Verhouding prijzen melk & voer gaat productie ... - Melkveebedrijf

ECONOMIENaar Amerikaans voorbeeld in toekomst ook in onze regioVerhouding prijzen melk & voergaat productie steeds meer bepalenTekst en beeld: Johan Achten - Liba - BocholtIn het artikel over de situatie van demelkveehouderij in de Verenigde Staten (leesMelkveebedrijf maart 2008 p. 30) wordt het begripmilk feed ratio beschreven. Deze ratio geeft deverhouding tussen de voerkosten en de melkprijsweer. Gesteld wordt dat, als deze verhouding gunstigis (groter dan 3) de landelijke melkproductie in deVerenigde Staten toeneemt. Omgekeerd neemt deAmerikaanse melkproductie af bij een ongunstigeverhouding (kleiner dan 2). De reactie inmelkproductie zou met een vertraging van 6 tot 9maanden gebeuren. Ook in onze regio schommelende zuivel- en voerprijzen momenteel sterk.Bovendien zal de schommeling van de melkprijs ende voerprijs in de toekomst los van elkaar lopen.De verwachting is dan ook dat de ratio melkprijs/voerprijs ook bij ons zijn rol zal gaan spelen.Grafiek 1: Melkprijs - voerprijs ratio VSGrafiek 2: Melkprijs - voerprijs ratio LIBADe verhouding van de melkprijs tot de voerprijs- de melkprijs-voerprijsratio - geeft een groveindicatie van het rendement in de melkveehouderij.Zeker op melkveebedrijven diegrondloos willen groeien zal deze ratio in detoekomst van belang zijn. Die bedrijven kunnenbij een lage melkprijs gekoppeld aan hogevoerprijs immers in de knel komen (zoals in devarkenshouderij al langer het geval is). Maarook bedrijven die over goede akkerbouwgrondbeschikken zullen rekening gaan houden metbeschreven ratio. Bij een gunstige verhoudingzullen ze meer willen melken; bij een ongunstigeverhouding zullen ze hun graan eerder verkopen(marktsituatie waarbij een lage melkprijs zichvoordoet bij een hoge graanprijs).Melkveebedrijven met voldoende land datongeschikt is voor akkerbouw zullen daarentegenweinig rekening houden met van de schommelingvan de melkprijs-voerprijsratio (bijvoorbeeldbedrijven in echte weidestreken).Het belang van de melkprijs-voerprijsratioverschilt dus van bedrijf tot bedrijf. Ook moetduidelijk zijn dat, als deze melkprijs-voerprijsratioeen invloed heeft op belangrijke groepen vanindividuele bedrijven hij ook landelijk zijn invloedzal hebben op de melkaanvoer en dit zekerwanneer de beperkingen van de quoteringwegvallen. Het is dus hoog tijd om deze ratioeens van dichterbij te bekijken. We hebbendaartoe de Amerikaanse berekeningswijzegeanalyseerd. Na de nodige aanpassingenhebben we ze toegepast op de situatie waarinde melkveehouderij in België en Nederlandzich bevindt.Amerikaanse berekeningswijzeDe Amerikaanse melkprijs-voerprijsratio geeftaan hoeveel pond voermengsel een boer kankopen van de melkopbrengst van 1 pond melk. Erworden meerdere ratio’s, allen met een eigen naammet verschillende voermengsels (eenvoudigetot complexe mengsels), gepubliceerd. Decorrelatie tussen de verschillende ratio’s ligtboven de 85 procent. Dus maakt het niet zoveeluit met welke je werkt zolang je maar devergelijking blijft maken binnen dezelfde ratio.De meest gehanteerde is die van het USDA meteen eenvoudig voermengsel van 51 % korrelmaïs,8 % sojabonen en 41 % luzerne hooi. Grafiek 1toont de ontwikkeling van deze melkprijsvoerprijsratiosinds januari 2004.Zoals al eerder aangegeven wordt een ratioboven de 3 als gunstig ervaren. Dit was het gevalin de periode voorjaar 2004 tot nieuwjaar 2006en in het najaar van 2007. Een melkprijs-voerprijsratiobeneden de 2 wordt als slecht ervaren.Momenteel zitten onze Amerikaanse collega’sin deze situatie. In april 2008 was de ratioslechts 1,90. Dit betekent dat een Amerikaansemelkveehouder van de opbrengst van 1 pond6 | MELKVEEBEDRIJF / NR 6 / JUNI 2008 / ECONOMIE

