Van The Passion naar “het lijden nabij” - Bisdom Rotterdam

maart2013Informatiekrant van het Bisdom Rotterdam s www.bisdomrotterdam.nl s jrg. 40 s nr. 1“Van The Passion naar “het lijden nabij”Het Paasspektakel “The Passion” krijgt een vervolg. Na eerdereuitvoeringen in Gouda en Rotterdam, wordt het muzikale evenementover de laatste uren van Jezus dit jaar opgevoerd bij deHofvijver in Den Haag, het politieke hart van ons land.In deze dynamiek wil het BisdomRotterdam opnieuw met ThePassion in Den Haag optrekken.Naast het event The Passionwordt een begeleidend projectuitgevoerd. Beoogd wordt om dediepe betekenis van het lijdensverhaalbekendheid te geven enook te kijken naar de lijdende inde eigen omgeving. We hopendat het evenement voor velejongeren een gelegenheid isom zichzelf vragen te stellenen te proberen antwoorden teformuleren.Vragen over het leven, de toekomst,de relatie met anderen.Welke boodschap haal je alsbezoeker uit het lijdensverhaal?Maaike van Berkel:Ik ging naar The Passion omdathet een moderne uitvoering vaneen verhaal was dat ik vanaf kindsaf aan al in de Kerk beleef. Metbekende acteurs, gewoon buiten opstraat. Een geweldige avond, metvoorafgaand een mooie Mis in deKathedraal van Rotterdam. Dat was,door organisatie met bussen vanuithet hele bisdom, voor alle deelnemersaan The Passion mogelijk enmaakte de Mis een gezamenlijkebeginpunt van een reis door de avonden door The Passion!”Hoe doe je dat eigenlijk: omgaanmet mensen die lijden? Kanhet lijdensverhaal, vertolkt aande hand van Nederlandstaligepopsongs en uitgevoerd doorbekende Nederlandse artiestenaan de rand van het Binnenhof,ook het persoonlijke leven rakenvan de vele jongeren die aanwezigzullen zijn? Want Pasen is nietzomaar een feest. Het is de kernvan ons geloof.OndernemenWe gaan op weg naar Pasen metde Goede Week, een bijzonderintense week waarin het leven,het lijden, de dood en de opstandingvan Jezus Christus herdachten gevierd worden. Wereldwijd,door miljoenen christenen. Inde eigen omgeving kunnen wijook onze getuigenis laten doorklinken.Bij het uitnodigen vande jongeren en het faciliterenvan hun komst naar Den Haag,zal om die reden aan de jongerenen aan hun begeleiders ietsbijzonders worden gevraagd. Hetverzoek zal zijn om voorafgaandaan - en in ieder geval na ThePassion - minstens één concreteactiviteit te ondernemen die hetlijden van mensen in de eigenGeloofsfeest: Maria centraalMet samenzang, viering van de H. Eucharistie en verschillende workshopsThema: Maria, beeld en moeder van de kerkDatum: zaterdag 9 maartLocatie: Spaanstalige parochie La Sagrada Familia,Hildegardisstraat 50 in RotterdamTijd: van 10.00 tot 14.00 uur, inclusief lunchAanmelding: tot 5 maartZie www.bisdomrotterdam.nl voor het programma.U kunt aangeven welkeworkshop u wilt volgen.Van harte welkom!“Thom Oosterveer:Ik ben naar The Passion met mijnjongerengroep (RKJ Lisse) geweest.Dit gaf stof tot nadenken. Je ziet echthoe zwaar Jezus het gehad moethebben. Hierdoor kreeg ik persoonlijkmeer respect voor Jezus, omdat Hijdit allemaal heeft doorstaan voorons. Ga ik dit jaar weer? Natuurlijk!Het was vorig jaar erg indrukwekkend,en ik wil het dit jaar ook niet missen.omgeving aandacht geeft. Hetlijdensverhaal van The Passionwordt zo ook een oproep ombewust in het leven te staan.In de periode tussen Pasen enPinksteren zullen we contactzoeken met jongeren, vrijwilligersen professionals die bij deviering en het evenement aanwezigzijn geweest. We zullen henvragen wat The Passion hen heeftgedaan. Of zij er over hebbennagepraat, of ze activiteiten in deeigen omgeving hebben ondernomen?Verslag hiervan kuntu vinden op de website www.bisdomrotterdam.nl, de jongerenwebsitewww.mobielehelden.nlen in het volgende nummer vanTussenbeide.The Passion 2013 wordt opWitte Donderdag 28 maart om20.25 uur live uitgezonden opNederland 1. Net als voorgaandejaren is er voorafgaand aan hetevenement in Den Haag om18.00 uur een eucharistieviering.Gratis busvervoerHet Bisdom Rotterdamstelt gratis bussen terbeschikking voor vervoer naarde eucharistieviering enThe Passion. Opgeven ismogelijk via de parochie. Meerinformatie kunt u vinden viawww.bisdomrotterdam.nl.”Ramon MangoldPaus Benedictus XVI:Leven van gebedTijdens de voorbereiding van dit nummer heeftpaus Benedictus XVI aangekondigd om op 28februari terug te treden als paus. Het conclaafdat moet leiden tot de keuze van een nieuwepaus begint half maart. In een vergadering op11 februari zei de paus tot de aanwezige kardinalen:‘Waarde broeders, ik dank u oprecht vooralle liefde en het werk waarmee u mij in mijnambt hebt gesteund en ik vraag u vergiffenisvoor al mijn tekortkomingen. En laat ons dannu de heilige Kerk toevertrouwen aan de zorgvan onze Herder, de Heer Jezus Christus, en deH. Moeder Maria smeken dat ze de kardinalenbijstaat bij het kiezen van een nieuwe paus methaar moederlijke raad. Wat mezelf betreft: ikwil ook in de toekomst de heilige Kerk van Goddevoot dienen door mijn leven te wijden aangebed.’Bisschop Van den Hende: ‘Uit zijn encyclieken“Deus caritas est” (2006) en “Caritas inveritate” (2009) komt naar voren hoezeer hetgeloof in God en in Zijn liefde een rijkdom isvoor de mens, alsook een opdracht inhoudt. […]Paus Benedictus gaat zich wijden aan een levenvan gebed. Zo wil hij de Kerk op bijzondere wijzesteunen en nabij zijn. Ik hoop dat de paus na zijnterugtreden nog jaren in gebed met ons als Kerkzal meetrekken, op de pelgrimstocht die onsleven op aarde ten diepste is. In gebed zijn weals bisdom Rotterdam met de wereldwijde Kerkverbonden. Heel bijzonder wil ik daarom allen inhet bisdom uitnodigen om samen tebidden voor paus Benedictus en voor de Kerk,uit dankbaarheid en om zegen.’Zie voor de verklaring van de paus:www.vatican.va. Zie voor de volledige reactievan Mgr. Van den Hende:www.bisdomrotterdam.nl.INHOUDGetuigen van de hoop 3Op zoek naar God 7Kinderen voor kinderen 9Vastentips 16Askruisje van bisschop 2 Honduras centraal in Vastenaktie 4 Ikonen kijken met Tussenbeide 8 Restauratie kathedraal gevierd 13nummer 1 • 2013 1

Askruisje van de bisschopGeloofsgesprek over geloofsoverdrachtOp 13 februari, Aswoensdag, brachtbisschop Van den Hende een bezoekaan de katholieke basisschoolWillibrordus in Oud-Beijerland, samenmet de bisschoppelijk gedelegeerdevoor het onderwijs Liesbeth Stalmeier.Pastor Jack Geurts en pastoraal werkerFred Wijnen waren aanwezig vanuit deparochie De Heilige Familie.Directeur Steven van Wijk gaf eenrondleiding en vertelde met overtuigingen vol trots over zijn school,die in 1911 is opgericht en waar dekatholieke identiteit op allerlei manierenwordt uitgedragen. De band metde parochie is hecht. Eén van depastores geeft wekelijks godsdienstlesop school. De voorbereiding opde eerste communie en het vormselgebeurt eveneens op school. MetKerstmis, Pasen en het feest van de H.Willibrordus is er een gezamenlijkeviering in de parochiekerk.Het bezoek van de bisschop viel opAswoensdag. Net als ieder jaar, werdenop het schoolplein de palmtakjes uitde klaslokalen verbrand in het bijzijnvan alle leerlingen en leerkrachten.Daarna werd de as gewijd. Mgr. Vanden Hende heeft de poster die hij inhet kader van de Vastenaktie heeftgemaakt met als motto “Ruimte makenvoor God en de naaste”, aangebodenaan directeur Van Wijk. Deze posterwordt in alle klaslokalen opgehangen,om de kinderen te herinneren aan devasten en aan de vraag: wat kan ik doenvoor God en voor mijn medemens, opweg naar Pasen?De bisschop en de parochiepastorgingen de klassen rond om leerlingenen leerkrachten een askruisje tegeven. De kinderen stelden vragenaan Mgr. Van den Hende: ‘Hoe oudbent u?’ ‘Wat is uw werk, als bisschop?’‘Vindt u het leuk om bisschop te zijn?’‘Over hoeveel kerken bent u de baas?’De meesten kwamen naar vorenom het askruisje te ontvangen. Dewoorden die daarbij horen komen uithet evangelie (Marcus 1, 15): ‘Bekeertu en gelooft in het evangelie’. Datbetekent - aldus de bisschop - datje in je leven voor Jezus mag kiezenen probeert een goed mens te zijn.Eén jongen antwoordde de bisschop:‘Dank u wel; u ook!’ Hij voelde aandat de uitnodiging in de 40-dagentijdis gericht tot iedereen en dat het iets isdat je elkaar kunt toewensen en waarvoorje kunt kiezen, elke dag opnieuw.Liesbeth StalmeierPeter van MulkenGeloofsoverdracht en catechese staan centraal in de Geloofsgesprekken die in2013 worden uitgezonden vanuit de bisdommen Rotterdam en Breda. DezeGeloofsgesprekken sluiten aan bij het Jaar van het Geloof.Bisschop Van den Hende benadrukt het belang van de Catechismus vande Katholieke Kerk, als vrucht van het Tweede Vaticaans Concilie. BisschopLiesen staat stil bij de betekenis van het geloof en het Jaar van het Geloof.Geloofsoverdracht in de huidige maatschappij moet gepaard gaan met getuigenis.De hedendaagse samenleving heeft moeite om geloofstaal te verstaan.Paus Benedictus XVI spreekt in dit verband wel van “religieus analfabetisme”,een onwetendheid met betrekking tot de persoon van Jezus Christus en zijnonderricht. ‘De Kerk heeft authentieke getuigen nodig, die er in het Jaar vanhet Geloof ook op wijzen dat de Catechismus van de Katholieke Kerk eennuttig instrument is om het getuigenis te ondersteunen’, aldus de paus.Uitzendingen, Nederland 2 van 10.10-10.30 uurVoor het bisdom Rotterdam opent bisschop Van den Hende de gesprekkenop zondag 10 maart. Voor het bisdom Breda opende Bisschop Liesen deserie gesprekken reeds op 27 januari.Uitzendingen bisdom Rotterdam: 10 maart, 17 maart (gesprek met BisschopVan den Hende), 2 juni, 30 juni, 8 september, 8 december.Uitzendingen bisdom Breda: (27 januari, 3 maart) 14 april, 28 juli, 1 september,27 oktober.De Geloofsgesprekken worden uitgezonden voorafgaand aan de uitzendingvan de eucharistievieringen, in samenwerking met Omroep RKK. Leo Fijeninterviewt beide bisschoppen, vrijwilligers, pastoraal werkers, priesters,mannen en vrouwen uit parochies en uit het onderwijs.Catechese met de catechismusEen van de aanleidingen voor het uitroepen vanhet Jaar van het Geloof, is de publicatie van deCatechismus van de Katholieke Kerk (CKK) in oktober1992. Vandaag de dag staat de missionaire opdrachtvan de kerk uitdrukkelijk op de agenda; welke bijdragekan de catechismus leveren in het vervullen vandeze opdracht? Rond dit thema sprak dr. Stijn van denBossche op 17 januari tijdens een studiemiddag in hetcentrum voor priester- en diakenopleiding Vronesteyn.Van den Bossche is onder meer algemeen secretarisvan de Interdiocesane Commissie voor Catechese binnen de bisschoppenconferentie vanBelgië. Hij vertelde hoe de catechismus, in het verleden uitgegroeid tot een vruchtbaarinstrument van verkondiging, het in de 20e eeuw moeilijk kreeg in die rol. De achtergrondvan een reële of veronderstelde ondergrond van geloof, gedeeld door de bevolkingin zijn geheel, verdween immers. ‘De catechismuscatechese kwam zodoende in de luchtte hangen.’ Maar Van den Bossche ziet nieuwe kansen bij een “logica van het geloofvoorstellen”. Dat lijkt een tegenspraak. In de catechismus staat verwoord hoe de kerkGods openbaring verstaat. Hij levert input in een tijd waarin men moeite heeft om teluisteren; waarin nadruk op voorafgaand gezag een open zenuw raakt. En toch: dat doetprecies catechese! Zij geeft het geloof door. Voor dat proces biedt de catechismus eenzekere en authentieke referentietekst.Voor een uitgebreider verslag: www.bisdomrotterdam.nl.Peter van MulkenRobert-Jan PeetersGEKNIPT uit de parochiebladenScholieren voor daklozenHoe kun je als kerk anno 2013 de stad warmmaken voor de klassieke werken van barmhartigheid?Die vraag werd in Den Haag op een welheel mooie manier beantwoord: laat scholierenhun maatschappelijke stage uitvoeren metdak- en thuislozen. Enkele tientallen scholierenzamelden geld in voor schoenen en winterjassen.Derdeklassers van het Aloysiuscollege lieten zichsponsoren voor een etmaal vasten. Waardebonnenvan de ANWB werden sportschoenen. Ouderenbreiden sjaals en sokken. In de Elandstraatkerkwerden de “kado’s” uitgedeeld, met soep, door descholieren. ‘Ik ben blij dat ik met deze stage tijdvind om mij voor deze mensen in te zetten’, zeieen van hen, zo valt te lezen in Kerk in Den Haag.Nieuwe dagkapelDe rk geloofsgemeenschap in Middelharnis-Sommelsdijk vierde het 200-jarig bestaan. Eennieuwe dagkapel was het kado dat daarbij hoorde.Een secretariaatskamer werd omgebouwd totkapel, door de handen van vrijwilligers en eenenkele “professional”. Met twintig plaatsen isde kapel perfect voor vieringen door de week.KNIPSELWezenlijkVroeger al - tijdens het lesgeven - werdJos Ruizenaar door een vraag van haarleerlingen naar de betekenis van eenklooster op het spoor gezet dat ermeer is dan de Geloofsartikelen uithet hoofd leren en de doop als “paspoort”tot de hemel. ‘In de geloofsgesprekkenkom je veel meer bij hetwezenlijke van het geloof en de persoonlijkegeloofsbeleving van ieder uit.’Uit interview met Jos Ruizenaar, vrijwilligsterin de Adelbertkerk, DelftVormselIn november werd door deken Van der Helmhet H. Vormsel toegediend aan de “112gether- groep”. Een groep van elf jongerenuit de Bonifatiusparochie in Rijswijk. Zijhebben ruim drie jaar met elkaar opgetrokkenen vormselonderricht gekregen.Deken Van der Helm maakte duidelijk dat hetna het vormsel niet afgelopen is, maar eigenlijkpas begint. ‘Dan gaan we pas echt netwerkenen laten we horen wie we zijn en laten we wetendat we een Boodschap uit te dragen hebben. Endat geldt niet alleen voor de vormelingen, maarvoor ons allen. Als christen heb je een opdrachten kun je niet lui achterover in je stoel gaanzitten. Wij geloven in Zijn opstanding. Dat betekentdat ook wij op moeten staan. Laat zien datje in Hem gelooft, via welk netwerk dan ook.’BosonderhoudDe heer Jan Koek werkt alzestien jaar als vrijwilligerbij de zogenaamd Bosgroepvan de Matthiaskerk teWarmond. Het bos bevindtzich tussen de kerk en hetkerkhof. Elke maandagmiddagwordt er door een ploeg vanzes mannen hard gewerkt.Ofschoon de heer Koekal 88 jaar is, werkt hijnog lekker mee. Wel zegt hij te merken dathij ouder wordt. Als grap voegt hij er aantoe: ‘Ik ga door zolang het bos bestaat!’2 nummer 1 • 2013

God de VaderIn het Jaar van het Geloof spreekt Henk Schoot, hoofddocent SystematischeTheologie aan de Faculteit Katholieke Theologie (Utrecht/Tilburg), zijn liefdeuit voor de geloofsbelijdenis van de kerk.De geloofsbelijdenis is om van tehouden. Dat was mijn stelling in devorige uitgave van Tussenbeide. Want degeloofsbelijdenis geeft uitdrukking aanwat ons het meest dierbaar is. De vriendschapen de verbondenheid met God.In de geloofsbelijdenis wordt God opde eerste plaats “Vader” genoemd. ‘EénGod, de almachtige Vader.’ Zo’n vaderzoals God, zo is er maar één. Omdat hijalmachtig genoemd wordt. Want almachtigkan er maar één zijn, per definitie.Zo op het eerste gezicht echter lijkenalmacht en vaderschap niet goed metelkaar te rijmen. Soms hoor je dat eenvoorganger het woord almachtig door“barmhartig” vervangt. Daaruit spreektmisschien zorg over een al te hoog, teautoritair beeld van God. Een beelddat toch tegenover de machteloosheidvan het kruis staat, zo wordt misschiengedacht. Een nabije, liefhebbende envertrouwde vader zou enige machtkunnen hebben, maar liefst niet teveel…Echter, daarom staat er natuurlijk ookalmacht, want het gaat om een machtdie nauwelijks lijkt op welke menselijkemacht dan ook. Het gaat immers om demacht om de wereld te scheppen, deoorsprong van het leven te zijn, en voortdurendte zorgen dat dat leven in standblijft. Almacht duidt op het schepper-zijnvan God.Het kwalificeert daarmee tegelijk hetvaderschap. Want zulke vaders kennenwij eigenlijk niet. Afgezien zelfs van devaders die er niets van bakken. Ook devaders die het goed doen, zijn geenperfect beeld voor Gods vaderschap. Jemag dat wel omdraaien: laten vaders, jalaten ouders zich inspireren door zo’nscheppende nabijheid. Een scheppendenabijheid die in vrijheid en niet uitnoodzaak of behoefte, zichzelf in datscheppen als het ware uitgeeft. En omdatde Vader dat in vrijheid doet, laat hijzichzelf kennen als een persoon; iemandmet wie je kunt leven en spreken, dienaar je omziet en als oorsprong van jeleven ook het doel ervan is.Dat maakt ons gebed, het “Onzevader”,zo’n oergebed. Jezus, de Zoon bij uitstekvan deze Vader, heeft het de leerlingengeleerd. Van Hem wordt gezegd dat hijvoor het eerst God Vader, abba noemde,en zo getuigde van de wederzijdse nabijheidvan God en mens. Hemel en aardeontmoeten elkaar in Gods vaderschap.God mag worden benoemd, met namendie Hem alleen passen: de Heilige,de Heerlijke, de Rechtvaardige, deBarmhartige, de Oneindige, de Eeuwige,de Alomtegenwoordige, de al-Goede, Hijdie Liefde is, en Geest.We zien er naar uit dat zijn heerschappijover hemel en aarde definitief gevestigdwordt. Niet eten en drinken, maargerechtigheid, vrede en vreugde doorde H. Geest, dat is zijn koninkrijk, zegtPaulus (Romeinen 14, 17-19). Wie hetgeloof in God de Vader beaamt, tothet zijne of het hare maakt, die draagtbij aan Gods heerschappij. Wij doendat samen in het uitspreken van degeloofsbelijdenis, en in het getuigenvan dat geloof in ons dagelijks leven. Zobevorderen wij de vrede en de opbouwvan onze gemeenschap, van mensenwereldwijd.Jaar van het Geloof 20139 maart: Maria, moeder van de KerkUitnodiging deel te nemen aan een geloofsfeest: een ontmoeting rondgebed, gesprek en zang, waarin Maria centraal staat. Plaats van samenkomst:Spaanstalige parochie La Sagrada Familia te Rotterdam.14 maart: Vaticanum II MarkantTweede uit een reeks van studiebijeenkomsten voor pastorale beroepskrachtenover markatiepunten van het Tweede Vaticaans Concilie. Dezebijeenkomst staat in het teken van de constitutie over de heilige liturgie,Sacrosanctum Concilium. Plaats van samenkomst: Priester- en diakenopleidingVronesteyn.24 maart: Op weg naar ChristusPalmzondag in het teken van de voorbereiding op deWereldjongerendagen in Rio de Janeiro.15 mei: PD-bulletinDit keer gewijd aan de Kerk als dienende gemeenschap.26 mei: Met de Geest in de rugVoorbereidende bijeenkomst voor de Wereldjongerendagen in Rio deJaneiro.29 mei: Presentia RealisDe moderatoren van het bisdom Rotterdam in gebed en gesprek over dewerkelijke tegenwoordigheid van de Heer in de H. Eucharistie.1 juni: Het geloof: gave en opdrachtOntmoeting van nieuwe rooms-katholieken met elkaar en met bisschopVan den Hende om de vreugde van het geloof te delen en ter bemoedigingvoor een waarachtig christelijk getuigenis. De bijeenkomst vindtplaats in de Bedevaartskerk te Brielle.Voor meer activiteiten in het Jaar van het Geloof: www.bisdomrotterdam.nlPaastriduüm belangrijkste viering van het jaarDe belangrijkste periode in het kerkelijk jaar. Die stond centraal tijdens een studiedagop zaterdag 12 januari, over het Paastriduüm: de liturgie van het lijden, sterven enverrijzen van de Heer. Dit gebeurde naar aanleiding van de publicatie van een brochurevan de Bisschoppenconferentie waarin de viering van de Goede Week onderde aandacht wordt gebracht. De studiedag werd gehouden in de HH. Benedictus enBernadettekerk in Rijswijk voor pastorale beroepskrachten, leden van pastoraatsgroepenen liturgische werkgroepen, dirigenten, organisten, koorleden en cursisten kerkmuziek.Circa tweehonderd mensen namen deel aan de studiedag.Bisschop Van den Hende ging in op de inhoudelijke opbouw en betekenis van devieringen in de Goede Week. ‘De liturgievieringen op Witte Donderdag, Goede Vrijdagen de Paaswake vormen een geheel: de driedaagse van Pasen. Op Witte Donderdagwordt de eucharistieviering geopend met het kruisteken en pas aan het einde vande Paaswake komt de zegen.’ De bisschop benadrukte dat het Paastriduum debelangrijkste en meest centrale viering is van heel het kerkelijk jaar. ‘De liturgie vanhet Paastriduüm als belangrijkste viering vraagt om gezamenlijk gevierd te wordenmet alle geledingen van de geloofsgemeenschap, samengekomen rond een priester,zoals we ook voor de diocesane Chrismamis met alle geledingen van het bisdomsamenkomen rond de bisschop.’Peter van MulkenParochiedag: getuigen van onze hoopPeter van MulkenGetuigen van Christus. Dat was het terugkerende thema van de diocesane parochiedag,gehouden op 2 februari in de Haagse Church of Our Saviour. In het Jaarvan het Geloof, op de stichtingsdag van het bisdom Rotterdam en op het feest vanMaria Lichtmis, kwamen zo’n 175 mensen uit de vier windstreken van het bisdombijeen om elkaar te inspireren van de Hoop die in hen leeft.Bisschop Van den Hende leidde de feestelijke dag in. Hij zette de parochie neer alsgemeenschap waarin het geloof gevierd wordt, waarin dat geloof wordt verlevendigdin verkondiging en catechese en waarin de evangelische liefde in de praktijk wordtgebracht in de zorg voor elkaar (diaconie). ‘De naastenliefde’, zei de bisschop in navolgingvan paus Benedictus, ‘is een heel bijzondere vorm van geloofsverkondiging.’nummer 1 • 2013 3

