Pieter Lamoré en Anneke Vermeulen Cochleaire ... - Fenac

HARRY SIMKENS EN LUDO VERHOEVENHet doel van de eerste onderzoekscycluswas :• Samenstellen van het testmateriaalin de diverse auditieve domeinen enpassend bij de leeftijdsgroep van 5 tot10 jaar.• Zicht krijgen op de ontwikkelingvan auditieve vaardigheden bij denormaalpopulatie• Vaststellen van de invloed vanvariabelen zoals woordenschat, intelligentie,auditief geheugen, spraakpraxisen woordvinding op de auditievecompetentie.• Inzicht verkrijgen in de relatie tussenleesvaardigheden en auditievecompetentie.Binnen het kader van een onderzoeksprojectvan de sectie orthopedagogiekvan de Universiteit Nijmegenzijn in het voorjaar 2000 in totaal 420autochtone kinderen uit het basisonderwijsen speciaal basisonderwijs inde omgeving van Nijmegen onderzocht.Doctoraalstudenten van genoemdesectie voerden het onderzoekuit. Het selectiecriterium voor de kinderenuit het speciaal basisonderwijswas een normale intelligentie en eenleesachterstand van ongeveer 2 jaar.Deze groep kreeg voorlopig de kwalificatiedyslectische kinderen. Op debasisscholen werden kinderen uit degroepen 2,3,4,5 en 6 geselecteerd meteen normaal basisgehoor en zonderonderwijsdoublure. Per leerjaar zijnongeveer 70 leerlingen onderzocht.2. Methode en opzet en praktischetestervaringenBij de opzet van het onderzoek zijnwe er vanuit gegaan dat de onderzoekenop de diverse scholen (17 locaties)moesten worden uitgevoerd. Ditbetekende dat we niet de beschikkinghadden over standaard meetinstrumenten,zoals bijvoorbeeld eenaudiometer. We hebben ervoor gekozende tests op te nemen op een audioCD en af te draaien op een zogenaamdegettoblaster in combinatiemet een kwalitatief goede hoofdtelefoon.Voorafgaand aan elk onderzoekwerd het instrumentarium geijkt meteen geluiddrukmeter, zodat degeluidssterkte precies geregeld konworden op het gewenste geluidsniveau.Alle studenten werden voorafgetraind en geïnstrueerd over de tevolgen meetprocedure. Het onderzoekwerd opgedeeld in twee sessiesvan ongeveer een uur. De volgordevan de tests wisselde per leerling omte voorkomen dat bepaalde onderdelendoor aandachtsproblemen mindergoed werden uitgevoerd.Voorafgaandaan het onderzoek werden allekinderen gescreend op het gehoorvoor de frequenties 500, 1000 en 2000Hz. Daarnaast werden op de niveausvan 40 en 50 dB monaurale en binauralespraakaudiometrie uitgevoerd omte controleren of het spraakverstaanop deze geluidssterkte voldoendewas. Voldeden de kinderen niet aande gestelde criteria van een goedgehoor, dan werden de kinderen uitgeslotenvoor verder onderzoek.De auditieve tests bestonden uit deonderdelen:Spraakverstaan in ruis (auditievefiguur-achtergrondtest)Bij de spraakverstaan in ruistest werdnagegaan in welke mate proefpersonenin staat waren spraak te verstaanin een storende ruisomgeving. Deaangeboden spraak bestond uit cvcwoordenen de omgevingsruis waszogenaamde spraakruis. De woordjeswerden in een mengverhouding metde ruis van -2 en -5 dB aangeboden.Elk oor werd afzonderlijk getest.Gefilterde spraaktestBij de gefilterde spraaktest werd nagegaanof de proefpersonen in staatwaren bewerkte spraak te verstaan.De spraakbewerking bestaat uit frequentiefiltering.De spraak (cvcwoorden)wordt op twee manierengefilterd. In de lage bandfilteringwordt alle frequentie-informatieboven de 500 Hz gefilterd. In de hogebandfiltering wordt alle frequentieinformatietot 3000 Hz gefilterd. Als despraak door de lage of hoge band filteringafzonderlijk wordt beluisterd,dan kan de spraak nagenoeg niet verstaanworden. Indien beide bandenworden samengevoegd dan geeft ditwel herkenbare spraak. Om desamenwerking tussen beide te testenwordt de hoge en lage band elk aanéén oor aangeboden.WoordherkenningstestHet doel van de woordherkenningstestis nagaan in hoeverre de luisteraarin staat is gefragmenteerdspraakmateriaal (waarbij er zijn klinkersof medeklinkers uit bestaandewoorden zijn weggelaten) te reconstrueren.Deze taak vereist naast engoede woordenschat, ook een adequaatwaarnemingsmechanisme van fonologischerepresentaties. De woordherkenningstestis een bestaand onderdeelvan de Taaltest voor Kinderen.Temporele testHet doel van de test is het bepalenvan de temporele resolutie van hetgehoor. De definitie van temporeleresolutie is bij deze test: de kortstetijdspanne die tussen twee auditievestimuli mogelijk is om de twee stimulinog afzonderlijk waar te nemen. Destimuli in deze test zijn sinustonenmet een frequentie van 1000 Hz, dieal of niet gescheiden zijn door eenkorte pauze (interstimulus tijd , ISItijd).In de testprocedure wordt via degedwongen keuzemethode bepaaldbij welke stimulussequentie de pauzewordt waargenomen.Competitieve spraakDe competitieve spraaktest is een testwaarbij aan het niet luisterend oorstoorinformatie (ruis of spraak) gegevenwordt, terwijl aan het andere oor(het luisterend oor) woordjes wordenaangeboden. De proefpersoon wordtbij deze test gedwongen selectief teluisteren met het luisterend en destoorinformatie op het andere oor tenegeren. Het doel van deze test is nate gaan in hoeverre proefpersonen instaat zijn informatie die op het linkeren rechteroor worden aangebodenvan elkaar te scheiden.Dichotisch spraakverstaanDichotisch spraakverstaan is devaardigheid informatie die op elkoor afzonderlijk wordt aangebodente verstaan. Indien het spraakaanbodaan het rechteroor verschillendis ten opzichte van links, dan zou bijeen normaal werkend auditiefmechanisme de informatie vanbeide oren waargenomen moetenworden. Dit waarnemen stelt eisenaan de samenwerking en coderingsvaardigheidvan beide hersenhelften.In theorie is het te verwachtendat de informatie aangeboden aanhet rechter oor een licht voordeelheeft ten opzichte van de informatiedie is aangeboden aan het linkeroor.Doel van deze test is het meten vande samenwerking tussen beide orenmm VHZ . jaargang 41 nummer 4 . december 2000