Jaarverslag 20041MB - Essent

De essentie van 2004het jaarverslag

Inhoudsopgave1 Voorwoord van de voorzitter van de Raad van Bestuur2 Bericht van de Raad van Commissarissen3 Profiel van Essent N.V.4 Kerncijfers5 Belangrijke gebeurtenissen in 20046 Missie, algemene en financiële doelstellingen, strategie en bedrijfscode7 Risicomanagement8 Aandeelhoudersinformatie9 Corporate Governance10 Verslag van de Raad van BestuurAlgemene gang van zaken en marktontwikkelingenOrganisatie, mensen en middelenFinanciële gang van zakenDividendvoorstelIFRS-paragraafVooruitzichtenHet jaar 2004 per segmentHet segment EnergieHet segment MilieuHet segment Kabelcom11 Jaarrekening 2004Grondslagen voor de financiële verslaggevingGeconsolideerde winst- en verliesrekeningGeconsolideerde balansGeconsolideerd kasstroomoverzichtGeconsolideerd overzicht eigen vermogenToelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening en balansVennootschappelijke winst- en verliesrekeningVennootschappelijke balansToelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekening en balansOverige gegevensAccountantsverklaringWinstbestemmingBelangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen van Essent N.V.Meerjarenoverzicht 2000-2004Berekeningswijze financiële ratio’s en gebruikte afkortingen12 PersonaliaColofon4681011121518212929313942435759596970737479808183841051061071141141151161181211221273

edrijven bezig met een vergaande vereenvoudiging vanhet marktmodel. Aan klanten die in 2004 hinder hebbenondervonden van een nog niet goed functionerendeklantenadministratie bieden wij onze verontschuldigingenaan. Wij werken hard aan het volledig op peil brengen ervan.De veiligheidssituatie in de onderneming is verder verbeterd.Er is een bedrijfsoverkoepelend veiligheids programmaopgesteld, er zijn - scherpe - veiligheidsdoelstellingengeformuleerd (ook voor onze onderaannemers) en bij allebedrijfsonderdelen zijn veiligheidsmanagers aangesteld.Behalve deze meer voor waarden scheppende maatregelenzijn ook zeer concrete stappen gezet in de vorm vanveiligheidstrainingen en bewustwordingscampagnes.Ondanks de verhoogde aandacht voor veiligheid is in 2004bij de uitvoering van werkzaamheden een medewerkervan een onderaannemingsbedrijf om het leven gekomen.Het medeleven van de Raad van Bestuur gaat uit naar denabestaanden van het slachtoffer. Door nog meer nadruk teleggen op het naleven van veiligheidsprotocollen door eigenen ingeleende medewerkers streven wij er naar de veiligheidin de dagelijkse werkomgeving verder te vergroten enongelukken zoveel mogelijk te voorkomen.jaar haar prestatie verbeterd. Ook in de naaste toekomstverwachten wij die trend door te zetten. De in 2004 herijktestrategie geeft voor de komende vijf jaar een duidelijkgroeipad. Wij zullen ons voor de realisering daarvan inzettenin het vertrouwen dat wij aan dit toekomstperspectiefkunnen werken vanuit het huidige geïntegreerde bedrijf.Arnhem, 9 maart 2005M.A.M. BoersmaWij realiseren ons dat als Essent in een vrije marktsuccesvol wil (blijven) opereren, onze onderneming zichmoet blijven ontwikkelen. Om die reden hebben wij in2004 het ‘Stroomlijnen’-programma gestart, gericht op deverbetering van onze interne processen. Door gezamenlijkte streven naar eersteklas vakbekwaamheid (operationalexcellence) verwachten wij zowel de klanttevredenheid alsonze financiële prestaties verder te kunnen versterken.Dit beschouwen wij als een absolute noodzaak om in eensteeds Europeser wordende energiemarkt te kunnenblijven meespelen.Essent sluit 2004 af met een netto resultaat van EUR 426miljoen dat past in de opgaande lijn die in 1999 is ingezet.In de eerste vijf jaar van haar bestaan heeft Essent elk5

2. Bericht van de Raad van CommissarissenAan de aandeelhoudersHierbij leggen wij aan u voor het door de Raad van Bestuuropgestelde jaarverslag van Essent N.V., met daarin opgenomende jaarrekening over het boekjaar 2004. De jaarrekening isgecontroleerd door Ernst & Young Accountants en van eengoedkeurende verklaring voorzien. De verklaring is elders inhet verslag opgenomen.Wij hebben het jaarverslag uitvoerig met de Raad vanBestuur besproken in aanwezigheid van de accountant.De door de Raad van Bestuur voorgestelde winstverdelingheeft onze instemming.Wij stellen u voor de jaarrekening en het daarin opgenomenvoorstel tot winstverdeling in de op 21 april 2005 te houdenAlgemene Vergadering van Aandeelhouders vast te stellen.Tevens stellen wij u voor om in deze vergadering voorhet jaar 2004 decharge te verlenen aan de leden van de Raadvan Bestuur voor het gevoerde beleid en aan de leden van deRaad van Commissarissen voor het uitgeoefende toezicht.De Raad van Commissarissen heeft in 2004 volgenseen vooraf vastgesteld schema acht keer vergaderd met deRaad van Bestuur. Daarnaast hebben beide Raden samennog twee keer extra vergaderd. De leden van de Raad vanCommissarissen waren in deze vergaderingen vrijwel steedsvoltallig aanwezig.In het overleg met de Raad van Bestuur is de strategie vande onderneming geëvalueerd en op hoofdlijnen herbevestigd.Voorts heeft de Raad van Commissarissen uitvoerig aandachtbesteed aan de voorbereidingen op en de eerste ervaringenvan de onderneming met een volledig geliberaliseerdeenergie markt. De Raad heeft zich er ook van vergewist datde maatregelen die de onderneming treft om haar huisverder op orde te brengen, waaronder een versnelde en vereenvoudigdeverwerking van klantgegevens, hun afrondingnaderen. Verder is uitgebreid gesproken over de door deminister van Economische Zaken voorgestelde afsplitsingvan het netwerkbedrijf, over financieringsvraagstukken,over grotere acquisities en over investeringen in de verdereverduurzaming van het productiepark van de onderneming.Daarnaast is met de Raad van Bestuur periodiek vangedachten gewisseld over de korte en lange termijn vooruitzichtenvan de onderneming en de toereikendheid van derisicobeheersings- en controlesystemen.De Raad van Commissarissen hecht grote waarde aan eentransparant ondernemingsbestuur waarin de belangen vanalle stakeholders op geëigende wijze worden meegewogen.Over de betekenis van de Nederlandse corporate governancecode voor Essent is dan ook intensief overleg gevoerd metde Raad van Bestuur. Een inhoudelijke bespreking van deconsequenties van de code is opgenomen in het hoofdstukinzake corporate governance.De Raad van Commissarissen heeft ook veel aandachtbesteed aan de samenstelling en het functioneren van deRaad van Commissarissen en het functioneren van de Raadvan Bestuur. De Raad heeft daarover buiten aanwezigheidvan de Raad van Bestuur gesproken op een drietal momentenverspreid over het jaar. De Raad van Commissarissen heeftvoorts overleg gepleegd met de externe accountant overdiens bevindingen naar aanleiding van uitgevoerde controlesen financiële rapportages. Periodiek hebben leden van deRaad van Commissarissen vergaderingen bezocht van deCentrale Ondernemingsraad en zijn commissies. De Raadvan Commissarissen hecht grote waarde aan deze contactenvanwege de openhartige uitwisseling van standpunten.De auditcommissie vergaderde zesmaal, telkens inaanwezigheid van de externe accountant. De commissieonderwerpt de financiële rapportages van de ondernemingaan een uitgebreide beoordeling alvorens ze worden behandeldin de voltallige Raad. Andere taken van de commissie zijnhet houden van toezicht op de werking van de internerisicobeheersings- en controlesystemen, op de rol en het6

functioneren van de interne auditors en op de relatie met deexterne accountant. Onderwerpen waaraan de commissie in2004 voorts haar aandacht heeft besteed zijn de financieringvan de onderneming, de consequenties van de invoering vanIFRS, de wijzigingen in de financiële en administratieveorganisatie en de financiële gevolgen van een eventueleeigendomssplitsing van het bedrijf.De remuneratie- en selectiecommissie van de Raad vanCommissarissen heeft in 2004 drie keer vergaderd.De commissie heeft zich bij die gelegenheid gebogen overhet bezoldigingsbeleid voor de leden van de Raad vanBestuur en over de concrete invulling daarvan. Voorts heeftde commissie zich beziggehouden met de voorbereiding vanbenoemingen van leden van de Raad van Commissarissen.In de samenstelling van de Raad van Commissarissenheeft zich in 2004 een aantal wijzigingen voorgedaan.De heer Houben is langjarig in bestuurlijke hoedanigheidbetrokken geweest bij de Nederlandse energiesector enheeft een grote bijdrage geleverd aan de totstandkoming vanEssent. Hij heeft door zijn wijs en afgewogen oordeel eenbelangrijke inbreng gehad in het functioneren van de Raadvan Commissarissen. De Raad is hem zeer erkentelijk voorzijn inzet en het ter beschikking stellen aan de ondernemingvan zijn kennis en ervaring.Per 1 september 2004 is tot commissaris benoemd de heerG.H.B. Verberg. Hij volgt de heer J.R.A. Boertjens op die reedsin 2003 tussentijds was afgetreden.In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van21 april 2005 zullen volgens rooster aftreden de heren VanLeersum, Bijvoet, Vos en Lanning. De zetels van de heren Vosen Lanning zullen met het oog op de vermindering van hetaantal commissarissen niet opnieuw worden ingevuld.Volgens rooster zijn in de Algemene Vergadering vanAandeelhouders van 22 april 2004 afgetreden de herenJ.A.M. Hendrikx, F.J.M. Houben en R. Lanning. Allen zijnherbenoemd, echter bij elk van deze herbenoemingen dienteen nadere opmerking te worden gemaakt. De heer Hendrikxwas één van de twee commissarissen die in het bijzonder hetvertrouwen genieten van de Centrale Ondernemingsraad (COR).Vooruitlopend op de inwerkingtreding per 1 oktober 2004van de wet tot aanpassing van het structuurregime is metde COR overeengekomen dat de heer Hendrikx zal wordenbeschouwd als de eerste commissaris ten aanzien van wie deCOR zijn versterkt recht van aanbeveling heeft uitgeoefend.De heren Houben en Lanning zijn herbenoemd tot hetmoment dat de statuten van Essent N.V. zijn gewijzigd teneindedeze in overeenstemming te brengen met het herzienestructuurregime. Vooruitlopend op deze statutenwijziging isde heer Houben op 15 november 2004 tussentijds afgetreden.Vanwege de beoogde vermindering van het aantal leden vande Raad van Commissarissen tot negen blijft zijn zetel vacant.Meer informatie over de samenstelling van de Raad vanCommissarissen is opgenomen in het hoofdstuk met personalia.Essent kan bogen op een gezonde resultaatontwikkelinggedurende de afgelopen vijf jaar. Dit is te danken aan dezorgvuldige en consequente wijze waarop Raad van Bestuur enmedewerkers de strategie van Essent als verticaal geïntegreerdenergiebedrijf tot uitvoering brengen. De Raad is hendaarvoor zeer erkentelijk.Arnhem, 9 maart 2005J.V.H. Pennings, voorzitter7

3. Profiel van Essent N.V.Essent is een Nederlands energiebedrijf dat elektriciteit, gasen warmte levert aan huishoudelijke en zakelijke klanten.De onderneming beschouwt Nederland als haar thuismarkt,maar is ook actief in het aangrenzende buitenland, te wetenDuitsland en België.Naast energie en energiegerelateerde diensten, zoals hetonderhoud van CV- en warmwaterapparatuur, levert Essentook een reeks kabel- en telecomproducten, waaronder radioen televisie, breedband internet en telefonie. Bovendienontplooit Essent een tweetal belangrijke milieuactiviteiten:de verbranding van afval en het beheer van stortplaatsen.Netto-omzet in 2004 (in procenten)Netto-omzet per segment in 2004 (in procenten)België 0,7%Duitsland 13,4%Nederland 85,9%overig 6,5%milieu 5,6%kabelcom 5,6%gas 37,5%elektriciteit 44,8%Essent is een verticaal geïntegreerd energiebedrijf.Dit betekent dat zij aanwezig is in de gehele energie(waarde)-keten: van de productie van energie (exploratie en winninguitgezonderd) via alle tussengelegen schakels tot en met delevering aan eindverbruikers.Gemeten naar omzet (EUR 7,4 miljard) is Essentmarktleider in de Nederlandse energiemarkt en op basisvan het aantal klanten het tweede kabeltelevisiebedrijf ende tweede breedband internetaanbieder in Nederland(1,8 miljoen respectievelijk 422.000).Energie (waarde) ketenproductiehandelinfrastructuurverkoopelektriciteitproductiehandeltransmissiedistributieleveringgasexploratie &winninghandelopslag transmissie distributieleveringaanwezigniet / deels aanwezig8

EssentEnergieRetailInternationaalNetwerken Kabelcom MilieuEssent is een niet-beursgenoteerde NV, opgericht in 1999.Haar aandeelhouders zijn Nederlandse provincies engemeenten. De onderneming kent een holdingstructuurmet daarbinnen zes bedrijfsonderdelen (Energie, Retail,Internationaal, Netwerken, Kabelcom en Milieu). HetNetwerkbedrijf is - zoals wettelijk voorgeschreven - financieel,organisatorisch en juridisch afgescheiden van deoverige activiteiten van de onderneming. Bij Essent werkenbijna 12.000 mensen.9

4. Kerncijfersbedragen in miljoenen euro’s20042003200220012000netto-omzetbedrijfsresultaatresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingennetto resultaat7.4137256054267.1316745033896.6236654523115.9706003934145.030465348369eigen vermogentotaal rentedragend vreemd vermogenbalans totaal2.8872.5618.5802.5562.9128.5252.2763.6888.9752.1103.1268.6801.9602.7147.489materiële vaste activa5.8655.9896.0176.0635.237kasstroomuit operationele activiteitenuit investeringsactiviteitenuit financieringsactiviteiten1.268- 638- 4461.141- 502- 767502- 5592001.332- 862- 471865- 467- 391kasstroom184- 128143- 17netto-resultaat per aandeeldividend per aandeel 1pay-out ratioeuroeuro%2,851,1440,02,601,0440,02,080,7335,12,770,7828,12,460,5522,4bedrijfsresultaat in % van de netto-omzet%9,89,510,010,19,2streefwaardenlanglopende schulden in % van totaalrentedragend vreemd vermogen> 75 %78,477,342,250,457,7rentedekkinggearingsolvabiliteit7,5< 50 %%7,644,836,86,951,632,06,260,327,05,656,827,47,655,828,7personeelsleden ultimo jaarfte11.18111.75512.14011.8489.8751 2004: voorgesteld dividend10

5. Belangrijke gebeurtenissen in 2004- Op 1 juli 2004 werd de Nederlandse energiemarkt volledig geliberaliseerd.- De minister van Economische Zaken publiceerde in een tweetal brieven (gedateerd 31 maart en 11 oktober 2004) zijnvoornemen tot een volledige afscheiding (eigendomssplitsing) van de netwerkbedrijven uiterlijk op 1 januari 2007.- In 2004 is de strategie geëvalueerd en de ambitie bevestigd. Essent is een verticaal geïntegreerd energiebedrijf; de overige onderdelen(Kabelcom en Milieu) zijn ‘at arms length’ geplaatst.- Essent heeft via haar Duitse dochter Deutsche Essent GmbH per 17 juni 2004 een meerderheidsbelang genomen in Kom-StromAG te Leipzig.- Van het bedrijfsonderdeel Milieu worden de activiteiten geherstructureerd. In dat kader heeft Essent haar 45%-belang in deVan Gansewinkel Groep afgestoten. De transactie is in januari 2005 geëffectueerd.- Essent heeft de omzet in het verslagjaar zien stijgen met 4,0% tot EUR 7,4 miljard.- Het netto resultaat ten opzichte van 2003 verbeterde met 9,6% tot EUR 426,3 miljoen.- In augustus 2004 is de door Essent aan de stad Bremen afgegeven put-optie voor de door de stad gehouden aandelen inStadtwerke Bremen AG vervallen.- Essent is in september 2004 door de minister van Economische Zaken onderscheiden met de titel ‘Innovatief TeamspelerEnergietransitie’.- Op 21 december 2004 heeft Essent een EUR 2 miljard Revolving Credit Facility afgesloten met een looptijd van vijf jaar. Deze vervangtde faciliteit uit december 2003.- Essent voldoet aan nagenoeg alle punten ten aanzien van de Corporate Governance-code van de commissie Tabaksblat. Ziehiertoe verder het hoofdstuk inzake corporate governance.- Over 2005 zal Essent geheel volgens IFRS rapporteren, met vergelijkende cijfers over 2004.11

6. Missie, algemene en financiële doelstellingen, strategie en bedrijfscodeMissieEssent is een energiebedrijf. Zij neemt de belangen vanklanten, aandeelhouders en medewerkers tot uitgangspuntbij haar bedrijfsvoering. Klanten mogen rekenen op eenbetrouwbare energievoorziening met een hoog serviceniveau,een oplossingsgerichte behandeling en een redelijke prijs.Essent handelt - met oog voor ontwikkelingen in desamenleving - als een toonaangevende, internationale enzelfstandige onderneming, die met alle activiteiten waardegroeilevert aan haar aandeelhouders. Medewerkers mogenrekenen op een inspirerende en veilige werkomgeving eneen appèl op hun persoonlijke verantwoordelijkheid.Deze missie vormt het fundament onder de Essentorganisatie.Alle bedrijfsactiviteiten dienen bij te dragen aaneen steeds betere invulling ervan.Algemene en financiële doelstellingenEssent wil op middellange termijn een top 5-positiebekleden binnen haar peer group in Noordwest-Europa,gemeten naar klanttevredenheid en financiële prestaties.Deze positie wil de onderneming bereiken met behoud vanhaar zelfstandigheid en identiteit, haar financiële soliditeiten een evenwichtig samengestelde activiteitenportefeuille.StrategieKorte termijn | StrategieHet realiseren van groei met behulp van bestaandeproducten en diensten in bestaande markten is de ondernemingsstrategievoor de korte termijn. De energiemarktis een markt van nauwelijks van elkaar te onderscheidenmassaproducten. Voor een bedrijf dat op een dergelijkemarkt opereert, is operational excellence (‘doe de goededingen en doe ze in één keer goed’) één van de mogelijkhedenom zich op korte termijn te onderscheiden en de gewenstegroei te bewerkstelligen. Met het oog op het substantieelverbeteren van klanttevredenheid en financiële prestaties(de criteria waarin Essent een top 5-positie in Europaambieert) heeft Essent daarom operational excellence alsspeerpunt gedefinieerd. Operational excellence kenmerktzich door effectieve, soepel in elkaar grijpende bedrijfsprocessenen daarmee corresponderende, lage cost to serve enhoge klanttevredenheid. Operational excellence omvat voortseen stimulerend arbeidsklimaat dat werknemers motiveerttot bovengemiddelde prestaties en hen voortdurend uitdaagtzich verder te ontwikkelen. Essent is er daarom van overtuigddat operational excellence waarde genereert voor al haarstakeholders (klanten, aandeelhouders én medewerkers). In2005 zal hieraan Essent-breed verder worden gewerkt.Haar belangrijkste financiële doelstellingen zijn:- gearing lager dan 50%- rentedekking 7,5 x en- aandeel langlopende schulden in totale schuldenten minste 75%.Essent streefde ernaar deze doelstellingen te realiserenvóór het eind van 2005. Zoals uit de toelichting op dejaarrekening kan worden opgemaakt zijn deze doelstellingeninmiddels gerealiseerd. Omdat Essent met ingang van1 januari 2005 haar rapporterings- en waarderingsgrondslagenaanpast aan IFRS, zullen aangepaste doelstellingenworden geformuleerd.Middellange termijn | StrategieEen manier waarop Essent zich op langere termijn kanonderscheiden is het realiseren van groei in de energiemarktvia uitbreiding van het aantal product-marktcombinaties inNederland, België en Duitsland. De gewenste groeirichtingvan Essent wordt in hoge mate gedicteerd door de geliberaliseerdemarkt en de maatschappelijke discussies rond voorzieningszekerheid,duurzame energieopwekking en fossielebrandstoffen.In een geliberaliseerde energiemarkt is flexibiliteit vantoenemend belang. Essent heeft zich daarom voorgenomenom te groeien in gasopslag en om de flexibele capaciteit van12

het productiepark uit te breiden. Hiermee vergroot Essenthaar mogelijkheden om fluctuaties in de marktvraag op tevangen en kan zij haar positie in de totale energiewaardeketenverder optimaliseren. Hiernaast heeft Essent de ambitiehaar biomassaproductiecapaciteit te vergroten en haar windportefeuillein Nederland en Duitsland uit te breiden.Voorts streeft Essent naar verdere schaalvergroting(Kabelcom) dan wel concentratie op kerntaken (Milieu).Schaalvergroting dient te worden bereikt door Kabelcomsamenwerking te laten zoeken met andere partijen.Concentratie op kerntaken door onderdelen uit de milieuportefeuilledie geen relatie hebben met afvalverbrandingof stortplaatsbeheer te reorganiseren en vervolgens afte stoten. Bij het maken van deze keuzes staat groei vanaandeelhouders waarde voorop.Lange termijn | StrategieWaarborgen van de eigen identiteit en zelfstandigheid.Dit wordt nagestreefd door het zoeken van samenwerkingmet andere energiebedrijven in Noordwest-Europa. Naasteen solide financiële ontwikkeling, zijn de criteria die Essenthierbij aanlegt klantgerichtheid, alsmede een strategische enculturele fit.BedrijfscodeEssent verwacht van haar medewerkers en van haarzakelijke relaties dat zij hun handelen toetsen aan de verantwoordelijkhedenen gedragsregels, zoals die zijn vastgelegdin haar bedrijfscode. Samengevat luiden deze als volgt:Onze verantwoordelijkheden1. Onze klanten kunnen altijd op ons vertrouwen.2. Wij bieden onze aandeelhouders een optimalewaardeontwikkeling.3. Onze medewerkers mogen rekenen op respect envertrouwen.4. Wij tonen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.Onze handelwijze5. Wij handelen integer.6. Wij zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving.7. Wij dragen zorg voor een zorgvuldigondernemingsbestuur.8. Wij staan voor vrij ondernemerschap en eerlijkeconcurrentie.9. Wij stellen aan onze zakelijke relaties dezelfde eisenals aan onszelf.Door naleving van deze bedrijfscode te bevorderen, wilEssent tevens invulling geven aan haar kernwaarden: openheid,effectiviteit en gedrevenheid.13

We behoren tot de Europese topqua leveringszekerheid.Dat willen we zo houden.14

7. RisicomanagementOndernemingsbreed risicomanagementBinnen Essent is risicomanagement een belangrijkonderdeel van het besturingsmodel. Dat betekent dathet lijnmanagement op alle niveaus in de organisatieverantwoordelijk is voor het identificeren van relevanterisico’s en het treffen van de juiste beheersmaatregelen.Dit proces wordt ondersteund en gecoördineerd door eenspeciale afdeling binnen de holding. In de rapportageswordt aangesloten bij de reguliere Planning & Controlcyclus. Zo wordt door elk bedrijfsonderdeel jaarlijks inhet Ondernemingsplan een uitgebreide risicoanalyse,inclusief een opgave van de reeds getroffen of te nemenbeheersmaatregelen, opgenomen. Op basis van dieanalyse wordt per kwartaal de werkelijke gang van zakengerapporteerd, uiteraard aangevuld met een overzicht vanmogelijke nieuwe risico’s. Daarnaast worden alle projecten(investeringen, acquisities) die goedkeuring behoeven vande Raad van Bestuur niet alleen voorzien van een advies vande ‘traditionele’ stafdiensten, zoals Financiën, ICT, HRMen Strategie, maar ook van een risicoanalyse en -advies.Deze werkwijze heeft sterk bijgedragen aan een verdereverbetering van de kwaliteit van de besluitvorming.Bestuur ressorterende Risk Management Committee (RMC),dat zich tot dusver met name richtte op de risico’s van deenergiehandel en portfolio management, uitgebreid naar allebedrijfsonderdelen van Essent.Portfolio risicomanagementHet optimaliseren van de waarde van het portfolio vanklanten en productiemiddelen staat centraal in de keten vanenergieactiviteiten van Essent. Dit alles uiteraard binnende vastgestelde beleidskaders en risicolimieten. Portfoliorisicomanagement is daarom een onontbeerlijk onderdeelvan de totale beheersstructuur.Essent hanteert de variantie/covariantie Value-at-Risk(VaR) methodiek om de marktrisico’s op de open commoditypositieste beoordelen. De VaR geeft, met een betrouwbaarheidvan 95%, het maximale verlies aan als gevolg van prijsveranderingenover een periode van een maand. Het gaathierbij om posities in elektriciteit, gas, olie, kolen, emissierechtenen valuta die resulteren uit de activaportefeuille enverplichtingen tegenover klanten. In 2004 zijn hier ook deposities in duurzame brandstoffen aan toegevoegd.In 2004 is een Essent-breed programma gestart (‘Stroomlijnen’)om invulling te geven aan de nieuwe inrichting van Essentals een energiebedrijf. Daarbij wordt ook veel aandachtgeschonken aan de (her-)inrichting van de ondersteunendeprocessen, waarvan risicomanagement er een is. Met meernadruk dan tot dusver zal volgens uniforme standaarden hetproces van risicomanagement vanaf identificatie tot demonitoring en evaluatie van de beheersmaatregelen wordeningericht. Daarbij wordt aansluiting gezocht bij het zich toteen internationale standaard ontwikkelende COSO-model(het samenwerkingsverband van beroeps organisaties vanaccountants, controllers en auditors in de Verenigde Staten).Om de inbedding van risicomanagement in de bedrijfsonderdelente versterken, zijn ook op decentraal niveaurisicomanagers benoemd. Tegelijkertijd wordt de reikwijdtevan het reeds bestaande en rechtstreeks onder de Raad vanDe 12-maands VaR bleef gedurende het gehele jaarbinnen een band van EUR 4-16 miljoen, bij een gemiddeldniveau van circa EUR 10 miljoen. Dit is ruimschootsbinnen de vastgestelde risicolimiet van EUR 20 miljoen.De gemiddelde stijging van de VaR is voornamelijk hetgevolg van hogere spark-spread niveaus (verschil tussenverkoopprijs en brandstofkosten van elektriciteit) en vande toegenomen volatiliteit in de markt.Operationele risico’sElders in het jaarverslag wordt uitvoerig aandachtgeschonken aan de maatregelen die Essent heeft getroffenop het gebied van veiligheid. Een belangrijk gevolg daarvanis dat er nog meer maatregelen worden getroffen omoperationele risico’s te beperken. Over de volle breedte vanEssents activiteiten wordt gewerkt aan verbetering van15

12-maands VaR 200425in miljoenen euro’s20151050jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov decVaR12-maands limietprocessen en het verhogen van de betrouwbaarheid vansystemen en installaties. De inrichting van een InternalControl Competence Center (ICCC) kan hiervoor als voorbeelddienen. Deze stafafdeling bewaakt de concernstandaardenop het gebied van interne controle en administratieveorganisatie en geeft de werkmaatschappijen advies omtrenteen adequate invulling daarvan.De beschikbaarheid van de elektriciteitscentrales is in2004 beduidend toegenomen in vergelijking met het jaardaarvoor. Nadat de Amer-9 in het tweede kwartaal weer inbedrijf is genomen, heeft de centrale goed gepresteerd.Ook de Claus-eenheden presteerden beter, mede door eenstabielere inzetstrategie.succesvol gebleken. Weliswaar zijn nog niet alle problemenin het buitengewoon complexe stelsel van procedures,processen en systemen die samenhangen met de vrije marktopgelost, maar voor het overgrote deel van de klanten heeftde marktopening geen merkbare gevolgen gehad.Kredietrisico’sIn de nu volledig geliberaliseerde markt zijn dedebiteurenrisico’s sterk toegenomen. Onder andere gebruikmakend van de expertise die in de afgelopen jaren in deenergiehandelsorganisatie is opgebouwd, zijn in 2004ook bij de andere bedrijfsonderdelen de procedures verderaangescherpt en gestandaardiseerd en wordt, waar mogelijk,kennis en informatie gedeeld.De liberalisering van de kleinverbruikersmarkt op 1 juliwas omgeven door tal van voorzorgsmaatregelen, zowelin sectorverband als binnen Essent. Er werd een internecalamiteitenorganisatie gevormd die op basis van eendoorlopende monitoring van kritische factoren in staat wasom tijdig en gericht maatregelen te treffen. Deze aanpak isBij de energiehandelsorganisatie is het aantal handelspartijenwederom sterk toegenomen. Handel vindt plaats opbasis van Master Agreements, waarbij margining agreementsen credit default swaps in toenemende mate als instrumentworden gebruikt om kredietrisico’s op de Marked-to-Market(MtM) exposure te beheersen. De gehanteerde Credit-VaR16

(het maximale verlies dat Essent gedurende een periodevan een jaar kan oplopen doordat handelspartners niet aanhun contractuele verplichtingen kunnen voldoen, bij eenbetrouwbaarheidsniveau van 95%) bleef het gehele jaarbinnen de limiet van EUR 5 miljoen. Ultimo 2004 bedroegde exposure EUR 3,8 miljoen.In 2004 werd een controlerend belang verworven inde Duitse energiehandelaar en -leverancier Kom-Strom AG.De resterende 49% bleef in handen van een aantal Duitseonafhankelijke gemeentelijke energiebedrijven.Het portfolio is geïntegreerd in dat van Essent, terwijl deoperationele activiteiten plaatsvinden binnen duidelijkebeleidsrichtlijnen. Zo zijn er afspraken gemaakt over deproducten welke via Kom-Strom worden aangeboden enwelke via andere kanalen zoals de energiehandelsorganisatieof Deutsche Essent worden verhandeld. Kom-Strom heefteen eigen RMC, waarin Essent een meerderheid heeft.omdat dié risico’s worden overgedragen aan derdendie Essent niet zelf kan of wil dragen nadat alle anderebeheersmaatregelen zijn getroffen. De omvang en financiëlekracht van Essent maken het echter mogelijk om steedsvaker de afweging te maken of risico’s voor eigen rekeningblijven of worden overgedragen. De eigen herverzekeringsmaatschappijEssent Re-Ltd. en de participatie in Elektrorisk(herverzekeraar binnen de sector) spelen een belangrijke rolin het maken van die afweging.De gebeurtenissen na ‘11 september’ en de slechterendementen op de kapitaalmarkt hebben de afgelopenjaren een zwaar stempel gedrukt op de mogelijkhedenom ‘moeilijke’ risico’s nog te kunnen verzekerenen op de premiestelling. In 2004 bleek echter dat demarktomstandigheden weer enigszins verbeterden zodatde verlenging van de meeste contracten tegen iets gunstigervoorwaarden kon plaatsvinden.BeveiligingMede ingegeven door internationale gebeurtenissenis de aandacht voor de beveiliging van mensen eninstallaties de afgelopen jaren sterk toegenomen. Op basisvan al eerder geformuleerde beleidsuitgangspunten is in2004 een aantal projecten gestart die zijn gericht op deinvoering van nieuwe beveiligingssystemen in kantoor- enbedrijfsgebouwen en bij technische installaties, inclusief dedaarbij behorende processen.In vergelijking met voorgaande jaren is het aantal en deomvang van schades afgenomen. Dit is mede het gevolg vandoorlopende aandacht voor mogelijke risico’s en de daaruitvoortvloeiende preventieve maatregelen.Naast veel aandacht voor de fysieke beveiliging zijnin 2004 ook belangrijke stappen gezet op het terrein vaninformatiebeveiliging. Een nieuwe Information Security& Contingency Board is verantwoordelijk voor de verderebeleidsontwikkeling op dit terrein.VerzekeringBij Essent vormt de verzekeringsportefeuille onderdeelvan het totale risicomanagementbeleid. Verzekeringen zijnhet, niet onbelangrijke, sluitstuk van risicomanagement,17

8. AandeelhoudersinformatieAandeelhoudersstructuurEssent is een naamloze vennootschap. Van de aandelenvan de onderneming wordt circa 74% gehouden doorzes Nederlandse provincies en circa 26% door bijna 140Nederlandse gemeenten in deze provincies alsmede in deprovincie Friesland.Essent aandeelhoudersDividendbeleid en -historieEssent heeft met haar aandeelhouders afgesproken dat deonderneming ernaar zal streven om een marktconform dividenduit te keren. Zodoende ontvangen aandeelhouders eenvergoeding die past bij het toenemend risico dat aan het bezitvan aandelen Essent is verbonden. Het risico is gerelateerdaan het steeds groeiende deel van de resultaten dat wordtbehaald in markten met volledige concurrentie.Groningen 6,0%Drenthe 2,3%Overijssel 18,7%6,0%2,3%18,7%0,02%30,8%16,1%Flevoland 0,02%Noord-Brabant 30,8%Limburg 16,1%Bijna 140 gemeenten in bovenstaande provincies en FrieslandMaatschappelijk en geplaatst aandelenkapitaalHet maatschappelijk aandelenkapitaal van devennootschap bedraagt EUR 300 miljoen. Dit betreft 300miljoen aandelen van elk EUR 1,-. Hiervan zijn ultimo2004 149.732.196 aandelen geplaatst en volgestort.Conform het besluit van de Algemene Vergadering vanAandeelhouders op 22 april 2004 zullen de 50.000 zogehetenoprichtersaandelen Essent N.V. (nominaal EUR 1,-) begin2005 door de vennootschap worden ingetrokken.In 2002 is een trendbreuk ontstaan in de bepaling vanhet netto resultaat, aangezien in dit jaar de Nederlandseresultaten behaald met de verkoop van energie voor het eerstwaren onderworpen aan het volledige vennootschapsbelastingtariefvan 34,5%.Over het netto resultaat van 2003 is 40% in de vormvan dividend beschikbaar gesteld aan de aandeelhouders.In lijn met het besluit van de Algemene Vergadering vanAandeelhouders van 22 april 2004 wordt voorgesteld om ditvoor 2004 te continueren. Dit betekent dat over het boekjaar2004 40% van het netto resultaat van EUR 426,3 miljoen vooruitkering in de vorm van contant dividend beschikbaar wordtgesteld. Indien dit voorstel wordt aangenomen, leidt dit toteen contant dividend van EUR 170,5 miljoen, per aandeelEUR 1,14 (2003: per aandeel EUR 1,04), een stijging van 9,6%.Notering obligatieleningOp 10 juni 2003 heeft Essent een obligatielening uitgegevenvan EUR 1 miljard met een looptijd van 10 jaar en eencoupon van 4,500%. De lening is uitgegeven als onderdeelvan haar EUR 2 miljard Debt Issuance Programme en is genoteerdop Euronext Amsterdam.De effectieve rente op de Essent obligatie daalde in 2004van 4,7% naar 3,95%. De opslag, het verschil tussen de effectieverente en de benchmark, maakte in 2004 een opvallende ontwikkelingdoor. Als benchmark is de 9-jaars IRS genomen,omdat deze het dichtst de resterende looptijd van de obligatiebenadert. Begin 2004 bedroeg de opslag 0,45%. Na de bekend-18

Ontwikkeling effectieve rente Essent obligatie versus 9 jaar IRS in 2004rente % opslag %54,84,64,44,24,03,83,63,40,80,70,60,50,40,30,20,1001 - jan15 - jan01 - feb15 - feb01 - mrt15 - mrt01 - apr15 - apr01 - mei15 - mei01 - jun15 - jun01 - jul15 - jul01 - aug15 - aug01 - sep15 - sep01 - okt15 - okt01 - nov15 - nov01 - dec15 - decEssent obligatie 9-jaars IRS opslag Essent t.o.v. IRS (2 e Y-as)making door de minister van Economische Zaken van zijntoekomstvisie op de Nederlandse energiesector steeg deopslag naar 0,70%. Volgende op de publicatie van de halfjaarcijfersvan Essent zette de opslag een daling in tot 0,35%,eind december 2004.Investor RelationsIR-kalender10 maart 2005 Publicatie jaarcijfers 2004PersconferentieInvestor conference call met webcast21 april 2005 Algemene Vergadering vanAandeelhouders in Den Bosch4 mei 2005 Betaalbaarstelling dividend 20044 augustus 2005 Publicatie halfjaarbericht 2005en mededeling winstverwachting 2005Investor conference call met webcastAfgezien van de in de IR-kalender genoemde bijeenkomstenen publicaties zullen in de maanden maart/april en augustus/september 2005 presentaties worden gehouden voorbeleggers, analisten en rating agencies. Bij die gelegenhedenzal door de CFO van Essent een toelichting worden gegevenop de strategie en de resultaten van de onderneming.In 2004 zijn beleggers bezocht in Amsterdam, Rotterdam,Den Haag, Londen, Parijs, Frankfurt en München. Voorts zijndoor Essent lunchbijeenkomsten georganiseerd op haar bioenergiecentralein Cuijk en bij Euronext in Amsterdam.ContactVia haar website www.essent-finance.nl houdt Essentbeleggers en andere geïnteresseerden op de hoogte van actueleontwikkelingen. Ook is hier een interactieve versie van hetjaarverslag voorhanden. Deze biedt, naast een uitgebreidezoekfunctie, de mogelijkheid om financiële informatie over tehevelen naar een eigen spreadsheet van de bezoeker.De afdeling Investor Relations van Essent isbereikbaar via e-mail ir@essent-finance.nl en per telefoon(+31 (0)26 - 8511131).19

De kabel wordt steeds completer.Nu is het audio, video, internet entelefonie. En morgen?

