Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009 - Onderzoek en Statistiek ...

2ColofonRedactionele informatieRedactieAuteursWim van Zee Josca Boers Ellen LindemanCor Hylkema Lotje Cohen Manilde van der OordEls de Boer Tanja Fedorova Carine van OosterenJeroen Slot Marcel Janssen Harry SmeetsVormgeving, zetwerk, omslag, druk en afwerkingStadsdrukkerij Amsterdam n.v.Foto’s omslagVolendam, Groenburgwal Amsterdam, Muiderslot en Zaanse SchansBronvermeldingHet overnemen van gegevens is met de volgende bronvermelding toegestaan: O+S AmsterdamVerklaring der tekens. = de gegevens ontbrekenx= geheim- = nul- = (indien voorkomend tussen twee getallen) tot en met0(0,0) = het getal is minder dan de helft van de gekozen eenheidniets (blank) = een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen* = niet berekend i.v.m. kleine aantallen2008-2009 = 2008 tot en met 20092008/2009 = het gemiddelde over de jaren 2008 tot en met 20092008/’09 = oogstjaar, boekjaar, schooljaar enz. beginnend in 2008 en eindigend in 2009WebsiteMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009 staat volledig op de website van O+S,www.amsterdam.nl/feitenencijfers/metropoolregioamsterdamincijfers2009/Zie voor meer informatie over de Metropoolregio Amsterdam ook www.metropoolregioamsterdam.nlprijs: € 15,– incl. BTW en excl. verzendkostendecember 2009Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

3Woord voorafAmsterdam is groter dan zijn gemeentegrenzen. Sinds 2007 vormen een kleineveertig lokale en regionale overheden de Metropoolregio Amsterdam. Samenwerken we aan de internationale concurrentiepositie van onze metropool.Dat doen we door bijvoorbeeld gezamenlijk te werken aan de woningbouw,infrastructuur en werkgelegenheid. Maar ook door samen het open landschapte beschermen dat zo belangrijk is voor het vestigingsklimaat, en door met z’nallen na te denken over maatregelen om de klimaatverandering tegen te gaan.Dit jaarboek Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009 beoogt de statistischeinformatie te leveren die onmisbaar is als basis voor beleid. Wie zijn de ruim2 miljoen inwoners van het gebied en hoe bewegen zij zich door de metropoolregio?Welke economische activiteiten zijn er, en waar? En wat betekenende cijfers eigenlijk?Wie zich voor dit soort vragen interesseert, vindt in dit tweede jaarboekmisschien geen pasklare antwoorden, maar wel belangrijke bouwstenen.Ik wil graag ieder die heeft geholpen bij de totstandkoming van dit jaarboekhartelijk bedanken.Maarten van Poelgeest,Wethouder van AmsterdamMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

4Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

5InhoudWoord vooraf 3Samenvatting 111 Kerncijfers 17tabellen1.1.1 Kerncijfers, 1 januari 2009 182 Bevolking 23tabellen2.1.1 Bevolking, 1 januari 2005-2009 272.1.2 Bevolking naar geslacht, 1 januari 2008-2009 282.1.3 Bevolking naar leeftijdsgroepen, 1 januari 2009 292.1.4 Bevolking naar leeftijdsgroepen en burgerlijke staat, 1 januari 2009 322.1.5 Bevolking naar herkomstgroepering, 1 januari 2009 342.1.6 Bevolking naar nationaliteiten, 1 januari 2009 352.1.7 Particuliere huishoudens naar samenstelling, 1 januari 2009 372.2.1 Loop van de bevolking, 2008 382.3.1 Geboorte, 2004-2008 392.3.2 Sterfte, 2004-2008 402.4.1 Huwelijken, 2003-2007 412.4.2 Echtscheidende personen, 2003-2007 422.5.1 Vestiging, 2004-2008 432.5.2 Vertrek, 2004-2008 442.5.3 Binnengemeentelijke verhuizingen, 2004-2008 452.5.4 Verhuizingen tussen gemeenten, 2008 462.6.1 Prognose bevolking, 1 januari 2009-2025 482.6.2 Prognose particuliere huishoudens, 1 januari 2009-2025 49grafieken2.1a Bevolking naar leeftijdsgroepen en geslacht, 1 januari 2009 313 Veiligheid 51tabellen3.1.1 Geregistreerde misdrijven en ophelderingen, 2007 543.1.2 Branden en hulpverleningen naar brandweerregio’s, 2007-2008 553.2.1 Fysieke verloedering naar politieregio’s, 2006-2008 573.2.2 Dreiging en sociale overlast naar politieregio’s, 2008 583.2.3 Overlast van vermogensdelicten naar politieregio’s, 2008 583.2.4 Verkeersoverlast naar politieregio’s, 2006-2008 59Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

6 Inhoud3.2.5 Belangrijkste problemen in de buurt naar politieregio’s, 2008 603.2.6 Onveiligheidsgevoelens naar politieregio’s, 2006-2008 613.2.7 Slachtofferschap naar politieregio’s, 2006-2008 623.2.8 Functioneren van de politie naar politieregio’s, 2006-2008 63kaarten3.1a Brandweerregio’s 553.1b Politieregio’s 564 Economie 65tabellen4.1.1 Beroepsbevolking en arbeidsparticipatie, 2008 694.1.2 Werkzame beroepsbevolking naar herkomstgroepering en opleidingsniveau, 2008 704.1.3 Bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking, 2003-2007 714.1.4 Totaal toegevoegde waarde, 2003-2007 714.2.1 Niet-werkende werkzoekenden naar geslacht, 1 januari 2008-2009 724.2.2 Niet-werkende werkzoekenden naar leeftijdsgroepen, 1 januari 2009 734.2.3 Niet-werkende werkzoekenden naar opleidingsniveau, 1 januari 2009 744.2.4 Niet-werkende werkzoekenden naar duur niet-werkend, 1 januari 2009 754.3.1 Bedrijfsvestigingen, 1 januari 2004-2008 764.3.2 Bedrijfsvestigingen naar sectoren, 1 januari 2008 774.3.3 Bedrijfsvestigingen in de tertiaire sector, 1 januari 2008 784.3.4 Werkzame personen, 1 januari 2004-2008 794.3.5 Werkzame personen naar soort banen en geslacht, 1 januari 2008 804.3.6 Werkzame personen naar sectoren, 1 januari 2008 814.3.7 Werkzame personen in de tertiaire sector, 1 januari 2008 824.3.8 Openstaande vacatures, 2007-2009 835 Inkomen en sociale zekerheid 85tabellen5.1.1 Bevolking en gemiddeld besteedbaar inkomen, 2006 885.1.2 Personen met 52 weken inkomen en het gemiddeld besteedbaar inkomen naarsociaal-economische categorie, 2006 905.1.3 Personen met 52 weken en het gemiddeld besteedbaar inkomen naar geslacht, 2006 915.1.4 Personen met 52 weken inkomen en het gemiddeld besteedbaar inkomen naarleeftijdsgroepen, 2006 925.1.5 Personen met 52 weken inkomen en het gemiddeld besteedbaar inkomen naarherkomstgroepering, 2006 935.1.6 Personen met 52 weken inkomen naar inkomensklassen, 2006 945.1.7 Huishoudens naar inkomensklassen, 2006 955.1.8 Huishoudens en het gemiddeld besteedbaar inkomen naar samenstelling huishouden, 2006 965.2.1 Uitkeringen WWB, 1 januari 2005-2009 975.2.2 Uitkeringen WWB naar leeftijdsgroepen en geslacht, 1 januari 2009 985.2.3 Uitkeringen WIA, 1 januari 2007-2009 995.2.4 Uitkeringen WIA naar mate arbeidsongeschiktheid, leeftijdsgroepen en geslacht,1 januari 2009 100Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inhoud 75.2.5 Uitkeringen WAO, 1 januari 2005-2009 1015.2.6 Uitkeringen WAO naar mate arbeidsongeschiktheid, leeftijdsgroepen en geslacht,1 januari 2009 1025.2.7 Uitkeringen WAZ, 1 januari 2005-2009 1035.2.8 Uitkeringen WAZ naar mate arbeidsongeschiktheid, leeftijdsgroepen en geslacht,1 januari 2009 1045.2.9 Uitkeringen Wajong, 1 januari 2005-2009 1055.2.10 Uitkeringen Wajong naar mate arbeidsongeschiktheid, leeftijdsgroepen en geslacht,1 januari 2009 1065.2.11 Uitkeringen WW, 1 januari 2005-2009 1075.2.12 Uitkeringen WW naar leeftijdsgroepen, geslacht en werkloosheidspercentage,1 januari 2009 1085.2.13 Uitkeringen AOW, 2008-2009 1095.2.14 Uitkeringen AOW, 3e kwartaal 2009 1105.2.15 Toegekende aanvragen huurtoeslag van huishoudens naar huishoudenstypen enleeftijdsgroepen, 2006 1115.2.16 Gemiddelde huurtoeslag van huishoudens naar huishoudenstypen enleeftijdsgroepen, 2006 112grafieken5.1a Gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner, 2006 896 Gezondheid en welzijn 113tabellen6.1.1 Sterfte naar doodsoorzaken, 2008 1156.2.1 Medische consumptie naar GGD-regio’s, periodegemiddelde 2004-2007 1176.2.2 Gezondheid en aandoeningen naar GGD-regio’s, periodegemiddelde 2004-2007 1176.2.3 Leefstijl naar GGD-regio’s, periodegemiddelde 2004-2007 118grafieken en kaarten6.1a Sterfte naar doodsoorzaken, 2008 1166.2a GGD-regio’s 1167 Onderwijs 119tabellen7.1.1 Leerlingen in het basisonderwijs en speciaal onderwijs naar geslacht, 2007/’08-2008/’09 1227.2.1 Scholen en leerlingen in het voortgezet onderwijs naar soort onderwijs, 2008/’09 1237.2.2 Leerlingen voortgezet onderwijs naar woongemeente, 2008/’09 1247.2.3 Leerlingen middelbaar beroepsonderwijs naar woongemeente, 2007/’08-2008/’09 1257.2.4 Leerlingen voortgezet onderwijs naar woongemeente en herkomstgroepering, 2008/’09 1267.2.5 Geslaagden voortgezet onderwijs naar woongemeente, 2007/’08 1277.3.1 Studenten hoger onderwijs naar woongemeente, 2007/’08-2008/’09 1287.3.2 Studenten hoger beroepsonderwijs naar woongemeente en herkomstgroepering, 2008/’09 1297.3.3 Studenten wetenschappelijk onderwijs naar woongemeente en herkomstgroepering,2008/’09 1307.3.4 Geslaagden hoger onderwijs naar woongemeente, 2007/’08 131Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

8 Inhoud8 Verkeer en vervoer 133tabellen8.1.1 Lengte van wegen naar beheerder en wegtype, 2008 1368.2.1 Geregistreerde motorvoertuigen, 1 januari 2008-2009 1378.3.1 Geregistreerde verkeersslachtoffers naar geslacht, 2004-2008 1388.3.2 Geregistreerde verkeersslachtoffers naar gevolg, 2008 1398.3.3 Geregistreerde verkeersslachtoffers naar wijze van deelneming, 2008 1408.4.1 Goederenoverslag scheepvaart, 2002-2006 1418.4.2 Goederenoverslag scheepvaart naar soort , 2006 1428.4.3 Goederenoverslag scheepvaart naar product, 2006 1439 Natuur en milieu 145tabellen9.1.1 Oppervlakte, bevolkingsdichtheid, woningdichtheid en gemiddelde woningbezetting,1 januari 2009 1489.2.1 Graasdieren, oppervlakte grasland en bedrijven met graasdieren of grasland, 2008 1499.3.1 Geproduceerde dierlijke mest, 2003-2007 1509.3.2 Geproduceerde dierlijke mestsoorten, 2007 1519.3.3 Stikstofproductie tijdens dierlijke mestproductie, 2003-2007 1529.3.4 Fosfaatuitscheiding tijdens dierlijke mestproductie, 2003-2007 1539.3.5 Kali-uitscheiding tijdens dierlijke mestproductie, 2003-2007 1549.4.1 Klachten met betrekking tot geluidshinder Schiphol, 2008 1559.5.1 Bezoeken recreatiegebieden Noord-Holland, 2005-2008 157grafieken9.4a Klachten met betrekking tot geluidshinder Schiphol, 2003 en 2008 1569.5a Bezoeken recreatiegebieden Noord-Holland per maand, 2008 15710 Toerisme 159tabellen10.1.1 Hotels, 1 juli 2005-2008 16210.1.2 Hotelkamers, 1 juli 2005-2008 16210.1.3 Hotelbedden, 1 juli 2005-2008 16210.1.4 Bruto bedbezetting in hotels, 2005-2008 16310.1.5 Gasten in hotels, 2006-2008 16310.1.6 Overnachtingen van hotelgasten, 2006-2008 16410.1.7 Gemiddelde verblijfsduur in hotels, 2006-2008 16410.2.1 Verblijfsrecreatieve logiesvormen, 1 juli 2005-2008 16610.2.2 Slaapplaatsen in verblijfsrecreatieve logiesvormen, 1 juli 2005-2008 16610.2.3 Bruto bedbezetting in verblijfsrecreatieve logiesvormen, 2005-2008 16610.2.4 Gasten in verblijfsrecreatieve logiesvormen, 2006-2008 16710.2.5 Overnachtingen van gasten in verblijfsrecreatieve logiesvormen, 2006-2008 16710.2.6 Gemiddelde verblijfsduur in verblijfsrecreatieve logiesvormen, 2005-2008 168grafieken10.1a Overnachtingen in hotels per maand, 2008 165Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inhoud 911 Bouwen en wonen 169tabellen11.1.1 Woningvoorraad, 1 januari 2005-2009 17211.1.2 Woningvoorraad naar eengezins- en meergezinswoningen en aantal kamers per woning,1 januari 2008 17311.1.3 Woningvoorraad naar bouwperiode, 1 januari 2008 17411.1.4 Woningvoorraad naar eigendom, 1 januari 2008 17511.1.5 Woonruimtenvoorraad, 1 januari 2008 17611.2.1 Woningvoorraad en mutaties in de woningvoorraad, 2008 17711.2.2 Groei van de woningvoorraad, 2006-2008 17811.2.3 Gereedgekomen woningen naar eigendom en eengezins- en meergezinswoningen, 2008 17911.2.4 Gemiddelde woningwaarde, 1 januari 2004-2008 18111.2.5 Gemeentelijke woonlasten, 2007-2009 182grafieken11.2a Nieuwbouw, 2004-2008 18012 Politiek 183tabellen12.1.1 Kiesgerechtigden, blanco stemmen, uitgebrachte geldige stemmen enopkomstpercentage bij de verkiezingen voor het Europees Parlement, 4 juni 2009 184grafieken12.1a Opkomst bij de verkiezingen voor het Europees Parlement, 4 juni 2009 186Bijlagen 187A Verklaring van begrippen en gebruikte afkortingen 187B Kaart Metropoolregio Amsterdam naar gemeenten en subregio’s, 1 januari 2009 197Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

10Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

11SamenvattingBevolkingIn de Metropoolregio Amsterdam wonen 2,2 miljoen mensen, dat is 13% vande Nederlandse bevolking. Naast Amsterdam met 755.000 inwoners zijn ernog vier grote gemeenten in de regio, te weten Almere, Haarlem, Zaanstad enHaarlemmermeer. Ze hebben zelfs meer dan 140.000 inwoners.In 2008 is de bevolking van de Metropoolregio met 20.000 inwoners toegenomen.Deze groei wordt veroorzaakt door het geboorteoverschot van circa 9.200personen, een vestigingsoverschot met de rest van het land van bijna 5.000personen en een immigratieoverschot van 4.800 personen. Vooral door ditimmigratieoverschot was de groei in de Metropoolregio sterker dan in 2006 en2007. In 2006 was er nog sprake van een groot emigratieoverschot van 6.300personen. In 2007 was dat al vrijwel verdwenen, om dit jaar om te slaan in eenimmigratieoverschot.Net zoals in voorgaande jaren zal de bevolking van de Metropoolregio de komendejaren sterker groeien dan in Nederland als geheel. Verwacht wordt dat het aantalinwoners in de Metropoolregio in de periode van 2009-2025 met 182.000inwoners zal toenemen, een groei van 8,3% in 16 jaar. In totaal vindt 87% vandeze bevolkingsgroei in de Metropoolregio in Amsterdam (+81.000 inwoners),Almere (+43.000 inwoners), Haarlemmermeer (+20.000 inwoners) en Zaanstad(+14.000 inwoners) plaats.Van oudsher trekken veel Amsterdamse gezinnen naar Almere en andereregiogemeenten. Deze trend lijkt te stokken, minder mensen verhuizen vanuitAmsterdam naar deze gemeenten en meer mensen komen vanuit deze gemeentennaar Amsterdam. Maar per saldo verliest Amsterdam nog inwoners aan deregiogemeenten, zij het minder dan in de voorgaande jaren.Landelijk is een derde (36%) van de huishoudens een eenpersoonshuishouden.In de Metropoolregio is dat 43%. Dit komt voornamelijk door het hoge aandeeleenpersoonshuishoudens in Amsterdam: meer dan de helft van de huishoudensin Amsterdam bestaat uit één persoon.VeiligheidBewoners van de Metropoolregio vinden van 25 genoemde buurtproblemen dat‘hondenpoep’, ‘te hard rijden’, ‘parkeeroverlast’ en ‘rommel op straat’ het meestvoorkomen. Als het gaat om de belangrijkste problemen dan staat ‘te hard rijden’bovenaan, gevolgd door ‘parkeeroverlast’ en ‘hondenpoep’. ‘Rommel op straat’wordt dan in prioriteit voorbijgestreefd door ‘overlast door groepen jongeren’.Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

12 SamenvattingEr zijn wel verschillen tussen de politieregio’s in de mate waarin bewoners defrequentie en prioriteit van buurtproblemen beleven. Zo vindt men in Flevoland‘te hard rijden’ wel het belangrijkste probleem, maar dit wordt niet gevolgd door‘parkeeroverlast’ maar door ‘hondenpoep op straat’. In Amsterdam-Amstellandstaat ‘rommel op straat’ op de eerste plaats, gevolgd door ‘overlast van groepenjongeren’.Een kwart van alle Nederlanders is in 2008 wel eens slachtoffer geweest van eendelict.De politieregio’s die deel uitmaken van de Metropoolregio Amsterdam wijkenhier niet zeer sterk van af met uitzondering van Amsterdam-Amstelland. In dezepolitieregio zijn bijna vier op de tien burgers slachtoffer geworden van een delict.Als het gaat om vandalismedelicten steekt niet alleen Amsterdam-Amstellandmet 19% boven het landelijk gemiddelde van 13% uit, maar ook de politieregioGooi en Vechtstreek met bijna 18%.EconomieVoor de Metropoolregio heeft de recessie geleid tot minder vliegverkeer, mindertoerisme, een daling van de overslag in de haven, minder verkochte woningen(en vooral in Amsterdam een daling van de huizenprijzen), meer dynamiek in debedrijvigheid, vooral in de financiële sector en een toename van de werkloosheid.Schiphol heeft een moeilijk jaar achter de rug. In de zomer van 2008 begon hetaantal passagiers te dalen ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder endeze ontwikkeling houdt al een jaar aan, al begint de daling wel af te nemen.De ontwikkelingen in het vrachtvervoer zijn nog negatiever dan die in hetpersonenvervoer. Dit heeft vooral te maken met de forse daling van de wereldhandel,die in de tweede helft van 2008 begon. Ongeveer gelijktijdig begon hetvrachtvervoer af te nemen en bereikte een voorlopig dieptepunt in het voorjaarvan 2009. Gemiddeld daalde de vracht met 27% in de eerste helft van 2009. Erkwam vooral minder vracht binnen uit het Midden-Oosten en er ging mindervracht naar Noord-Amerika.De overslag in de haven van IJmuiden halveerde ten opzichte van 2008. In deAmsterdamse haven is de overslag sinds het tweede kwartaal van 2009 aan hetafnemen. De recessie heeft nog nauwelijks gevolgen op de arbeidsmarkt maar dieworden wel verwacht.Inkomen en sociale zekerheidDe gevolgen van de huidige recessie zijn al wel zichtbaar in het toenemendeaantal mensen met een uitkering, zoals bijstandsuitkeringen. Nam het aantalwwb-uitkeringen in het begin van 2009 nog af ten opzichte van vorig jaar, vanafhet derde kwartaal 2009 is er sprake van een toename zowel in Nederland, als inde Metropoolregio.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Samenvatting 13Als we kijken naar de verhouding tussen arm en rijk, dan wonen in deMetropoolregio naar verhouding meer mensen met hoge inkomens (12%) eniets minder mensen met lage inkomens (9%) dan gemiddeld in Nederland. InHet Gooi en Vechtstreek is dit verschil het grootst: 8% hoort tot de laagste inkomensgroepen 17% tot de bovenste inkomensgroep. In Zaanstreek en Almerezijn de groepen met laagste en hoogste inkomens even groot, maar wel kleinerdan in heel Nederland. Zes van de tien Metropoolregiobewoners vinden dat deverschillen tussen rijk en arm in de eigen gemeente groot zijn en bijna de helft(47%) meent dat deze verschillen zijn toegenomen in de afgelopen jaren. VooralAmsterdammers vinden de verschillen tussen rijk en arm groot in hun stad.Gezondheid en welzijnHet aandeel sterfgevallen in Nederland dat wordt veroorzaakt door hart- en vaatziektenis sinds de jaren zeventig gehalveerd tot bijna 30% in 2008. Deze trendzien we ook in de Metropoolregio Amsterdam (ruim 28% in 2008). Daarmeevormen deze ziekten niet meer de meest voorkomende doodsoorzaak, dat is nukanker (31% in Nederland, 30% in Metropoolregio Amsterdam). Alleen in desubregio’s Haarlem en Het Gooi en Vechtstreek vormen hart- en vaatziektennog wel de meest voorkomende doodsoorzaak. In sommige subregio’s is hetverschil in het aandeel van deze twee belangrijkste sterfteoorzaken groter danin de Metropoolregio. In Almere waar weinig ouderen wonen, is dit verschil hetgrootst: in 2008 werd in deze gemeente ruim 35% van de sterfgevallen veroorzaaktdoor kanker en nog geen 28% door hart- en vaatziekten.De leefstijl in ggd-regio Amsterdam is in het algemeen ongunstiger dan inNederland en dan in de overige ggd-regio’s in de Metropoolregio. Toch ligt hetaandeel Amsterdammers van 20 jaar en ouder met overgewicht lager dan landelijk,dat geldt vooral voor ernstig overgewicht. In Flevoland wonen juist relatiefveel mensen met overgewicht; vooral onder vrouwen komt overgewicht hiervaker voor dan in andere ggd-regio’s.OnderwijsIn de Metropoolregio is zowel aan de bovenkant als aan de onderkant van hetvoortgezet onderwijs het aandeel leerlingen oververtegenwoordigd. Ruim eenkwart van de leerlingen (26%) volgt vwo, dit is meer dan het landelijk gemiddeldevan 23%. Het aandeel vmbo-leerlingen ligt met een aandeel van 26% ietsonder het landelijke gemiddelde van 29% maar het aandeel leerlingen met leerwegondersteuning(lwoo) is met 12% hoger dan het landelijke gemiddelde van10,5%.In het algemeen is het percentage leerlingen van allochtone herkomst op hetvmbo hoger dan op de havo en het vwo en de gemengde brugklassen (avo).In sommige gemeenten in de Metropoolregio is dit verschil echter groter danMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

14 Samenvattingin andere gemeenten. In Amsterdam is 71% van de leerlingen op het vmbovan allochtone herkomst, op de avo/havo/vwo is dit 50%. In bijvoorbeeldAlmere is dit verschil veel kleiner: 34% van de leerlingen op het vmbo is vanallochtone herkomst, 30% van de avo/havo/vwo-leerlingen. In het algemeenis dit verschil in de Metropoolregio groter dan gemiddeld in Nederland (vmboMetropoolregio: 36%, Nederland 18%; avo/havo/vwo Metropoolregio: 25%,Nederland: 14%).Verkeer en vervoerGezien de toenemende aandacht voor luchtkwaliteit en klimaatverandering ende groeiende mobiliteit in de Noordvleugel wil de Stadsregio Amsterdam hetgezamenlijk spitsaandeel van fiets en ov vergroten naar 70% in hoogstedelijkegebieden, waaronder Amsterdam. Op dit moment gebruikt 31% van alle mensendie een baan in Amsterdam hebben (inclusief Amsterdammers, bewoners van deMetropoolregio en overige gebieden in Nederland) het ov om naar het werk tekomen en 28% de fiets. In totaal komen er dagelijks 195.000 mensen van buitenAmsterdam om hier te werken.Van de regiobewoners die in Amsterdam werken, hebben Waterlandbewonershet hoogste ov-aandeel (49%), terwijl in Amstel-Meerlanden zowel defiets (22%) als de auto (58%) bovengemiddeld vaak worden gebruikt om inAmsterdam te komen werken. Het hoge autoaandeel in Amstel-Meerlanden iste verklaren door het relatief hoge autobezit van de bewoners (603 auto’s per1.000 inwoners). In de Metropoolregio als geheel ligt het autobezit op 473 auto’sper 1.000 inwoners. In Amsterdam is het autobezit het laagst met 290 auto’s per1.000 bewoners.Natuur en milieuIn vergelijking met Nederland laat de Metropoolregio gunstige ontwikkelingenzien op het terrein van mestproductie. De hoeveelheid dierlijke mest is tussen2003 en 2007 met 13% afgenomen, terwijl die in Nederland gelijk is gebleven.Het aantal klachten over geluidshinder van Schiphol in de eerste drie kwartalenvan 2008 is gedaald vergeleken met dezelfde periode in 2007. Deze afnamekomt door de daling van het aantal klachten per persoon: in 2007 waren dat er100 per persoon, in 2008 nog maar 59. Het aantal klagers nam juist toe: in deeerste 10 maanden van 2008 hebben 1.250 mensen meer geklaagd (5.461) danin heel 2007 (4.211).Het bezoek van Amsterdammers aan parken en groene recreatiegebieden in enrond Amsterdam is tussen 1996 en 2008 behoorlijk gestegen (voor recreatiegebiedenis dat gemiddeld 64%, het parkbezoek is zelfs nagenoeg verdubbeld).Niet alleen bezoeken méér Amsterdammers deze gebieden, ze doen dat ooksteeds vaker. De meeste van de onderzochte recreatiegebieden kregen een hogeFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Samenvatting 15waardering van gemiddeld 7,5 (variërend van 8,2 voor de Waterleidingduinentot 6,8 voor het Geuzenbos).1ToerismeIn het kader van het ‘Toeristisch Actieplan voor de Metropoolregio Amsterdam’wordt het project ‘Amsterdam bezoeken, Holland zien’ gelanceerd om hetbezoek van buitenlandse toeristen aan de regio verder te stimuleren. Een vande doelstellingen van dit project is om het aandeel buitenlanders dat naastAmsterdam ook de regio bezoekt te vergroten van 14% nu naar 20% in 2015.Maar voorlopig gaat het veel minder goed met het toerisme in Nederland, ookin Amsterdam en de regio, dan in de voorgaande jaren. Omdat toerisme zeerconjunctuurgevoelig is, is het een van de eerste sectoren die de gevolgen van dewereldwijde recessie ervaren. In 2008 daalde het aantal hotelovernachtingenin de Metropoolregio vergeleken met 2007 met 5,6%, iets meer dan landelijk(-4,5%). Dit komt doordat de Metropoolregio en vooral Amsterdam sterker zijngeoriënteerd op het buitenlandse toerisme dan Nederland en in 2008 juist dezetoeristische markt een grotere krimp liet zien dan het binnenlandse toerisme.In de eerste zes maanden van 2009 begon het aantal gasten uit Nederland inde Metropoolregio Amsterdam toe te nemen (+2%) terwijl het buitenlandsetoerisme bleef dalen (-8%). In totaal is het toerisme in de Metropoolregio in deeerste helft van 2009 met 5,1% gedaald. De landelijke daling in dezelfde periodeis 5,6%.Bouwen en wonenIn 2008 zijn in de Metropoolregio Amsterdam meer dan 11.000 woningengebouwd. Dit is 15% minder dan in 2007, maar toen was er een recordaantalnieuwe woningen. In Amsterdam werden in 2008 de meeste woningen opgeleverd(3.926), gevolgd door Almere (1.359). Haarlemmermeer en Zaanstad diede afgelopen vijf jaar ook sterk groeiden, werden in 2008 voorbijgegaan doorAalsmeer waar 1.025 woningen werden gebouwd. Naar verwachting zullener de komende jaren minder woningen worden gebouwd, als gevolg van deeconomische recessie.In de Metropoolregio bestaat precies de helft van de woningen uit eengezinswoningen.Dit is veel minder dan het landelijke gemiddelde dat 71% bedraagt.Dit wordt vooral veroorzaakt door Amsterdam, waar slecht 15% van de woningvoorraaduit eengezinswoningen bestaat.Geen enkele andere gemeente komt daarbij in de buurt. Van de gemeentenboven de 50.000 inwoners is het aandeel eengezinswoningen het hoogst inHaarlemmermeer (79%) en Almere (78%). Maar onder de 27 kleinere gemeentenzijn er tien waar het aandeel boven de 90% is.Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

16 SamenvattingPolitiekDe meest recente algemene verkiezingen in de Metropoolregio waren deverkiezingen voor het Europees Parlement op 4 juni 2009. De opkomst voordeze verkiezingen lag met bijna 38% in de Metropoolregio lager dan bij devoorgaande verkiezingen voor de Provinciale Staten (44%). De opkomst washet hoogst in Het Gooi en Vechtstreek (44%) en het laagst in Almere (31%). Depvv en de D66 kwamen als grootste winnaars naar voren; zij kregen gemiddeldrespectievelijk 18% en 16% van de stemmen in de Metropoolregio waarbij ertussen de sub regio’s grote verschillen waren.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

171 Kerncijfers1Metropoolregio Amsterdam naar gemeenten en subregio’s, 1 januari 20092935546233307332313410128119115242816131814171262521 202219232721Zaanstreekagglomeratie HaarlemHet Gooi en VechtstreekWaterland +IJmondAmstel-MeerlandenAlmereAmsterdam1 Amsterdam2 Wormerland3 Zaanstad4 Beverwijk5 Heemskerk6 Uitgeest7 Velsen8 Bloemendaal9 Haarlem10 Haarlemmerliedeen Spaarnwoude11 Heemstede12 Zandvoort13 Aalsmeer14 Amstelveen15 Diemen16 Haarlemmermeer17 Ouder-Amstel18 Uithoorn19 Blaricum20 Bussum21 Hilversum22 Huizen23 Laren24 Muiden25 Naarden26 Weesp27 Wijdemeren28 Almere29 Beemster30 Edam-Volendam31 Landsmeer32 Oostzaan33 Purmerend34 Waterland35 ZeevangMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

