Tips voor veilig abseilen - Nkbv

Dit artikel is bestemd voorervaren klimmers die debasisprincipes van het abseilenbeheersen. Wie ze wil leren kaneen cursus Outdoor Voorklimmenvolgen.Kijk op www.nkbv.nl voor decursuslocaties.AbseilenEen hachelijk karweitje©Harald SwenAbseilen is niet leuk. Dat klinkt misschien raar. Abseilen is immers hetselling point van veel survival-bedrijven. En na een beklimming is er tochniets relaxter dan aan het touw afdalen in plaats van door steil en trickyterrein je weg naar beneden zoeken? Maar er gebeuren relatief veel ernstigeongelukken met abseilen. De risico’s kun je reduceren.68 | hoogtelijn 3 -2011 | Tekst Harald Swen

Tips en trucs• Let goed op het touwverloop in verband met verklemmen bij het doortrekken.Is er een grote kans dat het touw blijft steken, maak dan minder langeabseils. Volg de abseilroute en laat je niet verleiden om standplaatsen overte slaan.• Duo-abseils (met z’n tweeën tegelijk, ieder aan een streng abseilen)bevordert de snelheid nauwelijks, maar wel de risico’s, bijvoorbeeld dat deeen zich al losmaakt van het touw voordat de ander beneden is.• Als je bij een abseil van een rotswand over gaat naar sneeuw/ijs en er is eenBergschrund of randspleet, maak dan OF geen knopen in het touw OF zorgervoor dat de knopen niet in de spleet kunnen vallen. Het risico is groot datze tussen ijs en rots verklemmen en je het touw nooit meer los krijgt.• Bij abseils waar je veel touwwrijving verwacht waardoor het doortrekken vanhet touw problematisch wordt, kun je een maillon rapide of een oudekarabiner (beter) achterlaten waar je het abseiltouw inhangt. Kost maarweinig en kan een hoop ellende voorkomen.• Abseil altijd met zelfzekering (prusik) en knopen in de uiteinden van hettouw (bovenstaande uitzondering daargelaten). Dit is echt niet minder sneldan zonder prusik.• Wantrouw oude verkleurde touwtjes, dunne zandlopers en dunne boompjes.• Denk om andere mensen onder je. Het (lostrekken van het) touw kansteenslag veroorzaken. In Freyr is het daarom bijvoorbeeld verboden om inhet weekend ab te seilen.• Bij niet al te steile abseils kun je klimmer A beter laten zakken in plaats vanom het touw naar beneden te gooien. Dat kan een forse touwspaghettivoorkomen.• De meeste abseilapparaten bieden onvoldoende wrijving bij vrijhangendeabseils aan dunne touwen! Je kunt dit oplossen door het apparaat niet meteen maar met twee (gelijkvormige) karabiners aan de gordel te bevestigen.‘Puntige’ karabiners (D-vormig) zorgen bij tuberachtige apparaten voor meerremwerking dan peervormige karabiners (HMS).• Blijf zo veel mogelijk in je zelfzekering hangen in plaats van te gaan staan.Daarmee voorkom je plotselinge hoge belasting van de standplaats als jestruikelt en voorkom je dat een ander (of jijzelf) op de standplaats perongeluk jouw zelfzekering uithangt ...1Tijdens een klim zit je voortdurend vast aan touw aan EN aanmeerdere punten in de rots zoals de standplaats entussenzekeringen. Tijdens een abseilafdaling van meerderelengtes ben je vaak los van het touw EN hangen jij en je maatjeslechts aan één enkel vast punt. Een fout tijdens het vast- oflosmaken kan daarom snel fataal aflopen. Omdat abseilen meestallaat op de dag tijdens de terugtocht gebeurt, zijn de risico’s extragroot: je bent vermoeid waardoor je sneller fouten maakt.15% van de dodelijke ongevallenEen fout tijdens het abseilen loopt vaak slecht af; één op de zevendodelijke ongevallen bij het klimmen is een abseilongeluk. Vaak isde reden een optelling van meerdere factoren zoals tijdsdruk,onoverzichtelijke situaties en/of vermoeidheid.De drie meest gemaakte fouten zijn:Abseilen over het uiteinde van het touw — hiertegen helpt eengoed aangetrokken dubbele achtknoop. Liefst in elke strengafzonderlijk, tegen het krangelen. Bij enkeltouw kan een goedemiddenmarkering ongelukken voorkomen.23De standplaats breekt uit. Test een twijfelachtige stand door te‘bounce-testen’ voor je eraan gaat hangen. Vertrouw nietklakkeloos alle haken of bandlussen die je aantreft en maakzonodig een back-up.De zelfzekering ontbreekt. Vergeten in te hangen op de standplaats,geen back-up (prusik) tijdens het abseilen of een fout inde drukte als meerdere personen op een krappe stand hangen.Hoe kun je er nou voor zorgen dat je dit soort fouten nietmaakt? Geoefend zijn helpt maar ten dele. Uit de statistiekenblijkt dat juist redelijk ervaren klimmers vaak betrokken zijn bijongelukken. Ze zijn geen absolute beginners meer die allesdubbelchecken maar hebben nog niet de ervaring van eenexpert om te kunnen improviseren in noodgevallen. Waarschijnlijkzullen de meeste Nederlanders die de bergen in gaan juisttot deze categorie behoren. Door vaste procedures in te bouwenen door je gezond verstand te gebruiken, kun je veel problemenvoor zijn.Abseilen met vaste proceduresMet vaste veiligheidschecks kun je ongelukken en lastigesituaties voorkomen. In routes van meerdere touwlengtes leverthet bovendien meer snelheid op als je de handelingen standaardiseert.Vaste procedures, controle en oplettendheid zorgen voorveiligheid. Een gezonde dosis scepsis over waar je aan gaathangen trouwens ook. Het lijkt een flinke opsomming, maar alsnel worden onderstaande handelingen automatismen.Eerste abseilKlimmer A seilt ab van standplaats 1 en• Verwijdert losse rots tijdens het abseilen.• Controleert of standplaats 2 de juiste is en veilig is voorsteenslag.• Controleert of de standplaats stevig genoeg is.• Zo nee, vervangt de oude touwtjes of zoekt een nieuwe stand.• Zo ja, checkt de belastbaarheid van de stand door er met dezelfzekering in te gaan hangen en de stand met het helegewicht fors te belasten (bounce-testen).• Maakt zich nog NIET los van het touw, maar haalt snel voldoendetouw door abseilapparaat en prusik zodat de spanning vanhet touw is.• Test of hij het touw door kan halen. Op dat moment kan klimmerB beginnen met abseilen.Voorbereiding nieuwe abseilKlimmer A• Haalt het resttouw op naar standplaats 2, ontwart het enverwijdert de eindknopen.• Haalt de juiste streng van het touw, voor zover mogelijk, doorhet nieuwe abseilpunt, legt een stevig aangetrokken dubbeleachtknoop onderin (een enkele knoop gaat veel te gemakkelijklos tijdens het uitgooien van het touw).• Verwijdert nu pas zijn abseilapparaat en houdt zijn prusik alsback-up voor zijn klimmaatje in het touw. Waarom? Stel er gaatiets mis met klimmer B, dan heeft klimmer A altijd via de prusikhet abseiltouw van klimmer B gezekerd. Ook kun je op dezewijze het touw nooit kwijtraken op diagonale abseils.• Gaat zo hangen dat er plek is voor klimmer B op de stand en dathoogtelijn 3 -2011 | 69

