Download de Arbowaaier - Dibevo

WERKEN IN DE DETAILHANDEL IS ERG LEUK...EN DAT MOET VOORAL ZO BLIJVEN.Daarom is een veilige en gezonde werkplek belangrijk.Zo voorkom je grotere of kleinere gezondheidsklachten énirritaties. Deze Arbowaaier is een praktisch hulpmiddel omje werk leuk, gezond en veilig te houden.Achterin vind je de websites waar je aanvullende informatiekunt vinden.IN DEZE WAAIER VIND JE KORT EN BONDIGEEN AANTAL TIPS1 Let op je lijf! (tillen en dragen; duwen en trekken)2 Sta je goed, zit je goed?3 Gezond achter de kassa!4 Liever lekker druk dan werkdruk!5 Hou je handen heel!6 Wees wijs met lastige klanten!7 Diefstal, overval? Wees voorbereid!8 Ongewenst gedrag? Ken én stel je grenzen!9 Werk niet te lang!10 Weet wat je doet bij ongelukken!11 Werk veilig, werk gezond!

Let op je lijf!1Wanneer je tijdens je werk je lichaam niet goedgebruikt, kun je gezondheidsklachten krijgen aan jerug, schouders, armen of benen. Je hebt de meesteIntrotekstkans op problemen bij lang staan en bij veel tillen.Aanbevelingen voor een gezond lichaam:> Houd je conditie op peil door voldoende sporten beweging.> Zorg voor voldoende afwisseling in je houding enbewegingen tijdens het werk.

1Let op je lijf!TILLEN EN DRAGENVeel of verkeerd tillen en reiken leidenvooral tot rugklachten.TIPSVOOR TILLENEN DRAGEN> Til of draag geen dingen die zwaarderzijn dan 25 kilo.> Vraag de hulp van een collega als jezwaar en veel moet tillen.> Gebruik hulpmiddelen als je veel enver moet dragen, bijvoorbeeld eensteekwagen.> Til een last altijd zo dicht mogelijk tegenje lichaam.> Probeer te voorkomen dat je veel en vermet je armen moet reiken.> Stapel niet te hoog en voorkom dat jeboven je macht moet tillen.> Draag iets zo veel mogelijk tussen heupenellebooghoogte.> Probeer zo te tillen dat je rug niet draait.DUWEN EN TREKKENHet duwen of trekken van bijvoorbeeldeen rolcontainer is een grote belastingvoor je lichaam.TIPSVOOR DUWENEN TREKKEN> Duwen is beter dan trekken, je hoeft danminder kracht te zetten.> Gebruik je lichaamsgewicht en werk zoveel mogelijk vanuit je benen.> Breng de last langzaam en rustig opgang.

Sta je goed,zit je goed?2IntrotekstLang staan is een zware belasting voor je voeten,je benen en je rug.Wie lang zit, beweegt te weinig. Ook dat is nietgezond.

2Sta je goed en zit je goed?TIPSVOOR STAANEN ZITTEN> Probeer lang zitten of staan tevoorkomen. Het beste is om niet langerdan 1 uur achter elkaar te staan en om bijelkaar opgeteld niet langer dan 4 uur perdag te staan.> Zorg voor afwisseling in je werk en jewerkhouding.> Als je lang moet staan, pauzeer dan zo afen toe en ga dan even zitten of lopen.> Moet je tijdens je werk langer daneen uur op dezelfde plek staan, danheb je recht op een zitgelegenheid,bijvoorbeeld in de vorm van eenzogenoemde stasteun.> Zorg dat het werkblad waarachterje staat of zit op de goede hoogte isingesteld. In de meeste gevallen ishet het beste dat je op of net onderellebooghoogte werkt.> Het werkt het beste als je meubilairop de juiste hoogte is ingesteld.> Voorkom dat je vaak en veel met jearmen moet reiken.> Draag bij staand werk stevige schoenenen geen hoge hakken.

Gezond achterde kassa!3Werken achter de check out of kassa is vermoeiend.Of je er nu achter staat of zit. Om klachten tevoorkomen moet de kassawerkplek aan bepaaldeeisen voldoen.

