nummer 78 - Max Euwe Centrum

dan 34.037 leden (een record) krijgen allemaaleen acceptgiro om het MEC te ondersteunen.Een maand later: “vele duizenden guldens werdenreeds overgemaakt en nog steeds komen erbedragen binnen”. Binnen enkele jaren was erhet nodige kapitaal en toen de KNSB verhuisdenaar “De Groote club” op Paleisstraat 1, kreeghet MEC daar ook een vleugel. Op 8 november1986 was de feestelijke opening in Krasnapolsky,waarna de genodigden de Dam overstaken naarhet MEC, een gebeurtenis die ’s avonds zelfs inhet journaal aan bod kwam. De tentoonstellingover het leven en de carrière van Euwe wasingericht door Jan-Willem ter Avest en JeroenDijkstra, afgestudeerde museologen van deReinwardtacademie uit Leiden. Naast de tentoonstellingwas er een bescheiden bibliotheek,enkele kartotheken, een paar schaakcomputersen uiteraard de nodige tafels met schaakbordenom te studeren of te spelen. Het centrumwas dagelijks geopend van 10.30-16.00 uur,en in het weekend gesloten. Vanaf het beginwas secretaris Leo Diepstraten vrijwel elke dagaanwezig. Jeroen Dijkstra kwam op 1 maart1987 parttime in dienst om activiteiten ententoonstellingen te organiseren. Bij het VSBtoernooiin Amsterdam, de KRO-tweekamp inHilversum en samen met de BibliotheekcentraleZuid-Holland werd een (reizende) expositie vanhet MEC tentoongesteld. De eerste tentoonstellingenin het MEC waren “bordspelen, schaakof geen schaak”, “Schaakmotieven” en “Vrouwen schaak”. Hans Bouwmeester gaf eind 1987de eerste lezingen in het MEC over eindspelstudieen “Max Euwe als auteur”. De eersteNieuwsbrief verscheen in april 1987 en op 28november 1987 werd de eerste “Ruilmarkt”(van boeken) georganiseerd. De kop was er af!Jaren van opbouwHet museum op de Paleisstraat 1De bibliotheek was bij de opening nog klein,maar groeide door schenkingen en inbruikleenstellingenvan honderden naar duizendenboeken. Zo kon door een bijdrage van het PrinsBernhardfonds de historische bibliotheek vanhet VAS-ASC gekocht worden en de RotaryclubAmsterdam-Zuid, waarvan Euwe lid wasgeweest, bekostigde de aanschaf van de “WienerSchachzeitung” en nog enkele historischeboeken. Van de erven Leo van der Meer kreeghet MEC zo’n 500 boeken in “eeuwige bruikleen”.Ook benaderde secretaris en bibliothecarisLeo Diepstraten alle schaakuitgeverijenen niet zonder succes. Meer dan eens kwam hijmet een auto vol schaakboeken terug bij hetMEC!Al snel bleek de ruimte aan de Paleisstraat teklein voor het MEC. Niet alleen voor de veleboeken, maar ook voor het gestaag stijgendeaantal bezoekers. Binnen een jaar na openingwerd er al gezocht naar een grotere locatie, hetliefst samen met de KNSB. De financiën warenechter onvoldoende om die volgende stap temaken. Via de Nieuwsbrief uitkwam, werdende lezers opgeroepen om donateur te worden,wat 1200 donateurs opleverde. In SchakendNederland van november 1988 werd de noodklokgeluid voor het MEC: “Met de huidigefinanciële ruimte zal het centrum over een tijdjemoeten sluiten. Er zijn wel sponsoren te vinden,maar dan zal ook de KNSB een vast bijdragemoeten leveren.” Een jaar besloot de bondsraadéén gulden per KNSB-lid aan het MEC te geven,de “Euwe-gulden” was een feit.Inmiddels zijn er 78 Nieuwsbrieven verschenenMinder prettig waren de diefstallen van enkelekostbare schaakspellen en boeken uit debibliotheek. Ook werd de toegang tot het MECdoor velen als minpuntje beschouwd: “Om hetgebouw te betreden moet eerst op de juiste belworden gedrukt, waarna via de intercomtoestemming volgt om naar binnen te gaan.In een grote monumentale hal staat aangegevenhoe het Euwe-centrum is te vinden. Zes trappen,variërend in lengte, leiden tot de derdeverdieping. Een pijl met bijbehorende tekstwijst naar de Schaakbond en het Euwecentrum.De bezoeker is eindelijk binnen”.(Het Parool, 31 juli 1989)Inmiddels werden de plannen voor een schaakacademiesteeds concreter (zie apart hoofdstuk)en waren Leo van der Kar, Ineke Bakker, BesselKok en Kees Snoep tot het bestuur toegetreden.Het MEC had in de eerste twee jaar eenbegrotingstekort, vandaar dat het contract metconservator Jeroen Dijkstra ontbonden werd.Snoep, die fondsenwerving als bestuurstaakhad, wist via zijn netwerk als voorzitter van deNederlands Instituut voor Registeraccountants(NIVRA) en partner van Paardekoper enEveline Dirsken werkte bijna 18 jaar bij het MEC4 5

Hoffman de nodige sponsoren aan het MEC tebinden, zodat de financiële situatie aan het eindvan 1988 een stuk rooskleuriger was. Zodoendekon Eveline Dirksen, reeds onder Euwe actiefbij de FIDE, aangetrokken worden ter ondersteuningvan de vele plannen die uitgevoerdmoesten worden. De dubbelfunctie van Willeals voorzitter van de KNSB en het MEC gaf afen toe wel eens stof tot discussie. Vandaar datWille in 1989 de hamer doorgaf aan Kees Snoep,die inmiddels penningmeester was. Een periodevan bloei stond voor de deur!BloeiperiodeKees Snoep woonde in Rotterdam, maar kwamenkele dagen per week naar het MEC en anderswas hij onderweg naar mogelijke sponsoren.Door zijn goede netwerk en tomeloze inzetwerden er talloze bedrijven sponsor van hetMEC. De lijst werd per Nieuwsbrief langer enbegin 1992 stonden er maar liefst 41 bedrijvenop de lijst. Sommige bedrijven gavenproducten (computers of software), anderebedrijven boden gratis onderhoud aan, maarde meeste doneerden een, veelal fors, bedrag.Daardoor konden vele plannen uitgevoerdworden en Snoep was bij vrijwel alle plannennauw betrokken. Daarnaast had hij in EvelineDirksen en Ignace Hendriks twee bekwamemedewerkers, die het merendeel van de uitvoeringvoor hun rekening namen. Naast deSchaakacademie, werd het MEC op alle frontenactiever: de Nieuwsbrief werd dikker, er werdendiverse exposities opgezet, er kwamen fraaiefolders (in meerdere talen) en vanaf 1992 was erelke zomer een Pleinfestival. Leo Diepstratenheeft de nodige tentoonstellingen in het landingericht. Later werd die taak overgenomendoor Prospèr Verwilligen.5 jaar MEC: Tabe Bas dirigeert, de zaal zingt deEuwemarschOok werd in de periode Snoep de verhuizingvan de Paleisstraat naar het Max Euweplein eenfeit. Jaren van intensieve voorbereidingen en -ook nu weer – fondsenwerving lagen daaraanten grondslag. Uiteraard had Snoep daarbij deondersteuning van zijn bestuur. Zo was BesselKok met zijn bedrijf S.W.I.F.T. een voornamegeldschieter en Leo van der Kar had huisvestingals taak. Van der Kar had ontelbare contacten inAmsterdam en met name in de politiek en ophet stadhuis. Zijn gelobby heeft er mede voorgezorgd dat het MEC aan het Max Euwepleingevestigd werd. We staan even stil bij enkelepassages uit de openingsspeech van voorzitterKees Snoep op 13 december 1991: “De LeidseBocht, het Fortunaplein en het Bajesplein!Dat waren de namen die mij steeds in de orenklonken. Op een morgen in maart op weg naarAmsterdam, in Rotterdam de Max Euwelaanpasserend, dacht ik plotseling: ‘Hé, dat is tochte gek. Er is in Amsterdam nog geen straat, laanof plein naar Max Euwe genoemd’. Zo ging ereen voorstel naar het stadhuis om het plein inhet nieuwe complex te sieren met de naam vanMax Euwe. Het voorstel wordt aanvaard en -wat fantastisch - we kregen er deJ.H. Donnerbrug gratis bij.En nu zijn we dan aangeland in ons nieuwecentrum met een dubbele hoeveelheidvierkante meters. Het zal mijn voorgangervoorzitterHenk Wille deugd doen, dat we aande conceptie van het ‘eerste uur’ een belangrijkeaanvulling hebben mogen geven. Die zakennamelijk, die je kunt samenvatten onder derubrieken studiecentrum en internationaleschaakacademie.