Toeristisch Informatieblad - Gemeente Dessel

Inleidinguitgave vanDienst Toerisme / VVV DesselAdministratief Centrum “De Plaetse”Hannekestraat 12480 Desseltel. 014 38 99 20www.dessel.beDessel...Dessel is een zelfstandige gemeente in de Antwerpse Kempen. De gemeente maakt deeluit van de provincie Antwerpen, het arrondissement Turnhout en het kanton Arendonk. Hetis gesitueerd op 6 km ten noorden van de gemeente Mol. Dessel maakt samen met Balen,Mol en Retie deel uit van de toeristische groep ‘Kempense Meren’.De gemeente presenteert zich graag als ‘natuurlijk veelzijdig’. Gelegen aan een kruisingvan kanalen staat Dessel bekend om zijn prachtige groengebieden. Dessel bezit eenenorme publiekstrekker. Aan het kanalenkruispunt vind je de Sas4-Toren, een uitkijktorenvan 37 meter hoog met een schitterend uitzicht op het kanalenkruispunt, de vele bossenen waterplassen die de omgeving rijk is. In het gebouw onder de Sas4-Toren vind je eententoonstelling, die drie thema’s - het witte zand, de blauwe kanalen en het groene toerisme– combineert in één unieke opstelling. De tentoonstelling richt zich tot een breed publiek.Diverse visuele en auditieve presentatietechnieken boeien de bezoeker op een attractievemanier.De Pannenkoekenboot aan Sas 4 vormt een originele halte op uw trip. In recreatieparkCampina Strand, vroeger een schitterend moeras- en heidegebied, zijn vooral decamping, de zwem- en roeivijver en het strand populair. Dessel was de eerste gemeente inVlaanderen die uitpakte met een mountainbikeroute, het Campinapad. Wie in een rustigertempo wil fietsen, kan kiezen voor de bewegwijzerde themaroute Vaartketsersroute.Het fietsknooppuntennetwerk zorgt voor aansluiting met de Limburgse en de BrabantseKempen (NL).Wie Dessel hoort, denkt aan de nucleaire activiteiten. In Isotopolis maken groepen aande hand van een permanente tentoonstelling over kernenergie en kernafval kennis met desector. Tegelijk is de witzandontginning een bron van industrie en toerisme. Het kwartszandis wereldberoemd en de ontginning ervan heeft een zichtbare impact op het landschap. Erzijn grote waterplassen ontstaan die na ontginning een bestemming krijgen als natuur- ofrecreatiegebied. De Desselaar is gastvrij. Toeristen kunnen overnachten in hotel Alauda,vakantiewoningen Kempenshuis en het Waterhuysje, camping Campinastrand en deverschillende kamphuizen. In diverse restaurants en tavernes kan je lekker en gezelligtafelen.Dessel telt nog meer plaatsen die een bezoekje waard zijn: het administratief centrum‘De Plaetse’ met in de hal de brouwketel van de vroegere brouwerij Campina, hethistorisch gemeentehuis, de St-Niklaaskerkmet schilderijen van Karel Ooms, deBoeretanghoeve met als oudste vermelding1406, het vernieuwde marktplein met eenpomp uit 1842 en het Campinaplein dat in2005 werd verkozen tot het mooiste plein vande provincie Antwerpen. Je kan een rondritlangs de belangrijkste attracties maken met hettoeristische treintje ‘Kempenexpress’.Dessel wordt in de Kempense Meren omringddoor toeristische toppers als het Zilvermeer,Jachthaven Port Aventura, SunParks, deKeiheuvel, de Olmense Zoo, De Linde, deabdij van Postel en veel natuur. Dessel ligt aanSas 4, letterlijk, op een kruispunt van al dezeattracties. Kortom een ideale uitvalsbasis omde regio te verkennen.FotografieWhite LightKarel VerbruggenFrans BlankertWim WuytsMarc SlegersStijn EyckmansOntwerp en realisatiewww.SVHdiezain.be