3Gezond achter de kassa!TIPSVOOR STAANACHTER DE KASSATIPSVOOR ZITTENACHTER DE KASSATIPSVOOR EENGOEDE HOUDINGWaaraan moet de kassa voldoen?> Goede werkhoogte (bij voorkeurongeveer 10 cm onder ellebooghoogte).> Voldoende ruimte voor je voeten.> Voldoende ruimte achter de kassa.> Gebruik bij voorkeur een stasteun omtegenaan te leunen.> Zorg ervoor dat de werkplek niet tochtigis.> Voorkom dat langer dan 4 uur per dag enlanger dan 1 uur achter elkaar achter dekassa wordt gestaan.Waaraan moet de kassa voldoen?> Voldoende been- en voetruimte.> Een instelbare stoel.> De reikafstand naar artikelen, scanneren geldlade mag niet groter zijn dan 30cm. De reikafstand naar het toetsenbord,inpakmateriaal en bonprinter ismaximaal 45 cm.> Een voetensteun moet beschikbaar zijn.> Het is beter om niet langer dan 2 uurachter elkaar achter de kassa te zitten.> Het is beter om niet langer dan 5 uur perdag achter de kassa te zitten.> Probeer zo recht mogelijk te zitten,zonder gedraaide rug.> Zorg voor afwisseling van je houding.

Liever lekker drukdan werkdruk!4Je kent het wel: een lange rij voor de kassa,ongeduldige klanten, een kas die straks wél moetkloppen, je pauze schiet erbij in of is te snel voorbij,niet eens tijd voor een praatje met je collega en danis het ook nog koopavond...Te hoge werkdruk veroorzaakt stress. En daar kun jeziek en overspannen van worden.

4Liever lekker druk dan werkdruk!Een beetje stress kan geen kwaad.Er ontstaat pas echt stress als je degreep op je werk verliest. Bijvoorbeeldomdat je je werk niet af krijgt binnende beschikbare tijd. Of je staat onderdruk van klanten. Of je kunt niet voldoenaan de verwachtingen van je baas.Of misschien heb je thuis problemen,waardoor je je werk minder goed kuntdoen. Je hebt geen plezier meer in jewerk, voelt je opgejaagd en kunt je nietmeer concentreren.TIPSOM WERKDRUK TEVOORKOMEN> Aarzel niet om hulp te vragen. Ook jecollega’s en je werkgever hebben er baatbij dat je prettig werkt.> Bespreek werkproblemen in hetwerkoverleg. Bespreek daar bijvoorbeeldhoe je leuk en minder leuk werk eerlijkkunt verdelen.> Bespreek eventuele privéproblemenmet je baas. Bespreek hoe jullie daarmeerekening kunnen houden tijdens hetwerk.> Plan je eigen werk zo goed mogelijk.Doe de belangrijkste en urgentstedingen eerst.> Neem voldoende pauzes tijdens dewerkdag en maak dan zo mogelijk eveneen wandelingetje.> Beperk overwerk en vraag zo nodig omcompensatie.> Zorg voor voldoende (en actieve)ontspanning naast je werk.

Hou je handenheel!5Een stuk kaas. Een paar plakjes rosbrief. Gesnedengroente. Een halfje wit gesneden.In de winkel wordt heel wat af gesneden om deklant te voorzien van de juiste hoeveelheid of eenzo kant-en-klaar mogelijk product.

5Hou je handen heel!Bij het snijden in de winkel kunnenhelaas ongelukken gebeuren. Soms methele vervelende gevolgen en blijvendletsel. Wees dus altijd voorzichtigmet messen en snijmachines. Werkgeconcentreerd!TIPSVOOR HET SNIJDENMET MESSEN> Werk oplettend en in een rustig tempoals je snijdt.> Snijd zo veel mogelijk van je af in plaatsvan naar je toe.> Zorg dat messen scherp zijn. Met scherpemessen gebeuren minder ongelukkendan met botte messen waarbij je krachtmoet zetten.> Stop met snijden en leg het mes evenneer als je afgeleid wordt door een klantof collega.> Berg messen die je niet gebruikt altijdmeteen op.TIPSVOOR HET GEBRUIKVAN SNIJMACHINES> Werk nooit met een machine als je geengoede uitleg hebt gehad.> Vraag om uitleg aan je baas of collega alser iets niet duidelijk is.> Zet de snijmachine bij een stroomstoringdirect uit.> Maak machines pas schoon nadát je destroom eraf gehaald hebt en de messenhebt verwijderd.> Zorg voor een opgeruimde werkplek eneen schone vloer rond de snijmachine.> Hou je aandacht bij je werk en leidanderen aan de snijmachine niet af.