Vastenaktie zet mensen in bewegingOp 13 februari was het Aswoensdagen begon de vastentijd. Als vanoudswordt deze periode tot Pasen in dekerken van het bisdom en eldersaangegrepen voor het voeren van deVastenaktie. Met als gevolg: allerleiinitiatieven, die kunnen leiden totmeer aandacht voor onze relatie metGod. En met onze naasten, dichtbijen ver weg.Het voorbeeldproject van deVastenaktie richt dit jaar onze aandachtop de problematiek van dearbeidsmigratie. Honduras is eenvan de armste landen van Amerika.Een van de onveiligste landen ook,vanwege de vele drugsbendes. Geenwonder dat jaarlijks tienduizendenmensen die ellende willen ontvluchten.Zij verlaten “de hel” (Honduras)met “het beest” (de goederentreinen)om het “beloofde land” (de VerenigdeStaten) te kunnen bereiken. Voorvelen eindigt de reis in een nachtmerrie.Een kwart raakt onderweggewond, invalide of overleeft de tochtniet. Anderen stranden onderweg,beroofd, verkracht, bedrogen. Of zeworden opgepakt bij de grens van deVS en teruggestuurd.De zusters Scalabrinianas in Hondurashebben zich het lot van deze migrantenen hun achterblijvende gezinsledenaangetrokken. Langs de route zijnopvangcentra ingericht. En mensen dieworden teruggestuurd, worden opgevangenop het vliegveld. ‘Beroofd vangeld en bezittingen, maar bovenal vanmenselijke waardigheid keren ze terug’,aldus zuster Valdete. ‘Dan gaat het erom een gezicht te geven aan God. Jezusheeft geleden zoals deze mensen lijden.Wij bidden voor hen, dat zij de hoopvasthouden en niet wegglijden in hopeloosheiden de gevaren van de bendesen de straat.’ En de zusters bieden tijdelijkonderdak, medische hulp, etenVastenaktieHondurezen die op weg naar de VS zijn opgepakt, worden teruggevlogen naarhun thuislanden psychologische begeleiding. Metberoepsopleidingen, cursussen geldbeheeren programma’s voor socialeintegratie, wordt gewerkt aan eennieuwe toekomst in eigen land.In actieDe meeste parochies van ons bisdomvoeren campagne met dit project. Indeze veertigdagentijd organiserende MOV-groepen tal van activiteitenvoor Honduras. Van vieringen ensobere maaltijden tot vastenlunches,kaartavonden en veilingen. Eenaantal activiteiten is onderdeel vande vastenestafette die in het bisdomwordt gehouden. Enige parochiesbrengen een eigen veertigdagenkalenderuit, vaak samen met lokaleprotestantse kerken. In Ridderkerkspeelt de toneelvereniging ’t Foetligthet stuk ”Nattigheid onder water”; deopbrengst is voor de Vastenaktie.TweelingprojectDe Franciscus en Claraparochie inRotterdam is gewoon elk jaar voorde Vastenaktie een diaconaal projectdichtbij te kiezen. Dit jaar is dat hetUitzetcentrum Rotterdam Airport:gestrande arbeidsmigranten zitten hierbijna om de hoek. Voor hen wordtniet alleen geld ingezameld, maar ookgoederen: telefoonkaarten en postzegels,wekkers en wol, rozenkransen enbijbels in verschillende talen. Beginmaart heeft een groepje parochianenmeegedaan aan de maandelijkse wake,die elke eerste zondag gehouden wordttussen 19.00 en 20.00 uur.PelgrimstochtVastenaktie en lopen raken steedsinniger verbonden. Sinds enige jarenorganiseert de Vastenaktie een meerdaagsepelgrimstocht als spirituelesponsorwandeling in Zuid-Limburg.Ad van Schaik uit Kamerik doet alvoor de derde keer mee: ‘Ik loopmee omdat de vorige tochten inspirerenden gezellig waren.’ Aanmeldenkan nog steeds via de website van deVastenaktie.Pastor Huub Spaan liep vorig jaar elkedag een half uur, als zijn invulling vande Vastenaktie. Hij nodigde anderenuit om mee te wandelen. Hij begonom 9.00 uur met een bezinnendmoment in een van de parochiekernenSchipluiden, Maasland en DenHoorn. Elke wandeling werd afgeslotenmet gezamenlijk koffiedrinken.Soms liepen wel dertig mensen mee.Pastor Spaan heeft inmiddels eenandere benoeming. Zijn oude parochiegaat door met dit initiatief onderhet motto “Wandelen met…” En denieuwe parochie maakt er ook kennismee. Afwisselend in Oudewater,Woerden, Kamerik en Meije-Zegveldstart de pastor zijn werkdag met eenbezinningspelgrimstocht.VastenaktieOp zondag 17 maart organiseert deMOV-groep Alblasserwaard-West eenminipelgrimstocht. Deelnemers lopenvanuit Alblasserdam of Papendrechtnaar Sliedrecht, waar om 11.30 uureen gezamenlijke viering wordt gehoudenmet een hapje en een drankje naafloop.Persoonlijke VastenaktieDe wandeltocht van pastor Huub iseen goed voorbeeld van een persoonlijkeVastenaktie. Personen of groepenkunnen een eigen inkleuring gevenaan hun vastentijd en dat voornemenkenbaar maken via een eigen poster.Bisschop J. van den Hende heeft ookzo’n poster gemaakt. “Ruimte makenvoor God en de naaste” is zijn voornemen.Daarvoor maakt hij ook tijd vrijin zijn agenda. Zijn voorbeeld krijgtnavolging. In verschillende parochieshebben gelovigen of werkgroepeneigen posters gemaakt en die op eententoonstellingsbord achter in de kerkgehangen. Voor hen is dit een aansporingom bewuster toe te leven naarPasen en ruimte vrij te maken vooreen betere omgang met God en meersolidariteit met de arbeidsmigrantenin Honduras.Jan MaasenDonatus verzekert vertrouwdDonatus verzekert kerkgebouwen en wat daar bij hoort, zoals ruimtes voor kinderopvang, doopvonten, kanselbijbelsen orgels. Donatus is een betrokken specialist. Klein genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Grootgenoeg om uw verzekerings belangen aan toe te vertrouwen. Samen met u zorgen we ervoor dat wat waardevolis, behouden blijft voor onze kinderen en hun kinderen en hun kinderen…www.donatus.nl tel. 073 - 5221700In het wachtcentrum van de zusters, met op de muur de tekst van Mattheüs 254 nummer 1 • 2013

Twee nieuwe vicarissen voor bisdomAd van der Helm en Henri Egging zijnde nieuwe vicarissen van het BisdomRotterdam. Mgr. Van den Hendebenoemde de twee bisdompriestersper 1 januari in hun nieuwe functie. Dr.A.J.M. van der Helm gaat zich richtenop het vicariaat voor de regio DenHaag en drs. H.M.W. Egging krijgt deregio Rotterdam als werkterrein. Debenoeming tot bisschoppelijk vicarisgeldt voor de duur van drie jaar. Vander Helm en Egging blijven naast huntaak als vicaris, halftijds werkzaam inhet parochiepastoraat, nu nog in desteden Den Haag en Rotterdam. Naastde twee nieuwe vicarissen blijft Mgr. dr.H.A. Verbakel vicaris-generaal van debisschop. Hij heeft heeft in het bisdombovendien als bijzonder aandachtsveldde migrantenparochies. Vicaris Van derHelm richt zich ook op de oecumene envicaris Egging werkt voor het religieuzeleven in het bisdom.Met twee vieringen werden deinstallaties en de benoemingenbekrachtigd.Hier een vraaggesprek met beidevicarissen.Kunt u vanuit een ervaring of aan dehand van een Bijbeltekst aangeven watwezenlijk is of wat bepalend is voor uwroeping? Hoe bouwt u aan uw band metGod?Vicaris drs. H.M.W. Egging zegt hierover:“Het motto bij mijn priesterwijding, datook in mijn kelk gegraveerd staat, was‘opdat voor alle zoekers de weg naarU, Vader, geopend en begaanbaar zij.’Het is geen Bijbeltekst, maar een zinuit eucharistisch gebed XII, die zowelveel zegt over mijn eigen levensweg alsover de manier waarop ik pastor wil zijn.Twee Schriftlezingen (gelezen tijdensde wijdingsmis) geven verder kleuraan dit motto: het Evangelie over deverrezen Heer die op weg ging met deEmmausgangers (Lucas 24, 13-35) enhet verhaal van de diaken Filippus die opweg ging met de zoekende Ethiopischeeunuch (Handelingen 8, 26-40).Voor vicaris dr A.J.M. van der Helmspeelt voor zijn leven en geloven deontmoeting tussen Christus en deSamaritaanse vrouw bij de bron vanJacob een grote rol. (Joh 4). “In ditverhaal begint de ontmoeting rondeen eenvoudige vraag naar water. Uitdit gesprek komt een gesprek voortover de bronnen van het leven zelfen de diepere inspiratiebronnen vooreen mens. Jezus houdt de vrouw –enmij – een spiegel voor over het leven:waar ben je nu echt aan gehecht? Wat isnu werkelijk de kern van je leven? Diescherpe vragen van Jezus worden welgesteld in het kader van een zeer liefdevolgesprek. De basis is immers de liefdevan God die wij als gelovigen beterleren kennen. Jezus spreekt daarbij vande ruimte van de ware Godsverering:in geest en waarheid. Een godsvereringdie zich niet laat opsluiten in menselijkebeelden en beperkingen, maar dieruimte houdt voor de onmetelijke liefdevan God. Wanneer ik de eucharistievier in de geloofsgemeenschap raakik aan diezelfde liefde waarvan ik hetPeter van MulkenTwee nieuwe vicarissen: Henri Egging (midden) en Ad van der Helm (links)instrument hoop te zijn voor de mensendie ik ontmoet in de parochie en daarbuiten.”,aldus vicaris Van der Helm.De zoektocht van vicaris Egging isbegonnen in zijn tienerjaren, toen hijbetrokken raakte bij een groep tienersrond de moderator van de middelbareschool: “In die jaren hebben wij veelmet elkaar gesproken over geloofsenlevensvragen. En vooral ging depersoon van Jezus Christus mij steedsmeer boeien, en ging ik ervaren ingebed bij God geborgen te zijn. Namijn theologiestudie en een periodewaarin ik als religieus (broeder) probeerdete leven, is door het pastoralewerk in mij het verlangen gegroeid ompriester te worden. Ik ervaar nog steedsde verbondenheid met Christus in mijngebedsleven, zoals ik dat ooit als tienerbegonnen ben. Bij de kleine broedersleerde ik ervaren hoe waardevolstilte kan zijn voor mijn gebedsleven.Daarnaast ervaar ik ook hoe God aanhet werk is in de levensverhalen vanmensen met wie ik op weg mag gaan.Wanneer ik samen met mensen eenbegaanbare weg voor hun geloof vind,geeft dat mij ook nieuwe inspiratie.Vaak komen die indrukken terugwanneer ik de eucharistie vier, wanneerik de psalmen bid of in stilte mediteer.”Als vicaris zult u met het oog op devitaliteit van de parochies de Kerk vanhet bisdom Rotterdam mee opbouwenen uitdragen. Hoe lang bent u nu alspriester in het parochiepastoraat werkzaam?Wat ziet u als uitdaging voorde parochies als gemeenschappen vangeloof en wat ziet u als de kracht vanparochies?Vicaris Egging: “Ik ben ruim zes jaarpriester, maar al langer in het pastoraatwerkzaam. Gedurende 8,5 jaar was ikpastoraal werker in het Arbeidspastoraat.Daarna werkte ik ruim vijf jaar in tweeparochiekernen in Den Haag, waarvaneen half jaar als diaken, voordat ik zo’nzes jaar geleden als parochiepriesterin Rotterdam ging werken. De krachtvan parochies is dat het geloof er in alzijn facetten