melk (met 3,5 % vet) slechts 1,90 pond van hetvoermengsel kan kopen. In het najaar van 2007was dit nog meer dan 3 pond. Blijft de volgendemaanden de verhouding zo laag, dan verwachtmen dat de melkproductie in de VS in de tweedehelft van het jaar zal gaan krimpen.Aangenomen mag dan worden dat de marktzijn werk zal doen: door een tekort aan melkzal de melkprijs opnieuw gaan stijgen met eenherstel van de melkprijs-voerprijsratio tot gevolg.Anderzijds is op de grafiek duidelijk te zien datde trendlijn dalend is. Zet deze trend zich door,dan is dit een probleem voor onze grootschaligegrondloze Amerikaanse collega’s.Liba berekeningswijzeHet Amerikaanse voermengsel wordt bij onsniet gebruikt. Daarom werd onze medewerkerJan van Middelaar gevraagd een rantsoensamen te stellen dat representatief is voor onzeregio.Voor de kostprijs van de ruwvoeders hebbenwe ons gebaseerd op ruwvoerprijzen bij aankoopen dus niet op de teeltkosten van eigen ruwvoer.Omdat over de berekeningswijze gediscussieerdkan worden, hebben we deze melkprijs-voerprijsratiode Liba-ratio genoemd. De Liba-ratio geeftaan hoeveel kilogram droge stof van een TMRvoermengsel(ruwvoer, bijproducten en krachtvoer)u kunt kopen van het melkgeld van 1 litermelk. Grafiek 2 toont de evolutie van deLiba-ratio sinds januari 2000. We zijn gestart in2000 omdat 1999 het dioxinejaar in Vlaanderenwas, met verstoring van de melkprijs.Op de grafiek 1 is weergegeven:• Liba melkprijs-voerprijsratio berekent permaand (blauwe lijn).• Om het seizoenspatroon van zomer- enwintermelkprijzen uit te vlakken hebben weook het voortschrijdend jaargemiddeldeberekend (groene lijn). Dit is het gemiddeldevan de voorgaande 12 maanden. Daarom startdeze lijn pas bij de eerste berekende waardein januari 2001.• Ook hebben we de computer een trendlijnlaten trekken (zwarte lijn).niet veel op sturen. Maar de pieken en dedalen liggen telkens op een lager niveau(uitgezonderd winter van 2005). De melkprijsvoerprijsratioheeft dus duidelijk een dalendetendens.• Dit blijkt ook duidelijk uit de dalendetrendlijn die van meer dan 3,50 in 2000 daaltnaar 2,50 in 2008. Rekeninghoudend met hetfeit dat de voerkosten een belangrijkonderdeel zijn van de kostprijs van een litermelk, betekent dit een belangrijke rendementsdalingper liter over deze periode.• In periodes met een slechte melkprijs-voerprijsratiois het zeer belangrijk om de voerefficiëntie(kg melk per kg droge stof voer) zo goedmogelijk te krijgen. Reken hier eens naar opuw bedrijf. Wil je deze efficiëntie verbeteren,dan moet je het rantsoen optimaliseren, deproductie van de koeien verhogen (minderonderhoudsvoer) en jongvee minimaalaanhouden of afstoten.• Als het quotum afgeschaft wordt en demelkprijs-voerprijsratio zo laag is, dan zal demelkproductie nog niet zo fors stijgen als menVergelijking VS met Liba-berekeningswijzeIn de Amerikaanse berekeningswijze spreek jevan dunnere melk (3,50 % vet ten opzichte van4,14 %) en van een voermengsel dat uit veelmeer krachtvoer bestaat (circa 60 % ten opzichtevan circa 33 %) dan de Liba-berekeningswijze.Hierdoor zou naar verwachting de Liba-ratiostructureel hoger moeten liggen dan deAmerikaanse ratio.Ook dient opgemerkt te worden dat de melkprijsin de VS een omgekeerd seizoenspatroonheeft aan dat van bij ons. Als je de twee ratio’sop één grafiek presenteert zie je echteronverwacht een opvallend gelijklopend beeld(grafiek 3).Conclusies die je hier kan uittrekken:• Onze Amerikaanse collega’s kunnen meerwel eens durft voorspellen. Heel wat individuelegroeiplannen zullen er door in de knel komen.• Wel dient opgemerkt te worden dat u bij eenhoger prijsniveau een lagere melkprijs-voerprijsratiokan accepteren. Om dit in beeld te brengenmoet men het voersaldo berekenen. Maar datis stof voor een volgende bijdrage.BesluitDe melkprijs-voerprijsratio wordt voor onzemelkveehouders een interessant kengetal omte volgen. In april was deze ratio met 1,90ongunstig. Dus het voerrendement ismomenteel laag.Opvallend is dat deze ratio de afgelopen jareneen dalende trend heeft. Als deze trend zichverder voortzet kan grondloze productieuitbreidingvan uw bedrijf hierdoor in de knelkomen.In periode met een slechte melkprijs-voerprijsratiois het zeer belangrijk om efficiënt met voerom te springen. Optimaliseer hiervoor uwrantsoen en streef naar een hoge melkproductieper koe.