Dessel,groene paadjes enzilveren zomen.Een groen lappendekenvan donkere dennenbossen,malse weiden enwuivende maïsakkers.Oppervlakte: 2 703 haLigging: Antwerpen 60 kmGeel 15 kmKasterlee 13 kmLommel 19 kmMol 6 kmRetie 4 kmTurnhout 15 kmE34 op 7 kmDe geschiedenis van DesselHet grootste gedeelte van de geschiedenis van Dessel is verbonden met die van Mol enBalen. In de middeleeuwen vormden deze drie dorpen één voogdij, die eigendom was vanhet benedictijnenklooster van Corbie, een stadje niet ver van Amiens in Picardië. Omwillevan de verre afstand tussen de abdij en haar goederen in de Kempen werden Mol, Balen enDessel in de naam van de abdij bestuurd door een voogd, vandaar de benaming voogdij.In de Schepenbank, het belangrijkste rechterlijk en bestuurlijk orgaan van de voogdij,hadden de inwoners van Dessel slechts één vertegenwoordiger. De plaatselijke voogdenen de hertog van Brabant ondermijnden echter al vlug de invloed en de macht van Corbie.In 1559 besluit de abdij de voogdij Mol, Balen, Dessel te verkopen. Vanaf dan wordt zijbestuurd door Heren. De eerste in de rij was Godfried van Bocholt. Het wapenschild vanAlexander-Balthazar Roelants die de heerlijke rechten in 1666 kocht, werd in 1965 ookhet officiële gemeentewapen van Dessel. Met de Franse revolutie verdwenen de feodalestructuren en viel de voogdij uit mekaar in drie afzonderlijke gemeenten. De zelfstandigheidvan Dessel werd definitief met de Belgische onafhankelijkheid en werd sindsdien alleen nogbedreigd met de fusieplannen van de jaren zeventig, toen men van Dessel en Retie ééngemeente wou maken.Onafhankelijke GemeenteIn de vroege middeleeuwen was Dessel niet alleen op bestuurlijk vlak van Mol afhankelijk,maar ook op kerkelijk vlak. De eerste sporen van een gebedshuis dateren van 1224. In datjaar wordt Mattheus van der Haegen als kapelaan-koster vermeld, wat doet vermoedendat er toen hier een kapel stond. De groei van de bevolking en de verre afstand tussenDessel en de kerk van Mol deden de vraag naar een eigen zelfstandige parochie groeien.De kerkelijke overheid had wel oren naar deze vraag, vooral omdat in de winter de afstandtussen Dessel en Mol moeilijk te overbruggen was (destijds moest je via de Boeretang naarMol). De voorwaarde was echter wel dat de inwoners van Dessel bekwaam waren om eenpriester te onderhouden. In 1271 werd hierover een akkoord bereikt en kan Dessel als eenzelfstandige parochie beschouwd worden. Ongetwijfeld een mijlpaal in de geschiedenis vanonze gemeente. In 1971 werd het zevenhonderdjarig bestaan van Dessel dan ook uitbundiggevierd.Geschiedenis

GeschiedenisOp het grondgebied van de gemeenteDessel kruisen drie kanalen, eenunicum in Europa. Het kanaal Bocholt-Herentals, Dessel-Schoten en Dessel-Kwaadmechelen kruisen aan Sas 4. Ditgebied is dan ook gekend omwille vanzijn watersporten. In combinatie met detalrijke fiets- en wandelmogelijkhedenen de Sas4-Toren is dit een uitzonderlijktoeristisch hoogtepunt.De geschiedenisvan de kanalenIn 1517 keurde Keizer Karel een projectgoed om een kanaal te graven met alsdoel een verbinding tot stand te brengentussen de Luikse wapenindustrieen de Antwerpse haven. Door degodsdienstoorlogen viel het projectechter stil.De Spaanse veldheer Spinola blaast hetplan in 1625 nieuw leven in, maar daneerder als defensiekanaal. Helaas zijn erdoor de oorlogsomstandigheden geenfinanciële middelen beschikbaar.Daarna komt Napoleon terug aandravenmet het plan. De werken tussenMaastricht en Bocholt startten in 1808,maar Napoleon kent zijn “Waterloo” in1815 en de plannen belanden opnieuwin de koelkast.Na de onafhankelijkheid van Belgiëin 1830 worden de plannen opnieuwboven water gehaald. Tussen 1843 en1860 werd het Kempens Kanaal dan ookwerkelijk gegraven:1843-1844: Bocholt-Lommel1844-1846: Blauwe Kei-Herentals1846-1860: Herentals-AntwerpenIn een later stadium wordt hetverbindingskanaal Dessel-Schoten enDessel-Kwaadmechelen gerealiseerd.Het eindresultaat is een unieke kruisingvan kanalen aan Sas 4.De ontdekking van het witte zandHet wereldbefaamde “zand van Mol” is afkomstig van een afzetting uit het plioceentijdperk. Deze zandlaag werd 2.000.000 jaar geleden gevormd in de bedding van eenriviermond.Omstreeks 1850 vaarde een Mechelse schipper, zijn lichter geladen met wit zand, via hetspiksplinternieuwe Kempens kanaal naar Luik. Zijn aandacht werd getrokken door hetzand op de oever dat nog witter leek dan wat hij aan boord had. De schipper nam eenstaal, liet het keuren met als resultaat: het allerbeste zand voor het maken van glas. Hetzien laden van het wit zand was voor Antoon van Eetvelde, rentmeester van de Postelsebarones Elisabeth le Candèle de Gijseghem de aanleiding tot aankoop van de woesteheidegronden langs het kanaal. De ontginning van het kwartszand kon beginnen.Inmiddels is het zand dat door SCR-Sibelco ontgonnen wordt, wereldbekend en wordtkwartszand in ontelbare toepassingen gebruikt zoals bijvoorbeeld glasvezels, keramiek,glazuur, waspoeder, tandpasta enz.De VaartketsersWat is een vaartketser? Vroeger waren er binnenschepen zonder motor. Die schepenwerden door de vaart getrokken van op de kant. Zo’n schip voorttrekken, dat noemen ze‘jagen’. Dat werd dikwijls gedaan door mannen, vrouwen en zelfs kinderen. Maar met detijd gebruikten ze daar ook paarden voor. De hoefijzers van die paarden ketsten af op degrindkeien van het jaagpad. Een vaartketser is dus iemand die met een paard een schipover de vaart trekt. In oorlogstijd, wanneer de paarden opgeëist werden door het leger,trokken zelfs mensen de schepen.Die mannen hadden ook dikwijls bijnamen. Op een bepaald moment waren er vier die zede Mus, de Kraai, de Kiewit en de Koekoek noemden. En zo konden ze in Dessel zeggendat er vier vogels waren die een schip konden voorttrekken.Het Desselse streekproduct is genoemdnaar de Vaartketsers. De Ketser is eenlekkere graanjenever. Dit streekproductis te verkrijgen in het administratiefcentrum “De Plaetse” en aan de Sas4-Toren (tijdens openingsuren) in allerleivarianten.

