in dit nummer: de weeksluiting - Nederlandse Jenaplanvereniging

goed voorbeeld van een productieproces,waarin grondstoffen, werktuigen,energie, handelingsvoorschriften(recepten), specifieke handelingen,afval een rol spelen. Andere werkplekkenen productieprocessen kunnenbestudeerd worden naar analogie vaneen gezins-(en school) huishouding.Binnen “Comsumptie” gaat het onderandere om inkomen, behoeften,arm/rijk, letten op de samenstelling vanprodukten en warenkennis, kritischconsument zijn.Binnen “Duurzaam duurt het langst”gaat het onder andere om de natuur alsbron en als put, om hergebruik en kringloop,beter omgaan met water, energieen materiaal, afwegen en keuzesmaken.Belangrijke leerervaringen van kinderenin de onderbouw zijn onder andere:een eenvoudig productieproces daadwerkelijkreconstrueren, zoals eenbrood bakken, koken, daarop reflecteren;complexe taken met behulp vanhandelingsvoorschriften uitvoeren,inkopen doen, bereiden van voedselvan in de natuur verzameld materiaal.In de middenbouw wordt een complexerproductieproces daadwerkelijkgereconstrueerd, wordt aandacht gegevenaan mannen- en vrouwenwerkthuis en op school, worden bij inkopenprijzen en kwaliteit vergeleken, komen“exotische” groenten en fruit onder deaandacht en wordt opnieuw voedselbereid uit in de natuur verzameld materiaal.In de bovenbouw komen bestedingspatronenaan bod, wordt de herkomst vanprodukten getraceerd, worden concreteprodukten bekeken en vergeleken,wordt onderzoek gedaan (ook door zelfuitproberen) naar verschillende voedingspatronen(bijvoorbeeld vegetarisme)en motieven daarvoor.Experimenten die je kunt opetenOm deze activiteiten heen kunnen allerleionderzoekjes gegaan worden, dieliggen op het terrein van natuuronderwijs.Vergelijkend warenonderzoekbijvoorbeeld, naar verschillende broodsoorten,de prijs per gewicht, de smaakvan mensen. Ik heb een paar boekjesstaan met de titel “Science experimentsyou can eat” en daarin staan eennvoudigeexperimenten beschreven met wittekeukenpoedertjes, met gist, rodekoolsapals zuur-indicator en veleandere. De lezer die dat eens wil uitproberenkan ze lenen, op voorwaarde dateen verslag van de uitkomsten weervoor anderen ter beschikking komt.ContinuïteitKoken biedt vele aanknopingspuntenvoor goed onderwijs. Het raamwerkvan sleutelbegrippen, vaardigheden enhoudingen/waarden dat hier globaalgeschetst werd biedt mogelijkhedenom tot een opbouw doorde school heen tekomen. Het is ook interessantom eens een ontwikkelingslijntebeschrijven voor receptenvan onder- totbovenbouw. In de mapvoor “Maken en gebruiken”zullen we zo’n lijnopnemen. Mochten erlezers zijn die daarvooreen bijdrage kunnenleveren of tevens in hunschoolwerkplan kokenhebben uitgewerkt, danzijn die gegevens zeerwelkom! Dat geldt ookvoor de praktischeoplossingen die mensen in de scholenhebben bedacht voor praktische problemen,bijvoorbeeld het gebrek aan kookpittenof ovens. Een grote en goed ingerichtekeuken is natuurlijk wel handig,maar sommigen gaan ook met mobieleoventjes en Campinggasstellen aan degang. Er is hier ook een lijn naar hetvoortgezet onderwijs, naar het vak“verzorging” in de Basisvorming, maarook naar natuuroriëntatie en andereinhoudelijke gebieden.Het gaat misschien te ver om te zeggen“koken moet!” Maar er valt veel voor tezeggen!LITERATUUR*In De Grabbelton, uitgegeven door de SLO, zijnenkele bijdragen over koken verschenen, onderandere:-Natuuronderwijs in de keuken (p. 4-49, e.v.)-Van graan tot brood (p.4-149, e.v. en p. 4-171,e.v.)-Wat kinderen van koken kunnen leren (p. 5-59,e.v.).*In het blad “Die Grundschule” verscheen, incombinatie met “Praxis Grundschule” een reeksvan vier artikelen over “Kochen und Essen in derGrundschule”. Deze zijn gebundeld en opgenomenin de Suus Freudenthal-Lutter Bibliotheek ophet CPS en daar te leen.*Hoven,T. van (1986), Keukelen: een werkvorm,Het Jonge kind, jrg. 1986, no.3.*Vicki Cobb, Science Experiments you can eat,Penguin Education, Harmondsworth, 1974Vicki Cobb, More science experiments you caneat, Lippincott, New York, 1979.Beide opgenomen in de Suus Freudenthal-LutterBibliotheek (p/a CPS).NAAR EEN MULTICULTU-RELE MAALTIJD OPSCHOOLWelke nationaliteiten zijn opschool vertegenwoordigd enin de schoolomgeving te vinden?Er wordt een maaltijdvoorbereid door de kinderenen zoveel mogelijk door henzelfverzorgd.Groepsleid(st)ers makensamen met de kinderen eentijdsplanning op het prikbord:in welke week moet watdoor wie gebeuren? Hieronderstaan de belangrijkstestappen:-verzameling van recepten opeen prikbord;-een avond voor en met ouders ter ondersteuningvan de activiteiten van de kinderen;-keuze van recepten (zo nodig vertalen ervan),omzetten in voorstellen voor uitwerking doorgroepjes kinderen;-definitief samenstellen van het menu voor degezamenlijke maaltijd;-planning voor het bereiden: wie, wat, waar, wanneer?-de dag zelf: koken en eten!22MENSEN-KINDEREN/JANUARI 1993