beleefd kan worden. Inparochiekernen wordt tastbaar dat deKerk een gemeenschap is, dichtbij hetleven van mensen. Daar wordt ons geloofgevierd, overgedragen en geleerd. Doordienstbaarheid aan anderen brengen wijons geloof in de praktijk. Een belangrijkeuitdaging vind ik dat parochies mindereen werkorganisatie worden en meergemeenschap waar geloof wordt gedeeld.Wanneer mensen in de parochies hungeloof kunnen voeden, kan dat ookinspireren om actief te worden en degemeenschap mede te gaan dragen. Ikhoop dat parochiekernen die kleinerworden, zich niet naar binnen gaankeren. Samen staan wij voor de uitdagingom een uitnodigende Kerk te zijn.”Vicaris Van der Helm heeft eerst inZoetermeer gewerkt (1991-1997). Hijvertelt: ”In het pastorale team kon ikveel leren en veel wijsheid ontvangenvan mijn collega’s en vooral van de pastoorsJos Schoenmakers en Leo Bos cp.Daarna werd ik eindverantwoordelijkepriester in Waddinxveen-Boskoop-Reeuwijk-Bodegraven (1998-2007).Daarbij stond steeds voorop om demensen in de parochie de kracht vanhun eigen geloofsbronnen te doenervaren. Dit gold zowel vrijwilligersals parochianen en anderen. Mensenstoppen hun licht vaak onder de korenmaat,zij herkennen niet zo gemakkelijkdaarin de roeping en opdracht vanGod. We houden het liever klein engewoon. In de Bijbelverhalen die ikmet mensen lees, wordt duidelijk datGod ons soms zeer nabij komt en onsuitnodigt met Hem op te trekken. Ikheb mensen zich zeer zien ontwikkelendoor de kracht van de heilige Geestdie in hen verwerkbaar was. Alleendan, wanneer begeesterde mensen hunkrachten geven, kunnen structurenen organisaties effectief worden in hetlicht van het evangelie. Dit vraagt vaneen pastor naast een goed beheersingvan een aantal fundamentele managementprincipes,vooral een groot geloofen pastoraat van trouw en nabijheid.Dat vraagt veel, maar het geeft nogmeer terug! Sinds 2007 werk ik in deBinnenstad van Den Haag waar ik in deH. Jacobus de Meerdere een geloofsgemeenschapheb aangetroffen die zeerbewust is van het belang van een inhoudelijkeevangelische bezieling. Hier isde uitdaging vooral om de inhoudelijkekant van het geloof te delen met anderegeloofsgemeenschappen en parochiesin Den Haag en een rol te spelen in demaatschappelijke context van de stad.”Een bisschoppelijk vicaris is rechterhandvan de bisschop, werkzaam in eenbepaalde regio (vicariaat) en voor specifiekeaandachtsvelden op diocesaanniveau. Kunt u aangeven hoe u dit in uwwerk als vicaris vorm gaat geven?Vicaris Egging zegt hierover: “Eenbelangrijke opdracht als regiovicarisis voor mij: mensen samen brengen.Het samengaan van parochiekernen ingrotere clusters is nu bijna voltooid. Datwas een noodzakelijk proces, om krachtente kunnen bundelen. Maar het magniet blijven bij alleen organisatorischeveranderingen. Ik wil er toe bijdragendat de inhoudelijke bezinning op hetgeloof in de parochieclusters versterktwordt. En ik hoop dat in de parochieclustersgemeenschappen gaan groeiendie uitnodigend zijn voor nieuwkomers.Het samenbrengen van mensen is ooknodig over grenzen van parochieclustersheen. In de eerste tijd dat een nieuweparochie of federatie gevormd is, valt erveel aan elkaar te leren en te ontdekken.Maar op den duur lopen wij het risicodat parochieclusters een soort eilandenworden, waar nauwelijks bekend is water in een ander cluster gebeurt. Daaromwil ik werken aan de ontmoeting van pastoraleberoepskrachten, van bestuurdersen van vrijwilligers op verschillende terreinen.Ik hoop dat het een inspirerendeen vaak ook praktische uitwisseling zalworden. Naast mijn taak in het vicariaatRotterdam heb ik religieuzen alsaandachtveld. Vanuit het bisdom wilik belangstelling tonen voor de ordesen congregaties met vaak wat oudere,zusters, broeders en paters, die langetijd dienstbaar zijn geweest in Kerk ensamenleving. Daarnaast wil ik aandachtgeven voor de groepen jonge religieuzen(en daarmee verbonden nieuwe bewegingen)die nieuwe impulsen kunnengeven aan de Kerk in onze tijd.”Vicaris Van der Helm: “Het verschiltussen een deken en een vicaris is datde laatste meer samenwerking met deBisschop en de andere vicarissen zalwerken. Dat vraagt afstemming omgezamenlijk de lijn van de bisschop uitte dragen en hem daarin te steunen.Naar de parochies en de pastoraleberoepskrachten toe betekent dit ontmoetingenrond gerichte onderwerpen.Daarbij zal steeds mijn focus zijn opde vraag hoe we als Kerk het evangeliekunnen uitdragen en een geloofsgemeenschapzijn die vanuit het leven vanChristus gestalte geeft aan de opdrachttot dienstbaarheid. De clustering dieafgerond is, betekent het begin van eennieuwe opbouw van het plaatselijkepastoraat. Hoe kunnen we de verkondigingvan het evangelie bovenaan latenstaan en herkenbaar zijn als geloofsgemeenschappenwaar barmhartigheid endienstbaarheid de kernwaarden zijn. “En ook: “Als deken heb ik veel aandachtgehad voor het welzijn van depriesters, diakens, pastorale werkers enpastorale werksters. Ook in mijn nieuwefunctie wil ik deze focus vasthoudenin gesprekken en ontmoetingen.Daarnaast heb ik het werkveld oecumenein mijn portefeuille. In heb deafgelopen jaren gemerkt in talloze contactendat er veel terreinen zijn waaropde christenen de krachten kunnenbundelen. Vanuit de roepstem vanChristus om eenheid, zijn zij geroepenom gezamenlijke initiatieven te nemen.Ik hoop dat we in het bisdom nieuwemogelijkheden vinden voor oecumenischesamenwerking.”, aldus vicaris Vander Helm.nummer 1 • 2013 5

Instrument van heil in de wereld“Gaudium et Spes” is een van de vierconstituties van Vaticanum II. BisschopVan den Hende sprak er op 11 januari uitgebreidover in Delft, tijdens de jaarlijkseSjofar-bijeenkomst met theologiestudenten.Gaudium et Spes gaat over de kerk inde wereld van deze tijd. Centraal staatde menselijke waardigheid van iederepersoon, voor de kerk een belangrijk sleutelbegripin de dialoog met alle mensen.Ook belangrijk zijn de zogeheten “tekenenvan de tijd (signa temporis)”, die eenbelangrijke rol vervullen in de dialoog metde wereld van nu. Deze tekenen zijn despecifieke culturele, politieke en socialewaarden en gebeurtenissen in de huidigetijd, die van invloed zijn op het leven endenken van mensen. De kerk wil ze, aldusde bisschop, “bezien en verstaan teneindevanuit het geloof gaandeweg de concretemogelijkheden en moeilijkheden voor deopbouw van het Rijk van God voor ogen tehebben”.‘Het Jaar van het Geloof is bedoeld om alskatholieke gelovigen opnieuw echte aandachtte besteden aan de inhoud van hetgeloof. Het is belangrijk voor de diepgangen de vitaliteit van ons geloofsleven omde documenten van het Tweede VaticaansConcilie te bestuderen en ook met aandachtkennis te nemen van Catechismus’,aldus Mgr. Van den Hende.Peter van Mulken6 juli: nationale bedevaart BrielleHH. Martelaren van GorcumKerkelijke voorwerpen uit Delftse kerken tentoongesteldDelfts kerkelijk erfgoed zichtbaarJan SomersPeter van MulkenDe Maria van Jessekerk in Delft kent voortaan eententoonstellingsruimte voor het tentoonstellen vanDelfts kerkelijk efgoed. De kerkelijke voorwerpenzijn afkomstig van de verschillende Delftse kerken:enige rooms-katholieke kerken, maar ook van dehervormde kerk, de gereformeerde kerk, de oud-katholiekekerk, de lutherse kerk. Er worden negentienDelftse voorwerpen getoond. Het oudst is een reliekenkistjeuit circa 1450, waar ooit een relikwie vaneen heilige, een botje of een tand in bewaard werd.Het kistje moet afkomstig zijn uit de vroegere St.Hippolytuskerk in Delft, die vanaf 1572 de Oude Kerkis gaan heten. Er is ook een priestergewaad van deDelftse dichter/priester Stalpaert van der Wiele. Hijdroeg dit tijdens geheime missen in de schuilkerk ophet Bagijnhof in Delft tussen 1620 en 1630. De tentoonstellinginformeert de bezoeker over de functiesen de symboliek van de kerkelijke voorwerpen.Meer informatie: www.rkdelft.nl.De winnaars uit de kaarten die Tussenbeide mocht ontvangenWinnaarsHet boek Jezus van Nazareth van Joseph Ratzinger, gaat naar de volgendelezers van Tussenbeide: Familie De Bruijn (Ridderkerk), J. Jansen(Schipluiden) en zuster Marie-Louise van Houwelingen (Warmond). Hunkerstkaarten werden geloot uit de enkele tientallen die de redactie mochtontvangen. De winnaars krijgen hun boek thuisgestuurd.LijdenLijden is van alle tijden. Oorlog is van alle tijden.Armoede is van alle tijden. Pesten is van alletijden, machtsmisbruik is van alle tijden. Ook isvan alle tijden: wegkijken van het lijden, onderschatten,goedpraten wat kwaad is.Er is ook een andere weg: die van het aankijken.Lijden vermoeden. De mens die lijden te verdurenkrijgt, aanzien.Aankijken als het begin van je verbinden met deander. Er is onvermijdbaar lijden en er is lijdendat we elkaar aandoen. Er is altijd weer lijden. Eris veel onzichtbaar lijden. Veel lijden dat verborgenwordt gehouden, omdat een genotscultuurgeen lijden verdraagt. Alles moet leuk zijn. Gijzult positief zijn.Bij het eerste zien van de kruisweg in dekathedraal van Lille, werd ik getroffen door degezichten. Op alle staties, bij alle vijftien stilstanden,zag ik gezichten. In die gezichten zag ikmensen die te lijden hebben en mensen die lijdenverlichten willen. Ik dacht aan veel mensen dieik op mijn levensweg ontmoet. Mensen die meaanspreken, brieven schrijven, vertrouwen geven.Ik volgde op de vrijdag voor Pasen in de kathedraalde kruisweg met teksten van Jean Vanier endaarna ging ik in stilte nog eens langs al die schilderijenvan Jean Luc Bonduau en schreef veertienkorte teksten. Ze gaan nu gelezen worden tijdenseen concert in de oude Blasiuskerk in Delden.Niet een kerkkoor, maar een vocaal ensemble,Canta Felice dat dit keer in een kerkgebouw zingt,brengt de Via Crucis van Frans Liszt en het StabatMater van Rheinberger. Tussendoor wordende teksten gelezen en zijn de beelden die geenbeelden zijn, maar schilderingen van Jean LucBonduau te zien.De kruisweg is een lijdensweg. Ze is de wegvan een mens, met mensen door mensen. Ookmensen die lijden aandoen. Iedereen heeftverlichting nodig.De uitgeverij Muurkranten in Brugge heeft van deschilderingen foto’s laten maken met mijn tekstenop de achterzijde. Ze zijn in een mapje gestoken.Zo zijn ze geschikt voor persoonlijk gebruik.Lijden vraagt altijd om verlichting, om nabijheid,om erkend en herkend te worden. Lijden magniet het laatste woord krijgen, maar kan als delaatste letter in het Griekse alfabet een poort naarlicht, een andere tijd, een ander leven worden.De laatste noot van de Matheuspassion van Bachis open… Ik ben steeds meer gaan zien dat erkenningvan de zwaarte verlicht. Het zware verlicht zaldan ook het thema zijn van dit belevingsconcert.Zie ook, I: www.cantafelice.nl.Marinus van den BergMarinus van den Berg is priester en werkt alsgeestelijk verzorger/pastor in het regionaalpalliatief centrum Cadenza te Rotterdam. Hijpubliceert over zorg rondom levenseinde en rouw.Geeft veel lezingen in cursussen in Nederlanden Vlaanderen. Publiceert al vele jaren ook bijMuurkranten in Brugge.Zie ook, I: www.muurkranten.be en www.rouwboeken.nl.6 nummer 1 • 2013