Fietsers- envoetgangersbrugDe fietsers- en voetgangersbrug isgelegen ter hoogte van Zanddijk overhet kanaal Dessel-Schoten.Deze brug werd bij het begin vanWereldoorlog II op 10 mei 1940opgeblazen om de opmars van deDuitse soldaten te vertragen. In 2006werd een nieuwe brug geplaatst om hetdoor het kanaal doormidden gesnedengebied “Het Goor” terug tot één geheelte maken.Deze brug legt een link tussen debestaande fietspaden op de westelijkeoever van het kanaal en de jaagpadenop de oostelijke oever. Zo kan derecreatieve wandelaar of fietser genietenvan de uitgestippelde vaartketsersroutelangs het beschermd landschap ’t Goor,en vervolgens via de nieuwe brug hetnatuurgebied ‘Turkije’ bereiken.Ook de wandelpaden “Groesgoorpad”en “Vijverpad” worden met elkaarverbonden zodat het aaneengeslotenwandelgebied meer mogelijkhedenbiedt.Bezienswaardigheden

Sas4-TorenOp het grondgebied van Dessel, Sas 4, kruisen de drie kanalen Bocholt-Herentals, Dessel-Schoten en Dessel-Kwaadmechelen, eenunieke plek. Om deze reden werd er gekozen op dit kanalenkruispunt een uitkijktoren te plaatsen.De Sas4-Toren is 37 meter hoog en geeft een schitterend uitzicht. Bij helder weer kan je ettelijke kilometers ver zien. De toren telt 217trappen en is makkelijk te betreden. Om ook mindervaliden de kans te geven hiervan te genieten, zijn er webcams op de top geplaatstwaarvan de beelden onderaan te bekijken zijn. Ook op de gemeentelijke websitewww.dessel.be kan je de beelden bekijken. Het geeft je een impressie van water bovenop de Sas4-Toren te zien is, maar niets kan tippen aan de realiteit. Dusde 217 treden beklimmen loont zeker en vast de moeite. En de conditie wordter ook niet slechter van…Voor de kinderen is er een natuurlijk speelbos waar ze naar hartelust kunnenravotten.BezoekerscentrumIn het gebouw onder de toren vind je een gloednieuw bezoekerscentrum waarde gemeente Dessel, NV De Scheepvaart en Sibelco NV gezamenlijk hunverhaal brengen. Dessel stelt zijn troeven voor, met de klemtoon op het groenen de vele mogelijkheden voor het wandel- en fietstoerisme. De Scheepvaartvestigt de aandacht op het belang van het kanalennet, vooral op economischvlak maar ook voor de recreatie. Sibelco, dat in de streek al sinds de 19e eeuwkwartszand ontgint, belicht de ontginning van dit kwartszand en het belangervan voor ons dagelijks leven.Kortom, een unieke tentoonstelling die drie belangrijke thema’s voor deze streekcombineert in één unieke opstelling.Constant worden de talrijke verbanden duidelijk: tussen de kanalen en hetkwartszand, de kanalen en het toerisme, de waterplassen (ontstaan door dezandontginning) en de recreatie en/of de natuur, enzovoort. De verhalen van degemeente Dessel, De Scheepvaart en Sibelco kruisen elkaar voortdurend enlopen vaak ook parallel.De tentoonstelling richt zich tot een breed publiek. Met diverse visuele enauditieve presentatietechnieken worden de onderwerpen op een boeiende enattractieve manier aan de m/v gebracht.De Sas4-Toren is samen met de permanente tentoonstelling zeker een bezoekjewaard.Gratis toegangDe toegang tot de Sas4-Toren en de tentoonstelling is gratis.Voor een groepsbezoek buiten de openingsuren of een begeleid bezoek wordteen vergoeding gevraagd.OpeningsurenDe Sas4-Toren is dagelijks open en gratis te bezichtigen van zonsopgang totzonsondergang.De tentoonstelling is van april tot en met oktober dagelijks, uitgezonderd opmaandag, van 13 tot 17 uur geopend, onder voorbehoud van onvoorzieneomstandigheden. In juli en augustus is de tentoonstelling ook geopend opmaandag. Groepsbezoeken kunnen op aanvraag.Meer infoToeristische dienst van de gemeente Dessel,tel. 014 38 99 20 of 014 38 99 35,e-mail: toerisme@dessel.be

