JAARVERSLAG 2011 - Gemeentemuseum Den Haag

terug naar INHOUDSOPGAVE142. TENTOONSTELLINGENPUBLIEKSTREKKERSBERLAGE GEBOUWJames EnsorUniversum van een fantast12 maart - 13 juni 2011In het voorjaar van 2011 eerde het GemeentemuseumJames Ensor (1860-1949) met een groots overzicht. Hetindrukwekkende oeuvre van deze Belgische expressionistis een ware maskerade en de tentoonstelling bood een blikin het universum van deze fantast. Aanvankelijk maakte dekunstenaar furore met zijn realisme. Later vond de groteomwenteling naar zijn fantasiewereld plaats. Een paradevan groteske figuren, een dolle optocht van feestgangersmet maskers, geschminkte vrouwengezichten, skeletten encarnavaleske poppen in felle- of juist pastelkleuren: de schilderijenvan Ensor kennen uitersten. Ensor staat bekend omzijn veelzijdig en sensitief kleurgebruik, zijn vrije manier vanschilderen, zijn fantasie en zijn onthulling van de lachwekkendestaat van de mens.Met het doorbreken van conventionele thema’s en hetaanboren van nieuwe onderwerpen in de schilderkunst wasEnsor een echte pionier en vernieuwer. Zijn werk werd nietoveral onmiddellijk geaccepteerd en hij werd zelfs geweigerdop tentoonstellingen. In 1884 richtte hij daarom detentoonstellingsvereniging Les XX op met gelijkgestemdekunstenaars. Kort na de Eerste Wereldoorlog werd Ensor alopgenomen in de canon van de moderne kunst en hoort hijsamen met Edvard Munch, Ernst Ludwig Kirchner, Emil Noldeen Oskar Kokoschka tot de top van de Europese expressionistischekunst. Samen met René Magritte en Paul Delvauxbehoort hij tot de voorhoede van de klassiek moderneBelgische kunst van internationale naam en faam.Ensor was een uitzonderlijk colorist, met gedurfde kleurcontrastenen tonaliteit. In zijn groteske schilderijen gebruikthij het masker als instrument om de ware boosaardige enlachwekkende aard van de mensheid onthullen. Ensor wasook een buitengewoon grafisch talent, wat op deze tentoonstellingaan de hand van tekeningen en etsen duidelijk tezien was. De tentoonstelling belichtte ook de binding vanEnsor met Nederland. Hij reisde al op jonge leeftijd doorons land en raakte geïnspireerd door de oude Hollandsemeesters. Zijn werk werd in Nederland al snel goedontvangen en zelfs tentoongesteld en verzameld en hijhad een bijzondere relatie met Jan Toorop.De tentoonstelling is tot stand gekomen in nauwe samenwerkingmet het Koninklijk Museum voor Schone KunstenAntwerpen, met dank aan Nationaal Archief/collectieSpaarnestad Photo en dankzij de steun van de VlaamseOverheid.Pronkzucht aan het hofKeizerlijk porselein uit Shanghai16 april t/m 23 oktober 2011Voor het keizerlijk hof in het oude China was alleen het bestegoed genoeg. Daarom beschikte het over speciale fabriekenwaar de crème de la crème van de Chinese keramiek werdgemaakt met de hoogste kwaliteit porselein, de meestvakbekwame werknemers en de mooiste kleurpigmenten.Het Shanghai Museum heeft in het Gemeentemuseumhonderd topstukken van dit keizerlijk porselein getoond dienog nooit eerder buiten Azië te zien waren. In Pronkzucht aanhet hof stonden de topstukken niet op zich: de symboliek enbetekenis van de decoraties speelden in deze tentoonstellingeen belangrijke rol. Zo maakte het publiek ook kennis met debijzondere mythes en tradities van de Chinese cultuur.