18 Kerncijfers1.1.1 Kerncijfers, 1 januari 2009% niet- bevolkingsopper-opper- westerse dichtheidvlakte vlakte in alloch- % 65- bevolking per km 2gemeente/subregio in km 2 km 2 land bevolking tonen plussers 15-64 jaar 1 ) landWormerland 45.14 38.79 15900 4,8 17,1 10238 410Zaanstad 83.04 74.22 144055 16,9 14,9 96654 1941Zaanstreek 128.18 113.01 159955 15,7 15,1 106892 1415Beverwijk 20.38 18.58 38284 11,2 16,2 25506 2060Heemskerk 31.73 27.41 38485 8,2 17,5 25127 1404Uitgeest 22.31 19.18 12434 3,7 13,1 8271 648Velsen 63.03 44.71 67528 6,8 16,8 44147 1510IJmond 137.45 109.88 156731 8,0 16,5 103051 1426Bloemendaal 45.08 39.68 22069 3,7 22,9 12837 556Haarlem 32.12 29.32 148191 13,5 15,2 101241 5054Haarlemmerliede en Spaarnwoude 21.08 19.25 5430 5,0 15,1 3630 282Heemstede 9.64 9.20 25680 4,7 22,9 15179 2791Zandvoort 44.34 32.09 16607 5,9 20,5 10845 518agglomeratie Haarlem 152.26 129.54 217977 10,7 17,3 143732 1683Aalsmeer 32.24 20.58 28006 5,6 14,9 18358 1361Amstelveen 44.05 41.50 79768 14,6 18,6 51619 1922Diemen 14.03 12.02 24361 24,7 14,0 16963 2027Haarlemmermeer 185.28 179.17 142042 12,1 11,3 96925 793Ouder-Amstel 25.81 24.15 13107 9,1 16,7 8430 543Uithoorn 19.49 18.29 27660 8,2 15,9 17921 1512Amstel-Meerlanden 320.90 295.71 314944 12,6 14,3 210216 1065Blaricum 15.58 11.13 8987 4,9 19,7 5706 807Bussum 8.11 8.06 31979 7,0 19,5 19512 3968Hilversum 46.24 45.57 84422 10,6 17,8 55054 1853Huizen 23.28 15.78 42040 8,8 15,1 28205 2664Laren 12.39 12.22 11585 8,6 25,7 6731 948Muiden 36.51 14.45 6561 4,8 16,6 4203 454Naarden 32.89 21.39 16998 6,1 19,3 10058 795Weesp 21.88 20.55 17577 13,1 16,3 11933 855Wijdemeren 76.55 48.09 23327 3,0 18,4 14892 485Het Gooi en Vechtstreek 273.43 197.24 243476 8,5 18,0 156294 1234Almere 248.77 130.33 185746 26,7 7,4 131283 1425Beemster 72.08 70.61 8564 2,3 16,5 5613 121Edam-Volendam 24.78 16.29 28483 3,4 13,1 19070 1748Landsmeer 26.49 22.57 10139 4,7 17,6 6613 449Oostzaan 16.13 11.49 9201 4,6 16,0 5984 801Purmerend 24.56 23.62 78862 14,4 14,3 53667 3339Waterland 115.64 52.12 16954 3,1 17,2 11156 325Zeevang 55.23 38.18 6297 2,8 13,8 4181 165Waterland + 334.91 234.88 158500 8,9 14,8 106284 675Amsterdam 219.44 166.29 755605 34,7 11,1 552970 4544Metropoolregio Amsterdam 1815.34 1376.88 2192934 20,4 13,6 1510722 1593Nederland 41543.07 33756.17 16485787 11,0 15,0 11090914 4881 ) Potentiële beroepsbevolking. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Kerncijfers 191.1.1 Kerncijfers, 1 januari 2009 (vervolg)gemiddeld woning- gemid- gemidbesteed-dichtheid delde delde % koopbaar% lage woning- per km 2 woning- waarde woningengemeente/subregio inkomen 1 ) inkomens 2 ) voorraad land bezetting woningen 3 ) 4 )Wormerland 33,8 15,9 6524 168 2,44 242 62,4Zaanstad 30,3 19,4 62466 842 2,31 196 44,9Zaanstreek 30,6 19,1 68990 610 2,32 200 46,5Beverwijk 29,6 19,0 16968 913 2,26 199 51,9Heemskerk 32,2 15,7 16417 599 2,34 233 53,3Uitgeest 35,5 12,8 5061 264 2,46 264 71,6Velsen 32,0 17,4 29439 658 2,29 241 54,6IJmond 31,7 17,0 67885 618 2,31 230 54,9Bennebroek 39,8 9,5 73,0Bloemendaal 54,7 12,1 8127 205 2,72 705 69,7Haarlem 30,2 22,0 69674 2376 2,13 239 52,8Haarlemmerliede en Spaarnwoude 36,5 13,6 2168 113 2,50 291 69,2Heemstede 40,7 13,9 11262 1224 2,28 416 63,3Zandvoort 31,8 23,1 8384 261 1,98 302 56,8agglomeratie Haarlem 33,5 20,1 100615 777 2,17 301 56,3Aalsmeer 36,1 15,8 11370 552 2,46 301 58,1Amstelveen 35,7 17,4 36967 891 2,16 286 50,7Diemen 32,9 19,0 10175 847 2,39 246 41,7Haarlemmermeer 35,9 13,6 56854 317 2,50 275 67,7Ouder-Amstel 38,3 14,5 5716 237 2,29 332 56,0Uithoorn 35,1 15,0 11921 652 2,32 253 59,3Amstel-Meerlanden 35,7 15,4 133003 450 2,37 278 58,9Blaricum 51,4 10,5 3981 358 2,26 593 65,0Bussum 38,1 19,3 14627 1815 2,19 361 61,3Hilversum 32,9 21,1 38746 850 2,18 280 49,9Huizen 35,2 16,7 18197 1153 2,31 303 54,9Laren 45,2 13,0 4917 402 2,36 592 66,7Muiden 42,8 14,8 2762 191 2,38 363 63,1Naarden 44,3 14,1 7440 348 2,28 423 72,2Weesp 31,5 20,0 8262 402 2,13 236 52,7Wijdemeren 37,5 13,5 9730 202 2,40 384 67,9Het Gooi en Vechtstreek 36,5 18,0 108662 551 2,24 339 57,3Almere 32,1 16,3 72373 555 2,57 194 62,2Beemster 36,6 14,7 3381 48 2,53 322 75,1Edam-Volendam 36,0 13,8 11367 698 2,51 292 79,0Landsmeer 37,9 9,5 4294 190 2,36 319 68,7Oostzaan 35,6 11,1 3776 329 2,44 295 65,7Purmerend 31,1 17,2 33781 1430 2,33 210 58,9Waterland 37,8 13,0 7043 135 2,41 309 70,1Zeevang 36,9 16,7 2471 65 2,55 308 78,2Waterland + 33,9 15,2 66113 281 2,40 256 66,2Amsterdam 27,6 30,3 390913 2351 1,93 232 23,3Metropoolregio Amsterdam 31,5 22,2 1008554 732 2,17 253 44,2Nederland 31,3 20,0 7106564 211 2,32 232 57,21 ) Gemiddeld besteedbaar inkomen huishoudens 2006 (x 1.000 euro). bron: CBS/VROM2 ) % huishoudens met een besteedbaar inkomen minder dan 16.500 euro in 2006.3 ) Gemiddelde waarde woningen = WOZ-waarde x 1.000 euro (prijspeil 2007), voorlopige cijfers.4 ) 1 januari 2008.1Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

20 Kerncijfers1.1.1 Kerncijfers, 1 januari 2009 (vervolg)WWBgemeente/subregio

Kerncijfers 211.1.1 Kerncijfers, 1 januari 2009 (vervolg)werkzame personen 3 )openbedrijfs-staande% werk- vesti- grote kleine vacagemeente/subregioNWW 1 ) loosheid 2 ) gingen 3 ) banen banen totaal tures 4 )Wormerland 196 1,9 911 3471 563 4034 *Zaanstad 3594 3,7 9319 50436 8400 58836 668Zaanstreek 3790 3,5 10230 53907 8963 62870 668Beverwijk 838 3,3 2890 17954 3621 21575 379Heemskerk 639 2,5 1713 7814 2153 9967 17Uitgeest 119 1,4 751 3223 646 3869 *Velsen 980 2,2 3835 32229 3281 35510 117IJmond 2576 2,5 9189 61220 9701 70921 513Bennebroek 278 1641 479 2120Bloemendaal 242 1,9 1400 3902 842 4744 11Haarlem 3661 3,6 10345 57836 9729 67565 311Haarlemmerliede en Spaarnwoude 55 1,5 402 1929 195 2124 *Heemstede 301 2,0 1923 6805 1569 8374 17Zandvoort 387 3,6 1322 4361 932 5293 75agglomeratie Haarlem 4646 3,2 15670 76474 13746 90220 414Aalsmeer 336 1,8 1789 14937 2036 16973 47Amstelveen 1312 2,5 5775 35792 4895 40687 123Diemen 443 2,6 1750 14764 1228 15992 25Haarlemmermeer 1785 1,8 7986 118674 9851 128525 520Ouder-Amstel 192 2,3 1523 12116 1114 13230 *Uithoorn 398 2,2 1433 10021 1516 11537 19Amstel-Meerlanden 4466 2,1 20256 206304 20640 226944 734Blaricum 124 2,2 752 3082 599 3681 *Bussum 618 3,2 2677 9280 1698 10978 121Hilversum 2294 4,2 6747 44857 4701 49558 373Huizen 849 3,0 2612 12012 3148 15160 168Laren 146 2,2 1107 3619 868 4487 *Muiden 138 3,3 570 1641 404 2045 *Naarden 252 2,5 1498 8267 728 8995 37Weesp 463 3,9 1427 8434 1062 9496 30Wijdemeren 303 2,0 2173 7311 1091 8402 17Het Gooi en Vechtstreek 5187 3,3 19563 98503 14299 112802 746Almere 6435 4,9 12393 64630 15753 80383 337Beemster 83 1,5 848 2906 641 3547 *Edam-Volendam 241 1,3 2464 11225 2199 13424 14Landsmeer 121 1,8 834 2075 513 2588 *Oostzaan 105 1,8 608 2254 450 2704 *Purmerend 1830 3,4 4683 21151 4971 26122 236Waterland 205 1,8 1388 3228 974 4202 21Zeevang 84 2,0 609 1382 310 1692 *Waterland + 2669 2,5 11434 44221 10058 54279 271Amsterdam 38752 7,0 69409 430275 58972 489247 2568Metropoolregio Amsterdam 68521 4,5 168144 1035534 152132 1187666 6251Nederland 416892 3,8 1043778 6877360 1098884 7976244 420061 ) Niet-werkende werkzoekenden. bron: UWV WERKbedrijf/CBS/LISA2 ) Niet-werkende werkzoekenden als % van de bevolking van 15-64 jaar.3 ) 1 januari 2008.4 ) 1 september 2009.1Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

22 Kerncijfers1.1.1 Kerncijfers, schooljaar 2008/’09 (slot)leerlingen studenten opengemeente/subregioBAO 1 ) SO 1 ) VO 2 ) MBO 2 ) HBO 2 ) WO 2 )Wormerland 1663 – 972 529 234 97Zaanstad 13620 784 7503 4594 2508 1043Zaanstreek 15283 784 8475 5123 2742 1140Beverwijk 3489 806 1845 1232 662 222Heemskerk 3192 33 2301 1435 722 249Uitgeest 1423 – 804 339 282 91Velsen 6364 339 4258 2082 1124 464IJmond 14468 1178 9208 5088 2790 1026Bennebroek 610 – 340 96 68 41Bloemendaal 2946 33 1233 182 247 209Haarlem 11880 1727 7295 3358 3545 1656Haarlemmerliede en Spaarnwoude 723 – 396 174 123 57Heemstede 2352 – 1693 365 374 259Zandvoort 1120 – 791 357 195 88agglomeratie Haarlem 19631 1760 11748 4532 4552 2310Aalsmeer 2771 – 1590 678 389 173Amstelveen 6187 211 4204 1171 1665 2759Diemen 2253 – 1393 659 982 684Haarlemmermeer 15366 626 8313 3709 2706 1198Ouder-Amstel 1596 91 768 241 260 212Uithoorn 2960 180 1715 671 434 201Amstel-Meerlanden 31133 1108 17983 7129 6436 5227Blaricum 1094 – 615 142 119 75Bussum 3713 100 1959 515 437 260Hilversum 7605 949 4599 1776 1684 804Huizen 3700 466 2726 1235 812 324Laren 1013 – 725 122 128 70Muiden 875 – 418 120 86 35Naarden 1734 – 1237 223 216 154Weesp 1216 – 841 470 329 160Wijdemeren 2426 – 1492 468 340 136Het Gooi en Vechtstreek 23376 1515 14612 5071 4151 2018Almere 21484 1055 12535 7661 4097 1463Beemster 800 – 549 235 158 67Edam-Volendam 3053 144 1710 606 423 255Landsmeer 1098 – 622 279 190 74Oostzaan 1053 – 577 254 140 53Purmerend 7432 633 4607 2671 1534 514Waterland 1586 – 1071 457 349 141Zeevang 671 – 451 153 92 46Waterland + 15693 777 9587 4655 2886 1150Amsterdam 57696 5104 31338 19801 21272 25585Metropoolregio Amsterdam 198764 13281 115486 59060 48926 39919Nederland 1552894 110319 934970 514594 383696 2203471 ) Leerlingen naar schoolgemeente. bron: CFI/CBS2 ) Leerlingen/studenten naar woongemeente.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

232Bevolking2Bevolking in de regio sterk gegroeidIn de Metropoolregio Amsterdam wonen 2,2 miljoen mensen, dat is 13% vande Nederlandse bevolking. Naast Amsterdam met 755.000 inwoners zijn er nogvier gemeenten in de regio met meer dan 100.000 inwoners, te weten Almere,Haarlem, Zaanstad en Haarlemmermeer. Ze hebben zelfs meer dan 140.000inwoners.In 2008 is de bevolking van de Metropoolregio met 20.000 inwoners toegenomen.Deze groei wordt vooral veroorzaakt door het geboorteoverschot. In 2008bedroeg dat circa 9.200 personen. Daarnaast was er een vestigingsoverschot metde rest van het land van bijna 5.000 personen. Met het buitenland was er in 2008een immigratieoverschot van 4.800 personen, in 2007 was er nog een lichtemigratieoverschot van 250 inwoners.Vooral door dit immigratieoverschot was de groei in de Metropoolregio sterkerdan in 2006 en 2007. In 2006 was er nog sprake van een groot emigratieoverschotvan 6.300 personen. In 2007 was dat al vrijwel verdwenen, om dit jaar omte slaan in een immigratieoverschot.Loop van de bevolking in de Metropoolregio, 1988-2008x 1.000302520151050–5–101988199019921994199619982000200220042006 2008geboorteoverschot binnenlands migratiesaldo buitenlands migratiesaldotoe-/afname bevolking 1 )1 ) Incl. administratieve en overige correcties. bron: CBSMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

24 BevolkingDe sterkste bevolkingsgroei in 2008 vond plaats in Amsterdam; een toenamevan 8.500 inwoners. Deze groei hangt sterk samen met de nieuwbouw opIJburg, een geboorteoverschot en immigratieoverschot. Daarnaast was er eensterke bevolkingsgroei in Almere (+2.476) en Haarlemmermeer (+1.394). Dezetwee gemeenten zien hun inwoneraantal sterk groeien door het grote geboorteoverschot,na Amsterdam de hoogste in de regio. Van de grote gemeenten namook de bevolking van Zaanstad net zoals voorgaande jaren weer vrij sterk toe(+1.192). Sinds vorig jaar neemt ook de bevolking in Haarlem licht toe, in 2008met 551 inwoners. Van de kleinere gemeenten groeide Aalsmeer het sterkst met1.620 inwoners, dit als gevolg van nieuwbouw. Bloemendaal groeide door hetsamengaan met de gemeente Bennebroek met 5.200 inwoners.Net zoals in voorgaande jaren zal de bevolking van de Metropoolregio de komendejaren sterker groeien dan in Nederland als geheel. Verwacht wordt dat het aantalinwoners in de Metropoolregio in de periode van 2009-2025 met 182.000inwoners zal toenemen, een groei van 8,3% in 16 jaar. Dit is veel meer dan delandelijke toename die in deze periode naar verwachting slechts 2,4% bedraagt.Maar is minder dan de regionale groei van de afgelopen jaren. De meeste inwonersworden verwacht in Amsterdam, een toename van 81.000 inwoners. Danvolgen Almere (+ 43.000 inwoners), Haarlemmermeer (+ 20.000 inwoners) enZaanstad (+ 14.000 inwoners). In totaal vindt 87% van de bevolkingsgroei in deMetropoolregio in deze vier gemeenten plaats.Laatste jaren minder suburbanisatieAmsterdam heeft een speciale rol in de migratie binnen en buiten de regio. Zotrekt de stad veel jongeren aan van buiten de metropoolregio en ook immigrantenvestigen zich vaker in een grote stad. Voor bepaalde stappen in de wooncarrière,zoals die naar een eengezinswoning met tuin, kan men in Amsterdammoeilijk terecht. Amsterdamse gezinnen en paren die een gezin willen stichtenvertrekken daardoor vaak naar Almere en andere regiogemeenten. Deze suburbanisatieis er al vanaf de jaren zestig voor de autochtone bevolking. De laatstetwintig jaar volgt ook de allochtone bevolking dit verhuispatroon.De laatste paar jaar stokt de suburbanisatie echter. Het aantal Amsterdammersdat naar Almere verhuist neemt de laatste jaren af. Tegelijkertijd neemt het aantalverhuizingen vanuit Almere naar Amsterdam toe. Hierdoor is er nog maar eenklein negatief saldo van Amsterdammers naar Almere. In 1992 vertrokken erper saldo 2.625 Amsterdammers naar Almere, in 2008 verliest Amsterdam persaldo nog maar 368 inwoners aan Almere (zie figuur). Ook in Haarlemmermeer,zij het in kleinere aantallen, is deze trend zichtbaar: Sinds 2003 neemt ook indeze gemeente het aantal vestigers uit Amsterdam af en het aantal vertrekkersFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 25Verhuizingen van Amsterdam naar de grotere steden en vice versa, 1992-200845004500350035002500250015001500500500–500–500–1500–1500–2500–2500–3500–35001992 ’94 ’96 ’98 ’00 ’02 ’04 ’06 2008 1992 ’94 ’96’98’00’02’04’0620082saldoAlmere > AmsterdamAmsterdam > AlmeresaldoHaarlemmermeer > AmsterdamAmsterdam > Haarlemmermeer4500350025001500500–500–1500–2500–35001992’94’96’98’00’02’04’064500350025001500500–500–1500–2500–35002008 1992’94’96’98’00’02’04’062008saldoZaanstad > AmsterdamAmsterdam > ZaanstadsaldoHaarlem > AmsterdamAmsterdam > Haarlembron: O+Snaar Amsterdam licht toe. Ook het aantal personen dat zich vanuit Amsterdamin Zaanstad vestigt is ten opzichte van de afgelopen twee jaar gedaald, maarligt nog steeds hoger dan het aantal in 2005. Het vertrek vanuit Zaanstad naarAmsterdam neemt na jaren stabiel te zijn geweest, sinds 2000 licht toe.Van de grote gemeenten in de regio kreeg Haarlem de afgelopen jarende minste inwoners uit Amsterdam. Het aantal verhuizingen vanuitAmsterdam naar Haarlem neemt echter gestaag toe. In 2008 zijn er zelfsiets meer Amsterdammers naar Haarlem vertrokken dan naar de gemeenteHaarlemmermeer, respectievelijk 1.515 om 1.378.Veel alleenstaanden in de MetropoolregioHet aantal huishoudens in Nederland is de afgelopen decennia naar verhoudingsterker gegroeid dan het aantal inwoners. Dit heeft vooral te maken met devoortgaande ‘huishoudensverdunning’: de gemiddelde huishoudensomvang inMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

26 BevolkingEenpersoonshuishoudens naar subregio’s, 2009 (procenten)%6050403020100ZaanstreekIJmondagglomeratie Amstel- Het Gooi enHaarlem Meerlanden VechtstreekAlmereWaterland+ AmsterdamNederlandMetropoolregiobron: CBSNederland bedraagt nu 2,25 personen. In de Metropoolregio zijn de huishoudensnog kleiner, daar telt een huishouden gemiddeld 2,09 personen.Twee op de vijf huishoudens (43%) in de metropoolregio betreft eeneenpersoons huishouden, dit komt voornamelijk door het hoge aandeel eenpersoonshuishoudensin Amsterdam: meer dan de helft van de huishoudens inAmsterdam bestaat uit één persoon. Ook in Haarlem en in twee grensgemeentenvan Amsterdam Diemen en Amstelveen is het aandeel eenpersoonshuishoudenshoger dan gemiddeld in de regio. Dit zijn veelal studenten en alleenstaanden diespecifiek kiezen voor de stad vanwege de vele culturele voorzieningen en hetveelzijdige uitgaansleven. Landelijk is een derde (36%) van de huishoudens eeneenpersoonshuishouden.In Het Gooi en Vechtstreek zijn het vaker ouderen die verweduwd of doorscheiding alleenstaand zijn geworden. Van de subregio’s is dit ook de meestvergrijsde regio.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 272.1.1 Bevolking, 1 januari 2005-2009gemeente/subregio 2005 2006 2007 2008 2009Wormerland 15836 15796 15856 15901 15900Zaanstad 139817 140270 141402 142863 144055Zaanstreek 155653 156066 157258 158764 159955Beverwijk 36860 36546 36835 37347 38284Heemskerk 36439 37423 38006 38381 38485Uitgeest 11787 11915 12061 12205 12434Velsen 67516 67678 67635 67556 67528IJmond 152602 153562 154537 155489 156731Bennebroek 1 ) 5145 5131 5156 5094Bloemendaal 17005 16974 17028 16873 22069Haarlem 146739 147015 146960 147640 148191Haarlemmerliede en Spaarnwoude 5552 5489 5444 5429 5430Heemstede 25644 25650 25575 25626 25680Zandvoort 16709 16651 16599 16665 16607agglomeratie Haarlem 216794 216910 216762 217327 217977Aalsmeer 23296 24145 25019 26386 28006Amstelveen 79036 78774 78945 78980 79768Diemen 23932 23834 23888 24046 24361Haarlemmermeer 131816 135136 138255 140648 142042Ouder-Amstel 13177 13142 13038 13046 13107Uithoorn 26969 26844 26977 27501 27660Amstel-Meerlanden 298226 301875 306122 310607 314944Blaricum 9179 9114 9112 9036 8987Bussum 31220 31237 31308 31704 31979Hilversum 83682 83652 83669 83815 84422Huizen 42098 42091 41927 41880 42040Laren 11488 11005 10979 10958 11585Muiden 6675 6645 6657 6608 6561Naarden 17110 17104 17168 17140 16998Weesp 17671 17533 17556 17575 17577Wijdemeren 23298 23435 23571 23432 23327Het Gooi en Vechtstreek 242421 241816 241947 242148 243476Almere 175007 178466 180924 183270 185746Beemster 8524 8515 8476 8474 8564Edam-Volendam 28333 28459 28494 28448 28483Landsmeer 10272 10301 10264 10173 10139Oostzaan 9182 9200 9248 9205 9201Purmerend 77068 77922 77955 78434 78862Waterland 17343 17267 17183 17026 16954Zeevang 6268 6274 6318 6306 6297Waterland + 156990 157938 157938 158066 158500Amsterdam 742783 743079 742884 747093 755605Metropoolregio Amsterdam 2140476 2149712 2158372 2172764 2192934Nederland 16305526 16334210 16357992 16405399 164857871 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: CBS2Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

28 Bevolking2.1.2 Bevolking naar geslacht, 1 januari 2008-20092008 2009gemeente/subregio mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaalWormerland 7941 7960 15901 7940 7960 15900Zaanstad 70457 72406 142863 71055 73000 144055Zaanstreek 78398 80366 158764 78995 80960 159955Beverwijk 18357 18990 37347 18906 19378 38284Heemskerk 18763 19618 38381 18832 19653 38485Uitgeest 6135 6070 12205 6253 6181 12434Velsen 33363 34193 67556 33403 34125 67528IJmond 76618 78871 155489 77394 79337 156731Bennebroek 1 ) 2409 2685 5094Bloemendaal 7930 8943 16873 10402 11667 22069Haarlem 71700 75940 147640 72022 76169 148191Haarlemmerliede en Spaarnwoude 2679 2750 5429 2678 2752 5430Heemstede 12024 13602 25626 12052 13628 25680Zandvoort 7979 8686 16665 7941 8666 16607agglomeratie Haarlem 104721 112606 217327 105095 112882 217977Aalsmeer 13108 13278 26386 13920 14086 28006Amstelveen 37615 41365 78980 38055 41713 79768Diemen 11718 12328 24046 11813 12548 24361Haarlemmermeer 69956 70692 140648 70691 71351 142042Ouder-Amstel 6341 6705 13046 6387 6720 13107Uithoorn 13542 13959 27501 13645 14015 27660Amstel-Meerlanden 152280 158327 310607 154511 160433 314944Blaricum 4358 4678 9036 4331 4656 8987Bussum 14954 16750 31704 15171 16808 31979Hilversum 40620 43195 83815 41014 43408 84422Huizen 20321 21559 41880 20394 21646 42040Laren 5111 5847 10958 5517 6068 11585Muiden 3229 3379 6608 3210 3351 6561Naarden 8181 8959 17140 8124 8874 16998Weesp 8536 9039 17575 8522 9055 17577Wijdemeren 11467 11965 23432 11413 11914 23327Het Gooi en Vechtstreek 116777 125371 242148 117696 125780 243476Almere 90847 92423 183270 92252 93494 185746Beemster 4261 4213 8474 4291 4273 8564Edam-Volendam 14284 14164 28448 14312 14171 28483Landsmeer 4923 5250 10173 4894 5245 10139Oostzaan 4488 4717 9205 4479 4722 9201Purmerend 38267 40167 78434 38532 40330 78862Waterland 8480 8546 17026 8458 8496 16954Zeevang 3175 3131 6306 3164 3133 6297Waterland + 77878 80188 158066 78130 80370 158500Amsterdam 367509 379584 747093 371858 383747 755605Metropoolregio Amsterdam 1065028 1107736 2172764 1075931 1117003 2192934Nederland 8112073 8293326 16405399 8156396 8329391 164857871 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 292.1.3 Bevolking naar leeftijdsgroepen, 1 januari 2009leeftijdsgroep in jarengemeente/subregio 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80+ totaalWormerland 800 1085 1056 1010 712 600 724 1213 1393 1334 1052 1019 1181 984 670 525 542 15900Zaanstad 8422 8926 8555 8361 7852 8359 9192 11695 12251 10992 9468 9221 9263 6770 5200 3981 5547 144055Zaanstreek 9222 10011 9611 9371 8564 8959 9916 12908 13644 12326 10520 10240 10444 7754 5870 4506 6089 159955Beverwijk 2260 2264 2059 2161 2220 2291 2454 3096 3062 3008 2527 2374 2313 1645 1440 1311 1799 38284Heemskerk 1983 2262 2384 2662 2051 1866 2059 2578 3035 3284 2775 2416 2401 1936 1749 1479 1565 38485Uitgeest 733 900 902 789 630 604 697 951 1141 1043 865 792 759 546 403 341 338 12434Velsen 3340 4198 4508 4425 3547 3132 3424 4852 5788 5700 4847 4216 4216 2969 2616 2431 3319 67528IJmond 8316 9624 9853 10037 8448 7893 8634 11477 13026 13035 11014 9798 9689 7096 6208 5562 7021 156731Bloemendaal 1072 1531 1582 1324 606 489 561 1173 1734 1805 1698 1648 1799 1299 1063 1009 1676 22069Haarlem 8707 8225 7419 7787 8703 10400 10927 12414 11804 11019 10061 9152 8974 6393 5208 4447 6551 148191Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 241 349 390 409 271 153 228 381 454 515 460 415 344 272 201 162 185 5430Heemstede 1394 1587 1644 1496 807 613 910 1594 1842 2087 1931 1880 2019 1530 1306 1268 1772 25680Zandvoort 749 824 788 813 682 711 922 1224 1323 1225 1204 1253 1488 997 706 603 1095 16607agglomeratie Haarlem 12163 12516 11823 11829 11069 12366 13548 16786 17157 16651 15354 14348 14624 10491 8484 7489 11279 217977Aalsmeer 1909 1864 1689 1603 1253 1302 1695 2477 2495 2254 1761 1642 1876 1354 990 809 1033 28006Amstelveen 4284 4550 4495 4332 4733 4411 4531 5710 6233 6107 5685 5081 4796 3546 3381 3124 4769 79768Diemen 1193 1316 1470 1674 1907 1507 1359 1682 1846 2095 1883 1631 1379 997 833 734 855 24361Haarlemmermeer 9916 10213 8942 8670 7181 7552 9251 12916 13005 11610 9622 8788 8330 5463 4038 2945 3600 142042Ouder-Amstel 772 916 794 758 566 479 587 962 1089 1077 1008 964 940 596 480 428 691 13107Uithoorn 1586 1877 1885 1656 1210 1346 1524 2155 2482 2398 1851 1579 1720 1298 1149 909 1035 27660Amstel-Meerlanden 19660 20736 19275 18693 16850 16597 18947 25902 27150 25541 21810 19685 19041 13254 10871 8949 11983 3149442Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

30 Bevolking2.1.3 Bevolking naar leeftijdsgroepen, 1 januari 2009 (slot)leeftijdsgroep in jarengemeente/subregio 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80+ totaalBlaricum 358 575 582 518 298 234 240 437 699 702 692 916 970 619 431 297 419 8987Bussum 2072 2191 1963 1688 1284 1477 1658 2403 2556 2512 2123 1943 1868 1439 1402 1220 2180 31979Hilversum 4873 4983 4508 4478 4480 5211 5393 6662 6542 6339 5470 5199 5280 3934 3426 3063 4581 84422Huizen 2279 2611 2611 2877 2138 1687 2062 2910 3309 3583 3464 3270 2905 2055 1511 1186 1582 42040Laren 554 678 645 642 369 357 424 663 842 887 766 822 959 698 646 622 1011 11585Muiden 385 461 421 390 237 173 218 455 602 616 497 530 485 342 317 204 228 6561Naarden 1120 1318 1227 972 400 439 674 1182 1501 1470 1067 1127 1226 836 781 656 1002 16998Weesp 905 970 910 941 979 1030 1090 1320 1419 1447 1355 1191 1161 868 657 594 740 17577Wijdemeren 1196 1505 1437 1385 819 730 938 1695 1932 2059 1702 1738 1894 1384 995 795 1123 23327Het Gooi en Vechtstreek 13742 15292 14304 13891 11004 11338 12697 17727 19402 19615 17136 16736 16748 12175 10166 8637 12866 243476Almere 13190 14088 13372 13377 11847 12413 13068 15803 16674 16643 13850 10041 7567 4273 3348 2907 3285 185746Beemster 417 551 567 549 427 346 350 529 748 706 687 638 633 450 349 300 317 8564Edam-Volendam 1845 2011 1831 1734 1406 1599 1914 2202 2127 2151 1932 2075 1930 1389 976 653 708 28483Landsmeer 458 621 667 652 490 303 404 677 839 891 867 758 732 553 417 380 430 10139Oostzaan 484 644 617 582 373 311 454 703 886 811 668 570 626 467 374 283 348 9201Purmerend 4179 4837 4866 5111 4405 4276 4831 6242 6630 6794 5780 4879 4719 3433 2837 2287 2756 78862Waterland 857 1013 1012 1137 821 653 663 1104 1321 1425 1412 1321 1299 979 745 562 630 16954Zeevang 328 427 491 398 255 208 249 432 572 533 484 502 548 369 209 133 159 6297Waterland + 8568 10104 10051 10163 8177 7696 8865 11889 13123 13311 11830 10743 10487 7640 5907 4598 5348 158500Amsterdam 45662 38767 34049 37867 59160 71736 69988 67199 61319 57004 49003 42320 37374 25248 19244 15605 24060 755605MetropoolregioAmsterdam 130523 131138 122338 125228 135119 148998 155663 179691 181495 174126 150517 133911 125974 87931 70098 58253 81931 2192934Nederland 931556 1010634 980868 1010527 996859 991973 1008420 1236609 1295569 1271548 1157680 1081132 1040597 747759 603510 489338 631208 16485787bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 312.1a Bevolking naar leeftijdsgroepen en geslacht, 1 januari 200980+75-7970-74265-6960-6455-5950-5445-4940-4435-3930-3425-2920-2415-1910-145-90-460 50 40 30 20 10 0 0 10 20 30 40 50 60mannen vrouwenMetropoolregio excl. AmsterdamAmsterdambron: CBSMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

