Er zijn ongeveer vijftig receptenopgenomen, die niet alleen uitNe<strong>de</strong>rland afkomstig zijn, maarook uit Polen, Marokko, Spanjeen Turkije.Vandaag kook ik.Dit kookboek, geschreven doorL. Olthuis, is meer gericht op <strong>de</strong><strong>in</strong>dividuele jonge kok. Debeschrijv<strong>in</strong>gen zijn dan ook watuitvoeriger en gestructureer<strong>de</strong>r,terwijl tevens <strong>de</strong> moeilijkheidsgraadvan een recept aangegevenwordt.Het boek heeft vele overzichtelijkerubrieken, zoals Basisrecepten,waar<strong>in</strong> geleerd wordt omaardappels, eieren, pasta en rijstte koken, Voor-, Hoofd-, Bij- enNagerechten, traktaties, tussendoortjesenz. enz.Ten slotte is er nog een rubriek metwetenswaardighe<strong>de</strong>n, waar<strong>in</strong> op eeneenvoudige en dui<strong>de</strong>lijke manier allerlei<strong>in</strong>formatie gegeven wordt over bijvoorbeeld<strong>de</strong> groeiwijze van tomaten,cacao, kokosnoten en rijst; hoe kweekje een ananasplant, ui, knoflook oftaugé; hoe maak je diverse soortengroente schoon; wat voor vlees leverteen koe en varken; hoe <strong>de</strong>k je <strong>de</strong> tafel;enz. enz.?Het bevat een <strong>in</strong>houdsopgave, geor<strong>de</strong>ndper rubriek en een register. Bijie<strong>de</strong>r recept wordt vermeld hoeveel tijd<strong>de</strong> bereid<strong>in</strong>g vergt. Voor k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren vanafca. tien jaar een uitstekend boek omzelfstandig mee aan <strong>de</strong> slag te gaan.In bei<strong>de</strong> bovengenoem<strong>de</strong> boeken zijnzwart-wit penteken<strong>in</strong>gen opgenomen,die meer <strong>de</strong> functie van versier<strong>in</strong>g danvan uitleg hebben.Mijn kookboek.In <strong>dit</strong> boek van Carol<strong>in</strong>e Green, vertaaldvanuit het Engels, spelen <strong>de</strong> foto’sIllustratie Thea Peters uit: ‘Vandaag kook ik’een veel grotere rol. Na een <strong>in</strong>leid<strong>in</strong>gen moeilijke <strong>in</strong>formatie over eiwitten,koolhydraten, vetten, vitam<strong>in</strong>es, m<strong>in</strong>eralenen vezels volgen <strong>de</strong> recepten.Ie<strong>de</strong>r recept beslaat twee pag<strong>in</strong>a’s,waarop het e<strong>in</strong>dprodukt, plaatjes mettekst, waarmee stap voor stap wordtuitgelegd hoe <strong>de</strong> bereid<strong>in</strong>g verloopt,een ka<strong>de</strong>r met <strong>in</strong>grediënten en eenka<strong>de</strong>r met benodigd keukengerei afgebeeldzijn.Door <strong>de</strong>ze overzichtelijke manier vanpresenteren kunnen k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren vanaf ca.tien jaar met behulp van <strong>dit</strong> boek zelfstandigkoken. Bij het gebruik van eenmes, het fornuis of <strong>de</strong> oven wordt steeds<strong>de</strong> tip gegeven om een volwassene omhulp te vragen.Het bevat een <strong>in</strong>houdsopgave met alsrubrieken Ontbijten, Hoofdmaaltij<strong>de</strong>n,Zoete lekkernijen, Feesthapjes, Feestdrankjesen Een compleet d<strong>in</strong>er. In hetregister zijn alle recepten nog eensopgenomen.Het boek biedt door het grote formaat(27x29 cm) en <strong>de</strong> vele kleurenfoto’seen aantrekkelijk beeld, terwijl <strong>de</strong> vertal<strong>in</strong>ggeen problemen oplevert.TenslotteMocht u als redactielid van eenschoolkrant overwegen om éénvan <strong>de</strong>ze boeken aan te schaffen:‘Mijn kookboek’ geeft eenoverzichtelijk beeld van eenrecept, gemakkelijk om directover te nemen <strong>in</strong> uw krant. Hetvraagt we<strong>in</strong>ig bewerk<strong>in</strong>gen,slechts wat knip- en plakwerk.De keuze van <strong>de</strong> recepten isechter m<strong>in</strong><strong>de</strong>r verrassend dan <strong>in</strong><strong>de</strong> an<strong>de</strong>re twee boeken.Zowel ‘Vandaag kook ik’ als‘Mijn kookboek’ is gericht opéén tot twee koks, terwijl‘Koken met k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren’ juist laatzien hoe dat met een grote groepgeorganiseerd kan wor<strong>de</strong>n.Alleen <strong>in</strong> het laatstgenoem<strong>de</strong>boek heeft men ook oog gehad voor <strong>de</strong>buitenlandse keuken.