(…)We gaan ongetwijfeld nieuwe activiteitenontwikkelen. Natuurlijk onder het voorbehouddat daarvoor de vereiste middelen beschikbaarkomen. Het is niet zo moeilijk om hier enkeleideeën te etaleren.Ik noem er enkele:- gebruik maken van het plein voor een simultaanseanceen wellicht een levend schaakspel;- studies over bepaalde thema’s entameren;- en mede naar aanleiding hiervan publicatiesuitgeven, zowel in het Nederlands als wellichtook in een andere taal;- en nog veel verder gaand: bevorderen dat eraan de universiteit een Max Euwe-leerstoelwordt verbonden met bijvoorbeeld ieder jaareen andere hoogleraar, die een bepaald themabehandelt.En zo kunnen we voort gaan. Het is een waaier,die je steeds verder laat open gaan.Zoals u weet, moesten we de vestiging aan dePaleisstraat 1 verlaten. Dankzij de hulp van degemeentelijke instellingen vonden we de wegnaar het Max Euweplein 30. Om echter tot eendoelmatige opzet met vergrote capaciteit tegeraken, moest er nog veel geld ter beschikkingkomen. Dat is gelukt!”Toen Ton Sibbing eind 1991 als schaaktechnischen schaakhistorisch medewerker in dienst trad,had het MEC drie betaalde krachten. Ton kwamin 1989-1990 vaak in het MEC om research voorhet jubileumboek van BSG te doen. Nadat hijbij het MEC in dienst was gekomen, groeideTon snel uit tot expert van de MEC-bibliotheek.De volgende passage van Hans Ree (Mijn schaken,uitgeverij Atlas, 2010) spreekt boekdelen:“Van Sibbing had ik vaak het idee dat hij vanalle boeken niet alleen wist waar ze stonden,maar ook wat erin stond. Dat kan natuurlijkniet, maar het leek zo. Ik herinner me dat ikin 1999 in de bibliotheek kwam om iets op tezoeken over Catharina Roodzant, die een paardagen daarvoor was gestorven, 102 jaar oud.Sibbing zei: ‘Je hebt gezien dat de jaartallen inde overlijdensadvertentie niet kloppen?’ Hetging om de jaren waarin ze dameskampioenvan Nederland was geworden. Dat de jaartallenniet klopten was me niet opgevallen, maar ikkon in de oude tijdschriften makkelijk nagaandat Sibbing gelijk had. Hoe kon hij dat weten?Door zijn jarenlange verblijf in de bibliotheekleken kennis en wijsheid die daar te vindenwaren door zijn huid in zijn brein te zijndoorgesijpeld en ik benijdde hem daarom.Ton Sibbing en Hans Ree in GambitDe laatste jaren van zijn leven kon Ton Sibbingzijn taak niet meer uitoefenen. Hij was ernstigziek en stierf in mei 2007. Hij was niet alleeneen uiterst deskundig bibliothecaris, maar ookeen prettig mens. Veel vaste bezoekers van hetCentrum kwamen vooral om met hem een6 7

Prijsuitreiking aan David van Zeggeren in 1995Eind oktober 1997 werd Errit Petersma denieuwe voorzitter. Petersma zat reeds in hetbestuur en was als oud-SGA-voorzitter eenervaren bestuurder, maar hij kwam uit deliteraire wereld en had geen financieel netwerk.Errit in Nieuwsbrief 44: “In tegenstellingtot mijn voorgangers Kees Snoep en Jan vanRijn kom ik niet uit het bedrijfsleven. ‘Erritjelijkt niet geschikt voor de handel’, zei mijnvader na mijn eindexamen in 1959 terecht. (…)Weldra ervaarde ik dat het voorzitterschapgeen geringe ‘opdracht’ is. Een bezinningsdagbij de penningmeester thuis; tweemaal eenwerkoverleg; een snelschaaktoernooitje metenkele sponsors, genodigden en bestuursleden;stafoverleg; het afscheid van een vrijwilliger;een schaakboeken(ruil)markt; een bijeenkomstvan de Alexander Rueb Stichting voor EindspelStudie; een kort televisie-interview; het bezoekvan een potentiële sponsor; een bibliotheekvergadering;een etentje met personeel enAB-leden: dat allemaal in 1997. Eén voordeel: ikwoon op tien minuten fietsen van het MEC.”Eind 1997 werd de Euwegulden verhoogd totf 1,25 per KNSB-lid en via bestuurslid HansBöhm werd in 1998 FDC sponsor van het MEC.Naast het jaarlijkse Pleinfestival en een kennisquizsponsorde FDC Bianca Mühren die als11-jarige uiterst succesvol was. In hetzelfde jaarwerden er ook trainingsmatches verspeeldtussen Paul van der Sterren tegen - weer -Drie voorzitters op rij (vlnr): Petersma, Van Rijn en SnoepDennis de Vreugt (3-1) en Jan van de Morteltegen Moosa Azadmanesh (3½-½). Omdat nogmeer sponsoren afhaakten, kwam de begrotingonder druk te staan. De Nieuwsbrief kwamgewoon uit, de boekenbeurzen werden gehouden,vele vergaderingen (SGA, NBC, ARVES)werden op het MEC gehouden, maar tot nieuwe– kostbare – activiteiten kwam het amper.In de zomer van 2000 kreeg het MEC een briefvan de eigenaar waarin een huurverhoging vanbijna 300% werd aangekondigd. Later kreeg hetMEC zelfs het bericht dat het huurcontract, datper 1 augustus 2001 zou aflopen, niet verlengdzou worden. Het einde van het MEC leek nabij,en Schaakmagazine (januari 2001) kopte groot“Sluiting dreigt voor Max Euwe-Centrum”. Deverhoging was in strijd met de oorspronkelijkeafspraken over het verhuur aan non-profitorganisatiesin het complex zoals in Het Parool van29 november 1991 te lezen valt: “Met het verhurenvan relatief goedkope ruimte aan non-profitorganisatiesis het oude idee van wethouder JanSchaefer in praktijk gebracht” zegt directeurJ.H. Gerson van het gemeentelijk grondbedrijf.“Al in een vroeg stadium heeft de gemeentebij de projectontwikkelaar bedongen dat ernaast dure ook goedkope ruimte moest wordengebouwd. Dat is in de contracten vastgelegd.”Een handtekeningenactie (“Red, het Max Euwe-Centrum”) leverde duizenden handtekeningenop waaronder die van alle grootmeesters bijhet Corus-toernooi. Er was veel overleg met degemeente Amsterdam die zich achter het MECschaarde. Het liep uiteindelijk met een sisser af.De – per juli 2001 – nieuwe eigenaar gaf wel aande huur te willen verhogen, maar voerde die inde praktijk niet door: het MEC was behouden!Het Euwe-herdenkingsjaar 2001, honderd jaarna de geboorte van Euwe, was ook het jaar dathet MEC 15 jaar bestond. Ondanks de financieelErrit Petersma overhandigt de eerste postzegel aan Els Euwepenibele situatie werden er toch veel festiviteitengeorganiseerd. Te beginnen met de“Euwe-vierkamp” tijdens het Corus-toernooi,waar ook een tentoonstelling werd gehoudenover Euwe. Er kwam een eindspelstudietoernooi,de “Euwe-Centennial Tourney” diegewonnen werd door Henk Enserink. In aprilbracht de PTT twee postzegels uit, een methet portret van Euwe en een met een stellinguit de Parel van Zandvoort erop. De zegelswerden door PTT-post in het MEC uitgereiktaan de drie dochters van Euwe, Els, Carolineen Fietie. Ook in april gaf Yuri Averbach eenlezing over “How I worked with Euwe in FIDE”.Een maand later (19 mei) gaf Hans Böhm deEuwering door aan Hans Ree. Het 15-jarigjubileum werd in De Balie gevierd, onder anderemet de uitgave van twee boeken: “Spel uit dekunst in de kunst” van Leo Diepstraten en“Max Euwe, een persoonlijke herinnering” vanGenna Sosonko.Het tijdperk Petersma liep in 2003 af, een jaarwaarin het begrotingstekort opliep tot €35.000,het Pleinfestival voor het eerst niet doorgingen het MEC weer werd opgeschrikt door eeninbraak. Maar ook een periode waarin deverjaardagen van Ineke Bakker en Jan Timman,compleet met rockband, in het MEC werdengevierd.12 13