Wees wijs metlastige klanten6Vandalisme. Bedreigingen. Scheldpartijen aan dekassa. Als werknemer in de winkel kun je ermee temaken krijgen. Agressie en geweld kunnen we nooithelemaal voorkomen. Maar je kunt er wel beter meeleren omgaan.

6Wees wijs met lastige klantenOm te beginnen moet je agressie ziente voorkomen. Het is daarom heelbelangrijk om de klant aandacht tegeven.TIPSOM AGRESSIETE VOORKOMEN> Begroet klanten altijd bij binnenkomst.> Maak bewust oogcontact.> Geef aandacht.> Stap regelmatig op iemand af.> Zinnetjes als ‘Kan ik u helpen?’ en ‘Zoektu iets speciaals?’ werken ontmoedigendop kwaadwillende klanten.> Wijs een klant die zich afwijkendgedraagt op de huisregels.> Zeg tegen een klant die duidelijk vanplan is iets te stelen: ‘Zal ik dat alvast vanu aanpakken?’.> Geef persoonlijke aandacht bij hetafrekenen.TIPSVOOR ALS EEN KLANTTOCH BOOS ENAGRESSIEF WORDT?> Ga nooit in discussie.> Blijf rustig en correct en negeerpersoonlijke beledigingen.> Ga niet in op dreigementen.> Probeer niet te ‘winnen’.> Onderdruk de drang om fysiek geweldte gebruiken.

Diefstal, overval?Wees voorbereid!7Criminaliteit vind je overal in de samenleving en isook in de winkel niet altijd te voorkomen. Dat is eenvan de minder prettige kanten van het werken inde winkel. Wees erop bedacht wat je doet als je metcriminaliteit te maken krijgt.

7Diefstal, overval? Wees voorbereid!TIPSBIJ WINKELDIEFSTALSignaleer je een winkeldiefstal,blijf dan kalm.> Het is veiliger om er met z’n tweeën op afte gaan.> Spreek de verdachte aan. Misschien is ersprake van een vergissing.> Bij aanhouding zeg je letterlijk: ‘Ik houd uaan wegens verdenking van diefstal.’> Leid de verdachte weg en bel direct depolitie.> Laat de verdachte nooit alleen.> Geeft de verdachte de gestolen spullenniet af, laat dat dan over aan de politie.> Blijf altijd vriendelijk. Voorkom geweld.TIPSBIJ EEN OVERVALDat wil natuurlijk niemand meemaken,maar helemaal uitsluiten kun je hetin de winkel niet. Dus is het goed omvoorbereid te zijn. Leer daarom devolgende vier vuistregels uit je hoofden onthoud ze met het ezelsbruggetjeRAAK!> Rustig blijven.> Aanvaard bevelen en volg deze snel enkalm op.> Afgeven van het geld waar om gevraagdwordt.> Kijk goed en probeer een signalement opte nemen voor de politie.Iedereen in de detailhandel kan na eenoverval onmiddellijk gebruik maken vande Slachtofferhulp Detailhandel.Bel gratis 0800-0801.Binnen twee uur is er een professionelehulpverlener ter plekke voor de eersteopvang.

Ongewenstgedrag? Ken énstel je grenzen!8Prettig werken willen we allemaal. Ongewensteintimiteiten, discriminatie en pesterijen passen daarniet bij. Niemand heeft het recht om het werkpleziervoor een ander te verzieken.