BezienswaardighedenDessel MarktHet marktcentrum van Dessel werd een hele tijd geleden vernieuwd en is sindsdien eenpareltje voor het oog. Omringd door schitterende gebouwen zoals de Sint-Niklaaskerken het oude gemeentehuis, is ze zeker een bezoekje waard. Op het marktplein vind jeeveneens nog de beschermde “Dorpspomp”.Deze pomp werd geplaatst in 1842. Bij de herstelling van de pomp in 1876 werd er eenarduinen bovenstuk op geplaatst. Dit arduinen bovenstuk is ondertussen een beschermdmonument.Sint-NiklaaskerkDe oudste gedeelten van de huidige kerk dateren vermoedelijk van het einde van de 15eeeuw. Sommige auteurs zetten resoluut de datum 1486 voorop. De toenmalige kruiskerkonderging in de 18e eeuw kleine uitbreidingen, met twee zijaltaren en twee nissen aande hoofdbeuk. In 1863-1864 werd de kerk opmerkelijk vergroot, met een doopkapel, eensacristie en twee zijbeuken.Deze kerk kreeg het in september 1944 zwaar te verduren. Het wegtrekkende Duitse legergebruikte de toren als uitkijkpost om het Engelse leger over het kanaal te Mol-Donk tekunnen gadeslaan. De Engelsen namen de toren met kanongeschut onder vuur en de helekerk werd zwaar beschadigd.De commissie voor monumentenzorg kwam ter plaatse zien of de beschadigde kerk aldan niet voor herstelling in aanmerking kon komen. Ze oordeelde dat de toren hersteld konworden en ook moesten drie muren blijven staan: ten noorden en ten zuiden de kruisbeukenen ten oosten achter het hoofdaltaar. Momenteel kunnen we dan ook spreken van eendriebeukige kerk met kruisbeuk, koor met zijkapellen en westertoren. Bij de wederopbouwvan de kerk werd de vloer van de kerk sterk verlaagd, zodat de oude muren ondermetseldmoesten worden en oude graven, die zich in de kerk bevonden, verwijderd werden. Inhet torenhuis bevinden zich nog een aantal oude grafstenen, die toen bewaard werden.Er werden eveneens nog enkele fundamenten gevonden, vermoedelijk van de eerstekruiskerk.Oud GemeentehuisHet oude gemeentehuis was niet het eerste gemeentehuis van Dessel. Nadat Dessel eenzelfstandige gemeente werd, drong de bouw van een gemeentehuis zich op. Wanneerhet eerste gemeentehuis gebouwd werd is niet met zekerheid geweten, vermoedelijktussen 1805 en 1810. Op de markt tegen het kerkhof aan, met de voorgevel naar de marktwerd een gebouw opgetrokken met twee kamers en in het midden een hal. De ene kamerdeed dienst als gemeentehuis, de andere als schoollokaal. Dit allereerste gemeentehuiswerd afgebroken in 1934. Op 6 mei van dat jaar werd het nieuwe gemeentehuis inneorenaissancestijl ingewijd.Tussen 1934 en 1996 waren de administratieve diensten in dit gebouw gevestigd. In 1996verhuisden zij naar het nieuwe administratieve centrum “De Plaetse”.Het oude gemeentehuis wordt nog steeds gebruikt voor huwelijken, jubileums, ed. Ook zijner nog enkele diensten gehuisvest zoals vzw Stora, Fanc, PWA en Heemkundige Kring “DeGriffioen”.Karel OomsKarel Ooms (1845 - 1900) werd geboren op 27 januari 1845 in een eenvoudig landbouwersgezin in het Kempense Dessel. Reeds vroegwerd duidelijk dat de jonge Ooms tekentalent bezat. Op twaalfjarige leeftijd, werd hij met de financiële steun van de gemeente Dessel,leerling aan de Antwerpse academie. Dit betekende het begin van zijn Antwerpse loopbaan als kunstschilder. Ooms vestigde zichimmers definitief te Antwerpen, hoewel hij zijn familie te Dessel regelmatig bleef bezoeken.In 1865 werd Ooms laureaat van de Academie. Het was het hoogtepunt van zijn opleiding en dit werd op een passende wijze gevierd,met een feestelijke ontvangst, die de Desselse dorpsgemeenschap had voorbereid. Uit dankbaarheid voor dit feest schilderde Ooms voorde zijaltaren van de Sint-Niklaaskerk van zijn geboortedorp, twee altaarstukken: “Onze-Lieve-Vrouw die de rozenkrans geeft aan de H.Dominicus” (1866) en de “Hemelvaart van Christus”(1868).