Nieuwe tijdenWedhoudster Els Iping, mevrouw Euwe en José Fijnautna de onthullingFrank de Grave werd de nieuwe voorzitteren ondanks zijn schaarse tijd voor het MECleverde zijn netwerk al snel iets op. Via WillemVermeend werd Straet Holding B.V. voor driejaar de nieuwe sponsor van het MEC. Eenander heugelijk feit was de onthulling vanhet Euwebeeld op 7 mei 2004. Het MEC kreeghet beeld van de ondernemersvereniging MaxEuweplein bij ons 12½ jarig jubileum. Hetbronzen beeld, gemaakt door José Fijnaut, staatpal naast het grote schaakspel op het plein,zodat Euwe dagelijks toekijkt op de gespeeldepartijen. Door de sponsoring van Straet washet grootste financiële leed geleden, maar dekosten bleven stijgen en de inkomsten daalden.Vandaar dat het contract met EvelineDirksen – reeds jarenlang verantwoordelijkvoor secretariaat, public relations en museum– werd teruggebracht naar 16 uur per week. Inde Nieuwsbrief schrijft Eveline hierover: “Hetterugbrengen van de arbeidsuren met meer dan50% van onder-getekende, sinds 1989 de enigekracht in vaste dienst van de Stichting MaxEuwe-Centrum, heeft vanaf 1 november 2005beperkende invloed op al haar werkzaamheden,ook die van museumcoördinator. Het is nietmeer mogelijk gebleken om aan externe verzoekenom bij te dragen aan schaakexpositieste voldoen.” Het MEC moest in 2005 sowiesoeen pas op de plaats maken. Door het wegvallenvan vaste kracht Ton Sibbing en gebrek aanvrijwilligers werden de openingstijden aangepast.Het MEC ging nu open om 12.00 uur (inplaats van 10.30 uur) en de openstelling op deeerste zaterdag van de maand kwam te vervallen.Ook was er te weinig geld en mankrachtom het Pleinfestival te organiseren. Toen Frankde Grave na de zomer van 2006 stopte was hetMEC tijdelijk voorzitterloos. Als aan het eindvan 2006 de sponsoring met Straet afloopt, is dedip compleet.OplevingOm de impasse te doorbreken besluit JanNagel, al bijna 10 jaar bestuurslid, voorzitterte worden. Jan, die zijn sporen in mediastadHilversum en in de politiek heeft verdiend, ginger vol tegenaan om het MEC weer uit het slop tehalen. Dat moest zonder Eveline Dirksen, wantzij accepteerde per 1 april 2007 een andere baan.Eveline was ruim 18 jaar een belangrijke krachtvoor het MEC geweest, met een veel contactenin de schaakwereld.Nagel weet Global Chess over te halen om haarkantoor in het MEC te vestigen. Niet iedereenwas blij met deze financieel aantrekkelijkehuurder: “Ik ben lang bestuurslid geweest vanBessel Kok en Jan Nagel op het Pleinfestival van 2007die mooie instelling, maar in 2007 ging ik eruit,toen een deel van de ruimte werd onderverhuurdaan Global Chess. Dat was een bedrijf datde belangrijke schaakevenementen moest helpenorganiseren voor de FIDE. Het werd geleiddoor Bessel Kok, een man met een onbevlektereputatie, maar de belangrijkste aandeelhoudervan Global Chess was Kirsan Iljoemzjinov. Ikwilde geen verhuurder aan Iljoemzjinov zijn.Donateur van het MEC zal ik mijn leven langblijven, want het doet veel goeds en ik heb erveel aan te danken. Zonder de bibliotheek vanhet MEC zou ik mijn beroep als schaakschrijverniet goed kunnen uitoefenen.” (passage uit:Hans Ree, Mijn schaken, uitgeverij Atlas, 2010)Hans Ree gaf in augustus de Euwering dooraan Genna Sosonko. Wederom waren we bijdeze gelegenheid te gast bij de Gasunie inGroningen, die de eerste Euwering in 1976 aanEuwe hadden geschonken. Door de sponsoringwas er ook weer ruimte om een betaalde krachtaan te nemen. Per 1 oktober 2007 werd EddySibbing aangesteld als parttime manager. Deambities van Nagel waren groot. Hij had, netals Snoep, vele plannen en stak ook veel tijd inhet MEC. Er kwam een talentenplan (om eenNederlandse wereldkampioen te krijgen), erwas een plan voor een groots schoolschaakprojecten eind 2007 werd de eerste Euweborrel inhet Holland Casino gehouden. Naast de vasteinkomsten van Global Chess werden er ookenkele nieuwe sponsoren gevonden en het MECbloeide weer helemaal op. Sibbing zette deorganisatie in het MEC goed op poten en starttemet trainingen door grootmeesters. Ook werder voor het eerst sinds jaren weer een expositie,over het leven van Fenny Heemskerk, opgezet.Eind 2008 gaf het ministerie groen licht voorhet schoolschaakproject: De Schaakkaravaanging in februari 2009 van start en loopt tot eind2011. Vanaf 2009 is het MEC weer open op deeerste zaterdag van de maand en ook nieuw wasde MEC-verkiezing van schaker van het jaar.Jan Nagel wilde nog één keer vlammen als politicus,vandaar dat hij Fred Teeven had gevraagdom hem op te volgen. Fred was enthousiast ennam natuurlijk zijn behoorlijke netwerk mee,maar had duidelijk minder tijd voor het MECdan Nagel. Ook voor Fred werd de politiekonverenigbaar met het MEC-voorzitterschap:in oktober 2010 werd hij staatssecretaris enmoest hij al zijn nevenfuncties neerleggen.Eric Smaling werd in december 2010 de nieuwevoorzitter, de vierde politicus op rij.De sponsoring van het talentenplan bleef doorde financiële crisis steken op twee bedrijven:Managementboek.nl en Deloitte. Het uitgebreideen kostbare talentenplan kon daarom nietuitgevoerd worden, maar met instemming van14 15

INTERVIEW MET LEO DIEPSTRATENEen overzicht van 25 jaar MEC zonder LeoDiepstraten is natuurlijk onmogelijk. Wespreken Leo thuis in Laren, een dag nadat deplaatselijke bibliotheek door brand is verwoest.