8Ongewenst gedrag?ONGEWENST OF NIET?Vaak kunnen mensen elkaar zonderwoorden veel duidelijk maken. Meestalkun je al aan iemands reactie aflezenof iets gewaardeerd wordt of niet.Trouwens, aan benen, borsten of billenkomen is altijd fout.Hetzelfde geldt voor ‘geintjes’ overgodsdienst, seksuele geaardheid,nationaliteit, burgerlijke staat enlevensovertuiging. Iedereen heeft rechtop een gezellige werksfeer.Ken je grenzen. En stel je grenzen.TIPSTEGEN ONGEWENSTGEDRAG> Hou je eigen gedrag in de gaten. Vraagje eens af hoe jouw gedrag op anderenoverkomt.> Spreek je collega’s aan op hun gedrag.Een opmerking als: ‘Zo gaan wij hier nietmet elkaar om’, werkt vaak goed.> Je kunt opkomen voor een collega dieiets onaangenaams overkomt. Als datop het moment zelf moeilijk is, kun je deander ook achteraf steunen. Bijvoorbeelddoor te laten merken dat je het gedraghelemaal niet ‘gewoon’ vindt.> Zorg dat je weet waar je terecht kuntmet een klacht.> Praat erover met een collega ofleidinggevende die je vertrouwt. Gaeventueel naar het preventiespreekuurvan de arbodienst. Daar heb je recht op.> Ook een klant kan de boosdoener zijn.Waarschuw in zo’n geval je baas of eencollega.

Werk niette lang!9In de detailhandel komen regelmatig langewerktijden voor. Soms lijkt dat onvermijdelijk.Maar er zijn grenzen, ter bescherming van je eigengezondheid en je vrije tijd.

9Werk niet te lang!WAAR HEB JE RECHT OP?Als werknemer heb je rechten als het gaatom werktijden. Die rechten kun je vindenin de CAO, als die in voor jouw bedrijfbestaat. Is er voor jouw bedrijf geenspeciale CAO, dan gelden de wettelijkebepalingen van de Arbeidstijdenwet.DE BELANGRIJKSTE REGELS UIT DEARBEIDSTIJDENWET ZIJN> Je werkdag mag maximaal 9 uur bedragen(exclusief pauzes). Alleen bij uitzonderingmag dat langer zijn.> Normaal gesproken mag je maximaal 45uur per week werken. Maar dan mag degemiddelde werkweek per kwartaal nietmeer dan 40 uur bedragen.> Werk je meer dan 5½ uur op een dag, danheb je recht op een pauze tussendoor vanminimaal een half uur. Werk je langerdan 8 uur, dan heb je recht op een pauzetussendoor van minimaal 45 minuten,waarvan een half uur aaneengesloten.> Werken op zondag mag, wanneer deondernemingsraad, de personeelsvertegenwoordiging of de betrokken werknemershet hiermee eens zijn. Je hebt recht optenminste 4 zondagen per kwartaal(13 weken) vrij. Werken op zondag magje weigeren.WERKTIJDEN VOOR JONGERENBen je jonger dan 18 jaar, dan gelden erandere regels voor werktijden.Kijk voor meer informatie op de websitevan het Ministerie van Sociale Zaken enWerkgelegenheid: www.minszw.nlTIPSOVER WERKTIJDEN> Overleg met je baas als je problemen hebtmet je werktijden.> Overleg ook met je baas om te zorgen datje bijtijds weet wanneer je in de komendeweken moet werken.> Probeer ook tussendoor regelmatig tepauzeren. Ga dan zo mogelijk even weg uitde winkel en ga lekker wandelen!> Probeer overwerk te beperken en vraagom compensatie.

Weet wat je doetbij ongelukken!10In de winkel kun je te maken krijgen met kleineof grotere ongelukken. Iemand valt van de trap,een klant wordt onwel, er breekt brand uit.Op zo’n moment moet je snel handelen en eerstehulp verlenen. De bedrijfshulpverlener weet water moet gebeuren.

10Weet wat je doet bij ongelukken!BEDRIJFSHULPVERLENINGIn elke winkel moet iemand zijn aangewezenals bedrijfshulpverlener (BHV’er).De BHV’er herkent gevaarlijke situatiesen neemt maatregelen. Hij verleent hulptotdat professionele hulpverleners dietaak overnemen. Voor een bedrijf waarminder dan vijftig mensen werken is éénBHV’er voldoende. BHV’ers kunnen ookworden aangewezen in samenwerkingmet een aantal winkels in de buurt.DE BEDRIJFSHULPVERLENER MOET> Eerste hulp verlenen bij ongevallen.> Beginnende brand beperken en bestrijden.> Anderen alarmeren en evacueren.> Professionele hulpverleners alarmeren enmet hen samenwerken.TIPSBIJ CALAMITEITEN> Zorg dat je weet wie de bedrijfshulpverleneris.> Zorg dat je weet waar de verbanddoos inde winkel te vinden is.RAMPENIn alle gevallen waarin mensen gevaarlopen moet je weten wat je moet doen.Nog beter is het natuurlijk, om zulkesituaties te voorkomen. Ieder bedrijf moeteen bedrijfsnoodplan maken. Daarin staatwie welke taak heeft bij brand of andererampsituaties. De bedrijfshulpverlenerherkent gevaarlijke situaties en neemtmaatregelen.TIPS‘IN GEVAL VAN NOOD’> Vraag je werkgever om het calamiteitenplante bespreken met het personeel,zodat iedereen weet wat hij of zij moetdoen in geval van nood.> Weet waar de vluchtwegen zijn, zodatje bij brand snel weg kunt komen. Houdvluchtwegen altijd vrij.