©Lowe Alpinestraks zijn zelfzekering, het touw en de zelfzekering van klimmerB niet in de knoop komen.Ondertussen op de vorige stand• Klimmer B merkt dat het touw vrij is omdat de spanning eraf is- nu kan hij abseilen. Dit kan prima zonder geroepen touwcommando’s.Wie daar volledig van afhankelijk is, kan in deproblemen komen wanneer de ander buiten gehoorbereik is.Spreek daarom met elkaar af hoe je de dingen aanpakt als jeelkaar niet kunt zien of horen.• Klimmer B checkt tijdens het abseilen of het touw overal netjeslangs de rots loopt (geen steenslag, geen verhangers). Vooralnet onder de stand is het erg belangrijk om te kijken of deknoop nergens kan blijven steken.Klimmer B komt aan op standplaats 2• Maakt snel stand en zorgt dat zijn zelfzekering onderlangs hetabseiltouw gaat zodat dat straks gemakkelijk doorgetrokkenkan worden.• Checkt of hij daadwerkelijk vast zit (hangen in je zelfzekering!)voor hij abseilapparaat en prusik losmaakt.Klimmer A• Maakt nu pas z’n prusik los terwijl hij samen met klimmer B snelhet touw doortrekt. (laat de tweede streng pas los als je 100procent zeker weet dat er geen knoop in zit)• Begint eventueel al met abseilen terwijl klimmer B nog aan hetdoortrekken is.Klimmer B• Trekt ondertussen de rest van het tweede touw door en legtweer een knoop in het uiteinde.Op naar het volgende abseilpunt!Naamloos-3 15/27/11 2:59 PM