Op zoek naar GodGedurende zes dagen zochten vijf bekende jonge vrouwen voor het EO-programma “Op zoek naar God”de stilte van een klooster op. Marianne Hoogervorst bood twee deelnemers geestelijke begeleiding. Zijwas gekoppeld aan een punkrock-zangeres en een fotomodel. De stilte-retraite werd een bijzondereervaring en niet alleen voor de vijf deelnemers.‘Ik voelde me vereerd toen ik werdgevraagd te begeleiden’, verteltHoogervorst. ‘En nu ik terugkijk, durfik te stellen dat er wel wat wondertjeszijn gebeurd.’‘Wonderbaarlijk was het’, zo steektHoogervorst van wal, ‘dat mensen - diestellig zeggen niet gelovig te zijn - zozichtbaar veranderen, wanneer ze zichin de stilte begeven met niet veel meerdan een bijbel in de hand. Je ziet zetot zichzelf komen, ontspannen enworstelen. Worstelen ook, zeker. Vooraldiegenen die van zichzelf niet mochtentoelaten wat ze onderweg vonden.Door de stilte en de omgeving, móetje wel langs alles wat zeer doet vanbinnen,wil je op de plek komen waarvanwe zeggen, daar woont God. Dat heleproces hebben ze toch maar toegelaten.Slechts een enkeling mocht datniet van zichzelf.’‘En vergis je niet: juist in de stiltekomen gevoelens, gedachten en inzichtennaar boven waar normaal geenruimte voor is. Wat ik hierin duidelijkzag, was dat stilte niet een einddoel is.Dat kom je nog wel eens tegen in dewat modernere zoektochten naar spiritualiteit.Maar de stilte is niet een doel,het is een middel.’Mogen‘Het TV-programma heet “Op zoeknaar God” en op zeker moment, aanhet einde van de zes dagen, vroegenwe de deelnemers om een kaars teplaatsen, ergens op een plek tussende vloer en een kruisbeeld, dat zichop een hoge plek bevond. De plaatsvan de kaars gaf aan in hoeverre zeGod hadden gevonden. Zangeres ElleBandita zei stellig: “Nee, ik ben van deaarde gebleven”, plaatste de kaars opde grond en schoot vervolgens vol. Zeherneemt zich, pakt de kaars opnieuw,plaatst ’m opnieuw op de grond enschiet weer vol. Zij mocht gewoon nietvan zichzelf. Maar in een paar dagen iser veel met haar gebeurd.’‘Christina Curry, die ik ook begeleidde,verklaarde na afloop: “Ik heb het lichtin mezelf gevonden.” In het vliegtuigtussen Los Angeles, waar ze woont, enNederland, leest ze de bijbel. Dat istoch werkelijk een wonder?’GemeenschapVoor het EO-programma waren devijf deelnemers, de begeleiders eneen voltallige cameraploeg, te gast inde oude Paulus-abdij in het Noord-Brabantse Oosterhout. De abdij biedtop dit moment plaats aan de oecumenischegemeenschap Chemin Neuf,een communiteit van broeders, zustersen gezinnen. In deze gemeenschapstaat, net als bij de paters Jezuïeten,de Ignatiaanse spiritualiteit centraal.Het hart van de spiritualiteitwordt gevormd door de zogenoemdeGeestelijke Oefeningen, ontwikkelddoor de in de 16de eeuw levendeIgnatius van Loyola. De kern van deGeestelijke Oefeningen is de persoonlijkezoektocht naar God in je levenCadeautjeAlhoewel formeel met pensioen alspastoraal werkende, is MarianneHoogervorst actief als docent aan depastorale school en wordt ze regelmatiggevraagd voor bijvoorbeeldimpulsavonden in parochies. Degeestelijke begeleiding bij het televisieprogrammaheeft Hoogervorstweer meer bewust gemaakt dat via destilte het contact met God zoeken,er voor zorgt dat ze ook zelf helderderziet welke weg zij te gaan heeft.‘Ignatius zegt: “Je moet de GeestelijkeOefeningen doen op beslissingsmomentenin het leven.” Ik heb geziendat dat ook voor mij geldt. Ik hebinmiddels mijn man verloren, ben metpensioen, dat betekent voor mij ookzoeken naar hoe ik verder invullingga geven aan mijn leven. Dat Bart vanEmmerik me heeft gevraagd voor debegeleiding van deze vrouwen, wasvoor mij al een cadeautje.’Spirituele begeleiding‘Tijdens de stilte-retraite van de vijfvrouwen’, zegt Hoogervorst, ‘hebik weer gezien dat het kan. Je hoeftalleen maar de stilte toe te laten eneen bijbel te pakken. Dan kom je totje kern. Daar waar God woont. Daarwaar je geen pijn gedaan kunt worden.Ik ben dankbaar dat ik via omwegenbij de Jezuïeten terecht ben gekomenen dat ik deel mag uitmaken van hetStanislas-team.’Het Stanislas-team inDelft, geïnspireerd doorde Ignatiaanse spiritualiteit,biedt verdiepingin de vorm van retraitesen persoonlijke begeleidingbij de GeestelijkeOefeningen in hetdagelijks leven, eentraject met intensievebegeleiding. Reflectie opervaringen in het leven,neemt bij deze vormenvan verdieping een centraleplaats is.‘Ik ben de afgelopentijd gesterkt in de overtuigingdat als mensenecht openstaan voorspiritualiteit, wij alskatholieke kerk moeteninzetten op persoonlijkespirituele begeleiding.Daar moeten we tijd enEOruimte voor vrijmaken. Want als hetgoed is vieren we op zondag wat wedoordeweeks leven. Vanuit een gefundeerdepersoonlijke beleving hebbenwe dan ook weer wat te vieren. Hetvieren moet immers ergens vandaankomen? Ik zie het als mijn taak ommensen subtiel op de weg van Jezuste zetten. Dat stilte en de GeestelijkeOefeningen volgens Ignatius daareen prachtig middel voor zijn, heb ikopnieuw gezien.’Hoogervorst (l.) en Elle BanditaOp zoek naar God, vanaf zondag 3februari vier weken te zien op NL 3,21.55u.Meer informatie over de GeestelijkeOefeningen en geestelijke begeleidingvolgens Sint Ignatius, vindtu via: http://stanislashuis.nl ofhttp://team.stanislashuis.nl of viaMarianne Hoogervorst: hoogerv2@xs4all.nl.Jolanda de WolfTussenbeide bij u thuisTussenbeide is het blad van het bisdom Rotterdam. Blijf op de hoogtevan de ontwikkelingen en initiatieven in het diocees en de kerk in hetalgemeen. Lees de ervaringen van bijzondere mensen. Over de inzet vanparochies, de activiteiten van jongeren, alles wat er te doen is in het Jaarvan het Geloof.U kunt deze informatie voortaan ook thuis ontvangen. Als u in Nederlandwoonachtig bent kunt u nu nog voor tien euro een jaar lang Tussenbeidein de brievenbus bezorgd krijgen.Geef u op via E: persencommunicatie@bisdomrotterdam.nl ofT: 010 - 2815171.We horen graag van u!Sobere maaltijdIneke MarcusJEK-time-extra organiseert binnen de geloofsgemeenschapH. Antonius van Padua (parochie Sint Jan deDoper) in Gouda een soberheidsmaaltijd voor jongerenvanaf twaalf jaar, vertelt Ineke Marcus.‘Tijdens deze maaltijd praten we over de Vastentijd.We gebruiken gezamenlijk een eenvoudige maaltijd vansoep en brood. Vervolgens wordt er uitleg gegeven overde Vastenaktie van dat jaar. Soms lukt het om een sprekereen (achtergrond)verhaal te laten vertellen over hetdesbetreffende land. Meestal vertonen we de DVD dieover het project gemaakt is. Aan het eind van de maaltijdwordt er voor dit project gecollecteerd.’‘Met deze maaltijd willen we de jongeren laten zien hoeje solidair kunt zijn met mensen, ver weg, die het minderhebben.’‘Vooral de beelden van de DVD roepen reacties op bij dejongeren, waarbij ze vaak de vergelijking maken naar huneigen leefwereld. Ook vertellen zij hun ideeën over hoezij zelf kunnen minderen in de Vastentijd, bijvoorbeeld alshet gaat om het gebruik van hun pc en I-phone.’‘Dit jaar is voor de Vastenaktie Honduras gekozen. Elkjaar proberen zo’n honderdduizend jongeren en kinderennaar de VS te reizen. De meesten van hen worden teruggestuurd.Deze mensen worden opgevangen in opvangcentralangs de migratieroute. De zusters en priestersvan de congregatie van de Scalabrinianas zetten zichvoor deze opvang in. De opbrengst gaat naar deze actie.’Soberheidsmaaltijd voor jongeren vanaf twaalf jaar is opwoensdag 13 maart om 18.00 uur in de kerk H. Josephin Gouda.Voor meer informatie, E: ineke.marcus@caiway.net.nummer 1 • 2013 7

Ikonen uit het Rublev-museum zienwww.vronesteyn.nlwww.priesterworden.nlwww.diakenworden.nlAls lezer van Tussenbeide bieden wij u aan ommet korting de tentoonstelling “Iconen uit hetRublev-museum in Moskou” van het museumCatharijneconvent te bezoeken. Het betreft eenunieke tentoonstelling over de iconografische verschillenen overeenkomsten tussen orthodoxe enwesterse christelijke kunst. Er zijn manshoge voorbeeldenvan vijfhonderd jaar Russische schilderkunstte zien, naast topstukken uit de westerse kunstgeschiedenis.De twee collecties worden aangevuld meticonen uit particulier bezit.De tentoonstelling begint met een aantal voorbeeldenvan Byzantijnse iconen, zoals het ivoor van deMoeder Gods Hodegetria, die de manier waaropMaria met name in de Italiaanse kunst werd afgebeeld,heeft bepaald. Of de Drie-eenheid, dievolgens een vast patroon op iconen is afgebeeld,terwijl in het westen met het thema wordt gevarieerd.Legt de icoon van de Annunciatie de nadrukop de engel Gabriël en de Moeder Gods, het schilderijvan de Annunciatie gaat over een tijdsbeeld inarchitectuur, kledij en entourage.De Russische collectie verlaat het museum zeldenof nooit. Ze tonen Christus, de Moeder Gods,feesten en heiligen en zijn bijna manshoog.Rondom de heiligen zijn taferelen uit hun levenen hun wonderen afgebeeld. Ze laten zich lezenals een stripverhaal. De oudste iconen op de tentoonstellingzijn gemaakt in de 15de eeuw en staannog in de traditie van de Byzantijnse schilderkunst.Vanaf de 17de eeuw laten sommige iconen duidelijkwesterse invloeden zien door de import vanItaliaanse, Duitse, maar vooral ook Nederlandseen Vlaamse prenten en geïllustreerde bijbels naarRusland.God van het leven· raak mij aan · uw Weg te gaanOriëntatiedagpriester- en diakenopleidingZaterdag 16 maart 2013 • 10.00 - 14.00 uurVronesteynInformatie en aanmeldingOpleidingscentrum Vronesteyn te VoorburgE: priesteropleiding@bisdomrotterdam.nlE: diakenopleiding@bisdomrotterdam.nlT: 070 - 3873804De Madonna van het Brandende Braambos,tempera op paneel, Rusland, 18de eeuwCatharijneconventOp vertoon van dit artikel ontvangt u € 2,50korting op de toegangsprijs. Ook geldig metMuseumkaart en 65+-pas en geldig voor maximaaltwee personen. De tentoonstelling duurt van 10april tot en met 4 augustus.Kunstactie 2013:voor de trouwelezersDe Vastenaktie van. . .“Evenaandachtvoor eenander.”Wat wordt uwvastenaktie?Laat zien wat u doet opwww.vastenaktie.nlHet is vastentijd van 13 februari tot 30 maartGiro 5850EVEN MINDEREN VOOR EEN ANDER8 nummer 1 • 2013PelgrimshuisCasa NovaGelegen in een bosrijke omgeving.Uniek om ’n week of enkele dagenvoor rust en ontspanning tevertoeven. Denkt u bij uw plannenvoor vakantie met uw man,