9. Corporate GovernanceAlgemeenEssent is een naamloze vennootschap naar Nederlandsrecht, die valt binnen het bereik van de artikelen 2 : 152e.v. BW. Dit betekent dat het zogeheten structuurregimeop Essent van toepassing is. De aandelen in Essent wordengehouden door Nederlandse provincies en gemeenten.De corporate governance van Essent wordt behalvedoor Nederlandse en Europese wetgeving en jurisprudentietevens bepaald door de Nederlandse corporate governancecode. Hoewel de code met name geldt voor beursgenoteerdeNederlandse vennootschappen heeft Essent, met het oogop de omvang van haar bedrijf en de maatschappelijkebetekenis van haar producten, in beginsel besloten decorporate governance code te hanteren.De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissenonderschrijven het uitgangspunt dat aan de code tengrondslag ligt, dat een vennootschap een lange termijnsamenwerkingsverband is tussen bij de vennootschapbetrokken groepen en personen, die direct of indirecthet bereiken van de doelstellingen van de vennootschapbeïnvloeden of erdoor worden beïnvloed: werknemers,aandeelhouders en andere kapitaalverschaffers,toeleveranciers, afnemers, maar ook de overheid enmaatschappelijke groeperingen. De Raad van Bestuuren de Raad van Commissarissen hebben een integraleverantwoordelijkheid voor de afweging van deze belangen,gericht op de continuïteit van de onderneming. Handelendvanuit dit besef hebben de Raad van Bestuur en de Raadvan Commissarissen besloten de code zoveel mogelijkover te nemen. Echter, daar waar het huidige karakter vanEssent als overheidsgedomineerde, niet-beursgenoteerdestructuurvennootschap dit niet toeliet, hebben zij een aantalaanbevelingen buiten toepassing moeten laten. Dit zijn:III.8.1-4 one-tier bestuursstructuur;IV. 1.1 bevoegdheden Algemene Vergaderingvan Aandeelhouders in nietstructuurvennootschap;IV. 1.2 stemrecht op financieringspreferenteaandelen;IV. 2.1-8 certificering van aandelen.Met betrekking tot best practice bepalingen IV.4.1-3inzake de verantwoordelijkheid van institutionele beleggershebben de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissengeconstateerd dat dit buiten hun reikwijdte valt.De volgende best practice bepaling is door de Raad vanBestuur en de Raad van Commissarissen niet (onverkort)ingevoerd:II. 1.1 benoemingsperiode voor leden Raad vanBestuur van maximaal vier jaar.Onderstaand wordt nader toegelicht waaruit de afwijking bestaat.Essent zal jaarlijks de hoofdlijnen van haar corporategovernance structuur in haar jaarverslag uiteenzettenen elke substantiële verandering in die structuur terbespreking voorleggen aan de Algemene Vergadering vanAandeelhouders.In de preambule bij de corporate governance code wordtgesteld dat goed ondernemerschap en goed toezicht daaropde twee belangrijkste pijlers zijn onder goede corporategovernance. Verantwoordelijk daarvoor zijn de Raad vanBestuur, de Raad van Commissarissen en de AlgemeneVergadering van Aandeelhouders, ondersteund door eeneffectief stelsel van maatregelen van risicobeheersing eninterne controle alsmede de accountantscontrole.Raad van BestuurDe Raad van Bestuur van Essent bestaat uit drie leden,die zijn benoemd door de Raad van Commissarissen.De remuneratie- en selectiecommissie van de Raad vanCommissarissen stelt in overleg met de leden van de Raadvan Bestuur hun werkverdeling vast. Taken, bevoegdhedenen werkwijze van de Raad van Bestuur zijn nader uitgewerkt21

in een afzonderlijk reglement, dat in 2004 zoveel mogelijk inovereenstemming is gebracht met de corporate governancecode. De samenstelling van de Raad van Bestuur isopgenomen in het hoofdstuk met personalia.Bij de toepassing van de aanbevelingen uit de corporategovernance code inzake de Raad van Bestuur heeft Essent eenuitzondering gemaakt voor wat betreft II.1.1 (benoemingsperiodevoor leden van de Raad van Bestuur van maximaalvier jaar). De duur van de arbeidsovereenkomsten vande huidige leden van de Raad van Bestuur is niet inovereenstemming met deze bepaling. Deze overeenkomstenzijn aangegaan voordat de code in werking trad. Essentrespecteert de bestaande contractuele situatie.Honorering Raad van BestuurDe Raad van Commissarissen heeft - zoals in hetjaarverslag over 2003 reeds aangekondigd en mede inhet licht van de corporate governance code - aandachtbesteed aan het zorgvuldig verwoorden van het huidigebeloningsbeleid ten aanzien van bestuurders bij deonderneming. Uitgangspunt blijft een beloningsbeleid dat dekorte en lange termijn doelstellingen van de ondernemingondersteunt; bovendien dient Essent goed management tekunnen aantrekken en behouden.Reeds enige jaren geleden is een beleid geformuleerdwaarbij de honorering van de Raad van Bestuur wordtvergeleken met een aantal door de HayGroup vermeldegelijkwaardige ondernemingen (hierbij wordt metname gekeken naar omzet, aantallen medewerkers encomplexiteit van de bedrijfsvoering). Bij deze keuze isdoor de remuneratie- en selectiecommissie uitdrukkelijkrekening gehouden met het bijzondere karakter van Essentbinnen de vergelijkingsgroepen die de HayGroup hanteert.De vaststelling van de totale waarde van het Essent-pakketis gebaseerd op het mediaanniveau van de aldus gekozenreferentiegroep. De onderneming beschouwt het variabelesalaris (bestaande uit een korte termijn bonus alsmede eenlangere termijn bonus) als belangrijk onderdeel van hettotale pakket. Dit is in de keuze en vormgeving van hetarbeidsvoorwaardenpakket ook terug te vinden; om diereden is een belangrijk deel van het totale beloningspakketvariabel en gekoppeld aan uitdagende prestatiecriteria.De verhouding vast/variabel is marktconform.Het remuneratiepakket voor de leden van de Raad vanBestuur is als volgt opgebouwd:1. Vast salarisHet normniveau is vastgesteld rond het mediaanniveauvoor voorzitter/leden van de Raad van Bestuur vanvergelijkbare ondernemingen in de Nederlandsemarkt. Per 1 januari 2004 zijn alleen aanpassingendoorgevoerd voorzover deze contractueel reeds warenovereengekomen; de aanloopsalarissen worden ineen aantal stappen gebracht op de beoogde en bijindiensttreding afgesproken normniveaus. Jaarlijkseaanpassing van de overeengekomen norminkomens zalplaatsvinden voorzover nodig om de ontwikkelingen inde markt te volgen. Buiten contractueel overeengekomenaanpassingen hebben geen verhogingen plaatsgevonden.N.B. Voor de heren Boersma en De Jong zijn bij hun aantredenafspraken gemaakt die op onderdelen afwijken van hethier aangegeven beleid; voor hen wordt op grond van dezecontractueel vastgelegde afspraken uitgegaan van gemiddeldeniveaus zoals die volgen uit de gekozen referentiegroep ende naasthogere referentiegroep (zoals omschreven in deHay Boardroom Guide). Overigens worden ook voor hende aanloopsalarissen in een aantal stappen gebracht op debeoogde niveaus; per 1 januari 2005 zullen de overeengekomennormniveaus worden bereikt.2. Korte termijn bonus in contantenDe jaarlijkse bonusregeling is gekoppeld aan prestatiecriteriadie voor de helft zijn gerelateerd aan financiëleindicatoren (zoals netto resultaat, ROIC en operationelekosten) en voor de helft aan zaken zoals klanttevreden-22

heid, veiligheid, performance management processen,interne controle, medewerkerstevredenheid e.d.; tezamenbepalen deze criteria geheel de te verdienen bonus.Jaarlijks worden de specifieke doelstellingen vastgelegd.Het maximale niveau van de te verdienen bonus is voorde voorzitter van de Raad van Bestuur vastgesteld op50% en voor leden van de Raad van Bestuur op 35% vanhun basissalaris. Realisatie van de doelstellingen wordtgemeten aan de hand van een balanced scorecard, waarinbovengenoemde doelstellingen zijn opgenomen.Bij realisatie onder een gedefinieerd minimumniveauper doelstelling wordt voor deze doelstelling geen bonustoegekend. De mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerdwordt mede bepaald aan de hand van de door deexterne accountant geverifieerde jaarrekening.3. Lange termijn bonusEr is geen beleid inzake toekenning van aandelen vanEssent N.V. Echter ter ondersteuning van de langetermijn doelstellingen van Essent kan de Raad vanCommissarissen jaarlijks overgaan tot vaststel ling vaneen Lange Termijn Bonus (LTB) regeling. Deze regelingbestaat uit het voorwaardelijk toekennen van een aantalLTB-eenheden met een onderliggende waarde (aantaleenheden x prijs per eenheid) zoals gebruikelijk in decategorie vergelijkbare ondernemingen.De rendementswaarde van de toegekende LTBeenhedenwordt berekend op basis van het behaaldenetto resultaat zoals blijkt uit de jaarrekening, gedeelddoor het aantal geplaatste aandelen en gedeeld doorde bij toekenning vastgestelde rendementsfactor.Na vaststelling door de Algemene Vergadering vanAandeelhouders van de jaarrekening over het vijfdejaar zal worden vastgesteld of en zo ja welk positiefresultaat uit deze regeling zal worden uitgekeerd aande rechthebbende; dit resultaat is afhankelijk van degecreëerde waardevermeerdering van de ondernemingalsmede van een voortdurend dienstverband met debetrokken bestuurder.4. PensioenregelingDe leden van de Raad van Bestuur nemen deel in depensioenregeling zoals die is ondergebracht bij deStichting Pensioenfonds ABP, overeenkomstig het vantijd tot tijd voor de werknemers en bestuurders van devennootschap geldende pensioenreglement.De overeengekomen pensioenleeftijd voor de bestuurdersbedraagt 62 jaar; de bestuurders zijn een eigen bijdrageverschuldigd voor deelname aan de pensioenregeling.5. Overige arbeidsvoorwaardenHet beleid van de onderneming is erop gericht eenmarktconform pakket aan te bieden bestaande uiteen passende representatiekostenvergoeding, eenbedrijfsauto, tegemoetkoming in de kosten voor eenziektekostenverzekering en gebruik van telefoonen dergelijke. Er zullen geen leningen, garanties ofvoorschotten meer worden verstrekt aan bestuurders.N.B. De bestaande lening aan een van de bestuurders betrefteen contractueel overeengekomen regeling die een looptijdkent tot ultimo 2007. Deze lening van EUR 2,3 miljoen heeftbetrekking op geboden compensatie voor de lange termijnincentive regeling zoals die gold (en kwam te vervallen) bijde vorige werkgever.6. ArbeidsovereenkomstenDe Raad van Commissarissen ziet vooralsnog geenaanleiding over te gaan tot een beleid waarin contractenvoor bepaalde tijd worden afgesloten; het huidige beleidmet arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijdvoldoet. Daarbij bestaan naar de mening van de Raadvan Commissarissen voldoende mogelijkheden ommaatregelen te treffen in geval van niet-functionerendebestuurders. Ten aanzien van de in de contractenopgenomen afvloeiïngsregelingen zal nauwlettendworden gevolgd hetgeen in de praktijk gangbaar is;relevante wetgeving alsmede de werkingskracht vande kantonrechtersformule zullen daarbij mede inbeschouwing worden genomen.23

De Raad van Commissarissen zal regelmatig bezien of er aanleidingis wijzigingen aan te brengen in het beloningsbeleid;dergelijke aanpassingen zullen ter goedkeuring worden voorgelegdaan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.De Raad van Commissarissen maakt hiertoe zo nodig gebruikvan ‘eigen’ externe adviseurs op het gebied van bezoldigingalsmede van beschikbare rapportages op dit gebied.Raad van CommissarissenDe Raad van Commissarissen van Essent bestaat thansuit 11 leden. Nadat in 2005 volgens rooster op de dag vande Algemene Vergadering twee commissarissen zullen zijnafgetreden wier zetel niet opnieuw zal worden bezet, bestaatde Raad van Commissarissen uit negen leden.Sinds de inwerkingtreding van de aanpassing van hetstructuurregime op 1 oktober 2004 geldt de wettelijkehoofdregel dat commissarissen worden benoemd doorde Algemene Vergadering op basis van een voordrachtopgesteld door de Raad van Commissarissen. De Raad vanCommissarissen benoemt uit zijn leden een voorzitter.De Raad van Commissarissen heeft in 2004 voor zijnom vang en samenstelling een profielschets vastgesteld enheeft deze besproken met de Algemene Vergadering vanAandeelhouders en de Centrale Ondernemingsraad. De profiel -schets bepaalt dat elke commissaris in staat moet zijn om dehoofdlijnen van het ondernemingsbeleid te beoordelen entevens dient te beschikken over specifieke deskundigheid,zodanig dat de leden met hun gezamenlijke expertise debedrijfsactiviteiten van Essent volledig bestrijken. Deze profielschetswordt periodiek geëvalueerd en zo nodig bijgesteld.Het (in 2004 herziene) reglement van de Raad vanCommissarissen bepaalt dat de Raad toezicht houdt op hetbeleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang vanzaken binnen Essent. De Raad van Commissarissen vergewistzich ervan dat het beleid in overeenstemming is met wetenregelgeving en dat de continuïteit van de onderneminggewaarborgd is. De Raad van Commissarissen ziet in hetbijzonder toe op de ondernemingsstrategie en de daaraaninherente risico’s, op de interne risicobeheersings- encontrolesystemen en op het financiële verslagleggingsproces.In 2004 heeft de Raad van Commissarissen een ReglementEffectenbezit vastgesteld dat van toepassing is op de ledenvan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen endat regels bevat voor het bezit van en transacties in effectenanders dan die uitgegeven door Essent.De Raad van Commissarissen kent twee vastecommissies; een auditcommissie en een gecombineerderemuneratie- en selectiecommissie. Voor beide commissiesis in 2004 een reglement vastgesteld dat hun taken enbevoegdheden nader regelt.De samenstelling van de Raad van Commissarissen en zijncommissies is opgenomen in het hoofdstuk met personalia.Honorering Raad van CommissarissenTen aanzien van de bezoldiging van de leden van de Raadvan Commissarissen is door de Algemene Vergadering vanAandeelhouders op 22 april 2004 besloten dat deze op eenmarktconform niveau diende te worden gebracht. Voor deinvulling van het criterium marktconform is aansluitinggezocht bij de zogeheten Hay Boardroom Guide. Dezerapportage wordt jaarlijks uitgebracht door de HayGroup enbetreft de ontwikkelingen in de bezoldiging van bestuurdersvan grotere Nederlandse ondernemingen.Door de Algemene Vergadering van Aandeelhoudersis besloten dat de groei naar een marktconformbezoldigingsniveau in twee stappen zal plaatsvinden, teweten in 2004 en in 2005, en dat vervolgens met ingang van2006 het honorarium wordt geïndexeerd.Ten aanzien van de kostenvergoeding van de leden vande Raad van Commissarissen en de additionele vergoedingvan de leden van de auditcommissie van de Raad van24

Commis sarissen is door de Algemene Vergadering eveneensbesloten tot een jaarlijkse indexering, echter reeds metingang van 2004. De concrete ingangsdatum van alleaanpassingen is telkens de datum van 1 januari van hetgenoemde jaar. Het gehanteerde indexeringspercentage inenig jaar wordt ontleend aan de Hay Boardroom Guide overhet voorgaande jaar.Vorenstaande houdt in dat de bezoldiging van deleden van de Raad van Commissarissen door de AlgemeneVergadering van Aandeelhouders als volgt is vastgesteld:Honorering leden Raad van Commissarissen Essent N.V.in euro’s 2004Honorarium Voorzitter 33.250Vice-voorzitter 25.210Leden 19.935Kostenvergoeding 2.600Additionele vergoeding leden auditcommissie 5.200De Algemene Vergadering van AandeelhoudersHet hoogste besluitvormingsorgaan binnen Essent is deAlgemene Vergadering van Aandeelhouders. Zij komt tenminste één keer per jaar bijeen. De Algemene Vergaderingstelt de jaarrekening vast, met inbegrip van het voorstel totwinstverdeling, en verleent al dan niet decharge voor hetgevoerde beleid en voor het daarop uitgeoefende toezicht.Besluiten worden genomen met volstrekte meerderheidvan stemmen, tenzij bij wet of in de statuten een gekwalificeerdemeerderheid wordt voorgeschreven.Risicobeheersing, interne controle en externe accountantZoals vastgelegd in zijn reglement is de Raad van Bestuurverantwoordelijk voor de financiële verslaglegging en deaanwezigheid en goede werking van een systeem van risicobeheersingen interne controle.Het Essent Corporate Manual geeft strikte instructiesop het gebied van onder meer risicobeheersing. Daarnaastworden in het Accounting Manual gedetailleerde richtlijnengegeven voor de financiële rapportage. De IFRS-standaard isinmiddels in het Accounting Manual verwerkt.De planning wordt voor alle bedrijfsonderdelen vanEssent in budgetten omgezet. De werkelijke financiëleontwikkeling wordt op maandbasis getoetst aan het budget.De leiding van de verschillende bedrijfsonderdelen dientmaandelijks een toelichting te geven op de ontwikkelingvan de resultaten in vergelijking met het budget.Hier worden nadrukkelijk ook hoeveelheids- en prijsanalysesin betrokken. Voor de diverse waardeketensbinnen Essent worden periodieke balansen opgesteldter controle van de volledigheid van de opbrengsten vanzowel de goederen (handelsbalans elektriciteit, handelsbalansgas en massabalansen voor de diverse afvalstromen)als de diensten (fysieke balans elektriciteit per netbeheerder,fysieke balans gas per netbeheerder). Hierbij dienen dediverse contractregisters (aansluitingen, meters, afnemers)als uitgangspunt. Een vergelijkbare volledigheidscontrolevindt plaats voor de dienstverlening binnen de kabel- entelecomactiviteiten.Leidinggevenden zijn gebonden aan duidelijke restrictiesten aanzien van de interne beslissingsbevoegdheid. Projectenen contracten met een waarde of risico boven bepaaldebedragen dienen te worden geaccordeerd door de directeurvan het betreffende bedrijfsonderdeel, dan wel de Raadvan Bestuur, respectievelijk de Raad van Commissarissenen, bij zeer grote projecten, de Algemene Vergadering vanAandeelhouders. De externe vertegenwoordigingsbevoegdhedenzijn vastgelegd in door de Raad van Commissarissengoedgekeurde autorisatieschema’s. Deze bevoegdheden zijnneergelegd bij de diverse Handelsregisters.25

Met ingang van de jaarrekening 2004 ondertekenenalle directeuren en controllers van de bedrijfsonderdelen,alsmede de leden van de Raad van Bestuur jaarlijks eengedetailleerde verklaring met betrekking tot de financiëlerapportage en interne controle (Letter of Representation)als erkenning van hun verantwoordelijkheid voor hetbestaan van en de controle op de werking van het stelselvan maatregelen van interne controle en administratieveorganisatie. Deze Letters of Representation dienen teronderbouwing van de door de Raad van Bestuur af tegeven Mededeling van Interne Controle. Naast de Lettersof Representation voert Essent met ingang van dejaarrekening 2004 een systeem in van periodiekezelfcontrole, waarbij met behulp van vragenlijsten hetbestaan en de werking van maatregelen voor internecontrole worden getoetst. Geconstateerde lacunes moetenworden gemeld, waarbij tevens moet worden aangegevenmet welke acties en op welke termijn de lacunesworden verholpen.De auditcommissie, bestaande uit drie leden van deRaad van Commissarissen, zorgt voor een onafhankelijkebegeleiding van het proces van risicobeheersing vanuithaar toezichthoudende taak. De commissie richt zich opde kwaliteit van de interne en externe rapportage, op deeffectiviteit van de interne controles en op het functionerenvan de externe en interne accountants.Naast de controle door de externe accountant en deuitgebreide periodieke interne controles vinden er ookadditionele interne audits plaats. De uitkomsten van al dezeonderzoeken worden rechtstreeks gerapporteerd aan de Raadvan Bestuur en besproken in de auditcommissie van deRaad van Commissarissen.De Raad van Bestuur heeft begin 2005 een zogehetenKlokkenluidersregeling vastgesteld om werknemers tefaciliteren die vermeende onregelmatigheden willenrapporteren.De externe accountant wordt benoemd door de AlgemeneVergadering van Aandeelhouders. Hij woont de vergaderingbij van de Raad van Commissarissen die de jaarrekening totonderwerp heeft en het merendeel van de vergaderingenvan de auditcommissie. Het functioneren van deexterne accountant wordt periodiek door de Raad vanCommissarissen beoordeeld.Mededeling van Interne ControleDe liberalisering van de energiemarkt heeft voor deinterne organisatie van Essent grote gevolgen gehad.Het aanpassen van werkwijzen en computersystemen aande sterk gewijzigde organisatie van de markt is nog nietvoltooid, hetgeen ook blijkt uit de niet altijd voldoendekwaliteit van onze dienstverlening aan de markt. Hetontwerpen van een sluitend systeem van maatregelenvan interne controle ter bewaking van de volledigheidvan de opbrengsten, de tijdigheid van de ontvangstvan deze opbrengsten en van de juistheid van de hiertegenoverstaande uitgaven is ook nog niet voltooid.Samen met andere marktpartijen wordt hard gewerktaan een betere infrastructuur voor de onderlingegegevensuitwisseling die samenhangt met het functionerenvan de vrije energiemarkt.De door de Raad van Bestuur in de afgelopenjaren genomen maatregelen ter versterking van deinterne controle en de administratieve organisatie zijneffectief gebleken, maar zijn, gezien bovengenoemdeontwikkelingen, onderdeel van een stelsel van maatregelendat nog niet stabiel is. De Raad van Bestuur is van meningdat, omdat de discussies rondom het marktmodel van degeliberaliseerde energiemarkt nog in volle gang zijn, dedringend gewenste stabiliteit van de omgeving van Essentook in 2005 nog niet zal worden bereikt. Dit betekentdat de administratieve organisatie en het stelsel vaninterne controle van Essent nog onderhevig zullen zijnaan wijzigingen als gevolg van materiële invloeden vanbuitenaf. Niettemin verwacht de Raad van Bestuur dat de26

estaande maatregelen van interne controle effectief zullenblijken te zijn.WebsiteHet reglement van de Raad van Bestuur, van de Raad vanCommissarissen en zijn commissies, de profielschets van deRaad van Commissarissen en diens rooster van aftreden, hetReglement Effectenbezit en de Klokkenluidersregeling zijngepubliceerd op de website van Essent, www.essent.nl.27

Klanten met een vraagmoeten snel en deskundigworden geholpen.

10. Verslag van de Raad van BestuurAlgemene gang van zaken en marktontwikkelingenLiberalisering1 juli 2004 was de datum waarnaar door de geheleNederlandse energiesector met spanning werd uitgekeken:op deze dag werd de Nederlandse energiemarkt vollediggeliberaliseerd. De markt is inderdaad opengegaan en dedatum van 1 juli is zonder noemenswaardige problemengepasseerd. Het aantal klanten dat sinds 1 juli zijn leverancierheeft gewisseld bedroeg volgens opgave van EnergieNedlandelijk circa 8% voor elektriciteit en circa 4% voor gas.Het aantal van en naar Essent overstappende klanten ligtvoor elektriciteit ruim onder de landelijke trend. Voor watbetreft gas laat Essent een nog gunstiger beeld zien.Splitsing energiebedrijvenIn twee brieven, daterend van 31 maart respectievelijk11 oktober 2004, heeft de minister van Economische Zakenzijn ideeën uiteengezet over de toekomstige structuur van deNederlandse energiebedrijven. De minister streeft naar eenvolledige afscheiding (eigendomssplitsing) van de netwerk -bedrijven uiterlijk op 1 januari 2007, volgens eigen zeggenmet het doel oneigenlijke concurrentie te voorkomen.In Nederland zijn de netwerkbedrijven echter al financieel,organisatorisch én juridisch afgescheiden van de andere delenvan het energiebedrijf. Hun handelwijze wordt bovendiengecontroleerd door een onafhankelijke toezichthouder, deDTe. Essent wil haar bedrijf in de huidige geïntegreerdevorm voortzetten, omdat dit de beste garantie biedt voor eenveilige, kosteneffectieve en duurzame energievoorziening.Onderscheiding voor duurzame initiatievenEssent is in september 2004 door de minister vanEconomische Zaken onderscheiden met de titel ‘InnovatiefTeamspeler Energietransitie’. Haar innovatieve aanpak ophet gebied van verduurzaming van de energieproductie enmet name het initiatief om samen met milieuorganisatieseen keurmerk voor schone biomassa te ontwikkelen warenvoor de minister aanleiding om Essent dit predikaat te verlenen.Acquisitie meerderheidsbelang Kom-Strom AGDuitsland is voor Essent één van haar belangrijkstegroeimarkten. In dat kader heeft Essent via haar Duitsedochter Deutsche Essent GmbH per 17 juni 2004 eenmeerderheidsbelang genomen in Kom-Strom AG te Leipzig.Het ligt in de bedoeling Kom-Strom te laten uitgroeientot een handelsplatform voor de levering van fysiekeen financiële elektriciteit- en gasproducten aan Duitsegemeentelijke energiebedrijven.Opties Stadtwerke Bremen AGIn augustus 2004 heeft de stad Bremen haar resterendeaandelen (13,6%) in Stadtwerke Bremen (swb) overgedragenaan EWE AG. Hiermee is de door Essent aan de stad afgegevenput-optie komen te vervallen. Essent heeft in swb eencontrolerend meerderheidsbelang van 51%. EWE houdt deoverige 49%.Verkoop belang Van Gansewinkel Groep B.V.Als uitvloeisel van de herinrichting van haarmilieuportefeuille heeft Essent in 2004 besloten haar45%-belang in de Van Gansewinkel Groep (VGG) terugte verkopen aan de oprichter van VGG. De transactie is injanuari 2005 geëffectueerd.Nieuwe bankfaciliteitOp 21 december 2004 heeft Essent een EUR 2 miljardRevolving Credit Facility afgesloten met een looptijd vanvijf jaar. Deze faciliteit vervangt de uit december 2003stammende faciliteit, die bestond uit twee tranches aflopendin 2005 respectievelijk 2008. Aan de nieuwe faciliteit wordtdeelgenomen door de 13 banken waarmee Essent eennauwe relatie onderhoudt. Aanleiding tot vernieuwingvan de vorige faciliteit waren onder meer de gunstigeomstandigheden op de Europese kapitaalmarkt. Als gevolgdaarvan kon het bedrag van de faciliteit worden verhoogden de looptijd verlengd. De nieuwe faciliteit voorziet Essentvan aanzienlijke, direct beschikbare liquiditeitssteun en kanworden ingezet voor algemene bedrijfsdoeleinden.29