‘Vandaag kook ik’ geeft <strong>de</strong> meeste<strong>in</strong>formatie, niet alleen over <strong>de</strong> diversegerechten, maar ook over zaken, diemet ons voedsel te maken hebben.Welk boek u ook kiest, het effect zalhetzelf<strong>de</strong> zijn: u zult trek krijgen enenthousiast wor<strong>de</strong>n om zelf of met k<strong>in</strong><strong>de</strong>rente gaan koken.BESPROKEN WERDEN:- ‘Koken met k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren’C. Borggreve en J. Eissens,Kosmos, Utrecht, 1991ISBN 90 215 1664 064 pag<strong>in</strong>a’s, prijs f 19,90- ‘Vandaag kook ik’L. Olthuis,Ploegsma, Amsterdam, 1991ISBN 90 216 1413 8144 pag<strong>in</strong>a’s, prijs ƒ 24,95- ‘Mijn kookboek’C. Green,M & P, Weert, 1992ISBN 90 6590 652 596 pag<strong>in</strong>a’s, prijs onbekendDe <strong>de</strong>ur gaat open ...... een k<strong>in</strong>d komt b<strong>in</strong>nen.Zo beg<strong>in</strong>nen alle hoofdstukken van hetboek waar<strong>in</strong> Ettie Huiz<strong>in</strong>g verslag doetvan haar ervar<strong>in</strong>gen als remedialteacher van k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren uit groep drie.Haar beschrijv<strong>in</strong>gen lijken wat op dieuit een logboek, met dat verschil dathier <strong>de</strong> nadruk op het k<strong>in</strong>d ligt en m<strong>in</strong>-Felix Meijerop <strong>de</strong> leerkracht of op het han<strong>de</strong>l<strong>in</strong>gsplan.Wat er met <strong>de</strong> k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren gedaanwordt en waarom, wordt zeer sporadischaangegeven.26MENSEN-KINDEREN/JANUARI 1993
De negen k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren wor<strong>de</strong>n op een soberemanier beschreven, maar daarmeewordt wel dui<strong>de</strong>lijk dat hier iemand metzorg en gevoel voor k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren aan hetwerk geweest is.“(...)’Jij bent helemaal geen juf’‘Ik ben wel een juf.’Weer dat <strong>in</strong>trigeren<strong>de</strong> lachje: ‘Nietwaar.’ Een beetje verbluft vraag ik watik dan wel ben.Ze had daarover nog niet nagedacht. Zetaxeert me en zegt dan: ‘Ja nou, ik weethet niet hoor. Je bent gewoon eenmens.’” (bladzij<strong>de</strong> 38)BESPROKEN WERD:- ‘De <strong>de</strong>ur gaat open’E. Huiz<strong>in</strong>gKok, Kampen, 1991ISBN 90 242 6790 0103 pag<strong>in</strong>a’s, prijs ƒ 20,50Het geluid van vre<strong>de</strong>.De laatste tijd komen k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren uit mijnbovenbouwgroep regelmatig met verhalenover het Jeugdjournaal of metfoto’s uit <strong>de</strong> krant naar school: oorlog<strong>in</strong> het voormalige Joegoslavië, gevechten<strong>in</strong> het Mid<strong>de</strong>n Oosten, ontspoor<strong>de</strong>tre<strong>in</strong>en, neergestorte vliegtuigen, honger<strong>in</strong> Afrika, enz., enz.Aan <strong>de</strong> ene kant v<strong>in</strong>d ik het belangrijkdat k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren er met elkaar over praten,maar tegelijkertijd wil ik er voor wakendat ze al het wereldleed op hun schou<strong>de</strong>rsnemen. Daarom twijfel ik ook nogwel eens aan het nut van <strong>de</strong> actualiteitenkr<strong>in</strong>g,het bekijken van het SchoolTV-journaal of het Jeugdjournaal.Belasten we k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren niet teveel metallerlei ellen<strong>de</strong>, waar ze zelf geen<strong>in</strong>vloed op uit kunnen oefenen?Het liefst zou ik ze het volgen<strong>de</strong> i<strong>de</strong>emee willen geven, dat Theo Olthuis <strong>in</strong>zijn nieuwe bun<strong>de</strong>l ‘Het geluid van vre<strong>de</strong>’<strong>in</strong> het gedicht ‘Voor Anne F.’ weergeeft:‘Lieve Anne,Wat je schrijft is waar.Grote mensen doen maar.Laten bommen vallen,pikken een land.vervuilen <strong>de</strong> lucht,<strong>de</strong> zee en het strand.Rij<strong>de</strong>n te har<strong>de</strong>n dr<strong>in</strong>ken te veel.Gaan uit elkaar of spelen toneelMaar ik heb een mooi visioen:Eens ...zullen wij het an<strong>de</strong>rs doen!Je