Administratief Centrum “De Plaetse”BeziensVroeger werd de zuidelijke kant van de markt gedomineerd door de gebouwen van de oude Brouwerij Campina. De brouwerij werd inde jaren 1850/60 in een ambachtelijke vorm opgericht. De oprichter was Martinus Verbeeck (1803 - 1890). Zijn kleinzoon Edmondbreidde met zijn zwagers Karel en Ernest Minnen, de brouwerij uit tot een industrieel bedrijf “Verbeeck en Minnen” geheten, dat in 1922de naam Campina kreeg en in 1929 een naamloze vennootschap werd.Naast de pils Golding Campina werd er ook nog Skipper-ale, het abdijbier Postel en een aantal tafelbieren gebrouwen. In 1987 werdde Campina opgekocht door Brouwerij Maes. Op 1 januari 1990 werd elke activiteit in Dessel stopgezet. De productie van GoldingCampina gebeurt voortaan in Waarloos en de productie van Postel is aan een andere brouwerij verkocht. Het hele complex werdverkocht aan het gemeentebestuur met de bedoeling hier een nieuw administratief centrum te bouwen.Het grootste gedeelte van het gebouw werd gesloopt, met uitzondering van de brouwtoren. Deze ketel werd geïntegreerd in hetadministratief centrum en staat er vandaag de dag nog steeds.Het Administratief Centrum werd in maart 1996 officieel geopend en kreeg de naam “De Plaetse”. De bronzen plaat in de inkomhal legthet verband met brouwerij “De Campina” die hier gevestigd was.CampinapleinliedOp de tonen van ‘k Heb bijna allesvan Bart Van den BosscheHet CampinapleinHet Campinaplein geeft de Desselse dorpskern een eigentijdse en harmonische lookwaardoor het uitgegroeid is tot één van de trekpleisters in het centrum van Dessel.Dankzij de grote toegankelijkheid en het open karakter hadden de Desselaars, zoweljong als oud, er onmiddellijk een thuisgevoel. Het Campinaplein werd al snel eenontmoetingsplaats voor mensen van elke leeftijd. Ouderlingen uit het rusthuis dat aanhet plein gelegen is, ontmoeten er de jongeren die de bibliotheek bezoeken. Vaakworden er ook allerlei evenementen georganiseerd.De streek rond Dessel is gekend voor de zandontginning. De ontwerpers van dit projecthebben dit bijzonder kenmerk willen symboliseren. Zij hebben zich laten inspirerendoor de gele tint van het zand en hebben dan ook bij hun materiaalkeuze geopteerdvoor een gele straatbaksteen. De waterplassen, ontstaan door zandontginning,worden verwerkt in een moderne waterpartij die een belangrijke functie vervult op hetplein. Een bruggetje, houten terrassen, banken in blauwe hardsteen… maken er eenuniek geheel van.In augustus 2005 werd het Campinaplein door Radio 2 uitgeroepen tot het mooisteplein van de provincie Antwerpen. Bart Van den Bossche schreef hiervoor hetCampinapleinlied op de tonen van ‘k Heb bijna alles.In september 2006 werd dit plein verrijkt door het schitterende kunstwerk “DeKanaalnimfen” van Lieven Maes. Uit een ruw blok Belgisch arduin van maar liefst8 ton heeft de kunstenaar drie vrouwenfiguren, ‘nimfen’, uitgehouwen die het blokmet hun gestileerde rondingen omgeven. Hun armen verstrengelen zich als vleugelsbovenaan het blok. Vanuit deze kruising vloeit er water over de nimfen, wat hun gladdesensualiteit nog vergroot. Zo creëert Lieven Maes een spel van contrasten nl. steenen water, ruw en zacht, beweging en stilstand, eeuwigheid en vergankelijkheid entegelijk een effect van klatering en schittering.RefreinMocht je toevallig eens in Dessel zijnNeem dan toch eventjes tijdGa er genieten van het beste pleinJe zorgen ben je snel kwijt’t Is in de Kempen, dus het is er stilEr is zelfs water, zoveel je maar wilIs het te warm, dan heb je de fonteinDat is een stuk van het CampinapleinJe kan er drinken van het beste bierJa, zo nen Helles zorgt voor veel plezierHij werd gebrouwen op’t CampinapleinJa, je kan op slechtere plaatsen zijnOf je voor Witgoor bent of Dessel SportOf een beroemde motorcrosser wordtAl ben je groot, al ben je heel erg kleinKom eens genieten op het beste pleinEn Desselina speelt accordeonEn de fanfare met een bombardonZe komen spelen op dit heerlijk pleinJe moet er komen, ja, je moet er zijnJe hebt er zeker al wel van gehoord’t Is hier dat men zo druk naar water boortEn als je ’t op het plein te rustig vindtGa dan naar Graspop of naar Dessel SwingtDus goede vrienden, het is een feitDe rest van Vlaanderen is zijn titel kwijtEn dat zal zeer doen, zeker, dat doet pijnDessel heeft gewoon het beste plein