32 Bevolking2.1.4 Bevolking naar leeftijdsgroepen en burgerlijke staat, 1 januari 2009leeftijdsgroep in jaren15-19 20-49 50-64 65 en ouderonge- ge- onge- ge- onge- ge- onge- gegemeente/subregio0-14 totaal huwd 1 ) huwd 2 ) totaal huwd 1 ) huwd 2 ) totaal huwd 1 ) huwd 2 ) totaal huwd 1 ) huwd 2 ) totaalWormerland 2941 1010 1009 1 5976 2949 3027 3252 712 2540 2721 899 1822 15900Zaanstad 25903 8361 8347 14 60341 33062 27279 27952 7794 20158 21498 8708 12790 144055Zaanstreek 28844 9371 9356 15 66317 36011 30306 31204 8506 22698 24219 9607 14612 159955Beverwijk 6583 2161 2158 3 16131 9171 6960 7214 2122 5092 6195 2793 3402 38284Heemskerk 6629 2662 2660 2 14873 7568 7305 7592 1942 5650 6729 2546 4183 38485Uitgeest 2535 789 789 – 5066 2509 2557 2416 472 1944 1628 592 1036 12434Velsen 12046 4425 4422 3 26443 13730 12713 13279 3481 9798 11335 4915 6420 67528IJmond 27793 10037 10029 8 62513 32978 29535 30501 8017 22484 25887 10846 15041 156731Bloemendaal 4185 1324 1323 1 6368 2940 3428 5145 1307 3838 5047 2117 2930 22069Haarlem 24351 7787 7774 13 65267 42101 23166 28187 10731 17456 22599 11149 11450 148191Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 980 409 409 – 2002 1038 964 1219 260 959 820 268 552 5430Heemstede 4625 1496 1496 – 7853 3959 3894 5830 1703 4127 5876 2742 3134 25680Zandvoort 2361 813 812 1 6087 3873 2214 3945 1431 2514 3401 1669 1732 16607agglomeratie Haarlem 36502 11829 11814 15 87577 53911 33666 44326 15432 28894 37743 17945 19798 217977Aalsmeer 5462 1603 1602 1 11476 5757 5719 5279 1167 4112 4186 1549 2637 28006Amstelveen 13329 4332 4327 5 31725 18528 13197 15562 5071 10491 14820 6847 7973 79768Diemen 3979 1674 1674 – 10396 6795 3601 4893 1722 3171 3419 1549 1870 24361Haarlemmermeer 29071 8670 8664 6 61515 30540 30975 26740 6704 20036 16046 6188 9858 142042Ouder-Amstel 2482 758 758 – 4760 2610 2150 2912 849 2063 2195 968 1227 13107Uithoorn 5348 1656 1654 2 11115 5577 5538 5150 1367 3783 4391 1634 2757 27660Amstel-Meerlanden 59671 18693 18679 14 130987 69807 61180 60536 16880 43656 45057 18735 26322 314944Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 332.1.4 Bevolking naar leeftijdsgroepen en burgerlijke staat, 1 januari 2009 (slot)leeftijdsgroep in jaren15-19 20-49 50-64 65 en ouderonge- ge- onge- ge- onge- ge- onge- gegemeente/subregio0-14 totaal huwd 1 ) huwd 2 ) totaal huwd 1 ) huwd 2 ) totaal huwd 1 ) huwd 2 ) totaal huwd 1 ) huwd 2 ) totaalBlaricum 1515 518 518 – 2610 1270 1340 2578 585 1993 1766 667 1099 8987Bussum 6226 1688 1687 1 11890 6571 5319 5934 2022 3912 6241 3030 3211 31979Hilversum 14364 4478 4472 6 34627 20738 13889 15949 5328 10621 15004 6870 8134 84422Huizen 7501 2877 2874 3 15689 7864 7825 9639 2715 6924 6334 2518 3816 42040Laren 1877 642 641 1 3542 1917 1625 2547 749 1798 2977 1328 1649 11585Muiden 1267 390 390 – 2301 1192 1109 1512 413 1099 1091 402 689 6561Naarden 3665 972 972 – 5666 2507 3159 3420 912 2508 3275 1382 1893 16998Weesp 2785 941 941 – 7285 4335 2950 3707 1178 2529 2859 1217 1642 17577Wijdemeren 4138 1385 1384 1 8173 3998 4175 5334 1298 4036 4297 1629 2668 23327Het Gooi en Vechtstreek 43338 13891 13879 12 91783 50392 41391 50620 15200 35420 43844 19043 24801 243476Almere 40650 13377 13362 15 86448 46129 40319 31458 9131 22327 13813 5792 8021 185746Beemster 1535 549 549 – 3106 1647 1459 1958 432 1526 1416 502 914 8564Edam-Volendam 5687 1734 1733 1 11399 4964 6435 5937 1110 4827 3726 1375 2351 28483Landsmeer 1746 652 652 – 3604 1835 1769 2357 536 1821 1780 646 1134 10139Oostzaan 1745 582 582 – 3538 1706 1832 1864 392 1472 1472 539 933 9201Purmerend 13882 5111 5111 – 33178 18026 15152 15378 4270 11108 11313 4600 6713 78862Waterland 2882 1137 1137 – 5987 2996 2991 4032 855 3177 2916 1034 1882 16954Zeevang 1246 398 397 1 2249 1027 1222 1534 308 1226 870 267 603 6297Waterland + 28723 10163 10161 2 63061 32201 30860 33060 7903 25157 23493 8963 14530 158500Amsterdam 118478 37867 37814 53 386406 285466 100940 128697 69480 59217 84157 47816 36341 755605Metropoolregio Amsterdam 383999 125228 125094 134 975092 606895 368197 410402 150549 259853 298213 138747 159466 2192934Nederland 2923058 1010527 1009458 1069 6800978 3744507 3056471 3279409 889729 2389680 2471815 1036396 1435419 164857871 ) Incl. gescheiden en weduwstaat. bron: CBS2 ) Incl. geregistreerd partnerschap.2Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

34 Bevolking2.1.5 Bevolking naar herkomstgroepering, 1 januari 2009allochtonentotaalwestersniet-westerswaaronderalloch- autochgemeente/subregiototaal totaal Marokko Suriname Turkije tonen tonen totaalWormerland 995 756 23 165 173 1751 14149 15900Zaanstad 12659 24348 2406 4504 10766 37007 107048 144055Zaanstreek 13654 25104 2429 4669 10939 38758 121197 159955Beverwijk 3917 4276 341 288 1839 8193 30091 38284Heemskerk 3549 3175 224 328 982 6724 31761 38485Uitgeest 827 458 14 68 30 1285 11149 12434Velsen 5701 4593 576 350 1246 10294 57234 67528IJmond 13994 12502 1155 1034 4097 26496 130235 156731Bloemendaal 2941 809 30 79 43 3750 18319 22069Haarlem 16335 20030 4507 1974 6334 36365 111826 148191Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 396 271 9 78 21 667 4763 5430Heemstede 3206 1213 125 174 105 4419 21261 25680Zandvoort 2124 981 115 133 79 3105 13502 16607agglomeratie Haarlem 25002 23304 4786 2438 6582 48306 169671 217977Aalsmeer 2513 1567 332 323 63 4080 23926 28006Amstelveen 14569 11611 741 2202 496 26180 53588 79768Diemen 3001 6005 612 2094 618 9006 15355 24361Haarlemmermeer 14547 17146 2640 4434 1900 31693 110349 142042Ouder-Amstel 1458 1187 93 412 49 2645 10462 13107Uithoorn 2813 2277 585 366 69 5090 22570 27660Amstel-Meerlanden 38901 39793 5003 9831 3195 78694 236250 314944Blaricum 1045 442 59 61 18 1487 7500 8987Bussum 3954 2238 657 175 264 6192 25787 31979Hilversum 9697 8917 2273 643 2309 18614 65808 84422Huizen 4116 3693 1278 296 657 7809 34231 42040Laren 1419 1000 13 48 23 2419 9166 11585Muiden 710 317 48 53 29 1027 5534 6561Naarden 2076 1044 303 106 31 3120 13878 16998Weesp 1870 2304 914 285 342 4174 13403 17577Wijdemeren 1965 692 58 86 30 2657 20670 23327Het Gooi en Vechtstreek 26852 20647 5603 1753 3703 47499 195977 243476Almere 17914 49662 6550 20106 3112 67576 118170 185746Beemster 510 193 6 32 8 703 7861 8564Edam-Volendam 1017 975 341 78 22 1992 26491 28483Landsmeer 794 476 25 124 23 1270 8869 10139Oostzaan 569 427 37 86 82 996 8205 9201Purmerend 6913 11375 1139 3700 1017 18288 60574 78862Waterland 1225 528 53 91 15 1753 15201 16954Zeevang 422 178 10 29 23 600 5697 6297Waterland + 11450 14152 1611 4140 1190 25602 132898 158500Amsterdam 111348 262407 68077 68687 39624 373755 381850 755605Metropoolregio Amsterdam 259115 447571 95214 112658 72442 706686 1486248 2192934Nederland 1478396 1809310 341528 338678 378330 3287706 13198081 16485787bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 352.1.6 Bevolking naar nationaliteiten, 1 januari 2009Bonds- staat-Groot- rep. Ver- overig loos/Neder- Brit- Duits- Frank- overig Ma- overig enigde Ame- Oce- onbegemeente/subregioland Turkije tannië land Italië Spanje rijk Polen Europa rokko Afrika Staten rika Azië anië kend totaalWormerland 15548 32 26 13 16 76 4 5 43 9 19 5 7 27 7 63 15900Zaanstad 136628 2481 377 343 275 319 116 271 1070 462 246 81 227 563 23 573 144055Zaanstreek 152176 2513 403 356 291 395 120 276 1113 471 265 86 234 590 30 636 159955Beverwijk 36042 473 136 185 122 247 35 115 256 87 44 13 55 219 7 248 38284Heemskerk 37033 266 68 79 109 280 12 54 134 29 28 11 66 143 8 165 38485Uitgeest 12183 12 30 16 14 15 10 11 39 – 8 3 12 27 2 52 12434Velsen 65249 320 198 196 72 127 36 189 297 85 71 40 80 228 8 332 67528IJmond 150507 1071 432 476 317 669 93 369 726 201 151 67 213 617 25 797 156731Bloemendaal 21416 6 100 78 26 23 19 33 124 3 26 37 27 57 12 82 22069Haarlem 139493 1677 761 572 331 133 240 480 1253 1015 288 185 236 810 57 660 148191Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 5279 9 15 7 4 6 5 16 24 – 8 4 8 16 1 28 5430Heemstede 24943 15 98 78 33 6 34 43 139 16 31 56 29 78 18 63 25680Zandvoort 15868 18 119 114 27 19 11 89 123 28 20 25 27 46 7 66 16607agglomeratie Haarlem 206999 1725 1093 849 421 187 309 661 1663 1062 373 307 327 1007 95 899 217977Aalsmeer 26809 3 147 128 36 17 36 315 179 40 41 27 46 92 5 85 28006Amstelveen 70592 122 677 405 273 153 203 215 1329 88 285 365 392 4280 83 306 79768Diemen 22607 55 90 126 74 59 38 72 402 144 139 39 102 341 10 63 24361Haarlemmermeer 135890 235 639 484 188 151 149 497 1311 330 291 165 270 998 31 413 142042Ouder-Amstel 12571 7 60 44 17 15 39 28 97 13 43 21 22 94 7 29 13107Uithoorn 26518 11 91 80 25 43 33 195 173 100 41 20 32 188 5 105 27660Amstel-Meerlanden 294987 433 1704 1267 613 438 498 1322 3491 715 840 637 864 5993 141 1001 3149442Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

36 Bevolking2.1.6 Bevolking naar nationaliteiten, 1 januari 2009 (slot)Bonds- staat-Groot- rep. Ver- overig loos/Neder- Brit- Duits- Frank- overig Ma- overig enigde Ame- Oce- onbegemeente/subregioland Turkije tannië land Italië Spanje rijk Polen Europa rokko Afrika Staten rika Azië anië kend totaalBlaricum 8727 7 54 21 9 9 9 8 41 5 7 17 9 32 3 29 8987Bussum 30694 74 158 100 37 35 35 92 227 178 52 52 45 100 8 92 31979Hilversum 79447 647 477 275 141 149 162 419 743 564 163 148 160 521 53 353 84422Huizen 40727 123 92 91 33 29 36 27 189 250 53 37 46 125 10 172 42040Laren (NH.) 10615 7 55 37 6 16 13 13 64 2 7 28 17 58 5 642 11585Muiden 6375 4 34 19 5 14 4 9 33 6 5 6 5 11 – 31 6561Naarden 16457 6 79 43 27 5 20 21 84 57 13 42 19 62 5 58 16998Weesp 16680 79 68 57 28 20 9 30 137 220 33 29 18 94 3 72 17577Wijdemeren 22848 5 68 57 17 5 13 38 88 9 11 17 17 51 2 81 23327Het Gooi en Vechtstreek 232570 952 1085 700 303 282 301 657 1606 1291 344 376 336 1054 89 1530 243476Almere 176529 618 504 513 244 238 228 292 1320 1124 653 159 774 1399 33 1118 185746Beemster 8450 1 5 12 9 3 8 8 23 – – 3 6 11 2 23 8564Edam-Volendam 28086 1 46 28 10 7 16 12 62 75 14 8 11 38 5 64 28483Landsmeer 9942 2 17 23 13 11 5 15 44 1 5 2 10 13 5 31 10139Oostzaan 9026 3 18 6 14 12 10 8 41 5 5 5 4 24 1 19 9201Purmerend 76436 182 172 141 132 98 53 62 448 143 121 45 133 389 10 297 78862Waterland 16582 2 45 42 20 8 10 4 79 11 28 16 15 30 6 56 16954Zeevang 6209 5 8 15 3 2 1 3 20 – 2 2 4 8 2 13 6297Waterland + 154731 196 311 267 201 141 103 112 717 235 175 81 183 513 31 503 158500Amsterdam 663175 10225 7189 5535 3570 2560 3216 1718 14440 15997 5895 3804 4963 9834 984 2500 755605MetropoolregioAmsterdam 2031674 17733 12721 9963 5960 4910 4868 5407 25076 21096 8696 5517 7894 21007 1428 8984 2192934Nederland 15766293 92698 41060 65927 20271 17348 16441 35499 117579 70801 28508 14861 26207 80227 3964 88103 16485787bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 372.1.7 Particuliere huishoudens naar samenstelling, 1 januari 2009meerpersoonshuishoudeneenpersoons-ongehuwd gehuwd ongehuwd gehuwd overighuis- paar z. paar z. paar met paar met eenouder- huisgemeente/subregiohouden kinderen kinderen kinderen kinderen gezin houden totaalWormerland 1739 369 1782 353 1845 432 24 6544Zaanstad 21493 4013 14162 3366 15149 5052 392 63627Zaanstreek 23232 4382 15944 3719 16994 5484 416 70171Beverwijk 6551 1311 3709 887 3800 1187 97 17542Heemskerk 5221 1001 4173 693 4217 1138 66 16509Uitgeest 1338 403 1214 294 1512 251 13 5025Velsen 10182 1859 6773 1480 7325 1932 167 29718IJmond 23292 4574 15869 3354 16854 4508 343 68794Bloemendaal 2910 393 2593 424 2342 513 32 9207Haarlem 32247 6074 12226 3661 12645 4954 597 72404Haarlemmerliede enSpaarnwoude 611 128 570 132 625 155 17 2238Heemstede 3952 541 2817 523 2605 661 47 11146Zandvoort 3439 539 1755 426 1320 605 53 8137agglomeratie Haarlem 43159 7675 19961 5166 19537 6888 746 103132Aalsmeer 3137 791 2776 728 3317 652 57 11458Amstelveen 17066 2112 7445 1521 7750 2512 327 38733Diemen 5144 748 2002 591 2153 1045 111 11794Haarlemmermeer 16177 4180 12532 3542 17236 4003 334 58004Ouder-Amstel 1926 365 1238 318 1401 378 41 5667Uithoorn 3800 764 2769 590 3131 809 52 11915Amstel-Meerlanden 47250 8960 28762 7290 34988 9399 922 137571Blaricum 1176 162 1222 151 946 245 10 3912Bussum 6011 943 2869 718 3144 829 94 14608Hilversum 16422 3000 7933 1802 7846 2583 290 39876Huizen 5817 969 4173 738 4885 1295 88 17965Laren 2155 238 1366 188 1022 300 31 5300Muiden 812 172 716 178 691 199 15 2783Naarden 2451 342 1761 352 1890 414 30 7240Weesp 3292 619 1726 349 1728 508 49 8271Wijdemeren 2734 573 2714 559 2577 575 42 9774Het Gooi en Vechtstreek 40870 7018 24480 5035 24729 6948 649 109729Almere 21688 5418 12747 5143 21512 8375 519 75402Beemster 967 220 941 221 962 165 15 3491Edam-Volendam 2890 547 2730 411 3995 562 30 11165Landsmeer 1166 234 1104 246 1188 303 17 4258Oostzaan 936 244 1006 233 1074 257 13 3763Purmerend 10600 2148 7496 1979 8636 2890 161 33910Waterland 1951 358 1952 364 1994 414 26 7059Zeevang 545 156 758 158 743 116 6 2482Waterland + 19055 3907 15987 3612 18592 4707 268 66128Amsterdam 231238 36117 41446 15485 47575 38413 6152 416426Metropoolregio Amsterdam 449784 78051 175196 48804 200781 84722 10015 1047353Nederland 2619394 505151 1609418 314566 1736738 474909 52403 73125792bron: CBSMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

38 Bevolking2.2.1 Loop van de bevolking, 2008externe migratie saldo toe-/stand administr. stand afnamegemeente/subregio 1-1-2008 geboorte sterfte vestiging vertrek correcties 1-1-2009 bevolkingWormerland 15901 155 98 539 606 + 9 15900 – 1Zaanstad 142863 1632 1183 5492 4814 + 65 144055 + 1192Zaanstreek 158764 1787 1281 6031 5420 + 74 159955 + 1191Beverwijk 37347 430 365 2563 1713 + 22 38284 + 937Heemskerk 38381 389 329 1906 1859 – 3 38485 + 104Uitgeest 12205 122 79 646 461 + 1 12434 + 229Velsen 67556 640 638 2635 2649 – 16 67528 – 28IJmond 155489 1581 1411 7750 6682 + 4 156731 + 1242Bennebroek 1 ) 5094 28 62 344 234 – 5170 – 5094Bloemendaal 16873 109 218 1173 1051 + 5183 22069 + 5196Haarlem 147640 1768 1380 8146 8021 + 38 148191 + 551Haarlemmerliede enSpaarnwoude 5429 42 28 286 300 + 1 5430 + 1Heemstede 25626 226 344 1593 1438 + 17 25680 + 54Zandvoort 16665 122 201 890 872 + 3 16607 – 58agglomeratie Haarlem 217327 2295 2233 12432 11916 + 72 217977 + 650Aalsmeer 26386 358 196 2400 965 + 23 28006 + 1620Amstelveen 78980 778 749 7283 6526 + 2 79768 + 788Diemen 24046 233 172 2297 2056 + 13 24361 + 315Haarlemmermeer 140648 1831 788 6396 6022 – 23 142042 + 1394Ouder-Amstel 13046 114 110 792 738 + 3 13107 + 61Uithoorn 27501 289 223 1426 1327 – 6 27660 + 159Amstel-Meerlanden 310607 3603 2238 20594 17634 + 12 314944 + 4337Blaricum 9036 57 67 564 620 + 17 8987 – 49Bussum 31704 343 309 2238 2007 + 10 31979 + 275Hilversum 83815 937 799 5108 4675 + 36 84422 + 607Huizen 41880 405 334 1929 1857 + 17 42040 + 160Laren 10958 78 206 1765 1013 + 3 11585 + 627Muiden 6608 66 51 286 349 + 1 6561 – 47Naarden 17140 174 176 979 1038 – 81 16998 – 142Weesp 17575 163 176 916 912 + 11 17577 + 2Wijdemeren 23432 200 204 1040 1142 + 1 23327 – 105Het Gooi en Vechtstreek 242148 2423 2322 14825 13613 + 15 243476 + 1328Almere 183270 2510 826 9088 8320 + 24 185746 + 2476Beemster 8474 75 69 456 371 – 1 8564 + 90Edam-Volendam 28448 364 173 414 573 + 3 28483 + 35Landsmeer 10173 81 93 417 435 – 4 10139 – 34Oostzaan 9205 73 65 360 373 + 1 9201 – 4Purmerend 78434 796 632 3091 2846 + 19 78862 + 428Waterland 17026 145 128 519 609 + 1 16954 – 72Zeevang 6306 59 29 318 362 + 5 6297 – 9Waterland + 158066 1593 1189 5575 5569 + 24 158500 + 434Amsterdam 747093 10661 5679 49016 46031 + 545 755605 + 8512MetropoolregioAmsterdam 2172764 26453 17179 125311 115185 + 770 2192934 + 20170Nederland 16405399 184634 135136 788443 761803 + 4250 16485787 + 803881 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 392.3.1 Geboorte, 2004-2008gemeente/subregio 2004 2005 2006 2007 2008Wormerland 148 184 139 148 155Zaanstad 1699 1611 1576 1624 1632Zaanstreek 1847 1795 1715 1772 1787Beverwijk 463 438 442 419 430Heemskerk 333 328 369 406 389Uitgeest 133 144 130 148 122Velsen 704 643 661 605 640IJmond 1633 1553 1602 1578 1581Bennebroek 33 42 40 32 28Bloemendaal 151 133 118 116 109Haarlem 1870 1872 1824 1828 1768Haarlemmerliede en Spaarnwoude 46 42 48 40 42Heemstede 248 229 217 218 226Zandvoort 156 163 140 154 122agglomeratie Haarlem 2504 2481 2387 2388 2295Aalsmeer 251 265 255 315 358Amstelveen 776 723 759 754 778Diemen 225 273 224 210 233Haarlemmermeer 1854 1926 1826 1873 1831Ouder-Amstel 173 159 134 126 114Uithoorn 375 294 291 290 289Amstel-Meerlanden 3654 3640 3489 3568 3603Blaricum 63 53 62 53 57Bussum 372 372 364 332 343Hilversum 1012 952 937 942 937Huizen 449 449 417 453 405Laren 108 82 93 83 78Muiden 74 63 69 66 66Naarden 197 201 180 210 174Weesp 206 182 193 179 163Wijdemeren 240 229 233 217 200Het Gooi en Vechtstreek 2721 2583 2548 2535 2423Almere 2578 2583 2624 2561 2510Beemster 85 88 79 83 75Edam-Volendam 389 411 381 342 364Landsmeer 80 81 83 82 81Oostzaan 104 94 93 89 73Purmerend 841 929 809 740 796Waterland 175 153 162 135 145Zeevang 57 84 61 57 59Waterland + 1731 1840 1668 1528 1593Amsterdam 10688 10670 10260 10504 10661Metropoolregio Amsterdam 27356 27145 26293 26434 26453Nederland 194007 187910 185057 181336 184634bron: CBS2Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

40 Bevolking2.3.2 Sterfte, 2004-2008gemeente/subregio 2004 2005 2006 2007 2008Wormerland 113 99 106 99 98Zaanstad 1186 1221 1162 1204 1183Zaanstreek 1299 1320 1268 1303 1281Beverwijk 358 350 310 337 365Heemskerk 361 353 297 322 329Uitgeest 76 65 73 80 79Velsen 657 620 651 625 638IJmond 1452 1388 1331 1364 1411Bennebroek 79 77 82 69 62Bloemendaal 201 220 193 204 218Haarlem 1542 1449 1352 1363 1380Haarlemmerliede en Spaarnwoude 31 33 30 32 28Heemstede 316 296 326 310 344Zandvoort 185 213 203 180 201agglomeratie Haarlem 2354 2288 2186 2158 2233Aalsmeer 214 184 173 169 196Amstelveen 764 776 790 739 749Diemen 173 160 196 179 172Haarlemmermeer 711 721 746 792 788Ouder-Amstel 108 120 143 122 110Uithoorn 183 177 202 185 223Amstel-Meerlanden 2153 2138 2250 2186 2238Blaricum 82 83 51 64 67Bussum 316 340 353 326 309Hilversum 854 854 812 861 799Huizen 280 292 329 288 334Laren 232 215 213 195 206Muiden 50 44 50 46 51Naarden 172 180 159 190 176Weesp 194 168 191 182 176Wijdemeren 229 247 194 245 204Het Gooi en Vechtstreek 2409 2423 2352 2397 2322Almere 761 806 776 790 826Beemster 55 50 58 45 69Edam-Volendam 172 193 196 174 173Landsmeer 77 79 68 65 93Oostzaan 84 68 72 76 65Purmerend 596 622 665 629 632Waterland 102 133 109 88 128Zeevang 45 37 26 38 29Waterland + 1131 1182 1194 1115 1189Amsterdam 5876 5960 5727 5586 5679Metropoolregio Amsterdam 17435 17505 17084 16899 17179Nederland 136553 136402 135372 133022 135136bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 412.4.1 Huwelijken, 2003-2007gemeente/subregio 2003 2004 2005 2006 2007Wormerland 85 82 85 63 77Zaanstad 573 449 439 472 450Zaanstreek 658 531 524 535 527Beverwijk 163 155 144 145 189Heemskerk 192 174 152 142 166Uitgeest 48 43 36 47 51Velsen 280 299 236 229 242IJmond 683 671 568 563 648Bennebroek 13 12 15 13 21Bloemendaal 241 174 196 240 253Haarlem 702 547 533 546 620Haarlemmerliede en Spaarnwoude 137 116 115 87 109Heemstede 227 213 244 243 201Zandvoort 85 108 98 127 143agglomeratie Haarlem 1405 1170 1201 1256 1347Aalsmeer 90 104 105 80 117Amstelveen 226 172 186 191 218Diemen 91 90 78 71 75Haarlemmermeer 272 281 310 322 418Ouder-Amstel 40 39 33 25 32Uithoorn 109 99 95 106 99Amstel-Meerlanden 828 785 807 795 959Blaricum 80 88 48 50 46Bussum 39 51 56 47 55Hilversum 288 273 258 284 268Huizen 120 113 122 104 104Laren 59 59 47 50 46Muiden 90 91 97 95 91Naarden 222 178 167 178 148Weesp 140 119 130 124 117Wijdemeren 201 204 165 163 150Het Gooi en Vechtstreek 1239 1176 1090 1095 1025Almere 481 512 546 544 551Beemster 25 28 20 37 40Edam-Volendam 167 170 155 158 156Landsmeer 26 29 28 13 17Oostzaan 30 29 38 32 36Purmerend 309 237 237 231 228Waterland 107 102 74 102 78Zeevang 20 18 10 14 24Waterland + 684 613 562 587 579Amsterdam 3146 3239 2988 3058 3155Metropoolregio Amsterdam 9124 8697 8286 8433 8791Nederland 80427 73441 72263 72369 72485bron: CBS2Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

42 Bevolking2.4.2 Echtscheidende personen, 2003-2007gemeente/subregio 2003 2004 2005 2006 mannen vrouwen totaalWormerland 54 54 54 57 21 24 45Zaanstad 605 549 562 552 320 307 627Zaanstreek 659 603 616 609 341 331 672Beverwijk 184 178 145 152 75 73 148Heemskerk 145 123 150 157 75 76 151Uitgeest 39 35 34 57 22 18 40Velsen 293 280 258 275 151 140 291IJmond 661 616 587 641 323 307 630Bennebroek 13 13 19 15 10 5 15Bloemendaal 36 63 55 42 26 26 52Haarlem 587 646 684 605 315 328 643Haarlemmerliede en Spaarnwoude 9 30 24 16 8 5 13Heemstede 101 91 103 79 48 45 93Zandvoort 54 76 62 77 34 35 69agglomeratie Haarlem 800 919 947 834 441 444 885Aalsmeer 84 85 100 91 59 57 116Amstelveen 265 276 276 239 146 169 315Diemen 101 85 74 105 34 37 71Haarlemmermeer 494 573 560 560 339 336 675Ouder-Amstel 47 48 33 40 21 20 41Uithoorn 94 86 80 109 65 58 123Amstel-Meerlanden 1085 1153 1123 1144 664 677 1341Blaricum 52 44 42 31 20 19 39Bussum 114 135 131 95 57 69 126Hilversum 364 303 326 347 176 185 361Huizen 182 189 194 158 104 110 214Laren 39 32 53 43 21 21 42Muiden 25 25 26 32 9 10 19Naarden 71 67 57 65 38 39 77Weesp 68 58 79 55 32 33 65Wijdemeren 93 68 82 69 45 42 87Het Gooi en Vechtstreek 1008 921 990 895 502 528 1030Almere 1027 940 968 956 426 448 874Beemster 20 22 29 31 17 20 37Edam-Volendam 75 89 84 103 36 39 75Landsmeer 21 22 49 48 21 21 42Oostzaan 19 23 35 45 23 22 45Purmerend 336 284 357 372 166 172 338Waterland 32 47 51 49 31 34 65Zeevang 17 22 18 13 10 10 20Waterland + 520 509 623 661 304 318 622Amsterdam 3121 3118 2951 2678 1402 1386 2788Metropoolregio Amsterdam 8881 8779 8805 8418 4403 4439 8842Nederland 59620 59039 60568 60420 30082 30934 610162007bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 432.5.1 Vestiging, 2004-2008gemeente/subregio 2004 2005 2006 2007 2008Wormerland 656 562 696 657 539Zaanstad 4430 4922 5539 5810 5492Zaanstreek 5086 5484 6235 6467 6031Beverwijk 1516 1789 2012 2256 2563Heemskerk 1866 2719 2417 2239 1906Uitgeest 378 557 546 575 646Velsen 2195 2815 2444 2624 2635IJmond 5955 7880 7419 7694 7750Bennebroek 361 307 345 268 344Bloemendaal 1306 1299 1270 1090 1173Haarlem 7155 7684 7725 8149 8146Haarlemmerliede en Spaarnwoude 284 290 240 283 286Heemstede 1565 1561 1568 1700 1593Zandvoort 881 947 870 950 890agglomeratie Haarlem 11552 12088 12018 12440 12432Aalsmeer 1106 1643 1731 2217 2400Amstelveen 5705 5670 6307 6924 7283Diemen 1835 1796 1817 1893 2297Haarlemmermeer 7967 7518 7681 7045 6396Ouder-Amstel 683 650 617 741 792Uithoorn 1225 1134 1361 1716 1426Amstel-Meerlanden 18521 18411 19514 20536 20594Blaricum 544 590 540 500 564Bussum 2027 2031 2292 2247 2238Hilversum 4633 4813 4915 4824 5108Huizen 1788 1768 1764 1754 1929Laren 999 775 872 878 1765Muiden 305 323 344 260 286Naarden 1009 1066 1189 1025 979Weesp 755 831 957 907 916Wijdemeren 1085 1284 1173 1019 1040Het Gooi en Vechtstreek 13145 13481 14046 13414 14825Almere 10560 10537 9919 9149 9088Beemster 375 352 319 346 456Edam-Volendam 374 388 415 352 414Landsmeer 373 382 375 344 417Oostzaan 320 340 347 326 360Purmerend 3535 3263 2722 3119 3091Waterland 515 513 550 511 519Zeevang 239 255 299 269 318Waterland + 5731 5493 5027 5267 5575Amsterdam 37099 38440 41657 44491 49016Metropoolregio Amsterdam 107649 111814 115835 119458 125311Nederland 711944 734386 753452 763383 788443bron: CBS2Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

