de hele regeling toegezegde bijdrage? Indien nee: welk gedeelte en hoe kan de verplichtingberekend worden?Antwoord27


De indexatie van de aanspraken komen geheel voor rekening en risico van werkgever, dat maakt datgedeelte van de regeling (het verleden dat bij de verzekeraar is ondergebracht) toegezegd pensioen(het gedeelte bij het BPF classificeert overigens toegezegde bijdrage).Casus 3Een onderneming heeft een middelloonregeling met voorwaardelijke indexatie ondergebracht bij eenverzekeringsmaatschappij. De voorwaardelijke indexatie wordt precies gefinancierd met de overrentemet de verzekeringstechnische winst. Waarde-overdrachten (binnenkomend en uitgaand) komen tenlaste resp. ten gunste van de werkgever.VraagIs de regeling toegezegde bijdrage?AntwoordMet name de uitgaande waardeoverdrachten “gooien roet in het eten” in die zin dat dit de regelingtoegezegd pensioen maakt. Dergelijke contracten zijn doorgaans tegen een tariefsrente van 3%gesloten bij de verzekeraar terwijl de wettelijke overdrachtswaarden (nu nog) berekend worden opbasis van 4% rekenrente. Dit resulteert doorgaans in voordelen voor de werkgever; deze batenhebben betrekking op het verleden. Dit laatste maakt de regeling toegezegd pensioen.Deze cases zijn afkomstig van:Drs. Martin C. Jansen AAGActuarisNederlands PensioenbureauGrote Kalkstraat 73311 JK DORDRECHTT 078 - 613 99 22F 078 - 657 91 9528

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!