Onderzoek Nederlandse MededingingsautoriteitOp 6 en 7 juli 2004 heeft de Nederlandse Mededingingsautoriteit(NMa) onderzoek verricht ten kantore van EssentEnergie B.V. en Essent Retail B.V. Het onderzoek richtte zichop mogelijke overtreding van het verbod op mededingingsbeperkendeafspraken met betrekking tot groothandelsmarktenen kleinverbruik van elektriciteit in de periode vanaf1 augustus 1998. Omtrent de aanleiding van het onderzoekheeft de NMa geen concrete uitspraken gedaan. Het vermoedenlijkt gerechtvaardigd, gezien onder meer de berichtgeving inde landelijke pers, dat de aanleiding gezocht moet worden inklachten van gemeenten omtrent de door hen als gering ervarenrespons op de gemeentelijke aanbesteding van de inkoop vanelektriciteit. Naast het onderzoek bij Essent heeft de NMa ookonderzoek verricht bij bedrijfsonderdelen van Nuon, Enecoen Delta. Het onderzoek was eind 2004 nog niet afgerond.Evaluatie strategieIn 2004 is de strategie geëvalueerd. De ambitie is bevestigden tevens verder gespecificeerd. Het doel dat Essent nastreeftis een top 5-positie binnen haar peer group in Noordwest-Europa, gemeten naar klanttevredenheid en financiëleprestaties. Bovendien is het groeipad nader ingevuld.Essent is een verticaal geïntegreerd energiebedrijf meteen focus op energie en energiegerelateerde diensten. Deoverige activiteiten, uitgevoerd door Kabelcom en Milieu,vormen weliswaar een integraal onderdeel van Essent, maarzijn op afstand (at arms’ length) geplaatst en hebben daardoormeer ruimte om business-specifieke zaken naar eigen inzichtvorm te geven. Zij maken namelijk geen deel uit van deenergie(waarde)keten.Essent wil aanwezig zijn in de gehele energie(waarde)keten: van de productie van energie (exploratie en winninguitgezonderd) tot en met de levering aan eindverbruikers.Essent wil haar groeidoelstelling voor de middellangetermijn bereiken met behoud van haar financiële soliditeiten een evenwichtig samengestelde activiteitenportefeuille.De strategie van de onderneming voor de korte enmiddellange termijn is elders in het jaarverslag voorde segmenten Energie, Milieu en Kabelcom meer indetail beschreven.Ontwikkeling marktsegmentenVan de ontwikkeling van de markten waarop Essent actiefis, wordt eveneens in de segmentbeschrijving een nadereuiteenzetting gegeven. Als belangrijke tendensen kunnenhier echter kort worden genoemd: de groeiende volatiliteitvan de energiemarkt, de stabilisatie van de milieumarkt ende toenemende concurrentie op de kabel- en telecommarkt.Ondanks een veelheid aan energiebesparende maat regelenstijgt het elektriciteitsverbruik in Nederland jaarlijks met zo’n1,25%. Tegelijkertijd wordt de vraag naar elektriciteit onregel -matiger (meer pieken en dalen als gevolg van airco’s,kerstverlichting, etc.). Hoe volatieler de vraag wordt, des teflexibeler het aanbod moet zijn. Dit leidt tot andere eisen aanhet Nederlandse productiepark. Eisen waaraan Essent met haargroeiend aandeel flexcapaciteit als één van de eersten kan voldoen.Na enkele jaren van tegenvallende resultaten begint zich opde milieumarkt een kentering af te tekenen. Mede vanwegehet in 2005 in Duitsland van kracht wordende stortverbodvoor brandbaar afval lijkt de verwachting gerechtvaardigddat Essent, dat zich vanaf 2003 concentreert op onder meerde afval verbranding, nu kan gaan profiteren van gunstigermarktomstandigheden.Op de kabel- en telecommarkt is, naast kwaliteit enkeuzevrijheid, snelheid voor klanten essentieel. In 2004is de concurrentie tussen de aanbieders van verschillendeinfrastructuren verder verscherpt, met een sterke groei vanhet aantal breedband internetklanten als meest zichtbareresultaat. Essent kan het tempo van de ontwikkelingenuitstekend bijhouden, omdat het beschikt over eengecombineerd glasvezel-coax netwerk, waarvan de datatransportsnelheidvoorlopig haar grens nog niet heeft bereikt.30

Organisatie, mensen en middelenOrganisatie-ontwikkelingCentraal in de missie van Essent staat de vaststellingdat de onderneming een energiebedrijf is. De kracht vanEssent is gebaseerd op een uitgebalanceerde portefeuillevan activiteiten die de gehele energieketen bestrijken. Omdeze portefeuille optimaal te kunnen benutten, dienen debedrijfsprocessen te worden ingericht vanuit het perspectiefvan de klant. Essent zal meer moeten werken als ééngeïntegreerde onderneming. Tot deze onderneming behoortvanzelfsprekend, met inachtneming van de wettelijkerandvoorwaarden, ook het netwerkbebedrijf. Om deze Essentwerkwijzete realiseren en operational excellence te bereiken,heeft Essent medio 2004 een veranderingsprogramma gestartonder de naam ‘Stroomlijnen’. Dit is het overkoepelendeprogramma, waarbinnen een reeks van initiatievengericht op verbetering van de interne organisatie en debedrijfsvoering van Essent wordt ontwikkeld, begeleid enbewaakt. Het zal naar verwachting een aantal jaren vergenvoordat de beoogde resultaten volledig zichtbaar worden.Essent wil behoren tot de top 5 van de Noordwest-Europeseenergiebedrijven voor wat betreft winstgevendheid en klant -tevredenheid. De onderneming wil die positie bereiken doorzich te onderscheiden door een probleemloze levering van eenkwalitatief goed product tegen een concurrerende prijs. Om dit tekunnen waarmaken, is operational excellence van groot belang.VeiligheidsbeleidMedewerkers van Essent mogen rekenen op een inspirerendeen veilige werkomgeving en een appèl op hun persoonlijkeverantwoordelijkheid. Elke bedrijfsactiviteit brengt echterbepaalde risico’s met zich mee. Risico’s kunnen nooit geheelworden uitgebannen. Wel kunnen ze aanzienlijk wordenbeperkt. Daartoe dienen ze in kaart te worden gebracht enactief beheerst. Risicobeheer is niet alleen een taak van debedrijfsleiding, maar is een opdracht aan elke werknemer,ongeacht zijn of haar plaats in de organisatie. In de missievan Essent is deze opvatting tot uitdrukking gebracht.Het grote belang dat Essent hecht aan veiligheid, gezondheid,welzijn en milieu of, met een Engelse afkorting, HSE(Health, Safety, Environment), past in haar bredere strevennaar operational excellence. Om aan dit aspect daadwerkelijkinvulling te geven, is Essent in 2004 gestart met de bundelingvan de verschillende HSE-activiteiten in een gericht HSEprogramma.Doel van dit programma is het formulerenvan een Essent-overkoepelend HSE-beleid, het vaststellenen invoeren van algemeen geldende veiligheidsnormen,prestatie-indicatoren en een controlemethodiek.Om leiding te geven aan de uitvoering van dit programmais op groepsniveau een HSE-manager benoemd, die rechtstreeksrapporteert aan de Raad van Bestuur. Voorts zijn inalle bedrijfsonderdelen HSE-verantwoordelijken aangesteld.Eén van de eerste concrete maatregelen gebaseerd op hetHSE-programma was een veiligheidstraining van het seniorenmiddelmanagement en eerstelijns leidinggevenden.Circa 1500 werknemers hebben deze training inmiddelsgevolgd. Ook is een HSE-managementsysteem ontworpen eningevoerd dat een structurele meting van en rapportage overde veiligheidssituatie in alle geledingen van de ondernemingmogelijk maakt. Ondanks het strikte veiligheidsbeleidis de onderneming in 2004 toch geconfronteerd meteen bedrijfsongeval waarbij een medewerker van eentransportfirma om het leven kwam. Door de bevoegdeinstanties is een onderzoek ingesteld naar de toedracht. Voorzover de uitkomsten daarvan inmiddels bekend zijn, heeftEssent deze aangegrepen om de betreffende ondernemingaan te spreken op haar veiligheidsbeleid.31

In de loop van 2004 heeft Essent in al haar bedrijfsonderdeleneen uniform ongevalsregistratiesysteem ingevoerd,op basis waarvan voor de gehele onderneming de DARTscorekan worden bepaald. De DART-score (Days Away,Restricted or Transferred) staat voor het aantal ongevallen metals gevolg verzuim of aangepast werk, per 200.000 gewerkteuren. Deze definitie is opgesteld door de AmerikaanseOccupational Safety and Health Agency (OSHA). Door dezedefinitie te hanteren, kan Essent haar veiligheidsprestatiesmeten met die van andere (internationale) bedrijven. Hetstreven van Essent is erop gericht om eind 2008 tot de bestpresterende bedrijven in Nederland te behoren met eenDART-score kleiner dan 1.In 2005 zal veel aandacht worden gegeven aan het verderversterken van het veiligheidsbewustzijn van eerstelijns leidinggevendenen alle overige Essent werknemers. Tevens zal eenreeks van maatregelen worden ingevoerd om de verkeersveiligheidvoor medewerkers te vergroten: stimulering van het gebruikvan winterbanden, cursussen ter verbetering van het rijgedrag enbeperking van het mobiel telefoneren in de auto. Bovendien zalin elk van de bedrijfsonderdelen een zogeheten contractor safetyboard worden ingesteld om ervoor te zorgen dat ook toeleveranciersen (onder)aannemers de veiligheidsnormen van Essentnaleven. Behalve aan veiligheid zal in 2005 worden gewerkt aande gezondheids- en milieuaspecten van het HSE-programma inde vorm van projecten gericht op (drink)water- en energiebesparingbij de uitoefening van bedrijfsactiviteiten.Veiligheidstraining Essent25seniormanagement250middlemanagementexecutive workshopjuni 2004operations & deskapril-juni 20041.2501 e lijn leidinggevendenoperations & deskaug-dec 200410.300 werknemersoperations & desk200532

Human Resources ManagementIn de strijd om de klant in een geliberaliseerde marktkomt het erop aan dat elke medewerker over de juistekennis en vaardigheden beschikt en wordt ondersteunddoor efficiënte klantgeoriënteerde processen. Tot opmedewerkersniveau streeft Essent naar operational excellence.Dit is een gedeelde verantwoordelijkheid van managementen medewerkers.Door middel van Human Resources Management(HRM) worden de omstandigheden gecreëerd waarbinnenmedewerkers een optimale bijdrage kunnen leveren aanhet resultaat van Essent en zich tevens permanent kunnenontwikkelen. Het is vervolgens aan de medewerkers omvan de geboden mogelijkheden gebruik te maken. Zij zijnzelf verantwoordelijk voor het op peil houden van hunkennis en vaardigheden en daarmee voor hun inzetbaarheidop de langere termijn. Van leden van de diversemanagementniveaus wordt verwacht dat zij medewerkersbij die ontwikkeling van hun functioneren actief begeleiden.Dit alles vanuit het besef dat sturen op individuele resultatenniet los kan worden gezien van het sturen op resultaten vanEssent als geheel. Management en medewerkers beschikkenhiertoe over professionele systemen op het gebied vanresultaat- en competentiemanagement.Essent beschikt over twee eigen opleidingsfaciliteiten,te weten de Essent Retail School en het Essent NetwerkOpleidingscentrum. De Retail School verzorgt een reeks vanopleidingen voor zowel de medewerkers van Essent Retailals andere Essent bedrijfsonderdelen over onder meer ICT,administratieve processen, communicatievaardigheden enproductkennis. Het Netwerk Opleidingscentrum biedt eigenpersoneel en medewerkers van derden, zoals aannemers,de mogelijkheid trainingen te volgen op het gebied vantechniek en veiligheid. De opleidingen zijn gebaseerd op deactuele wet- en regelgeving en worden waar nodig aangevuldmet bedrijfsspecifieke instructies. Daarnaast wordt door EssentEnergie veel aandacht besteed aan de tijdige instroom vanjonge technici in functies bij haar energieproductiebedrijf.Zij werkt daartoe nauw samen met Regionale Opleidings Centra.Structurele aandacht voor management development zorgtervoor dat werknemers met managementpotentieel tijdigworden geïdentificeerd. Hierdoor wordt het mogelijk omopvolgers voor het huidige management ook uit eigengelederen te rekruteren. Zo begeleidt het Essent LeadershipProgramme medewerkers bij de verdere ontwikkeling vanhun managementvaardigheden en ondersteunt het EssentCareer Development Programme medewerkers op middenkaderniveauin hun loopbaanontwikkeling. De noodzakelijkeinstroom van jong talent wordt zeker gesteld met behulpvan het gelijknamige traineeprogramma. Succession planninggarandeert dat voor managers op sleutel posities tijdig eenopvolger beschikbaar is.Bij Essent (in Nederland, Duitsland en België) werkteneind 2004 in totaal bijna 12.000 mensen. Het aantal vrouwelijkewerknemers neemt geleidelijk toe en bedroeg in 200419% van de totale populatie. Het aantal vrouwen in managementfunctiesstijgt eveneens. Eind 2004 werd 13% van dehogere managementfuncties binnen Essent bekleed door eenvrouw (2003: 10%).Als gevolg van de instelling van een vacaturestop hadEssent in 2004 een beperkte instroom van 2,5%; de uitstroombedroeg 4,4%. Het ziekteverzuim bedroeg voor geheel Essentin 2004 4,5%; een daling ten opzichte van 2003 met 0,4%.In het personeelsbestand van Essent neemt de zogehetenbabyboomgeneratie een grote plaats in. Deze werknemerszullen in de komende jaren de (pre)pensioengerechtigdeleeftijd bereiken. Door de ontwikkeling van gericht ouderenbeleidwordt getracht hen tot het moment dat zij (gefaseerd)uitstromen een passende werkkring te blijven bieden.Essent is een bedrijf met een geografisch wijd verspreidkantorennetwerk. Door medewerkers wordt een fors33

aantal (auto)kilometers gemaakt naar en tussen de diverselocaties. Om de risico’s voor medewerkers te verkleinen ende schadelijke invloed op het milieu te verminderen, heeftEssent besloten enerzijds het aantal vestigingen geleidelijkterug te brengen en te concentreren rond openbaarvervoersknooppunten en anderzijds het gebruik van flex- enthuiswerkplekken te stimuleren.In 2004 is opnieuw een medewerkersonderzoekgehouden. De participatiegraad was met 80% wederomhoog (2003: 84%). De uitkomsten ervan lieten op een aantalpunten een significante verbetering zien ten opzichte van deresultaten van het jaar ervoor. Men is meer tevreden over degehanteerde managementstijl, de aandacht voor deindividuele medewerker en de wijze van beoordeling vandiens prestaties.Ook het oordeel over de betrachte mate van transparantie(resulterend in een grotere bekendheid met bedrijfsdoelenen -strategie) was veel positiever. Het onderzoek wees verderuit dat blijvende aandacht gegeven dient te worden aan deontwikkeling van de bedrijfscultuur in een richting dieaansluit op de missie en strategie van de onderneming.Op 31 december 2004 eindigde het Sociaal Plan dat alsarbeidsvoorwaardelijk kader diende bij de totstandkomingvan Essent. De onderhandelingen met de vakorganisatiesover een nieuw plan zullen naar verwachting in het voorjaarvan 2005 kunnen worden afgerond.MedezeggenschapMet de diverse organen van de medezeggenschap isin 2004 intensief overleg gevoerd: met de ondernemingsradenbinnen de bedrijfsonderdelen, met de CentraleOndernemingsraad (COR) op holdingniveau en met deEuropese Ondernemingsraad in geval van grensoverschrijdendeaangelegenheden. Vooral met de COR isuitvoerig gesproken over de plannen van de ministervan Economische Zaken inzake eigendomssplitsing vanhet netwerkbedrijf. De COR heeft ten aanzien van ditLeeftijdsverdeling naar geslacht in percentages respectievelijk in aantallen in 20041009080706050403020100geslacht in %geslacht in aantallen4.0003.5003.0002.5002.0001.5001.0005000

onderwerp ook zijn eigen verantwoordelijkheid genomen.Binnen LME (Landelijk MedezeggenschapsplatformEnergiedistributiebedrij ven)- verband is de aanzet gegeventot een gemotiveerde afwijzing van de plannen van deminister, uitmondend in een landelijke protestmanifestatiein Den Haag op 12 november 2004. Hieraan namen ruim3.000 werknemers van energiebedrijven deel.Andere onderwerpen van overleg met de COR waren devoortgang in de herstructurering van de milieuportefeuille,het nieuwe structuurregime en de door de COR opgesteldeGedragscode Inrichten Medezeggenschap, gericht op eenverdere professionalisering van het medezeggenschapswerk.In 2005 zal de medezeggenschap in toenemende matebetrokken zijn bij de implementatie van het organisatieveranderingsprogramma‘Stroomlijnen’.Informatie- en communicatietechnologieICT-voorzieningen spelen in de bedrijfsvoering vanEssent een zeer belangrijke rol. Op vele plaatsen in deonderneming zijn zij bepalend voor de mate en het tempowaarin Essent kan groeien naar operational excellence.In 2004 is veel energie gestoken in het efficiënterinrichten van de ICT-omgeving en is na gedeeltelijkeoutsourcing en standaardisatie een betere prijsprestatieverhoudingtot stand gebracht.Naast het optimaliseren van de ondersteunende rolvan ICT is in 2004 in toenemende mate aandacht besteedaan het leveren van een rechtstreekse bijdrage doorICT aan winstgevende groei van de onderneming. Nageruime ervaring te hebben opgedaan met de uitlezingop afstand van elektriciteits- en gasmeters bij zakelijkeklanten is een onderzoek gestart naar vergelijkbaretoepassingsmogelijkheden bij consumenten. Doordaarnaast meer gebruik te maken van internet kan eenbetere en directere informatie-uitwisseling met klantenplaatsvinden. Hierdoor kan de onderneming onder meereen betere inschatting van het inkoopvolume maken en zohaar inkoop risico beperken. Om aan al deze ontwikkelingenop gestructureerde wijze aandacht te kunnen besteden isin 2004 een nieuwe ICT-bestuursstructuur opgezet. Doorrollen en verantwoordelijkheden duidelijk af te bakenen entoe te wijzen aan verschillende niveaus in de organisatie, iseen meer eenduidige aansturing van ICT-aangelegenhedenbewerkstelligd.Het organisatieveranderingsprogramma ‘Stroomlijnen’zal ook de nodige consequenties hebben voor de huidigeICT-voorzieningen. Met de nieuwe bestuursstructuurkunnen deze ontwikkelingen op adequate wijze wordenvormgegeven.Onderzoek en ontwikkelingEen belangrijke bijdrage aan het bereiken van operationalexcellence moet worden geleverd door onderzoek enontwikkeling. In 2004 waren de inspanningen gericht op eenaantal speerpunten, zoals de verdere verduurzaming van deenergieproductie en van het afvalmanagement.De meeste grootschalige kolengestookte elektriciteitscentralesvan Essent zijn inmiddels technisch geschiktgemaakt voor het meestoken van schone biomassa. Extramilieuwinst kan nog worden behaald door ook voorgasgestookte centrales een meer duurzame brandstof tekiezen. Essent Energie heeft gedurende anderhalf jaarproeven gedaan met het meestoken van zogeheten bio-oliein plaats van zware stookolie. Het gaat om schone bio-olie(voornamelijk palmolie) die valt binnen de door Essentgehanteerde strenge definitie, zoals nader toegelicht in deparagraaf over duurzame energie. Met deze door bio-olieopgewekte elektriciteit voldoet de onderneming aan alleeisen voor Groene Stroom. Eind 2004 kon Essent de beslissingnemen om bio-olie definitief aan de brandstofmix toe tevoegen. Als gevolg van het meestoken van bio-olie vermindertde jaarlijkse uitstoot van CO 2 , NOx en stof deeltjes aanzienlijk.35

Ook in de verwerking van afvalstromen is in 2004 na zorgvuldigonderzoek een belangrijke verbetering doorgevoerd. Voor deverwerking van ONF (organische natte fractie; een mengselvan groente- en fruitresten, zand en vocht) kan sinds medio2004 een methode worden toegepast die twee treden hogeris geplaatst op de Ladder van Lansink. Deze in de WetMilieubeheer vastgelegde voorkeursvolgorde voor eenmilieuverantwoorde verwerking van afvalstromen noemtals minst wenselijk alternatief het storten van afval. Tot voor kortleek dat voor ONF de enig toepasbare methode. Na onderzoekdoor Essent Milieu blijkt ONF nu ook te kunnen wordeningezet als brandstof voor de opwekking van energie, eenaanwending die uit milieu-oogpunt verre de voorkeur verdient.verantwoord mogen gelden, maar die niet als zodanig wordenonderscheiden. In beginsel acht Essent dat ook niet noodzakelijk,omdat de onderneming van oordeel is dat MVOonderdeel moet zijn van het dagelijks handelen. Toch heeftEssent in 2004 besloten haar inspanningen met betrekking totMVO beter zichtbaar te maken met de bedoeling er vervolgensmeer gerichte energie aan te besteden. De onderneming heefteen breed samengestelde werkgroep opdracht gegeven deverschillende MVO-initiatieven te inventariseren en daarnain te passen in een Essent breed MVO-werkplan voor 2005en verder. De werkgroep rapporteert rechtstreeks aan devoorzitter van de Raad van Bestuur. Als werkdefinitie vanMVO hanteert de werkgroep de volgende omschrijving:Behalve aan de verbetering van fysieke processen heeftEssent in 2004 ook gewerkt aan de doorontwikkelingvan administratieve processen. In een aantal gevallenwerd reeds een (ISO-)certificering behaald, zoals voor hetfunctioneren van het Essent Shared Services Centre, dat demeteropname, de facturering en het debiteurenbeheer vooralle huishoudelijke energieklanten van Essent verzorgt, envoor de storingsregistratie van Essent Netwerken.Maatschappelijk Verantwoord OndernemenSinds haar oprichting besteedt Essent aandacht aan eengroot aantal onderwerpen die vallen binnen het kader vanMaatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Zo houdtEssent zich bezig met activiteiten variërend van de productievan duurzame energie en de ontwikkeling van duurzaamheidskeurmerken,zoals de Essent Green Gold Standard voor schonebiomassa, tot de aanleg van afvalstortplaatsen in ontwikkelingslanden.En voorts met activiteiten die uiteenlopen van dekostenloze scholing van gemeenteambtenaren op het gebiedvan veiligheidscontroles van elektriciteits- en gasinstallatiesin woningen en bedrijfsgebouwen tot het beschikbaar stellenvoor hergebruik van WKK’s (Warmte Kracht installaties).De ondernemingsactiviteiten van Essent omvatteneen veelheid aan werkzaamheden die als maatschappelijkMVO is een wijze van bedrijfsvoering waarbij deonderneming haar positieve en negatieve invloed op demaatschappij in het algemeen en op haar stakeholders inhet bijzonder in haar belangenafweging betrekt en daaruitvervolgens een weloverwogen keuze afleidt die een bijdragelevert aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken.Voor 2004 heeft de werkgroep een aantal speerpuntenvan beleid geformuleerd, waaronder de brandstofmixvoor elektriciteitscentrales, de CO 2 -emissiepolitiek,klanttevredenheid, veiligheid en het sponsorbeleid.Voor 2005 stelt de werkgroep zich ten doel zowel het proces(prestatie-indicatoren, rapportage, verificatie), maar vooral ookde inhoud (centrale thema’s, meetbare doelstellingen) vanMVO voor Essent nader vorm te geven. Een belangrijke plaatszal daarbij opnieuw worden ingeruimd voor communicatieen dialoog met de interne en externe stakeholders van Essent.Sponsor- en donatiebeleidEssent voert zowel een sponsor- als een donatiebeleid.Voor de gelden die zij in het kader van het sponsorbeleid terbeschikking stelt verwacht zij een tegenprestatie, bijvoorbeeldin de vorm van naamsvermelding. Donaties zijn giften, die opniet-commerciële voorwaarden worden verstrekt.36

Met haar sponsorbeleid wil Essent mede invulling gevenaan haar kernwaarden: openheid, effectiviteit engedreven heid. Het sponsorbeleid richt zich op een aantalaandachtsgebieden, waaronder wetenschap en technologie,sport en maatschappij. In het geval van sponsoring vanmaatschappelijke doelen heeft Essent nadrukkelijk gekozenvoor het hoofdsponsor schap van het Wereld NatuurFonds (WNF). Deze samenwerking beperkt zich niet totgezamenlijke promotie van duurzame producten als GroeneStroom, maar heeft ook doelstellingen op het gebied vankennisdeling en de ontwikkeling van duurzame producten.Een goed voorbeeld van zo’n product dat in samenwerkingmet het WNF is ontwikkeld, is Essent Groen voor Gas.Van dit product garanderen Essent en het WNF dat de doorhet gasverbruik veroorzaakte CO 2 -uitstoot voor 100% wordtgecompenseerd door de aanplant van bomen in Nederlanden andere delen van de wereld. Alle bosaanplantprojectenvoldoen aan de richtlijnen van de Verenigde Naties (UnitedNations Framework Convention on Climate Change) en hebbenhet Forest Stewardship Council (FSC) keurmerk. Het WNFhoudt toezicht op en controleert alle projecten. Verdersteunt Essent wetenschappelijk onderzoek naar bijvoorbeeldklimaatverandering op de noordpool.Een andere vorm van maatschappelijke sponsoring is deondersteuning van de weekendschool die op 1 januari 2006in Tilburg een nieuwe vestiging zal openen. Gemotiveerdekinderen in de basisschoolleeftijd en afkomstig uitachterstandswijken krijgen in een driejarig programmade kans kennis te maken met de wereld van kunst enwetenschap. Essent levert financiële steun, maar ookdocenten uit haar eigen werknemersgelederen.Met haar donatiebeleid ondersteunt Essent eenveelheid aan meest kleinschalige, lokale activiteiten vanzeer uiteenlopende aard. Dit beleid is vooral gericht op deversteviging van Essents regionale verankering.37

Natuurlijk is winst in een gezondeorganisatie belangrijk, maarveiligheid staat bij ons voorop.

Financiële gang van zakenResultaatontwikkelingDe netto-omzet van Essent is in 2004 met 4,0% gestegentot EUR 7,4 miljard. Het grootste deel van de omzetgroei isautonoom (3,3%). Een beperkt deel van de stijging is hetgevolg van de acquisitie van Kom-Strom AG. Met name deproducten Elektriciteit en Gas hebben in belangrijke mateaan de omzetstijging bijgedragen. De omzetstijging in deproducten Elektriciteit en Gas is mogelijk gemaakt doorhogere transport- en leveringstarieven. De omzet in hetsegment Milieu bleef gelijk aan het niveau van 2003, vooraldoordat de export van afval naar het buitenland in ditsegment is gestabiliseerd in 2004.De totale bruto marge inclusief overige bedrijfsopbrengstensteeg met 5,5% tot EUR 3,26 miljard. De brutomarge op Elektriciteit ontwikkelde zich positief (+4,3%),onder meer door hogere tarieven en lagere netwerkverliezen.Ook in 2004 werd Essent nog steeds geconfronteerd met denaweeën van het fatale ongeval in de Amercentrale en dehiermee samenhangende revisieperiode. De Amercentraleis na een periode van acht maanden in mei 2004 weer ingebruik genomen. Daarnaast waren de windomstandighedenin 2004 slechter dan verwacht. Dit zorgde voor een rem opeen verdere groei van de elektriciteitsmarge. De bruto margeGas steeg voornamelijk door hogere gasprijzen (+5,6%).De margestijging op kabelactiviteiten bedroeg 12,7% en isvooral het gevolg van een toename van het aantal @Homeklanten en daarnaast iets hogere CATV-tarieven. De margevan de milieu-activiteiten steeg met 7,4% met name dooreen betere benutting van de afvalverbrandingsinstallaties inWijster en Moerdijk. De overige bedrijfsopbrengsten namenmet 4,8% toe, ofwel een stijging van EUR 22,6 miljoen.De bedrijfslasten stegen met 4,9% tot EUR 2,54 miljard.De stijging van de personeelskosten (8,8%) tot EUR 779,9miljoen was voornamelijk het gevolg van de introductie vaneen regeling voor vervroegde uittreding van personeel van55 jaar en ouder. Naar verwachting zullen ruim 400 medewerkersgebruik maken van deze regeling. De afschrijvingendaalden met 2,2% tot EUR 712,2 miljoen ondanks dat ookin 2004 sprake was van bijzondere waardeverminderingenvan activa. De reguliere afschrijvingen bleven op eenzelfdeniveau als in 2003. De kosten van uitbesteed werk zijn met10,3% gestegen ten opzichte van 2003 tot EUR 979,7 miljoen.Dit is met name het gevolg van extra kosten voor tijdelijkpersoneel in verband met bemensing van de callcenters, hetshared services center en het front-office. Daarnaast zijn er extrakosten gemaakt voor projecten die moeten leiden tot eeneffectievere en efficiëntere organisatie. Ondanks getroffenvoorzieningen in 2004 met betrekking tot sanering van delocatie Buggenum en dubieuze debiteuren, daalden deoverige kosten met 23,2% tot EUR 64,2 miljoen, vooraldoor een vrijval van gereserveerde niet-marktconformekosten energiesector.Het bedrijfsresultaat steeg met 7,6% tot EUR 725,6 miljoen.Uitgedrukt in procenten van de netto-omzet kwamhet bedrijfsresultaat uit op 9,8%, een stijging met 0,3% tenopzichte van 2003 (2003: 9,5%).De per saldo financiële lasten zijn met 4,7% gedaald totEUR 200,3 miljoen. De rentelasten zijn in 2004 afgenomenals gevolg van het verder herstructureren en het terugbrengenvan het rentedragende vreemd vermogen. De kostenvoor de herstructurering van het rentedragende vermogen,EUR 24,9 miljoen, zijn in de financiële lasten inbegrepen enneutraliseren gedeeltelijk de daling van de rentelasten.Het resultaat uit niet-geconsolideerde deelnemingen bedroegin 2004 EUR 79,6 miljoen, een stijging van EUR 40,9 miljoen invergelijking met 2003, en betreft voornamelijk de deelnemingenN.V. Elektriciteit Produktiemaatschappij Zuid-Nederland (EPZ),Van Gansewinkel Groep B.V. en Stadtwerke Bielefeld GmbH.Het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingover 2004 bedroeg EUR 604,9 miljoen. De belastingen over39

dit resultaat bedragen EUR 144,5 miljoen, wat een effectievebelastingdruk betekent van 23,8%. Deze onderdruk is voornamelijkhet gevolg van fiscaal vrijgestelde baten endeelnemingsvrijstellingen. De stijging van de effectieve drukten opzichte van 2003 met 6,7% is voornamelijk het gevolgvan een lagere waardering van voorvoegingsverliezen inverband met de termijn waarop de beschikbare verliescompensatiekan worden gerealiseerd, en de voor 2005 en laterejaren aangekondigde tariefsverlaging.op de rentedragende schulden lager dan in 2003 als gevolgvan een eenmalige hoge aflossing in 2003 ten gevolge van definanciële herstructurering.Acquisities en desinvesteringenHet 45%-belang van Essent in het afvalverzamelbedrijfVan Gansewinkel Groep B.V. is in januari 2005 verkocht inhet kader van de herstructurering van de milieu-activiteiten.Deze transactie wordt in de jaarrekening van 2005 verantwoord.Het belang derden in het resultaat 2004 bedroegEUR 34,1 miljoen, een stijging van EUR 6,2 miljoen tenopzichte van 2003. Deze stijging wordt met name veroorzaaktdoor de toename van het resultaat bij Stadtwerke Bremen.Na aftrek van het belang derden, kwam het netto resultaatin 2004 uit op EUR 426,3 miljoen. Dit is een stijging van9,6% ten opzichte van 2003. Het netto resultaat per aandeelbedraagt EUR 2,85 (2003: EUR 2,60).KasstroomHet geconsolideerde kasstroomoverzicht kan als volgtworden samengevat (in miljoenen euro’s):2004 2003kasstroom 184,0 - 127,8uit operationele activiteiten 1.267,7 1.141,0uit investeringsactiviteiten - 637,5 - 501,9uit financieringsactiviteiten - 446,2 - 766,9Als gevolg van een verbetering van het netto werkkapitaalis de kasstroom uit operationele activiteiten in2004 toegenomen ten opzichte van 2003. Dit is vooral hetgevolg van een verlaging van de handelsdebiteuren. Dekasstroom uit investerings activiteiten betrof EUR - 637,5miljoen in 2004 met name door investeringen in energie- enkabelnetwerken en windparken. In 2004 was de aflossingIn 2004 is een belang van 51% in Kom-Strom AGverworven. Kom-Strom is actief op de Duitse markt in dehandel van energie en wordt vanaf 17 juni 2004 integraalmeegeconsolideerd. Kom-Strom droeg in 2004 reeds bij aande netto winst.De onderhandelingen uit hoofde van de definitieveprijsvorming met betrekking tot de verkoop van dewateractiviteiten door N.V. Nutsbedrijven Maastricht aanWaterleidingbedrijf Midden-Limburg zijn nog niet afgerond.VennootschapsbelastingDe Nederlandse energieactiviteiten van Essent vallen metingang van 1 januari 1998 onder de vennootschapsbelastingplicht.Tot en met 2001 gold een tarief van 0%. Met ingangvan 2002 zijn de Nederlandse energieactiviteiten aan hetnormale tarief van 34,5% onderworpen. De resultaten van demilieu- en kabelcomactiviteiten waren reeds onderworpenaan dit tarief.In 2004 en voorgaande jaren heeft intensief overlegplaatsgevonden tussen de energiesector en de Belastingdienstover de waardering van de activa op de fiscale openingsbalans.Dit heeft in december 2003 geresulteerd in eenakkoord over de fiscale waarde op de fiscale openingsbalansper 1 januari 1998 van de distributie-activa (zijnde deelektriciteits-, gas- en warmtenetwerken). Medio 2004 ishieromtrent de definitieve vaststellingsovereenkomst metde Belastingdienst gesloten. In deze vaststellingsovereen-40

komst is eveneens overeenstemming bereikt over de fiscaleafschrijvingstermijnen van de distributieactiva. Een akkoordover de productieactiva was reeds in 2002 bereikt.Door het verschil tussen de fiscale waarde van de activa en decorresponderende waarde op de geconsolideerde balans vande Groep, en doordat fiscaal langere afschrijvingstermijnenworden gehanteerd, is een belastinglatentie gevormd. Bij dewaardering van de latentie is een onvoorzienbare periode inacht genomen. In 2004 is deze belastinglatentie herberekend,gebruikmakend van de waarden en de te hanteren fiscaleafschrijvingstermijnen zoals die in de vaststellingsovereenkomstvan 2004 zijn overeengekomen.De komende jaren zal het tarief vennootschapsbelastingstapsgewijs verlaagd worden van 34,5% in 2004 tot 30% in2007. Bij de waardering van de belastinglatentie is rekeninggehouden met deze veranderende tarieven.Vermogensstructuur en financieringAls gevolg van de positieve kasstromen kondende rentedragende schulden worden verlaagd met EUR350,3 miljoen tot EUR 2,56 miljard. De verlaging vande langlopende schulden is vooral gerealiseerd doorvervroegde aflossingen, wat een eenmalige last met zichmee bracht van EUR 14,7 miljoen. De verlaging van derentedragende schulden had ook een positief effect op devermogensstructuur. De verhouding tussen het vreemdvermogen en het eigen vermogen, de gearing, bedroegultimo 2004 44,8% (2003: 51,6%) en ligt in lijn met de Essentdoelstelling dat de gearing lager dan 50% dient te zijn.Het streven is de financieringsstructuur aan te passen aande activaportefeuille. Gelet op de relatief lange levensduurvan de activa, is het doel dat het aandeel langlopenderentedragende leningen minimaal 75% van het totalerentedragende vreemde vermogen bedraagt. Ultimo 2004 wasdit verhoudingsgetal 78,4%, tegenover 77,3% ultimo 2003.Een deel van de variabele rentepositie is met behulp vanInterest Rate Swaps geruild voor vaste renteverplichtingen.Omdat de kortlopende rentedragende schulden zijnteruggebracht tot EUR 553,9 miljoen is een Interest RateSwap van EUR 250 miljoen ontbonden. Deze ontbindingresulteerde in een eenmalige last van EUR 8,1 miljoen.Hoofdzakelijk als gevolg van het hogere resultaat is derentedekking verbeterd. Essent streeft naar een rentedekkingvan minimaal 7,5x. Voor 2004 bedroeg de rentedekking7,6x, tegenover 6,9x voor 2003. Indien de eenmaligefinancieringskosten buiten beschouwing worden gelatenbedraagt de rentedekking 8,7x voor 2004 (2003: 7,7x).In december 2004 is een gecommitteerde 5-jaars bankfaciliteitafgesloten van EUR 2,0 miljard. Deze faciliteitvervangt een soortgelijke EUR 1,5 miljard kredietfaciliteit,die bestond uit 2 tranches, vervallend per 2005 respectievelijk2008. De faciliteit is bedoeld als back-up voor de financieringvan het werkkapitaal en algemene bedrijfsdoelen. De 13participerende banken vormen de bankiersgroep van Essent.B-MAP geldenDoor de afloop van het B-MAP is Essent, na een periodevan tien jaar, eind 2000 gestopt met het innen van de B-MAPheffing. De nog niet uitgegeven gelden zijn conform de ‘setvan afspraken 1997’ en aanvullende afspraken met de ministervan Economische Zaken toegezegd en opgenomen onder dekortlopende schulden. Het bedrag aan toezeggingen bedraagtEUR 6,6 miljoen. Jaarlijks wordt over de toezeggingen enbestedingen verant woording afgelegd aan de minister vanEconomische Zaken via EnergieNed.41