44 Bevolking2.5.2 Vertrek, 2004-2008gemeente/subregio 2004 2005 2006 2007 2008Wormerland 618 690 674 669 606Zaanstad 4939 4876 4840 4795 4814Zaanstreek 5557 5566 5514 5464 5420Beverwijk 1764 2258 1891 1828 1713Heemskerk 1722 1673 1925 1944 1859Uitgeest 436 524 457 499 461Velsen 2378 2695 2534 2707 2649IJmond 6300 7150 6807 6978 6682Bennebroek 390 290 280 292 234Bloemendaal 1175 1254 1147 1155 1051Haarlem 7878 8033 8263 7948 8021Haarlemmerliede en Spaarnwoude 301 365 303 304 300Heemstede 1507 1489 1532 1554 1438Zandvoort 1013 954 870 871 872agglomeratie Haarlem 12264 12385 12395 12124 11916Aalsmeer 761 891 946 1002 965Amstelveen 5554 5821 6135 6913 6526Diemen 2008 1994 1821 1836 2056Haarlemmermeer 5105 5413 5663 5784 6022Ouder-Amstel 627 728 712 737 738Uithoorn 1217 1368 1331 1297 1327Amstel-Meerlanden 15272 16215 16608 17569 17634Blaricum 607 626 562 568 620Bussum 2180 2065 2237 1861 2007Hilversum 4595 4972 5017 4783 4675Huizen 1842 1946 2030 1948 1857Laren 984 1124 779 786 1013Muiden 308 368 350 331 349Naarden 955 1092 1144 1093 1038Weesp 947 999 949 890 912Wijdemeren 1138 1139 1080 1144 1142Het Gooi en Vechtstreek 13556 14331 14148 13404 13613Almere 8139 8858 9356 8604 8320Beemster 421 394 376 382 371Edam-Volendam 463 472 564 570 573Landsmeer 418 359 429 451 435Oostzaan 332 354 324 385 373Purmerend 2561 2737 2838 2748 2846Waterland 511 602 690 717 609Zeevang 308 297 291 299 362Waterland + 5014 5215 5512 5552 5569Amsterdam 39292 43685 47157 45830 46031Metropoolregio Amsterdam 105394 113405 117497 115525 115185Nederland 728160 761814 784772 769140 761803bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 452.5.3 Binnengemeentelijke verhuizingen, 2004-2008gemeente/subregio 2004 2005 2006 2007 2008Wormerland 412 460 523 416 379Zaanstad 8836 9658 10411 9106 8189Zaanstreek 9248 10118 10934 9522 8568Beverwijk 1829 1972 2086 2093 2216Heemskerk 1888 2047 1651 1852 1361Uitgeest 413 574 653 573 512Velsen 3438 5050 3704 3784 3955IJmond 7568 9643 8094 8302 8044Bennebroek 155 47 174 62 61Bloemendaal 332 333 269 373 331Haarlem 9827 11002 9928 9682 8870Haarlemmerliede en Spaarnwoude 44 91 71 72 48Heemstede 572 573 602 739 567Zandvoort 870 914 790 1006 797agglomeratie Haarlem 11800 12960 11834 11934 10674Aalsmeer 853 1023 894 1229 1240Amstelveen 2774 2732 3269 3121 3874Diemen 742 814 644 862 789Haarlemmermeer 6135 6366 7000 6574 6119Ouder-Amstel 372 308 302 355 519Uithoorn 936 980 1111 1414 1004Amstel-Meerlanden 11812 12223 13220 13555 13545Blaricum 129 144 150 192 146Bussum 1117 1175 1376 1325 1206Hilversum 5355 5244 5038 4879 4858Huizen 1690 1797 1662 1744 1886Laren 293 234 342 385 335Muiden 131 167 233 161 150Naarden 427 335 390 457 441Weesp 736 821 820 752 767Wijdemeren 627 681 803 606 675Het Gooi en Vechtstreek 10505 10598 10814 10501 10464Almere 12028 12581 12735 12174 12822Beemster 211 178 184 192 246Edam-Volendam 1018 986 1162 894 1139Landsmeer 163 265 299 238 243Oostzaan 242 265 308 260 321Purmerend 4346 4177 4284 4941 4234Waterland 384 427 532 524 643Zeevang 178 138 137 83 142Waterland + 6542 6436 6906 7132 6968Amsterdam 68732 74316 76352 75746 76808Metropoolregio Amsterdam 138235 148875 150889 148866 147893Nederland 970322 1009486 1025817 992616 983138bron: CBS2Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

46 Bevolking2.5.4 Verhuizingen tussen gemeenten, 2008gemeente van vestigingBloe- Edam- H’liede/ Haar-Aals- Amstel- Amster- Beem- Benne- Bever- Blari- men- Volen- Haar- Spaarn- lemmer- Heems- Heem- Hilvergemeentevan vertrek meer Almere veen dam ster broek wijk cum daal Bussum Diemen dam lem woude meer kerk stede sum HuizenAalsmeer 5 91 138 – 6 4 – 2 2 5 – 19 – 132 1 4 4 2Almere 34 84 1657 2 2 9 14 5 74 74 3 115 8 118 7 4 156 155Amstelveen 576 113 1699 1 2 6 13 6 14 33 2 70 1 174 6 16 31 10Amsterdam 512 2184 2491 54 22 120 60 184 374 995 80 1515 64 1378 101 167 490 140Beemster – – 3 26 – – – – – – 10 4 – 4 3 – – 1Bennebroek 1 1 3 13 – 4 – 7 – – – 42 – 19 1 39 – –Beverwijk 3 19 7 85 4 – 2 3 4 5 – 99 1 29 645 1 4 1Blaricum – 17 7 68 – – – – 26 – – 6 – – – 1 42 155Bloemendaal – – 4 126 1 15 12 – 1 1 – 275 – 33 10 74 2 5Bussum 1 116 8 257 – 1 2 29 2 2 – 13 – 15 1 – 255 175Diemen 26 135 66 869 3 – 3 – – 6 1 25 – 50 3 1 11 1Edam-Volendam 2 5 3 82 12 – – – – 1 2 6 – 3 3 – 6 –Haarlem 43 91 60 910 12 79 159 – 381 17 16 3 92 741 76 573 63 21Haarlemmerliede en Spaarnwoude 5 8 2 40 – 4 3 4 1 – – – 76 39 4 8 – 1Haarlemmermeer 272 158 138 959 2 43 39 1 35 14 26 – 529 37 15 86 31 12Heemskerk 1 14 7 98 – 2 813 – – – 6 1 58 – 17 3 4 –Heemstede 6 3 5 136 – 71 5 – 83 1 3 – 371 – 161 5 5 4Hilversum 2 190 26 406 1 1 2 39 2 264 20 1 45 – 26 10 3 299Huizen – 122 11 169 – – – 115 1 139 2 – 15 – 8 2 2 248Landsmeer 2 16 11 157 6 – – – – – 3 3 2 – 6 5 – 3 –Laren 2 18 8 112 – – – 52 3 48 1 7 3 – 13 – – 53 45Muiden – 29 1 66 – – – – – 28 4 – 1 – 4 – – 5 7Naarden 1 38 3 135 – – 1 15 – 270 – – 8 – 2 1 3 65 86Oostzaan – 6 1 77 – – – – – – 1 1 2 – 7 – – – –Ouder-Amstel 23 21 101 210 – 1 2 – – 2 45 2 5 – 12 1 – 2 1Purmerend 7 58 42 642 132 1 24 – 1 7 30 56 46 1 46 5 3 11 2Uitgeest 1 8 1 33 – – 50 – 2 – – 4 11 – 4 78 – 2 –Uithoorn 215 29 169 205 – – 3 – 4 3 3 – 26 – 67 1 12 6 1Velsen 4 18 14 161 1 11 311 – 73 7 3 4 448 9 75 205 25 5 –Waterland – 12 9 152 9 – – – 1 – 8 37 6 – 4 1 – 7 –Weesp 5 107 14 153 – – 1 1 – 40 12 1 3 – 5 – 2 81 29Wijdemeren 1 37 5 80 – – 4 4 – 36 4 1 4 – 6 3 – 324 42Wormerland 1 – 4 60 10 – 2 – 1 – 1 1 6 – 3 4 – – –Zaanstad 25 168 58 980 26 – 105 1 2 11 30 5 92 3 60 85 9 26 7Zandvoort 9 22 2 61 – 6 18 – 20 2 5 1 178 7 34 3 39 5 –Zeevang – 8 7 25 16 – 2 – – – – 22 3 – 1 1 1 1 –totaal vestiging 1780 3776 3466 11047 292 267 1704 350 819 1391 1340 246 4127 223 3296 1286 1076 1948 1202vestiging van elders 620 5312 3817 37969 164 77 859 214 354 847 957 168 4019 63 3100 620 517 3160 727totaal-generaal vestiging 2400 9088 7283 49016 456 344 2563 564 1173 2238 2297 414 8146 286 6396 1906 1593 5108 1929totaal-generaal vertrek 965 8320 6526 46031 371 234 1713 620 1051 2007 2056 573 8021 300 6022 1859 1438 4675 1857vestigingsoverschot 1435 768 757 2985 85 110 850 –56 122 231 241 –159 125 –14 374 47 155 433 72Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 472.5.4 Verhuizingen tussen gemeenten, 2008 (slot)gemeente van vestigingtotaal-Wor- vertrek gene-Lands- Naar- Oost- Ouder- Purmer- Uit- Uit- Water- Wijde- mer- Zaan- Zand- Zee- totaal naar raalgemeente van vertrek meer Laren Muiden den zaan Amstel end geest hoorn Velsen land Weesp meren land stad voort vang vertrek elders vertrekAalsmeer – – – 1 – 1 2 – 93 2 – 1 3 1 5 4 – 528 437 965Almere 8 15 35 23 12 15 70 6 40 23 5 61 32 3 107 20 2 2998 5322 8320Amstelveen 1 13 9 18 3 57 41 2 291 17 1 11 5 1 47 6 – 3296 3230 6526Amsterdam 207 123 86 184 140 353 979 37 285 210 186 207 74 77 1899 102 43 16123 29908 46031Beemster – – – – – – 97 – 2 – 4 2 – 3 8 2 14 183 188 371Bennebroek – – – – – – 1 – 1 7 – – – – – 3 – 142 92 234Beverwijk 5 – 1 – – – 10 61 1 125 – – – 6 66 2 2 1191 522 1713Blaricum – 59 2 13 – – 1 – 4 – 2 – 4 – – – – 407 213 620Bloemendaal – – – – – – 1 1 – 77 – – 2 – 3 41 – 684 367 1051Bussum – 67 16 223 2 1 5 – – – 1 20 35 – 2 – 2 1251 756 2007Diemen 7 2 7 5 2 44 32 4 13 6 – 18 8 3 31 4 1 1387 669 2056Edam-Volendam 1 – – – – – 98 – – 4 41 4 – 1 9 3 52 338 235 573Haarlem 1 1 – 4 6 8 39 36 16 713 8 4 15 2 116 171 6 4483 3538 8021Haarl’liede en Spaarnwoude – – – – – – – 1 – 29 – – 1 – 5 1 – 232 68 300Haarlemmermeer 7 2 – 2 2 19 46 9 82 101 1 7 13 6 61 34 2 2791 3231 6022Heemskerk – 3 – – 1 1 5 102 1 106 – 1 – 4 59 2 2 1311 548 1859Heemstede – 3 – 1 1 1 1 – 1 31 1 – 3 – 3 34 – 939 499 1438Hilversum – 62 7 65 – 5 13 3 9 6 – 50 317 1 13 6 – 1894 2781 4675Huizen 1 83 5 67 2 1 3 – – – – 16 12 – 7 4 – 1035 822 1857Landsmeer – – – 9 – 58 – – – 4 3 – – 17 1 – 306 129 435Laren 1 7 30 4 – 1 – – 2 3 9 17 – 14 – – 453 560 1013Muiden – 1 13 – – 5 – – – – 51 6 – 2 1 – 224 125 349Naarden – 30 8 – – – – 1 1 – 10 12 – 2 1 – 693 345 1038Oostzaan 19 – – – – 7 1 1 5 4 – – 1 104 1 4 242 131 373Ouder-Amstel 3 4 – – – 7 – 13 – – 3 – – 5 1 – 464 274 738Purmerend 27 4 – – 6 8 2 9 15 65 8 3 43 211 3 49 1567 1279 2846Uitgeest – – – – – – – – 10 – 1 – 2 29 – 2 238 223 461Uithoorn – – 2 – 5 5 18 – 3 1 2 – – 13 2 2 797 530 1327Velsen 2 5 – 4 1 3 11 60 2 4 3 1 2 44 23 1 1540 1109 2649Waterland 7 5 – – 2 2 118 – – 10 – – 5 10 – 16 421 188 609Weesp – 15 17 10 2 2 10 1 6 5 1 42 1 8 – – 574 338 912Wijdemeren – 24 6 10 – – 2 1 – – – 29 1 2 – – 626 516 1142Wormerland 1 – – – 1 – 56 2 – 1 2 – – 254 2 2 414 192 606Zaanstad 10 3 2 2 69 3 215 35 17 51 16 8 3 244 8 5 2384 2430 4814Zandvoort – – – – – – 3 5 1 40 – – 1 2 7 1 472 400 872Zeevang – – – – 3 – 43 – 2 1 3 – – 1 7 – 147 215 362totaal vestiging 308 524 210 675 273 529 1998 369 891 1601 353 529 609 410 3170 482 208vestiging van elders 109 1241 76 304 87 263 1093 277 535 1034 166 387 431 129 2322 408 110totaal-generaal vestiging 417 1765 286 979 360 792 3091 646 1426 2635 519 916 1040 539 5492 890 318totaal-generaal vertrek 435 1013 349 1038 373 738 2846 461 1327 2649 609 912 1142 606 4814 872 362vestigingsoverschot –18 752 –63 –59 –13 54 245 185 99 –14 –90 4 –102 –67 678 18 –44bron: CBS2Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

48 Bevolking2.6.1 Prognose bevolking, 1 januari 2009-2025gemeente/subregio 2009 2010 2015 2020 2025Wormerland 15900 15771 15427 15115 14810Zaanstad 144055 144099 149630 154740 158528Zaanstreek 159955 159870 165057 169855 173338Beverwijk 38284 37439 39048 40671 42156Heemskerk 38485 39122 38897 39230 39315Uitgeest 12434 12045 12009 12213 12391Velsen 67528 67068 66474 66099 65699IJmond 156731 155674 156428 158213 159561Bloemendaal 22069 21476 20582 20220 20038Haarlem 148191 146575 147034 148352 149256Haarlemmerliede en Spaarnwoude 5430 5280 5068 4987 4890Heemstede 25680 25423 25061 25079 24944Zandvoort 16607 16755 17010 17395 17605agglomeratie Haarlem 217977 215509 214755 216033 216733Aalsmeer 28006 27236 29271 30141 30699Amstelveen 79768 81678 84310 86945 88364Diemen 24361 24028 24296 24821 25089Haarlemmermeer 142042 141850 149097 155933 162868Ouder-Amstel 13107 12943 13036 13181 13488Uithoorn 27660 28256 29190 29332 29783Amstel-Meerlanden 314944 315991 329200 340353 350291Blaricum 8987 9106 9573 9965 10126Bussum 31979 31894 31942 31788 31777Hilversum 84422 85369 86681 87888 88945Huizen 42040 42217 41938 41830 41812Laren 11585 10414 10298 10212 10197Muiden 6561 6481 6457 6385 6496Naarden 16998 17718 17980 18098 17944Weesp 17577 17501 18540 18679 18559Wijdemeren 23327 23398 23104 22760 22625Het Gooi en Vechtstreek 243476 244098 246513 247605 248481Almere 185746 188317 201359 214896 228651Beemster 8564 8419 8688 8793 8964Edam-Volendam 28483 27624 27595 27428 27616Landsmeer 10139 10056 10274 10503 10788Oostzaan 9201 9124 8941 8965 8946Purmerend 78862 79183 80072 80928 82114Waterland 16954 17468 17309 17279 17463Zeevang 6297 6150 5952 5841 5764Waterland + 158500 158024 158831 159737 161655Amsterdam 755605 764775 791707 816051 836719Metropoolregio Amsterdam 2192934 2202258 2263850 2322743 2375429Nederland 16485787 16432585 16595318 16747844 16882447bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bevolking 492.6.2 Prognose particuliere huishoudens (x 1.000), 1 januari 2009-2025gemeente/subregio 2009 2010 2015 2020 2025Wormerland 6,5 6,6 6,7 6,7 6,7Zaanstad 63,6 64,0 67,5 71,0 73,6Zaanstreek 70,2 70,6 74,2 77,7 80,3Beverwijk 17,5 16,9 17,6 18,6 19,5Heemskerk 16,5 16,8 17,1 17,4 17,6Uitgeest 5,0 4,9 5,2 5,4 5,7Velsen 29,7 29,5 29,9 30,3 30,7IJmond 68,8 68,1 69,8 71,7 73,5Bloemendaal 9,2 9,3 9,4 9,4 9,4Haarlem 72,4 72,0 73,6 75,5 77,0Haarlemmerliede en Spaarnwoude 2,2 2,2 2,3 2,3 2,3Heemstede 11,1 11,3 11,4 11,5 11,5Zandvoort 8,1 8,2 8,5 8,7 8,8agglomeratie Haarlem 103,1 103,0 105,2 107,4 109,0Aalsmeer 11,5 11,4 12,2 12,7 13,1Amstelveen 38,7 38,9 40,3 41,7 43,0Diemen 11,8 11,3 11,7 12,0 12,3Haarlemmermeer 58,0 58,5 63,0 67,5 72,0Ouder-Amstel 5,7 5,7 5,9 6,1 6,3Uithoorn 11,9 12,1 12,6 12,9 13,3Amstel-Meerlanden 137,6 137,9 145,7 152,9 160,0Blaricum 3,9 4,0 4,3 4,5 4,5Bussum 14,6 14,6 14,8 15,1 15,3Hilversum 39,9 40,3 41,3 42,3 43,2Huizen 18,0 18,3 18,9 19,3 19,6Laren 5,3 4,8 4,9 4,9 4,9Muiden 2,8 2,8 2,9 2,9 3,0Naarden 7,2 7,4 7,5 7,6 7,7Weesp 8,3 8,3 8,9 9,1 9,2Wijdemeren 9,8 10,0 10,2 10,3 10,4Het Gooi en Vechtstreek 109,7 110,5 113,7 116,0 117,8Almere 75,4 76,6 84,5 92,8 101,0Beemster 3,5 3,5 3,8 4,0 4,0Edam-Volendam 11,2 11,1 11,5 11,9 12,3Landsmeer 4,3 4,4 4,6 4,9 5,1Oostzaan 3,8 3,8 3,9 4,0 4,1Purmerend 33,9 34,7 36,0 37,2 38,2Waterland 7,1 7,3 7,5 7,6 7,6Zeevang 2,5 2,5 2,6 2,7 2,7Waterland + 66,1 67,3 69,9 72,3 74,0Amsterdam 416,4 419,8 433,5 448,3 463,2Metropoolregio Amsterdam 1047,4 1053,8 1096,5 1139,1 1178,8Nederland 7312,6 7346,5 7601,3 7820,8 7991,6bron: CBS2Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

50Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

513Veiligheid3Van Veiligheidsmonitor Rijk naar Integrale VeiligheidsmonitorIn het najaar van 2008 is voor het eerst de Integrale Veiligheidsmonitor (ivm)uitgevoerd, de opvolger van de Veiligheidsmonitor Rijk (vmr). In de ivm wordtaan de hand van een enquête gevraagd naar leefbaarheid en onveiligheidsgevoelensin een woonbuurt, beleving van buurtproblemen, ervaringen met veelvoorkomende criminaliteit, aangiftegedrag, het functioneren van de politie enpreventiegedrag. Met de ivm is een verdere stap gezet in de integratie van cijfersop het gebied van veiligheid. Het onderzoek werkt met een gestandaardiseerdevragenlijst met verplichte en facultatieve blokken. De gehele vragenlijst wordtdoor het Centraal Bureau voor de Statistiek afgenomen onder ongeveer 17.000burgers in Nederland, gelijkmatig verdeeld over de politieregio’s. Daarnaast kan,indien gewenst, elke gemeente zelf extra enquêtes laten afnemen waardoor bijvoorbeelduitspraken op wijkniveau kunnen worden gedaan.Doordat de ivm een andere onderzoeksmethode gebruikt, zijn de resultatenvan de ivm en de vmr niet zonder meer te vergelijken. Voor de vmr werdenrespondenten telefonisch of aan huis geïnterviewd, met de ivm zijn de ondervragingsmethodenuitgebreid. In eerste instantie krijgen respondenten een briefmet de vraag of ze de vragenlijst willen invullen via internet. Ook krijgen ze demogelijkheid om een schriftelijke vragenlijst aan te vragen door een antwoordkaartterug te sturen. Respondenten die op beide manieren niet meedoen aan deenquête worden telefonisch benaderd. Respondenten waarvan geen telefoonnummerbeschikbaar is worden aan huis bezocht.In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste resultaten uit de vmr opgenomen vanaf2006 tot en met 2008 en de resultaten van de ivm van 2008. De data voor devmr van 2008 zijn verzameld aan het begin van het jaar, de data voor de ivmvan 2008 aan het einde van het jaar. De resultaten worden weergegeven voor devijf politieregio’s die onderdeel uitmaken van de Metropoolregio Amsterdam:Kennemerland, Zaanstreek-Waterland, Gooi en Vechtstreek, Flevoland enAmsterdam-Amstelland.Hondenpoep op straat meest voorkomende buurtprobleemIn de ivm wordt onder andere gevraagd of respondenten van 25 buurtproblemenwillen aangeven of deze vaak, soms of (bijna) nooit voorkomen (tabel 3.2.1 totMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

52 VeiligheidTop 10 meest voorkomende buurtproblemen, 2008 (procenten) 1 )hondenpoep op straatte hard rijdenparkeeroverlastrommel op straatvernieling van straatmeubilairgeluidsoverlast door verkeeroverlast van groepen jongerenagressief verkeersgedragbekladding van muren en/of gebouwenbeschadiging aan/diefstal vanaf auto’sfietsendiefstal%0 5 10 15 20 25 30 351 ) Gemiddelde van de vijf politieregio’s. bron: CBS/IVM 2008en met 3.2.4). Daarnaast is gevraagd welke twee buurtproblemen met voorrangmoeten worden aangepakt (tabel 3.2.5).Van alle 25 buurtproblemen komt hondenpoep volgens de bewoners van deMetropoolregio het vaakst voor. Met name bewoners in de Gooi en Vechtstreekvinden hondenpoep vaak voorkomen in hun buurt: 42%. Dit is duidelijk meerdan bewoners van bijvoorbeeld Kennemerland (30%) en ook duidelijk meer danhet gemiddelde van Nederland (33%). Het buurtprobleem dat daarna het vaakstwordt gesignaleerd door bewoners van de Metropoolregio is het te hard rijdenvan voertuigen, gevolgd door parkeeroverlast en rommel op straat. Uitzonderinghierop is Amsterdam-Amstelland, hier vinden bewoners dat rommel op straathet vaakst voorkomt. En in Flevoland komt rommel op straat op de derde inplaats van de vierde plaats.Jongerenoverlast komt in deel van de Metropoolregio vaak voorVan alle vormen van sociale overlast en dreiging (zie tabel 3.2.2) komt jongerenoverlastin de Metropoolregio het vaakst voor. In de politieregio’s Amsterdam-Amstelland (18%) en Zaanstreek-Waterland (17%) komt jongerenoverlast vakervoor dan gemiddeld in Nederland (11%), in Kennemerland (11%), Gooi enVechtstreek (10%) en Flevoland (10%) juist minder.Te hard rijden is het belangrijkste buurtprobleemDe problemen die volgens bewoners vaak voorkomen, zijn ook de problemendie met voorrang moeten worden aangepakt. Het te hard rijden van voertuigenvinden bewoners van de Metropoolregio het belangrijkste probleem, gevolgdFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Veiligheid 53Top 10 belangrijkste buurtproblemen, 2008 (procenten) 1 )te hard rijdenparkeeroverlasthondenpoepoverlast door groepen jongerenrommel op straatinbraak in woningengeluidsoverlast door verkeerbeschadiging of vernieling aan auto'svernieling van telefooncellen, bus- of tramhokjesandere vormen van geluidsoverlast%0 5 10 15 20 2531 ) Gemiddelde van de vijf politieregio’s. bron: CBS/IVM 2008door parkeeroverlast en hondenpoep. Deze drie problemen vormen ook de topdrie van de meest voorkomende problemen. Dan volgt jongerenoverlast, eenminder vaak voorkomend probleem (zevende plaats), maar relatief wel eenbelangrijk probleem. Rommel op straat, het vierde meest voorkomende probleem,staat op plaats nummer vijf als het gaat om de belangrijkste buurtproblemen.Bewoners van de regio’s Amsterdam-Amstelland en Flevoland ervaren nietalleen de frequentie van de buurtproblemen anders, maar geven ook andereprioriteiten. In Flevoland staat te hard rijden wel op de eerste plaats, maarwordt dit niet gevolgd door parkeeroverlast maar door hondenpoep op straat.In Amsterdam-Amstelland staat rommel op straat op de eerste plaats, gevolgddoor overlast van groepen jongeren.Een kwart van de inwoners slachtoffer van een delictEen kwart van alle Nederlanders is in 2008 wel eens slachtoffer geweest van eendelict. De politieregio’s die deel uitmaken van de Metropoolregio Amsterdamwijken hier niet zeer sterk van af met uitzondering van Amsterdam-Amstelland.In deze politieregio zijn bijna vier op de tien burgers slachtoffer geworden vaneen delict.Het percentage slachtoffers van vermogensdelicten is alleen in Amsterdam-Amstelland (22%) duidelijk hoger dan het landelijke gemiddelde (13%). Als hetgaat om vandalismedelicten steekt niet alleen Amsterdam-Amstelland met 19%boven het gemiddelde uit, maar ook de politieregio Gooi en Vechtstreek. In depolitieregio Gooi en Vechtstreek is bijna 18% slachtoffer geworden van eenvandalismedelict, het landelijk gemiddelde ligt op 13%.Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

54 Veiligheid3.1.1 Geregistreerde misdrijven en ophelderingen, 2007opgemaakte processen-verbaalwaaronderwaarvan opgehelderdwetboek v. wegenver-wetboek v. wegenvergemeente/subregiototaal strafrecht keerswet totaal strafrecht keerswetWormerland 510 420 81 103 65 29Zaanstad 8658 7289 1292 1885 1267 544Zaanstreek 9168 7709 1373 1988 1332 573Beverwijk 3472 2820 622 775 433 312Heemskerk 1878 1512 333 474 266 175Uitgeest 780 650 112 168 81 69Velsen 3988 3191 718 1029 569 382IJmond 10118 8173 1785 2446 1349 938Bennebroek 217 176 38 44 19 22Bloemendaal 1109 871 235 269 96 170Haarlem 12075 10240 1750 2544 1715 745Haarlemmerliede en Spaarnwoude 394 296 83 97 32 50Heemstede 1526 1259 260 267 134 126Zandvoort 1708 1417 268 452 272 157agglomeratie Haarlem 17029 14259 2634 3673 2268 1270Aalsmeer 1589 1293 221 275 173 73Amstelveen 5384 4682 611 1120 703 377Diemen 2025 1716 258 391 216 142Haarlemmermeer 9345 7890 1343 1675 930 635Ouder-Amstel 1479 1267 203 269 102 162Uithoorn 1391 1206 157 262 193 56Amstel-Meerlanden 21213 18054 2793 3992 2317 1445Blaricum 573 454 116 105 34 69Bussum 2835 2510 315 382 252 121Hilversum 7334 6096 1182 1579 870 658Huizen 2813 2428 374 454 243 201Laren 1021 769 249 245 65 177Muiden 591 432 151 161 64 90Naarden 1163 936 214 190 79 99Weesp 1404 1218 170 291 165 110Wijdemeren 1212 917 281 312 120 179Het Gooi en Vechtstreek 18946 15760 3052 3719 1892 1704Almere 14760 12802 1619 3435 2441 655Beemster 376 274 87 71 27 29Edam-Volendam 1023 804 210 180 113 58Landsmeer 669 549 110 129 71 48Oostzaan 405 283 116 147 65 76Purmerend 5018 4342 620 1165 855 254Waterland 743 618 115 139 86 44Zeevang 178 151 26 28 17 10Waterland + 8412 7021 1284 1859 1234 519Amsterdam 105344 91107 10120 25721 17138 5594Metropoolregio Amsterdam 204990 174885 24660 46833 29971 12698Nederland 1214503 1031967 157791 275880 176494 76431bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Veiligheid 553.1.2 Branden en hulpverleningen naar brandweerregio’s, 2007-2008brandenwaarvanschadebedrag alletotaal woningbrand branden (x 1 mln. euro) hulpverleningenbrandweerregio 2007 2008 1 ) 2007 2008 1 ) 2007 2008 1 ) 2007 2008 1 )Zaanstreek-Waterland 913 . 91 . 5,4 . 649 .Kennemerland 2 ) 1072 1496 107 151 16,2 35,9 1365 1677Amsterdam-Amstelland 2 ) 2747 . 403 . 92,2 . 5975 .Gooi en Vechtstreek 872 . 121 . 11,6 . 1588 .Flevoland 888 957 87 120 34,1 28,2 1249 9011 ) Cijfers ten dele beschikbaar. bron: CBS2 ) Met ingang van 1 januari 2008 is de gemeente Haarlemmermeer overgegaanvan de brandweerregio Amsterdam-Amstelland naar de regio Kennemerland.33.1a Brandweerregio’sKennemerlandGooi en VechtstreekZaanstreek-WaterlandFlevolandAmsterdam-Amstelland394029357546323231333430373812981110161318114171512627242825 2220192321361 Amsterdam2 Wormerland3 Zaanstad4 Beverwijk5 Heemskerk6 Uitgeest7 Velsen8 Bloemendaal9 Haarlem10 Haarlemmerliedeen Spaarnwoude11 Heemstede12 Zandvoort13 Aalsmeer14 Amstelveen15 Diemen16 Haarlemmermeer17 Ouder-Amstel18 Uithoorn19 Blaricum20 Bussum21 Hilversum22 Huizen23 Laren24 Muiden25 Naarden26 Weesp27 Wijdemeren28 Almere29 Beemster30 Edam-Volendam31 Landsmeer32 Oostzaan33 Purmerend34 Waterland35 Zeevang36 Zeewolde37 Lelystad38 Dronten39 Urk40 Noordoostpolderbron: Ministerie BZKMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

56 Veiligheid3.1b Politieregio’sKennemerlandGooi en VechtstreekZaanstreek-WaterlandFlevolandAmsterdam-Amstelland394029357546323231333430373812981110161318114171512624272825 2220192321361 Amsterdam2 Wormerland3 Zaanstad4 Beverwijk5 Heemskerk6 Uitgeest7 Velsen8 Bloemendaal9 Haarlem10 Haarlemmerliedeen Spaarnwoude11 Heemstede12 Zandvoort13 Aalsmeer14 Amstelveen15 Diemen16 Haarlemmermeer17 Ouder-Amstel18 Uithoorn19 Blaricum20 Bussum21 Hilversum22 Huizen23 Laren24 Muiden25 Naarden26 Weesp27 Wijdemeren28 Almere29 Beemster30 Edam-Volendam31 Landsmeer32 Oostzaan33 Purmerend34 Waterland35 Zeevang36 Zeewolde37 Lelystad38 Dronten39 Urk40 Noordoostpolderbron: Ministerie BZKFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Veiligheid 573.2.1 Fysieke verloedering naar politieregio’s, 2006-2008% ‘komt vaak voor’VMR IVM 1 )politieregio 2006 2007 2008 2008bekladding van muren en/of gebouwenAmsterdam-Amstelland 12,7 17,4 15,0 19,5Kennemerland 5,5 7,1 7,8 8,1Zaanstreek-Waterland 8,1 7,7 12,1 13,1Gooi en Vechtstreek 5,2 4,7 5,3 6,3Flevoland 8,2 8,0 5,9 8,9Nederland 5,8 6,7 6,9 8,9rommel op straatAmsterdam-Amstelland 34,5 31,0 35,6 36,2Kennemerland 22,8 24,7 26,6 21,9Zaanstreek-Waterland 22,3 26,2 21,8 23,6Gooi en Vechtstreek 17,0 17,6 17,8 16,8Flevoland 24,9 25,4 23,7 23,9Nederland 20,0 20,2 20,3 20,2hondenpoep op straatAmsterdam-Amstelland 38,8 36,2 31,6 29,7Kennemerland 35,6 32,8 33,5 29,8Zaanstreek-Waterland 37,6 37,4 33,4 33,0Gooi en Vechtstreek 45,0 40,2 42,2 42,2Flevoland 35,1 32,0 32,3 34,2Nederland 36,5 34,2 33,4 33,1vernieling van straatmeubilairAmsterdam-Amstelland 13,9 13,1 15,3 12,8Kennemerland 13,1 17,7 15,1 16,1Zaanstreek-Waterland 21,6 24,4 24,1 18,1Gooi en Vechtstreek 15,8 16,2 17,6 14,5Flevoland 24,7 23,8 25,7 21,5Nederland 14,7 16,0 16,3 14,1schaalscore 1-10fysieke verloederingAmsterdam-Amstelland 4,0 4,0 3,9 4,5Kennemerland 3,2 3,4 3,5 3,8Zaanstreek-Waterland 3,6 3,8 3,7 4,2Gooi en Vechtstreek 3,3 3,3 3,3 3,6Flevoland 3,5 3,6 3,5 3,8Nederland 3,2 3,2 3,2 3,61 ) Integrale Veiligheidsmonitor. Met de IVM start een nieuwe reeks. bron: CBS/VMR 2008/IVM 2008De uitkomsten zijn niet zonder meer vergelijkbaar met die van de VMR.3Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