“Vreselijk!” is de eerste reactie van de man dieverknocht is aan boeken.De bijna 87-jarige Diepstraten is vanaf het allereerstebegin betrokken geweest bij de plannenvoor het MEC en is het enige levende bestuurslidvan het stichtingsbestuur uit 1982. Zoalsde meeste MEC-bestuurders was Leo al eerderbestuurlijk actief in de schaakwereld: “Ik wasvoorzitter, penningmeester en secretaris van deOmroepschaakvereniging. We speelden bij deKRO, waar ik werkte, maar het werd steeds lastigerom een team op de been te krijgen omdatveel leden onderweg waren met het RadioFilharmonisch of andere omroeporkesten. Toendeze vereniging stopte ben ik overgestapt naarDe Pion”.MEC-bestuur in 1994: (vlnr) Joop Haasbroek,Leo Diepstraten, Jaap Adema en Niek OudLandelijk was Leo actief voor de NederlandseBond voor Correspondentieschakers en deAlexander Rueb Stichting, waarvan Euwe voorzitterwas en hijzelf secretaris. Nadat Euwe in1981 overleed was Diepstraten een jaar later éénvan de oprichters van de Stichting Max EuweCentrum. Dit keer niet als secretaris, maar alsgewoon bestuurslid. “Jan Meijer van de KNSBwas de uitvoerend secretaris, maar zat officieelniet in het bestuur”. Vanaf 1989 is Leo weerenkele jaren secretaris geweest en in 1997 trokhij zich terug uit het bestuur en werd adviseurbibliotheekzaken tot 2005.Diepstraten was na de opening in 1986 vaakte vinden in het MEC. Doordat hij parttimewerkte bij de KRO kon hij samen met debetaalde conservator Jeroen Dijkstra het MECbemannen. Toen hij in 1988 met prepensioenging, was hij elke dag in Amsterdam te vinden.De eerste jaren ging hij met de auto naarAmsterdam en dat was de reden voor een akkefietjemet medebestuurslid Leo van der Kar: “Ikreed dagelijks met de auto naar Amsterdam, jekan het je nauwelijks meer voorstellen. Het parkerenwas toen natuurlijk ook al lastig en toenik daardoor een keer iets te laat op het MECkwam zei Van der Kar daar wat van. Ik ben toeneven fel uitgevallen naar hem!”Leo was vanaf het begin de grote man van deMEC-bibliotheek. De bibliotheek groeide doorzijn inspanningen zienderogen. Door bruikleenstellingen,zoals van de erven van Leo vander Meer, schenkingen van Van op ’t Einde,Von Massow en uitgeverijen werd de bibliotheeksnel te klein. Leo: “Hans Werner vonMassow was de voorzitter van de InternationalCorrespondence Chess Federation (ICCF). Toenhij overleed vroegen ze of ik de boeken wildehebben. Ik ben toen naar Hamburg geredenen met een volle auto teruggekomen. Ook benik eens bij uitgeverij Walter Rau in Düsseldorfgeweest. Zijn dochter Beatrice was inmiddelsde baas en toen ik zei dat ik van het MaxEuwe Zentrum kwam, antwoordde ze “Nie vongehört”. Nadat ik tweemaal de naam Euwe hadgenoemd, begreep ze me uiteindelijk. “Ah…Oiwe!”. Ik mocht dozen vol met onverkochteboeken uit de kelder meenemen. De veren vande auto redden het net!”.Fred Verbeek, jarenlang hét gezicht van het MECToen Fred Verbeek in 1990 en Ton Sibbing in1991 bij het MEC kwamen vormden zij samenmet Leo de bibliotheekcommissie. Er was eengoede samenwerking en een duidelijke taakverdeling:“Ik zorgde voor de aanwas en hadhet systeem van categorieën bedacht. Fredschreef de boeken in, maakte een kaartje vooronze cartotheek en deed het beheer. Ton was devraagbaak, degene die inhoudelijk alles van deboeken wist.”Sinds september 1990 is het MEC op maandaggesloten om “ongestoord de al maar toenemendewerkzaamheden vlotter uit te voeren,onderhoud te plegen aan tentoonstelling enbibliotheek”. Na de verhuizing naar het MaxEuweplein kreeg de vrije maandag spoedig eenandere bestemming. De vrijwilligers Leeners,Vinke, en Van der Horst gingen dan snelschakenonder het genot van een borreltje.Leo is met name ook bekend om zijn vele publicaties.Voor de Nieuwsbrief schreef hij jarenlangde boekrecensies en ook schreef hij 37 editiesvan “onder de loep”, waarin hij bijzondere boekenuit de bibliotheek of kunstzinnige en cultureleonderwerpen omtrent schaken beschreef. Ookheeft hij diverse boeken uitgebracht: “Speluit de kunst in de kunst”, drie delen overhet “Lettisch gambiet”, “Tweehonderdvijftigjaar correspondentieschaak in Nederland” en“Vermaarde schaakcafés en hun illustere gasten”.Wat was zijn drijfveer? “Ik was verwikkeldin een thematoernooi van de ICCF over hetLettisch en speelde onder andere tegen Morgadaen Zemitis. Het Lettisch is een oude openingwant Greco speelde hem al. In de boeken overhet Lettisch zat in mijn ogen geen systematiekin de varianten. Vandaar dat ik begonnen benom die in kaart te brengen. Ik ging 25 jaar naardezelfde camping in Boussoulet en heb daarmet een simpele tekstverwerker alles in kaartgebracht. Toevallig ben ik er afgelopen zomermet mijn dochter en schoonzoon nog langsgeweest en de eigenaresse kon haar ogen nietgeloven: “Jij bent het, Leo!”.Leo op zoek naar informatie voor ‘Vorstenschaak’18 19

Onderzoeken en schrijven blijft Leo het allerleukstevinden. De avond voor het gesprek heefthij net de laatste hand gelegd aan het boek“Vorstenschaak”. Het gaat over vorsten, pausenHUIS VAN BEWARINGHet MEC kwam in 1991 in het voormaligeHuis van Bewaring, een pand met een bewogengeschiedenis waar we ook even bij stil willenstaan.PlaquetteBij de opening van het MEC aan het MaxEuweplein (13 december 1991) riep voorzitterKees Snoep op om ter nagedachtenis van depolitieke gevangenen een plaquette in het complexaan te brengen. Hieronder het betreffendegedeelte uit zijn speech.“Ja mensen, we verblijven nu in de gevangenisen we hopen er nog lang te blijven. Ons gebouwheeft een historie, die teruggaat naar 1850. Alsgevangenis was het toen een noviteit. De eerstecellulaire gevangenis in Nederland, model,zoals men toen schreef voor latere ‘gestichten’.Overigens noemde men dat een Huis van Arresten Justitie. In 1979 werd de gevangenis tenslottegesloten.Er is nog een facet in de geschiedenis van hetkruisgebouw, waaraan ik niet kan en wil voorbijgaan.In september 1941 kwam het Huis vanbewaring I onder regie van de Duitse bezetter.Talrijke arrestanten van de Sicherheitspolizeiwerden er opgesloten, veelal als tussenstationvoor het concentratiekamp of nog erger. Er zijnveel pogingen gedaan om de gevangen genomenverzetsstrijders te bevrijden. Bekend zijndie van 1 mei 1944 onder leiding van Gerrit Janvan der Veen en die op 17 juli onder JohannesPost. Beide overvallen hadden een tragische afloop.Een bezoek juist vorige week om deze tijd aanen andere hoogwaardigheidsbekleders die ietsmet schaken te maken hebben gehad. Leo gaathet niet uitbrengen, maar hopelijk kunnen we inde Nieuwsbrief enkele hoofdstukken publiceren.het Verzetsmuseum deden deze gebeurtenissenweer ten volle herleven. Er is immers nietveel fantasie voor nodig om je de rampspoedvoor te stellen die deze mensen, deze helden,overkwam. Zij waren op weg hun kameraden tebevrijden en zij gingen een afschuwelijke doodtegemoet.Mijnheer de burgemeester, dat gebeurdeallemaal in en rond het gebouw dat er nu nogstaat. Zouden we niet moeten bevorderen dat erergens aan het gebouw een gedenkplaat wordtaangebracht, die aan dit tragische gebeurenherinnert? Het Max Euwe-Centrum zal in iedergeval in een van onze vitrines aan de geschiedenisvan het gebouw en de juist genoemdeperiode passende aandacht gaan besteden.”Reeds op 25 februari 1993 werd een plaquette,gemaakt door glazenier Bernard Heesen, doorburgemeester Van Thijn onthult. De twee tranenstaan voor de woede en het verdriet vaniedereen, toen en nu, die beseft wat er zich opdeze plek afgespeeld heeft. Leerlingen van hetAmsterdams Lyceum hebben het monumentgeadopteerd. Van deze school zijn 92 leerlingenin de Tweede Wereldoorlog omgekomen.De meesten omdat ze joods waren, de anderenomdat ze in het verzet zaten. Onder deplaquette met twee glazen tranen staat devolgende tekst:Dit gebouw, het voormalige Huis van Bewaring, werdtijdens de Duitse bezetting door de SD en de