DividendvoorstelEssent heeft met haar aandeelhouders afgesproken dat deonderneming ernaar zal streven om een marktconformdividend uit te keren. Hierdoor wordt bereikt dat aandeelhouderseen vergoeding ontvangen die past bij het toenemenderisico dat aan het bezit van onze aandelen is verbonden.Het risico dat in aandelen ligt besloten, is gerelateerd aan hetsteeds groeiende deel van onze resultaten dat wordt behaaldin markten met volledige concurrentie.Over het netto resultaat van 2003 is 40% in de vorm vandividend beschikbaar gesteld aan de aandeelhouders (2002:35%). Wij stellen voor om dit te continueren en over hetboekjaar 2004 40% van het netto resultaat van EUR 426,3miljoen voor uitkering in de vorm van contant dividendbeschikbaar te stellen. Indien dit voorstel wordt aangenomenbetekent dit een contant dividend van EUR 170,5 miljoen,per aandeel EUR 1,14 (2003: EUR 1,04 per aandeel), eenstijging van 9,6%.42

IFRS-paragraafInleidingMet ingang van het boekjaar 2005 stelt Essent haarfinanciële verslaggeving op in overeenstemming metInternational Financial Reporting Standards, IFRS. VoorEssent betekent dit dat met ingang van het halfjaarbericht2005 op basis van IFRS gerapporteerd zal worden. De eerstejaarrekening van Essent op basis van IFRS zal de jaarrekeningover 2005 zijn.Op dit moment zijn nog niet alle IFRS-standaardendie in de jaarrekening 2005 moeten of mogen wordentoegepast definitief vastgesteld en bekrachtigd door deEuropese Commissie. De grondslagen zoals gebruikt voor hetopstellen van de voorlopige IFRS-cijfers over 2004 kunnendaarom afwijken van de grondslagen welke zullen wordentoegepast voor de opstelling van de jaarrekening 2005 en debijbehorende vergelijkende cijfers over 2004.Op de gepresenteerde IFRS-cijfers over 2004 is geen accountantscontroletoegepast.De conversiedatum van de huidige in Nederland algemeenaanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving(‘NL GAAP’) naar IFRS is 1 januari 2004. In 2004 vindt doorEssent nog geen toepassing van IAS 32 1 en IAS 39 1 plaats.Deze standaarden worden toegepast vanaf 1 januari 2005,waarbij het effect van waardering als gevolg van toepassingvan deze standaarden via het eigen vermogen zal wordenverwerkt.Met inachtneming van dit voorlopige karakter wordende voor Essent belangrijkste wijzigingen tussen de huidigein Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voorfinanciële verslaggeving en IFRS naar huidige inzichtenhierna op hoofdlijnen toegelicht. Hierbij wordt eenonderscheid gemaakt tussen presentatiewijzigingen enwaarderingswijzingen.Bijgaande cijfers zijn opgesteld naar huidige inzichten eninterpretatie van de IFRS-standaarden waarbij vermeld dient teworden dat deze een voorlopig karakter hebben en dat de eerdergenoemde afwijkingen die in de toekomst op kunnen tredeninvloed kunnen hebben op het eigen vermogen en het resultaat.Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen inmiljoenen euro’s.1 IAS 32 en 39 hebben betrekking op financiële instrumenten(Financial Instruments).43

Invloed op het groepsvermogen per 1 januari 2004De invloed van IFRS op het groepsvermogen per 1 januari 2004 is als volgt te presenteren:bedragen in miljoenen euro’seigenvermogenminderheidsbelangderdengroepsvermogenstand per 1 januari 2004NL GAAP2.555,6171,62.727,2wijzigingen als gevolg van toepassing IFRS:IAS 16 materiële vaste activa:- annuïtaire afschrijving- componentenbenadering- overig- 89,124,0- 9,0- 26,1-- 1,7- 115,224,0- 10,7IAS 19 personeelsbeloningen:- ziektekostenverzekering (oud-)werknemers- diensttijdgebonden uitkeringen- pensioenen- 89,8- 47,0- 28,5--- 27,4- 89,8- 47,0- 55,9IAS 23 financieringskosten:- geactiveerde (bouw)rente- 126,8- 28,4- 155,2IAS 28 investeringen in geassocieerde deelnemingen61,060,3121,3wijzigingen als gevolg van overige standaarden3,45,58,9IAS 12 latente belastingen80,030,7110,7totaal wijzigingen als gevolg van toepassing IFRS- 221,812,9- 208,9stand per 1 januari 2004 IFRS2.333,8184,52.518,344

Invloed op de kerncijfersIn onderstaand overzicht worden de belangrijkste gevolgen van de overgang naar IFRS zichtbaar gemaakt.bedragen in miljoenen euro’sIFRS2004NLGAAP2004resultaatnetto-omzetkostprijs omzetbruto margeoverige bedrijfsopbrengstenbedrijfslasten excl. afschrijvingen en waardeverminderingenafschrijvingen en waardeverminderingenbedrijfsresultaatEBITDAEBITfinanciële baten en lastenresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingennetto resultaat7.4034.3543.0491201.7167157381.533818- 2116074207.4134.3543.0592021.8247127251.517805- 200605426ratio’s resultaatbedrijfsresultaat in % van de netto-omzet %netto-omzet per gemiddeld aantal personeelsledentotaal rentedragend vreemd vermogen gedeeld door EBITDAROIC %ROE %10,00,6461,712,417,29,80,6461,712,015,745

edragen in miljoenen euro’sIFRS2004NLGAAP2004balansnetto werkkapitaalmateriële vaste activabalanstotaaleigen vermogengroepsvermogenlanglopende schuldenkortlopende rentedragende schuldentotaal rentedragend vreemd vermogentotaal financiering (exclusief liquide middelen)ratio’s balansgroepsvermogen in % van totaal financiering %solvabiliteit %- 2015.3348.3812.5422.8092.0075542.5615.37052,333,5- 3575.8658.5802.8873.1542.0075542.5615.71555,236,8investeringsratio’sstreefwaardenrentedekking 7,5langlopende schulden in % van totaal rentedragend vreemd vermogen > 75%gearing < 50%7,378,447,77,678,444,8informatie per aandeelnetto resultaateuro’s2,812,85dividend 1euro’s1,121,14pay-out ratio %40,040,01 NL GAAP 2004: voorgesteld dividendBalans- en investeringsratio’s zijn gebaseerd op de stand ultimo 2004.46

Invloed op de balans per 31 december 2004bedragen in miljoenen euro’sNL GAAP31 december 2004 presentatie waarderingIFRS31 december 2004materiële vaste activaimmateriële vaste activafinanciële vaste activa5.864,929,81.042,6- 303,3141,6- 62,3- 227,69,0112,35.334,0180,41.092,6totaal vaste activa6.937,3- 224,0- 106,36.607,0voorradenvorderingenkortlopende niet-rentedragende schulden enoverlopende passiva147,01.153,1- 1.656,9- 10,1126,135,7-0,83,2136,91.280,0- 1.618,0netto werkkapitaal- 356,8151,74,0- 201,1geïnvesteerd vermogen6.580,5- 72,3- 102,36.405,9groepsvermogenvoorzieningenrentedragende schulden- langlopend- kortlopend2.007,0553,93.154,41.208,1-- 58,30,4- 0,1- 345,6243,3--2.007,4553,82.808,81.393,12.560,90,3-2.561,2liquide middelen- 342,9- 14,3-- 357,2financiering6.580,5- 72,3- 102,36.405,947

Invloed op de balans per 1 januari 2004bedragen in miljoenen euro’sNL GAAP31 december 2003 presentatie waarderingIFRS1 januari 2004materiële vaste activaimmateriële vaste activafinanciële vaste activa5.989,3-984,1- 400,9167,9- 133,9- 237,25,2233,05.351,2173,11.083,2totaal vaste activa6.973,4- 366,91,06.607,5voorradenvorderingenkortlopende niet-rentedragende schulden enoverlopende passiva126,61.284,0- 1.598,6- 11,4286,531,92,20,41,6117,41.570,9- 1.565,1netto werkkapitaal- 188,0307,04,2123,2geïnvesteerd vermogen6.785,4- 59,95,26.730,7groepsvermogenvoorzieningenrentedragende schulden- langlopend- kortlopend2.251,5659,72.727,21.288,1-- 41,28,7- 11,6- 208,9214,1--2.260,2648,12.518,31.461,02.911,2- 2,9-2.908,3liquide middelen- 141,1- 15,8-- 156,9financiering6.785,4- 59,95,26.730,748

Invloed op de winst- en verliesrekening 2004bedragen in miljoenen euro’sNL GAAP2004presentatiewaarderingIFRS2004netto-omzetkostprijs omzet7.413,34.354,1- 9,9---7.403,44.354,1bruto marge3.059,2- 9,9-3.049,3geactiveerde productie voor het eigen bedrijfoverige bedrijfsopbrengsten85,0117,4- 85,02,3-0,2-119,9totaal bruto marge inclusief overige bedrijfsopbrengsten3.261,6- 92,60,23.169,2personeelslastenafschrijvingen en waardeverminderingenmateriële en immateriële vaste activakosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kostenoverige bedrijfskosten779,9712,2979,764,2- 65,8- 0,1- 27,91,8- 7,32,93,5- 11,9706,8715,0955,354,1totaal bedrijfslasten2.536,0- 92,0- 12,82.431,2bedrijfsresultaat725,6- 0,613,0738,0financiële baten en lastenresultaat deelnemingen- 200,379,60,10,8- 11,2- 0,1- 211,480,3resultaat voor belastingen604,90,31,7606,9belastingen over resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening- 144,50,3- 15,0- 159,2resultaat na belastingen460,40,6- 13,3447,7belang derden in resultaat- 34,1- 0,67,0- 27,7netto resultaat426,3-- 6,3420,0netto resultaat per aandeelnetto resultaat per aandeelin euro’s2,852,8149

Toelichting op de belangrijkste wijzigingen als gevolg van IFRSBelangrijkste presentatiewijzigingenBalansInvloed op het werkkapitaalUit de invloed op de balans per 31 december 2004 en 1 januari 2004 blijkt dat onder toepassing van IFRS het werkkapitaal toeneemtmet EUR 151,7 miljoen respectievelijk EUR 307,0 miljoen als gevolg van presentatiewijzigingen.De toename wordt veroorzaakt door de volgende presentatiewijzigingen:31-12-2004 1-1-2004investeringsverplichtingen in materiële vaste activa 136,4 161,0presentatie van posten in de vaste activa naar vlottende activa 68,4 209,0kortlopend deel voorzieningen - 59,1 - 61,0overig 6,0 - 2,0toename werkkapitaal 151,7 307,0De onder NL GAAP verantwoorde investeringsverplichtingen zijn onder toepassing van IFRS niet langer toegestaan.Onder toepassing van IFRS worden vaste activa waarbij een stellig voornemen tot vervreemding binnen een jaar bestaatgepresenteerd onder de vlottende activa. Het effect op het werkkapitaal heeft voor een belangrijk deel betrekking op het voornementot verkoop van onderdelen binnen het segment Milieu.IFRS kent een stringente verwerkingswijze van posten in de balans als lang- en kortlopend. Als gevolg hiervan is hetkortlopend deel van de voorzieningen gepresenteerd onder de niet-rentedragende kortlopende schulden als onderdeel van hetwerkkapitaal, in tegenstelling tot NL GAAP waarbij het in de toelichting op de balans is opgenomen.Invloed op de financieringUit de invloed op de balans per 31 december 2004 en 1 januari 2004 blijkt dat onder toepassing van IFRS de financieringafneemt met EUR 72,3 miljoen respectievelijk EUR 59,9 miljoen. Dit wordt in hoofdzaak veroorzaakt door de gewijzigde presentatievan het kortlopend deel van de voorzieningen zoals bovenstaand toegelicht. Invloed op de liquide middelen wordt veroorzaaktdoor wijziging in de consolidatiekring onder toepassing van IFRS.50

Overige presentatiewijzigingenDe herrubricering van materiële vaste activa naar immateriële vaste activa betreft hoofdzakelijk investeringen in applicatiesoftware,welke onder toepassing van IFRS onder de immateriële vaste activa dienen te worden gepresenteerd.Winst- en verliesrekening 2004Geactiveerde productieOnder toepassing van IFRS is het niet toegestaan geactiveerde productie op te nemen als overige bedrijfsopbrengsten. Inplaats daarvan wordt de geactiveerde productie (EUR 85,0 miljoen) als volgt in mindering gebracht op de kostensoorten waaropde geactiveerde productie betrekking heeft.2004personeelskosten - 65,8overige kostensoorten - 19,2totaal - 85,0Overige presentatiewijzigingenDe overige presentatiewijzigingen hebben betrekking op consolidatie- en deconsolidatie-effecten.Belangrijkste waarderingswijzigingenBalansMateriële vaste activaUit de invloed op de balans per 31 december 2004 en 1 januari 2004 blijkt dat onder toepassing van IFRS de materiële vasteactiva afneemt met EUR 227,6 miljoen respectievelijk EUR 237,2 miljoen door waarderingswijzigingen.De afname wordt veroorzaakt door de volgende waarderingswijzigingen:31-12-2004 1-1-2004annuïtaire afschrijving - 119,1 - 115,2geactiveerde bouwrente - 120,4 - 135,2overig 11,9 13,2afname materiële vaste activa - 227,6 - 237,251

Annuïtaire afschrijvingOnder NL GAAP werden de glasvezelnetwerken van de zogenaamde eerste, tweede en derde orde netvlakken in lijn met de in dejaren toenemende capaciteitsbenutting annuïtair afgeschreven; dit geldt ook voor de afvalverbrandingsinstallaties. Onder IFRSis deze verwerkingswijze niet toegestaan en wordt retrospectief de lineaire afschrijvingsmethode toegepast, hetgeen resulteert ineen afname van de materiële vaste activa.Geactiveerde bouwrenteOnder NL GAAP is door Essent bouwrente geactiveerd bij de bouw van elektriciteitscentrales en verbrandingsinstallaties. Hoewel dezeverwerkingswijze onder IFRS nog steeds is toegestaan, heeft Essent ervoor gekozen met terugwerkende kracht te kiezen voor activeringexclusief bouwrente, hetgeen resulteert in een afname van de materiële vaste activa. Deze keuze wordt aanbevolen door IFRS.Financiële vaste activaUit de invloed op de balans per 31 december 2004 en 1 januari 2004 blijkt dat onder toepassing van IFRS de financiële vasteactiva toeneemt met EUR 112,3 miljoen respectievelijk EUR 233,0 miljoen door waarderingswijzigingen.De toename wordt veroorzaakt door de volgende waarderingswijzigingen:31-12-2004 1-1-2004deelnemingen - 1,4 124,8latente belastingen 133,8 128,2overig - 20,1 - 20,0toename financiële vaste activa 112,3 233,0DeelnemingenAls gevolg van IFRS zijn de economische belangen die niet tot de groep behoren (deelnemingen) omgezet naar IFRS-grondslagen.Dit heeft met name in het segment Internationaal geresulteerd in een toename van de post deelnemingen. Door het beschikbaarkomen van nieuwe informatie, is de waarde van de deelneming Stadtwerke Bielefeld GmbH, een deelneming van de groepsmaatschappijStadtwerke Bremen AG, aangepast in 2004 onder NL GAAP. Deze waardevermeerdering is onder IFRS reeds per 1 januari2004 doorgevoerd.Latente belastingenAfnames in het groepsvermogen door toepassing van IFRS zijn beschouwd als tijdelijke verschillen waarvoor een actieve belastinglatentieis gevormd. De waardering van deze actieve latentie is, in overeenstemming met NL GAAP, vooral bepaald door dewinstverwachtingen van de onderliggende activiteiten en dus door de voorzienbaarheid van de inning van deze vordering oplange termijn.52

VoorzieningenUit de invloed op de balans per 31 december 2004 en 1 januari 2004 blijkt dat onder toepassing van IFRS de voorzieningentoenemen met EUR 243,3 miljoen respectievelijk EUR 214,1 miljoen door waarderingswijzigingen.De toename wordt veroorzaakt door de volgende waarderingswijzigingen:31-12-2004 1-1-2004ziektekostenverzekering (oud-)werknemers 101,3 84,4diensttijdgebonden uitkeringen 43,6 47,0assurantiefonds eigen risico - 7,0 - 14,0groot onderhoud - 60,3 - 48,3amovering 33,9 34,1pensioenen 59,8 63,1belastinglatentie 43,9 19,7afwerking stortplaatsen 26,7 26,2overige voorzieningen 1,4 1,9toename voorzieningen 243,3 214,1Ziektekostenverzekering (oud-)werknemersOnder IFRS wordt bij de bepaling van de voorziening ziektekostenverzekering (oud-)werknemers een toekomstgerichte methodegebruikt waarbij de jaarlijks toegekende rechten als last in de winst- en verliesrekening worden opgenomen. Bij deze methodewordt rekening gehouden met onder meer verwachte prijs- en salarisstijgingen, kansen op sterfte, invaliditeit en ontslag. Ditis onder NL GAAP tot en met 2004 niet verplicht. Ook is onder IFRS rekening gehouden met een opbouw gedurende de geheleactieve loopbaan, terwijl de voorziening onder NL GAAP pas vanaf 50-jarige leeftijd werd gevormd. Daarnaast is de rekenrentewaarmee de voorziening contant wordt gemaakt op basis van IAS 19 verlaagd van 5% naar 4,5%, hetgeen een verhoging van devoorziening tot gevolg heeft. De rekenrente is gebaseerd op de marktrente.Diensttijdgebonden uitkeringenEssent kent als gevolg van CAO-bepalingen diensttijdgebonden uitkeringen toe aan personeelsleden. Onder NL GAAP werdendeze uitkeringen ten laste van het resultaat gebracht in het jaar van uitkering. Onder IFRS wordt vanaf moment van indiensttredingvoor deze diensttijdgebonden uitkeringen een voorziening gevormd op basis van het verstreken aantal dienstjaren,verwachte prijs- en salarisstijgingen, kansen op sterfte, invaliditeit en ontslag. De rekenrente waarmee de voorziening contant isgemaakt is 4,5%, gebaseerd op de marktrente.Assurantiefonds eigen risico en groot onderhoudDe voorziening voor groot onderhoud en de voorziening assurantiefonds eigen risico zijn onder IFRS niet langer toegestaan53

en zijn uit hoofde van de IFRS-conversie vrijgevallen ten gunste van het eigen vermogen. Ten aanzien van de niet langer toe -gestane voorziening voor groot onderhoud wordt opgemerkt dat het onder IFRS wel toegestaan is een afzonderlijke onderhoudscomponentte onderkennen onder de materiële vaste activa waardoor het mogelijk blijft kosten met betrekking tot grootonderhoud tijdens de levensduur ten laste te brengen van de winst- en verliesrekening. Essent heeft uit dien hoofde onder demateriële vaste activa afzonderlijke onderhoudscomponenten onderkend waarover in de toekomst afschrijving zal plaatsvinden.AmoveringDe voorziening voor amovering dient onder toepassing van IFRS direct bij ingebruikname van de materiële vaste activa te wordengevormd. Onder NL GAAP wordt deze voorziening gedurende de economische levensduur gevormd. Als gevolg hiervan is devoorziening onder IFRS verhoogd. Bij materiële vaste activa waarbij de economische levensduur nog niet is verstreken, zijn dezekosten geactiveerd onder de materiële vaste activa als afzonderlijke component en worden deze bedragen gedurende de resterendelooptijd afgeschreven ten laste van het resultaat. De voorziening wordt contant gemaakt tegen een rekenrente van 5%.PensioenenDe pensioentoezegging aan de Nederlandse werknemers is ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds ABP. Deze pensioenregelingkwalificeert zich als toegezegd pensioenregeling, hetgeen inhoudt dat een eventueel tekort door de werkgever dient teworden aangevuld. Ingeval van deze regeling schrijft IAS 19 voor dat het aandeel in het overschot of tekort van de pensioentoezeggingin de balans van de werkgever dient te worden opgenomen. Door de Stichting Pensioenfonds ABP is aangegeven dat ergeen consistente en betrouwbare basis is om de verplichting, fondsbeleggingen en kosten toe te rekenen aan de separate deelnemendepartijen, waardoor Essent gebruik maakt van de vrijstelling onder IAS 19 om de toegezegd pensioenregeling tebehandelen als een toegezegde bijdrageregeling.De pensioenvoorziening voor de in eigen beheer gevormde toezeggingen aan de medewerkers van Stadtwerke Bremen AG isonder NL GAAP op actuariële wijze bepaald, rekening houdend met een rekenrente van 6%. De rekenrente waarmee de voorzieningcontant wordt gemaakt op basis van IAS 19 is uit dien hoofde verlaagd van 6% naar 5,25%, hetgeen heeft geresulteerd in eenverhoging van de voorziening.BelastinglatentieToenames in het groepsvermogen door toepassing van IFRS zijn beschouwd als tijdelijke verschillen waarvoor een passieve belastinglatentieis gevormd. De waardering van deze passieve latentie is in overeenstemming met NL GAAP.Afwerking stortplaatsenDe voorziening voor eindafwerking, zorg en nazorg van de stortplaatsen dient onder toepassing van IFRS per balansdatum teworden gevormd naar gelang de op dat moment bestaande reële verplichtingen, rekening houdend met de verhouding tussen dereeds gestorte hoeveelheden afval ten opzichte van de vergunde hoeveelheid te storten afval. Onder NL GAAP wordt aan de voorzieningjaarlijks gedoteerd op basis van een tarief per ton gestort afval uitgaande van het verschil tussen de contante waarde vande totale verplichting en de reeds gevormde voorziening, rekening houdend met de nog te storten hoeveelheden afval. De voorzieningwordt contant gemaakt tegen een rekenrente van 5%.54

Winst- en verliesrekening 2004PersoneelslastenOnder IFRS komen de personeelslasten EUR 7,3 miljoen lager uit, hetgeen met name veroorzaakt wordt door een mutatie vanEUR 5,5 miljoen in de voorziening wegens diensttijdgebonden uitkeringen.Afschrijvingen en waardeverminderingen materiële en immateriële vaste activaAls gevolg van toepassing van IFRS zijn de volgende waarderingswijzigingen verantwoord:2004annuïtaire afschrijving 3,8geactiveerde bouwrente - 14,8componentenbenadering en amovering 12,2overig 1,7toename afschrijvingen en waardeverminderingen materiële en immateriële vaste activa 2,9Kosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kostenAls gevolg van toepassing van IFRS wordt een deel van de onder NL GAAP ten laste van de voorziening groot onderhoudgebrachte onderhoudskosten ten laste van het resultaat gebracht.Overige bedrijfskostenAls gevolg van toepassing van IFRS zijn de volgende waarderingswijzigingen verantwoord:2004voorziening ziektekostenverzekering (oud-)werknemers 5,5voorziening assurantiefonds eigen risico 7,0voorziening groot onderhoud - 22,0voorziening amovering - 4,0overig 1,6afname overige bedrijfskosten - 11,955

Groene Stroom wint steeds meerterrein op gewone stroom. Dat isgoed voor een duurzame toekomst.56

VooruitzichtenSegment EnergieConventionele Energie | Segment EnergieDe vraag naar elektriciteit (productievermogen) inNederland zal de komende jaren naar verwachting metgemiddeld 1,25% per jaar groeien. Uit analyses van EssentEnergie blijkt dat daarbinnen de vraag naar flexibele capaciteitrelatief het hardst zal stijgen. Dit hangt samen met de grotereinvloed van de weersomstandigheden op de elektriciteitsvraag(stijging als gevolg van aircogebruik), de veroudering vanhet productiepark in Europa (met het risico van meer uitval)en de groei van windenergie (die vraagt om alternatievenin geval van te veel of te weinig wind). Om deze volatieleelektriciteitsvraag te kunnen volgen, zal er een steeds groterebehoefte zijn aan snel reagerende centrales. Essent Energiezal deze ontwikkelingen en hun betekenis voor de samenstellingvan haar productiepark nauwlettend blijven analyserenen zo nodig haar investeringsvoornemens daaraan aanpassen.Duurzame Energie | Segment EnergieHet nieuwe Nederlandse subsidiestelsel stimuleertmet name de productie van (en niet langer de vraag naar)duurzame energie en creëert zo de juiste omstandighedenwaarbinnen Essent met hernieuwde inzet kan werken aan deverdere uitbreiding van haar duurzame productiecapaciteit.In 2005 werkt Essent in Nederland vooral aan groei vanenergie uit biomassa. In Duitsland zal Essent zich met namerichten op windenergie. Naast de bouw van nieuwe on shorecapaciteit zal zo mogelijk ook een off shore proefprojectworden gestart. Bovendien zal worden onderzocht of energieuit biomassa op termijn ook in Duitsland een aantrekkelijkeduurzame optie vormt.Essent Retail | Segment EnergieDit bedrijfsonderdeel zal zich blijven richten op eenverhoging van de klanttevredenheid, onder meer doorde vragen- en klachtenafhandeling verder te verbeteren.Essent zal daartoe in ieder geval de bereikbaarheid van haarcallcenters vergroten en meer mogelijkheden bieden voorcommunicatie via internet. Bovendien zal een aantal vasteén mobiele servicebalies worden ingericht waar klantenmet al hun vragen terecht kunnen. Essent Retail verwachthaar marktaandeel te zullen vergroten door enerzijds hetaanbieden van meer producten aan haar huidige klantenbestanden anderzijds het winnen van klanten buiten haartraditionele verzorgingsgebied. Ook verwacht Essent Retaileen verdere stijging van haar aantal Groene Stroom klanten.Netwerken | Segment EnergieDe regulering van en het toezicht op de netwerkenzullen waarschijnlijk verder toenemen. Essent Netwerkenonderkent de positieve motieven daarvoor: de liquiditeiten transparantie van de markt worden bevorderd en deprijs-prestatieverhouding van de netbeheerders wordtgeoptimaliseerd. Deze ontwikkeling in combinatie met dehuidige (financieel, organisatorisch en juridisch zelfstandige)status van een netwerkbedrijf maakt dat, naar het oordeelvan Essent Netwerken, verdergaande splitsingsmaatregelenoverbodig zijn als het erom gaat de marktwerking te stimuleren.Essent Netwerken blijft echter onder alle omstandighedenstreven naar een vergroting van haar operational excellenceom haar klanten nog beter van dienst te kunnen zijn.Segment MilieuDe Duitse wetgeving zal naar verwachting op kortetermijn in overeenstemming worden gebracht met deEuropese richtlijn, zodat met ingang van 1 juli 2005 ook inDuitsland geen brandbaar afval meer mag worden gestort.Deze wijziging in omstandigheden zal vermoedelijkleiden tot hogere tarieven bij de Duitse afvalverwerkingsinstallaties,met als gevolg een geringere prijsdruk opde Nederlandse markt. Een opwaartse beweging moetniet geheel uitgesloten worden geacht. Daarnaast zalde gelijkschakeling van de wetgeving in Nederland enhaar buurlanden mogelijk zorgen voor een verhoogd57

aanbod van afval op de Nederlandse markt in de jarenna 2005. De wenselijkheid van een uitbreiding van deverbrandingscapaciteit van Essent zal in 2005 derhalvenader in ogenschouw worden genomen.Segment KabelcomDe concurrentie tussen de verschillende infrastructurenzal verder toenemen. Triple-play producten (radio entelevisie, internet en telefonie) zullen via elke beschikbareinfrastructuur worden aangeboden. Essent Kabelcomanticipeert op deze ontwikkeling met de start van deuitrol van @Home Telefonie (digitale telefonie viade kabelinfrastructuur) eind 2004 en de Essent-bredeintroductie van (het eveneens digitale) TV Home per1 januari 2005. De verdere uitbouw tot multi-play aanbiederzal ertoe bijdragen dat Essent Kabelcom bij de toekomstigeontwikkelingen aansluiting blijft houden.Essent N.V.Met een hernieuwde focus op energie, met at arms’length geplaatste kabel-, telecom- en milieu-activiteiten enmet een gestroomlijnde organisatie zal Essent de komendetijd aan haar ambities verder gestalte geven. Daarbij zal de(dienstverlening aan de) klant centraal staan. Op basis vaneen ondernemingsbrede inspanning om te komen tot (meer)operational excellence verwacht Essent voor vele klanten demeest aantrekkelijke energieleverancier te kunnen zijn.Een uitspraak over de financiële resultaten over 2005kan alleen geschieden onder de veronderstelling vaneen ongewijzigde bedrijfsvoering in een ongewijzigdesamenstelling. Op basis van deze voorwaarden en ondervoorbehoud van onvoorziene omstandigheden, verwachtEssent dat, met inachtneming van toepassing vaninternationale waarderingsgrondslagen (IFRS), het nettoresultaat over 2005 een verdere stijging zal laten zien tenopzichte van het netto resultaat over 2004.58