58 Veiligheid3.2.2 Dreiging en sociale overlast naar politieregio’s, 2008 (% ‘komt vaak voor’)Amster- Zaan- Gooi endam- Kennemer- streek- Vecht-% ‘komt vaak voor’ Amstelland land Waterland streek Flevoland Nederlandoverlast van groepen jongeren 18,1 11,1 17,3 9,9 9,5 11,4mensen die op straat worden lastig gevallen 4,8 1,5 1,5 1,4 1,7 2,0drugsoverlast 7,8 2,9 5,7 3,9 3,6 4,8dronken mensen op straat 11,9 5,0 6,7 5,7 2,9 6,2bedreiging 4,7 2,0 2,7 1,2 2,7 2,1gewelddelicten 4,5 1,2 3,0 1,2 4,6 2,1straatroof 3,3 0,6 0,5 0,6 0,7 0,9vrouwen en meisjes die op straatongewenst aandacht krijgen 8,1 2,7 1,8 2,5 3,8 3,3jeugdcriminaliteit 8,7 3,8 4,5 4,5 7,4 5,3sociale overlast (schaalscore 1-10) 2,7 1,6 2,0 1,4 1,4 1,7dreiging (schaalscore 1-10) 2,2 1,1 1,3 1,0 1,1 1,2bron: CBS/IVM 20083.2.3 Overlast van vermogensdelicten naar politieregio’s, 2008 (% ‘komt vaak voor’)Amster- Zaan- Gooi endam- Kennemer- streek- Vecht-% ‘komt vaak voor’ Amstelland land Waterland streek Flevoland Nederlandfietsendiefstal 20,2 8,6 9,5 7,8 8,6 10,0diefstal uit auto’s 15,2 4,1 2,8 5,6 5,0 6,4beschadiging aan/diefstal vanaf auto’s 16,2 8,5 9,0 11,2 8,3 10,1inbraak in woningen 9,3 5,3 4,6 9,8 6,3 6,7overlast van vermogensdelicten(schaalscore 1-10) 4,3 2,5 2,5 3,0 2,3 2,7bron: CBS/IVM 2008Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Veiligheid 593.2.4 Verkeersoverlast naar politieregio’s, 2006-2008% ‘komt vaak voor’VMRIVMpolitieregio 2006 2007 2008 2008agressief verkeersgedragAmsterdam-Amstelland 15,6 14,1 12,1 16,7Kennemerland 9,6 12,3 11,3 12,2Zaanstreek-Waterland 9,2 8,2 9,7 11,4Gooi en Vechtstreek 9,9 11,3 8,5 11,4Flevoland 9,5 10,1 9,0 11,7Nederland 10,9 10,6 10,0 11,5geluidsoverlast door verkeerAmsterdam-Amstelland 18,1 18,2 18,2 19,6Kennemerland 12,3 13,7 12,9 15,2Zaanstreek-Waterland 14,1 12,9 14,9 15,8Gooi en Vechtstreek 11,3 15,6 14,6 14,9Flevoland 7,9 9,4 8,9 6,9Nederland 12,1 12,7 12,0 13,6te hard rijdenAmsterdam-Amstelland 25,9 25,8 24,9 25,6Kennemerland 24,7 29,5 24,9 29,9Zaanstreek-Waterland 30,0 28,2 28,2 30,9Gooi en Vechtstreek 25,2 27,2 28,1 32,1Flevoland 26,7 25,8 27,8 25,5Nederland 29,2 29,1 28,4 30,7aanrijdingen/parkeeroverlast 1 )Amsterdam-Amstelland 6,3 5,9 5,2 25,1Kennemerland 3,4 3,9 5,4 26,9Zaanstreek-Waterland 4,5 4,1 3,7 30,4Gooi en Vechtstreek 4,2 3,8 5,0 30,6Flevoland 3,6 3,5 3,4 20,8Nederland 4,1 3,9 3,8 24,1schaalscore 1-10verkeersoverlast 2 )Amsterdam-Amstelland 3,1 3,2 3,1 4,1Kennemerland 3,3 2,9 2,8 3,9Zaanstreek-Waterland 2,6 2,7 2,8 3,9Gooi en Vechtstreek 2,4 2,9 2,9 4,0Flevoland 2,4 2,5 2,5 3,1Nederland 2,9 2,8 2,7 3,71 ) VMR 2006-2008 = aanrijdingen, IVM 2008 = parkeeroverlast. bron: CBS/VMR 2008/IVM 20082 ) In de VMR (2006-2008) is aanrijdingen in plaats van parkeeroverlastopgenomen in de schaalscore.3Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

60 Veiligheid3.2.5 Belangrijkste problemen in de buurt naar politieregio’s, 2008 (% genoemd)Amster- Zaan- Gooi endam- Kennemer- streek- Vecht-Amstelland land Waterland streek Flevoland Nederlandfietsendiefstal 7,3 3,6 3,8 2,7 2,2 4,1diefstal uit auto’s 5,5 2,3 0,9 3,3 2,0 3,2beschadiging of vernieling aan auto’sen diefstal vanaf auto’s 7,0 5,0 5,6 6,6 4,3 5,4bedreiging 1,7 0,6 0,9 0,3 1,0 1,0bekladding van muren en/of gebouwen 6,4 2,1 5,3 1,3 3,1 2,8overlast door groepen jongeren 16,6 13,8 16,4 9,3 13,1 11,2dronken mensen op straat 1,8 1,0 0,5 1,6 1,4 1,5mensen die op straat worden lastig gevallen 1,8 0,6 0,8 0,2 0,6 0,9rommel op straat 19,1 12,5 9,0 6,7 13,3 9,9hondenpoep 10,5 16,4 15,1 19,4 14,4 16,8vernieling van telefooncellen, bus- of tramhokjes 2,9 5,6 5,4 5,6 7,4 4,4inbraak in woningen 7,9 6,7 6,2 9,3 4,7 7,4gewelddelicten 1,8 0,8 1,0 0,4 1,1 0,9drugsoverlast 3,6 1,0 2,0 1,2 2,5 2,7overlast door omwonenden 4,2 2,6 2,7 3,6 3,0 2,9straatroof 2,2 0,1 0,2 0,0 0,1 0,4agressief verkeersgedrag 5,9 5,3 4,8 3,9 3,0 5,2geluidsoverlast door verkeer 7,2 6,3 7,3 8,0 3,2 6,1andere vormen van geluidsoverlast 5,9 6,2 4,6 3,4 5,3 3,9te hard rijden 11,7 24,1 24,5 22,1 18,3 23,1parkeeroverlast 11,7 16,9 17,6 19,4 14,2 15,2overlast van zwervers/daklozen 2,0 0,2 0,2 0,1 0,0 0,6overlast door horecagelegenheden 1,7 1,5 0,5 1,1 0,1 1,1vrouwen en meisjes worden op straat nagefloten 1,3 1,1 0,6 0,4 1,0 1,1jeugdcriminaliteit 7,2 2,5 4,3 2,2 3,3 3,6geen probleem genoemd 9,2 22,5 19,4 23,2 27,6 22,2bron: CBS/IVM 2008Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Veiligheid 613.2.6 Onveiligheidsgevoelens naar politieregio’s, 2006-2008VMRIVMpolitieregio 2006 2007 2008 2008voelt zich wel eens onveilig (%)Amsterdam-Amstelland 26,2 25,6 28,1 35,3Kennemerland 25,7 19,5 17,0 22,3Zaanstreek-Waterland 17,7 19,5 16,9 24,2Gooi en Vechtstreek 23,1 20,5 21,5 24,6Flevoland 22,4 22,9 22,2 25,0Nederland 23,7 21,8 20,3 25,4voelt zich vaak onveilig (%)Amsterdam-Amstelland 4,7 3,3 4,7 4,1Kennemerland 4,3 1,5 2,1 2,3Zaanstreek-Waterland 2,2 2,2 1,6 2,7Gooi en Vechtstreek 3,0 2,6 2,5 1,4Flevoland 3,1 2,7 4,3 2,9Nederland 3,8 2,9 3,0 2,1doet ‘s avonds en ‘s nachts niet open vanwege onveiligheid(% ‘komt vaak voor’) 1 )Amsterdam-Amstelland 23,0 18,5 16,9 13,9Kennemerland 15,1 11,6 10,9 7,7Zaanstreek-Waterland 11,1 12,9 11,5 9,8Gooi en Vechtstreek 13,3 14,9 12,9 7,2Flevoland 14,8 12,3 14,0 7,4Nederland 15,3 14,1 12,7 8,5rijdt of loopt om om onveilige plekken te mijden (% ‘komt vaak voor’) 1 )Amsterdam-Amstelland 10,4 9,1 8,8 6,7Kennemerland 7,2 4,6 4,8 3,7Zaanstreek-Waterland 4,4 6,0 5,2 4,0Gooi en Vechtstreek 4,9 4,7 4,6 2,0Flevoland 7,1 8,1 7,1 3,2Nederland 6,6 5,9 5,4 4,1staat kinderen niet toe ergens naar toe te gaan vanwege onveiligheid(% ‘komt vaak voor’) 1 )Amsterdam-Amstelland 17,5 22,7 19,7 5,4Kennemerland 21,8 11,4 20,9 4,6Zaanstreek-Waterland 17,5 23,4 17,4 5,0Gooi en Vechtstreek 16,2 18,5 21,4 2,9Flevoland 18,3 20,5 22,5 5,7Nederland 20,1 18,7 19,1 3,6voelt zich ‘s avonds op straat in de buurt onveilig (% ‘komt vaak voor’) 1 )Amsterdam-Amstelland 12,4 12,9 13,7 6,4Kennemerland 9,6 6,1 5,7 3,3Zaanstreek-Waterland 5,3 6,5 6,1 2,6Gooi en Vechtstreek 7,7 7,7 7,8 2,9Flevoland 7,1 9,7 8,5 4,2Nederland 8,4 8,2 7,5 3,9voelt zich ‘s avonds alleen thuis niet op zijn gemak (% ‘komt vaak voor’) 1 )Amsterdam-Amstelland 4,8 3,2 4,3 3,3Kennemerland 3,1 3,2 2,7 1,8Zaanstreek-Waterland 2,5 2,9 1,4 2,5Gooi en Vechtstreek 2,5 2,6 2,9 1,9Flevoland 3,2 3,0 4,3 2,0Nederland 3,0 3,0 2,9 2,51 ) Facultatief blok. Deze vragen zijn niet aan alle respondenten gesteld. bron: CBS/VMR 2008/IVM 20083Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

62 Veiligheid3.2.7 Slachtofferschap naar politieregio’s, 2006-2008VMRIVMpolitieregio 2006 2007 2008 2008slachtofferschap geweldsdelicten (%)Amsterdam-Amstelland 7,5 5,7 6,8 8,9Kennemerland 4,4 5,5 4,7 5,3Zaanstreek-Waterland 4,1 5,0 5,2 4,2Gooi en Vechtstreek 5,6 4,1 4,1 5,7Flevoland 6,0 5,3 7,6 4,7Nederland 5,1 5,3 5,2 5,3slachtofferschap vermogensdelicten (%)Amsterdam-Amstelland 20,2 19,2 19,1 22,0Kennemerland 11,9 10,6 12,3 11,6Zaanstreek-Waterland 9,9 12,9 10,0 11,7Gooi en Vechtstreek 11,1 11,8 11,0 12,3Flevoland 13,9 12,0 13,3 14,7Nederland 13,7 12,3 11,8 12,7slachtofferschap vandalismedelicten (%)Amsterdam-Amstelland 14,9 13,0 16,7 19,4Kennemerland 12,8 12,8 12,7 14,3Zaanstreek-Waterland 10,6 12,0 11,7 12,7Gooi en Vechtstreek 11,7 11,7 13,9 17,8Flevoland 14,2 11,5 12,2 13,3Nederland 12,0 11,7 11,9 13,1slachtofferschap totaal (%) 1 )Amsterdam-Amstelland 36,7 30,7 36,6 37,8Kennemerland 26,2 25,7 27,9 27,1Zaanstreek-Waterland 22,9 27,4 23,6 24,3Gooi en Vechtstreek 25,7 25,8 26,6 28,8Flevoland 30,7 25,3 28,2 27,0Nederland 27,2 25,8 25,4 25,31 ) Exclusief overige delicten. bron: CBS/VMR 2008/IVM 2008Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Veiligheid 633.2.8 Functioneren van de politie naar politieregio’s, 2006-2008VMRIVMpolitieregio 2006 2007 2008 2008functioneren politie in de buurt (schaalscore 0-10)Amsterdam-Amstelland 6,0 6,3 6,0 5,5Kennemerland 5,7 5,8 5,7 5,3Zaanstreek-Waterland 5,5 5,5 5,5 4,8Gooi en Vechtstreek 5,6 5,8 5,5 5,2Flevoland 5,6 5,6 5,8 5,2Nederland 5,8 5,9 5,9 5,3beschikbaarheid van de politie (schaalscore 0-10)Amsterdam-Amstelland 5,0 5,6 5,5 4,9Kennemerland 4,7 5,1 4,9 4,5Zaanstreek-Waterland 4,6 4,6 4,5 4,0Gooi en Vechtstreek 4,8 5,1 4,8 4,2Flevoland 4,5 4,6 4,9 4,4Nederland 4,8 5,0 5,0 4,3vertrouwen in de politie (schaalscore 0-10)Amsterdam-Amstelland 6,3Kennemerland 6,4Zaanstreek-Waterland 6,1Gooi en Vechtstreek 6,3Flevoland 6,3Nederland 6,4politie als crimefighter (schaalscore 0-10)Amsterdam-Amstelland 5,1Kennemerland 5,2Zaanstreek-Waterland 4,9Gooi en Vechtstreek 4,9Flevoland 5,2Nederland 5,2wederkerigheid politie-burgers (schaalscore 1-10)Amsterdam-Amstelland 5,5Kennemerland 5,2Zaanstreek-Waterland 4,9Gooi en Vechtstreek 5,2Flevoland 5,1Nederland 5,3communicatie politie-burgers (schaalscore 1-10)Amsterdam-Amstelland 5,8Kennemerland 5,6Zaanstreek-Waterland 5,4Gooi en Vechtstreek 5,5Flevoland 5,6Nederland 5,7bron: CBS/VMR 2008/IVM 20083Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

64Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

654EconomieIn het laatste kwartaal van 2008 werd duidelijk dat de Nederlandse economieook getroffen zou worden door de economische recessie, die veroorzaakt werddoor een wereldwijde financiële crisis. Een deel van de gevolgen is inmiddelsbekend: de economische groei van gemiddeld 3% die de afgelopen jarengebruikelijk was, veranderde in een krimp van rond de 4% in 2009 en in heelNederland daalde de werkgelegenheid. Deze daling is vooralsnog minder grootdan verwacht, onder andere als gevolg van steunmaatregelen van de overheidaan de financiële sector en invoering van deeltijd-ww. Er waren minder schoolverlatersin 2009 dan normaal; ze kozen er vaker voor om langer door te leren,in plaats van te gaan werken. Het gevolg is een geleidelijke toename van de werkloosheidtot ruim 5% eind 2009.Gevolgen van de recessie in de MRAVoor de Metropoolregio heeft de recessie geleid tot minder vliegverkeer, mindertoerisme, een daling van de overslag in de haven, minder verkochte woningen(en vooral in Amsterdam een daling van de huizenprijzen), meer dynamiek in debedrijvigheid, vooral in de financiële sector en een toename van de werkloosheid.Overigens zijn deze ontwikkelingen nog niet af te lezen in de tabellen die dithoofdstuk bevat omdat de cijfers over 2009 nog niet beschikbaar zijn.In eerste instantie vooral minder passagiers en vracht op SchipholSchiphol heeft een moeilijk jaar achter de rug. In de zomer van 2008 begon hetaantal passagiers te dalen ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder endeze ontwikkeling houdt al een jaar aan. In eerste instantie leek dit vooral hetgevolg van de invoering van de vliegtaks per 1 juli 2008, waardoor vliegen vanafSchiphol opeens een stuk duurder werd dan bijvoorbeeld vanuit Duitsland ofBelgië. Precies een jaar later is de vliegtaks weer afgeschaft. Overigens is de dalingvan het toerisme vooral ook het gevolg van het verslechterde economische klimaat.Toerisme is bij uitstek een conjunctuurgevoelige bedrijfstak. Er landen nogsteeds minder passagiers op Schiphol ten opzichte van een jaar geleden, al begintde daling wel af te nemen.4De ontwikkelingen in het vrachtvervoer zijn nog negatiever dan die in hetpersonenvervoer. Dit heeft vooral te maken met de forse daling van de wereldhandel,die in de tweede helft van 2008 begon. Ongeveer gelijktijdig begon hetMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

66 EconomieGroei van de vracht op Schiphol ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder,2008-2009 (procenten)%1050–5–10–15–20–25–30jan feb mrt apr meijun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep2008 2009bron: Amsterdam Airport Schipholvrachtvervoer af te nemen en bereikte een voorlopig dieptepunt in het voorjaarvan 2009. Gemiddeld daalde de vracht met 27% in de eerste helft van 2009. Erkwam vooral minder vracht binnen uit het Midden-Oosten en er ging mindervracht naar Noord Amerika.Ook effect op de havenOok de haven heeft last van de recessie. De overslag in de haven van IJmuidenhalveerde ten opzichte van 2008. In de Amsterdamse haven duurde het watlanger voordat de effecten van de recessie zich openbaarden, maar ook hier isde overslag sinds het tweede kwartaal van 2009 aan het afnemen.Havenoverslag in Amsterdam en IJmuiden per kwartaal, 2008-2009x 1 mln. ton20151050IAmsterdamIIIIIIV I II III2008 2009 1 )IJmuiden1 ) Voorlopige cijfers. bron: Haven AmsterdamFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Economie 67Netto arbeidsparticipatie 2008 en toe-/afname t.o.v. 200730365 64234314373332359111012913812162517151812726231419282221222420MetropoolregioAmsterdam: 69,4%buiten beschouwing66,5% – < 68,0%68,0% – < 70,5%70,5% – < 73,0%73,0% – < 76,0%toenameafname1 Amsterdam2 Wormerland3 Zaanstad4 Beverwijk5 Heemskerk6 Uitgeest7 Velsen8 Bennebroek9 Bloemendaal10 Haarlem11 Haarlemmerliedeen Spaarnwoude12 Heemstede13 Zandvoort14 Aalsmeer15 Amstelveen16 Diemen17 Haarlemmermeer18 Ouder-Amstel19 Uithoorn20 Blaricum21 Bussum22 Hilversum23 Huizen24 Laren25 Muiden26 Naarden27 Weesp28 Wijdemeren29 Almere30 Beemster31 Edam-Volendam32 Landsmeer33 Oostzaan34 Purmerend35 Waterland36 Zeevangbron: CBSVooralsnog mild effect op de arbeidsmarktTerwijl de recessie zelf achter ons lijkt te liggen, omdat de economie in het derdekwartaal van 2009 weer licht gegroeid is, zullen de gevolgen in de vorm van eenverdere daling van de werkgelegenheid en een toename van de werkloosheidnog wel enige tijd zichtbaar zijn. Na elke recessie volgt een zware periode voorde arbeidsmarkt. Reorganisaties eisen hun tol en het zal nog enige tijd durenvoordat er weer op grote schaal geïnvesteerd gaat worden in nieuw personeel.Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

68 EconomieDe arbeidsmarkt in de mra stond er voor het uitbreken van de recessie goedvoor. De werkzame beroepsbevolking is tussen 2007 en 2008 toegenomen met3,2% tot ruim 1 miljoen mensen. Omdat de potentiële beroepsbevolking in dezeperiode ongeveer gelijk bleef, nam de werkloosheid af tot rond de 4%, terwijlde netto arbeidsparticipatie in de mra toenam van 67,2% naar 69,4%. Alleen inHeemskerk, Bussum en Amstelveen nam het aandeel werkzame mensen in detotale groep 15-64 jarigen af. In andere gemeenten nam de participatie juist ergtoe, met name in Purmerend, Hilversum en Zaanstad.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Economie 694.1.1 Beroepsbevolking en arbeidsparticipatie, 2008werkzame werkloze nettobevolking beroeps- beroeps- arbeids-15-64 jaar bevolking bevolking particigemeente/subregio(x 1.000) (x 1.000) (x 1.000) patie (%)Zaanstreek 105 73 3 69,0w.v. Zaanstad 98 68 3 69,2IJmond 1 ) 123 87 3 71,3w.v. Beverwijk 24 17 . 69,0w.v. Heemskerk 25 18 . 71,4w.v. Velsen 44 31 . 71,9agglomeratie Haarlem 142 99 3 69,6w.v. Haarlem 101 72 2 71,1Het Gooi en Vechtstreek 155 106 4 68,0w.v. Bussum 19 13 . 67,6w.v. Hilversum 54 38 . 70,0w.v. Huizen 28 19 . 66,9Almere 126 88 4 69,9Groot-Amsterdam 2 ) 852 590 25 69,2w.v. Amsterdam 538 365 18 67,8w.v. Amstelveen 51 34 . 67,7w.v. Haarlemmermeer 95 72 2 75,6w.v. Purmerend 52 38 . 73,0Metropoolregio Amsterdam 1503 1043 42 69,4Nederland 10970 7410 304 67,51 ) Inclusief Castricum. bron: CBS2 ) Inclusief Graft-De Rijp.4Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

70 Economie4.1.2 Werkzame beroepsbevolking (15-64 jaar) naar herkomstgroepering en opleidingsniveau (x 1.000), 2008herkomstgroeperingonderwijsniveauautoch- alloch- lager middelbaar hogergemeente/subregio tonen tonen onderwijs onderwijs onderwijs totaalZaanstreek 56 17 19 35 19 73w.v. Zaanstad 52 16 17 33 17 68IJmond 1 ) 74 13 22 42 21 87w.v. Beverwijk 13 4 5 9 3 17w.v. Heemskerk 15 3 5 9 4 18w.v. Velsen 27 4 9 15 7 31agglomeratie Haarlem 75 23 18 37 44 99w.v. Haarlem 54 17 13 28 30 72Het Gooi en Vechtstreek 83 22 23 43 39 106w.v. Bussum 11 2 3 5 5 13w.v. Hilversum 29 9 10 14 13 38w.v. Huizen 15 4 4 9 6 19Almere 59 29 22 41 25 88Groot-Amsterdam 2 ) 403 184 103 212 269 590w.v. Amsterdam 224 138 52 110 199 365w.v. Amstelveen 25 9 5 14 15 34w.v. Haarlemmermeer 58 14 16 34 21 72w.v. Purmerend 29 10 10 19 8 38Metropoolregio Amsterdam 750 288 207 410 417 1043Nederland 6034 1348 1714 3229 2418 74101 ) Inclusief Castricum. bron: CBS2 ) Inclusief Graft-De Rijp.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Economie 714.1.3 Bruto binnenlands product (BBP) per hoofd van de bevolking (x 1 euro), 2003-2007gemeente/subregio 2003 2004 2005 2006 2007 1 )Zaanstreek 24185 23116 23757 24569 25856IJmond 2 ) 24668 27209 29138 29019 30445agglomeratie Haarlem 23257 23187 23837 25095 25730Het Gooi en Vechtstreek 29064 29088 29782 30852 32324Almere 22490 23377 24606 26962 303214Groot-Amsterdam 3 ) 45911 47800 49574 50965 51993w.v. Amsterdam 48826 50481 52675 53775 54266w.v. Haarlemmermeer e.o. 63661 67301 69390 70955 71914Nederland 29395 30168 31459 33049 347131 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS2 ) Inclusief Castricum.3 ) Inclusief Graft-De Rijp.4.1.4 Totaal toegevoegde waarde (basisprijzen x 1 mln. euro), 2003-2007gemeente/subregio 2003 2004 2005 2006 2007 1 )Zaanstreek 3348 3199 3290 3413 3625IJmond 2 ) 4129 4546 4871 4863 5127agglomeratie Haarlem 4512 4479 4593 4825 4955Het Gooi en Vechtstreek 6282 6272 6407 6617 6942Almere 3367 3594 3864 4296 4899Groot-Amsterdam 3 ) 48705 51000 53167 54749 56185w.v. Amsterdam 32121 33268 34772 35427 35870w.v. Haarlemmermeer 9929 10760 11351 11840 12276Nederland 425256 436874 456182 479012 5045571 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS2 ) Inclusief Castricum.3 ) Inclusief Graft-De Rijp.Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

72 Economie4.2.1 Niet-werkende werkzoekenden (NWW) naar geslacht, 1 januari 2008-20091 januari 2008 1 januari 2009gemeente/subregio mannen vrouwen totaal mannen vrouwen totaalWormerland 102 119 221 93 103 196Zaanstad 1544 2067 3611 1540 2054 3594Zaanstreek 1646 2186 3832 1633 2157 3790Beverwijk 402 535 937 364 474 838Heemskerk 284 524 808 249 390 639Uitgeest 76 83 159 52 67 119Velsen 661 773 1434 467 513 980IJmond 1423 1915 3338 1132 1444 2576Bennebroek 1 ) 26 26 52Bloemendaal 97 86 183 128 114 242Haarlem 1909 1776 3685 1890 1771 3661Haarlemmerliede en Spaarnwoude 28 40 68 27 28 55Heemstede 169 162 331 151 150 301Zandvoort 194 214 408 195 192 387agglomeratie Haarlem 2423 2304 4727 2391 2255 4646Aalsmeer 178 161 339 167 169 336Amstelveen 650 760 1410 603 709 1312Diemen 267 340 607 209 234 443Haarlemmermeer 875 1024 1899 869 916 1785Ouder-Amstel 96 97 193 106 86 192Uithoorn 176 253 429 149 249 398Amstel-Meerlanden 2242 2635 4877 2103 2363 4466Blaricum 70 65 135 73 51 124Bussum 291 317 608 316 302 618Hilversum 937 953 1890 1114 1180 2294Huizen 444 473 917 417 432 849Laren 64 102 166 59 87 146Muiden 50 64 114 79 59 138Naarden 141 142 283 124 128 252Weesp 222 219 441 221 242 463Wijdemeren 146 162 308 156 147 303Het Gooi en Vechtstreek 2365 2497 4862 2559 2628 5187Almere 2690 3802 6492 2683 3752 6435Beemster 40 51 91 40 43 83Edam-Volendam 127 138 265 118 123 241Landsmeer 73 74 147 63 58 121Oostzaan 49 58 107 47 58 105Purmerend 781 1047 1828 783 1047 1830Waterland 123 109 232 107 98 205Zeevang 36 37 73 42 42 84Waterland + 1229 1514 2743 1200 1469 2669Amsterdam 17392 19354 36746 17590 21162 38752Metropoolregio Amsterdam 31410 36207 67617 31291 37230 68521Nederland 216132 241849 457981 199672 217220 4168921 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: UWV WERKbedrijfFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Economie 734.2.2 Niet-werkende werkzoekenden (NWW) naar leeftijdsgroepen, 1 januari 2009leeftijdsgroep in jarengemeente/subregio t/m 22 jaar 23-39 jaar 40-49 jaar 50-64 jaar onbekend totaalWormerland 10 43 53 69 21 196Zaanstad 164 1160 1097 1173 – 3594Zaanstreek 174 1203 1150 1242 21 3790Beverwijk 51 296 216 275 – 838Heemskerk 40 176 194 229 – 639Uitgeest – 18 30 53 18 119Velsen 67 274 256 383 – 980IJmond 158 764 696 940 18 2576Bloemendaal – 42 67 116 17 242Haarlem 178 1187 1016 1280 – 3661Haarlemmerliede en Spaarnwoude – – – 12 43 55Heemstede – 66 73 146 16 301Zandvoort – 94 96 184 13 387agglomeratie Haarlem 178 1389 1252 1738 89 4646Aalsmeer – 78 80 160 18 336Amstelveen 30 326 336 620 – 1312Diemen – 103 116 208 16 443Haarlemmermeer 74 464 506 741 – 1785Ouder-Amstel – 18 47 107 20 192Uithoorn – 108 91 192 7 398Amstel-Meerlanden 104 1097 1176 2028 61 4466Blaricum – – 18 75 31 124Bussum 11 154 179 272 2 618Hilversum 64 678 628 924 – 2294Huizen 11 203 235 394 6 849Laren – 29 33 67 17 146Muiden – 16 39 62 21 138Naarden – 55 67 113 17 252Weesp – 125 127 201 10 463Wijdemeren – 53 74 159 17 303Het Gooi en Vechtstreek 86 1313 1400 2267 121 5187Almere 514 2367 1712 1842 – 6435Beemster – – 24 43 16 83Edam-Volendam – 67 64 98 12 241Landsmeer – 14 32 51 24 121Oostzaan – 12 29 48 16 105Purmerend 90 499 490 751 – 1830Waterland – 13 58 104 30 205Zeevang – 10 26 20 28 84Waterland + 90 615 723 1115 126 2669Amsterdam 1541 14500 11194 11517 – 38752Metropoolregio Amsterdam 2845 23248 19303 22689 436 68521Nederland 18010 128145 113384 157353 – 416892bron: UWV WERKbedrijf4Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