Aktie Kerkbalans: werk aan de winkelOok “Rotterdam” moet er aan geloven:waar in andere bisdommen deinkomsten uit de Aktie Kerkbalansal eerder een dalende lijn inzetten,blijken nu ook in de Zuid-Hollandseparochies de inkomsten uit dezegeldwervingsactie terug te lopen.Alle aanleiding dus om er nog meerwerk te maken.Dankzij Kerkbalans Nieuwe Stijl,zo’n zeven jaar geleden ingezet, konde teruggang aan inkomsten langworden tegengegaan. Want ondanksafnemend kerkbezoek en minderingeschrevenen, wisten de parochiesin het bisdom Rotterdam toch iederjaar net weer wat meer inkomstenuit Kerkbalans in te kunnen boeken.Dankzij de inzet van heel velen.Parochies die aan Kerkbalans NieuweStijl deden, bleken zo’n vijf procenthogere inkomsten te genereren danparochies die dat niet deden. Maarde groei stokt in het aantal parochiesdat op deze vernieuwende manier degeldwerving oppakt. Een kleine helftvan de parochies in Nederland deedervaring op met het “verdiepen en verbreden”van Kerkbalans Nieuwe Stijl.Met als resultaat dus minderinkomsten in totaal. De parochiesin het bisdom Rotterdam kregenin 2011 ruim 8,53 miljoen euroKerkbalansgelden binnen. In 2010was dit nog 8,67 miljoen. Daarmeewaren de parochies terug bij het jaar2009, toen de inkomsten 8,50 miljoenbedroegen.Voor heel katholiek Nederland zijndie cijfers: 58,96 miljoen in 2011,60,73 in 2010 en 60,86 in 2009. AktieKerkbalans is daarmee goed voor ruimeenderde van de totale inkomsten vande parochies.De parochies zetten ondertussen detering naar de nering. Voor het eerstzijn hun totale uitgaven gedaald: van182,8 miljoen naar 179 miljoen. Totdusver namen de uitgaven jaar op jaartoe.Deze uitgaven stonden tegenoverinkomsten van 163,8 miljoen euroin 2011. Een jaar eerder was datnog 169,1 miljoen. Zo resteert eentekort van ruim 15 miljoen euro,wat gelijkstaat aan 9 procent van deinkomsten.Voor 2012 zijn nog geen definitievecijfers bekend. Op grondvan een representatieve proefgaat de Interkerkelijke CommissieGeldwerving, die Aktie Kerkbalansorganiseert, er van uit dat de opbrengstenKerkbalans afgelopen jaar verderzijn gedaald, tot ongeveer 56,6 miljoeneuro.Parochies die meedoen aanKerkbalans Nieuwe Stijlproberen meer kerkledenbij te laten dragen door henpersoonlijker te benaderen,zich te richten op apartedoelgroepen, te rappellerenals mensen een bijdragetoezeggen en deze niet blijkenover te maken. Dit allesonder de noemer Verbreden:meer mensen geven.Als voorbeelden van mogelijkhedenom “te verdiepen”zijn te noemen het hanterenvan richtbedragen (slechtszeven procent van de parochiesdoet dit vooralsnog),het proberen zich met concreteacties en voorbeeldente richten op specifiekedoelgroepen of het persoonlijkcontact met gevers teintensiveren. Dit alles moetleiden tot hogere bijdragen.Priester, diaken, pastoraal werker, religieus,catecheet worden in het bisdom Rotterdam?Samen op weg gaan - één op éénSamen met mensen op pad gaan, hun verhaal horen enluisterend aanwezig zijn, vormden voor mij de motivatieom de studie Theologie (Pastoraal Werk) te gaan doen.In de weekeinden bij de Kapucijnen in Velp, ben ik ophet spoor gekomen van de Kapucijns-Franciscaansespiritualiteit. Een spiritualiteit die Franciscus kernachtigverwoordt in zijn wijsheidsspreuk: ‘Gelukkig is de mens diezijn naaste in diens broosheid draagt, zoals hij door hemgedragen wil worden als hij in een soortgelijke situatieverkeert.’ Dat vertaalt zich in een pastoraat, gebaseerd opgelijkwaardigheid en wederkerigheid, die niemand uitsluit.Tijdens mijn eerste stage in het Penitentiair Ziekenhuisin Scheveningen, is mij nog meer duidelijk geworden datmijn liefde voor het werken met mensen die leven aan derand van de maatschappij, mijn werk binnen het pastoraatbepaalt. Een pastoraat met een sterke diaconale insteek.Mijn toekomstideaal is dan ook om werkzaam te zijn in eenstichting of vereniging als geestelijk verzorger. Met mensendie leven aan de rafelranden van onze maatschappij.Jan RoosWelkom in Rotterdam bij Casa TiberiasHet jaar is goed begonnen bij M25 Rotterdam.Op zondag 3 februari was er een eerste activiteit:een groepje jongeren ging aan de slag bijde Missionaries of Charity om de maaltijdenuit te delen aan dak- en thuislozen. Een andergroepje deed mee aan het project “Welkom inRotterdam”, met een mixbijeenkomst bij CasaTiberias, een stichting voor en door Portugeessprekendevrouwen in Rotterdam.“Welkom in Rotterdam” organiseert ontmoetingentussen oude Rotterdammers (die detaal goed spreken, de stad kennen en openstaanvoor nieuwe ontmoetingen) en nieuweRotterdammers (die andere Rotterdammers ende stad beter willen leren kennen en de taalwillen oefenen). Voor die laatsten is het projecteen extra mogelijkheid om zich beter thuis tevoelen in de stad.In 2011 werd al eerder een soortgelijke bijeenkomstgeorganiseerd tussen jongeren vanM25 Rotterdam en de 55+ dames van CasaTiberias. Tijdens die ontmoeting hebben zegezamenlijk Nederlandse hapjes gemaaktvoor hun eigen High Tea. De reacties op debijeenkomst waren van beide kanten erg positiefen de kookclub-dames gaven aan dat zijeen volgende keer de jongeren Portugees/Kaapverdiaans wilden leren koken. Hetgeengeschiedde.IngrediëntenIn totaal veertien deelnemers gingen aan deslag met het maken van een simpel Portugeesrecept: rijst, salade en tonijn. Lijkt makkelijkgenoeg, maar er gaan best veel ingrediëntenin dit gerecht, waardoor het een lekkeregezonde mix wordt van smaken. Als toetjewerd iedereen verwend met een fruitcocktailen Kaapverdiaanse couscous. Hoe die laatstewerd gemaakt, was voor de jongeren echt“nieuw”. Daarna smulde iedereen van wat ersamen was gemaakt.De dames van de kookclub waren erg blij datze de M25 jongeren wat konden leren overhun cultuur en dat ze op die manier ook hunNederlands konden oefenen. Aan het eind vande middag kregen de dames van Casa Tiberiaseen ingelijste groepsfoto cadeau ter herinneringaan de ontmoeting tussen de twee groepen.Al met al was het weer een geslaagdeWelkom in Rotterdam mixbijeenkomst, tussen“oude” en “nieuwe” Rotterdammers.Heleen van de ReepJan Roos woont in Zeisten studeert Theologie enLevensbeschouwing (PastoraalWerk) aan de FontysHogeschool in Utrecht. Hij isin de afrondende fase vanzijn studie. Daarnaast volgthij het programma van detoeleiding voor pastoraal werkers.Wil je meer weten ? Neem contact met Heleen van de ReepDrs H. van de Reep, bisschoppelijk gedelegeerde pastoraal werkersT: 010 – 281 51 71 E: h.vandereep@bisdomrotterdam.nlI: www.bisdomrotterdam.nlnummer 1 • 2013 11

12 nummer 1 • 2013

Werk aande kerkIn het bisdom werken vrijwilligers en beroepskrachten aan de opbouw van bloeiende gemeenschappen.Die hebben een huis nodig. Behalve voor hen is er daarom ook voor aannemers en architecten “Werk aan de Kerk”.Restauratie muurschilderingen en beide kapellen gereedOp 9 februari werden de vrijwilligers van de Rotterdamse kathedraal bijeengeroepen om in aanwezigheid van Bisschop Van den Hende en Plebaan ChrisBergs de voortgang van de restauratie te vieren. ‘Vandaag bent u de eregastendie onze grote waardering verdienen’, zo zei gastheer Ton Lindeman, vicevoorzittervan het bestuur van de kathedrale parochie H.H. Laurentius enElisabeth. Al vier jaar zetten zij alle zeilen bij om het de kerkgemeenschap ooktijdens de restauratie voor de wind te laten gaan.De rol van de kathedraal als kerk vande bisschop en het bisdom is versterktmet de realisatie van een ontvangstruimtedie aan alle eisen voldoet,Ton LindemanVERBETER EEN STUKJEVAN DEZE WERELD!maar ook harmonieus en sober is.Het gehele proces is netjes behoorlijkbinnen de planning en het budgetgerealiseerd.Met dank aan velen dus. TonLindeman is een mooi voorbeeld vanhoe die betrokkenheid kan verlopen.‘Ik werd al voor dat de restauratie in2009 begon, door Jozef van Ardennegevraagd om mee te doen in de activiteitencommissie.Die moest via allerleiinitiatieven geld genereren voor derestauratie.’Ruim zeven miljoen euro was nodigvoor een opknapbeurt die de kerkuit 1908 weer klaar moest makenvoor de komende decennia. Het Rijkdroeg daar met een zogenaamdeKanjersubsidie van 3,7 miljoen euroeen flink steentje in bij, maar er zouheel veel moeten gebeuren om de resterendemiljoenen te verwerven.Dat is het werk van deVeel kinderen in de wereld lijden honger.Al voor e 5,- per maand helpt U!Wij hebben rechtstreeks contact met de Missieprojecten.Gratis folder: telefoon 050 534 04 52Doe mee en help!Banknummer 53.21.71.95061.46.58.306Giro 57 33 838t.n.v. Stichting MissiewerkPostbus 11809701 BD Groningenwww.members.home.nl/mission123Peter van MulkenStichting Missiewerk M.A.W.Waterhuizerweg 20,9753 HR Haren.Peter van MulkenPaaskaarsenPaaskaarsenactiviteitencommissie, maar ook de Orgel Huispaaskaarsenfinanciële commissie en alle anderen Iets vergelijkbaars speelt bij het orgel.die zich voor de restauratie hebben Dat is niet monumentaal Altaarkaarsenviel dusingespannen. Dankzij een zeer grote formeel niet in de Huwelijkskaarsenrestauratie. Maargift, maar ook bijvoorbeeld door de het zou ook raar zijn om in eenkruiswegstaties - van de bekende Jan geheel opgeknapte kerk Doopkaarsenhet orgel uitDunselman - te laten adopteren door de toon te laten vallen, Noveenkaarsenzo oordeeldenparochanen. ‘Zo hebben we ongeveer de betrokkenen. Er zijn verschillendeDevotiekaarsende helft van de 90.000 euro die nodig gradaties van renoveren van het orgelwas, door de sponsors vergoed gekregen’,aldus Lindeman.Godslampoliemogelijk, oplopend Devotielichtentot wellicht eenLees verder pagina 14MiswijnHostiesWierook/BrikettenA B CKandelaarsGeschenkartikelenGlas in lood- OntwerpBanierenRegenboog en Duif Kruis en Druiven Chi-Rho Kruis- Restauratie- AdviesBestel nù uw Paaskaars!Keuze uit 3 prachtige reliëfsKoolen GlazeniersMaak uw keuze kenbaar voor 22 februari 2013.In dat geval beschikt u op tijd over uw Paaskaarsen.Rijksweg 356584 AA Molenhoek024-3586886KaarsenfabriekPASEN31 maart en 1 april2 0 1 3PAPÔT en VAN MOORSEL b.v.Nieuwenhuizenweg 15 - 2314 XP LEIDEN (Industrieterrein Roomburg)Tel. 071 - 301 02 84 / 301 02 25 - Fax 071 - 301 23 03E-mail info@papot.nl - Internet www.papot.nlE201301 (19 februari"12).indd 3 08-02-2013 10:20:40nummer 1 • 2013 13