Het jaar 2004 per segmentHet segment EnergieElektriciteitin miljoenen euro’s 2004 2003netto-omzet 3.324,7 3.156,4bedrijfsresultaat 486,8 486,0Gasin miljoenen euro’s 2004 2003netto-omzet 2.780,5 2.691,3bedrijfsresultaat 154,2 163,7Tot het segment Energie behoren de bedrijfsonderdelenEnergie (inclusief Duurzame energie), Retail, Netwerken enInternationaal.Conventionele energieActiviteiten | Conventionele energieProductie, handel en verkoop van energie vormen dekernactiviteiten van Essent. Essent Energie B.V. neemthierbij een centrale plaats in. Via dit bedrijfsonderdeel levertde onderneming energie en energiegerelateerde productenen diensten aan de grootzakelijke markt. Essent Energiehandelt daarnaast voor de onderneming in elektriciteit,aardgas en een aantal andere commodities op de nationale eninternationale markten en beurzen.In de door Essent Energie geëxploiteerde centralesproduceert Essent elektriciteit en warmte. Naast conventionelefossiele brandstoffen worden in toenemende mateduurzame brandstoffen als biomassa gebruikt. Behalve eigencentrales beheert Essent Energie ook warmte krachtinstallatiesbij derden in de industrie en tuinbouw.Essent is ook buiten de Nederlandse landsgrenzen actief, teweten in Duitsland en België. De activiteiten op de Duitsemarkt worden gecoördineerd door Deutsche Essent GmbH.Via deze dochteronderneming levert Essent aan zakelijkeafnemers van energie, participeert de onderneming in lokaleenergiebedrijven en ontwikkelt zij zich tot een belangrijkeproducent van windenergie. In België is Essent als leverancieractief op de energiemarkt onder de naam Essent Belgium.Vanaf eind 2005 zal Essent tevens de beschikking hebbenover eigen productiecapaciteit in de vorm van een warmtekrachtcentrale.In samenwerking met het Engelse chemiebedrijfIneos bouwt Essent op hun productielocatie in Antwerpeneen centrale met een capaciteit van 135 MW. Na de ingebruiknamekan Essent zelf elektriciteit opwekken en daardoor ookin België als verticaal geïntegreerd energiebedrijf optreden.De vrij beschikbare elektriciteit zal worden gedistribueerdvia de eigen verkoopkanalen van Essent Belgium.Doelstellingen en strategie | Conventionele energieEssent is het grootste verticaal geïntegreerdeenergiebedrijf in Nederland. Voor elektriciteit betekentdit dat de onderneming aanwezig is in de gehele keten vanproductie tot en met distributie. Voor gas richt zij haar focusop opslag, transport en distributie.Essent Energie is (mede-)eigenaar van 26 elektriciteitscentralesin Nederland met een gezamenlijke capaciteitvan 5.000 MW. Het beleid van Essent is erop gericht deefficiency van dit productiepark te optimaliseren in termenvan beschikbaarheid, betrouwbaarheid en kosten perMWh. Deze doelstelling vormt de kern van het strevennaar operational excellence in het beheer van de centrales.Teneinde meer zicht te krijgen op de kwaliteit van hetproductiepark worden de prestaties van de centralesregelmatig onderworpen aan een internationale benchmark.De uitkomsten daarvan geven de onderneming een belangrijkeindicatie van haar verbeteringspotentieel. Op basis van dezevergelijkingsstudies heeft Essent Energie voor de korte enmiddellange termijn een aantal concrete doelen geformuleerd,59

die onder meer inhouden dat de gemiddelde beschikbaarheidvan haar centrales al in 2005 hoger moet zijn dan 80%.Essent Energie streeft voorts naar een optimaliseringvan de balans tussen het op de markt inkopen dan wel hetmet eigen productiemiddelen opwekken van elektriciteit.Bij deze zogeheten make or buy beslissingen is het bezit vansnel inzetbare centrales een zeer bepalende factor. EssentEnergie heeft in 2004 een aantal investeringen aangekondigdom haar flexibele productiecapaciteit te moderniseren en uitte breiden. De onderneming verwacht dat de behoefte aanflexibel in te zetten capaciteit nog sterk zal groeien en houdtdaar in haar investeringsprogramma rekening mee.Ook de gasmarkt is volop in beweging. De marktvraagis meer en meer aan fluctuaties onderhevig. Essent Energiespeelt daarop in door te investeren in grootschaligeondergrondse gasopslag in Duitsland. Mede afhankelijk vande ontwikkelingen in het vraagpatroon zal de ondernemingverdere uitbreiding van haar opslagcapaciteit overwegen.Door deze investeringen beschikt Essent Energie zowelvoor elektriciteit als gas over de noodzakelijke flexibiliteitom dure vraagschommelingen adequaat te kunnen opvangen.Gang van zaken | Conventionele energieIn 2004 heeft Essent Energie gewerkt aan een verdereversterking van haar kernactiviteiten: de productie, handelen verkoop van energie. Zo is in het kader van het investeringsprogramma,bedoeld om de technische levensduur van deelektriciteitscentrales te verlengen van 25 tot 40 jaar, eentweetal projecten in de Claus A en B centrales in uitvoeringgenomen. In mei 2004 kon eenheid 9 van de Amer centrale, diena een bedrijfsongeval tijdens onderhouds werkzaamhedenlangere tijd heeft stilgelegen, weer aan het net worden geschakeld.Voorts onderzocht de onderneming of één van haar inmiddelsbuiten gebruik gestelde centrales weer in bedrijf kan wordengenomen. Op basis van de verwachte marktgroei, de prijsontwikkeling en de noodzaak in de komende jaren deleveringszekerheid in Nederland te vergroten, heeft EssentEnergie besloten te investeren in een voorbereidingstrajecttot heringebruikname van deze centrale. De Amer-7, met eenvermogen van 400 MW, is een zogeheten flexcentrale, diesnel en flexibel kan worden ingezet tijdens verbruikspieken:veelal overdag op werkdagen. Bovendien biedt deze centralemogelijkheden als reserve vermogen tijdens een warmezomerperiode, of bij uitval van andere eenheden dan wel alsalternatief voor windmolens in geval van windstilte of zwarestorm. Medio 2005 wordt het definitieve besluit over derenovatie genomen. De ingebruikname kan dan plaatsvindenin de zomer van 2006.Tot de strategie van Essent behoort het ontplooien vanenergieactiviteiten in het aan Nederland grenzende buitenland.In dat kader heeft de onderneming door middel van haar Duitsedochter, Deutsche Essent GmbH, een meerderheidsbelanggenomen in Kom-Strom AG te Leipzig. Het ligt in de bedoelingKom-Strom te laten uitgroeien tot een handelsplatform voor delevering van fysieke en financiële elektriciteits- en gasproductenaan Duitse gemeentelijke energiebedrijven.Ook Stadtwerke Bremen, Essent’s grootste Duitsedochteronderneming, heeft in 2004 besloten tot levensduurverlengingvan één van haar centrales in combinatie metde toepassing van waste-to-energy. De investering behelst eenmoderniseringsprogramma, dat de levensduur van de bestaandecentrale met ten minste 15 jaar verlengt, en de bouw van eeninstallatie voor de verbranding van secundaire brandstoffen.Door kolen gedeeltelijk te vervangen door afval kan hetkolenverbruik met circa 25% worden verminderd.De (ver)bouw zal medio 2005 starten.De aanleg van de gasopslagfaciliteit in Epe (Duitsland)nadert zijn voltooiing. Inmiddels is begonnen met hetvullen van de cavernes. Nadat deze voorziening in gebruikis genomen, naar verwachting in de loop van 2005, beschiktEssent Energie over extra flexibiliteit om fluctuaties in de60

marktvraag op te vangen. Hiermee versterkt zij haar positieals een van de belangrijkste gasleveranciers van Nederland.Duurzame energieActiviteiten | Duurzame energieEssent is de grootste producent van duurzame energie in Nederlanden is met een aandeel van 29% marktleider in Nederland voorwat betreft de verkoop van Groene Stroom aan consumenten.Marktaandeel Groene Stroom consumentenmarktin procenten 2004 2003Essent 29 31Nuon 24 26Eneco 17 19Energiebedrijf.com 9 3Overige leveranciers 21 21Voor de productie van duurzame energie maakt Essentgebruik van de twee bronnen die in Noordwest-Europaop korte termijn het meest effectief én in ruime matevoorhanden zijn: wind en biomassa.Essent exploiteert in Nederland en Duitsland eengroot aantal on shore windparken met een totaal opgesteldvermogen van circa 440 MW.In Nederland past Essent op grote schaal biomassa toeals brandstof voor haar elektriciteitscentrales. Circa 420 MWaan capaciteit is inmiddels geschikt gemaakt voor de mee- ofbijstook van biomassa. Daarnaast beschikt Essent over eenzogeheten stand alone centrale van ruim 26 MW, die geheelop biomassa (houtsnippers) draait.Essent levert Groene Stroom en Groen voor Gas aan huishoudelijkeverbruikers en Groen Zakelijk (elektriciteit) alsmedeDuurzaam Gas en Groen voor Gas aan zakelijke verbruikers.Doelstellingen en strategie | Duurzame energieEssent werkt aan een verdere verduurzaming van de energievoorzieningdoor op steeds grotere schaal gebruik te makenvan duurzame energiebronnen. Met dit beleid levert Essenteen bijdrage aan de bescherming van het klimaat en maaktzij tevens de energieproductie minder afhankelijk vanfossiele brandstoffen.Nederland heeft zich in EU-verband gecommitteerd aande doelstelling van 9% duurzaam elektriciteitsverbruik in 2010.Essent wil met haar focus op duurzame energie een belangrijkebijdrage leveren aan de realisering van deze doelstelling.De onderneming concentreert zich daarbij op energie uitwind en biomassa. Deze bronnen vertegenwoordigen 20%respectievelijk 80% van haar duurzame portefeuille.Essent heeft besloten om, naast wind, gebruik te maken vanuitsluitend schone biomassa voor de productie van GroeneStroom. De door Essent geformuleerde definitie van schonebiomassa gaat verder dan de definitie ‘zuivere biomassa’zoals die in de wet wordt gehanteerd. Schone biomassa wordtdoor Essent als volgt gedefinieerd:- restmateriaal van duurzame landbouw (met inbegrip vanplantaardige en dierlijke stoffen), duurzame bosbouwen aanverwante bedrijfstakken, dat geheel biologischafbreekbaar is (maar geen dierlijk destructiemateriaal enrestproducten uit de intensieve veehouderij);- schoon restmateriaal uit de houtverwerkende industrie (dusgeen hout dat gehalogeneerde organische verbindingen ofzware metalen kan bevatten als gevolg van behandeling).Essent heeft op basis van deze definitie een beslisschemaontwikkeld voor de selectie van schone biomassa voor deproductie van Groene Stroom.Een deel van de door Essent gebruikte biomassawordt geïmporteerd, bijvoorbeeld palmpitten. Ook vandit materiaal dient het duurzame karakter volledig te zijngewaarborgd. Hiertoe heeft Essent de Essent Green Gold61

Beslisschema biomassa voor Groene Stroomstart ja nee nee nee jais er sprake behandeld met afbreukrisico door stimuleert maatschappelijk ja, kan wordenvan zuivere gehalogeneerde associaties met intensieve verantwoorde ingezet voorbiomassa? organische afvalverbranding, veehouderij of herkomst? productie vanverbindingen of chemisch afval, etc.? dierlijk destructie Groene Stroomzware metalen?materiaal?nee ja ja ja neenee, kan niet worden ingezet voor productie van Groene StroomStandard (EGGS) in het leven geroepen. De EGGS wordtgebruikt voor biomassa, die als (rest)product van landbouwofbosbouwproducten beschikbaar komt. Het origineleproduct dient van een duurzame bron afkomstig te zijn.De bosbouw kent al veel systemen waarbij duurzaamverbouwen centraal staat. Essent heeft inmiddels eenaantal van deze systemen voor de toetsing van het originelebosbouwmateriaal onder haar EGGS toegelaten. Het isdaarom dan ook nog niet nodig geweest om eigen criteriavoor deze biomassastromen te ontwikkelen.Voor de stroom van duurzame producten uitde landbouw bestaat nog geen algemeen gebruiktcertificatiesysteem. Omdat Essent een pioniersrol heeftvervuld bij het vastleggen van normen voor duurzamebiomassa, heeft zij ook zelf speciale criteria moetenontwikkelen voor de certificering van duurzame landbouw.Deze hebben vooralsnog alleen betrekking op delandbouwproductie in gebieden buiten de EU. Deze criteriazijn gebaseerd op het Sustainable Development ProgramAgenda 21 (programma voor duurzame ontwikkeling) vande Verenigde Naties. Voor alle geïmporteerde biomassa geldtnu dat deze én aan de criteria voor schone biomassa én aande EGGS moet voldoen, om deze in te kunnen zetten voor deproductie van Groene Stroom. Verdere verfijning en uitrolvan de EGGS is voor Essent één van de belangrijke mijlpalenop weg naar meer operational excellence.Essent is inmiddels één van de grootste verbruikers vanbiomassa voor de productie van elektriciteit in Noordwest-Europa: 550.000 ton in 2004. Essent streeft ernaar zo veelmogelijk Groene Stroom en Groen Zakelijk in de eigenomgeving op te wekken en zal op termijn in staat zijn om,met eigen productiecapaciteit, zelfvoorzienend te zijn voorhaar Groene Stroom klanten. In een jaarlijks uit te brengenopenbare verantwoording zal hieromtrent, rekeninghoudend met commerciële belangen van Essent, inzichtworden verschaft.Certificaten (Garanties van Oorsprong) die wordeningekocht om het tekort aan productiecapaciteit voorGroene Stroom aan te vullen, dienen aan dezelfdevoorwaarden te voldoen als die gelden voor eigen productie.Gang van zaken | Duurzame energieIn 2004 is verder uitvoering gegeven aan hetinvesteringsprogramma dat de elektriciteitscentrales vanEssent in Nederland technisch geschikt moet maken voor de62

mee- en bijstook van schone biomassa. In de Amercentralein Geertruidenberg is het grootste biomassaproject vanNederland gerealiseerd: tot 20% van de door de centraleverbruikte hoeveelheid kolen is vervangen door 300.000 tonschone biomassa.ontvangen een gegarandeerde subsidie voor een periodevan 10 jaar (tot een maximum van 20.000 vollasturen voorwindenergieprojecten). Dit nieuwe subsidiestelsel zorgtervoor dat de in Nederland opgewekte duurzame energieweer goed kan concurreren met buitenlandse alternatieven.Op gebied van windenergie is door Essent in Nederlandvoornamelijk gewerkt aan zogeheten repoweringprojecten:het vervangen en verzwaren van windmolens op bestaandelocaties. Als gevolg van het gewijzigde subsidiestelsel kon in2004 echter ook de uitwerking worden hervat van plannenvoor de ontwikkeling van nieuwe locaties. Realisatie daarvanwordt voorzien voor de jaren 2005 en verder. Deze plannenbetreffen uitsluitend on shore capaciteit.Met een totale productie van 1.691 GWh was Essent in2004 opnieuw de grootste producent van duurzame energiein Nederland.In Duitsland is door Winkra-Energie GmbH, de grootsteDuitse bouwer en exploitant van windparken en 100%dochter van Essent, consequent gewerkt aan de realiseringvan de pijplijn van goedgekeurde projecten. Haar opgesteldevermogen bedroeg eind 2004 zo’n 355 MW. Voor 2005 is eensubstantiële uitbreiding van de on shore capaciteit tot ruim490 MW gepland.Duitsland kent al veel langer een productiegeoriënteerdsubsidiestelsel. De Duitse wetgeving op gebied vanduurzame energie (Energie-Einspeise-Gesetz) garandeert deproducent van duurzame energie dat hij deze tegen eenvooraf voor de duur van het project vastgesteld tarief kanleveren aan de lokale netbeheerder.Essent levert in Nederland duurzaam geproduceerdeelektriciteit aan consumenten onder de merknaam GroeneStroom en aan bedrijven als Groen Zakelijk. Essent heeftbesloten de prijs van groene energie gelijk te houden aandie van grijze (= conventioneel opgewekte) energie. Metcirca 29% is Essent voor wat betreft Groene Stroom nogsteeds marktleider in Nederland. Het aantal Groen Zakelijkeklanten is in 2004 bijna verdubbeld tot circa 42.000.Brandstofmix geleverde elektriciteit Essent Groepin procenten 2004 2003De economische uitvoerbaarheid van duurzameenergieprojecten is zowel in Nederland als in Duitslandin belangrijke mate afhankelijk van de financiëlestimuleringsmaatregelen van de overheid. Op 1 juli2003 is in Nederland de nieuwe MEP (MilieukwaliteitEnergieProductie)-regeling in werking getreden. Deze regelingzorgt ervoor dat met ingang van 1 januari 2005 alleennog de binnenlandse productie van duurzame energiewordt gesubsidieerd (en dat per dezelfde datum de subsidieop de vraag naar duurzame energie wordt beëindigd).Windenergieprojecten en biomassaprojecten (hetzij standalone hetzij mee- respectievelijk bijstookvoorzieningen)kolen 24 29aardgas 44 49waarvan warmte-kracht 29 31kernenergie 8 7overig 3 2hernieuwbare energiebronnen 21 13waarvan wind 4 2,3zon 0,004 0,004waterkracht 1 0,4biomassa 16 9,9totaal 100 10063

Duurzame energieproductie Essent Groepin GWh 2004 2003windenergie 511 346waterkracht 31 23zonne-energie 0,1 0,1stortgas en biogas 103 111standalone schone biomassa 171 168fossiel vervangingdoor schone biomassa 989 206overige biomassa 290 319(o.a. afvalverbranding)totaal 2.095 1.173Sinds het ontstaan van Essent in 1999 is het aandeel duurzameproductie in de totale productiemix bijna verdubbeldvan 3,8% tot 7,5%. Daarnaast maakt kernenergie met eenbescheiden 8% deel uit van de brandstofmix. Essent is namelijkvoor 50% aandeelhouder van N.V. EPZ, die de kerncentralein Borssele exploiteert. Essent realiseert zich dat in de maatschappijzeer verschillend over het gebruik van kernenergiewordt gedacht. Zij gaat het gesprek daarover niet uit de weg.Al in 2003 is Essent begonnen met de voorbereidingenop de handel in CO 2 -emissierechten, die vanaf 2005 zalplaatsvinden. De emissiehandel is een uitvloeisel van hetKyotoprotocol dat moet leiden tot een wereldwijde reductievan de uitstoot van broeikasgassen. Emissiehandel houdtin dat emissies worden afgedekt door middel van emissierechten.Een bedrijf dient in het bezit te zijn van emissierechtenin dezelfde orde van grootte als zijn uitstoot. Eensurplus aan rechten kan worden verkocht; in geval van eentekort moeten rechten worden bijgekocht.Essent heeft een inschatting gemaakt van de financiëleconsequenties van deze handel en een risicobeheersingsstrategievastgesteld. Inmiddels is bij alle productie-eenhedenvan Essent die onder de emissieregelgeving vallen een centraaldatamanagementsysteem ingevoerd. Dit systeem isvanaf 1 januari 2005 operationeel. Alle metingen die nodigzijn om de emissies van een productie-eenheid te bepalen,worden in dit systeem opgeslagen. Op die manier kan teallen tijde worden nagegaan wat de emissies zijn of waren.Deze informatie wordt als leidraad gebruikt bij het handelenin emissierechten. Daarnaast wordt op basis van dezeinformatie aan het eind van het jaar gerapporteerd aan deNederlandse Emissie-autoriteit (NEa).In 2003 heeft Essent een milieuvriendelijk gasproductgeïntroduceerd onder de naam Duurzaam Gas, bestemd voorde zakelijke markt en gewonnen uit door Essent beheerdestortplaatsen. In 2004 heeft Essent vervolgens een productvoor de huishoudelijke markt gelanceerd, Groen voor Gasgeheten. Dit product is door Essent ontwikkeld samen methet Wereld Natuur Fonds. Door een kleine toeslag te betalenop het reguliere gastarief zorgen Groen voor Gas-klantenervoor dat financiering beschikbaar komt voor het aanplantenvan bomen in Nederland en andere delen van dewereld. Hiermee wordt de CO 2 -uitstoot die het gevolg is vanhet gasverbruik gecompenseerd. Na de succesvolle proef in2004 volgt in 2005 een verdere uitrol in de huishoudelijke ende zakelijke markt.RetailActiviteiten | RetailIn Essent Retail B.V. zijn de energieverkoopactiviteitensamengebracht die zijn gericht op zowel de huishoudelijke alsde mid- en kleinzakelijke markt in Nederland en België. Circa30% van de Nederlandse huishoudens is klant van Essent Retail.Het Belgische verkoopbedrijf, dat in 2004 zijn naamwijzigde van Wattplus in Essent Belgium, is bezig met eengestage uitbouw van het klantenbestand. Op de Duitseretailmarkt is Essent indirect actief via haar 51%-dochterStadtwerke Bremen (swb) en de participaties van swb inStadtwerke Bielefeld en Gütersloh.64

Essent Retail levert aan consumenten, MKB en grootzakelijkeafnemers in Nederland en België elektriciteit, gas(naar keuze conventioneel dan wel duurzaam geproduceerd)en - maar dat alleen in Nederland - warmte. Verder biedtEssent Retail haar huishoudelijke klanten in Nederland eenaantal serviceproducten, zoals - onder de naam Inhome -onderhoud van CV-ketels en inbraakbeveiliging.Doelstellingen en strategie | RetailEssent Retail wil zich onderscheiden door haar operationalexcellence. Dit betekent dat de klant bepalend is voor hethandelen van de Retail-organisatie en dat deze zodanig isingericht dat een efficiënte dienstverlening gewaarborgd is.Essent Retail wil haar klanten producten en diensten leverendie voorzien in hun behoefte aan comfortabel wonen enwerken en die bijdragen aan een milieubewuste manier vanleven. In haar aanbod zal Essent Retail op korte termijn nogmeer differentiatie aanbrengen in de vorm van leveringscontractendie tegemoetkomen aan de door de individueleklant verlangde mate van zekerheid respectievelijkvariabiliteit. Kwalitatief goede producten en dienstenbereiken voor de klant eerst dan hun volle waarde indienze door het bedrijf aangevuld worden met een minstenszo goede service. Telefonische bereikbaarheid is daarvaneen uiterst belangrijk én meetbaar aspect. Essent Retailstreeft naar een verdere verbetering van de dienstverleningvia haar callcenters. Een extra kwaliteitsimpuls verwachtEssent Retail van de introductie van een aantal nieuweservicegaranties: afspraken tussen Essent en de klant overhet niveau van dienstverlening. Zo dient op korte termijn tenminste driekwart van het aantal bellers binnen 20 secondenverbinding te krijgen met het callcenter en tevens in heteerste gesprek een bevredigend antwoord te krijgen op zijn ofhaar vraag.Door haar niet aflatende aandacht voor een uitgebalanceerdecombinatie van product en service verwacht EssentRetail de klanttevredenheid verder te kunnen verhogen.Essent Retail stelt zich daarbij tot doel beter te presterendan het sectorgemiddelde, dat wordt vastgesteld op basisvan de door EnergieNed maandelijks uitgevoerde zogehetenpublieksmonitor. EnergieNed meet maandelijks de kwaliteitvan de dienstverlening van haar leden zoals gepercipieerddoor de consumenten- en kleinzakelijke markt.Gang van zaken | RetailDe eerste maanden van 2004 stonden in het teken vande laatste voorbereidingen op de volledige liberaliseringvan de Nederlandse energiemarkt. Essent Retail heeft eenstrak projectplan uitgevoerd om haar processen en systementijdig in gereedheid te hebben voor de opening van de marktop 1 juli. De twee door Lloyd’s Register in opdracht van deminister van Economische Zaken respectievelijk EnergieNeduitgevoerde audits alsmede een derde, door toezichthouderDTe uitgevoerde audit, hebben alle aangetoond dat EssentRetail haar klantenorganisatie voldoende op orde heeft.De DTe heeft bij die gelegenheid ook het functioneren van hetEssent Shared Services Centre gecontroleerd en geaccordeerd.Deze onderneming (een gezamenlijke dochtervennootschapvan Essent Retail en Essent Netwerken) verzorgt sinds 1 april2004 de meteropname, de facturering en het debiteurenbeheervoor alle huishoudelijke energieklanten van Essent.Na een gedeeltelijke certificering van haar processen in2004 verwacht de onderneming in 2005 een volledige ISOcertificeringte behalen.Per 1 januari 2005 heeft Essent Retail haar dienstverleningaan de klant nog verder verbeterd door het één-ingangsprincipete introduceren. Alle klanten, ongeacht in welke fase van deliberalisering zij de vrije markt hebben betreden, kunnen nudoor haar worden bediend zonder tussenkomst van andereEssent onderdelen.Het aantal huishoudelijke en kleinzakelijke klanten datsinds 1 juli zijn leverancier heeft gewisseld, bedroeg op31 december 2004 volgens opgave van EnergieNed landelijkcirca 8% voor elektriciteit en circa 4% voor gas.Het aantal van en naar Essent overstappende klanten ligt65

Beoordeling algemene tevredenheid in 2004gemiddeld rapportcijfer consumenten877,26mei jun jul aug sep okt nov dectotaal consumentenEssent consumentengemiddeld rapportcijfer bedrijven877,27,16mei jun jul aug sep okt nov dectotaal bedrijvenEssent bedrijvenbron: EnergieNed/Millward Brown/Centrum januari 2005voor elektriciteit ruim onder de landelijke trend. Voor watbetreft gas laat Essent een nog gunstiger beeld zien.Essent Retail heeft in 2004 haar marktaandeel grijzeelektriciteit en gas goed kunnen handhaven en heeft metbetrekking tot Groene Stroom haar positie als marktleiderweten vast te houden.Per 1 januari 2005 hebben alle Nederlandseenergiebedrijven, en derhalve ook Essent Retail, hun tarievenverhoogd. De bedrijven waren daartoe genoodzaakt dooreen aantal externe factoren. De belangrijkste daarvan is desnelle en sterke stijging van de olieprijs. In Nederland zijn degasprijzen gekoppeld aan die van de olie. Stijgt de olieprijsdan stijgt ook de gasprijs. Voorts wordt zo’n 60% van deNederlandse elektriciteit opgewekt in gasgestookte centrales.Als producenten meer voor hun brandstof moeten betalengaat ook de prijs van hun product - elektriciteit - omhoog.Een tweede belangrijke factor is de verhoging door deoverheid per 1 januari 2005 van de over het energieverbruikgeheven energiebelasting. Behalve deze belasting betaalt deklant natuurlijk ook nog BTW.Essent Retail heeft besloten de prijs van Groene Stroomniet extra te verhogen, maar deze gelijk te houden aan dievan grijze, conventioneel opgewekte stroom.Om te voorkomen dat klanten worden verrast dooreen hoge energienota heeft Essent Retail de EssentRekenAssistent ontwikkeld. Hiermee kunnen klantentussentijds nagaan of hun maandelijkse voorschot voorelektriciteit en gas nog steeds in verhouding staat tot hunwerkelijk verbruik. Desgewenst kunnen zij het bedrag vanhun voorschot laten verhogen (of verlagen).66

NetwerkenActiviteiten | NetwerkenDe aanleg, het onderhoud en het beheer van detransport- en distributienetten voor elektriciteit, gas enwarmte is de verantwoordelijkheid van Essent NetwerkenB.V. Zij is een onafhankelijke netbeheerder in de zin vande Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet en is financieel,organisatorisch en juridisch volledig afgescheiden vanEssent N.V. , het moederbedrijf. Essent Netwerken heefteen eigen Raad van Commissarissen, waarvan de leden inmeerderheid geen binding hebben met Essent.Essent Netwerken is actief in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland en beheert in deze regio’s ongeveer 114.000 kmaan elektriciteitskabels en 40.000 km aan gasleidingen.De netbeheerder wordt gecontroleerd door deNederlandse toezichthouder voor energie, de DTe.Naast het beheer van het energienetwerk ontplooit deonderneming in een aparte entiteit ook een aantal nietgereguleerdeactiviteiten, zoals diensten op het gebied vanopenbare verlichting, verkeersregel- en parkeersystemenalsmede de verhuur van middenspanningsinstallaties enelektriciteits- en gasmeters.Doelstellingen en strategie | NetwerkenEssent Netwerken stelt zich ten doel een excellentenetbeheerder te zijn, waarbij het haar klanten, werknemersen aandeelhouder zijn die uiteindelijk bepalen of zij op dezekwalificatie aanspraak kan maken. De onderneming heefteen aantal prestatie-indicatoren vastgesteld op het gebiedvan veiligheid, betrouwbaarheid en doelmatigheid, metde realisatie waarvan zij beoogt de klant- respectievelijkmedewerkerstevredenheid te bevorderen en aan deverwachtingen van de aandeelhouder te beantwoorden.Essent Netwerken hanteert als stelregel dat veiligheidbij de uitvoering van werkzaamheden boven alles dient tegaan. Procedures zijn zodanig ingericht dat veiligheid teallen tijde prioriteit heeft. De onderneming heeft dit vertaaldin twee concrete doelstellingen, te weten geen dodelijkearbeidsongevallen en een DART-score van 1,5 (bij 200.000gewerkte uren). Deze normen zijn nu van toepassing opeigen personeel, inclusief uitzendkrachten, maar zullen metingang van 2005 ook gaan gelden voor personeel van derden,zoals (onder)aannemers. Essent Netwerken acht het namelijkvanzelfsprekend dat zij zich bij de uitvoering van hunopdracht houden aan de veiligheidsnormen van Essent.Ook waar het de toestand van de netten zelf betreft, wilEssent Netwerken uitblinken in veiligheid. Reeds in 2002is de onderneming gestart met een geavanceerd systeemvan netwerkmanagement, gebaseerd op een integralerisicobenadering met daarbinnen speciale aandacht voorrisico’s op het gebied van veiligheid en betrouwbaarheid.Deze aanpak stelt de onderneming in staat risico’ssystematisch te identificeren en te kwantificeren en ommaatregelen te treffen om deze risico’s te beheersen en tereduceren. Met behulp van dit zogeheten asset managementsysteemstelt de onderneming jaarlijks een op de wettelijkeeisen en de eigen bedrijfsdynamiek afgestemd investeringsprogrammavast. Essent Netwerken streeft ernaar dat dezewerkwijze uiterlijk in 2006 volledig gecertificeerd zal zijnaan de hand van een door de DTe vastgesteld normenkader.Uit internationale vergelijkingsstudies blijkt dat debetrouwbaarheid van de Nederlandse energievoorzieningzeer hoog is. Gemeten in minuten stroomuitval per klantper jaar, behoort het Nederlandse netwerk tot de beste vanEuropa. De gemiddelde Nederlandse uitvalduur bedroeg in2004 24 minuten. Essent Netwerken streeft in 2005 naar eenjaarlijkse uitvalduur van het eigen netwerk niet hoger dandit landelijk gemiddelde.Gang van zaken | NetwerkenEssent Netwerken wil behalve een veilige enbetrouwbare ook een efficiënte netbeheerder zijn en zich67

qua doelmatigheid kunnen meten met de beste Europesebedrijven. Om dit te realiseren zijn in 2004 bij wijze vaneerste stap de vier, voorheen afzonderlijke, netbeheerders(Essent Netwerk Friesland, Noord, Brabant en Limburg)organisatorisch samengebracht in één nieuwe entiteit.Door deze organisatorische samenvoeging is een bedrijfontstaan dat nog beter in staat is te voldoen aan de in wet- enregelgeving neergelegde eisen van netbeheer. De door deDTe in oktober 2004 uitgevoerde zogeheten compliance auditbevestigt die veronderstelling zonder enige reserve.Ook de in november 2004 door Lloyd’s Register in opdrachtvan EnergieNed uitgevoerde specifieke audit van defacturatie aan midzakelijke klanten geeft een positiefbeeld van de werking van de administratieve processen ensystemen van Essent Netwerken.In 2004 is de betrouwbaarheid van het Essent netwerktoegenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. In 2003presteerde het Essent netwerk tijdelijk minder als gevolgvan een beperkt aantal grote storingen. Het resultaat over2004 sluit beter aan op het meerjarengemiddelde: het driejaarsgemiddeldevan Essent Netwerk is ruim 10% beter danhet landelijk gemiddelde.in minuten 2004 2003LeveringsbetrouwbaarheidEssent netwerk *Essent gemiddelde 22 32Landelijk gemiddelde 24 30De juridische fusie tot Essent Netwerken B.V. heeft op1 januari 2005 plaatsgevonden.* Jaarlijkse uitvalduur per aansluiting op laagspanning,middenspanning en hoogspanningDoor haar kosten per aansluiting ook in de toekomstregelmatig internationaal te benchmarken blijft de ondernemingverzekerd van de juiste stimulans tot verdereefficiencyverbetering.De volledige opening van de energiemarkt op 1 juli 2004heeft voor Essent Netwerken niet tot noemenswaardigeproblemen geleid. Processen en systemen waren tijdigaangepast om ook de laatste (en grootste) groep vantoetreders tot de vrije markt te kunnen accommoderen.Essent Netwerken heeft in 2004 door KEMA onderzoeklaten doen naar de onderhoudstoestand van haarelektriciteits net. De bevindingen van KEMA bevatten geenverrassingen en evenmin aanbevelingen om met spoedtot bepaalde inves teringen over te gaan. Een vergelijkbaaronderzoek door Gastec naar de kwaliteit van het gasnetwerkis begin 2005 gestart. De uitkomsten worden pas in de loopvan het jaar verwacht.Op de door Essent Netwerken toegepaste storingsregistratieis in 2004 door KEMA desgevraagd een audituitgevoerd. De uitkomst was positief. Begin 2005 heeft deonderneming als eerste in Nederland haar registratiemethodeop basis van een voorlopig (door de DTe nogvast te stellen) normenkader kunnen laten certificeren.In 2004 heeft Essent Netwerken voor het eerst allegrotere gasincidenten gemeld aan de Raad voor deTransportveiligheid. Voorts heeft Essent Netwerken hetvoortouw genomen bij de ontwikkeling van een indicatorvoor de veiligheid van gasnetten.Bij de laag- en middenspanningstoringen zijn opnieuwgraafwerkzaamheden van derden de belangrijkste externeoorzaak, zowel bij Essent als bij de andere Nederlandse netbeheerders.Essent Netwerken is derhalve een groot voorstandervan verplichte informatie-uitwisseling in het kadervan een zogeheten grondroerdersregeling.68