74 Economie4.2.3 Niet-werkende werkzoekenden (NWW) naar opleidingsniveau, 1 januari 2009MBO/basis- HAVO/ HBO/ WO/gemeente/subregio onderwijs VMBO VWO bachelor master onbekend totaalWormerland 35 65 65 21 10 – 196Zaanstad 928 1155 1123 287 98 3 3594Zaanstreek 963 1220 1188 308 108 3 3790Beverwijk 270 262 227 62 17 – 838Heemskerk 180 183 209 48 18 1 639Uitgeest 26 25 52 10 6 – 119Velsen 290 271 293 91 34 1 980IJmond 766 741 781 211 75 2 2576Bloemendaal 23 51 68 56 44 – 242Haarlem 994 1001 1026 432 207 1 3661Haarlemmerliede en Spaarnwoude 14 10 23 x x x 55Heemstede 39 44 102 68 48 – 301Zandvoort 56 127 142 49 13 – 387agglomeratie Haarlem 1126 1233 1361 605 312 1 4646Aalsmeer 70 106 93 41 23 3 336Amstelveen 216 295 417 240 141 3 1312Diemen 105 106 124 70 38 – 443Haarlemmermeer 333 494 589 267 99 3 1785Ouder-Amstel 30 49 48 44 21 – 192Uithoorn 83 124 123 54 14 – 398Amstel-Meerlanden 837 1174 1394 716 336 9 4466Blaricum 11 33 45 24 11 – 124Bussum 129 152 175 95 67 – 618Hilversum 723 583 600 259 124 5 2294Huizen 183 180 299 141 46 – 849Laren 28 29 47 28 13 1 146Muiden 28 31 50 24 x x 138Naarden 30 49 85 58 30 – 252Weesp 146 140 109 43 24 1 463Wijdemeren 54 82 89 58 20 – 303Het Gooi en Vechtstreek 1332 1279 1499 730 335 7 5187Almere 1813 1796 2025 580 219 2 6435Beemster 15 18 33 15 x x 83Edam-Volendam 56 62 87 27 x x 241Landsmeer 18 38 37 17 11 – 121Oostzaan 13 37 32 20 x x 105Purmerend 516 584 554 130 46 – 1830Waterland 39 46 67 32 21 – 205Zeevang 17 23 32 11 x x 84Waterland + 674 808 842 252 78 x 2669Amsterdam 15821 9288 7242 3948 2416 37 38752Metropoolregio Amsterdam 23332 17539 16332 7350 3873 95 68521Nederland 114494 120408 125357 40386 15875 372 416892bron: UWV WERKbedrijfFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Economie 754.2.4 Niet-werkende werkzoekenden (NWW) naar duur niet-werkend, 1 januari 2009t/m 3 4-6 7-12 langergemeente/subregio maanden maanden maanden 1-2 jaar 2-3 jaar dan 3 jaar totaalWormerland 10 15 x x x 58 196Zaanstad 638 324 380 446 283 1523 3594Zaanstreek 648 339 380 446 283 1581 3790Beverwijk 217 58 89 26 15 269 838Heemskerk 139 59 77 24 x 179 639Uitgeest 11 x x x x 21 119Velsen 215 98 104 56 24 299 980IJmond 582 215 270 106 39 768 2576Bloemendaal 52 14 x x x 53 242Haarlem 639 282 366 433 414 1527 3661Haarlemmerliede en Spaarnwoude x x x x x 13 55Heemstede 70 15 x x x 66 301Zandvoort 71 37 11 x x 110 387agglomeratie Haarlem 832 348 377 433 414 1769 4646Aalsmeer 78 15 x x x 72 336Amstelveen 295 137 170 143 135 371 1312Diemen 100 34 36 10 x 112 443Haarlemmermeer 481 207 240 197 162 468 1785Ouder-Amstel 50 x x x x 39 192Uithoorn 89 46 25 20 x 82 398Amstel-Meerlanden 1093 439 471 370 297 1144 4466Blaricum 23 x x x x 36 124Bussum 139 61 52 x x 195 618Hilversum 445 250 272 333 188 797 2294Huizen 176 85 36 91 x 278 849Laren 16 x x x x 23 146Muiden 20 x x x x 28 138Naarden 55 x 11 x x 69 252Weesp 80 11 39 10 x 140 463Wijdemeren 57 x 26 x x 76 303Het Gooi en Vechtstreek 1011 407 436 434 188 1642 5187Almere 1766 806 1072 836 363 1592 6435Beemster x x x x x 17 83Edam-Volendam 41 x 10 x x 82 241Landsmeer x x x x x 19 121Oostzaan x x x x x 25 105Purmerend 421 172 288 183 82 617 1830Waterland 42 12 x x x 65 205Zeevang 11 x x x x 16 84Waterland + 515 184 298 183 82 841 2669Amsterdam 7370 4947 7308 3889 2539 12699 38752Metropoolregio Amsterdam 13817 7685 10612 6697 4205 22036 68521Nederland 93605 37759 51651 49341 34989 149547 416892bron: UWV WERKbedrijf4Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

76 Economie4.3.1 Bedrijfsvestigingen, 1 januari 2004-2008gemeente/subregio 2004 2005 2006 2007 2008Wormerland 895 946 987 955 911Zaanstad 7658 7871 8224 8491 9319Zaanstreek 8553 8817 9211 9446 10230Beverwijk 2824 2877 2838 2842 2890Heemskerk 1498 1563 1571 1662 1713Uitgeest 671 680 695 739 751Velsen 3603 3681 3711 3796 3835IJmond 8596 8801 8815 9039 9189Bennebroek 271 277 276 282 278Bloemendaal 1391 1360 1336 1361 1400Haarlem 9712 9902 9858 10080 10345Haarlemmerliede en Spaarnwoude 379 390 384 376 402Heemstede 1894 1912 1849 1873 1923Zandvoort 1268 1286 1275 1299 1322agglomeratie Haarlem 14915 15127 14978 15271 15670Aalsmeer 1732 1763 1709 1775 1789Amstelveen 5121 5188 5369 5442 5775Diemen 1565 1604 1593 1658 1750Haarlemmermeer 7056 7277 7403 7853 7986Ouder-Amstel 1346 1384 1482 1464 1523Uithoorn 1282 1346 1352 1450 1433Amstel-Meerlanden 18102 18562 18908 19642 20256Blaricum 751 762 752 756 752Bussum 2599 2549 2599 2626 2677Hilversum 6274 6253 6356 6518 6747Huizen 2423 2460 2473 2521 2612Laren 1117 1101 1102 1087 1107Muiden 525 538 554 557 570Naarden 1422 1439 1429 1459 1498Weesp 1345 1337 1338 1389 1427Wijdemeren 2067 2101 2070 2100 2173Het Gooi en Vechtstreek 18523 18540 18673 19013 19563Almere 9033 9291 10255 11130 12393Beemster 740 750 781 807 848Edam-Volendam 1933 1994 2077 2288 2464Landsmeer 754 743 788 791 834Oostzaan 525 537 548 574 608Purmerend 3855 4070 4228 4429 4683Waterland 1230 1275 1315 1359 1388Zeevang 513 524 554 581 609Waterland + 9550 9893 10291 10829 11434Amsterdam 59870 61157 64171 64393 69409Metropoolregio Amsterdam 147142 150188 155302 158763 168144Nederland 901163 925191 956367 995772 1043778bron: LISAFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Economie 774.3.2 Bedrijfsvestigingen naar sectoren, 1 januari 2008gemeente/subregio primair industrie bouw tertiair quartair totaalWormerland 101 71 120 477 142 911Zaanstad 143 693 1423 5320 1740 9319Zaanstreek 244 764 1543 5797 1882 10230Beverwijk 34 126 376 1918 436 2890Heemskerk 113 85 266 919 330 1713Uitgeest 50 50 144 388 119 751Velsen 68 220 615 2201 731 3835IJmond 265 481 1401 5426 1616 9189Bennebroek 4 9 20 178 67 278Bloemendaal 20 35 70 952 323 1400Haarlem 69 471 1352 6268 2185 10345Haarlemmerliede en Spaarnwoude 27 19 65 205 86 402Heemstede 26 55 113 1299 430 1923Zandvoort 4 35 138 904 241 1322agglomeratie Haarlem 150 624 1758 9806 3332 15670Aalsmeer 152 96 193 1090 258 1789Amstelveen 119 167 287 4109 1093 5775Diemen 12 80 154 1183 321 1750Haarlemmermeer 430 346 818 5285 1107 7986Ouder-Amstel 59 68 104 1056 236 1523Uithoorn 132 57 175 872 197 1433Amstel-Meerlanden 904 814 1731 13595 3212 20256Blaricum 32 23 61 466 170 752Bussum 20 93 252 1754 558 2677Hilversum 60 264 778 3978 1667 6747Huizen 46 100 360 1611 495 2612Laren 20 46 70 781 190 1107Muiden 20 20 49 352 129 570Naarden 37 75 91 1042 253 1498Weesp 62 107 153 870 235 1427Wijdemeren 128 135 265 1252 393 2173Het Gooi en Vechtstreek 425 863 2079 12106 4090 19563Almere 129 500 1194 7773 2797 12393Beemster 223 45 87 373 120 848Edam-Volendam 36 132 871 1128 297 2464Landsmeer 39 27 111 516 141 834Oostzaan 29 26 89 364 100 608Purmerend 31 238 528 2927 959 4683Waterland 158 77 126 772 255 1388Zeevang 115 27 101 275 91 609Waterland + 631 572 1913 6355 1963 11434Amsterdam 203 2802 4056 47212 15136 69409Metropoolregio Amsterdam 2951 7420 15675 108070 34028 168144Nederland 86303 56546 111395 594107 195427 1043778bron: LISA4Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

78 Economie4.3.3 Bedrijfsvestigingen in de tertiaire sector, 1 januari 2008rep. van en vervoer, onroerend totaal veshandelin opslag en financiële goed en tigingenconsum.- commu- instel- zakelijke tertiairegemeente/subregio artikelen horeca nicatie lingen diensten sectorWormerland 139 25 36 28 249 477Zaanstad 2039 292 374 295 2320 5320Zaanstreek 2178 317 410 323 2569 5797Beverwijk 1059 230 84 43 502 1918Heemskerk 407 47 49 37 379 919Uitgeest 174 18 19 16 161 388Velsen 900 161 152 68 920 2201IJmond 2540 456 304 164 1962 5426Bennebroek 61 12 6 7 92 178Bloemendaal 235 73 13 37 594 952Haarlem 2335 490 239 190 3014 6268Haarlemmerliede en Spaarnwoude 74 15 14 8 94 205Heemstede 462 45 42 59 691 1299Zandvoort 325 194 37 29 319 904agglomeratie Haarlem 3492 829 351 330 4804 9806Aalsmeer 609 60 72 25 324 1090Amstelveen 1248 150 212 296 2203 4109Diemen 369 37 112 93 572 1183Haarlemmermeer 2109 262 673 171 2070 5285Ouder-Amstel 325 31 120 62 518 1056Uithoorn 377 49 55 33 358 872Amstel-Meerlanden 5037 589 1244 680 6045 13595Blaricum 139 20 15 20 272 466Bussum 565 95 49 71 974 1754Hilversum 1282 232 135 116 2213 3978Huizen 550 56 41 75 889 1611Laren 274 29 18 32 428 781Muiden 102 18 22 9 201 352Naarden 298 36 27 43 638 1042Weesp 350 46 47 22 405 870Wijdemeren 464 94 52 46 596 1252Het Gooi en Vechtstreek 4024 626 406 434 6616 12106Almere 2667 312 556 205 4033 7773Beemster 137 22 30 24 160 373Edam-Volendam 549 78 47 79 375 1128Landsmeer 167 19 41 46 243 516Oostzaan 121 24 39 25 155 364Purmerend 1202 163 241 123 1198 2927Waterland 231 62 58 64 357 772Zeevang 88 16 17 22 132 275Waterland + 2495 384 473 383 2620 6355Amsterdam 13825 4164 3413 2070 23740 47212Metropoolregio Amsterdam 36258 7677 7157 4589 52389 108070Nederland 239709 47036 36484 19811 251067 594107bron: LISAFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Economie 794.3.4 Werkzame personen, 1 januari 2004-2008gemeente/subregio 2004 2005 2006 2007 2008Wormerland 4133 4328 4335 4172 4034Zaanstad 57118 56471 56151 56310 58836Zaanstreek 61251 60799 60486 60482 62870Beverwijk 20487 20694 20577 21101 21575Heemskerk 8815 8871 9039 9580 9967Uitgeest 3274 3432 3559 3792 3869Velsen 33249 33203 33907 34677 35510IJmond 65825 66200 67082 69150 70921Bennebroek 2248 2280 2226 2184 2120Bloemendaal 4723 4720 4614 4578 4744Haarlem 65995 65877 65760 67147 67565Haarlemmerliede en Spaarnwoude 2144 2177 2106 2039 2124Heemstede 9688 8193 8314 8143 8374Zandvoort 4990 5090 5207 5192 5293agglomeratie Haarlem 89788 88337 88227 89283 90220Aalsmeer 16633 17501 17027 17189 16973Amstelveen 40326 38524 39850 40077 40687Diemen 19480 18721 18038 16646 15992Haarlemmermeer 121669 124321 124594 125683 128525Ouder-Amstel 12325 12374 12193 12891 13230Uithoorn 11142 11837 11412 11563 11537Amstel-Meerlanden 221575 223278 223114 224049 226944Blaricum 3244 3232 3294 3544 3681Bussum 11551 11467 11099 11040 10978Hilversum 47006 46741 47604 48497 49558Huizen 14190 14471 14728 14802 15160Laren 4725 4642 4572 4717 4487Muiden 1792 1826 1901 1938 2045Naarden 9025 9090 9080 8906 8995Weesp 9801 9684 9696 9586 9496Wijdemeren 8027 8089 7903 8053 8402Het Gooi en Vechtstreek 109361 109242 109877 111083 112802Almere 61948 63079 70428 74782 80383Beemster 3261 3216 3286 3335 3547Edam-Volendam 12040 12189 11829 12681 13424Landsmeer 2622 2443 2557 2485 2588Oostzaan 2543 2655 2661 2779 2704Purmerend 24454 25005 24809 25103 26122Waterland 4273 4117 4149 4195 4202Zeevang 1411 1479 1524 1608 1692Waterland + 50604 51104 50815 52186 54279Amsterdam 462506 463865 467726 477091 489247Metropoolregio Amsterdam 1122858 1125904 1137755 1158106 1187666Nederland 7548443 7537583 7598232 7789588 7976244bron: LISA4Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

80 Economie4.3.5 Werkzame personen naar soort banen en geslacht, 1 januari 2008grote banen 1 ) kleine banen 2 ) totaalwerkzamegemeente/subregio mannen vrouwen mannen vrouwen personenWormerland 2496 975 327 236 4034Zaanstad 31193 19243 3670 4730 58836Zaanstreek 33689 20218 3997 4966 62870Beverwijk 10287 7667 1144 2477 21575Heemskerk 4199 3615 857 1296 9967Uitgeest 2121 1102 337 309 3869Velsen 23436 8793 1197 2084 35510IJmond 40043 21177 3535 6166 70921Bennebroek 698 943 140 339 2120Bloemendaal 1909 1993 349 493 4744Haarlem 32147 25689 3753 5976 67565Haarlemmerliede en Spaarnwoude 1420 509 85 110 2124Heemstede 3300 3505 613 956 8374Zandvoort 2292 2069 396 536 5293agglomeratie Haarlem 41766 34708 5336 8410 90220Aalsmeer 9868 5069 849 1187 16973Amstelveen 19950 15842 2090 2805 40687Diemen 9072 5692 649 579 15992Haarlemmermeer 74312 44362 4423 5428 128525Ouder-Amstel 8143 3973 550 564 13230Uithoorn 6577 3444 631 885 11537Amstel-Meerlanden 127922 78382 9192 11448 226944Blaricum 1198 1884 221 378 3681Bussum 4822 4458 747 951 10978Hilversum 24935 19922 1879 2822 49558Huizen 6384 5628 937 2211 15160Laren 1675 1944 312 556 4487Muiden 935 706 171 233 2045Naarden 5208 3059 287 441 8995Weesp 5316 3118 451 611 9496Wijdemeren 4593 2718 515 576 8402Het Gooi en Vechtstreek 55066 43437 5520 8779 112802Almere 37322 27308 7038 8715 80383Beemster 2059 847 359 282 3547Edam-Volendam 7892 3333 1262 937 13424Landsmeer 1196 879 241 272 2588Oostzaan 1509 745 183 267 2704Purmerend 11450 9701 2755 2216 26122Waterland 2099 1129 654 320 4202Zeevang 1001 381 174 136 1692Waterland + 27206 17015 5628 4430 54279Amsterdam 248728 181547 26767 32205 489247Metropoolregio Amsterdam 611742 423792 67013 85119 1187666Nederland 4126859 2750501 421109 677775 79762441 ) Personen 12 uur of meer per week werkzaam. bron: LISA2 ) Personen minder dan 12 uur per week werkzaam.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Economie 814.3.6 Werkzame personen naar sectoren, 1 januari 2008gemeente/subregio primair industrie bouw tertiair quartair totaalWormerland 242 994 380 1759 659 4034Zaanstad 555 8656 5615 27873 16137 58836Zaanstreek 797 9650 5995 29632 16796 62870Beverwijk 100 1527 2072 10223 7653 21575Heemskerk 364 800 958 4257 3588 9967Uitgeest 105 600 543 2063 558 3869Velsen 425 13841 1909 12174 7161 35510IJmond 994 16768 5482 28717 18960 70921Bennebroek 2 17 39 458 1604 2120Bloemendaal 46 165 165 2464 1904 4744Haarlem 203 7402 3261 32187 24512 67565Haarlemmerliede en Spaarnwoude 86 178 704 799 357 2124Heemstede 83 277 349 4143 3522 8374Zandvoort 18 137 178 3127 1833 5293agglomeratie Haarlem 438 8176 4696 43178 33732 90220Aalsmeer 885 983 753 11254 3098 16973Amstelveen 585 866 762 28459 10015 40687Diemen 47 2947 713 9008 3277 15992Haarlemmermeer 1710 7887 4989 96137 17802 128525Ouder-Amstel 150 1196 965 8729 2190 13230Uithoorn 1160 1250 859 6500 1768 11537Amstel-Meerlanden 4537 15129 9041 160087 38150 226944Blaricum 56 56 97 1147 2325 3681Bussum 77 276 588 6237 3800 10978Hilversum 163 4586 1439 20402 22968 49558Huizen 158 972 1506 5864 6660 15160Laren 50 160 127 2355 1795 4487Muiden 55 128 121 1306 435 2045Naarden 116 1468 650 4770 1991 8995Weesp 122 2289 334 5404 1347 9496Wijdemeren 538 778 743 4023 2320 8402Het Gooi en Vechtstreek 1335 10713 5605 51508 43641 112802Almere 621 7043 3847 45261 23611 80383Beemster 599 410 352 1350 836 3547Edam-Volendam 84 1363 3169 5897 2911 13424Landsmeer 99 96 261 1474 658 2588Oostzaan 72 617 182 1300 533 2704Purmerend 53 1882 1217 12372 10598 26122Waterland 367 342 392 2165 936 4202Zeevang 290 81 358 663 300 1692Waterland + 1564 4791 5931 25221 16772 54279Amsterdam 767 19438 12576 296666 159800 489247Metropoolregio Amsterdam 11053 91708 53173 680270 351462 1187666Nederland 267417 947316 514564 3735385 2511562 7976244bron: LISA4Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

82 Economie4.3.7 Werkzame personen in de tertiaire sector, 1 januari 2008reparatietotaalvan en vervoer, onroerend werkzamehandel in opslag en financiële goed en personenconsum.- commu- instel- zakelijke tertiairegemeente/subregio artikelen horeca nicatie lingen diensten sectorWormerland 549 108 192 146 764 1759Zaanstad 11277 1505 3962 1298 9831 27873Zaanstreek 11826 1613 4154 1444 10595 29632Beverwijk 4827 1237 911 513 2735 10223Heemskerk 1983 361 520 186 1207 4257Uitgeest 1163 290 151 67 392 2063Velsen 4714 1071 1983 410 3996 12174IJmond 12687 2959 3565 1176 8330 28717Bennebroek 213 88 11 14 132 458Bloemendaal 781 509 20 161 993 2464Haarlem 13009 3011 3140 1452 11575 32187Haarlemmerliede en Spaarnwoude 264 187 36 66 246 799Heemstede 2003 296 275 252 1317 4143Zandvoort 1047 1224 171 81 604 3127agglomeratie Haarlem 17317 5315 3653 2026 14867 43178Aalsmeer 6145 486 798 394 3431 11254Amstelveen 8366 1060 1999 3009 14025 28459Diemen 1900 314 1395 801 4598 9008Haarlemmermeer 19524 4918 49691 2959 19045 96137Ouder-Amstel 2621 238 973 712 4185 8729Uithoorn 3822 260 753 174 1491 6500Amstel-Meerlanden 42378 7276 55609 8049 46775 160087Blaricum 457 185 22 72 411 1147Bussum 2664 502 446 456 2169 6237Hilversum 7943 1230 1925 1176 8128 20402Huizen 2687 312 217 480 2168 5864Laren 989 275 89 178 824 2355Muiden 576 246 37 23 424 1306Naarden 2159 310 150 129 2022 4770Weesp 2393 208 409 798 1596 5404Wijdemeren 1800 543 292 172 1216 4023Het Gooi en Vechtstreek 21668 3811 3587 3484 18958 51508Almere 17065 1833 3337 2479 20547 45261Beemster 493 134 329 67 327 1350Edam-Volendam 2982 607 337 339 1632 5897Landsmeer 683 92 99 115 485 1474Oostzaan 771 74 114 51 290 1300Purmerend 5438 794 1705 641 3794 12372Waterland 715 395 161 159 735 2165Zeevang 286 61 35 52 229 663Waterland + 11368 2157 2780 1424 7492 25221Amsterdam 68580 33304 29451 46946 118385 296666Metropoolregio Amsterdam 202889 58268 106136 67028 245949 680270Nederland 1423986 335261 494878 256115 1225145 3735385bron: LISAFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Economie 834.3.8 Openstaande vacatures, 2007-20091 januari 1 juli 1 januari 1 juli 1 januari 1 sept.gemeente/subregio 2007 2007 2008 2008 2009 2009Wormerland 21 16 * 13 * *Zaanstad 516 492 409 645 469 668Zaanstreek 537 508 409 658 469 668Beverwijk 171 250 193 189 209 379Heemskerk 43 20 56 16 40 17Uitgeest * * * * * *Velsen 121 163 140 145 122 117IJmond 335 433 389 350 371 513Bennebroek 1 ) * * * *Bloemendaal * * * 21 * 11Haarlem 331 672 432 455 338 311Haarlemmerliede en Spaarnwoude * * * * 10 *Heemstede 18 28 32 10 14 17Zandvoort 55 34 56 95 36 75agglomeratie Haarlem 404 734 520 581 398 414Aalsmeer 64 39 27 41 49 47Amstelveen 142 190 181 350 228 123Diemen 60 91 82 105 96 25Haarlemmermeer 866 889 685 1099 717 520Ouder-Amstel * * 15 10 * *Uithoorn 12 19 19 44 15 19Amstel-Meerlanden 1144 1228 1009 1649 1105 734Blaricum 12 * * * * *Bussum 78 94 47 60 41 121Hilversum 277 255 314 323 112 373Huizen 153 154 113 139 67 168Laren * 11 16 15 11 *Muiden * 11 12 18 15 *Naarden 37 59 35 35 20 37Weesp 56 39 17 39 13 30Wijdemeren 28 22 41 23 14 17Het Gooi en Vechtstreek 641 645 595 652 293 746Almere 685 739 631 1012 527 337Beemster 20 63 54 41 22 *Edam-Volendam 36 69 39 51 43 14Landsmeer * * * * * *Oostzaan * * * * * *Purmerend 242 623 383 668 228 236Waterland 13 27 * 11 11 21Zeevang * 11 * * * *Waterland + 311 793 476 771 304 271Amsterdam 3019 3850 3446 3865 2890 2568Metropoolregio Amsterdam 7076 8930 7475 9538 6357 6251Nederland 57440 61116 53500 63508 43808 420061 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: UWV WERKbedrijf* Minder dan 10 openstaande vacatures.4Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

84Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

855Inkomen en sociale zekerheidOver de inkomens op regionaal niveau is veel minder bekend dan op nationaalniveau. De belangrijkste databron is het Regionaal Inkomensonderzoek (rio)van het cbs, waarbij de fiscale gegevens van het Ministerie van Financiën wordengekoppeld aan de Gemeentelijke Basisadministratie (gba). De meest recentegegevens op regionaal niveau zijn beschikbaar voor 2006 en beslaan dus nog nietde periode van recente conjunctuurverslechtering.5Inkomensonderzoek en conjunctuurVolgens het CBS hoeft de verslechtering van de conjunctuur op korte termijnnog geen gevolgen te hebben voor de inkomens van huishoudens. Op basis vande vorige perioden van laagconjunctuur, begin jaren tachtig, begin jaren negentigen in het begin van de huidige eeuw kromp het beschikbaar inkomen als heteconomisch dieptepunt al gepasseerd was.De gevolgen van de huidige recessie zijn al wel zichtbaar in het toenemendeaantal mensen met een uitkering, zoals bijstandsuitkeringen, waarvoor meerToe-/afname uitkeringen WWB (thuiswonenden tot 65 jaar) ten opzichte van dezelfdeperiode vorig jaar (procenten)%86420–2–4–6–8–10–12–14–16Amstel-MeerlandenWaterland +Het Gooi enVechtstreekAlmereIJmondAmsterdamZaanstreekagglomeratieHaarlemMetropoolregioAmsterdamNederland1 januari 2008 1 januari 2009 1 april 2009 1 ) 1 juli 2009 1 )1 ) Voorlopige cijfers. bron: CBSMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

86 Inkomen en sociale zekerheidInkomensverdeling van personen met 52 weken inkomen naar inkomensgroepen, 2006(1e en 10e 10%-groep)%181614121086420Waterland +IJmondZaanstreekAlmereAmstel-MeerlandenHet Gooi enVechtstreekminder dan € 6.500 meer dan € 31.900agglomeratieHaarlemAmsterdamMetropoolregioAmsterdamNederlandbron: CBS/RIO 2006recente data beschikbaar zijn. Nam het aantal wwb-uitkeringen in het beginvan 2009 nog af ten opzichte van vorig jaar, vanaf het derde kwartaal 2009 is ersprake van een toename zowel in Nederland, als in de Metropoolregio.In de regio wonen meer rijken dan landelijkDe Metropoolregiobewoners hebben meer te besteden dan een gemiddeldepersoon in Nederland. In 2006 bedroeg het gemiddelde besteedbare jaarinkomenin Nederland € 13.300 per persoon, € 1.000 minder dan gemiddeldin de Metropoolregio. Binnen de regio zijn de hoogste inkomens te vindenin de agglomeratie Haarlem en Het Gooi en Vechtstreek met Bloemendaal enBlaricum als koplopers. Bewoners van Almere hebben gemiddeld het laagsteinkomen per persoon in de Metropoolregio (€ 12.500). Met een gemiddeldbesteedbaar inkomen van € 13.900 per persoon per jaar komt Amsterdam ooklager uit dan het Metropoolregio gemiddelde.Het gemiddeld besteedbare inkomen per persoon geeft een indicatie van hetwelvaartniveau in de regio, maar zegt nog weinig over de verhouding tussenarm en rijk. Volgens het cbs heeft Nederland een relatief klein inkomensverschiltussen de laagste en de hoogste inkomensgroepen in vergelijking met deandere Europese landen. Personen met 52 weken inkomen, die tot de laagste10%-inkomensgroep in Nederland behoren hebben per jaar minder dan € 6.500te besteden, terwijl personen die tot de bovenste 10% inkomens horen meer dan€ 31.900 per jaar hebben. 1 In de Metropoolregio wonen naar verhouding meermensen met hoge inkomens (12%) en iets minder mensen met lage inkomens(9%) dan gemiddeld in Nederland. In Het Gooi en Vechtstreek is dit verschilFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 87het grootst: 8% hoort tot de laagste inkomensgroep en 17% tot de bovensteinkomensgroep. In Zaanstreek en Almere zijn de groepen met laagste en hoogsteinkomens even groot, maar wel kleiner dan in heel NederlandPerceptie arm en rijk in de regioIn maart 2009 is het rapport ‘Metropoolregio Amsterdam 2008: Arm en rijkin beeld’ gepubliceerd. Dit onderzoek werd uitgevoerd door de zeven grotegemeenten in de Metropoolregio, onder regie van o+s Amsterdam. Naast deanalyse van de rio gegevens gaat dit onderzoek ook in op de beleving vanarmoede en rijkdom. Hiervoor is een internetenquête gehouden onder ruim6.000 bewoners van Amsterdam en de zes andere deelnemende gemeenten. Eénvan de conclusies is dat er een relatie bestaat tussen geluk en inkomen. Hoe hogerhet inkomen des te vaker men van mening is dat geld gelukkig maakt. Vooral derespondenten uit Haarlemmermeer, Zaanstad en Almere zijn van mening dat‘geld gelukkig maakt’. Tegelijkertijd vindt bijna 60% van alle respondenten dat deverschillen tussen rijk en arm in de eigen gemeente groot zijn en bijna de helft(47%) meent dat deze verschillen zijn toegenomen in de afgelopen jaren. VooralAmsterdammers vinden de verschillen tussen rijk en arm groot in hun stad. 25Geluksscore in relatie tot inkomen in de Metropoolregio, 2008geluksscore6543210≤ € 950€ 951-€ 1300€ 1301-€ 1900€ 1901-€ 3150€ 3151-€ 4300€ 4301-€ 5500€ 5501-€ 6900> € 6900bron: enquête panelleden 20081 Het CBS rangschikt alle personen met 52 weken inkomen (inclusief uitkeringen) naarhoogte van het besteedbaar inkomen. Daarna zijn ze in tien, qua aantallen gelijke,groepen verdeeld.2 Het inkomensverschil in Amsterdam is tussen 2000 en 2005 toegenomen. Bron:Metropoolregio Amsterdam 2008: Arm en rijk in beeld, O+S.Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

88 Inkomen en sociale zekerheid5.1.1 Bevolking en gemiddeld besteedbaar inkomen, 2006 1 )bevolking 1 januari 2007gemiddeld besteedbaar inkomenwaaronder metper persoon met52 weken inkomen per inwoner 52 weken inkomentotaal totaal in % van (x 1.000 rang- (x 1.000 ranggemeente/subregio(x 1.000) (x 1.000) inwoners euro) nummer euro) nummerWormerland 15,9 11,1 69,8 13,6 138 19,2 139Zaanstad 141,4 100,3 70,9 13,1 223 18,0 276Zaanstreek 157,3 111,4 70,8 13,2 18,1Beverwijk 36,8 26,6 72,3 13,3 185 18,1 257Heemskerk 38,0 26,9 70,8 13,7 127 19,0 157Uitgeest 12,1 8,3 68,6 13,9 100 19,9 87Velsen 67,6 47,6 70,4 13,8 112 19,3 133IJmond 154,5 109,4 70,8 13,7 19,0Bennebroek 5,2 3,7 71,2 17,1 12 23,4 14Bloemendaal 17,0 11,3 66,5 22,4 1 32,9 1Haarlem 147,0 106,8 72,7 14,2 72 19,2 135Haarlemmerliede en Spaarnwoude 5,4 3,8 70,4 14,7 51 21,0 45Heemstede 25,6 18,0 70,3 17,8 8 24,9 10Zandvoort 16,6 12,2 73,5 15,2 33 20,4 67agglomeratie Haarlem 216,8 155,8 71,9 15,4 21,1Aalsmeer 25,0 17,8 71,2 14,7 49 20,3 69Amstelveen 78,9 55,0 69,7 16,2 18 22,8 18Diemen 23,9 16,6 69,5 14,1 79 19,9 95Haarlemmermeer 138,3 95,2 68,8 14,4 65 20,5 62Ouder-Amstel 13,0 9,3 71,5 16,3 15 22,6 20Uithoorn 27,0 19,0 70,4 14,7 48 20,6 58Amstel-Meerlanden 306,1 212,9 69,6 15,0 21,1Blaricum 9,1 6,2 68,1 21,5 2 31,0 3Bussum 31,3 21,8 69,6 17,3 10 24,5 12Hilversum 83,7 60,0 71,7 15,1 38 20,6 56Huizen 41,9 29,1 69,5 14,7 50 20,8 51Laren 11,0 7,7 70,0 20,0 4 28,1 4Muiden 6,7 4,5 67,2 17,7 9 25,7 8Naarden 17,2 11,6 67,4 18,4 7 26,9 7Weesp 17,6 12,9 73,3 14,6 54 19,6 107Wijdemeren 23,6 16,5 69,9 15,5 25 21,8 26Het Gooi en Vechtstreek 242,1 170,3 70,3 16,1 22,5Almere 180,9 118,5 65,5 12,5 328 18,7 195Beemster 8,5 6,0 70,6 14,6 53 20,5 66Edam-Volendam 28,5 19,3 67,7 13,9 94 20,1 75Landsmeer 10,3 7,3 70,9 15,5 28 21,5 31Oostzaan 9,2 6,5 70,7 14,2 76 19,9 94Purmerend 78,0 56,0 71,8 13,2 207 18,0 277Waterland 17,2 12,1 70,3 15,4 30 21,4 33Zeevang 6,3 4,3 68,3 14,2 70 20,8 52Waterland + 158,0 111,5 70,6 13,9 19,3Amsterdam 743,1 516,3 69,5 13,9 104 19,4 127Metropoolregio Amsterdam 2158,8 1506,1 69,8 14,3 20,0Nederland 16358,0 11404,4 69,7 13,3 18,61 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS/RIO 2006Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 895.1a Gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner, 2006 1 )3036546234317333323591151012913128162517141915181272622 212320242822MetropoolregioAmsterdam: 14.300 eurotot 13.000 euro13.000 euro – < 14.000 euro14.000 euro – < 15.000 euro15.000 euro – < 17.000 euro17.000 euro en meer1 Amsterdam2 Wormerland3 Zaanstad4 Beverwijk5 Heemskerk6 Uitgeest7 Velsen8 Bennebroek9 Bloemendaal10 Haarlem11 Haarlemmerliedeen Spaarnwoude12 Heemstede13 Zandvoort14 Aalsmeer15 Amstelveen16 Diemen17 Haarlemmermeer18 Ouder-Amstel19 Uithoorn20 Blaricum21 Bussum22 Hilversum23 Huizen24 Laren25 Muiden26 Naarden27 Weesp28 Wijdemeren29 Almere30 Beemster31 Edam-Volendam32 Landsmeer33 Oostzaan34 Purmerend35 Waterland36 Zeevang1 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS/RIO 2006Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