Gestapogebruikt voor politieke gevangenen. Voor velen was dit heteerste station op weg naar concentratiekampen, Duitsegevangenissen en plaatsen waar zij, die zich tegen bezetterte weer stelden, ter dood werden gebracht. In 1944 zijn tweeovervallen op dit gebouw gepleegd in een poging hen tebevrijden. De eerste overval stond onder leiding van GerritJan van der Veen. De tweede werd geleid door JohannesPost.Jan van den Brand was jarenlang werkzaam inhet Huis van Bewaring. Op verzoek van MartinSteunebrink heeft hij voor onze Nieuwsbriefenkele berinneringen op papier gezet.De plaquette in de overkapte doorgangEen bijdrage van Jan van den BrandDe 70-er jaren waren roerige jaren voor allegebruikers van de publieke gebouwen, horecaeigenaren en bewoners van het Leidse Plein enomgeving in Amsterdam. Dit voornamelijk alsgevolg van het feit dat er een nieuwe bestemmingvan het onder andere het oude Huis vanBewaring aan het Leidse Plein in Amsterdammoest worden gezocht.Het enige wat langere tijd duidelijke was: degedetineerden moesten gaan verhuizen in 1978naar de Bijlmer Bajes, waardoor het bestaandecomplex vrij zou komen.Op dat moment stonden er op dat hele kleinebijzondere gebied de volgende gebouwen: HetHuis van Bewaring, het gebouw van de RechterCommissaris, Paradiso en het Kantongerecht.Aanvankelijk was het de bedoeling dat allegebouwen zouden verdwijnen en het helegebied in handen gegeven zou worden vanproject ontwikkelaars. Een van de bekendsteprojectontwikkelaars was Bouwes.Gelukkig kwam er zeer veel verzet uit de directeomgeving (vooral horeca) toen de eerste plannenvan Bouwes bekend werden: De bedoelingwas globaal gesteld er kantoren te vestigen eneen enkel hotel of winkel. Daarop ontstond deactiegroep “Bouwes bouw eens wat anders”.De eerste reactie van de gemeentelijke overheidwas: we behouden in ieder geval Paradiso en hetgebouw waar nu De Balie is gevestigd. Daarnawerd er ook opdracht gegeven om naar goedealternatieven te kijken.Dit had grote financiële consequenties want erzouden al toezeggingen aan Bouwes gedaan zijnen dus volgend schadeclaims. Gefluisterd werd20 21

dat het de gemeente Amsterdam toen tenminste35 miljoen aan schadeclaims heeft gekost.Het verdere gevolg was dat er aan vier verschillendearchitecten/projectontwikkelaars demogelijkheid werd geboden om met voorstellente komen en binnen de opdracht stond ook: hetmoedergebouw van het Huis van Bewaring en dewoningen moeten blijven (be-)staan. Paradiso enhet huidige Balie gebouw waren al “gered”.Als we nu rondlopen binnen dat gebied dankunnen we onmiddellijk ontdekken dat er vierverschillende architecten aan het werk zijngeweest. En als we verder naar binnen gaankijken dan ontdekken we dat er ook nog veelauthentieke zaken van met name het Huisvan Bewaring bewaard zijn gebleven . Ik noemGESCHIEDENIS VAN EEN SCHAAKBEELDEen bijdrage van Peter de LeeuweOp de kaart van Nederland is Bunschoten/Spakenburg maar een klein vlekje.Het schaakbeeld in Bunschoten / Spakenburgonder andere de ramen, het trappenhuis en dekamerindeling. Ik vind het dus heel leuk dat iknog steeds mijn oude kamer herken.Wat betreft de verdere interne bestemmingen/gebruikers: ons werd toen als directie gevraagdom mee te denken. Duidelijk was dat het ons erom te doen was om juist non-profit organisatiesen/of culturele organisaties betaalbare ruimteaan te bieden binnen het complex. Hoe dat indetail verder is gegaan weet ik niet meer exactomdat ik in 1978 verhuisd ben naar de BijlmerBajes. Wat ik dus wel weet is dat het Max EuweCentrum toen een van de gelukkige organisatiesis geweest die ruimte kon verwerven. Ik wastoen ook nog een “aankomend” directielid dusmocht me niet al “met alles” bemoeien.Onbeduidend als men er niets te zoeken heeft.Een dapper initiatief nam een plaatselijk bouwbedrijfVisser en Hopman op zich; bevorderenvan het schaken. Het bouwen van een torenHet beeld in Wijk aan Zeewaarin de schaakvereniging “En Passant” nueindelijk eens permanent onderdak zou krijgen.Want hoe gaat dat zo vaak? Een grote treurnis!Hoeveel schaakclubs zijn niet in de loop vande jaren van de ene plek naar de volgendeverhuisd. Van veredelde fietsenhokken, kerken,bejaardenhuizen, scholen, gemeentehuizenen wat u verder kunt verzinnen aan locaties.In zo’n kleine gemeente als Bunschoten/Spakenburg zijn de noden gauw bekend vande schakers, ook zij moeten een nieuw onderkomenvinden. Het initiatief van dat bouwbedrijfVisser en Hopman was indrukwekkend.Ofschoon zij beiden geen schakers waren endit ook niet wilden leren(!), zagen zij een sterksociaal besef om schakers van alle leeftijden metelkaar te verbinden. Net zoals zij dit bevorderdenvoor bridgers en dammers. Met steun vande gemeente en het bouwbedrijf werd doorleerling-metselaars en -bouwvakkers een torengebouwd. Dus in de toekomst; schaken in detoren. In het hol van de leeuw. Of om Freuder bij te halen; schaken in de baarmoeder vanCaissa! Door over deze schaaktoren te lezen envooral te zien in SchaakMagazine, nam ik contactop met het bouwbedrijf. Met zo’n uniekeschaaktoren zou het toch aardig zijn deze teverbinden met een monumentaal bronzenschaakbeeld en buiten een plaats te geven. Hetbouwbedrijf gaf zijn fiat voor dit idee. Eenbeeld is een signaal. Een herkenningspunt.Dat beeld zal overigens dit jaar nog versterktworden door avondverlichting. Met de duidelijkeherkenning, reeds van verre, aha…. dáárwordt geschaakt! Zo kon de combinatie torenen schaakbeeld extra verbinding krijgen. Alsonderwerp nam ik uit de verhalen van Alice inWonderland de ontmoetingen die Alice had metde praatgrage koningin, het paard en de koning.En wat wou Alice toch graag zelf ook koninginworden. Zwieren en rennen; de kracht van eenklein meisje kan heel, heel sterk zijn! Eigenwijsals zij is, tilt zij de koning op als teken dat dekoning gerust kan opgeven!Natuurlijk vond ik het mooi om via een kleinontwerp van Alice, tot een groot beeld tekomen. Het laat zien dat een kleine gemeenteeen initiatief kan nemen om de denksportenin het algemeen te bevorderen. Daar tegenoveris het treurig te melden dat de directievan het huidige Tata-toernooi, met zijn lange,lange internationale traditie niet wil inzien,begrijpen, aanvoelen hoe prachtig het zou zijnom ook daar een schaakbeeld te plaatsen. Hetschaakdorp bij uitstek. Wat zou het prachtigzijn te zien hoe badgasten in de zomer beseffenen zien dat Wijk aan Zee een schaakdorp is! Eendenkbeeldige stedenband tussen Wijk aan Zeeen Bunschoten/Spakenburg. Wijk aan Zee doetme toch vaak denken aan het heldhaftige dorpjevan Astrix en zijn vrienden wat altijd weerstand hield tegen de Romeinen. Regen, sneeuw,onweersbuien. Weer of geen weer, de schakerskomen er in januari aan! Maar wie ziet eigenlijkdat kleine onooglijke schaakbeeldje staan voordathij of zij binnenkomt in speelzaal!?Het verhaal begon zo mooi en eindigt enigszinsin mineur. Maar er zitten tenslotte aan eenbeeld meerdere kanten.Guido de Romph maakte de foto van het beelduit Bunschoten en Dennis Krassenburg van hetbeeld in Wijk aan Zee. Dennis merkte op: “Hetbeeld in Wijk aan Zee is toentertijd wel metenige scepsis ontvangen. De gelijkenis met eenDuits oorlogskruis ligt namelijk nogal voor dehand....”22 23