Op 1 juli 2004 is de Interventie- en Implementatiewet inwerking getreden. Door deze wet zijn de Elektriciteitswet1998 en de Gaswet ingrijpend gewijzigd onder meervoor wat betreft de tariefregulering. De Elektriciteitsweten Gaswet dragen de netbeheerders taken op inzake debetrouwbaarheid, veiligheid en doelmatigheid van de netten.De DTe ziet toe op de uitvoering van deze taken en hanteertdaarbij onder meer tariefregulering als instrument.Aanvankelijk volstond de DTe met een systeem vanmaatstafconcurrentie, dat voor alle netbeheerders resulteerdein een korting op het transporttarief ter bevordering van eendoelmatige bedrijfsvoering. Deze zogeheten X-factor, die wordtgebaseerd op de gemiddelde productiviteits verbetering vande aan het systeem deelnemende netbeheerders, bedroeg voorEssent in 2004 voor zowel elektriciteit als gas 3,8% (en in 2005voor elektriciteit opnieuw 3,8%, maar voor gas 6,5%). De DTeheeft zich echter gerealiseerd dat met sturing uitsluitend opefficiency de betrouwbaarheid van de netten niet zonder meergewaarborgd is en heeft om die reden (met terugwerkendekracht tot 1 januari 2004) voor elektriciteitsnetbeheerderseen Q-factor geïntroduceerd. Hierdoor is het systeem vanmaatstafconcurrentie uitgebreid met kwaliteitsregulering.Netbeheerders met een goede netkwaliteit, tot uitdrukkingkomend in een laag aantal leveringsonderbrekingen, mogeneen hoger transporttarief in rekening brengen dan netbeheerdersmet een minder goede netkwaliteit. Lagerebetrouwbaarheid leidt derhalve tot lagere tarieven als gevolgvan de toepassing van de Q-factor. (Voor 2004 en 2005 is deQ-factor door de DTe overigens op nul gesteld.)Volgens afspraak met de DTe streven de Nederlandsenetbeheerders ernaar hun transporttarieven te latenconvergeren tegen het einde van de tweede reguleringsperiode(elektriciteit 2006, gas 2007). Essent Netwerken isvan oordeel dat vooraf wel onderzocht moet zijn of er sprakeis van regionale verschillen binnen Nederland ten aanzienvan onder meer aansluitdichtheid en bodemgesteldheid.Het segment Milieuin miljoenen euro’s 2004 2003netto-omzet 413,5 411,4bedrijfsresultaat 38,4 - 22,0Activiteiten | MilieuHet zwaartepunt van de milieuactiviteiten van Essentligt in Nederland. De overkoepelende juridische entiteit isEssent Milieu B.V., een 100% dochter van Essent N.V.De kern van het Nederlandse milieubedrijf wordt gevormddoor twee activiteiten, te weten het verbranden van afvalen het beheren van stortplaatsen. Essent exploiteert eenafvalverbrandingsinstallatie in Wijster en participeert in deverbrandingsinstallatie in Moerdijk (AZN). Afval dat nietgeschikt is om te worden verbrand, kan onder voorwaardenworden gestort op één van de door Essent beheerde stortplaatsen.Verder houdt het milieubedrijf zich bezig met het compos terenvan groente-, fruit- en tuinafval (GFT), met de dienstverleningaan gemeenten op het gebied van afvalinzameling en met deproductie en handel in secundaire bouwstoffen.Door haar nadrukkelijke inzet op operational excellencemet daarbij leveringsbetrouwbaarheid als één van debelangrijkste prestatie-indicatoren is Essent Netwerken opdeze ontwikkelingen terdege voorbereid.In 2004 produceerde Essent Milieu (inclusief AZN) uitongeveer 1.050 kiloton afval circa 825 GWh elektriciteit. Uitde door haar beheerde stortplaatsen won zij circa 8,2 miljoenm 3 gas, dat grotendeels werd afgezet als Duurzaam Gas.Per 1 januari 2005 was de juridische fusie van de vier Essentnetbeheerders een feit. Sindsdien hanteert Essent Netwerkenéén uniform transporttarief in haar gehele netwerkgebied.Doelstellingen en strategie | MilieuEssent Milieu gaat haar activiteiten efficiënter bedrijvendoor een gerichter gebruik en ontwikkeling van de kennis69

en ervaring van haar medewerkers alsmede door eennadrukkelijker focus op klanten en markten. Het accent zaldaarbij worden gelegd op de verbranding van afval en hetbeheer van stortplaatsen. Voor alle activiteiten geldt datverhoogde aandacht zal worden besteed aan het soepel doenverlopen van de bedrijfsprocessen en aan verdere verbeteringvan de operationele resultaten.Gang van zaken | MilieuNa enkele jaren te hebben geopereerd in een krimpendemarkt waren voor Essent Milieu in 2004 de eerste tekenenvan stabilisatie waar te nemen. Zo handhaafde de nettoomzetzich ongeveer op hetzelfde niveau als in 2003,ondanks de verkoop van een aantal bedrijfsactiviteiten.In 2004 is voortvarend gewerkt aan de hervorming vande milieuportefeuille. Een aantal onderdelen ging in anderehanden over. Van 100% dochters als Bowie Recycling B.V.(hout- en sloopafval) en CORO B.V. (kledinginzameling)zijn de activiteiten verkocht. Daarnaast is een reeks deelnemingenvan uiteenlopend belang afgestoten, waaronderde participatie in de Van Gansewinkel Groep B.V. (VGG).In januari 2005 heeft Essent haar 45%-belang in deafvalinzamelaar terugverkocht aan de oprichter van VGG.stortverbod van kracht (althans niet tot 1 juli 2005) enwordt evenmin stortbelasting geheven. Deze oneigenlijkeconcurrentie heeft geleid tot een aanzwellende afvalstroomvanuit Nederland naar de Duitse stortplaatsen. Hoewel dejaarlijks in Nederland geproduceerde hoeveelheid brandbaarafval (circa 9 miljoen ton) veel groter is dan de totaleNederlandse verbrandingscapaciteit (circa 5,5 miljoen ton),ontstond er door deze aanhoudende export een aanzienlijkeonderbezetting bij de Nederlandse afvalverbranders, met alsgevolg dat de verbrandingstarieven in Nederland niet op hetvereiste niveau konden worden gehouden.In het kader van het streven naar operational excellence isdoor Essent Milieu gezocht naar alternatieven voor het (uitmilieu en financieel oogpunt onaantrekkelijke) storten vanreststromen. Medio 2004 is de onderneming erin geslaagdeen methode te vinden om de zogeheten organische nattefractie (ONF), een mengsel van groente- en fruitresten, zand envocht, mee te verbranden met het overige afval. Essent Milieukan hierdoor de hoeveelheid te storten afval jaarlijks met200.000 ton verminderen; bovendien zal het aantal verkeersbewegingenop de verwerkingslocatie Wijster jaarlijks metcirca 60.000 afnemen. Een logistieke verbetering die deveiligheid ten goede komt.Een bijstelling van de milieuportefeuille was noodzakelijk,omdat de resultaten van het Nederlandse milieubedrijf intoenemende mate onder druk kwamen te staan. De hoeveelhedenafval die ter verwerking werden aangeboden,bleven in omvang afnemen, voornamelijk als gevolgvan de aanhoudende export naar het buitenland. Dezesituatie is het gevolg van een verschil in regelgeving tussenNederland en een aantal andere EU-lidstaten, waaronderDuitsland. In al deze landen is een Europese milieurichtlijnuit 1999, bedoeld om een einde te maken aan het stortenvan brandbaar afval, op uiteenlopende wijze in nationalewetgeving vertaald. Nederland kent een stortverbod,ondersteund door een stelsel van ontheffingen, belastingenen exportvergunningen. In Duitsland daarentegen is geenHet segment Kabelcomin miljoenen euro’s 2004 2003netto-omzet 414,1 378,6bedrijfsresultaat 89,8 66,7Activiteiten | KabelcomDe kabel- en telecomactiviteiten van Essent zijn gebundeldin het bedrijfsonderdeel Kabelcom, een naamloze vennootschapen 100% dochter van Essent N.V. Het werkgebiedvan Essent Kabelcom beperkt zich tot Nederland. EssentKabelcom beschikt in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland overeen uitgebreide kabelinfrastructuur. Via dit netwerk levert70

Kabelcom een drietal producten, te weten radio en televisie,breedband internet en telefonie. Essent Kabelcom is actiefop zowel de huishoudelijke als de zakelijke markt en is metcirca 1,8 miljoen aansluitingen de tweede kabelmaatschappijvan Nederland. Het dagelijks bereik in haar (net)werkgebiedbedraagt ruim 5 miljoen mensen.Essent Kabelcom biedt al haar abonnees analoge éndigitale televisie en radio. Aan een nog altijd sterk groeiendaantal abonnees levert Kabelcom voorts de toegang tot internet.Het netwerk van Kabelcom, een combinatie van glasvezel encoax, is uitermate geschikt voor snel transport van grotedata volumes. Ruim 422.000 klanten zijn via @Home vanEssent aangesloten op internet. Hiermee is Kabelcomde tweede breedband internetaanbieder, terwijl haarinfrastructuur slechts een kwart van het Nederlandsegrondgebied beslaat. Een product dat sterk in opkomstis, is telefonie. In aanvulling op de traditionele analogetelefonie heeft Essent Kabelcom eind 2004 de mogelijkheidgeïntroduceerd van telefonie via breedband internet (Voiceover Internet Protocol-VoIP).Doelstellingen en strategie | KabelcomEssent Kabelcom hanteert de zogeheten triple-playstrategie. Dit houdt in dat de onderneming haar klantenvia één infrastructuur drie producten aanbiedt: radioen televisie, breedband internet en telefonie. Kabelcomonderzoekt op welke wijze zij dit kan uitbreiden tot eenmulti-play strategie: het optimaliseren en toevoegen vanaanvullende producten en diensten, die de toegevoegdewaarde voor de klant verder vergroten.Een belangrijk speerpunt voor de korte termijn is hetaanscherpen van operational excellence. Dit zal onder meerleiden tot een verdere verbetering van de bedrijfsprocessen.Voor de klanten van Kabelcom betekent dit heel concreetdat zij mogen rekenen op bijvoorbeeld een constante,hoge kwaliteit van het tv-signaal en op correcte, tijdige eninzichtelijke facturering.Kabelcom blijft ook werken aan de verbetering van haar producten.Een zeer belangrijk aspect daarvan is snelheid. Met techniekenals Ethernet to the Home, dat in 2004 een geslaagde veldtestheeft ondergaan, kan zonder verdere verglazing het bestaandenetwerk tot een veelvoud van zijn huidige capaciteit wordenopgerekt. In 2005 zal worden besloten of en op welke wijze eenverdere capaciteitsvergroting wordt doorgevoerd.Essent Kabelcom is ervan overtuigd dat haar kabelinfrastructuurvoldoende toekomstbestendig is om haar klanten ookover een aantal jaren producten te kunnen aanbieden die beantwoordenaan de dan geldende eisen. Aanleg van nieuwe integraleglasvezelnetten acht zij derhalve uit bedrijfseconomischen technisch oogpunt niet noodzakelijk en - in geval van aanlegin publiek/private samenwerking - bovendien niet in overeenstemmingmet de geliberaliseerde status van de telecommarkt.Kabelcom heeft zich inmiddels langs juridische weg met succestegen de verlening van dergelijke staatssteun verzet.Teneinde te kunnen blijven groeien heeft Kabelcom optermijn meer schaalgrootte nodig. Essent wil dit realiseren doorsamenwerking te zoeken met andere kabel- en telecompartijen.Gang van zaken | KabelcomIn 2004 is de kabel- en telecommarkt nog dynamischeren concurrerender geworden. De concurrentie op debreedbandmarkt tussen de aanbieders van verschillendeinfrastructuren heeft geleid tot een snelle groei van debreedband internetpenetratie. Met ruim 422.000 abonneeseind 2004 heeft Essent Kabelcom de ontwikkelingen goedkunnen bijhouden. Met circa 20% marktaandeel is zij detweede breedband internetaanbieder van Nederland.Om aan deze ontwikkelingen te kunnen blijven meedoen,zal Kabelcom haar netwerk in 2005 volledig tweeweggeschikt maken.De concurrentie tussen de infrastructuren breidt zichverder uit naar de telefonie- en tv-markt. In de komendejaren zal een groot deel van het traditionele telefoonverkeer71

worden vervangen door VoIP (telefonie via internet). EssentKabelcom heeft in 2004 een proef gehouden in twee steden(Zwolle en Tilburg). Deze test was zo succesvol dat nog eind2004 de verdere uitrol van VoIP over het Kabelcomgebiedis gestart.Ook op het gebied van televisie en radio is sprake vandigitalisering. Kabelcom heeft reeds in 2003 op kleineschaal proefgedraaid met TV Home, haar digitale tv- enradioproduct. In 2004 heeft zich dit technisch zodanigbewezen dat al haar abonnees met ingang van 1 januari 2005het gehele digitale pakket standaard (naast het bestaandeanaloge pakket) ter beschikking is gesteld.In 2004 is de Nederlandse Telecommunicatiewet inovereenstemming gebracht met de Europese richtlijn en‘technologie-neutraal’ gemaakt. Alle infrastructuren, kabel,telefonie en satelliet, vallen nu onder dezelfde regelgeving.Toezichthouder Opta is begonnen met een onderzoek naarde positie van de verschillende infrastructuuraanbieders opde door haar onderscheiden productmarkten. Kabelcom gaater vanuit dat de Opta bij deze analyse de uitspraak van deEuropese Commissie ter harte neemt, dat regulering van marktenin ontwikkeling een zeer voorzichtige benadering vergt.72

11. Jaarrekening 200473

Grondslagen voor de financiële verslaggevingEssent N.V. is de houdstermaatschappij van een aantalgroepsmaatschappijen in Nederland, Duitsland en België,tezamen ‘de Groep’, die zich bezighoudt met het opwekken,transporteren en leveren van energie en warmte alsmedehet verrichten van milieu- en kabeldiensten. De Groep pastgrondslagen toe voor consolidatie, waardering en bepaling vanhet resultaat die in overeenstemming zijn met algemeen aanvaardegrondslagen van financiële verslaggeving in Nederland.Grondslagen voor de consolidatieDe geconsolideerde jaarrekening bevat devennootschappelijke jaarrekening van Essent N.V. en haargroepsmaatschappijen.Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappenwaarin beslissende zeggenschap ter zake van hetbestuur en het financiële beleid wordt uitgeoefend. Groepsmaatschappijenworden betrokken in de consolidatie vanaf dedatum waarop sprake is van beslissende zeggenschap. Vanafde datum dat van beslissende zeggenschap geen sprake meeris, wordt de groepsmaatschappij niet langer betrokken in deconsolidatie. Bij de bepaling of sprake is van beslissende zeggenschapworden ook potentiële stemrechten die onmiddellijkkunnen worden uitgeoefend in de afweging meegenomen.Belangen in groepsmaatschappijen met bedrijfsvreemdeactiviteiten worden niet betrokken in de consolidatie.Bij de consolidatie wordt de integrale methode toegepast.Ingeval het belang van de rechtspersoon minder dan 100%bedraagt, zal het aandeel van derden in het eigen vermogenen in het resultaat van geconsolideerde maatschappijenworden opgenomen. Groepsmaatschappijen zijnrechtspersonen en vennootschappen die organisatorischzijn verbonden met de economische eenheid van Essent N.V.Financiële relaties en niet gerealiseerde resultaten tussengeconsolideerde maatschappijen worden geëlimineerd.De belangrijkste groepsmaatschappijen staan vermeld oppagina 116. De belangrijkste deelnemingen staan vermeldop pagina 117. Bij deelnemingen, niet zijnde groepsmaatschappijen,waarin het belang 50% of meer bedraagt,beschikt de Groep niet over beslissende zeggenschap. Eenvolledige lijst van groepsmaatschappijen en deelnemingenis, ingevolge artikel 379 Titel 9 Boek 2 BW, gedeponeerd bijhet Handelsregister te Arnhem.De vennootschappelijke winst- en verliesrekening vanEssent N.V. is op grond van artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW opvereenvoudigde wijze opgesteld. Voor een toelichting wordtverwezen naar de toelichting op de geconsolideerde winstenverliesrekening.GoodwillGoodwill kan ontstaan bij de verwerving vangroepsmaatschappijen, joint-ventures en deelnemingenwaarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend. Hetvertegenwoordigt de meerwaarde van de verwervingsprijsten opzichte van het aandeel van de Groep in de reëlewaarde van de verworven activa en passiva per datum vanverwerving. Goodwill wordt niet gekapitaliseerd maar tenlaste van het eigen vermogen gebracht conform een van devolgens de Nederlandse wet toegestane mogelijkheden.Grondslagen voor waardering en resultaatbepalingAlgemeenDe jaarrekening is opgesteld op basis van historischekosten. Voor zover niet anders vermeld, worden activa enpassiva opgenomen tegen nominale waarde. Opbrengstenen kosten worden toegerekend aan de periode waarop zijbetrekking hebben. Winsten worden verantwoord in hetjaar waarin de producten zijn geleverd c.q. de diensten zijnverricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in hetjaar waarin zij voorzienbaar zijn.Overeenkomstig de algemeen geldende grondslagen zijnbij het opstellen van de jaarrekening bepaalde schattingen74

en veronderstellingen gedaan die medebepalend zijn voorde opgenomen bedragen. Verschillen tussen de werkelijkeuitkomsten, de gedane schattingen en veronderstellingenzijn van invloed op de bedragen die in toekomstige periodesworden gerapporteerd.Indien het de vergelijkbaarheid bevordert, worden postenuit voorgaande jaren geherrubriceerd.Met een beroep op Titel 9 boek 2 BW artikel 363 wordtafgeweken van het model van de winst- en verliesrekening,zoals opgenomen in het ‘Besluit modellen jaarrekening’.Naar de mening van de Raad van Bestuur geeft, gezien dediversiteit van de activiteiten, de gekozen indeling een beterinzicht in de resultaten van de Groep.Vreemde valutaVorderingen en schulden in vreemde valuta wordenomgerekend tegen de koers per balansdatum. Opbrengstenen kosten in vreemde valuta worden omgerekend tegende koers per transactiedatum. De hieruit ontstane koersverschillenkomen ten gunste, respectievelijk ten laste, vande winst- en verliesrekening.BalansImmateriële vaste activaDe immateriële vaste activa bestaan uit kosten voorconcessies en vergunningen.Alle immateriële vaste activa worden gewaardeerdop verkrijgingsprijs, verminderd met de eventuele overdeze waarde berekende afschrijvingen en duurzamewaardeverminderingen. De gehanteerde levensduren staanvermeld op pagina 87.Materiële vaste activaDe waardering van de materiële vaste activa vindt plaatsop basis van verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrekvan ontvangen bijdragen, verminderd met de over dezewaarde berekende afschrijvingen en eventuele duurzamewaardever minderingen en vermeerderd met geactiveerdebouwrente.De materiële vaste activa van de energiebedrijvenworden lineair afgeschreven.De materiële vaste activa van de kabel/telecombedrijvenworden voornamelijk lineair afgeschreven, met uitzonderingvan de glasvezelnetwerken van de zogenaamde eerste,tweede en derde orde netvlakken die, in lijn met de in dejaren toe ne mende capaciteitsbenutting, annuïtair wordenafgeschreven.De materiële vaste activa van de milieu/afvalbedrijvenworden gedeeltelijk lineair en gedeeltelijk annuïtairafgeschreven. Een aantal met de stortplaatsen samenhangendeactiva worden afgeschreven op basis van dewerkelijk in het jaar verbruikte stortcapaciteit.De gehanteerde levensduren staan vermeld op pagina 88.Financiële vaste activaDe waardering van economische belangen die niet tot deGroep behoren (deelnemingen), wordt in beginsel bepaald opgrond van het groepsaandeel in het stemgerechtigde kapitaalvan de deelneming. Indien dit aandeel kleiner of gelijk is aan20%, wordt de deelneming gewaardeerd op verkrijgingsprijsof lagere marktwaarde. De deelnemingen Delesto B.V. enSalinco V.O.F. worden, op grond van contractuele bepalingen,gewaardeerd op actuele waarde. In alle andere gevallen wordtde deelneming gewaardeerd met behulp van de vermogensmutatiemethodeen wordt een evenredig deel van het nettoresultaat verantwoord onder resultaat deelnemingen.Verstrekte leningen aan deelnemingen of aan externepartijen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.Waar nodig is een voorziening voor oninbaarheid gevormdwelke in mindering is gebracht op de waarde van de lening.75

Effecten worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs oflagere marktwaarde.Overige financiële vaste activa worden gewaardeerdtegen nominale waarde, waar nodig onder aftrek van eenwaardecorrectie.VoorradenVoorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijsonder aftrek van een voorziening wegens incourantheid.Winst- en verliesrekeningNetto-omzetOnder de netto-omzet wordt verstaan de opbrengsten vanaan derden geleverde goederen en diensten uit de productie,transport, distributie, levering van energie, kabel- entelecom municatie, milieu- c.q. afvalverwerking enoverige activiteiten, onder aftrek van kortingen en overdeze omzet geheven belas tingen zoals omzetbelasting enenergiebelasting.VorderingenDe vorderingen en overlopende activa zijn opgenomentegen nominale waarde onder aftrek van een voorzieningwegens het risico van oninbaarheid.Liquide middelenDe liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominalewaarde.VoorzieningenVoorzieningen worden gevormd voor verplichtingen enverliezen die op balansdatum aanwezig zijn en waarvan dehoogte redelijkerwijze kan worden geschat.De voorzieningen worden gewaardeerd op de contantewaarde van de verwachte toekomstige uitgaven, metuitzondering van de overige voorzieningen welke wordengewaardeerd op de nominale waarde van de verwachtetoekomstige uitgaven. Uitgangspunt hierbij is hethuidige prijspeil.SchuldenDe lang- en kortlopende schulden worden gewaar deerdtegen nominale waarde. De binnen een jaar vervallendeaflossingsverplichtingen op langlopende schuldenworden opgenomen onder de kortlopende rentedragendeschulden.In de netto-omzet wordt begrepen de niet aan deBelasting dienst af te dragen energiebelasting over opduurzame wijze opgewekte energie, voor zover dezeopwekking heeft plaatsgevonden met behulp van eigenproductiemiddelen.De afrekening met kleinverbruikers geschiedt volgenshet jaaropnamesysteem, waarbij de opname gespreid overhet gehele jaar plaatsvindt. De omvang van de omzet vanhet totale kleinverbruik energie in het kalenderjaar wordtbepaald door het gefactureerde verbruik inclusief vastrecht,vermeerderd met de raming van de nog te facturerenverbruiken en verminderd met de raming van de nog tefactureren verbruiken ultimo vorig boekjaar.Financiële aan- en verkoopcontracten vanenergieproducten welke niet worden afgesloten tenbehoeve van de productie en levering van energie wordenverwerkt als handelstransacties en gewaardeerd tegenmarktwaarde. De handelspositie wordt per productsoort opportefeuillebasis gewaardeerd. De behaalde marge op dezecontracten wordt opgenomen onder de netto-omzet.Geactiveerde productie voor het eigen bedrijfDe geactiveerde productie voor het eigen bedrijf betreftvoornamelijk de aan investeringsprojecten toegerekendekosten van het eigen personeel en materieel.76

BedrijfslastenDe kosten worden bepaald op historische basis, metinachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagenvoor de waardering en worden toegerekend aan hetverslagjaar waarop ze betrekking hebben.Leveringen binnen het concern worden tegenmarktconforme prijzen verrekend. De hierop behaalderesultaten zijn geëlimineerd.Financiële baten en lastenRentebaten en -lasten worden toegerekend aan deperiode waarop zij betrekking hebben. Renteontvangstenen -betalingen uit hoofde van renteswaps wordenbeschouwd als een correctie op de rentelasten. Eenmaligefinancieringskosten worden verantwoord in de periodewaarin deze tot uiting komen.Overige grondslagenVennootschapsbelastingMet ingang van 1 januari 1998 zijn de ondernemingenin de Nederlandse energiesector belastingplichtig voorde heffing van vennootschapsbelasting. De in dat kaderingevoerde overgangsregeling voorzag in een nominaalvennootschapsbelastingtarief van 0 procent voor dejaren 1998 tot en met 2001. Vanaf 1 januari 2002 is deGroep volledig belastingplichtig voor de heffing vanvennootschapbelasting.Vennootschapsbelasting over het resultaat wordtberekend door de toepassing van nominaal geldendetarieven op het in de jaarrekening getoonde resultaatvoor belastingen, rekening houdend met permanenteverschillen tussen dit resultaat en het resultaat volgensfiscale grondslagen. Het aldus berekende belastingbedragwordt toegevoegd aan de bestaande financiële verhoudingmet de Belastingdienst, die voorts bestaat uit de belastingover de tijdelijke verschillen tussen het vermogen berekendvolgens fiscale grondslagen en het vermogen berekendmet behulp van de in deze jaarrekening gehanteerdebedrijfseconomische grondslagen. De belastinglatentiewordt gepresenteerd als een lange termijn positie.Alleen het deel dat op grond van ontvangen of nog teverwachten aanslagen verschuldigd of te vorderen is, wordtals schuld of vordering op korte termijn verantwoord.De waardering van actieve latenties wordt bepaalddoor de mate waarin de inning van deze vorderingen op deBelastingdienst vaststaat. Bij de berekening van de waardewordt uitgegaan van de tarieven die behoren bij de jarenwaarin de inning naar verwachting wordt gerealiseerd.Passieve belastinglatenties worden gevormd voorverschillen tussen de fiscale en de commerciële waarderingen opgenomen tegen nominale waarde.KasstroomoverzichtHet kasstroomoverzicht is op basis van de indirectemethode opgesteld. De kasstromen zijn gecorrigeerd voor deeffecten van koop en verkoop van deelnemingen, alsmedevoor de effecten van nieuwe consolidaties en deconsolidaties.OverigFinanciële instrumentenGedurende de normale bedrijfsuitoefening wordenrisico’s met betrekking tot valuta, interest en energiepositiesgelopen. Financiële instrumenten worden gebruikt omdeze risico’s te verminderen of te elimineren en tevensvoor het indekken van lopende contracten en bestaandeverplichtingen.Voor financiële instrumenten die worden gebruiktom de specifieke activa of passiva verbonden risico’saf te dekken (hedging), geschiedt de waardering en deresultaatbepaling volgens dezelfde grondslagen als die77

welke gelden voor de gehedgde posten. Transacties wordenaangemerkt als dekkingstransactie indien deze als zodanigzijn geïdentificeerd en de resultaten van de hedge eensterke correlatie vertonen met die van de gedekte positie.Resultaten bij de afwikkeling van een hedge worden indezelfde periode verantwoord als de resultaten van deafwikkeling van de gedekte positie. De resultaten die wordenbehaald op financiële instrumenten worden op het tijdstipvan afwikkeling verantwoord.Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen inmiljoenen euro’s.78

Geconsolideerde winst- en verliesrekeningbedragen in miljoenen euro’snoot20042003netto-omzetkostprijs omzet7.413,34.354,17.130,64.213,5bruto marge3.059,22.917,1geactiveerde productie voor het eigen bedrijfoverige bedrijfsopbrengsten85,0117,474,199,7202,4173,8totaal bruto marge inclusief overige bedrijfsopbrengsten3.261,63.090,9personeelslastenafschrijvingen en waardeverminderingen immateriële enmateriële vaste activakosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kostenoverige bedrijfskosten1/52/534/5779,9712,2979,764,2716,9728,1888,183,6totaal bedrijfslasten2.536,02.416,7bedrijfsresultaat725,6674,2financiële baten en lastenresultaat deelnemingen6- 200,379,6- 210,138,7- 120,7- 171,4resultaat voor belastingen604,9502,8belastingen7/18- 144,5- 86,1resultaat na belastingen460,4416,7belang derden in resultaat- 34,1- 27,9netto resultaat426,3388,8netto resultaat per aandeelnetto resultaat per aandeel (in euro’s)2,852,6079

Geconsolideerde balansvoor winstbestemmingbedragen in miljoenen euro’snoot31 december 200431 december 2003activavaste activaimmateriële vaste activamateriële vaste activafinanciële vaste activa8910/1829,85.864,91.042,6-5.989,3984,1totaal vaste activa6.937,36.973,4vlottende activavoorradenvorderingenliquide middelen111213147,01.153,1342,9126,61.284,0141,1totaal vlottende activa1.643,01.551,7totaal activa8.580,38.525,1passivagroepsvermogeneigen vermogenbelang van derden2.886,5267,92.555,6171,6totaal groepsvermogen3.154,42.727,2voorzieningenlanglopende schulden14/18151.208,12.007,01.288,12.251,5kortlopende schulden en overlopende passivakortlopende rentedragende schulden en overlopende passivakortlopende niet-rentedragende schulden en overlopende passiva1617553,91.656,9659,71.598,6totaal kortlopende schulden en overlopende passiva2.210,82.258,3totaal passiva8.580,38.525,180

Geconsolideerd kasstroomoverzichtbedragen in miljoenen euro’s20042003kasstroom uit operationele activiteitennetto resultaataanpassing tot netto kasstroom uit operationele activiteiten:afschrijvingen en waardeverminderingen materiële vaste activawaardevermindering deelnemingenresultaat op verkoop van activaresultaat deelnemingenbelang derden in resultaattoename in operationeel werkkapitaalmutatie voorzieningen426,3712,2-- 1,4- 2,034,1165,3- 66,8388,8728,118,8- 2,7- 10,927,976,0- 85,0netto kasstroom verkregen uit operationele activiteiten1.267,71.141,0kasstroom uit investeringsactiviteiteninvesteringen in immateriële vaste activainvesteringen in materiële vaste activaopbrengst verkoop van materiële vaste activaverwerving van overige financiële vaste activaverwerving van deelnemingenopbrengst verkoop van deelnemingen- 24,6- 657,833,822,1- 22,811,8-- 474,647,2- 38,3- 41,75,5netto kasstroom verkregen uit investeringsactiviteiten- 637,5- 501,9kasstroom voor financieringsactiviteiten630,2639,1kasstroom uit financieringsactiviteitenafname in kortlopende schuldenaflossing langlopende schuldenopname langlopende schuldenaandeel van derden (uitbreiding, inkrimping en dividend)betaald dividend- 105,8- 283,745,353,5- 155,5- 1.602,4- 171,81.127,2- 11,0- 108,9netto kasstroom gebruikt voor financieringsactiviteiten- 446,2- 766,9netto kasstroom verkregen uit/gebruikt voor doorlopende activiteiten184,0- 127,881

edragen in miljoenen euro’s20042003netto kasstroom verkregen uit/gebruikt voor doorlopende activiteiteneffect van koers- en consolidatiewijzigingen op kaspositiessaldo liquide middelen begin boekjaar184,017,8141,1- 127,817,9251,0saldo liquide middelen ultimo boekjaar342,9141,1aanvullende informatietoename in operationeel werkkapitaal:afname in debiteuren en vooruitbetaalde kostentoename/afname in voorradentoename/afname in crediteuren en nog te betalen kosten130,9- 20,454,8123,13,2- 50,3165,376,0netto kasuitgaven gedurende het jaar voor:belastingen over het resultaat- 98,5- 72,8winst op verkoop van activa:kasstroom verkoop van activaboekwaarde van deze activa33,8- 32,447,2- 44,51,42,782

Geconsolideerd overzicht eigen vermogenbedragen in miljoenen euro’saantalgewoneaandelenaandelenkapitaalagioreserve0verigereservetotaaleigenvermogenstand per 31 december 2002149.732.196149,71.512,6613,42.275,7betaald dividend in het jaar---- 108,9- 108,9resultaat voor winstbestemming---388,8388,8stand per 31 december 2003149.732.196149,71.512,6893,32.555,6betaald dividend in het jaar---- 155,5- 155,5resultaat voor winstbestemming---426,3426,3terugneming goodwill---63,263,2betaalde goodwill bij overnames---- 3,1- 3,1stand per 31 december 2004149.732.196149,71.512,61.224,22.886,5Van het aantal gewone aandelen worden op 31 december2004 50.000 aandelen Essent N.V. (nominaal EUR 1,-) doorEssent N.V. in portefeuille gehouden.nieuwe informatie beschikbaar gekomen die aanleiding heeftgegeven voor een aanpassing van de destijds gemaakte goodwillberekening.De terugneming goodwill betreft hoofdzakelijk eencorrectie van de in 2002 ten laste van het eigen vermogengebrachte goodwill voor de verkrijging van een 49,9%-belangin de deelneming Stadtwerke Bielefeld GmbH door StadtwerkeBremen AG waarin de Groep een 51%-belang heeft. In 2004 isDe betaalde goodwill betreft de goodwill voor de verkrijgingvan een 51%-belang in de Duitse vennootschap Kom-Strom AGte Leipzig. Op 17 juni 2004 werd dit belang verkregen in dezeDuitse vennootschap. De resultaten worden vanaf de datum vanacquisitie volledig in de consolidatie van de Groep betrokken.83

