Risicoanalyse - Inspectie SZW

Stap 3: bepalen van kenmerken van risico’sOm de risico’s te kunnen beschrijven en later te kunnen vergelijken en wegen moet bepaald worden welkekenmerken van de risico’s beschreven worden. Dit is informatie die het management nodig heeft om eenafweging te kunnen maken tussen de risico’s. Deze kenmerken hebben betrekking op twee verschillendevragen:1. Wat is het probleem en hoe groot is het probleem?2. En hoe moeten we dat probleem vervolgens aanpakken?Bij het beschrijven van het probleem (de ‘wat’-vraag) kan het gaan om verschillende gegevens: beschrijvingvan het risico (doel dat wordt geschaad), kans, effect, doelgroep, verwachte ontwikkeling van het risico.Daarnaast kan politiek maatschappelijke gevoeligheid van het onderwerp een rol spelen evenals deaandacht die het onderwerp in de media krijgt.Voor input voor de ‘hoe’-vraag (hoe moeten we het probleem aanpakken) kan gekeken wordennaar oorzaken van regelovertreding (motieven van naleving) en effectiviteit van de ingezettetoezichtinstrumenten.Bij deze inspectiebrede risicoanalyse is ervoor gekozen om de prioriteiten van de risico’s alleen te baserenop de ‘wat’-vraag. Dus wat is het probleem en hoe groot is het probleem? De vraag over de aanpak volgt nade prioritering van risico’s. Dit zijn de vier kenmerken van de risico’s die zijn gebruikt:• kans• effect• verwachte ontwikkeling van het risico• politiek maatschappelijke gevoeligheidRisicoanalyse is een methode waarbij risico’s worden gekwantificeerd door het bepalen van de kans dateen dreiging zich voordoet in combinatie met de gevolgen ervan: risico = kans x effect. Deze methode geeftinzicht in de aard van de risico’s.De twee andere kenmerken kunnen accenten geven aan de prioritering van de risico’s. De verwachteontwikkeling van een risico is relevant omdat een toe- of afname van een bepaald risico de inspectie demogelijkheid geeft te anticiperen. Een voorbeeld is een geplande wijziging van wet- of regelgeving. Ook vande politiek maatschappelijke gevoeligheid van een risico is een inschatting gegeven. Deze informatie is niet actiefmeegenomen in de weging van risico’s, maar geeft relevante achtergrondinformatie. Het is van belang omvan te voren in te schatten of de maatschappij zal reageren op bepaalde onderwerpen en, zo ja, op welkemanier. De inspectie kan daarop anticiperen.Stap 4: risico’s inventariserenBij de risico-inventarisatie is gekeken waar binnen het ministerie van SZW de doelen (mogelijk) in minderemate worden behaald. Ook de meer theoretische schades aan het maatschappelijke belang heeft deInspectie SZW in kaart gebracht om een volledig overzicht te hebben van het gehele domein. Het benoemenvan een risico betekent dus niet automatisch dat het een (groot) probleem is.Het bepalen waar een doel (mogelijk) in mindere mate wordt behaald, is vanwege de diversiteit van dedomeinen gebaseerd op verschillende elementen. Het gaat dan om nalevingniveaus, aantal fraudegevallenof -constructies en verminderd doelbereik binnen het domein van de sociale zekerheid.Bij deze inventarisatie is nog gebruikgemaakt van de risicoanalyses van de verschillende directies van deinspectie. Deze zijn vervolgens aangevuld met risico’s binnen het domein van het ministerie van SZW waarde inspectie tot 1 januari 2012 geen toezichttaak had. In expertsessies zijn aanvullende risico’s in kaartgebracht voor het beleidsterrein van het ministerie van SZW. Voorwaarde voor selectie van risico’s is dat hetgaat om mogelijke schade aan het maatschappelijke belang, gerelateerd aan doelen van het ministerie12 | Risicoanalyse Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Inspectie SZW