vriend<strong>in</strong> Kitty’ (bladzij<strong>de</strong> 12)In tegenstell<strong>in</strong>g tot Olthuis’ vorige bun<strong>de</strong>l‘Ergens is een heel e<strong>in</strong>d weg’ heeft<strong>de</strong> thematiek van <strong>de</strong>ze gedichten temaken met allerlei problemen <strong>in</strong> <strong>de</strong>wereld. De bun<strong>de</strong>l opent met hetgedicht ‘Pril’:‘Je wordt wakkerenkel stilte.Je kijkt om je heen,<strong>de</strong> beken<strong>de</strong> d<strong>in</strong>gen.Een blik door het raam:geen vuiltje aan <strong>de</strong> lucht.Aan <strong>de</strong>ze dag is nog niets stuk.Nu heel voorzichtig opstaan.’(bladzij<strong>de</strong> 9)en e<strong>in</strong>digt met het gedicht, waaraan <strong>de</strong>bun<strong>de</strong>l zijn naam ontleent:‘Het geluid van vre<strong>de</strong>M’n moe<strong>de</strong>r op het balkon,genietend van <strong>de</strong> voorjaarszon,af en toe een zuchtje.M’n va<strong>de</strong>r met <strong>de</strong> krant,languit op <strong>de</strong> bank.Af en toe geritselen een kuchje.Geen televisie, geen telefoon.Wel bijzon<strong>de</strong>r, heel gewoon<strong>de</strong> stilte,zelfs boven en bene<strong>de</strong>n.Dit is het dus,zolang het duurt:het geluid van vre<strong>de</strong>.’(bladzij<strong>de</strong> 46)Felix MeijerDaartussen<strong>in</strong> staan 33 gedichten, dieon<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re gaan over dierenmishan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g,martel<strong>in</strong>g, overvallen, zwerfk<strong>in</strong><strong>de</strong>ren,kogels, oorlog, pesten enangst.In het artikel ‘Oorlog voeren is mensenwerk,vre<strong>de</strong> maken ook.’ <strong>in</strong> Mensen-k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren,november 1992 stelt J.D.Tu<strong>in</strong>ier:‘(...)Want als we het begrip vre<strong>de</strong> alseen toestand omschrijven (zoals <strong>in</strong> ‘Hetgeluid van vre<strong>de</strong>’ F.M.) en daarnaastook nog eens moeite hebben om negatieveaanduid<strong>in</strong>gen te vermij<strong>de</strong>n, wordthet niet gemakkelijker om aan vre<strong>de</strong>sopvoed<strong>in</strong>gte werken. We hebben dan<strong>de</strong> neig<strong>in</strong>g om al het niet-humane enhet problematische <strong>in</strong> onze (wereld)-samenlev<strong>in</strong>g <strong>in</strong> ogenschouw te nemen<strong>in</strong> <strong>de</strong> hoop dat we via <strong>de</strong> opvoed<strong>in</strong>g hettij kunnen keren. Maar zo krijgt vre<strong>de</strong>sopvoed<strong>in</strong>geen anti-karakter. Dat zienwe bijvoorbeeld het sterkst <strong>in</strong> <strong>de</strong>begrippen anti-discrim<strong>in</strong>atie on<strong>de</strong>rwijsof anti-racistische vorm<strong>in</strong>g. Maar ookmensenrechten en milieueducatienemen <strong>de</strong> schend<strong>in</strong>gen van <strong>de</strong> mensenrechtenen <strong>de</strong> verniel<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> schepp<strong>in</strong>gals startpunt. We moeten ons realiserendat <strong>dit</strong> anti-karakter onze mogelijkhe<strong>de</strong>nbeperkt. Het is veel z<strong>in</strong>vollerom het startpunt van vre<strong>de</strong>sopvoed<strong>in</strong>gte leggen <strong>in</strong> een positieve formuler<strong>in</strong>g.Waar<strong>in</strong> vre<strong>de</strong> niet mijlenver <strong>in</strong> <strong>de</strong> toekomstligt, maar dagelijks <strong>in</strong> ons zijn en<strong>in</strong> ons han<strong>de</strong>len en dat van k<strong>in</strong><strong>de</strong>renzichtbaar gemaakt kan wor<strong>de</strong>n.’(bladzij<strong>de</strong>18 en 19)Dit is <strong>in</strong> tegenspraak met Olthuis’bedoel<strong>in</strong>gen met <strong>de</strong>ze bun<strong>de</strong>l: hij probeertk<strong>in</strong><strong>de</strong>ren bewust te maken vanjuist allerlei misstan<strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>de</strong> wereld.Ik ben het met Tu<strong>in</strong>ier eens dat hetbeter is om met k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren te werken aanMENSEN-KINDEREN/JANUARI 199327