ton aan kosten. Voor een eerste fasevan 30 tot 35.000 euro, waarin metname de lekke blaasbalg van het orgelwordt vernieuwd, zijn de middelen nuook bij elkaar. Het werk is aanbesteeden zal in het voorjaar worden uitgevoerd,aldus Lindeman. ‘In die tijdwordt het orgel ingepakt en gebruiken. . .we in de vieringen het koororgel.’Zo zijn er nog enkele onderdelen vanhet grote complex waaraan ook dekomende tijd nog zal worden gewerkt.De verlichting in de kerk bijvoorbeeld.De parochiezaal, achterin hetcomplex, makkelijk te bereiken viade Robert Fruinstraat, is dezer dagennog een werkplaats; de zaal werdgrondig gestript van de vruchten vanverbouwingen uit de afgelopen bijnahonderd jaar. De vloer bleek ook rijpvoor vervanging. De bedoeling is dataannemer Burgy de zaal in april klaarheeft.Lindeman heeft er veel verwachtingenvan. Om de kerkgemeenschapin het monumentale gebouw ookde komende decennia rond te latenkomen, dienen er extra inkomsten teworden gegenereerd. Structureel. ‘Wemoeten de ruimtes beter benutten.’ Inde plebanie aan de Matthenesserlaanis een huurder gevonden in de vormvan Stichting Sint-Laurensfonds.Plebaan Chris Bergs verhuisde ervooreen verdieping naar boven. Met deontvangstzaal in gebruik door hetbisdom is dit gebouw nu geheel ingebruik. De parochieruimtes zijnverbouwd zodat een dagkapel isgecreeërd, waar dagelijks eucharistischeaanbidding is. Voor dee Vastenaktie vanN ANDERWat wordt uwvastenaktie?Peter van MulkenLaat zien wat u doet opwww.vastenaktie.nlparochiezaal ziet Lindeman na derenovatie nieuwe gebruiksmogelijkheden.‘Waarom zou een bruidspaarna hun kerkelijk huwelijk hier nietde felicitaties in ontvangst kunnennemen?’ Dat vergt nog de nodigehoofdbrekers over inrichting en uitrusting,want de ruimte wordt in detoekomst mogelijk ook gebruikt alsuitgiftepunt voor de Voedselbank.Ook met andere zaken wil het parochiebestuurGiro inkomsten 5850 realiseren.‘We zijn bijvoorbeeld in gesprek methet conservatorium over het gebruikvan het orgel door hun studenten.We zullen hard moeten werken omde exploitatie van het gebouw rondte krijgen. We moeten zelf de broekophouden.’Het is vastentijd van 13 februari tot 30 maartPeter van MulkenUitstralingDat moet lukken, denkt Lindeman.Tenslotte is de parochie eenbijzondere parochie, weliswaar in geseculariseerdstedelijk gebied, maar ookmet grote rijkdommen, zoals Kroatenen Kaapverdianen, Antillianen enSurinamers die veel gebruik van dekerk maken. ‘We zijn een kerk waarmen graag komt. Met bijvoorbeeldChris Bergs die daar op van invloed is.De liturgie spreekt aan, met bijvoorbeeldvast een diaken, acolieten enwierook. Een kerk naar mijn hart.’Die ervaring wil Lindeman overdragenaan de bezoekers die om watvoor reden dan ook over de vloerkomen. Met de twee laatstelijk geheelvernieuwde kapellen, die van hetH.Hart en van Lourdes - ‘het leekvoor de restauratie wel of Elisabeth inde sneeuw stond, haar voeten warenonzichtbaar, maar Rescura heefteen bijzonder werk verricht’ - die erstralend bij staan. Met de inzet vanvrijwilligers, zoals Tom Remken, nooitte beroerd voor een rondleiding, maarnog zo veel anderen. ‘Die mensen,met hun fantastische inzet, stralenuit dat onze kerk springlevend is.’Vandaar het feest voor de vrijwilligers.De dank en waardering is helemaalvoor hen.Ted KoningsPelgrimshuisCasa NovaRijksmonument: in 2010 gerestaureerd en gerenoveerd.Gelegen in een bosrijke omgeving.Uniek om ’n week of enkele dagenvoor rust en ontspanning tevertoeven. Denkt u bij uw plannenvoor vakantie met uw man,vrouw, kennis of vrienden aan hetPelgrimshuis in de H. Landstichtingte Groesbeek bij Nijmegen en Bergen Dal. Het huis biedt een rustgevendesfeer. Met eigen kapel engelegenheid de gebedstijden meete doen. En wat ook niet onbelangrijkis: het voorziet in een goedekeuken. Er is van alles te doen,o.a. een bezoek aan Orientalis enhet Afrikamuseum, wandelen enfietsen (prachtige routes), Natuurreservaatde Ooyse Polder, etc.3 overnachtingen vol pension € 120,-- p.p.Er is ook de mogelijkheid van douche en toilet op de kamer.U kunt telefonisch reserveren: 024 - 322 14 25www.pelgrimshuiscasanova.nlbewaar deze advertentie✂Op vrijdag 21 december 2012 is na een ernstige ziekte,voorzien van het H. Sacrament der zieken, overleden de zeereerwaarde heerFrederik Ambrosius Maria SomerwilGeboren op 27 oktober 1938 in ’s-Gravenhageen priester gewijd op 23 mei 1964.Ferry Somerwil was na zijn wijding achtereenvolgens kapelaan in de parochiesH. Hildegardis in Rotterdam (1964), St. Pancratius te Sassenheim (1965) enSt. Jozef in Wassenaar (1968). Op 1 januari 1977 volgde zijn pastoorsbenoemingin deze laatstgenoemde parochie. Op 1 oktober 1982 werd hij benoemdtot pastoor van de parochie O.L.V. ten Hemelopneming in Voorburg en metingang van 1 oktober 1994 tot pastoor van de parochie Allerheiligst Sacramentte ’s-Gravenhage. Op 1 januari 2001 werd Somerwil benoemd tot pastoor vande parochies H. Pius X, St. Bonifacius en H. Geest te Alphen aan den Rijn. Uitdit ambt werd hem op eigen verzoek op 1 juli 2005 eervol ontslag verleend;daarmee verkreeg hij tevens ontslag uit de gewone ambtsbediening en ging hijmet emeritaat.pelgrims.indd 1 14-03-2012 12:21:46Pastoor Somerwil heeft in zijn lange pastoraat steeds geprobeerd om de parochianenpastoraal nabij te zijn en hun lief en leed te delen. Hij deed dat ineen periode dat in kerk en samenleving veel in beweging was en veel van dewerkers in de wijngaard van de Heer werd gevraagd. Zijn inzet was erop gerichtdat de parochies, die aan zijn zorgen werden toevertrouwd, zichzelf zoudenleren verstaan als biddende en vierende gemeenschap rond de levende Heer,die met ons is alle dagen.Pastoor Ferry Somerwil is op 29 december bijgezet in het priestergraf op debegraafplaats St. Petrus Banden in Den Haag, na een eucharistieviering bijgelegenheid van zijn uitvaart in de St. Jozefkerk in Wassenaar.14 nummer 1 • 2013

Op dinsdagavond 20 februari is voorzien van het H. Sacrament der zieken,overleden de zeereerwaarde heerWilhelmus Gerardus van Sambeekgeboren op 27 december 1928 te Oss en priester gewijd op 26 mei 1956.Wim van Sambeek was na zijn wijding achtereenvolgens kapelaan in de parochiesH. Jeroen te Noordwijk (1956), H. Barbara te Rotterdam (1961) en H.Adelbert te Delft (1968). Op 1 juni 1975 werd hij benoemd tot administratorvan de parochie Christus Koning en vanaf 1979 tevens tot administrator vande parochie Onbevlekt Hart van Maria in ’s-Gravenhage. Van beide parochieswerd hij in 1981 pastoor. Uit deze functies werd hem op 1 februari 1994 eervolontslag verleend en tevens ontslag uit de gewone ambtsbediening van hetbisdom Rotterdam.Met ingang van 1 december 1986 werd hij benoemd tot rechter bij deKerkelijke Rechtbank van het Bisdom Rotterdam, waar men in 2008 afscheidvan hem nam.De eucharistieviering bij gelegenheid van de uitvaart van Wim van Sambeekheeft plaatsgevonden op dinsdag 26 februari, in de kapel van het Woon enZorgcentrum Mariëngaarde in Warmond, waarna hij is begraven op de begraafplaatsbij de ‘Oude Toren’ in Warmond.JUBILEA 2013De volgende priesters, diakens en pastoraalwerkenden vieren in de loop vandit jaar een jubileum of hebben dit deafgelopen maanden gevierd. Voor de volledigheidzijn ook deze laatste, recentejubilarissen opgenomen.Pastoraal werk(st)ers12½ jaar1 maart❖❖Mw. S.M.M. van der Pol-van Winden1 juli❖❖F.H. Wijnen1 september❖❖Mw. J. Sorgdrager25 jaar1 september❖❖Mw. C.L.M. van Straten❖❖Mw. M. van der Meer-LambooPermanent diakens12½ jaar9 december❖❖A.M. van Aarle25 jaar11 december❖❖Th.H. MiddenBisdompriesters12½ jaar9 december:❖❖T.F.M. Visser25 jaar30 januari❖❖J.B. Beijk23 juni❖❖J.G.M. van der Krabben1 september❖❖P.A. Owel50 jaar8 juni❖❖L.A.M. Banning❖❖C.M. Lemmers55 jaar31 mei❖❖C.J. van der Voort❖❖N.J.P. Blaauwhof❖❖D.J.H. van Geest65 jaar22 mei❖❖P.J.L. van ReisenMaandagnacht 19 februari is voorzien van het H. Sacrament der zieken,overleden de zeereerwaarde heerCornelis Johannes Maria Vermeulengeboren op 31 juli 1914 in ’s-Gravenhage en priester gewijd op 30 mei 1942.Kees Vermeulen was na zijn wijding achtereenvolgens kapelaan in Schiedam(1942) en Alphen a/d Rijn (1943). Op 1 januari 1946 werd hij benoemd totleraar aan het seminarie Hageveld te Heemstede. Na zijn incardinatie in hetnieuw opgerichte bisdom Rotterdam werd hij in 1961 benoemd tot leraar aanen econoom van het kleinseminarie Leeuwenhorst te Noordwijkerhout. In1962 volgde zijn benoeming tot moderator-godsdienstleraar van het LodewijkMakeblijde-college in Rijswijk en tot assistent in de parochie St. Benedictus indezelfde plaats.In 1965 werd hij benoemd tot kapelaan van de parochie HH. Petrus en Pauluste Maassluis, met de opdracht een nieuwe parochie voor te bereiden in hetwesten van Maassluis. Op 16 december 1965 volgde zijn pastoorsbenoemingvan de nieuwe parochie H. Andreas te Maassluis. Uit deze functie werd hemop 1 oktober 1979 eervol ontslag verleend en tevens ontslag uit de gewoneambtsbediening van het bisdom Rotterdam.Na zijn emeritaat werd hij per 1 maart 1980 benoemd tot bezoeker van emeritien zieke priesters in het bisdom Rotterdam. Deze taak heeft hij tot 1 januari1995 vervuld. Kees Vermeulen was de oudste priester van het bisdom.De eucharistieviering bij gelegenheid van zijn uitvaart is op 25 februari, in dekapel van Mariënhaven in Warmond. Pastoor Vermeulen is begraven op dedaar naastgelegen begraafplaats.PERSONALIABenoemdDe bisschop heeft benoemd:❖❖J.H.M. Kroft, per 1 november 2012, totlid van de Diocesane Caritas Instelling.❖❖J. Berkhout, per 1 december 2012, totlid van de Diocesane Caritas Instelling.❖❖F. Wijnen CssP, van 1 januari 2013 tot31 december 2015, als pastoor van defederatie Maria Magdalena in Barendrecht,Ridderkerk en Rotterdam-Zuid.❖❖M.J. Thomassen CP, per 1 januari totpastor in de parochie Pax Christi inWoerden, Kamerik, Meije-Zegveld enOudewater.❖❖H.L.J. Spaan, per 1 januari tot pastoorin dezelfde parochie Pax Christi.OntslagDe bisschop verleende eervol ontslag aan:❖❖P.J. Smits, per 1 november 2012, als lidvan de Diocesane Caritas Instelling.❖❖Ir. H. Klompenhouwer BNA, per 19december 2012, als lid van de diocesanecommissie Kerk, Interieur en Kunst.