90 Inkomen en sociale zekerheid5.1.2 Personen met 52 weken inkomen en het gemiddeld besteedbaar inkomen naar sociaal-economischecategorie, 2006 1 )personen met 52 weken inkomengemiddeld besteedbaar inkomen (x 1.000 euro)werkloosheids-enwerklooszelf-werk- pensioen- bijstands- heids- entotaal standige nemer ontvanger uitkering zelf- werk- pensioen- bijstandsgemeente/subregio(x 1.000) (%) (%) (%) (%) totaal standige nemer ontvanger uitkeringWormerland 11,1 6,3 56,8 25,2 1,8 19,2 24,6 21,4 16,3 12,6Zaanstad 100,3 5,8 55,9 22,6 4,0 18,0 25,0 20,1 15,8 12,6Zaanstreek 111,4 5,8 56,0 22,9 3,8 18,1 25,0 20,2 15,9 12,6Beverwijk 26,6 5,6 55,6 25,2 3,4 18,1 25,0 20,2 16,1 11,5Heemskerk 26,9 5,6 55,0 26,0 3,0 19,0 25,9 21,1 17,4 12,8Uitgeest 8,3 7,2 59,0 20,5 x 19,9 25,2 21,9 17,7 xVelsen 47,6 6,1 55,7 26,1 2,9 19,3 27,2 21,3 16,9 12,9IJmond 109,4 5,9 55,8 25,4 2,8 19,0 26,2 21,0 16,9 12,5Bennebroek 3,7 8,1 45,9 37,8 x 23,4 30,5 26,0 21,1 xBloemendaal 11,3 9,7 46,9 33,6 2,7 32,9 41,8 38,7 27,9 14,4Haarlem 106,8 6,8 54,6 23,0 4,4 19,2 24,5 21,9 16,6 12,6Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 3,8 10,5 55,3 21,1 x 21,0 26,8 23,2 18,3 xHeemstede 18,0 7,8 46,7 33,9 2,2 24,9 32,3 29,6 21,7 12,2Zandvoort 12,2 8,2 49,2 27,9 4,1 20,4 25,6 22,8 19,0 13,3agglomeratie Haarlem 155,8 7,4 52,5 25,7 3,8 21,1 27,4 24,0 18,8 12,7Aalsmeer 17,8 7,3 59,0 23,0 1,7 20,3 30,7 22,1 16,7 14,3Amstelveen 55,0 6,7 52,2 27,8 2,7 22,8 28,2 27,0 19,1 13,2Diemen 16,6 7,8 56,0 21,1 4,2 19,9 23,2 23,0 16,7 12,7Haarlemmermeer 95,2 7,4 63,3 17,3 2,3 20,5 25,7 22,5 17,7 13,0Ouder-Amstel 9,3 9,7 54,8 24,7 3,2 22,6 27,9 25,8 18,4 13,8Uithoorn 19,0 7,4 57,4 24,2 2,1 20,6 26,1 22,8 18,0 12,8Amstel-Meerlanden 212,9 7,3 58,6 21,7 2,5 21,1 26,7 23,7 18,1 13,1Blaricum 6,2 11,3 50,0 29,0 3,2 31,0 36,1 36,8 26,5 15,9Bussum 21,8 8,7 50,9 29,4 3,2 24,5 27,3 29,1 19,7 13,9Hilversum 60,0 7,8 51,3 26,8 3,8 20,6 26,0 23,7 17,9 13,4Huizen 29,1 7,9 55,7 22,7 3,1 20,8 27,2 23,3 18,4 12,9Laren 7,7 10,4 41,6 40,3 x 28,1 34,8 34,2 23,2 xMuiden 4,5 13,3 51,1 26,7 x 25,7 36,1 28,7 19,9 xNaarden 11,6 8,6 51,7 30,2 2,6 26,9 33,3 31,5 22,2 13,3Weesp 12,9 7,0 54,3 24,0 3,9 19,6 24,4 22,2 17,5 12,4Wijdemeren 16,5 10,9 52,1 26,7 1,8 21,8 25,9 24,7 18,5 14,5Het Gooi enVechtstreek 170,3 8,6 51,8 27,1 3,1 22,5 28,1 25,8 19,3 13,4Almere 118,5 5,7 64,8 12,7 5,2 18,7 22,0 20,9 15,6 12,8Beemster 6,0 11,7 51,7 25,0 x 20,5 28,8 22,2 16,8 xEdam-Volendam 19,3 12,4 57,0 20,2 1,6 20,1 31,1 20,8 16,2 14,1Landsmeer 7,3 11,0 52,1 26,0 x 21,5 29,3 24,2 17,3 xOostzaan 6,5 7,7 55,4 24,6 x 19,9 23,7 22,5 16,6 xPurmerend 56,0 5,7 57,9 21,4 3,2 18,0 22,9 20,2 15,8 12,8Waterland 12,1 9,9 54,5 24,0 1,7 21,4 29,9 24,1 16,7 14,0Zeevang 4,3 11,6 53,5 23,3 x 20,8 25,7 23,2 17,7 xWaterland + 111,5 8,3 56,3 22,2 2,1 19,3 27,1 21,3 16,3 13,1Amsterdam 516,3 8,7 51,2 16,9 9,0 19,4 22,8 23,3 16,2 12,1MetropoolregioAmsterdam 1506,1 7,7 54,6 20,8 5,2 20,0 25,1 22,9 17,3 12,4Nederland 11404,4 7,2 54,3 23,0 4,3 18,6 24,6 20,9 16,5 12,31 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS/RIO 2006Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 915.1.3 Personen met 52 weken inkomen en het gemiddeld besteedbaar inkomen naar geslacht, 2006 1 )personen met 52 wekeninkomen (x 1.000)gemiddeld besteedbaar inkomeninkomen (x 1.000 euro)15 jaar en ouder 15 jaar en oudergemeente/subregio totaal mannen vrouwen totaal mannen vrouwenWormerland 11,1 5,8 5,2 19,2 24,4 13,5Zaanstad 100,3 51,6 48,6 18,0 22,0 13,9Zaanstreek 111,4 57,4 53,8 18,1 22,2 13,9Beverwijk 26,6 13,6 12,9 18,1 22,4 13,6Heemskerk 26,9 13,9 13,0 19,0 24,2 13,5Uitgeest 8,3 4,4 3,9 19,9 25,3 14,0Velsen 47,6 24,5 23,1 19,3 24,3 13,9IJmond 109,4 56,4 52,9 19,0 23,9 13,7Bennebroek 3,7 1,8 1,9 23,4 30,7 16,7Bloemendaal 11,3 5,6 5,7 32,9 45,6 20,6Haarlem 106,8 53,1 53,7 19,2 22,8 15,7Haarlemmerliede en Spaarnwoude 3,8 2,0 1,8 21,0 26,2 15,3Heemstede 18,0 8,7 9,2 24,9 32,5 17,9Zandvoort 12,2 6,0 6,2 20,4 25,6 15,5agglomeratie Haarlem 155,8 77,2 78,5 21,1 26,0 16,3Aalsmeer 17,8 9,3 8,5 20,3 25,7 14,6Amstelveen 55,0 26,8 28,1 22,8 28,8 17,2Diemen 16,6 8,2 8,4 19,9 23,2 16,6Haarlemmermeer 95,2 49,5 45,6 20,5 25,5 15,1Ouder-Amstel 9,3 4,7 4,7 22,6 28,0 17,3Uithoorn 19,0 9,7 9,3 20,6 25,9 15,2Amstel-Meerlanden 212,9 108,2 104,6 21,1 26,3 15,9Blaricum 6,2 3,3 3,0 31,0 42,5 18,4Bussum 21,8 10,5 11,3 24,5 32,4 17,1Hilversum 60,0 30,1 30,0 20,6 25,4 15,9Huizen 29,1 14,8 14,3 20,8 26,5 15,0Laren 7,7 3,7 3,9 28,1 37,8 19,1Muiden 4,5 2,3 2,2 25,7 32,6 18,4Naarden 11,6 5,8 5,7 26,9 35,1 18,8Weesp 12,9 6,6 6,3 19,6 23,4 15,7Wijdemeren 16,5 8,5 7,9 21,8 27,7 15,6Het Gooi en Vechtstreek 170,3 85,6 84,6 22,5 28,6 16,4Almere 118,5 60,8 57,5 18,7 22,4 14,8Beemster 6,0 3,1 2,8 20,5 25,5 14,9Edam-Volendam 19,3 10,6 8,7 20,1 26,3 12,8Landsmeer 7,3 3,7 3,6 21,5 27,0 15,9Oostzaan 6,5 3,3 3,2 19,9 25,0 14,7Purmerend 56,0 28,0 28,0 18,0 22,1 14,0Waterland 12,1 6,4 5,7 21,4 26,8 15,5Zeevang 4,3 2,3 1,9 20,8 26,3 14,4Waterland + 111,5 57,4 53,9 19,3 24,2 14,2Amsterdam 516,3 258,4 257,5 19,4 21,9 16,9Metropoolregio Amsterdam 1506,1 761,4 743,3 20,0 24,1 15,8Nederland 11404,4 5924,7 5464,6 18,6 22,9 14,01 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS/RIO 20065Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

92 Inkomen en sociale zekerheid5.1.4 Personen met 52 weken inkomen en het gemiddeld besteedbaar inkomen naar leeftijdsgroepen, 2006 1 )personen met 52 weken inkomen (x 1.000)gemiddeld besteedbaar inkomen (x 1.000 euro)gemeente/subregio15-24 jaar 25-44 jaar 45-64 jaar 65 jaar e.o. 15-24 jaar 25-44 jaar 45-64 jaar 65 jaar e.o.Wormerland 0,9 3,8 3,8 2,5 9,2 20,3 22,6 16,1Zaanstad 9,2 38,0 32,8 20,2 8,9 19,2 20,7 15,8Zaanstreek 10,1 41,8 36,6 22,7 8,9 19,3 20,9 15,8Beverwijk 2,3 9,8 8,3 6,1 9,3 19,2 21,0 15,9Heemskerk 2,6 8,9 9,1 6,3 9,1 19,8 21,9 18,0Uitgeest 0,8 3,2 2,8 1,5 8,1 20,6 24,1 17,1Velsen 4,3 16,3 15,8 11,2 9,2 20,4 22,5 17,0IJmond 10,0 38,2 36,0 25,1 9,1 20,0 22,1 17,0Bennebroek x 0,9 1,3 1,3 x 23,9 27,0 21,8Bloemendaal 0,6 2,6 4,5 3,6 6,9 35,0 38,8 28,7Haarlem 9,2 41,3 34,1 22,2 9,3 20,9 21,9 16,4Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 0,4 1,2 1,5 0,7 8,2 23,1 24,0 17,9Heemstede 1,1 4,5 6,8 5,6 6,3 26,0 29,6 22,0Zandvoort 0,8 3,8 4,4 3,2 8,1 20,5 23,6 19,2agglomeratie Haarlem 12,1 54,3 52,6 36,6 8,8 22,1 24,7 18,9Aalsmeer 1,7 6,4 5,9 3,8 7,8 21,5 24,5 17,6Amstelveen 4,3 17,7 18,3 14,5 8,1 24,8 27,1 19,6Diemen 1,6 5,7 6,1 3,2 7,8 22,0 23,0 16,4Haarlemmermeer 9,0 39,7 31,9 14,5 8,9 21,5 24,0 17,6Ouder-Amstel 0,8 3,0 3,5 2,1 7,8 25,1 26,2 18,4Uithoorn 1,6 7,0 6,3 4,2 8,0 21,9 24,3 17,9Amstel-Meerlanden 19,0 79,5 72,0 42,3 8,4 22,4 24,9 18,3Blaricum 0,4 1,5 2,7 1,6 7,4 31,6 36,6 27,0Bussum 1,4 7,3 7,0 6,2 8,9 24,8 30,6 20,7Hilversum 4,8 21,5 18,9 14,8 8,9 22,0 24,2 18,1Huizen 2,7 9,5 11,1 5,8 7,9 21,5 24,7 18,4Laren 0,3 1,8 2,7 2,9 6,4 29,9 33,7 24,4Muiden 0,3 1,4 1,8 1,0 7,4 26,9 31,3 19,4Naarden 0,6 3,6 4,0 3,2 6,3 29,0 31,6 22,8Weesp 1,2 4,6 4,4 2,7 9,3 20,7 22,8 17,3Wijdemeren 1,2 5,1 6,1 4,0 7,8 22,7 25,9 18,7Het Gooi en Vechtstreek 12,9 56,3 58,7 42,2 8,4 23,3 26,9 19,7Almere 13,4 52,8 39,2 12,8 9,1 19,6 21,8 15,4Beemster 0,6 1,9 2,2 1,3 9,1 20,7 25,0 17,2Edam-Volendam 2,0 7,4 6,6 3,3 12,1 21,6 23,3 15,9Landsmeer 0,6 2,2 2,9 1,7 8,3 25,1 23,9 17,3Oostzaan 0,5 2,3 2,3 1,4 8,3 21,8 22,7 16,5Purmerend 5,2 21,4 18,8 10,6 8,9 19,2 20,7 15,6Waterland 1,1 3,6 4,7 2,7 9,0 22,8 25,6 17,3Zeevang 0,3 1,4 1,7 0,8 8,9 20,1 25,7 16,6Waterland + 10,3 40,2 39,2 21,8 9,5 20,5 22,5 16,2Amsterdam 49,3 227,1 157,0 82,5 9,2 21,4 21,1 16,6Metropoolregio Amsterdam 137,1 590,2 491,3 286,0 9,0 21,3 23,0 17,5Nederland 1157,3 4132,0 3765,1 2335,0 8,8 19,7 21,9 16,41 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS/RIO 2006Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 935.1.5 Personen met 52 weken inkomen en het gemiddeld besteedbaar inkomen naar herkomstgroepering, 2006 1 )personen met 52 weken inkomen (x 1.000)allochtonengemiddeld besteedbaar inkomen (x 1.000 euro)allochtonengemeente/ autoch- niet- autoch- nietsubregiototaal tonen totaal westers westers totaal tonen totaal westers westersWormerland 11,1 10,0 1,0 0,7 0,3 19,2 19,3 18,0 18,6 16,5Zaanstad 100,3 78,5 21,8 8,9 12,9 18,0 18,5 16,3 18,2 14,9Zaanstreek 111,4 88,5 22,8 9,6 13,2 18,1 18,6 16,4 18,2 14,9Beverwijk 26,6 21,6 4,9 2,9 2,0 18,1 18,4 17,0 18,3 15,0Heemskerk 26,9 22,7 4,2 2,6 1,6 19,0 19,3 17,3 18,6 15,1Uitgeest 8,3 7,6 0,7 0,5 0,2 19,9 20,0 18,9 20,5 15,0Velsen 47,6 41,6 6,1 3,8 2,3 19,3 19,4 18,1 19,7 15,3IJmond 109,4 93,5 15,9 9,8 6,1 19,0 19,2 17,6 19,0 15,1Bennebroek 3,7 3,3 0,4 0,4 x 23,4 23,6 21,4 22,4 xBloemendaal 11,3 9,6 1,7 1,5 0,2 32,9 32,0 37,8 38,5 33,4Haarlem 106,8 85,5 21,3 10,9 10,4 19,2 19,6 17,7 20,2 15,0Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 3,8 3,3 0,4 0,2 x 21,0 21,2 19,6 20,1 xHeemstede 18,0 15,3 2,7 2,1 0,6 24,9 24,8 25,8 28,4 17,6Zandvoort 12,2 10,1 2,1 1,5 0,5 20,4 20,6 19,7 20,7 17,0agglomeratie Haarlem 155,8 127,1 28,6 16,6 11,7 21,1 21,4 19,9 23,0 15,5Aalsmeer 17,8 16,0 1,9 1,3 0,6 20,3 20,3 21,1 22,7 17,3Amstelveen 55,0 40,9 14,0 8,8 5,2 22,8 22,5 23,8 25,8 20,3Diemen 16,6 11,6 5,0 1,9 3,1 19,9 20,7 18,0 19,7 17,0Haarlemmermeer 95,2 77,4 17,8 9,3 8,5 20,5 20,7 19,5 21,1 17,8Ouder-Amstel 9,3 7,7 1,6 1,0 0,6 22,6 22,8 21,8 24,3 17,9Uithoorn 19,0 16,2 2,8 1,8 1,0 20,6 20,8 19,8 21,3 17,2Amstel-Meerlanden 212,9 169,8 43,1 24,1 19,0 21,1 21,2 20,9 22,9 18,3Blaricum 6,2 5,4 0,8 0,7 x 31,0 30,4 34,5 38,4 xBussum 21,8 18,2 3,7 2,8 0,9 24,5 24,6 24,0 26,2 17,3Hilversum 60,0 49,3 10,8 6,3 4,5 20,6 20,8 19,7 22,6 15,8Huizen 29,1 24,4 4,7 3,0 1,7 20,8 21,0 19,7 22,1 15,4Laren 7,7 6,7 1,0 0,9 x 28,1 28,0 29,2 29,6 xMuiden 4,5 3,9 0,6 0,5 x 25,7 25,8 25,2 28,4 xNaarden 11,6 9,6 2,0 1,4 0,5 26,9 26,8 27,3 30,3 18,7Weesp 12,9 10,3 2,6 1,4 1,2 19,6 20,1 17,8 19,5 15,8Wijdemeren 16,5 14,8 1,7 1,3 0,4 21,8 21,7 22,4 23,3 19,1Het Gooi enVechtstreek 170,3 142,6 27,9 18,3 9,2 22,5 22,6 21,7 24,6 16,2Almere 118,5 81,9 36,6 11,6 25,0 18,7 19,3 17,3 19,0 16,5Beemster 6,0 5,6 0,4 0,3 x 20,5 20,4 21,7 22,2 xEdam-Volendam 19,3 18,2 1,1 0,7 0,4 20,1 20,3 17,8 19,0 15,6Landsmeer 7,3 6,5 0,7 0,5 x 21,5 21,2 24,2 25,8 xOostzaan 6,5 5,9 0,6 0,4 0,2 19,9 20,0 19,3 20,1 17,5Purmerend 56,0 44,7 11,3 5,1 6,2 18,0 18,4 16,8 17,7 16,1Waterland 12,1 11,0 1,1 0,9 0,2 21,4 21,5 21,2 22,0 17,7Zeevang 4,3 3,9 0,4 0,3 x 20,8 21,0 19,1 19,0 xWaterland + 111,5 95,8 15,6 8,2 7,0 19,3 19,6 17,8 19,1 16,2Amsterdam 516,3 302,0 214,4 71,4 142,9 19,4 20,7 17,5 21,4 15,6MetropoolregioAmsterdam 1506,1 1101,2 404,9 169,6 234,1 20,0 20,6 18,3 21,5 15,9Nederland 11404,4 9488,1 1916,3 994,8 921,5 18,6 18,9 17,2 19,1 15,11 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS/RIO 20065Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

94 Inkomen en sociale zekerheid5.1.6 Personen met 52 weken inkomen (x 1.000) naar inkomensklassen, 2006 1 )besteedbaar inkomen per jaar9.200 14.200 18.700minder euro- euro- euro- 25.200dan 9.200 < 14.200 < 18.700 < 25.200 eurogemeente/subregio euro euro euro euro en meer totaalWormerland 2,1 1,9 2,1 2,3 2,5 11,1Zaanstad 18,9 20,2 21,3 21,5 18,4 100,3Zaanstreek 21,0 22,1 23,4 23,8 20,9 111,4Beverwijk 4,9 5,0 5,9 5,9 4,9 26,6Heemskerk 5,3 4,6 5,2 5,5 6,2 26,9Uitgeest 1,5 1,4 1,4 1,7 2,2 8,3Velsen 9,0 9,0 9,0 10,0 10,7 47,6IJmond 20,7 20,0 21,5 23,1 24,0 109,4Bennebroek 0,7 0,6 0,5 0,7 1,3 3,7Bloemendaal 1,9 1,6 1,4 1,7 4,8 11,3Haarlem 17,7 20,8 22,9 23,2 22,3 106,8Haarlemmerliede en Spaarnwoude 0,6 0,6 0,6 0,8 1,1 3,8Heemstede 3,2 2,8 2,6 2,9 6,4 18,0Zandvoort 2,1 2,5 2,5 2,4 2,8 12,2agglomeratie Haarlem 26,2 28,9 30,5 31,7 38,7 155,8Aalsmeer 3,5 3,1 3,3 3,7 4,3 17,8Amstelveen 9,2 8,4 9,4 11,1 16,8 55,0Diemen 2,9 2,9 3,1 3,6 4,1 16,6Haarlemmermeer 16,3 15,7 18,4 20,5 24,1 95,2Ouder-Amstel 1,5 1,4 1,6 1,9 2,8 9,3Uithoorn 3,5 3,0 3,6 3,9 5,1 19,0Amstel-Meerlanden 36,9 34,5 39,4 44,7 57,2 212,9Blaricum 1,2 0,8 0,9 1,1 2,3 6,2Bussum 3,5 3,8 3,8 4,2 6,6 21,8Hilversum 10,2 11,5 11,8 12,1 14,5 60,0Huizen 5,4 5,2 5,5 5,6 7,5 29,1Laren 1,3 1,1 1,0 1,2 3,0 7,7Muiden 0,8 0,7 0,7 0,8 1,6 4,5Naarden 2,1 1,6 1,6 1,8 4,5 11,6Weesp 2,1 2,3 2,7 3,0 2,7 12,9Wijdemeren 3,2 2,5 2,7 3,3 4,8 16,5Het Gooi en Vechtstreek 29,8 29,5 30,7 33,1 47,5 170,3Almere 20,7 21,6 26,1 26,6 23,6 118,5Beemster 1,0 1,2 1,0 1,1 1,5 6,0Edam-Volendam 3,8 3,3 3,2 4,1 5,0 19,3Landsmeer 1,3 1,1 1,3 1,5 2,1 7,3Oostzaan 1,2 1,0 1,2 1,4 1,7 6,5Purmerend 10,1 10,9 12,3 12,9 9,7 56,0Waterland 2,2 2,0 2,0 2,5 3,4 12,1Zeevang 0,8 0,8 0,7 0,8 1,1 4,3Waterland + 20,4 20,3 21,7 24,3 24,5 111,5Amsterdam 85,8 113,9 103,8 108,8 104,0 516,3Metropoolregio Amsterdam 261,5 290,8 297,1 316,1 340,4 1506,1Nederland 2280,8 2280,8 2280,8 2280,8 2280,8 11404,41 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS/RIO 2006Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 955.1.7 Huishoudens (x 1.000) naar inkomensklassen, 2006 1 )besteedbaar inkomen per jaar16.500 23.200 31.600minder euro- euro- euro- 42.600dan 16.500 < 23.200 < 31.600 < 42.600 eurogemeente/subregio euro euro euro euro en meer totaalWormerland 1,0 1,1 1,4 1,5 1,5 6,3Zaanstad 11,7 12,6 12,3 12,8 11,1 60,3Zaanstreek 12,7 13,7 13,7 14,3 12,6 66,6Beverwijk 3,1 3,7 3,5 3,4 2,6 16,3Heemskerk 2,5 3,1 3,4 3,7 3,3 15,9Uitgeest 0,6 0,7 0,9 1,2 1,3 4,7Velsen 5,0 5,6 5,9 6,2 6,0 28,8IJmond 11,2 13,1 13,7 14,5 13,2 65,7Bennebroek 0,2 0,3 0,4 0,4 0,8 2,1Bloemendaal 0,8 0,8 0,9 1,0 3,2 6,6Haarlem 14,9 14,8 12,9 12,1 12,9 67,6Haarlemmerliede en Spaarnwoude 0,3 0,4 0,4 0,4 0,7 2,2Heemstede 1,5 1,7 1,9 1,8 3,9 10,8Zandvoort 1,8 1,5 1,4 1,3 1,6 7,8agglomeratie Haarlem 19,5 19,5 17,9 17,0 23,1 97,1Aalsmeer 1,6 1,7 1,8 2,2 2,9 10,1Amstelveen 6,1 6,4 6,4 6,1 9,9 35,0Diemen 1,9 1,8 1,9 2,0 2,5 10,0Haarlemmermeer 7,4 8,4 10,3 13,1 15,4 54,6Ouder-Amstel 0,8 0,9 1,0 0,9 1,7 5,5Uithoorn 1,7 1,8 2,2 2,5 3,1 11,3Amstel-Meerlanden 19,5 21,0 23,6 26,8 35,5 126,5Blaricum 0,4 0,5 0,6 0,7 1,6 3,8Bussum 2,7 2,5 2,4 2,5 4,0 14,0Hilversum 7,9 7,3 7,1 6,7 8,4 37,5Huizen 2,9 3,1 3,1 3,5 4,7 17,4Laren 0,6 0,7 0,7 0,7 1,9 4,6Muiden 0,4 0,4 0,4 0,6 0,9 2,7Naarden 1,0 1,0 1,1 1,1 2,8 7,1Weesp 1,6 1,8 1,6 1,5 1,7 8,0Wijdemeren 1,3 1,5 1,7 2,1 2,9 9,6Het Gooi en Vechtstreek 18,8 18,8 18,7 19,4 28,9 104,7Almere 11,4 12,6 14,7 16,2 15,1 69,9Beemster 0,5 0,5 0,4 0,9 1,0 3,4Edam-Volendam 1,5 1,8 2,1 2,3 3,2 10,9Landsmeer 0,4 0,8 0,7 0,9 1,4 4,2Oostzaan 0,4 0,5 0,7 1,0 1,1 3,6Purmerend 5,6 6,4 6,6 7,5 6,3 32,6Waterland 0,9 1,1 1,2 1,5 2,2 6,9Zeevang 0,4 0,3 0,5 0,6 0,7 2,4Waterland + 9,7 11,4 12,2 14,7 15,9 64,0Amsterdam 109,1 83,9 63,8 48,7 55,0 360,5Metropoolregio Amsterdam 211,9 194,0 178,3 171,6 199,3 955,0Nederland 1357,0 1357,0 1357,0 1357,0 1357,0 6785,11 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS/RIO 20065Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

96 Inkomen en sociale zekerheid5.1.8 Huishoudens en het gemiddeld besteedbaar inkomen naar samenstelling huishouden, 2006 1 )huishoudens (x 1.000)gemiddeld besteedbaar inkomen (x 1.000 euro)eenper-eenpersoons-paar paar een- soons- paar paar eengemeente/huis- zonder met ouder- huis- zonder met oudersubregiototaal houden kinderen kinderen gezin totaal houden kinderen kinderen gezinWormerland 6,3 1,6 2,1 2,2 0,4 33,8 18,3 33,3 45,6 28,4Zaanstad 60,3 19,1 17,2 17,5 4,2 30,3 18,0 32,7 41,3 24,9Zaanstreek 66,6 20,7 19,3 19,7 4,6 30,6 18,0 32,8 41,8 25,2Beverwijk 16,3 5,7 4,6 4,5 1,1 29,6 18,4 32,4 41,1 24,3Heemskerk 15,9 4,8 4,9 4,6 1,1 32,2 19,2 34,4 43,9 25,2Uitgeest 4,7 1,1 1,5 1,8 0,2 35,5 20,3 36,7 44,4 29,3Velsen 28,8 9,2 8,4 8,5 1,8 32,0 19,0 34,5 44,2 24,2IJmond 65,7 20,8 19,4 19,4 4,2 31,7 19,0 34,1 43,4 24,7Bennebroek 2,1 0,6 0,8 0,6 0,1 39,8 22,5 46,2 51,7 32,3Bloemendaal 6,6 1,9 2,1 2,2 0,3 54,7 30,9 57,3 74,1 39,0Haarlem 67,6 28,0 17,4 15,7 4,2 30,2 19,2 35,1 44,3 25,5Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 2,2 0,6 0,7 0,8 0,1 36,5 21,5 37,0 48,3 28,0Heemstede 10,8 3,7 3,3 3,0 0,6 40,7 23,0 46,1 58,0 30,2Zandvoort 7,8 3,2 2,1 1,7 0,5 31,8 20,4 38,8 44,1 24,8agglomeratie Haarlem 97,1 38,0 26,4 24,0 5,8 33,5 20,3 38,9 49,0 26,8Aalsmeer 10,1 2,7 3,2 3,4 0,6 36,1 21,7 36,9 47,6 26,1Amstelveen 35,0 13,9 9,1 8,8 2,2 35,7 21,8 40,3 53,9 28,8Diemen 10,0 3,4 2,6 2,7 0,9 32,9 19,8 36,1 46,0 28,6Haarlemmermeer 54,6 14,1 15,8 19,7 3,3 35,9 20,4 37,6 46,4 27,4Ouder-Amstel 5,5 1,8 1,5 1,7 0,3 38,3 21,5 40,3 54,7 28,9Uithoorn 11,3 3,4 3,3 3,6 0,7 35,1 20,0 37,5 47,3 28,3Amstel-Meerlanden 126,5 39,3 35,5 39,9 8,0 35,7 20,9 38,2 48,6 28,0Blaricum 3,8 1,1 1,3 1,2 0,2 51,4 30,8 60,1 62,3 38,3Bussum 14,0 5,5 3,6 3,8 0,8 38,1 21,5 43,1 59,0 27,9Hilversum 37,5 14,6 10,1 9,4 2,1 32,9 20,0 36,3 49,2 26,5Huizen 17,4 5,5 4,7 5,5 1,1 35,2 20,0 38,8 48,0 27,1Laren 4,6 1,5 1,5 1,2 0,2 45,2 30,1 48,6 59,8 34,6Muiden 2,7 0,7 0,9 0,8 0,2 42,8 28,7 42,5 58,4 29,4Naarden 7,1 2,2 2,1 2,2 0,4 44,3 23,1 49,1 62,5 32,5Weesp 8,0 3,1 2,2 2,0 0,5 31,5 19,3 36,4 45,1 26,4Wijdemeren 9,6 2,6 3,1 3,1 0,6 37,5 22,5 38,6 49,8 28,9Het Gooi enVechtstreek 104,7 36,8 29,5 29,2 6,1 36,5 21,4 40,6 52,3 28,2Almere 69,9 18,1 16,4 25,2 6,8 32,1 18,5 34,9 41,0 24,0Beemster 3,4 0,9 1,1 1,1 0,2 36,6 20,4 38,5 47,9 29,2Edam-Volendam 10,9 2,7 3,1 4,5 0,5 36,0 19,3 34,1 47,8 29,6Landsmeer 4,2 1,0 1,3 1,4 0,3 37,9 23,4 38,9 48,6 29,9Oostzaan 3,6 0,8 1,2 1,3 0,2 35,6 19,6 36,0 44,9 28,3Purmerend 32,6 9,5 9,3 10,2 2,5 31,1 18,0 33,2 41,9 25,1Waterland 6,9 1,8 2,2 2,4 0,3 37,8 19,8 37,7 51,9 28,8Zeevang 2,4 0,5 0,9 0,9 0,1 36,9 17,0 36,5 47,8 33,3Waterland + 64,0 17,2 19,1 21,8 4,1 33,9 18,9 34,9 45,4 26,8Amsterdam 360,5 182,7 69,7 57,8 33,9 27,6 19,5 36,8 41,4 23,7MetropoolregioAmsterdam 955,0 373,6 235,3 237,0 73,5 31,5 19,7 36,9 45,2 25,1Nederland 6785,1 2181,2 1973,8 1986,4 410,8 31,3 18,6 33,8 42,6 25,31 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS/RIO 2006Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 975.2.1 Uitkeringen WWB (thuiswonenden tot 65 jaar), 1 januari 2005-2009 1 )gemeente/subregio 2005 2006 2007 2008 2009Wormerland 130 120 100 110 100Zaanstad 2710 2760 2480 2170 2050Zaanstreek 2840 2880 2580 2280 2150Beverwijk 640 650 590 530 510Heemskerk 650 620 530 500 470Uitgeest 70 70 60 50 50Velsen 920 920 850 770 680IJmond 2280 2260 2030 1850 1710Bennebroek 2 ) 20 20 20 20Bloemendaal 120 120 100 90 80Haarlem 3190 3140 2790 2430 2270Haarlemmerliede en Spaarnwoude 40 40 30 30 40Heemstede 210 220 190 180 140Zandvoort 310 310 300 260 240agglomeratie Haarlem 3890 3850 3430 3010 2770Aalsmeer 140 140 120 110 130Amstelveen 860 810 740 730 640Diemen 420 420 400 340 310Haarlemmermeer 1050 1090 1030 1030 1060Ouder-Amstel 110 100 80 80 70Uithoorn 190 170 170 150 140Amstel-Meerlanden 2770 2730 2540 2440 2350Blaricum 60 60 60 50 40Bussum 360 330 320 300 310Hilversum 1340 1280 1250 1200 1160Huizen 580 550 470 420 410Laren 60 50 30 40 30Muiden 60 70 60 50 60Naarden 110 110 120 100 100Weesp 250 220 220 220 210Wijdemeren 130 130 110 100 90Het Gooi en Vechtstreek 2950 2800 2640 2480 2410Almere 4180 4260 3890 3400 3220Beemster 40 40 40 30 20Edam-Volendam 160 160 130 130 140Landsmeer 60 80 70 50 60Oostzaan 50 50 40 30 40Purmerend 1250 1250 1060 890 880Waterland 90 100 90 80 70Zeevang 20 20 20 20 0Waterland + 1670 1700 1450 1230 1210Amsterdam 39040 35210 33430 30840 29790Metropoolregio Amsterdam 59620 55690 51990 47530 45610Nederland 338580 329020 301940 273980 2587901 ) Afgerond op veelvouden van 10. bron: CBS2 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal.5Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

