Middelengebruik en voortijdig schoolverlaten - Trimbos-instituut

VoorwoordHet voortijdig afbreken van een schoolcarrière is ongunstig voor de verdere loopbaan vande jongeren die dit treft. Niet alleen met betrekking tot de ontwikkeling van hun verderewerkende leven, ook persoonlijk en maatschappelijk zijn er risico's verbonden aan hetvoortijdig afbreken van school. Voortijdige schoolverlaters vinden niet alleen moeilijkeraansluiting op de arbeidsmarkt, ook is hun gezondheid op latere leeftijd slechter enkampen zij vaker met psychosociale problemen. Maatschappelijk betekent de vroegtijdigeuitstroom uit het onderwijs onderbenutting van het mogelijke potentieel aanarbeidskrachten. Niet alleen het Nederlandse schoolwezen wordt getroffen doorvroegtijdig schoolverlaten, in veel andere Europese landen is dit probleem nog nijpender.Het is dan ook niet verwonderlijk dat het terugdringen van voortijdig schoolverlaten eenhoge prioriteit heeft en dat er in Europees verband afspraken gemaakt zijn om hetpercentage van voortijdig schoolverlaters terug te dringen tot maximaal 8% van alleschoolgaande jongeren.Wie doeltreffende interventies wil plegen om een probleem op te lossen, zal eerst goed inkaart moeten brengen wat de causale factoren zijn die gerelateerd zijn aan dit probleem.In Nederland bestaat al veel onderzoek naar de antecedenten van vroegtijdigschoolverlaten. Echter, één veld van mogelijke oorzaken van vroegtijdig schoolverlaten ishier tot nu toe weinig onderzocht: alcohol- en cannabisgebruik. De laatste jaren is uit dewetenschappelijke literatuur steeds duidelijker geworden dat vroeg en frequent alcoholencannabisgebruik gerelateerd is aan ongunstige ontwikkelingsuitkomsten. Ook politieken maatschappelijk begint steeds meer door te dringen dat veel drinken en blowenschadelijk kan zijn voor vooral jonge mensen.Dit rapport voorziet in de kennislacune met betrekking tot de relatie tussenmiddelengebruik en uitval. In het eerste gedeelte van dit rapport worden kort deresultaten van een literatuurstudie op dit thema gepresenteerd. Verder is met behulp vankwantitatieve analyse van data uit een nationaal representatieve steekproef onder meerdan 5.000 de schoolgaande jongeren van 12-17 jaar oud, getracht te achterhalen inhoeverre alcohol- en druggebruik gerelateerd zijn aan de belangrijkste voorspellers vanvroegtijdig schooluitval.Het tweede, kwalitatieve gedeelte van dit rapport behelst interviews met docenten enzorgteamleden van vijf scholen in de Randstad. Zij zijn ondervraagd omtrent hunperceptie van de relatie tussen middelengebruik en schooluitval, en ook omtrent mogelijkwerkzame initiatieven om uitval te voorkomen.1