ACTIVITEITEN IN HET MECIn september en oktober waren de eerste activiteitenin het MEC van dit seizoen, maar demaand november spande de kroon:2 november Cursus Trainer-1(Schaakkaravaan)5 november Boekenbeurs6 november Trainingen clubschakers9 november Bijscholing schaakleraren(Schaakkaravaan)10 november Bezoek basisschool De Waaier13 november Vergadering bestuur16 november Schaakles bij het Euwetoernooi18 november Bezoek basisschool JPCoenschoolCLUBBEZOEKSteeds meer clubs bezoeken het MEC en terecht!We bieden de clubs een leuk en interessant programma.Het programma kan op maat wordengemaakt: een rondleiding door ons museum krijgen,kijken naar leuke schaakfilmpjes, een pittigemuseumquiz maken, spelen van aparte schaakvormen,oplossen van (kolderieke) schaakpuzzels,simultaan spelen, een schaaktraining krijgen ofeen (onderling) toernooi spelen. Indien gewenstkunnen we ook een lunch verzorgen.Voor de jeugd hebben we speciale jeugdclips,diverse museumquizzen, schaaktekeningen omin te kleuren. schaakpuzzels en -spelletjes opelk niveau. Daarnaast kunnen de kinderen lerenschaken op de computer, training krijgen, partijtjesspelen en een simultaan of toernooi spelen.Een club, school of groep kan ook buiten onzeopeningstijden het MEC bezoeken. Neemgerust contact op om een afspraak te maken.19 november Lang leve de Koningin in City(Schaakkaravaan)19 november CinéMax23 november Training grootmeester Seirawan23 november Bezoek schaakclub Haren23 november Cursus Trainer-1(Schaakkaravaan)26 november Bezoek schaakclub TRIO27 november Trainingen clubschakers30 november Training prijswinnaars schoolschaak(SGA)Ook in december gaat het druk worden, metals hoogtepunt de viering van ons 25-jarig jubileumop 9 december. Natuurlijk hopen we deze(actieve) lijn de komende jaren door te trekken!De museumquiz: steeds weer een succes!TATA-INSTUIFOp zaterdag 28 januari 2012 organiseren we van14.00-18.00 uur een “Tata-instuif”. De bezoekerskunnen op een groot scherm de partijenvan het Tata-toernooi volgen en op hun eigenCINEMAXVanwege de vele positieve reacties gaan we tweekeer per jaar een filmmiddag organiseren. Devolgende editie van CinéMax is zaterdag 14 aprilBOEKENBEURSOp zaterdag 12 mei 2012 is onze halfjaarlijkseboekenbeurs. We zijn open van 11.00-14.00 uur.BOEKEN EN RECENTE AANWINSTENEen bijdrage van Evert-Jan StraatDe volgende uitgaven ontving het MEC vanuitgeverij New in Chess.bord de partijen analyseren. Het MEC zal eenpaar sterke schakers uitnodigen die u, onder hetgenot van een hapje en een drankje, de partijenkunnen uitleggen. Gezellig en leerzaam!2012 van 12.00 tot 16.30 uur. Het programmawordt later bekend gemaakt.Particulieren kunnen tot woensdag 9 mei eentafel reserveren: euwemec@xs4all.nl of 020-6257017.Yuri Averbakh: Centre-Stage and Behind the Scenes. ThePersonal Memoir of a Soviet Chess Legend. New in Chess,2011. 268 pagina’s. € 28.90Na de Tweede Wereldoorlog kwam in de Sovjet-Unie een generatie naar voren die zo’n kwarteeuw de schaakwereld zou beheersen. Averbach,geboren in 1922, behoorde slechts enkele jarentot de absolute wereldtop maar door zijn velefuncties, zoals trainer, journalist, president vande Sovjet schaakfederatie en hoofdredacteur vantwee belangrijke tijdschriften, was hij goedgeïnformeerd over wat zich in de top van hetSovjetschaak afspeelde. Eind jaren ’40 stondAverbach voor de moeilijke afweging of hij zoublijven werken aan het instituut, waaraan hijverbonden was of zich geheel aan het schakenzou wijden. Schaakmeesters en zijn ouders adviseerdenhem zijn maatschappelijke carrière telaten prevaleren maar de medewerkers vanhet instituut leek het interessanter schaakprofessionalte worden. Averbach koos voor hetlaatste wat hem in staat stelde vele reizen naarhet buitenland te maken. Hoogtepunten inzijn schaakcarrière waren zijn deelname aanhet Kandidatentoernooi in Zürich 1953 en hetbehalen van de landstitel in 1954 voorKortchnoi, Taimanov en Petrosjan. Schakenwas tijdens de Koude Oorlog een staatszaak enniets werd aan het toeval overgelaten om er voorte zorgen dat een Sovjetspeler de overwinningzou behalen. Bij de beschrijving van de intrigestijdens het Kandidatentoernooi in Boedapest1950 en Curaçao 1962 is Averbach niet altijdvolledig maar dankzij noten van vertaler SteveGiddins krijgt de lezer aanvullende informatie.Averbach is een man met vele contacten en datstelt hem in staat verhalen te vertellen over’de oude garde’, spelers als Rabinovich enRomanovsky, die nog aan het beroemde24 25

toernooi in Moskou 1925 hebben deelgenomen.Alle wereldkampioenen, van Botwinnik totKasparov, komen ter sprake maar ook spelers,die in het Westen minder bekend zijn. Datmaakt deze memoires afwisselend en buitengewoonboeiend. Ongetwijfeld had Averbachnog veel meer kunnen vertellen maar ook nukrijgt de lezer een goed tijdsbeeld van het rijkemaar harde schaakleven in de Sovjet-Unie.New in Chess Yearbook 100. New in Chess, 2011.303 pagina’s. € 26.95Ter gelegenheid van deze mijlpaal zijn naastde vaste rubrieken een aantal extra’s toegevoegd.Garry Kasparov opent met een specialebijdrage over de Zaitsev-variant van het Spaans.Aan een aantal vaste medewerkers wordenenkele vragen gesteld zoals: ‘Welke rol heefthet Jaarboek in uw leven gespeeld?’ RecensentGlenn Flear heeft een top-20 van interessanteopeningsboeken samengesteld. Zijn top-3 luidt:1. Avrukh: Grandmaster Repertoire Vol. 1, 2. Sakaev: AnExpert’s Guide to the 7.Lc4 Grünfeld, 3. Moskalenko: TheFlexible French. Er is een prijsvraag uitgeschrevenmet een hoog NIC Yearbook gehalte. Wie dezevragen wil beantwoorden, zal alle jaarboekentot zijn beschikking moeten hebben. Tenslotteheeft René Olthof zich beziggehouden metnieuwtjes en hij verklaart 64.Kd5! tot hetultieme nieuwtje van alle tijden! Veel lofverdient supervisor René Olthof, die met zijntomeloze inzet de medewerkers van het jaarboeksteeds weer weet te enthousiasmeren.Andrey Obodchuk: The Four Knights Game. New in Chess,2011. 238 pagina’s. € 19.95Sommige openingen leiden decennialang eensluimerend bestaan. Rond 1910 werd in hetVierpaardenspel, 1.e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Pc3 Pf6 4.Lb5 door Rubinstein met succes de zet 4…Pd4geïntroduceerd. Door deze vondst raakte hetVierpaardenspel uit de gratie en het duurde totbegin jaren ’90 voordat deze opening weer in debelangstelling kwam. De auteur zet in dit degelijkewerk de huidige stand van zaken uiteen enconcludeert dat er nog heel wat te onderzoekenvalt, als beide partijen bereid zijn zich op descherpe varianten in te laten. Over het befaamdeBelgradogambiet (1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Pc3 Pf64.d4 exd4 5.Pd5) toont Obudchuk zich minderenthousiast. De zwartspeler kan zich op onoverzichtelijkevarianten inlaten (5…Pxe4!?) maarook rustiger voortzettingen leiden tot bevredigendspel. Op grootmeesterniveau wordt dezevariant vrijwel niet meer gespeeld.Van uitgeverij Tirion ontvingen wij: Hans Böhm& Yochanan Afek: Wij presenteren… DE TOREN.De Fontein/ Tirion, 2011. 