Werk veilig,werk gezond!11Ieder bedrijf hoort zich te bekommeren om degezondheid en veiligheid van alle medewerkers.Zo voorkom je samen ongelukken en ziekte én draagje bij aan een prettige en plezierige werkomgeving.

11Werk veilig, werk gezond!Iedere werkgever moet zich houden aande verplichtingen in de Arbowet.Dat houdt onder andere het volgende in:WAT MOET DE WERKGEVER DOEN?> Er moet een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) op papier staan met alleveiligheids- en gezondheidsrisico’s, enwat eraan gedaan wordt om die risico’s teverminderen.> De werkgever moet zijn aangesloten bijeen arbodienst. Die zorgt in ieder gevalvoor de begeleiding bij ziekteverzuim.Maar werknemers moeten ook eenspreekuur kunnen bezoeken, waarze terecht kunnen met vragen overgezondheidsklachten die met het werk temaken hebben.> De werkgever moet werknemersvoorlichten en instructie geven om deveiligheid en gezondheid op het werk tebevorderen.WAT MOET JE ALS WERKNEMER?Ook als werknemer hoor je aandacht tehebben voor de veiligheid en gezondheidop het werk, voor jezelf en vooranderen. Zo hoor je op de juiste manierom te gaan met gevaarlijke stoffen,persoonlijke beschermingsmiddelen enmachinebeveiligingen. Je moet meewerkenaan voorlichting en onderricht. En als jegevaarlijke situaties opmerkt, moet je datonmiddellijk melden aan je leidinggevende.WAAR KUN JE TERECHT METKLACHTEN, PROBLEMEN EN VRAGEN?> Overleg problemen altijd eerst met jeleidinggevende en met collega’s op hetwerkoverleg.> Als er een ondernemingsraad (OR) ofpersoneelsvertegenwoordiging (PVT) is,kun je daar terecht met je klachten overveiligheid en gezondheid op het werk.> Je kunt ook je eigen vakbond inschakelen.> Je kunt de arbodienst van je bedrijf vragen.> In het uiterste geval kun je een klachtindienen bij de Arbeidsinspectie.

Meer informatieZoek je informatie over veilig en gezondwerken, dan kun je terecht bij je vakbonden bij je arbodienst. Daarnaast kun jeterecht bij tal van andere websites.Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD)www.hbd.nl(veel informatie over winkelcriminaliteiten sociale veiligheid)FNV Bondgenotenwww.arbobondgenoten.nlCNV Dienstenbondwww.veiligengezondwerken.nlMKB-Nederlandwww.arbo.mkb.nlAlgemene informatie overveilig en gezond werkenwww.arbo.nlHet ministerie van Sociale Zaken enWerkgelegenheidwww.minszw.nl(met informatie over de Arbeidsinspectieen over Veilig werken)Slachtofferhulp in de ambulanteendetailhandelwww.slachtofferhulpdetailhandel.nlTips bij ziekteverzuimwww.ziekenmondig.nl

De Arbowaaier is een uitgave van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD).Als sectorinstituut ondersteunt het HBD de gehele detailhandel.Het HBD vervult een functie als kenniscentrum; maakt maatschappelijkeontwikkelingen en overheidsbeleid helder en hanteerbaar en stimuleert deprofessionaliteit in de sector.In het HBD werken samen: MKB-Nederland, Centrale Vereniging voor deAmbulante Handel (CVAH), FNV Bondgenoten en CNV Dienstenbond.Postbus 90703 2509 LS Den HaagT 070 338 56 00 F 070 338 57 11Illustraties Robert Vulkers Vormgeving Biskaje, Leiden Druk Eurasia Print