❖❖J.A.G. Sterk, per 1 januari, als lid vande diocesane stuurgroep Leren.❖❖W.E.F.M. Froger, per 1 januari alsmoderator van de federatie MariaMagdalena in Barendrecht, Ridderkerken Rotterdam-Zuid.Op dinsdag 20 februari is voorzien van het H. Sacrament der zieken, overleden de zeereerwaarde heerAdriaan Gerard Willem Nijsgeboren op 18 januari 1918 te Rotterdam en priester gewijd op 11 juni 1949.Aad Nijs was na zijn wijding kapelaan van hetgrootseminarie te Warmond. Daarna werd hij in 1951 benoemd tot leraar aanhet seminarie Hageveld in Heemstede. In 1957 behaalde hij zijn doctoraal aan de Universiteit van Amsterdam voor de studiewis- en natuurkunde. Na zijn incardinatie in het nieuw opgerichte bisdom Rotterdam werd hij in 1961 benoemd tot leraaren rector van het diocesaan college van het kleinseminarie Leeuwenhorst in Noordwijkerhout.Op 1 oktober 1974 volgde zijn benoeming tot pastoor van de parochie De Wederkomst van de Heer te Rotterdam. In 1978werd hij daarnaast benoemd in de pastoraal van de parochie St. Joseph en in 1980 nog in de parochie O.L.V. OnbevlektOntvangen, beiden in Rotterdam. Uit deze functies werd hem op 1 september 1986 eervol ontslag verleend en tevens ontslaguit de gewone ambtsbediening van het bisdom Rotterdam en ging hij met emeritaat.De eucharistieviering bij gelegenheid van zijn uitvaart werd gehouden op zaterdag 23 februari, in de kerk van St.Bartholomeus in Voorhout. Aad Nijs is begraven op het kerkhof van de broedercommuniteit Onze Lieve Vrouw van ZevenSmarten, ook in Voorhout.❖❖M.J. Thomassen CP, per 1 januari alspastoor van de parochie Pax Christi inWoerden eo.Ontheffing kerkelijke zendingDe bisschop trok eervol de kerkelijke zendingin van:❖❖H.A.M. Delemarre, per 27 november2012, als geestelijk verzorger in Psychomedischcentrum Parnassia te Den Haag.❖❖J.A.G. Sterk, per 1 januari vanwege vervroegdpensioen, als parochiecatecheetvan de federatie Oostland in Berkel enRodenrijs, Bleiswijk en Bergschenhoek,Nootdorp en Pijnacker.ColofonTussenbeide is de nieuws- en informatiekrant van hetBisdom Rotterdam. Het blad verschijnt onder verantwoordelijkheidvan de afdeling Pers en Communicatie.Hoofdredactie: Francis WoutRedactie: Frits Vermeulen, Monique Meeussen, Willien vanWieringen, Ted KoningsJongerenredactie: Sander van Aarle, Emy Jansons-vanSteekelenburg, Thom OosterveerAan dit nummer werkten verder mee: Marinus van den Berg(column), Shirleni Blanken, Henri Dingjan, Jan Maasen, InekeMarcus, Robert-Jan Peeters, Jan Roos, Henk Schoot, LiesbethStalmeier, Evelyne Verheggen, Jolanda de WolfRedactie en abonnementenadministratie:Koningin Emmaplein 3, 3016 AA Rotterdam,Tel: 010 - 281 51 71, Fax: 010 - 436 71 90E: tussenbeide@bisdomrotterdam.nlI: www.bisdomrotterdam.nlPostgiro: 464304Vormgeving: Halewijn NV, Halewijnlaan 92, B-2050 AntwerpenFotografie: Ineke Marcus, Peter van Mulken, Heleen van deReepDrukkerij: Halewijn NV, Halewijnlaan 92, B-2050 AntwerpenAbonnementen:€ 1,50 per jaar (voor parochies)€ 10 per jaar (individueel abonnement incl. porto)Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en wordenautomatisch verlengd, tenzij minimaal vier weken voor het verstrijkenvan de abonnementstermijn schriftelijk wordt opgezegd.Advertenties:Borgerpark MediaMarion Polmans -Paus, Postbus 8027,6060 AA Posterholt • T: 0475 - 711 362E: info@borgerparkmedia.nl • I: www.borgerparkmedia.nlOvernemen:Artikelen uit Tussenbeide mogen met bronvermelding,vrij worden overgenomen in parochiebladen.Illustraties en foto’s mogen alleen worden gebruikt alsvooraf toestemming is verleend door de redactie.nummer 1 • 2013 15

jong!Depagina Jong! wordt samengesteld door een jonge redactie, met Shirleni Blanken, Emy Jansons - van Steekelenburg, Thom Oosterveer, Sander van Aarle, Guido Schurmann en Ted Konings.Bindende krachtJonge christenen kwamen in Rome bij elkaar voor de35ste Europese Jongerenontmoeting, georganiseerddoor de gemeenschap van Taizé. Van 28 decembertot 2 januari bracht deze “Pelgrimage van vertrouwen”45.000 jongeren bijeen. Het was zoals paus Benedictusop de bijeenkomst het jaar daarvoor had laten weten:de Italiaanse hoofdstad bood de jongeren een warmonthaal.De jonge gasten logeerden bij gezinnen engemeenschappen van verschillende denominaties.Indrukwekkend was het avondgebed op de zaterdagavondop het Sint-Pietersplein. Robert uit Tanzaniabracht het onder woorden met: ‘Ik was verbaasd zoveeljonge gelovigen vanuit verschillende achtergronden enculturen samen te zien. Dat is de kracht van Christus.Het is zoals broeder Aloïs, prior van de gemeenschapvan Taizé, zegt: “Wat ons verbindt is krachtiger dan watons verdeelt.”’Taizé-gebed met de pausLieke van Wijngaarden (22) uit Rotterdam was een van dedeelnemers en doet verslag.Toen we aankwamen moest er nog van alles geregeldworden: bij de Universiteit van Rome kregen we onzegastkerk toegewezen, samen met mijn vriend MartijnErkens en een ander stel, Jessica en Nico. Jessica hadik in 2012 in Taizé leren kennen.Onze gastkerk lag een halfuurtje buiten de stad, met debus. Mijn gezin was heel leuk en gezellig en dat van dejongens ook. Het was überhaupt een geluk dat we eengezin hadden, want niet meer dan twintig procent vanons zat in een gezin, de rest sliep in zalen en kerken.De dag erna bracht ons Taizé-gebed in de gastkerk,lunch en avondeten halen op Circo Massimo, middaggebedin één van de vele kerken van Rome, daarnaworkshops of de toerist uithangen en dan avondgebed,ook weer in één van de vele kerken. Dat we telkens ineen andere kerk kwamen, was heel leuk, zo zag je veelvan de stad. En ze zijn heel indrukwekkend, de kerkenen basilieken!De tweede avond hadden we gebed op het Sint-Pietersplein, met alle pelgrims, broeders van Taizéen… de paus! Heel bijzonder, met zoveel mensen eenmooi Taizé-gebed meemaken. In de middagen hebbenwe vooral veel van Rome gezien. Soms met zijntweeën, soms met meerdere mensen, maar elke dagwisselde het groepje wel. Heel leuk was dit en het waszeker ook de bedoeling van “ontmoeting”. Rome incombinatie met Taizé was een mooie ervaring!Wieslawa Klemens Circo Massimo, in de rij voor het eten. Ging sneller dan het er uit ziet!Gewoon katholiekLodewijk Tax (21), student Economie en BedrijfseconomieHij vertelt Tussenbeide hoe hij in het levensteekt.Waar word je gelukkig van?‘Ik word gelukkig van het samenwerkenmet mensen om met elkaar een hogerdoel te bereiken. Zo vind ik het ontzettendleuk om werk te doen voor het jongerenplatformLeiden; samen met anderenleuke en interessante dingen organiserenvoor katholieke jongeren en geïnteresseerden.’‘Ook mijn functie als penningmeester vanPerspectieF, de jongerenafdeling van deChristen-Unie valt hieronder. Ik voel mevereerd dat ik mijn steentje mag bijdragenom de christelijke politiek op de kaart tezetten. Bovendien word ik gelukkig van hetsamenzijn met mijn familie en vriendin.Kortom: ik ben een gelukkig man.’Peter van MulkenHoe ben je katholiek opje werk/in je studie?‘De belangrijkste manier om katholiekte zijn in alle facetten van je leven isnaar mijn mening door zelf het voorbeeldte proberen te geven. Je komtnamelijk niet serieus of geloofwaardigover als je zegt dat je katholiek bent,maar er zelf wel compleet op los leeft.Er moet dus een consistentie zijn tussenje geloof en je handelingen.’‘Uiteraard is dit makkelijker gezegd dangedaan, maar ik probeer dit wel vaak inmijn achterhoofd te houden. Dus tijdensmijn studie probeer ik op een fatsoenlijkemanier met mijn medestudenten omte gaan, maar ook gesprekken aangaandehet geloof niet uit de weg te gaan. Ikben apetrots dat ik katholiek ben en probeerdit ook uit te stralen naar mensenuit mijn directe omgeving.’Wie is je favoriete heilige?En waarom?‘Mijn favoriete heilige is Lodewijk.Omdat deze koning midden in de wereldstond en vanuit hier probeerde Christuste volgen. Zo had hij als koning vanFrankrijk een ongelooflijke verantwoordelijkheid,niet alleen tegenover debevolking, maar zeker ook tegenoverGod. Hij gaf hier op een fantastischemanier invulling aan door de bouw vanziekenhuizen, diverse liefdadigheidsinstellingenen een onvoorwaardelijke toewijdingaan het geloof. Een echt voorbeeldvoor de politici van tegenwoordigals je het mij vraagt.’Thom OosterveerVastentipsAGENDA5 maart: JP Leiden, InlooplezingHet Jongerenplatform Leiden organiseert iedere maand eenlezing. Op hun website zijn de thema’s van die avonden tevinden. Op 5 maart de volgende lezing, in de kelder van deSt. Petruskerk, Lammenschansweg 40a in Leiden, aanvang19.45 uur. Informatie via E: inlooplezing@jpleiden.nl.24 maart, 13.30 – 19.30 u.: PalmzondagH. Joseph, Nieuwerkerk aan den IJssel.De diocesane jongerendag op Palmzondag wordt dit jaargehouden in Nieuwerkerk aan den IJssel. Vanwege demogelijke sponsoring voor WJD Rio is ieder uitgenodigd opde fiets te komen en zich te laten sponsoren. Ook als jeniet naar Rio gaat: je maakt het mogelijk voor anderen!Info: www.bisdomrotterdam.nl.Zondag 14 april: Eat & GreetRKJ Provider in Waddinxveen organiseert een maaltijd enlezing. Wie de gastspreker is op deze Eat & Greet is nogniet bekend. Aanvang: 17.30 uur. Plaats van handeling:Victorzaal naast de Sint Victorkerk, Zuidkade 176.Peter van MulkenIn de vastentijd worden we uitgenodigd om metminder genoegen te nemen, om toe te komenaan God en elkaar. Hoe probeert de redactievan deze pagina Jong vorm te geven aan de vastentijd?Vier tips:Thom - ‘Ik drink geen alcohol tijdens de vasten.En natuurlijk snoep ik minder en drink minderfrisdrank.’Sander - ‘Lees nog eens het evangelie vanAswoensdag (Mt. 6, 1-6 16-18), over de manierhoe te vasten. Supermooi! Bidden en diaconaalwerk doen helpt mij ook door de vastentijd.’Emy - ‘Een aantal televisieloze avonden inlassen,want “televisiezenders kunnen worden tot stoorzendersvoor je persoonlijke relatie met God”.Ted - ‘Hou van de ander zoals van jezelf. Ik probeer dat voor ogen te houdenin de vasten. Meer nog dan anders. Dat is aanpakken geblazen, want datbetekent dat wat de ander wil, net zo belangrijk is als wat ikzelf wil. Dat helptrelativeren!’MidwinterBBQDe jaarlijkseMidwinterBBQvan de RKJ Lissewas top. Ook debisschop was op5 januari te gasten ging voor inde viering. Themavan de avond wasludiek: Let’s go Rioapresskio. Sommigemensen haddenzich ook echthelemaal winter/zomer aangekleed.En het werdreuzegezellig!Thom Oosterveer16 nummer 1 • 2013