143 pagina’s. € 17.95Böhm en Afek met daarvoor de laatste drie voorzitters vanhet MEC: Fred Teeven, Jan Nagel en Eric Smaling(foto Serge Ligtenberg)In het tweede deel van deze serie staat de torencentraal. Zoals de pion de ziel van het spel is, zozijn de torens de belangrijkste steunpilaren.Het boek begint met een korte uiteenzettingover de ontstaansgeschiedenis van het schaakspelen van de toren in het bijzonder.Vervolgens worden zestig verschillende thema’sbehandeld van ‘mat achter de paaltjes’ tot ‘delachende toren’. Per thema worden vier voorbeeldengegeven, die komen uit de toernooipraktijkof uit de wereld van de studies. Deopgaven variëren van kort maar krachtig totbehoorlijk ingewikkeld. Een leuk boek om metde feestdagen cadeau te geven.R. Brunia en C. van Wijgerden: Lekker schaken. Stap 1 toten met 5. De Fontein/ Tirion, 2011. € 9.95 per deel.Deze methode leert – niet alleen - de jeugd volgenseen uitgekiende opbouw de basisprincipesvan het schaakspel. Wie deze vijf stappen heeftdoorgenomen, wordt aangeraden veel te gaanspelen om de verworven kennis in praktijk tebrengen. Van harte aanbevolen!Albert Loon & Dr. Max Euwe: Oom Jan leert zijn neefjeschaken. De Fontein/ Tirion, 2011. 131 pagina’s. € 9.95Oom Jan is 75 jaar geworden en is voor dedertigste keer herdrukt.Uit Duitsland kregen we: Dagobert Kohlmeyer/ JerzyKonikowski: Von Schachgiganten lernen. Joachim BeyerVerlag, 2011. 251 pagina’s. € 24.80Voor deze uitgave hebben de auteurs van tientopspelers namelijk Anand, Kramnik, Topalov,Carlsen, Aronian, Polgar, Ivanchuk, Shirov, Lekoen Ponomariov tien partijen geselecteerd, diemet een overzicht van hun schaakcarrière wordeningeleid. Interessant zijn de korte portretten vanYusupov, waarin hij hun sterke kanten opnoemten een enkel punt dat zij misschien zoudenkunnen verbeteren. De meeste partijen zijn spektakelstukken,die een groot publiek zullen aanspreken.Opmerkelijk is dat ook een aantal rapidpartijenuit het Ambertoernooi zijn opgenomen.De analyses zijn zo samengesteld dat een bredekring van clubschakers er iets van kan leren.Een bijdrage van Rob van HaasterePaul van der Sterren: Zwart op Wit, vertaald uit het-Pe5xf7!? New in Chess, 2011, 496 pagina’s, € 29,90Paul van der SterrenNa het voltooien van de driedelige serie “Dewereld van de Schaakopening” heeft Paul vander Sterren zich gericht op zijn autobiografie alsschaker. Het resultaat is een omvangrijk boekwaarin hij op zeer openhartige wijze verslag doetvan zijn carrière. Vaak zijn biografieënopsommingen van de mooiste partijen en prestatiesvan de schaker in kwestie, zo niet dit boek.Natuurlijk komen ook zijn talloze hoogtepuntenaan bod maar wat dit boek uniek maakt zijnde vele verliespartijen, die niet weggemoffeldworden. Het is een verademing om ook eens deandere kant belicht te zien. Vooral de teleurstellingenzijn zeer herkenbaar voor vele schakers/sporters en maakt het boek erg toegankelijk vooralle niveaus. Het is uit het hart geschreven en laatook alle twijfels zien die de auteur heeft gehadtijdens zijn klim naar de top. Een heerlijk boek,ieder hoofdstuk begint met een fraai citaat datnaast alle verhalen en gemoedstoestanden alleenal meer dan het lezen waard is.Al met al geeft het boek een fascinerende kijkin de wereld van Paul van der Sterren. Prettiggeschreven met veel anekdotes, partijfragmenten,humor en zelfspot. Een absolute must voor alleschaakliefhebbers.26 27

SCHAAKKARAVAANOns grote schoolschaakproject loop eind 2011 af.We zijn bezig met de laatste lessen op scholen enop 7 december liep de laatste trainerscursus af.De vertoning van Lang leve de koningin opzaterdag 19 november was wederom een succes:een goed gevulde zaal kinderen, ouders en grootoudersgenoot van deze succesvolle schaakfilm.MUSEUMBegin december hebben we een tentoonstellingover 25 jaar MEC ingericht. Met behulpvan foto’s, publicaties, artikelen, attributen,beeld- en geluidmateriaal blikken we terug opde historie van het MEC en de Schaakacademie.Tot mei 2012 te zien in ons museum.CANON SCHAAKSITEOp de Euweborrel van december 2010 maaktenwij de uitslag van onze schaakcanonbekend. Daar werd tevens aangekondigd datwww.schaaksite.nl een veel uitgebreiderecanon in 2011 op haar site zou publiceren.Schaakjournalist Johan Hut heeft inmiddels al55 vensters geschreven en er volgen nog 9vensters. In de canon van het MEC komenEUWETOERNOOIIn november werd het Euwetoernooi in deopenbare bibliotheek Amsterdam gespeeld envelen dachten dat het MEC de organisator was.Ook KNSB-bestuurslid Jan Stomphorst wasop het verkeerde been gezet, zoals hij in zijnspeech bij de opening bekende:“Een paar maanden geleden vertelde Eric deWinter mij op een vergadering van de OSBOover de Euwevierkampen en ik associeerde datScholen waar schaken een vast onderdeel vande activiteiten is geworden, hebben van ons eengroot schaakspel cadeau gekregen. Tenslottehebben we onze ervaringen en aanbevelingengebundeld in een boekje, dat begin decemberverschenen is. Geïnteresseerden kunnen hetaanvragen bij het MEC.We gaan in mei 2012 een tentoonstelling overhet befaamde toernooi Curaçao 1962 inrichten.Het is dan precies 50 jaar geleden dat dittoernooi gespeeld werd. In de volgendeNieuwsbrief meer informatie hierover.louter personen voor. De insteek van Schaaksiteis veel breder. Zo zijn er onder anderevensters over toernooien, bonden, tijdschriften,schrijvers, bestuurders, schaakverenigingen,journalisten, arbiters, compositieschaak en deKNSB-competitie. Een kijkje op Schaaksite.nl iseen must voor elke schaakliefhebber!onmiddellijk met het Max Euwe Centrum enbelde de volgende dag met het Bondsbureauom te vragen waarom ik dit nog niet wist. Daarhad men net het bericht binnen gekregen enenige tijd later de uitnodiging. Maar nog steedswas mij niet duidelijk door wie het nu georganiseerdwerd. Uiteindelijk kon één van decomitéleden mij uit de droom helpen hoe hetnu eigenlijk zat. Toen Euwe in 1976 vijfenzeventigjaar werd, kreeg hij een cadeau aangebo-den en een vierkamp, de eerste Euwe-vierkampwaar Karpov, Olafsson, Browne en onze eigenJan Timman aan mee deden. De hele stadAmsterdam en Nederland vierde dit mee. Hetgeld, dat hij als cadeau had gekregen, ging ineen stichting.”Daarnaast stortte Euwe de laatste jaren van zijnleven zijn inkomsten van simultaans, lezingenen schaken (Euwe speelde tot zijn dood mee inVolmac/Rotterdam) in dat fonds. Na zijn overlijdenvormden Henk Wille, Fridrik Olafssonen Ineke Bakker het stichtingsbestuur. Het geldvan de stichting moest worden gebruikt terstimulering van het schaken met speciale