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening en balansToelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekeningbedragen in miljoenen euro’s20042003noot 1. personeelslastensalarissensociale lastenpensioenlastenoverige personeelskosten579,957,275,966,9592,258,177,0- 10,4totaal779,9716,9noot 2. afschrijvingen en waardeverminderingen immateriële en materiële vaste activaafschrijving immateriële vaste activaafschrijving materiële vaste activawaardeverminderingen immateriële en materiële vaste activa4,4637,170,7-644,783,4totaal712,2728,1noot 3. kosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kostenmaterialenuitbesteed werkoverige kosten93,6586,1300,0116,5514,2257,4totaal979,7888,1noot 4. overige bedrijfskostentoevoegingen aan de voorzieningenniet-marktconforme kostenoverige bedrijfskosten95,5- 96,064,7108,8- 80,054,8totaal64,283,6De niet-marktconforme kosten bestaan uit een vrijval van in het verleden gevormde voorzieningenbij de Groep of haar deelnemingen, vanwege de afwikkeling van niet-marktconforme contracten.84

edragen in miljoenen euro’s20042003noot 5. bijzondere postenOnder het bedrijfsresultaat zijn de volgende bijzondere posten opgenomen:baten:resultaat verkoop beëindigde bedrijfsactiviteiten onder overige bedrijfsopbrengstenvrijval voorziening herstructurering onder personeelslastenniet-marktconforme kosten onder overige bedrijfskostenlasten:waardeverminderingen immateriële en materiële vaste activa onder afschrijvingen immateriële enmateriële vaste activakosten vervroegde pensionering/uittreding personeel onder personeelslastendotatie voorziening groot onderhoud en amovering onder overige bedrijfskosteneenmalige cross-border leasekosten onder overige bedrijfskosten-33,796,0- 70,7- 70,5- 25,0-0,18,680,0- 83,4--- 0,6totaal, per saldo lasten/baten- 36,54,7Het bedrijfsresultaat exclusief bijzondere posten bedraagt derhalve voor 2004 EUR 762,1 miljoen(2003: EUR 669,5 miljoen).noot 6. financiële baten en lastenrentebatenontvangen dividend33,03,539,50,1totaal financiële batenrentetoevoegingen voorzieningeneenmalige financieringskostenrentelasten36,5- 47,2- 24,9- 164,739,6- 54,9- 22,4- 172,4totaal financiële lasten- 236,8- 249,7totaal, per saldo lasten- 200,3- 210,1De eenmalige financieringskosten hebben betrekking op vervroegde aflossingen, een afgeslotenfinancieringsfaciliteit en een afkoop van een renteswap.85

in procenten20042003noot 7. belastingen over resultaat uit gewone bedrijfsuitoefeningDe bedrijfsactiviteiten van de Groep zijn onderworpen aan winstbelasting in verschillende Europeselanden met verschillende wettelijke winstbelastingtarieven.De aansluiting tussen het gewogen gemiddelde van de wettelijke winstbelastingtarieven uitgedruktin een percentage van het resultaat voor belasting en de effectieve belastingdruk is als volgt:nominaal wettelijk winstbelastingtarief in Nederlandverschil met nominale wettelijke winstbelastingtarieven in het buitenland34,50,434,50,8gewogen gemiddeld wettelijk winstbelastingtarief34,935,3belastingeffect van:niet-aftrekbare kostengebruikmaking verliescompensatie waarvoor geen actieve latentie uit hoofde vanverliescompensatie was gevormdnieuwe verliezen waarvoor geen actieve latentie uit hoofde van verliescompensatie is gevormdfiscale stimuleringsmaatregelenvrijgestelde winsten van deelnemingenresultaten vrij van belastingmutaties in de waardering van belastinglatentieseffect tariefwijziging in de waardering van belastinglatentiescorrecties voorgaande jaren0,4- 0,81,4- 1,4- 4,5- 5,6- 5,34,20,55,9- 12,81,0- 0,2- 1,9- 8,0- 2,0-- 0,2effectieve belastingdruk23,817,186

Toelichting op de geconsolideerde balansconcessies envergunningen20042003noot 8. immateriële vaste activaboekwaarde 1 januari--201,0herrubricering(de)consolidatieinvesteringenwaardeverminderingenafschrijvingen11,1- 0,924,6- 0,6- 4,411,1- 0,924,6- 0,6- 4,4-- 201,0---boekwaarde 31 december29,829,8-cumulatieve afschrijvingen4,44,4-De post concessies en vergunningen bestaat hoofdzakelijk uit verkregen rechten voorhet gebruik van gasopslagplaatsen. Gedurende de periode van aanbouw tot datum inproductiename zijn vooruitbetalingen op deze post verantwoord onder de materiëlevaste activa in de rubriek werken in uitvoering.De categorie concessies en vergunningen wordt in maximaal 60 jaar afgeschreven.anderevastebedrijfsmiddelenbedrijfsgebouwenen terreinenleidingeneninstallatieswerken inuitvoeringniet inproductieprocesopgenomenactiva20042003noot 9. materiële vaste activaboekwaarde 1 januari557,74.268,8798,8360,53,55.989,36.016,6herrubricering(de)consolidatieinvesteringendesinvesteringenwaardeverminderingafschrijvingen- 0,3- 1,613,3- 7,0- 1,9- 39,7199,4-312,4- 5,7- 60,4- 427,3- 41,51,4136,9- 3,9- 1,1- 169,5- 168,1-164,0- 15,9- 6,7-- 0,6----- 0,6- 11,1- 0,2626,6- 32,5- 70,1- 637,1-103,2642,1- 44,5- 83,4- 644,7boekwaarde 31 december520,54.287,2721,1333,82,35.864,95.989,3cumulatieve afschrijvingen984,49.002,6820,5-10,510.818,010.219,987

De herrubricering heeft betrekking op de ingebruikname vanimmateriële en materiële vaste activa in uitvoering, alsmedecorrecties voorgaand jaar.De investeringen in de rubriek werken in uitvoering zijninclusief investeringsverplichtingen gewaardeerd tegen devolle waarde bij ingebruikneming.De waardeverminderingen hebben met name betrekkingop de warmtekrachtcentrale te Eindhoven en de warmtenetwerkente Bremen.In de voorgaande jaren zijn door groepsmaatschappijen,of hun rechtsvoorgangers, cross-border leasetransacties aangegaanmet betrekking tot een aantal elektriciteitscentralesin Brabant, Limburg en Drenthe, gasnetwerken in Limburg,Brabant, Overijssel, Drenthe, Groningen en Friesland, alsmedehet elektriciteitsnetwerk te Maastricht en de afvalverbrandingsinstallatiete Wijster. Deze activa zijn opgenomen in degeconsolideerde balans.Door groepsmaatschappijen zijn in het verleden, metbetrekking tot een aantal kleine en middelgrote warmtekrachtcentralesin Brabant, Limburg, Overijssel, Drenthe en Zuid-Holland en windmolens in Brabant en Limburg, sale-and-leaseback transacties afgesloten. De netto baten uit deze transactieszijn nagenoeg geheel in het jaar van afsluiting verantwoord.De betrokken activa zijn opgenomen onder de materiëlevaste activa.De afschrijvingstermijnen van de belangrijkste categorieën materiële vaste activa zijn als volgt:gebouwen25-30 jaarwaterkrachtcentrales30-40 jaarconventionele productie-eenheden en grootschalige warmtekrachtcentrales15-25 jaarstortgaseenheden/bio-energiecentrales10-20 jaarkleinschalige warmtekrachtinstallaties10-15 jaardistributienetten gas, warmte en elektriciteit25-30 jaarglasvezelnetwerken20 jaarafvalverbrandingsinstallaties20 jaar88

edragen in miljoenen euro’s20042003noot 10. financiële vaste activaDe financiële vaste activa zijn als volgt samengesteld:deelnemingenvorderingen op deelnemingenlatente belastingvorderingeneffectenoverige financiële vaste activa472,1156,5213,074,3126,7363,5143,4254,165,2157,9totaal1.042,6984,1deelnemingenvorderingenop deelnemingen20042003stand 1 januari363,5143,4506,9543,4(de)consolidatieinvesteringendesinvesteringenwaardevermeerderingen/waardeverminderingenontvangen dividendenresultaat deelnemingen- 0,39,7- 11,8109,0- 65,967,9-28,1- 15,0---- 0,337,8- 26,8109,0- 65,967,9- 52,929,8- 5,5- 18,8- 43,754,6stand 31 december472,1156,5628,6506,9latentebelastingvorderingeneffectenoverige20042003stand 1 januari254,165,2157,9477,2425,9(de)consolidatietoevoegingenafnamenverstrekkingen en opwaarderingenaflossingen1,3104,0- 146,4---9,1----14,3- 46,95,5- 4,11,3127,4- 193,35,5- 4,10,5235,5- 175,54,8- 14,0stand 31 december213,074,3126,7414,0477,2stand 31 december totaal financiële vaste activa1.042,6984,1De waardevermeerdering deelnemingen betreft hoofdzakelijk de herwaardering van de deelnemingStadtwerke Bielefeld GmbH op grond van nieuwe informatie.89

edragen in miljoenen euro’s20042003noot 11. voorradengrond- en hulpstoffenonderhanden werkgereed product en handelsgoederen80,513,053,551,720,754,2totaal147,0126,6Onder de voorraden is rekening gehouden met een voorziening voor incourantheid vanEUR 10,5 miljoen voor het jaar 2004 (2003: EUR 10,3 miljoen).noot 12. vorderingenhandelsdebiteurenvorderingen op deelnemingenvooruitbetaalde kostente vorderen subsidiesongerealiseerde resultaten hedging energiecontractente vorderen inzake verkoop bedrijfsonderdelenoverige vorderingen861,428,831,683,136,0-112,21.014,324,833,823,7-52,2135,2totaal1.153,11.284,0Op de vorderingen op handelsdebiteuren is een voorziening in mindering gebracht voor het risico vanoninbaarheid van EUR 146,8 miljoen voor het jaar 2004 (2003: EUR 127,6 miljoen).noot 13. liquide middelenOnder de liquide middelen zijn begrepen alle kasmiddelen, de direct opvraagbare banktegoeden en kortlopende deposito’s.Hieronder zijn ultimo 2004 deposito’s tot een bedrag van EUR 43,5 miljoen opgenomen die niet vrij ter beschikking staan.90

edragen in miljoenen euro’s2003(de-)consolidatietoevoeging/vrijvalonttrek king2004noot 14. voorzieningenherstructurering energiesectorziektekostenverzekering (oud-)werknemersassurantiefonds eigen risicogroot onderhoud en amovering energiecentralespensioenenbelastinglatentieafwerking stortplaatsenoverig223,2107,914,089,4428,2149,4184,891,2----- 0,2--- 0,1- 9,618,2- 7,060,931,86,67,8- 11,1- 76,5- 7,6-- 12,0- 28,1- 20,1- 10,5- 22,5137,1118,57,0138,3431,7135,9182,157,5totaal1.288,1- 0,397,6- 177,31.208,1vergelijkend bedrag vorig boekjaar1.507,4- 9,70,9- 210,51.288,1Van de totale voorzieningen kan een bedrag van EUR 70,0 miljoen (2003: EUR 120,0 miljoen) als kortlopend worden aangemerkt.Herstructurering energiesectorDeze voorziening is de contante waarde van reedsbestaande verplichtingen per balansdatum die voortvloeienuit de noodzaak tot verdere reorganisatie en herstructureringvan de Groep. De rekenrente bedraagt 5%.Ziektekostenverzekering (oud-)werknemersDeze voorziening dekt de financiële verplichtingen metbetrekking tot de ziektekostenverzekering van (post-)actiefpersoneel. Bij het contant maken van de verplichtingen isgerekend met een rekenrente van 5% en is voorts rekeninggehouden met een sterftekans van de deelnemers en eenopbouw gedurende de actieve loopbaan.Assurantiefonds eigen risicoDe voorziening assurantiefonds eigen risico dient terdekking van risico’s waartegen de Groep zich niet of slechtsgedeeltelijk verzekert. De voorziening valt vanaf 2001 in vijfjaar vrij ten gunste van het resultaat.Groot onderhoudDeze voorziening is bestemd om de fluctuaties in dekosten van groot onderhoud van de elektriciteitscentrales enwarmtekrachtcentrales te egaliseren.Amovering centralesDeze voorziening is bestemd om in de toekomst de amoveringvan buiten bedrijf gestelde centrales te kunnen bekostigen.De beoogde hoogte van de voorziening is gesteld op EUR 4,5miljoen per productie-eenheid bij aanvang van de amovering.PensioenenVoor de werknemers zijn pensioenregelingen getroffen,waarbij de inhoud van de regeling in lijn ligt met de lokalewettelijke kaders, gebruikelijke arbeidsvoorwaardenen economische omstandigheden. De meeste pensioenverplichtingenzijn ondergebracht bij zelfstandigepensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen.De voorziening pensioenen die is gevormd in eigen beheer91

etreft de pensioentoezeggingen aan de medewerkers vanStadtwerke Bremen AG. Deze voorziening is actuarieelbepaald, rekening houdend met een rekenrente van6%. Sommige groepsmaatschappijen hebben daarnaast aangepensioneerden andere tegemoetkomingen dan pen sioenenverstrekt, voornamelijk ziektekostenvergoedingen.BelastinglatentieDe voorziening voor latente belastingverplichting heeftbetrekking op afwijkende fiscale waardering van activa enpassiva ten opzichte van de bedrijfseconomische waardering.De verplichting is berekend tegen het geldende tarief voor devennootschapsbelasting.Afwerking stortplaatsenDeze voorziening wordt gewaardeerd op basis van degeprognosticeerde uitgaven ten behoeve van de uit te voerenafwerking, samenhangende met de verhouding tussen de inhet verleden benutte en de in de toekomst nog te benuttenstortcapaciteit. De rekenrente bedraagt 5%.bedragen in miljoenen euro’sbandbreedterentegewogengemiddelderentepercentage2004aflossingsverplichting2005aflossingsverplichtingna 2005aflossingsverplichtingna 20092003noot 15. langlopende schuldenconverteerbare obligatiesMedium Term Notesachtergestelde leningenDebt Issuance Programmeobligatieleningonderhandse leningenniet-rentedragende schulden5,0%4,5-5,9%9,0%4,5%4,5%2,9-9,4%-5,0%5,0%9,0%4,5%4,5%5,4%-0,722,182,2139,71.000,0840,616,1-4,6---89,8-0,717,582,2139,71.000,0750,816,1--82,2-1.000,0340,313,20,731,282,2166,21.000,01.090,79,6totaal2,9-9,4%5,0%2.101,494,42.007,01.435,72.380,6De aflossingsverplichting over de eerstkomendevijf jaren is als volgt verdeeld:20042005200620072008200994,482,8232,6160,695,3totaalvergelijkend bedrag vorig boekjaar665,7811,5Onder de langlopende schulden worden leningen opgenomen die langer dan één jaar ter beschikking staan. De bedragen vooraflossing welke binnen één jaar vervallen, worden opgenomen onder de kortlopende rentedragende schulden.92

In de langlopende schulden zijn begrepen:Converteerbare obligatiesDe converteerbare obligaties zijn gedurende de resterendelooptijd van 2 jaar ter keuze van de houders om te zetten inniet-royeerbare certificaten van gewone aandelen in Molensvoor Milieu B.V. Gedurende de resterende looptijd wordt derente niet herzien. De conversieprijs is vastgesteld opEUR 227 per certificaat van nominaal EUR 227.schuldrest ultimo 2004 van EUR 555,0 miljoen zijn de volgendezekerheden afgegeven:- verpanding van huidige en toekomstige rechtenen vorderingen;- verpanding van roerende zaken;- verpanding van aandelen;- recht van eerste hypotheek op onroerendegoederen en erfpacht;- borgstelling.Medium Term NotesUltimo 2004 zijn door EDON Groep B.V. voor een bedragvan EUR 22,1 miljoen (2003: EUR 31,2 miljoen) MediumTerm Notes uitgegeven. De resterende looptijd bedraagt3 jaar. Gedurende deze looptijd wordt de rente niet herzien.Achtergestelde leningenDe achtergestelde leningen ad EUR 82,2 miljoen (2003:EUR 82,2 miljoen) zijn achtergesteld bij de vorderingen vanschuldeisers op EDON Groep B.V. De achtergestelde leningenzijn volledig ter beschikking gesteld door de aandeelhoudersen hebben een onbepaalde looptijd. Gedurende de looptijdwordt de rente niet herzien.Debt Issuance Programme/ObligatieleningUltimo 2004 staat onder deze faciliteit, groot EUR 2,0 miljard,een bedrag van EUR 1,1 miljard als langlopende schuld,waaronder de in 2003 uitgegeven obligatielening (EUR 1,0miljard). De obligatielening heeft een gemiddelde resterendelooptijd van 8,5 jaar en de overige leningen hebben een resterendelooptijd van 2,9 jaar. Gedurende deze looptijden wordtde rente niet herzien.Van de langlopende leningen zijn er een drietal opgenomenin Japanse yen (JPY). Het betreft een totaalbedrag van 9,0 miljardJPY/EUR 75,4 miljoen (2003: 9,0 miljard JPY/EUR 75,4 miljoen).Een bedrag van 6,0 miljard JPY/EUR 50,7 miljoen is opgenomenonder de Debt Issuance Programme en 3,0 miljard JPY/EUR24,7 is opgenomen onder de onderhandse leningen. De valutarisico’szijn afgedekt door cross-currency swaps.De geschatte marktwaarde van de langlopende rentedragendeschulden (inclusief aflossingsverplichting komendboekjaar) per 31 december 2004 bedraagt EUR 2,3 miljard(31 december 2003: EUR 2,6 miljard). De schatting is gebaseerdop contant gemaakte kasstromen. De disconteringsvoetenzijn gebaseerd op de in de markt voor de Groep geldenderente tarieven voor soortgelijke financieringen (met vergelijkbarelooptijden en voorwaarden).Niet-rentedragende schuldenDe niet-rentedragende schulden bedragen EUR 16,1 miljoen(2003: EUR 9,6 miljoen). Het betreft voornamelijk deposito’swelke door energieleveranciers zijn gestort ten behoeve vandoor Essent Netwerken B.V. te leveren diensten.Onderhandse leningenDe onderhandse leningen bedragen EUR 840,6 miljoen(2003: EUR 1.090,7 miljoen). De resterende looptijd bedraagt7 jaar. Gedurende deze looptijd wordt de rente niet herzien.Voor een gedeelte van de onderhandse leningen met een93

edragen in miljoenen euro’s20042003noot 16. kortlopende rentedragende schulden en overlopende passivaaflossingsverplichting langlopende schuldenkasgeldleningen, commercial paper, etc.kredietinstellingen94,4375,883,7129,1530,6-totaal553,9659,7Het gewogen gemiddelde rentepercentage van de post kasgeldleningen, commercial paper, etc. is 2,28%.De Groep beschikt per 31 december 2004 over EUR 2,0 miljard (2003: EUR 1,5 miljard) aan gecommitteerde banklijnen meteen looptijd tot december 2009. Aan deze lijnen zijn geen zekerheden verbonden, noch een zogenaamde repeterende MaterialAdverse Change clausule. Wel zijn de volgende financiële ratio’s afgesproken:- een minimale Rentedekking van 3,5;- een maximale Leverage ratio van 3,75.bedragen in miljoenen euro’s20042003noot 17. kortlopende niet-rentedragende schulden en overlopende passivaleveranciersbelastingen en premies sociale verzekeringenschulden aan deelnemingenvergoeding aan personeelvooruitontvangen bedrageninvesteringsverplichtingente betalen rentenog te betalen koopsommen deelnemingenafvoerverplichtingennog te betalen onderhoudskostente betalen MEP / B-MAPoverig745,5224,533,3187,018,5136,450,128,215,824,911,1181,6748,5223,336,3117,919,2167,653,442,26,97,77,3168,3totaal1.656,91.598,6Door de afloop van het B-MAP is Essent, na een periode van tien jaar, eind 2000 gestopt met het innen van de B-MAP heffing.De nog niet uitgegeven gelden zijn conform de ‘set van afspraken 1997’ en aanvullende afspraken met de minister toegezegd enopgenomen onder de kortlopende schulden. Het bedrag aan toezeggingen bedraagt EUR 6,6 miljoen. Jaarlijks wordt over detoezeggingen en bestedingen verantwoording afgelegd aan het Ministerie van Economische Zaken via EnergieNed.94

noot 18. vennootschapsbelastingDe waarde van de diverse groepen activa in de fiscaleopeningsbalans per 1 januari 1998 is hoger dan de waardein de Groepsbalans, enerzijds omdat de fiscale waarde meerrecent is afgeleid uit de vervangingswaarde en anderzijdsomdat fiscaal langere afschrijvingstermijnen worden gehanteerd.Daarom is met betrekking tot de activa op de fiscaleopeningsbalans een actieve belastinglatentie gevormd.Waardering van de compensabele verliezen vindt alleenplaats indien er zekerheid is dat compensatie mogelijk is opvoorzienbare termijn. De mogelijkheden tot compensatieworden jaarlijks beoordeeld. De Groep heeft compensabeleverliezen tot een bedrag van EUR 336,9 miljoen (2003: EUR317,8 miljoen). De boekwaarde van de uit hoofde van dezeverliezen te verrekenen belasting bedraagt, bij toepassingvan bovenstaande waarderingsmethoden, op 31 december2004 EUR 3,6 miljoen (2003: EUR 58,5 miljoen ).compensabel verliesboekwaardebedragen in miljoenen euro’s2004200320042003Nederlandoverige landen265,371,6281,935,92,90,752,95,6totaal336,9317,83,658,5Deze verliezen zijn onbeperkt compensabel.bedragen in miljoenen euro’s20042003latente belastingenDe latente belastingpositie is als volgt opgebouwd:actieve belastinglatenties opgenomen onder de financiële vaste activapassieve belastinglatenties opgenomen onder voorzieningen213,0- 135,9254,1- 149,4totaal77,1104,795

activa2004passiva2004activa2003passiva2003Actieve en passieve belastinglatenties hebben betrekking op de volgendebalansposten:materiële vaste activavoorzieningen194,415,0135,9-195,6-149,4-totaal209,4135,9195,6149,4per saldo activacompensabele verliezen73,53,646,258,5totaal latente belastingen77,1104,7Niet uit de balans blijkende verplichtingen en activaHuur en leaseDe Groep heeft huur- en leasecontracten afgesloten vooronder meer vervoermiddelen, gebouwen, installaties eninventaris. De totale verplichting bedraagt EUR 156,2 miljoen(2003: EUR 144,6 miljoen).looptijd in jaren< 1 jaar 1-5 jaar > 5 jaarhuur en lease 17,3 59,4 79,5VerkoopverplichtingenDe Groep sluit langlopende verkoopcontracten af metvariabele looptijden en diverse contractvoorwaarden.Cross-border leasetransactiesMet betrekking tot in voorgaande jaren afgesloten crossborderleasetransacties (CBL’s), met een totale transactiewaardevan ongeveer USD 6 miljard/EUR 4,4 miljard, bestaancontractuele voorwaardelijke en onvoorwaardelijke rechtenen verplichtingen. De nakoming van deze verplichtingen isdoor Essent N.V. gegarandeerd.InkoopverplichtingenVoor het opwekken van elektriciteit maakt de Groeponder andere gebruik van kolen en gas als brandstof.De Groep heeft langlopende brandstofcontracten metlooptijden variërend van 2005 tot 2016. Het totaal van de aangeganeinkoopverplichtingen bedraagt EUR 4.166,0 miljoen(2003: EUR 3.985,0 miljoen).96

oekwaardehypothecaireobjectafloopjaartransactiejaartransactiewaarde(in miljoenenUSD)boekwaarde31 december2004 (in miljoeneneuro’s)zekerheid31 december2004 (in miljoeneneuro’s)Afgegeven L/C(in miljoenenUSD)netwerken1998-20002016-20273.079431-273productie en overige1994-20002016-20272.785755755100totaal5.8641.186755373CBL’s zijn financieringstransacties, waarbij in een serieaan elkaar gekoppelde transacties groepsmaatschappijengebruiksrechten op bedrijfsmiddelen met een langelevensduur, voor een lange termijn hebben overgedragenaan derden-beleggers en vervolgens van deze derden vooreen kortere periode hebben teruggehuurd. Aan het eindevan de tweede huurperiode welke staat vermeld in bovenstaandetabel, hebben de groepsmaatschappijen het rechtom tegen een vooraf vastgestelde vaste vergoeding dezetransacties te beëindigen door middel van de uitoefeningvan een koopoptie.De leaseverplichtingen voor de komende vijf jaren(in miljoenen USD) zijn als volgt verdeeld:2005 315,02006 364,02007 354,02008 354,0Teneinde te zijner tijd de beschikking te hebben overvoldoende gelden om de koopoptie te kunnen uitoefenen, iseen deel van de bij het aangaan van de transacties ontvangengelden belegd in financiële instrumenten met de hoogstekredietbeoordeling.Het geheel van de transacties waarborgt dat de groepsmaatschappijenjuridisch en economisch eigenaar zijngebleven van de bedrijfsmiddelen, en dat de derdenin hun land van vestiging bepaalde fiscale voordelen kunnenbehalen, welk voordeel met de groepsmaat schappijen isgedeeld op het moment van het aangaan van de transacties.2009 413,0Bij het aangaan van de leases zijn deposito’s gevormd terdekking van de betalingsverplichting van de leasetermijnen.Zij vormen onderdeel van de afweging die is gemaakt doorEssent N.V., op grond waarvan is besloten de cross-borderleases als niet uit de balans blijkende verplichting te behandelenen zijn derhalve ook niet in de balans per 31 december2004 opgenomen. De deposito’s bedragen eind 2004 circaUSD 5,1 miljard/EUR 3,8 miljard (2003: USD 4,8 miljard/EUR 3,6 miljard).97

inmiljoenenUS dollarsinmiljoeneneuro’sEssent N.V. staat garant voor de kosten van vervroegde beëindiging van de leases, waarbij deaanwezige deposito’s ter dekking van de betalingsverplichtingen van de leasetermijnen kunnenworden verrekend. Het hiermee gemoeide risico bedraagt ultimo 2004:voor leases op netwerkactivavoor leases op productie en overige activa1.095,0583,0817,2435,1garanties op leaseverplichtingen1.678,01.252,3Op verzoek van één van de beleggers is een deelneming, met een oorspronkelijke transactiewaardevan USD 150 miljoen, in een productielease voortijdig beëindigd.Afgegeven garantiesDe Groep heeft voor een aantal groepsmaatschappijen endeelnemingen garanties afgegeven ten behoeve van derden vooreen totaal van EUR 575,8 miljoen (2003: EUR 441,2 miljoen).looptijd in jaren< 1 jaar 1-5 jaar > 5 jaargaranties 43,3 68,8 463,7OptiesDe door Essent N.V. afgegeven put-optie aan de BremerVersorgungs- und Verkehrsgesellschaft mbh (BVV) is doorBVV zonder uitoefening teruggegeven. De onderliggendeaandelen in Stadtwerke Bremen AG zijn door BVV verkochtaan EWE AG, waardoor deze onderneming nu 49% van deaandelen houdt van Stadtwerke Bremen en Essent 51%.Door Stadtwerke Bremen AG is een put-optie afgegevenaan de stad Bielefeld voor de 50,1% van de aandelen die destad Bielefeld houdt in Stadtwerke Bielefeld GmbH. Tot31 december 2005 heeft de stad Bielefeld het recht haaraandelen geheel of gedeeltelijk te verkopen aan StadtwerkeBremen AG.Daarnaast is door Stadtwerke Bremen AG een optie afgegevenaan de stad Bielefeld, waarin aan de stad het recht istoegekend het openbaar vervoersbedrijf dat deel uitmaaktvan Stadtwerke Bielefeld, door de stad tegen een overeengekomencompensatiebedrag, of een derde partij over te (laten)nemen. Bij overname voor 31 december 2005 bedraagt hetcompensatiebedrag EUR 128,0 miljoen, bij overname na31 december 2005 geldt een compensatiebedrag vanEUR 102,0 miljoen. Voor deze tweede optie is geen explicietevervaldatum overeengekomen.De maximum uitoefenprijs van de twee aan de stadBielefeld afgegeven opties is EUR 556 miljoen.Door de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij N.V. isaan Essent N.V. een call-optie verleend waarin Essent hetrecht heeft 30,1% van de aandelen Afvalverbranding Zuid-Nederland N.V. (AZN) te verwerven. Hiermee kan de Groepop ieder moment tot 1 januari 2018 haar huidige belang inAZN uitbreiden tot 80%.98

Risico’sGerechtelijke procedures en juridische geschillenUltimo 2004 was een aantal groepsmaatschappijenvan de Groep betrokken bij verschillende rechtszaken enjuridische geschillen. Op basis van een inschatting vanhet financieel risico zijn, voor zover dit noodzakelijk werdgeacht, voorzieningen getroffen.Mogelijke splitsing energiebedrijvenDoor de minister van Economische Zaken zijn in hetvoorjaar 2004 voorstellen gedaan met betrekking tot debeperking van de bedrijfsactiviteiten van energiebedrijventot ofwel netwerkactiviteiten ofwel overige (productie- enlevering) activiteiten. Deze beperking zou van kracht wordenop 1 januari 2007.Ook wordt voorzien dat de doorlopende kosten van degesplitste activiteiten gezamenlijk hoger zullen zijn dande doorlopende kosten van de huidige geïntegreerdeonderneming, hetgeen kan leiden tot hogere kosten voorservice aan afnemers van de Groep, tot opwaartse drukop de energieprijzen en dus tot een verslechtering van deconcurrentiepositie van de Groep.Het ligt in de lijn der verwachtingen dat in de loopvan 2005 duidelijk wordt of, en zo ja in welke mate, devoorstellen van de minister in wetgeving worden omgezet.Alsdan zullen de gevolgen van de dan geldende wetgevingin de groepsjaarrekening verwerkt worden.Realisatie van deze vérstrekkende voorstellenzou betekenen dat de huidige samenstellingvan bedrijfsactiviteiten van Essent na 2006 nietgecontinueerd kan worden. Splitsing van de Nederlandseactiviteiten gaat gepaard met belangrijke eenmaligekosten voor de heronderhandeling van financieringsen(cross-border) leasecontracten, en omvangrijkeuitgaven voor de mogelijke voortijdige beëindigingvan (cross-border) leasetransacties, alsmede voor deinrichting van nieuwe systemen voor geautomatiseerdegegevensverwerking. De mogelijke splitsing brengteveneens risico’s met zich met betrekking tot de fiscalegevolgen van in het verleden uitgevoerde interneherstructureringen die, na splitsing, niet langer gedektworden door de bestaande uitzonderingen in de diversefiscale wetten voor dergelijke herstructureringen binnenfiscale eenheden, immers de fiscale eenheden binnende Groep zullen worden gesplitst. Naar inschatting vanEssent N.V. hebben deze eenmalige kosten, uitgavenen risico’s een materiële nadelige invloed op het eigenvermogen en netto resultaat van de Groep.99

Overige informatieFinanciële instrumentenDe Groep voert actief risicobeleid, waardoor risico’sdoor procedures, gestelde limieten en organisatorischemaatregelen tot een voor de Groep acceptabel niveau zijngebracht. Hierbij wordt een afweging gemaakt tussen het afte dekken risico en de daarmee samenhangende kosten. Hetrisicobeleid is erop gericht om op korte termijn de koers- enrenteschommelingen te beperken en op lange termijn devigerende marktwisselkoersen en marktrentes te volgen.31 december 2004looptijd in jareninterestrisico’snominalewaardemarktwaarde< 1 jaar1-5 jaar> 5 jaarrenteswaps328,0- 23,950,0137,9140,131 december 2003looptijd in jarennominalewaardemarktwaarde< 1 jaar1-5 jaar> 5 jaarrenteswaps527,0- 29,1-127,0400,031 december 2004looptijd in jarenvaluta en overige risico’snominalewaardemarktwaarde< 1 jaar1-5 jaar> 5 jaarvalutatermijncontractenweerswap2.208,84,22.188,5- 4,21.712,24,2496,6---31 december 2003looptijd in jarennominalewaardemarktwaarde< 1 jaar1-5 jaar> 5 jaarvalutatermijncontractenweerswap1.078,34,21.090,4- 4,2850,84,2227,5---100

GoederenhandelOnderstaand overzicht heeft zowel betrekking op aangegane verplichtingen als op vorderingen welke zijn aangegaan in devorm van financiële instrumenten en fysieke goederenhandel.31 december 2004looptijd in jarennominalewaardemarktwaarde< 1 jaar1-5 jaar> 5 jaarelektriciteitgaskolenolie6.425,91.365,51.701,61.523,46.437,51.368,21.739,01.464,04.668,31.179,61.514,11.221,81.757,6185,9187,5301,6----31 december 2003looptijd in jarennominalewaardemarktwaarde< 1 jaar1-5 jaar> 5 jaarelektriciteitgaskolenolie6.072,73.143,32.135,2834,26.079,23.141,52.204,8785,14.633,03.140,31.718,5607,31.439,73,0416,7226,9----Te beëindigen bedrijfsactiviteitenIn 2003 heeft de Groep besloten een aantal activiteitenin het segment Milieu te vervreemden. Gedurende deperiode daarna zijn verscheidene groepsmaatschappijenen deelnemingen verkocht. Het verkoopproces van de voorverkoop aangemerkte activiteiten Converteren, Bouwstoffenen Dienstverlening Gemeenten is evenwel stopgezet. Het bleekniet mogelijk deze activiteiten op een door de Groep gewenstemanier bij derden onder te brengen. De betrokken activiteitenworden binnen het Milieu segment van de Groep voortgezet.Voor enkele kleine deelnemingen is het lopende verkoopproceszo goed als afgerond. Daarnaast is het belang inVan Gansewinkel Groep B.V. in januari 2005 verkocht.101