waardigheden

BezienswaardighedenKerk van de Heilige FamilieOp 15 september 1935 werd de kerk van de heilige familie in het gehuchtWitgoor plechtig ingezegend. Op 29 maart 1936 werd voor het eerst orgelgespeeld. Het orgel is afkomstig uit de kerk van Retie en werd in 1979geklasseerd. De orgelkast dateert van 1730 en het muziekmondstuk vande pijpen dateert van 1630. De kerk van Witgoor wordt reeds van bij destichting bediend door paters van Postel.De kerk werd ontworpen door architect Stan Leurs en getuigde van eenvooruitstrevende architectonische opvatting. Wanneer in werken overmoderne bouwkunst de naam van Leurs vemeld wordt, wordt ook meestalnaar zijn verwezenlijkingen in Witgoor verwezen.Kapel van het Heilig KruisNaast de kerk van het centrum had vroeger elk gehucht ook een eigen kapel. Alleende kapel van de heide staat er nog. Over de stichting van deze kapel schreef pastoorWuydts in de 18e eeuw het volgende: “Op het einde van de vasten van het jaar 1704maakte men op het landelijk gehucht, in de volksmond de heyde, een berg ongeveer inhet midden van de huizen.Deze berg werd Calvarieberg genoemd. Op paas-zaterdag 21 maart, trokken we inprocessie naar die berg, plaatsten er een kruis en bevestigden daarop het beeld van degekruisigde Christus. Dit deden we met uitdrukkelijke toestemming van de Heer Vicariusvan ‘s Hertogenbosch, Petrus Govarts, op grond van sessie 25 in het decreet over deaanroeping van relikwieën van de heiligen.”

De pastorieIn 1778 is men begonnen aan de bouw van deze pastorie. Het werd een groot huis met ruimte voor drie geestelijken en een dienstmeisje.Naast de pastoor en de kapelaan verbleef er immers ook de rector van de Latijnse school. Op het gelijkvloers waren trouwens tweeklaslokalen voorzien voor deze school. Latijnse scholen waren in de 17e en 18e eeuw geen uitzondering in de Kempen. Naast Desselhadden o.a. Retie, Mol, Geel en Turnhout een Latijnse school, waar jongens voorbereid werden op de studies voor priester of anderehogere studies.Opmerkelijk was dat heel wat studenten van buiten Dessel hier kwamen studeren. Zij kwamen vooral uit Noord-Brabant (NL), Antwerpenen regio Brussel-Leuven. De studenten verbleven hier van oktober tot einde augustus. Het schoolgeld bedroeg jaarlijks 4 gulden.Voor kost en inwoon bij Desselse burgers betaalden ze ongeveer 110 gulden per jaar. De laatste sporen van de Latijnse schooldateren van 1795.De pastorie is één van de weinige historische gebouwen, die Dessel nog rijk is. Het huidige gebouw dateert van rond 1780 en isopgetrokken in een sobere maar mooie, classicistische stijl. De opbouw van de voorgevel is zuiver symmetrisch en geconcentreerdrond een middengedeelte met de deur, een venster op de eerst verdieping en een dakvenster, dat uit het schilddak springt.Van oude pastorij naarmodern sociaal huisBegin 2004 besliste de gemeenteraad dePastorij te renoveren tot een sociaal huis. Inapril 2009 namen het OCMW en de socialedienst van Dessel er hun intrek.De BoeretangHet oudste document in verband met de geschiedenis van deze oude hoeve gelegen aande Witte Neet, dateert uit 1406. De onmiddellijke omgeving werd in 1976 geklasseerd alslandschap. De gebouwen werden als monument beschermd in 1989.In 1831 verbeef Hendrik Conscience gedurende een tweetal maanden op de boerderij,waar hij door de verhalen van de bewoners inspiratie opdeed voor het schrijven van zijnboek “Rikke-tikke-tak”.In 1992 werden in opdracht van de huidige eigenaars de restauratie- enverbouwingswerken van stal en schuur aangevat. Zij werden omgebouwd tot eenruim en modern ingericht ontmoetingscentrum voor het geven van privé-feesten,seminaries, conferenties, huwelijksfeesten, tentoonstellingen, enz. Ook de vest rond degebouwen werd terug opengelegd en met de Kleine Nete verbonden.

Natuurgebied“Het Groesgoor”Natuur in DesselLangs de oevers van de Turnhoutse Vaart vind je het natuurgebied “Het Groesgoor”. Als jeje ogen goed de kost geeft, merk je de typische begroeiing langs de waterweg. Alles wat jeziet, zowel water als natuur, is het werk van de mens. Vijftien jaar had men nodig, van 1844tot 1859, om deze Vaart met de schop te graven. Met het graven van dit kanaal werdende dorre Kempense gronden met hun zure bodem wat vruchtbaarder gemaakt door ze tebevloeien. Vandaar de talrijke sloten en grachtjes in dit gebied.Na de aanleg van het kanaal werden beplantingen uitgevoerd. In die tijd experimenteerdende planters graag met verschillende soorten. Je vindt in het Groesgoor dan ook een variatieaan planten en bomen.Natuurgebied“Het Goor”Het Goor, eertijds een 100 ha grootmoerasgebied, werd tijdens de EersteWereldoorlog in bouw- en weilandenomgezet. Tussen 1934 en 1938 werdener door het gemeentebestuur visvijversaangelegd. Eén vijver werd in 1936verhuurd en deed al snel dienst alszwem- en roeivijver, het Campina Strandgenaamd.Bij Ministerieel Besluit van 6 juli 1993werd het landschap gerangschikt omwillevan zijn natuurwetenschappelijke enesthetische waarde.De natuurwetenschappelijke waardewordt voornamelijk bepaald door deaanwezigheid van een “frisse” totregelmatig overstroomde zandbodemmet een neutrale tot hoge zuurtegraaden een intermediair stikstofgehalte.De esthetische waarde wordt voornamelijkbepaald door de harmonische afwisselingvan open plassen met rietgordel enbroekbossen, Canadabossen engraslanden en door de begrenzing doorhet Kempens zijkanaal met zijn statigebomenrijen.