aandachtvoor de jeugd en vrouwen. De stichtingwerkte lang in de luwte, maar in 2007 en 2008werden er Euwe stimulanstoernooien gehoudenin Arnhem en Brazilië. Het toernooi in Braziliëhad uiteraard te maken met het feit dat Hermanvan Riemsdijk inmiddels in het bestuur zat. Deandere bestuursleden van de Stichting Euwe/ Euwe Foundation (SEEF) zijn Thomas vanBeekum, Eric de Winter en Eveline Dirksen.GASTENBOEKEen bijdrage van Cor ten WoudeHet MEC heeft in november de 69.000stebezoeker mogen begroeten sinds de openingin 1986. Hieronder weer enkele reacties in onsgastenboek.Ein sehr schönes kleines Museum, dem,Spiel des Könige” durchaus angemessen.Fransiska SchumsOnder de indruk van het Duitse schaakspelHans en Romein van BrandwijkEen mooi en gezellig schaakcentrum waar jeEveline Dirksen bij de opening van het EuwetoernooiHet toernooi in Amsterdam was het laatstetoernooi van de SEEF, aangezien het geld nuop is. Er waren in Amsterdam twee dubbelrondigevierkampen met in beide twee mannen entwee vrouwen. Groep A werd gewonnen doorZhoaqin Peng (3½uit 6) voor Fridrik Olafssonen Pia Cramling (3) en Paul van der Sterren (2½).Groep B was een prooi voor Robin van Kampen(4½). Hij liet Monika Socko (4), Stuart Conquest(2) en Ketevan Arakhamia-Grant (1½) achterzich.hartelijk wordt ontvangen. De moeite waard!Geert KloppenburgThank you for the tour of your chess castle!Kevin W.Thank you for being so nice for the children.Hope to come againNadav from IsraëlVery interesting! A great tribute to the ultimatestrategy challenge.Vince Weir, Toronto CanadaLovely museum on behalf of the great Euwe.28 29

Thank you for your kindness.Andrew from LondonMuch thanks for your friendly and interestingexplanation. Excellent museum and my book isone of the exhibits!John Saunders, Editor Chess Magazine EnglandIk vond het een plezante middag. Erg informatiefallemaal! Ik heb vooral genoten van demooie schaakspellen, maar het beste aan ditEuwe Centrum zijn toch echt de mensen. Ikheb twee korte maar leuke partijen kunnenspelen en rondgeleid worden is altijd beter danalles zelf moeten uitzoeken.Bedankt daarvoor.Hartstikke bedankt voor de geweldige rondleiding,geduld en gastvriendelijkheid / vrijheidIk ben enthousiast!Leuke rondleiding, gastvrij en nog veel schakersen ook oude schaakboeken.Mis wel de collectie schaakspellen… HarryWe zijn heel plezierig rondgeleid door ditUIT DE OUDE DOOSIn deze rubriek staan we stil bij bijzondereissues uit het verleden. Met name in ons eigenarchief vinden we regelmatig artikelen,foto’s of attributen die we graag aan een groterpubliek willen tonen. Uiteraard zijn bijdragenvan anderen ook welkom.centrum. De belangstelling voor het schakenmoet doorgaan. Dit centrum helpt daaraan mee!Herman en Inge van ScherrenbergVery kind people, exhibition with great love fordetail – the Dutch love chess!Oliver ReehMerci pour cette visite passionante guide par unpassionne!Deux francais en balade sous un ciel pluvieuxqui ressemble estrangement a celui qui lesrecouvre dans leur region marnaise!Jerie ……?Leuk om weer eens in de Russischeschaaktijdschriften te mogen bladeren.Joan ChewingEindelijk, na 3x in het weekend nu toch open.Bedankt voor de rondleiding. Wat een historie,heerlijk de zwart-wit foto’sK.S. Cheung Nijmegen?Nice to meet Max Euwe and the people thatknows his historyClara en Jonathan from Spain Good wishes!Dit keer een brief van Max Euwe die hij– waarschijnlijk – vlak na de TweedeWereldoorlog heeft geschreven.15 jaarJa toen ik 15 was, dat is heel lang geleden.Dat was midden in de oorlog. Jullie denken nunatuurlijk aan deze laatste oorlog, nee dat wasde vorige die van 14-18. Vijftien jaar wordenwas voor mij een hele gebeurtenis en wel omeen zeer speciale reden. De zaak is namelijk zo,dat ik al erg jong met schaken ben begonnen.En ik wilde al heel gauw lid van een schaakclubworden. In die tijd bestonden er niet zoals nu,schaakclubs voor jongens en meisjes,jeugdverenigingen, maar het waren allemaalclubs voor grote mensen, voor volwassenen.De enige jeugdclub die bestond en waarvan ikop mijn elfde lid ben geweest, was geen langleven beschoren en dus moest ik wel na deliquidatie naar iets groters omkijken.Nu waren de schaakverenigingen in die tijdhelemaal niet zo happig op jonge leden.Jongens horen niet in schaakclubs, ze moetenhun huiswerk maken, boodschappen doen envooral vroeg naar bed. Deze argumentenwerden in aanwezigheid van het slachtoffer zelfopenlijk te berde gebracht. Maar er was nogeen andere reden en nu ik zelf tot de ouderenbehoor kan ik daar de ouderen achteraf geenongelijk in geven. Die jongens, die in een groteclub willen, hebben in het algemeen een zekereaanleg, een begaafdheid voor het schaken zodathelemaal niet is uitgesloten, dat een van deouderen tegen hen het onderspit moet delven.En nu gaat het niet om het verliezen, eenschaker kan wel tegen zijn verlies, maar hetgaat er om hoe hij verliest. De manieren vanzo’n jongen zijn nog niet zo gepolijst, hij mistalle tact. Als hij zijn tegenstander mat zet,gebeurd dat met een grote klap om het bord.En het mat dat hij uitroept is voldoende om dehele zaal in alarm te brengen. Met een roodhoofd moet dan het matgezette slachtofferallerlei goedbedoelde raadgevingen vanDe jonge Max Euwe (l) met tante Koos en oom Keesclubgenoten in ontvangst nemen, zoals“zou je de loop van de stukken niet nog eensdoornemen” of “heb je er nog aan gedacht, omhet schaken voorgoed op te geven?” Kortom dejongeren zorgen er zelf voor, dat de animo omhen op te nemen, niet bijster groot is. Ik haddaardoor moeite genoeg om onder dak tekomen, maar nadat ik twee blauwtjes hadgelopen vond ik ten slotte de A.S.C. bereid ommij te aanvaarden. Ik was toen ruim twaalfjaar, maar er werden dan ook een paar specialebepalingen voor mij gemaakt. Gewoon lid konik natuurlijk niet worden. Pas met mijn vijftiendezou ik voor vol worden aangezien. En nubegrijpen jullie wel, wat voor mij die vijftiendeverjaardag heeft betekend. Een echt volwaardiglidmaatschap in een club van grote mensen.30 31

M E C - K A L E N D E RDe komende maanden staan de volgende activiteiten op het programma:Zaterdag7 januariZaterdag28 januariZaterdag4 februariWoensdag15 februariZaterdag3 maartWoensdag7 maartZaterdag7 aprilZaterdag14 aprilWoensdag18 aprilZaterdag5 meiZaterdag12 meiZaterdag30 juniEerste zaterdag van de maand: MEC geopendTata-instuif (live volgen van partijen Tata)Eerste zaterdag van de maand: MEC geopendTraining van grootmeester Robin SwinkelsEerste zaterdag van de maand: MEC geopendTraining van grootmeester Artur JussupowEerste zaterdag van de maand: MEC geopendCinéMax (halfjaarlijks filmmiddag)Training van grootmeester Matthew SadlerEerste zaterdag van de maand: MEC geopendDe halfjaarlijkse boekenbeurs van 11.00-14.00 uurOns jaarlijkse pleinfestivalKijk op www.maxeuwe.nl voor meer informatie over deze activiteiten.36rekening 5401670 t.n.v. StichtingMax Euwe Centrum te Amsterdam