Segmentinformatie per bedrijfssegmentEssent onderscheidt de bedrijfssegmenten Energie, Kabel,Milieu en Overig.Tot het segment Kabel behoren activiteiten zoals delevering van kabeltelevisie en -audio, het aanbieden vaninternetdiensten waaronder breedband internet (@Home) enoverige diensten op het gebied van tele- en datacommunicatie.Tot het segment Energie worden de producten Elektriciteiten Gas gerekend. Binnen het product Elektriciteit worden deactiviteiten productie, transport en levering van Elektriciteittoegerekend. Binnen het product Gas worden de activiteitentransport en levering van Gas toegerekend.Tot het segment Milieu behoren alle activiteiten die gerichtzijn op het verbranden van afval en beheer van stortplaatsen.Onder het segment Overig zijn de resterende activiteitenopgenomen.segmentinformatieelektriciteitsegment energiegassegmentkabelsegmentmilieuoverig/eliminatiestotaalwinst- en verliesrekening200420032004200320042003200420032004200320042003netto-omzetaan derdentussen segmenten3.324,7356,83.156,4455,52.780,540,42.691,339,4414,122,4378,618,4413,50,5411,42,3480,5- 420,1492,9- 515,67.413,3-7.130,6-totaal3.681,53.611,92.820,92.730,7436,5397,0414,0413,760,4- 22,77.413,37.130,6lastenkosten3.194,73.125,92.666,72.567,0346,7330,3375,6435,7104,0- 2,56.687,76.456,4resultaat van het segment486,8486,0154,2163,789,866,738,4- 22,0- 43,6- 20,2725,6674,2resultaat deelnemingen79,638,7EBIT805,2712,9financiële lastenfinanciële baten- 236,836,5- 249,739,6resultaat voor belastingen604,9502,8belastingenbelang derden- 144,5- 34,1- 86,1- 27,9netto resultaat426,3388,8102

elektriciteitsegment energiegassegmentkabelsegmentmilieuoverig/eliminatiestotaalbalans200420032004200320042003200420032004200320042003activadeelnemingen3800,9412,03.634,7301,51.378,271,21.407,944,5874,13,1926,35,3455,068,9458,170,71.443,573,41.591,284,97.951,7628,68.018,2506,9totaal8.580,38.525,1verplichtingen1.983,81.578,3815,3738,91.049,21.220,5654,2677,1923,41.583,15.425,95.797,9niet-gealloceerd groepsvermogen3.154,42.727,2totaal8.580,38.525,1elektriciteitsegment energiegassegmentkabelsegmentmilieuoverig/eliminatiestotaaloverige informatie200420032004200320042003200420032004200320042003investeringen vaste activa358,8291,070,3128,9102,562,89,04,5110,6154,9651,2642,1afschrijvingen308,1317,672,880,0117,1125,055,861,787,760,4641,5644,7waardevermindering25,581,46,7-2,4--0,436,11,670,783,4afzet:- elektriciteit (GWh)- gas (mln m 3 )- warmte (Gj x 1.000)- afvalverwerking (ton x 1.000)49.355---47.855----15.336---14.804-------------5.351---5.592--20.493---15.030-49.35515.33620.4935.35147.85514.80415.0305.592aantal klanten (x 1.000)2.4712.5751.9441.9441.7681.7495656werknemersgegevens:gemiddeld aantalgemiddeld aantal fte’s6.7216.3827.2216.9422.4592.3432.3522.2601.0741.0471.0791.06278978386282696091389385812.00311.46812.40711.948De Groep heeft in 2004 in totaal GWh 8.694 (2003: GWh 8.981) afgenomen van aan haar gelieerde joint-ventures.103

De Groep onderscheidt de geografische segmenten Nederland, Duitsland en Overig.Nederland Duitsland Overig totaalgeografische segmentinformatie20042003200420032004200320042003netto-omzet aan derden6.381,16.190,2977,3921,054,919,47.413,37.130,6activa6.504,86.884,22.047,41.621,928,119,08.580,38.525,1investeringen vaste activa374,5442,8270,7199,36,0-651,2642,1werknemersgegevens:gemiddeld aantalgemiddeld aantal fte’s9.3758.9269.7019.3322.5762.4902.6792.5895252272712.00311.46812.40711.948104

Vennootschappelijke winst- en verliesrekeningbedragen in miljoenen euro’snoot20042003resultaat deelnemingensaldo overige baten en lasten1396,829,5320,967,9netto resultaat426,3388,8105

Vennootschappelijke balansvoor winstbestemmingbedragen in miljoenen euro’snoot31 december 200431 december 2003activavaste activamateriële vaste activafinanciële vaste activa234,03.838,05,03.296,5totaal vaste activa3.842,03.301,5vlottende activavorderingenliquide middelen451.444,53,51.342,4-totaal vlottende activa1.448,01.342,4totaal activa5.290,04.643,9passivaeigen vermogenaandelenkapitaalagioreserveoverige reserve678149,71.512,61.224,2149,71.512,6893,3totaal eigen vermogen2.886,52.555,6voorzieningenlanglopende schulden910190,41.113,6215,71.102,4kortlopende schulden en overlopende passivakortlopende rentedragende schulden en overlopende passivakortlopende niet-rentedragende schulden en overlopende passiva1112947,3152,2658,9111,3totaal kortlopende schulden en overlopende passiva1.099,5770,2totaal passiva5.290,04.643,9106

Toelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekeningen balansToelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekeningnoot 1. saldo overige baten en lastenIn het saldo overige baten en lasten is een bedrag ad EUR 1,9 miljoen opgenomen voor beloning bestuurders.Beloning leden van de Raad van Bestuurnaambedragen in duizenden euro’svastinkomenvariabelinkomen 1pensioen -kosten 2In 2004 zijn aan de leden van de Raad van Bestuur de volgende vaste en variabelebeloningen uitbetaald:M.A.M. Boersma49922795R. de Jong35010166M.M. van ’t Noordende34095541 Het in 2004 uitgekeerde bedrag (op basis van resultaten 2003).2 Betreft kosten pensioenregeling zoals in rekening gebracht door het pensioenfonds; een deel van deze kostenwordt via een bijdrage van de bestuurder verrekend.Het totaal van de in 2004 ten laste van het resultaat gebrachte vaste en variabele beloningen voor de leden van de Raad vanBestuur bedraagt EUR 1,9 miljoen (2003: EUR 2,3 miljoen). In 2004 zijn geen bedragen ten laste van het resultaat gebracht uithoofde van beloningen van vroegere leden van de Raad van Bestuur.In het kader van het Lange Termijn Bonusplan (LTB) zijn onderstaande LTB-eenheden toegekend aan de leden van de Raad van Bestuur.naamjaaraantaltoegekendeeenhedenvervaldatumM.A.M. Boersma2003200470.76824.95420082009R. de Jong2003200420.33815.74020082009M.M. van ’t Noordende2003200418.54713.08720082009107

De bonusuitkering onder het Lange Termijn Bonusplanvindt plaats na vaststelling door de aandeelhouders van dejaarrekening over het vijfde jaar na toekenning van de LTB’s,indien en voorzover de toegekende LTB-eenheden op datmoment een positieve waarde vertegenwoordigen, hetgeenhet geval is als de winst per aandeel over het vijfde jaar hogeris dan de winst per aandeel over het jaar, voorafgaand aan hetjaar van toekenning. De waarde van de eenheden is afgeleidvan de door de aandeelhouders vastgestelde winst per aandeelen bedraagt per ultimo 2004 voor de eenheden toegekendin 2003, EUR 8,11 per eenheid en voor de eenheden toegekendin 2004, EUR 2,52 per eenheid. In het Lange TermijnBonusplan participeren circa 20 topmanagers. De stand vande voorwaardelijke verplichting onder dit plan bedraagt eind2004 circa EUR 1,7 miljoen (2003: EUR 1,0 miljoen), waarvancirca 60% betrekking heeft op de voorwaardelijke verplichting,opgebouwd uit hoofde van de toekenning van LTB-eenhedenaan de leden van de Raad van Bestuur.Beloning leden van de Raad van Commissarissennaambedragen in euro’sbeloningIn 2004 zijn voor de leden van de Raad van Commissarissen de volgende vaste beloningen tenlaste van het resultaat gebracht:J.V.H. Pennings, voorzitterJ.A.M. Hendrikx, vice-voorzitterD.D.P. BosscherJ.H.M. Bronckers, lid auditcommissieB. BijvoetF.J.M. Houben 1R. Lanning, lid auditcommissieA.G. van LeersumP.W. MoerlandR. Pieterse, voorzitter auditcommissieG.H.B. Verberg 2H.G. Vos33.25025.21019.93525.14519.93517.44325.14519.93519.93525.1456.64519.9351 De heer Houben is op 15 november 2004 afgetreden als lid van de Raad van Commissarissen.2 De heer Verberg is op 1 september 2004 benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen.108

Toelichting op de vennootschappelijke balansandere vastebedrijfsmiddelenbedrijfsgebouwenenterreinen20042003noot 2. materiële vaste activaboekwaarde 1 januari4,30,75,05,6(des)investeringenafschrijvingen-- 0,4- 0,3- 0,3- 0,3- 0,70,2- 0,8boekwaarde 31 december3,90,14,05,0cumulatieve afschrijvingen1,01,02,01,520042003noot 3. financiële vaste activaDe financiële vaste activa zijn als volgt samengesteld:deelnemingenvorderingen op deelnemingenoverige financiële vaste activa3.835,8-2,23.291,80,34,4totaal3.838,03.296,5deelnemingenvorderingenop deelnemingenoverigefinanciëlevaste activa20042003stand 1 januari3.291,80,34,43.296,52.951,8uitbreiding belangagiostortingresultaat deelnemingenontvangen dividendenverstrekte leningenaflossingenoverige2,385,1396,8---59,8------ 0,3-----0,1- 0,9- 1,42,385,1396,8-0,1- 1,258,42,382,1320,9- 5,02,4- 59,41,4stand 31 december3.835,8-2,23.838,03.296,5De post Overige betreft hoofdzakelijk de herwaardering van de deelneming Stadtwerke Bielefeld GmbHals gevolg van nieuwe informatie.109

20042003noot 4. vorderingengroepsmaatschappijenbelastingen en premies sociale verzekeringenoverige vorderingen1.324,9117,12,51.333,17,81,5totaal1.444,51.342,4noot 5. liquide middelenOnder de liquide middelen zijn begrepen alle kasmiddelen en de directe opvraagbare banktegoeden. Alle liquide middelen staanter vrije beschikking.noot 6. geplaatst en volgestort aandelenkapitaalHet maatschappelijk aandelenkapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 300 miljoen. Dit betreft 300 miljoen aandelen vanelk EUR 1,-. Hiervan zijn ultimo 2004 149.732.196 aandelen geplaatst en volgestort. Op 31 december 2004 worden 50.000 aandelenEssent N.V. (nominaal EUR 1,-) gehouden door Essent N.V., voorheen gehouden door de groepsmaatschappijen EDONGroep B.V. alsmede Essent Zuid B.V. In 2005 worden deze aandelen ingetrokken.noot 7. agioreserveIn het verslagjaar is de agioreserve niet gewijzigd.20042003noot 8. overige reservestand per 1 januariresultaat in het jaarbetaald dividend in het jaarterugneming goodwillbetaalde goodwill bij overnames893,3426,3- 155,563,2- 3,1613,4388,8- 108,9--stand per 31 december1.224,2893,3110

De terugneming goodwill betreft hoofdzakelijk een correctie als gevolg van nieuwe inzichten van de in 2002 ten laste van heteigen vermogen gebrachte goodwill voor de verkrijging van een 49,9%- belang in de deelneming Stadtwerke Bielefeld GmbH.De betaalde goodwill betreft de goodwill voor de verkrijging van een 51%-belang in de Duitse vennootschap Kom-Strom AGte Leipzig. Op 17 juni 2004 werd dit belang verkregen in deze Duitse vennootschap. De resultaten worden vanaf de datum vanacquisitie volledig in de consolidatie van de groep betrokken.De verwerking van goodwill in het eigen vermogen is consistent met voorgaande jaren.2003(de-)consolidatietoevoeging/vrijvalonttrekking2004noot 9. voorzieningenherstructurering energiesectorziektekostenverzekering (oud-)werknemersassurantiefonds eigen risico97,7104,014,0---7,617,9- 7,0- 36,9- 6,9-68,4115,07,0totaal215,7-18,5- 43,8190,4vergelijkend bedrag vorig boekjaar261,6-- 103,857,9215,7bandbreedterentegewogengemiddelderentepercentage2004aflossingsverplichting2005aflossingsverplichtingna 2005aflossingsverplichtingna 20092003noot 10. langlopende schuldenDebt Issuance Programmeobligatieleningonderhandse leningen4,5%4,5%3,4-5,4%4,5%4,5%5,4%77,71.000,036,4--0,577,71.000,035,9-1.000,024,782,71.000,024,7totaal3,4-5,4%4,5%1.114,10,51.113,61.024,71.107,4Onder de langlopende schulden worden leningen opgenomen die langer dan één jaar ter beschikking staan. De bedragen vooraflossing welke binnen één jaar vervallen, worden opgenomen onder de kortlopende rentedragende schulden.111

2004De aflossingsverplichting over de eerstkomende vijf jaren is als volgt verdeeld:200520062007200820090,50,562,6-25,8totaal89,4vergelijkend bedrag vorig boekjaar56,920042003noot 11. kortlopende rentedragende schulden en overlopende passivaaflossingsverplichting langlopende schuldenkasgeldleningen, commercial paper, etc.kredietinstellingen0,5339,8607,05,0391,8262,1totaal947,3658,9Het gewogen gemiddelde rentepercentage van de post kasgeldleningen, commercial paper, etc. is 2,28%.De bankrekeningen van Essent N.V. zijn opgenomen in rente- en saldicompensatiecircuits bij banken.20042003noot 12. kortlopende niet-rentedragende schulden en overlopende passivaleverancierste betalen renteschulden aan groepsmaatschappijenoverig32,827,57,784,216,329,02,763,3totaal152,2111,3112

OverigeHet aantal werknemers per 31 december 2004 bedroeg 262 (2003: 193).Niet uit de balans blijkende verplichtingenEssent N.V. is hoofd van de fiscale eenheid Essent N.V. voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting en is derhalvehoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschulden van deze fiscale eenheden.113

Overige gegevensAccountantsverklaringOpdrachtWij hebben de jaarrekening 2004 van Essent N.V. te Arnhem gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheidvan het bestuur van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekeningte verstrekken.WerkzaamhedenOnze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten.Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate vanzekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat.Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van debedragen en de toelichtingen in de jaarrekening.Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van dejaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die het bestuur van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmedeeen evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormtvoor ons oordeel.OordeelWij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en samenstelling van het vermogen op31 december 2004 en van het resultaat over 2004, in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voorfinanciële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW.Arnhem, 9 maart 2005Ernst & Young Accountants114

WinstbestemmingStatutaire bestemming van het resultaatOvereenkomstig artikel 37 van de statuten staat de winst, voorzover deze niet wordt gereserveerd of krachtens door de vennootschaptoegekende winstrechten dient te worden uitgekeerd, ter vrije beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders.Ieder aandeel is gelijkelijk tot de winst gerechtigd.Voorstel bestemming resultaat boekjaar 2004De winst- en verliesrekening sluit met een saldo winst van EUR 426,3 miljoen. Het voorstel tot bestemming van de winst is als volgt:20042003voorgesteld c.q. betaald dividendtoevoeging aan de algemene reserve170,5255,8155,5233,3totaal426,3388,8115

Belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen van Essent N.V.per 31 december 2004Groepsmaatschappijen vestigingsplaats aandeel Essent Groep 403- verklaringsegment energieEssent Energie B.V. ’s-Hertogenbosch 100,0% jaEssent Energie Productie B.V. ’s-Hertogenbosch 100,0% neeEssent Energy Trading B.V. Eindhoven 100,0% jaEssent Energie Verkoop Nederland B.V. ’s-Hertogenbosch 100,0% jaEssent Belgium N.V. Antwerpen 100,0% neeEssent Netwerken B.V. ’s-Hertogenbosch 100,0% jaEssent Netwerk Brabant B.V. ’s-Hertogenbosch 100,0% jaEssent Netwerk Friesland B.V. Leeuwarden 100,0% jaEssent Netwerk Limburg B.V. Landgraaf 100,0% jaEssent Netwerk Noord N.V. Groningen 100,0% jaEssent Retail B.V. ’s-Hertogenbosch 100,0% jaEssent Retail Bedrijven B.V. Arnhem 100,0% jaEssent Retail Energie B.V. Roermond 100,0% jaN.V. Nutsbedrijven Maastricht Maastricht 85,6% neeEemspolder LP B.V. Groningen 100,0% neeDeutsche Essent GmbH Düsseldorf 100,0% neeWinkra-Energie GmbH Hannover 100,0% neeStadtwerke Bremen AG Bremen 51,0% neeKom-Strom AG Leipzig 51,0% neesegment kabelEssent Kabelcom B.V. Groningen 100,0% jaCasTel Media B.V. Groningen 100,0% jaEssent Kabelkom Network & Access Services B.V. Groningen 100,0% jaEssent Kabelcom Telecom & Media Services B.V. Groningen 100,0% ja@Home Benelux B.V. Amsterdam 100,0% jasegment milieuEssent Milieu B.V. Zwolle 100,0% neeB.V. Berkel Milieu Bedrijven Zutphen 100,0% neeCR-Recycling B.V. Roosendaal 100,0% neeInsulinde Recycling en Milieu B.V. Amsterdam 100,0% neeN.V. Sturing Afvalverwijdering Limburg Maastricht 100,0% neeN.V. Sturing Afvalverwijdering Noord-Brabant Tilburg 100,0% neeVAM Wijster Compostering B.V. Wijster 100,0% neeAfvalverbranding Zuid-Nederland N.V. 1 Eindhoven 49,9% neesegment overigEssent Nederland B.V. Arnhem 100,0% jaEDON Groep B.V. Zwolle 100,0% jaEssent ICT Services B.V. Arnhem 100,0% jaN.V. MEGA Limburg Maastricht 100,0% jaN.V. PNEM ’s-Hertogenbosch 100,0% ja1 Wordt met ingang van 1 januari 2003 integraal geconsolideerd vanwege onmiddellijk uitoefenbare optierechten.116

Deelnemingen vestigingsplaats aandeel Essent Groep waarderingsgrondslagZebra Pijpleiding V.O.F. Middelburg 66,7% VDelesto B.V. Delfzijl 50,0% AEdeA V.O.F. Geleen 50,0% VEnergiewacht B.V. Veendam 50,0% VEssent Breman Holding B.V. Genemuiden 50,0% VN.V. Energie Wacht Groep Zwolle 50,0% VN.V. Elektriciteit Produktiemaatschappij Zuid-Nederland EPZ Borssele 50,0% VSalinco V.O.F. Hengelo 50,0% ASmartest Buildings B.V. Utrecht 50,0% VV.O.F. Dobbestroom Veendam 50,0% VV.O.F. Hunzestroom Veendam 50,0% VV.O.F. Warmte/Kracht Maastricht Mill Maastricht 50,0% VWindpark Eemshaven C.V. Groningen 50,0% VWindpark Zuidermeerdijk C.V. Soest 50,0% VStadtwerke Bielefeld GmbH Bielefeld 49,9% VKW Eemsmond B.V. Zwolle 45,0% VVan Gansewinkel Groep B.V. 1 Maarheeze 45,0% VDesco B.V. Dordrecht 33,3% VDesco C.V. Dordrecht 33,3% VNoordelijke Beveiligings Organisatie B.V. Stadskanaal 30,0% VElsta B.V. Middelburg 25,0% VElsta B.V. & CO C.V. Middelburg 24,8% V1 Deze deelneming is in januari 2005 verkocht.V= waardering deelneming op basis van vermogensmutatiemethodeA= waardering deelneming op basis van actuele waarde (geen invloed van betekenis)Een volledige lijst van de geconsolideerde groepsmaatschappijen en de deelnemingen is gepubliceerd bij de Kamer vanKoophandel en Fabrieken te Arnhem.117

Meerjarenoverzicht 2000-2004bedragen in miljoenen euro’s20042003200220012000resultaatnetto-omzet7.4137.1316.6235.9705.030kostprijs omzet4.3544.2143.9853.4233.323bruto marge3.0592.9172.6382.5471.707overige bedrijfsopbrengsten202174387455566bedrijfslastenexcl. afschrijvingen en waardeverminderingen1.8241.6891.7241.7271.286afschrijvingen en waardeverminderingen712728636675522bedrijfsresultaat725674665600465EBITDA1.5171.4411.2961.2961.001EBIT805713660621479financiële baten en lasten- 200- 210- 208- 228- 131resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen605503452393348netto resultaat426389311414369personeelsleden ultimo jaaraantal11.80012.20612.60712.24510.246personeelsleden ultimo jaarfte11.18111.75512.14011.8489.875ratio’s resultaatontwikkeling netto-omzet t.o.v. vorig jaar %4,07,710,918,731,3bedrijfsresultaat in % van de netto-omzet %9,89,510,010,19,2netto-omzet per gemiddeld aantal personeelsleden0,6460,5970,5520,5500,510rentedekking7,66,96,25,67,6totaal rentedragend vreemd vermogen gedeeld door EBITDA1,72,02,82,42,7ROIC %12,010,19,19,59,2ROE %15,716,114,220,317,6118

edragen in miljoenen euro’s20042003200220012000balansnetto werkkapitaal- 357- 188182- 10551materiële vaste activa5.8655.9896.0176.0635.237balanstotaal8.5808.5258.9758.6807.489eigen vermogen2.8872.5562.2762.1101.960groepsvermogen3.1542.7272.4252.3802.150langlopende schulden2.0072.2521.5551.5751.566kortlopende rentedragende schulden5546602.1331.5511.148totaal rentedragend vreemd vermogen2.5612.9123.6883.1262.714totaal financiering5.7155.6396.1135.5064.864investeringen in vaste activa651642399582483ratio’s balanslanglopende schulden in % van totaal rentedragendvreemd vermogen %78,477,342,250,457,7groepsvermogen in % van totaal financiering %55,248,439,743,244,2gearing %44,851,660,356,855,8solvabiliteit %36,832,027,027,428,7kasstroomkasstroom uit operationele activiteiten1.2681.1415021.332865kasstroom uit investeringsactiviteiten- 638- 502- 559- 862- 467kasstroom uit financieringsactiviteiten- 446- 767200- 471- 391kasstroom184- 128143- 17119

streefwaarden20042003200220012000investeringsratio’srentedekking 7,57,66,96,25,67,6langlopende schulden in % van totaal rentedragendvreemd vermogen > 75%78,477,342,250,457,7gearing < 50%44,851,660,356,855,8informatie per aandeelnetto resultaateuro’s2,852,602,082,772,46dividend 1euro’s1,141,040,730,780,55pay-out ratio %40,040,035,128,222,41 2004: voorgesteld dividendToelichting meerjarenoverzicht 2000-20041. In 2001 zijn de activiteiten van Stadtwerke Bremen AG voor het eerst integraal betrokken in de consolidatie van de Groep.2. Op 10 mei 2001 is het belang in N.V. Electriciteit Produktiemaatschappij Zuid-Nederland EPZ, waarin onder meer dekerncentrale te Borssele is ondergebracht, teruggebracht tot 50% en niet meer betrokken in de consolidatie van de Groep.De vergelijkende cijfers van het jaar 2000 zijn niet aangepast voor het effect van deze desinvestering.3. Vanaf het jaar 2002 is rekening gehouden met de gewijzigde Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving inzake deverwerking van buitengewoon c.q. bijzonder resultaat.120

Berekeningswijze financiële ratio’s en gebruikte afkortingenberekeningswijze financiële ratio’sEBITEBITDAGearingGemiddeld geïnvesteerd vermogenNetto rentedragende schuldenNetto werkkapitaalLeverage ratioRentedekkingReturn on invested capital (ROIC)Return on equity (ROE)SolvabiliteitTotaal financieringBedrijfsresultaat plus resultaat deelnemingen.Bedrijfsresultaat plus afschrijvingen en waardeverminderingen immateriële en materiëlevaste activa plus resultaat deelnemingen.Rentedragend vreemd vermogen x 100% gedeeld door totaal financiering.Gemiddelde som van de vaste activa en netto werkkapitaal.Rentedragende schulden minus liquide middelen.Voorraden plus vorderingen minus kortlopende niet-rentedragende schulden.Netto rentedragende schulden gedeeld door EBITDA.EBITDA gedeeld door de financiële baten en lasten.EBIT gedeeld door gemiddeld geïnvesteerd vermogen.Netto resultaat gedeeld door het gemiddeld eigen vermogen.Groepsvermogen x 100% gedeeld door het balanstotaal.Groepsvermogen plus totaal rentedragend vreemd vermogen.gebruikte afkortingenVJAVAWWhkMGftevolt, eenheid van elektrische spanningjoule, eenheid van elektrische arbeidampère, eenheid van elektrische stroomvolt x ampère, eenheid van elektrisch schijnbaar vermogenwatt, eenheid van vermogenwattuur, geleverde eenheid van 1 watt gedurende 1 uurkilo = 1.000 (kV = kilovolt, kWh = kilowattuur, kW = kilowatt)mega = 1.000 kilogiga = 1.000 megafulltime equivalents, aantal medewerkers omgerekend naar een volledige werkweek121

12. PersonaliaRaad van CommissarissenCentrale OndernemingsraadJ.V.H. Pennings,voorzitter en voorzitter remuneratie- en selectiecommissieJ.A.M. Hendrikx,vice-voorzitter en lid remuneratie- en selectiecommissieD.D.P. BosscherJ.H.M. Bronckers, lid auditcommissieB. BijvoetR. Lanning, lid auditcommissieA.G. van LeersumP.W. Moerland, lid remuneratie- en selectiecommissieR. Pieterse, voorzitter auditcommissieG.H.B. VerbergH.G. Vosmw. M.G. Edens, secretarisRaad van BestuurM.A.M. Boersma, voorzitterR. de JongM.M. van ’t Noordendemw. M.G. Edens, secretarisDivisie- en operationele directeurenH. Blommendaal - Essent RetailB.E. Dijkhuizen - Essent KabelcomP.G.M.H. Frints - Essent EnergieH.J. Levelink - Essent NetwerkenF.H.J. Bukkems - Essent MilieuP.J.M. van Son - Essent InternationaalG. Harder - voorzitter Raad van Bestuur Stadtwerke Bremen AGJ. de Jong, voorzitterW. Camfferman, vice-voorzitterH. Salfischberger, secretarisA. Mannes, plv. secretarisTh. AchterbergP. BeerenW. DekkerG. van DiggelenH. DrostT. MeuwissenF. van NieuwburgF. PersoonG. van de Polmw. E. van Timmeren-HogewindR. WaverijnJ. Wermermw. D.H. Dümmer, ambtelijk secretarisEuropese OndernemingsraadJ. de Jong, voorzitterU. Meijer, plv. voorzitterH. Salfischberger, secretarisW. CamffermanW. DekkerE. DibkeH. DrostA. MannesW. PragerJ. Wermermw. D.H. Dümmer, ambtelijk secretarisStafdirecteurenR. van der Hoeven - StrategieE. van Kogelenberg - Human Resources ManagementA.W.P.G. van Wylick - Corporate Finance & Control122

Raad van Bestuur Essent N.V.M.A.M. Boersma (1947), voorzitter, middenLid bestuur Stichting Nederlands Normalisatie-InstituutR. de Jong (1948), rechtsGeen commissariaten buiten de sectorM.M. van ’t Noordende (1958), linksGeen commissariaten buiten de sector123

Leden Raad van Commissarissen Essent N.V.Staand v.l.n.r. de heren:J.H.M. BronckersD.D.P. BosscherB. BijvoetG.H.B. VerbergH.G. VosA.G. van LeersumZittend v.l.n.r. de heren:R. PieterseJ.V.H. Pennings, voorzitterR. LanningJ.A.M. Hendrikx, vice-voorzitterP.W. Moerland124

Gegevens leden Raad van Commissarissen Essent N.V. per 1 januari 2005J.V.H. Penningsvoorzitter en voorzitter remuneratie- en selectiecommissienationaliteitNederlandsegeboortejaar 1934benoemd 3 december 1999 (aftredend 2007)hoofdfunctievoormalig voorzitter Raad van Bestuur Océ N.V.nevenfuncties voorzitter RvC N.V. Industriebank LIOF, AZL N.V.vice-voorzitter RvC Wolters Kluwer N.V.lid RvCBerenschot Groep B.V., Océ N.V.J.A.M. Hendrikxvice-voorzitter en lid remuneratie- en selectiecommissienationaliteitNederlandsegeboortejaar 1941benoemd 3 december 1999 (aftredend 2008)hoofdfunctievoormalig Commissaris der Koningin in de provincie Overijsselnevenfuncties voorzitter RvC Scania Nederland B.V., Reggeborch N.V., G.I.T.P. International B.V.,lid RvCN.V. Bank Nederlandse Gemeenten, KIWA N.V., Lysias Consulting Group,Ontwikkelingsmaatschappij Oost-NederlandvoorzitterRaad van Toezicht Waarborgfonds voor de Zorgsector, VEWIN, Bramer Beheer en Exploitatie B.V.D.D.P. BosschernationaliteitNederlandsegeboortejaar 1945benoemd 3 december 1999 (aftredend 2007)hoofdfunctievoormalig Director Technology and Development Sappi Fine Paper plcJ.H.M. Bronckerslid auditcommissienationaliteitNederlandsegeboortejaar 1945benoemd 3 december 1999 (aftredend 2007)hoofdfunctievoormalig lid Gedeputeerde Staten van de provincie Limburgnevenfuncties directeur Ruimte voor Ruimte Limburg Beheer B.V.voorzitter RvC DomicuravoorzitterStichting Bibliotheekhuis Limburgbestuurslid / lid Raad van Toezicht van enige stichtingenB. BijvoetnationaliteitNederlandsegeboortejaar 1940benoemd 23 januari 2002 (aftredend 2005)hoofdfunctievoormalig voorzitter hoofddirectie Campina Melkunienevenfuncties voorzitter RvC de Eik Beheer B.V., Bouter Kaascentrale B.V.lid RvCRabobank NederlandvoorzitterAlgemeen bestuur KWPN125

R. Lanninglid auditcommissienationaliteitNederlandsegeboortejaar 1935benoemd 3 december 1999 (aftredend 2005)hoofdfunctievoormalig lid Gedeputeerde Staten van de provincie Overijsselnevenfuncties lid RvC Schagen Groep Beheer B.V., VNK B.V., Timzo Beheer B.V., Larcom B.V.bestuurslidvan enige stichtingenA.G. van LeersumnationaliteitNederlandsegeboortejaar 1934benoemd 3 december 1999 (aftredend 2005)hoofdfunctievoormalig voorzitter Kamer van Koophandel voor Twente en Salland (nu: Veluwe en Twente)nevenfuncties Honorair Consul B.R. Deutschlandlid RvCTauw Beheer B.V. Deventerbestuurslidvan enige stichtingenP.W. Moerlandlid remuneratie- en selectiecommissienationaliteitNederlandsegeboortejaar 1949benoemd 3 december 1999 (aftredend 2006)hoofdfunctielid Raad van Bestuur Rabobank Nederlandnevenfuncties lid Raad van Advies NOvAAR. Pietersevoorzitter auditcommissienationaliteitNederlandsegeboortejaar 1942benoemd 29 mei 2002 (aftredend 2006)hoofdfunctievoormalig voorzitter Raad van Bestuur Wolters Kluwer N.V.nevenfuncties voorzitter RvC Mercurius Groep Wormerveer B.V., Koninklijke Grolsch N.V.lid RvCConnexxion N.V., CSM N.V., Koninklijke Wegener N.V.bestuurslidvan enige verenigingen en stichtingenG.H.B. VerbergnationaliteitNederlandsegeboortejaar 1942benoemd 1 september 2004 (aftredend 2006)hoofdfunctiepresident International Gas Union, voormalig hoofddirecteur N.V. Nederlandse Gasunienevenfuncties voorzitter RvC Ultra Centrifuge Nederland N.V.voorzitterRaad van Toezicht Rijksuniversiteit Groningenvice-voorzitter Board Urenco Ltd.lidAlgemene Energie Raad, Adviesraad INGbestuurslid / lid Raad van Toezicht van enige stichtingenH.G. VosnationaliteitNederlandsegeboortejaar 1954benoemd 31 mei 2001 (aftredend 2005)hoofdfunctieburgemeester van de gemeente Zundert126

ColofonEssent N.V.Utrechtseweg 3106812 AR ArnhemPostbus 2686800 AG Arnhemtel. 026 851 1016fax 026 851 1070www.essent-finance.nlNieuwe Stationsstraat 20 (m.i.v. 1 juni 2005)6811 KS ArnhemCoördinatieInvestor Relations EssentRealisatietekstadviezenC&F Report Amsterdam B.V.Drs. R.O. Boogaardart direction & designPPGH JWT_Groep, AmsterdamfotografieStudio Sander Veeneman, AmsterdamHazazah Film & Photography, AmsterdamPicture Report, AmsterdamvertalingErnst & Young Vertaalbureau, Den HaagdrukZwaan Printmedia, WormerveerDit jaarverslag wordt uitgegeven in het Nederlands, Engels en Duits.De Nederlandse gedrukte uitgave is leidend.Dit jaarverslag is gedrukt op papier dat is geproduceerd in een papierfabriek waaraan de International Environmental Management Standard (ISO 014001) istoegekend. Het papier is vervaardigd uit Elemental Chlorine Free (ECF) pulp, afkomstig uit commercieel aangelegde en herplantbare bossen.127