Sport & RecreatieWandelen inDesselDe toeristische dienst en VVV-Desselbieden je een aantal mooie wandelingenaan. De wandelbrochure, waarin allewandelpaden gebundeld zijn, is te koopbij de toeristische dienst / VVV-kantoorvoor 4 euro.GroesgoorpadAfstand:10 kmVertrek en parking: Brug O-Bis (Meistraat)Bewegwijzering: Rode pijltjesWegen:Vooral aardewegen,een zeldzamekasseiweg, rustigeasfaltwegen.StrimittenpadAfstand:5 kmVertrek en parking: Brug O-Bis (Meistraat)Bewegwijzering: Groene pijltjesWegen:Vooral aardewegen,een zeldzamekasseiweg, rustigeasfaltwegen.VijverpadAfstand:6 kmVertrek en parking: aan infobord vijverCampinastrandBewegwijzering: Houten paaltjes metafgeschuinde blauwekopWegen:Meestal aardewegen,niet geschikt voorrolstoelgebruikers.Mits enige inspanningkunnen kinderwagensmee.Natuurleerpad ‘Groesgoor’Afstand:5 kmVertrek en parking: Brug O-Bis (Meistraat)Bewegwijzering: Rode pijltjesWegen:Vooral aardewegen,een zeldzamekasseiweg, rustigeasfaltwegen.KerkepadAfstand:3,6 kmVertrek en parking: Parking AdministratiefCentrum “De Plaetse”Bewegwijzering: Zwarte pijltjesWegen:Deels verharde, deelsaardewegen. Geschiktvoor voetgangers- enfietsverkeer. Geschiktvoor kinderwagens.De ZandloperAfstand:4,8 kmVertrek en parking: Sas4-TorenBewegwijzering: Oranje pijltjesWegen:90% zandwegen,niet geschikt voorrolstoelgebruikers. 10%asfaltweg.Rondom DesselAfstand:Lus 1 Witgoor (10 km)Vertrek en parking: Sas4-TorenBewegwijzering: Paarse pijltjes - lus 1WitgoorAfstand:Lus 2 Heide (7,5 km)Vertrek en parking: Kapel van het Heilig Kruis(Heide)Bewegwijzering: Paarse pijltjes - lus 2 HeideAfstand:Lus 3 Brasel (10 km)Vertrek en parking: Sportpark BraselBewegwijzering: Paarse pijltjes - lus 3 BraselWegen:Vooral aardewegen, eenzeldzame kasseiweg,rustige asfaltwegenNatuurwandelingenmet gidsNatuurvereniging Den Bunt organiseertbegeleide natuurwandelingen. Als jeopen staat voor schoonheid, als je kangenieten van de stilte, als je de rust overje heen wil laten vallen... dan moet jedeelnemen aan deze wandelingen.Als een gids je bovendien nog demooiste plekjes kan tonen, je naar deuiterste hoekjes kan brengen... dan pasis het echt genieten.Meer info:Roger DamenBleukenstraat 82480 Desseltel. 014-37 71 55

Fietsen in DesselMountainbikeroute “Het Campinapad”Sport & RecreatieDessel was de eerste gemeente in Vlaanderen die uitpakte met een mountainbikeroute,het Campinapad. Er is de keuze uit de afstanden 29,5 / 42,5 / 48,5 of 61,5 km. Demountainbikeroute is erkend door BLOSO.Vertrek:• TC Spinnis, Pastorijstraat 51, Dessel-Centrum• Café De Koerel, Meistraat 146, Dessel-WitgoorDe brochure is te koop bij de toeristische dienst voor 2 euro.FietsverhuurdienstFietsen kunnen gehuurd worden bij:• Luc Smets,Boeretangsedreef 1,2480 Dessel,tel. 014-37 73 73• vzw Fietsenatelier Mol – afdeling Dessel,tel. 0473-86 60 37(dames-, heren-, kinderfietsen, fietsenvoor mindermobielen, tandems,mountainbikes, enz.)PaardrijdenDe recreatieruiter heeft tal vanmogelijkheden om in de uitgestrektebossen van Postel, Eersel, … buitenrittente maken. De pensionpaarden kunnengebruik maken van de verschillendeweidegangen die voor hen ter beschikkingzijn.Manege GroenendijkBoshoek z/n • 2480 Desseltel. 0477-68 09 71www.manegegroenendijk.beVaartketsersrouteWie in een rustiger tempo wil fietsen, kankiezen voor de bewegwijzerde themarouteVaartketsersroute. Ze loodst je over eenafstand van ongeveer 38 km langs de mooisteplekjes van Mol, Dessel en Retie. Men kan ookkiezen voor de verkorte route van ongeveer 32of 23 km.De brochure is te koop bij de toeristischedienst voor 2 euro.SportaccommodatieSpinhallenMen kan hier terecht voor de sporten: tennis,squash, zaalvoetbal, basketbal, volleybal,badminton, turnen, tafeltennis, ju-jutsu,taekwondo, mix fight, dans en duivensport.Pastorijstraat 51 • 2480 Desseltel. spinhal: 014-37 28 71tel. tennishal: 014-37 07 73Sportpark BraselHier kan men terecht voor badminton, basketbal,volleybal en zaalvoetbal. Aan sportpark Braselvind je de Finse Piste, een looppiste met eenzachte ondergrond van houtsnippers. De pistebestaat uit drie routes : een witte route vanexact 1.250 meter, een groene route van 818meter en een gele route van 462 meter. DeFinse Piste is gratis toegankelijk.Mogelijkheid tot douchen mits aankoopdouchekaart.Brasel z/n • 2480 DesselZaalwachter: 014-38 89 75Cafetaria: 014-38 89 76Mountainbikenonder begeleidingIn samenwerking met een aantalvrijwilligers kan je mountainbiketochtenonder begeleiding van een gidsondernemen. Een ideale uitstap voorgroepen die naast recreatief sporten ooknog iets willen ontdekken van de mooienatuur van Dessel en omstreken.Meer info:Dienst toerismeHannekestraat 1 • 2480 Desseltel. 014-38 99 20toerisme@dessel.beJoël Smets BMXCircuitIn de zomerperiode geopend opwoensdag en zaterdag van 13.30 tot16.00 uur.Meer info: www.bmx2000.beBrasel z/n • 2480 Dessel

Boottochten met De ZanderMet passagiersboot De Zander maak je gezellige, geleide boottochten over de velekanalen en meren die de omgeving rijk is. Van op het water kan je de prachtige Kempenselandschappen bewonderen. Geniet van het rustige ritme op het water. Op sommigeplaatsen moet een behoorlijk hoogteverschil overwonnen worden zodat je diep tussende sasdeuren wegzakt.De Zander is gemeerd in de Zilvermeerhaven Port Aventura, Zilvermeerlaan 9 te Mol.Meer info en tarieven:Vzw AtlantisZilvermeerlaan 102400 Moltel. 014-82 95 53www.dezander.beWatersportIn de omgeving van Sas 4, kan je naarhartelust watersporten.Volgende sportclubs hebben er hunvestiging:Kempische Windsurfclub Mol vzwNieuwedijk (Sas4)2480 Desseltel. 014-31 97 79Mol-skiNieuwedijk (Sas4)2480 Desseltel. 014-31 69 52Isotopoliseen ontdekkingstocht door de wereld van radioactieve afvalstoffenVlakbij de plaats waar radioactieve afvalstoffen verwerkt worden, hebben NIRAS enBelgoprocess een informatiecentrum hierover ingericht: Isotopolis.In deze permanente tentoonstelling met veel visuele informatie wordt een zo duidelijkmogelijke kijk gegeven op de wereld van de radioactieve afvalstoffen. Op de site vanBelgoprocess kan een opslagplaats van geconditioneerd laagradioactief afval en eenverwerkingsinstallatie voor laagradioactief vast afval bezocht worden.Meer info:Gravenstraat 732480 Desseltel. 014-33 40 31www.isotopolis.beCampina StrandHet Campina Strand, gelegen middenin de Kempen, is een ideaal verblijfs- enrecreatiedomein van 18 hectare groot.Kamperen in de natuur, genieten van jevrijheid. Overnachting in caravan of tentonder het Kempense firmament.Het Campina Strand bestaat uit zwem-,vis- en roeivijvers. Er is ook een mooiebuitenspeeltuin.Meer info:Zanddijk 62A • 2480 Desseltel. 014-37 70 75www.campinastrand.beHotelAlaudaTurnhoutsebaan 28Info en reservering: tel. 014-37 50 71www.alauda.beOvernachten in DesselVakantiehuizenKempenshuis Het WaterhuysjeNieuwstraat 41 Schans 6Info: tel. 0474-95 63 00 Info: tel. 014-37 56 37Max 10 personenwww.kempenshuis.be www.waterhuysje.beCampingCampinastrandZanddijk 62 AInfo en reservering: tel. 014-37 70 75www.campinastrand.be

OpeningsurenVVV-kantoorAdministratief Centrum“De Plaetse”Hannekestraat 12480 Desseltel. 014-38 99 20Maandag:Dinsdag:Woensdag:Donderdag:Vrijdag:08.30 uur – 12.00 uur08.30 uur – 12.00 uur08.30 uur – 12.00 uur08.30 uur – 12.00 uur13.30 uur – 16.00 uur17.00 uur – 19.00 uur08.30 uur – 12.00 uurSas4-TorenNieuwedijk 72Z2480 Desseltel. 014-37 40 68Van april tot en met oktober:Maandag: geslotenDinsdag: 13.00 uur – 17.00 uurWoensdag: 13.00 uur – 17.00 uurDonderdag: 13.00 uur – 17.00 uurVrijdag: 13.00 uur – 17.00 uurZaterdag: 13.00 uur – 17.00 uurZondag: 13.00 uur – 17.00 uurin juli en augustus eveneens geopendop maandag