98 Inkomen en sociale zekerheid5.2.2 Uitkeringen WWB naar leeftijdsgroepen en geslacht, 1 januari 2009 1 )leeftijdsgroep in jarengeslachtgemeente/subregio 15-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar mannen vrouwen totaalWormerland 0 20 30 30 20 30 70 100Zaanstad 100 340 570 550 490 740 1310 2050Zaanstreek 100 360 600 580 510 770 1380 2150Beverwijk 30 80 140 130 130 160 350 510Heemskerk 20 70 140 110 130 140 330 470Uitgeest 0 10 10 20 10 10 40 50Velsen 40 90 180 180 190 250 430 680IJmond 90 250 470 440 460 560 1150 1710Bloemendaal 0 10 20 20 30 40 40 80Haarlem 90 360 610 590 620 980 1290 2270Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 0 0 20 10 10 20 20 40Heemstede 10 20 20 40 50 60 80 140Zandvoort 0 40 60 60 80 90 150 240agglomeratie Haarlem 100 430 730 720 790 1190 1580 2770Aalsmeer 0 20 40 40 30 60 70 130Amstelveen 30 100 170 170 170 260 380 640Diemen 10 40 70 100 90 120 190 310Haarlemmermeer 60 190 270 270 270 410 650 1060Ouder-Amstel 0 10 20 20 20 30 40 70Uithoorn 0 30 40 30 40 40 100 140Amstel-Meerlanden 100 390 610 630 620 920 1430 2350Blaricum 0 0 10 10 20 20 20 40Bussum 20 40 70 90 90 150 160 310Hilversum 50 200 320 300 290 520 640 1160Huizen 10 40 100 120 140 160 250 410Laren 0 0 10 10 10 0 30 30Muiden 0 10 20 20 10 20 40 60Naarden 0 20 30 20 30 50 50 100Weesp 0 40 60 60 50 100 110 210Wijdemeren 0 10 20 20 40 50 40 90Het Gooi en Vechtstreek 80 360 640 650 680 1070 1340 2410Almere 220 730 850 780 640 1080 2140 3220Beemster 0 0 0 20 0 10 10 20Edam-Volendam 0 20 30 40 50 40 100 140Landsmeer 0 10 20 20 10 20 40 60Oostzaan 0 0 20 20 0 20 20 40Purmerend 40 120 240 240 240 280 600 880Waterland 0 10 20 20 20 30 40 70Zeevang 0 0 0 0 0 0 0 0Waterland + 40 160 330 360 320 400 810 1210Amsterdam 580 4200 7820 9390 7800 14050 15740 29790Metropoolregio Amsterdam 1310 6880 12050 13550 11820 20040 25570 45610Nederland 13500 43040 67440 70370 64440 106570 152220 2587901 ) Afgerond op veelvouden van 10. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 995.2.3 Uitkeringen WIA, 1 januari 2007-2009gemeente/subregio 2007 2008 mannen vrouwen totaalWormerland 15 38 29 25 54Zaanstad 287 514 359 426 785Zaanstreek 302 552 388 451 839Beverwijk 46 89 69 67 136Heemskerk 35 80 67 66 133Uitgeest 13 25 15 16 31Velsen 70 132 104 127 231IJmond 164 326 255 276 531Bennebroek 1 ) 3 8Bloemendaal 14 24 19 22 41Haarlem 164 328 269 274 543Haarlemmerliede en Spaarnwoude 4 10 4 10 14Heemstede 13 38 32 31 63Zandvoort 10 25 24 27 51agglomeratie Haarlem 208 433 348 364 712Aalsmeer 24 47 28 38 66Amstelveen 64 137 100 116 216Diemen 23 55 41 40 81Haarlemmermeer 163 307 206 274 480Ouder-Amstel 14 28 17 21 38Uithoorn 26 59 47 56 103Amstel-Meerlanden 314 633 439 545 984Blaricum 6 15 16 10 26Bussum 33 62 37 58 95Hilversum 127 223 158 168 326Huizen 39 89 55 88 143Laren 6 15 16 14 30Muiden 3 9 4 10 14Naarden 22 39 30 27 57Weesp 34 58 36 38 74Wijdemeren 15 35 22 30 52Het Gooi en Vechtstreek 285 545 374 443 817Almere 289 611 393 507 900Beemster 13 30 23 16 39Edam-Volendam 42 88 56 54 110Landsmeer 3 13 6 19 25Oostzaan 10 23 14 20 34Purmerend 132 271 191 237 428Waterland 20 36 27 30 57Zeevang 5 11 7 10 17Waterland + 225 472 324 386 710Amsterdam 948 1871 1599 1643 3242Metropoolregio Amsterdam 2735 5443 4120 4615 8735Nederland 18469 37298 29864 29792 596561 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: UWV20095Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

100 Inkomen en sociale zekerheid5.2.4 Uitkeringen WIA naar mate arbeidsongeschiktheid, leeftijdsgroepen en geslacht, 1 januari 2009mate arbeidsongeschiktheidIVA WGA leeftijdsgroep in jaren geslachtgemeente/subregio geheel deels geheel 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 mannen vrouwen totaalWormerland 12 15 27 – 4 11 17 22 29 25 54Zaanstad 159 174 452 13 134 199 245 194 359 426 785Zaanstreek 171 189 479 13 138 210 262 216 388 451 839Beverwijk 29 32 75 2 18 27 49 40 69 67 136Heemskerk 27 38 68 2 13 32 55 31 67 66 133Uitgeest 4 10 17 – 3 8 14 6 15 16 31Velsen 53 61 117 6 32 50 74 69 104 127 231IJmond 113 141 277 10 66 117 192 146 255 276 531Bloemendaal 13 12 16 1 4 5 12 19 19 22 41Haarlem 120 150 273 5 78 124 182 154 269 274 543Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 4 5 5 – – 5 5 4 4 10 14Heemstede 19 19 25 – 9 9 19 26 32 31 63Zandvoort 14 10 27 – 9 12 13 17 24 27 51agglomeratie Haarlem 170 196 346 6 100 155 231 220 348 364 712Aalsmeer 15 19 32 1 9 13 22 21 28 38 66Amstelveen 48 63 105 3 23 45 69 76 100 116 216Diemen 21 26 34 2 10 11 29 29 41 40 81Haarlemmermeer 110 116 254 9 60 108 152 151 206 274 480Ouder-Amstel 8 17 13 – 2 2 11 23 17 21 38Uithoorn 25 19 59 – 15 23 31 34 47 56 103Amstel-Meerlanden 227 260 497 15 119 202 314 334 439 545 984Blaricum 6 5 15 – 2 5 8 11 16 10 26Bussum 21 18 56 – 11 22 33 29 37 58 95Hilversum 74 49 203 2 48 87 94 95 158 168 326Huizen 37 23 83 2 16 33 35 57 55 88 143Laren 7 7 16 – 2 8 7 13 16 14 30Muiden 1 4 9 – 2 5 5 2 4 10 14Naarden 12 16 29 – 2 11 17 27 30 27 57Weesp 20 14 40 – 9 17 29 19 36 38 74Wijdemeren 20 9 23 – 5 8 15 24 22 30 52Het Gooi enVechtstreek 198 145 474 4 97 196 243 277 374 443 817Almere 167 162 571 14 135 229 309 213 393 507 900Beemster 13 12 14 1 2 1 17 18 23 16 39Edam-Volendam 32 37 41 4 20 24 25 37 56 54 110Landsmeer 4 12 9 1 – 7 7 10 6 19 25Oostzaan 9 10 15 1 5 6 10 12 14 20 34Purmerend 97 88 243 6 63 103 135 121 191 237 428Waterland 16 14 27 1 2 9 21 24 27 30 57Zeevang 2 7 8 – 2 1 7 7 7 10 17Waterland + 173 180 357 14 94 151 222 229 324 386 710Amsterdam 585 922 1735 31 436 816 1065 894 1599 1643 3242MetropoolregioAmsterdam 1804 2195 4736 107 1185 2076 2838 2529 4120 4615 8735Nederland 13899 11669 34088 814 8026 13538 19309 17969 29864 29792 59656bron: UWVFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 1015.2.5 Uitkeringen WAO, 1 januari 2005-2009gemeente/subregio 2005 2006 2007 2008 2009Wormerland 786 712 652 588 546Zaanstad 9402 8606 7886 7330 6834Zaanstreek 10188 9318 8538 7918 7380Beverwijk 2217 2057 1835 1706 1649Heemskerk 1854 1712 1587 1483 1383Uitgeest 480 445 398 380 347Velsen 3603 3321 3044 2812 2609IJmond 8154 7535 6864 6381 5988Bennebroek 1 ) 255 239 217 210Bloemendaal 560 523 467 433 601Haarlem 9213 8423 7534 6960 6547Haarlemmerliede en Spaarnwoude 256 231 200 172 158Heemstede 1151 1038 968 909 821Zandvoort 1063 982 917 869 819agglomeratie Haarlem 12498 11436 10303 9553 8946Aalsmeer 919 856 763 722 686Amstelveen 3257 2952 2698 2523 2359Diemen 1179 1085 971 911 844Haarlemmermeer 5898 5534 5083 4822 4508Ouder-Amstel 515 465 427 396 366Uithoorn 1166 1055 953 891 841Amstel-Meerlanden 12934 11947 10895 10265 9604Blaricum 389 358 335 306 287Bussum 1174 1073 979 891 837Hilversum 4186 3838 3405 3122 2885Huizen 1882 1755 1601 1478 1401Laren 398 363 322 299 283Muiden 277 264 234 223 202Naarden 567 513 461 424 388Weesp 935 850 756 684 649Wijdemeren 942 887 795 731 669Het Gooi en Vechtstreek 10750 9901 8888 8158 7601Almere 8875 9486 7579 7082 6742Beemster 369 344 311 295 280Edam-Volendam 1469 1373 1225 1133 1048Landsmeer 512 455 402 364 328Oostzaan 446 411 368 339 311Purmerend 4770 4431 4094 3812 3627Waterland 767 699 631 581 524Zeevang 307 290 258 246 231Waterland + 8640 8003 7289 6770 6349Amsterdam 41564 37604 33896 31757 32048Metropoolregio Amsterdam 113603 105230 94252 87884 84658Nederland 765828 703145 614525 573985 5414471 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: UWV5Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

102 Inkomen en sociale zekerheid5.2.6 Uitkeringen WAO naar mate arbeidsongeschiktheid, leeftijdsgroepen en geslacht, 1 januari 2009mate arbeidsongeschiktheidleeftijdsgroep in jaren geslachtgemeente/subregio deels geheel 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 mannen vrouwen totaalWormerland 210 336 – 15 88 133 310 254 292 546Zaanstad 2061 4773 2 200 1133 1854 3645 3152 3682 6834Zaanstreek 2271 5109 2 215 1221 1987 3955 3406 3974 7380Beverwijk 443 1206 – 53 244 505 847 816 833 1649Heemskerk 397 986 – 35 195 400 753 640 743 1383Uitgeest 110 237 – 14 64 98 171 147 200 347Velsen 817 1792 2 75 386 796 1350 1225 1384 2609IJmond 1767 4221 2 177 889 1799 3121 2828 3160 5988Bloemendaal 189 412 – 14 50 160 377 234 367 601Haarlem 1868 4679 3 204 967 2004 3369 2904 3643 6547Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 53 105 – 1 27 43 87 76 82 158Heemstede 270 551 – 12 89 230 490 348 473 821Zandvoort 232 587 – 23 88 237 471 366 453 819agglomeratie Haarlem 2612 6334 3 254 1221 2674 4794 3928 5018 8946Aalsmeer 279 407 – 12 104 164 406 333 353 686Amstelveen 884 1475 – 51 284 671 1353 936 1423 2359Diemen 304 540 – 19 107 262 456 293 551 844Haarlemmermeer 1580 2928 6 143 710 1235 2414 1857 2651 4508Ouder-Amstel 151 215 – 6 44 94 222 153 213 366Uithoorn 292 549 – 26 125 232 458 326 515 841Amstel-Meerlanden 3490 6114 6 257 1374 2658 5309 3898 5706 9604Blaricum 98 189 – 4 34 56 193 127 160 287Bussum 264 573 1 19 101 250 466 373 464 837Hilversum 848 2037 – 99 422 784 1580 1392 1493 2885Huizen 446 955 1 57 210 416 717 624 777 1401Laren 87 196 – 2 32 76 173 131 152 283Muiden 82 120 – 7 24 61 110 85 117 202Naarden 130 258 1 9 48 107 223 160 228 388Weesp 208 441 – 13 98 185 353 290 359 649Wijdemeren 272 397 – 10 83 189 387 305 364 669Het Gooi en Vechtstreek 2435 5166 3 220 1052 2124 4202 3487 4114 7601Almere 2069 4673 10 281 1069 2268 3114 2649 4093 6742Beemster 101 179 – 2 38 81 159 141 139 280Edam-Volendam 396 652 2 40 129 278 599 594 454 1048Landsmeer 128 200 – 7 28 107 186 140 188 328Oostzaan 117 194 – 8 45 90 168 130 181 311Purmerend 1044 2583 – 147 530 1178 1772 1448 2179 3627Waterland 190 334 – 13 54 147 310 231 293 524Zeevang 82 149 – 3 34 54 140 114 117 231Waterland + 2058 4291 2 220 858 1935 3334 2798 3551 6349Amsterdam 9209 22839 8 783 4132 10135 16990 15818 16230 32048Metropoolregio Amsterdam 25911 58747 36 2407 11816 25580 44819 38812 45846 84658Nederland 172850 368597 266 16933 73984 155724 294540 284482 256965 541447bron: UWVFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 1035.2.7 Uitkeringen WAZ, 1 januari 2005-2009gemeente/subregio 2005 2006 2007 2008 2009Wormerland 57 59 52 46 41Zaanstad 379 364 316 286 252Zaanstreek 436 423 368 332 293Beverwijk 109 105 96 88 78Heemskerk 95 96 94 80 70Uitgeest 47 47 44 38 37Velsen 223 211 198 177 153IJmond 474 459 432 383 338Bennebroek 1 ) 18 15 15 14Bloemendaal 50 41 36 32 43Haarlem 356 362 315 269 239Haarlemmerliede en Spaarnwoude 22 22 18 16 12Heemstede 85 79 71 67 60Zandvoort 86 92 81 77 67agglomeratie Haarlem 617 611 536 475 421Aalsmeer 107 99 87 74 68Amstelveen 220 206 187 172 154Diemen 79 67 64 61 56Haarlemmermeer 396 388 334 297 264Ouder-Amstel 44 41 34 33 32Uithoorn 78 74 61 63 54Amstel-Meerlanden 924 875 767 700 628Blaricum 36 37 32 29 23Bussum 72 76 72 66 61Hilversum 235 232 203 173 152Huizen 95 97 83 76 69Laren 39 39 31 30 26Muiden 28 32 30 27 24Naarden 45 42 36 34 33Weesp 40 47 41 36 30Wijdemeren 100 100 81 79 76Het Gooi en Vechtstreek 690 702 609 550 494Almere 285 289 268 244 234Beemster 65 58 48 48 44Edam-Volendam 240 243 220 203 178Landsmeer 51 47 46 39 29Oostzaan 32 32 27 23 20Purmerend 208 200 189 169 152Waterland 74 71 70 66 62Zeevang 44 40 34 34 31Waterland + 714 691 634 582 516Amsterdam 1661 1568 1379 1264 1249Metropoolregio Amsterdam 5801 5618 4993 4530 4173Nederland 55466 53359 45877 41670 376131 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: UWV5Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

104 Inkomen en sociale zekerheid5.2.8 Uitkeringen WAZ naar mate arbeidsongeschiktheid, leeftijdsgroepen en geslacht, 1 januari 2009mate arbeidsongeschiktheidleeftijdsgroep in jaren geslachtgemeente/subregio deels geheel 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 mannen vrouwen totaalWormerland 15 26 – – 3 8 30 31 10 41Zaanstad 92 160 – 1 16 57 178 180 72 252Zaanstreek 107 186 – 1 19 65 208 211 82 293Beverwijk 32 46 – 1 4 22 51 52 26 78Heemskerk 25 45 – – 2 7 61 47 23 70Uitgeest 13 24 – 3 2 7 25 26 11 37Velsen 54 99 – – 11 25 117 103 50 153IJmond 124 214 – 4 19 61 254 228 110 338Bloemendaal 12 31 – 1 2 10 30 31 12 43Haarlem 70 169 – – 10 52 177 145 94 239Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 4 8 – – – 4 8 9 3 12Heemstede 23 37 – 1 2 9 48 33 27 60Zandvoort 17 50 – – 4 9 54 47 20 67agglomeratie Haarlem 126 295 – 2 18 84 317 265 156 421Aalsmeer 33 35 – – – 10 58 52 16 68Amstelveen 55 99 – – 14 36 104 94 60 154Diemen 14 42 – – 6 13 37 35 21 56Haarlemmermeer 87 177 – – 19 60 185 175 89 264Ouder-Amstel 11 21 – – 3 6 23 20 12 32Uithoorn 23 31 – – 4 11 39 40 14 54Amstel-Meerlanden 223 405 – – 46 136 446 416 212 628Blaricum 11 12 – – 2 5 16 17 6 23Bussum 15 46 – – 5 13 43 34 27 61Hilversum 52 100 – – 6 40 106 108 44 152Huizen 26 43 – 1 3 18 47 44 25 69Laren 11 15 – – 2 6 18 17 9 26Muiden 7 17 – – 2 10 12 16 8 24Naarden 7 26 – – 2 5 26 23 10 33Weesp 12 18 – – 3 7 20 20 10 30Wijdemeren 31 45 – – 2 11 63 58 18 76Het Gooi en Vechtstreek 172 322 – 1 27 115 351 337 157 494Almere 70 164 – 2 22 62 148 135 99 234Beemster 14 30 – – 3 13 28 28 16 44Edam-Volendam 77 101 – – 9 42 127 144 34 178Landsmeer 10 19 – – 2 6 21 14 15 29Oostzaan 7 13 – – 2 4 14 13 7 20Purmerend 42 110 – 2 13 27 110 102 50 152Waterland 20 42 – – 3 18 41 48 14 62Zeevang 13 18 – – 2 7 22 18 13 31Waterland + 183 333 – 2 34 117 363 367 149 516Amsterdam 355 894 – 8 83 328 830 768 481 1249Metropoolregio Amsterdam 1360 2813 – 20 268 968 2917 2727 1446 4173Nederland 14202 23411 4 183 2333 8241 26852 25721 11892 37613bron: UWVFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 1055.2.9 Uitkeringen Wajong, 1 januari 2005-2009gemeente/subregio 2005 2006 2007 2008 2009Wormerland 45 45 63 74 72Zaanstad 941 995 1062 1178 1313Zaanstreek 986 1040 1125 1252 1385Beverwijk 283 268 296 351 389Heemskerk 333 350 362 395 420Uitgeest 40 39 46 49 54Velsen 426 444 457 485 548IJmond 1082 1101 1161 1280 1411Bennebroek 1 ) 68 67 69 73Bloemendaal 53 62 63 65 149Haarlem 1124 1124 1177 1253 1386Haarlemmerliede en Spaarnwoude 18 14 12 16 17Heemstede 453 448 439 453 427Zandvoort 119 125 127 131 150agglomeratie Haarlem 1835 1840 1887 1991 2129Aalsmeer 166 173 184 190 201Amstelveen 474 473 497 509 553Diemen 139 148 151 167 177Haarlemmermeer 894 913 936 1005 1088Ouder-Amstel 34 32 33 35 41Uithoorn 162 169 177 191 206Amstel-Meerlanden 1869 1908 1978 2097 2266Blaricum 49 48 44 40 47Bussum 168 184 192 200 233Hilversum 641 638 654 695 743Huizen 423 435 430 448 464Laren 56 56 54 52 77Muiden 21 19 18 20 21Naarden 97 98 97 97 90Weesp 123 134 129 142 148Wijdemeren 99 99 117 120 113Het Gooi en Vechtstreek 1677 1711 1735 1814 1936Almere 840 918 1018 1163 1357Beemster 124 120 122 132 137Edam-Volendam 132 132 137 153 156Landsmeer 35 36 34 35 42Oostzaan 53 53 56 56 56Purmerend 861 887 904 949 1012Waterland 65 69 69 70 69Zeevang 28 31 43 42 44Waterland + 1298 1328 1365 1437 1516Amsterdam 5111 5131 5357 5679 6490Metropoolregio Amsterdam 14698 14977 15626 16713 18490Nederland 142505 147162 152499 163779 1768951 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: UWV5Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

106 Inkomen en sociale zekerheid5.2.10 Uitkeringen Wajong naar mate arbeidsongeschiktheid, leeftijdsgroepen en geslacht, 1 januari 2009mate arbeidsongeschiktheidleeftijdsgroep in jaren geslachtgemeente/subregio deels geheel 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 mannen vrouwen totaalWormerland 2 70 24 10 23 10 5 38 34 72Zaanstad 30 1283 417 354 291 169 82 685 628 1313Zaanstreek 32 1353 441 364 314 179 87 723 662 1385Beverwijk 13 376 116 80 82 76 35 214 175 389Heemskerk 12 408 108 93 79 77 63 236 184 420Uitgeest 2 52 19 16 11 5 3 32 22 54Velsen 13 535 160 133 125 76 54 294 254 548IJmond 40 1371 403 322 297 234 155 776 635 1411Bloemendaal – 149 21 25 37 45 21 91 58 149Haarlem 58 1328 309 322 321 278 156 774 612 1386Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 1 16 7 3 4 1 2 10 7 17Heemstede 8 419 37 74 87 124 105 306 121 427Zandvoort 4 146 37 31 36 26 20 76 74 150agglomeratie Haarlem 71 2058 411 455 485 474 304 1257 872 2129Aalsmeer 11 190 45 46 50 33 27 103 98 201Amstelveen 28 525 129 149 113 99 63 309 244 553Diemen 5 172 49 35 34 36 23 95 82 177Haarlemmermeer 35 1053 288 261 205 181 153 591 497 1088Ouder-Amstel 3 38 14 9 7 7 4 28 13 41Uithoorn 8 198 54 52 60 23 17 115 91 206Amstel-Meerlanden 90 2176 579 552 469 379 287 1241 1025 2266Blaricum – 47 17 10 7 6 7 25 22 47Bussum 8 225 62 51 48 45 27 118 115 233Hilversum 22 721 203 208 136 126 70 411 332 743Huizen 6 458 111 117 89 78 69 241 223 464Laren 2 75 15 19 13 22 8 40 37 77Muiden 1 20 6 6 6 – 3 12 9 21Naarden 3 87 14 23 26 21 6 48 42 90Weesp 1 147 35 62 28 17 6 78 70 148Wijdemeren 1 112 40 23 24 16 10 60 53 113Het Gooi en Vechtstreek 44 1892 503 519 377 331 206 1033 903 1936Almere 28 1329 575 385 205 130 62 696 661 1357Beemster 2 135 38 54 31 10 4 82 55 137Edam-Volendam 6 150 48 32 25 36 15 70 86 156Landsmeer 1 41 13 8 11 7 3 27 15 42Oostzaan 1 55 18 10 11 11 6 25 31 56Purmerend 10 1002 218 264 260 187 83 574 438 1012Waterland 1 68 22 17 12 12 6 38 31 69Zeevang 1 43 15 14 9 6 – 24 20 44Waterland + 22 1494 372 399 359 269 117 840 676 1516Amsterdam 204 6286 1694 1626 1218 1077 875 3623 2867 6490Metropoolregio Amsterdam 531 17959 4978 4622 3724 3073 2093 10189 8301 18490Nederland 3418 173477 49178 43032 37188 29554 17943 98283 78612 176895bron: UWVFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 1075.2.11 Uitkeringen WW, 1 januari 2005-2009gemeente/subregio 2005 2006 2007 2008 2009Wormerland 204 202 156 141 92Zaanstad 2520 2313 1849 1521 1293Zaanstreek 2724 2515 2005 1662 1385Beverwijk 546 548 415 341 307Heemskerk 428 422 366 279 264Uitgeest 127 127 111 93 74Velsen 847 866 680 504 434IJmond 1948 1963 1572 1217 1079Bennebroek 1 ) 51 47 39 34Bloemendaal 194 173 144 140 150Haarlem 2529 2501 1983 1469 1283Haarlemmerliede en Spaarnwoude 61 60 53 47 26Heemstede 339 290 252 221 194Zandvoort 284 281 237 199 173agglomeratie Haarlem 3458 3352 2708 2110 1826Aalsmeer 253 284 244 213 193Amstelveen 1140 1099 925 790 703Diemen 432 421 325 252 213Haarlemmermeer 1935 1893 1599 1189 1131Ouder-Amstel 207 190 146 136 122Uithoorn 344 359 300 228 187Amstel-Meerlanden 4311 4246 3539 2808 2549Blaricum 165 160 119 101 85Bussum 511 496 408 317 283Hilversum 1616 1584 1159 945 825Huizen 768 734 593 475 403Laren 143 152 133 115 87Muiden 124 131 90 77 70Naarden 293 303 228 186 158Weesp 360 386 302 232 195Wijdemeren 383 373 275 200 171Het Gooi en Vechtstreek 4363 4319 3307 2648 2277Almere 3967 3857 2868 2289 2157Beemster 77 72 67 53 45Edam-Volendam 206 215 180 111 93Landsmeer 146 138 116 85 77Oostzaan 121 103 88 68 67Purmerend 1310 1260 963 774 673Waterland 204 225 173 153 111Zeevang 59 46 47Waterland + 2064 2013 1646 1290 1113Amsterdam 18595 16597 13086 10075 9445Metropoolregio Amsterdam 41430 38862 30731 24099 21831Nederland 321731 306723 245238 188981 1708541 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: UWV5Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

108 Inkomen en sociale zekerheid5.2.12 Uitkeringen WW naar leeftijdsgroepen, geslacht en werkloosheidspercentage, 1 januari 2009leeftijdsgroep in jaren geslacht WWpercengemeente/subregio15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 mannen vrouwen totaal tage 1 )Wormerland 1 10 26 18 37 40 52 92 0,9Zaanstad 26 160 308 348 451 599 694 1293 1,3Zaanstreek 27 170 334 366 488 639 746 1385 1,3Beverwijk 24 47 77 78 81 144 163 307 1,2Heemskerk 8 32 62 78 84 117 147 264 1,1Uitgeest 3 3 17 15 36 37 37 74 0,9Velsen 9 49 86 105 185 232 202 434 1,0IJmond 44 131 242 276 386 530 549 1079 1,0Bloemendaal 1 4 35 43 67 83 67 150 1,2Haarlem 18 167 363 312 423 705 578 1283 1,3Haarlemmerliede en Spaarnwoude 1 1 4 5 15 10 16 26 0,7Heemstede 5 19 31 49 90 99 95 194 1,3Zandvoort 3 14 40 38 78 84 89 173 1,6agglomeratie Haarlem 28 205 473 447 673 981 845 1826 1,3Aalsmeer 3 17 42 42 89 108 85 193 1,1Amstelveen 5 68 143 187 300 323 380 703 1,4Diemen 2 15 42 59 95 109 104 213 1,3Haarlemmermeer 24 126 278 274 429 568 563 1131 1,2Ouder-Amstel – 5 20 28 69 68 54 122 1,4Uithoorn 4 16 38 55 74 83 104 187 1,0Amstel-Meerlanden 38 247 563 645 1056 1259 1290 2549 1,2Blaricum 1 6 11 17 50 48 37 85 1,5Bussum 2 29 74 70 108 146 137 283 1,5Hilversum 19 86 197 217 306 431 394 825 1,5Huizen 5 31 98 107 162 227 176 403 1,4Laren 1 7 21 22 36 40 47 87 1,3Muiden – 4 13 23 30 40 30 70 1,7Naarden 3 11 28 48 68 78 80 158 1,6Weesp 1 5 40 67 82 95 100 195 1,6Wijdemeren 2 7 38 42 82 93 78 171 1,1Het Gooi en Vechtstreek 34 186 520 613 924 1198 1079 2277 1,5Almere 58 309 570 689 531 1045 1112 2157 1,6Beemster 2 3 7 15 18 25 20 45 0,8Edam-Volendam 1 12 15 20 45 54 39 93 0,5Landsmeer 1 6 17 19 34 36 41 77 1,2Oostzaan 2 5 16 18 26 24 43 67 1,1Purmerend 17 83 169 188 216 318 355 673 1,3Waterland 1 6 17 30 57 64 47 111 1,0Zeevang – 5 6 14 22 21 26 47 1,1Waterland + 24 120 247 304 418 542 571 1113 1,0Amsterdam 171 1542 2707 2771 2254 4786 4659 9445 1,7Metropoolregio Amsterdam 424 2910 5656 6111 6730 10980 10851 21831 1,4Nederland 5495 21703 39163 45608 58885 91328 79526 170854 1,51 ) WW-percentage = het aantal lopende uitkeringen als percentage van het aantal inwoners van 15-64 jaar. bron: UWVFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 1095.2.13 Uitkeringen AOW, 2008-20092008 2009gemeente/subregio1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal 1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaalWormerland 2650 2670 2690 2730 2730 2740 2770Zaanstad 21040 21190 21350 21520 21580 21730 21930Zaanstreek 23690 23860 24040 24250 24310 24470 24700Beverwijk 6170 6170 6190 6210 6200 6200 6220Heemskerk 6580 6640 6700 6730 6750 6820 6870Uitgeest 1580 1610 1620 1630 1630 1650 1670Velsen 11310 11290 11290 11340 11350 11400 11440IJmond 25640 25710 25800 25910 25930 26070 26200Bennebroek 1 ) 1290 1300 1310 1300Bloemendaal 3670 3690 3730 3750 5070 5110 5120Haarlem 22480 22470 22530 22610 22620 22660 22770Haarlemmerliede en Spaarnwoude 800 800 810 820 820 810 820Heemstede 5780 5810 5840 5880 5910 5950 6000Zandvoort 3340 3350 3360 3400 3420 3460 3490agglomeratie Haarlem 37360 37420 37580 37760 37840 37990 38200Aalsmeer 4100 4120 4140 4190 4230 4270 4310Amstelveen 14600 14640 14700 14800 14820 14870 14930Diemen 3350 3380 3390 3410 3420 3450 3490Haarlemmermeer 15460 15610 15830 16020 16140 16290 16520Ouder-Amstel 2140 2160 2170 2190 2200 2220 2240Uithoorn 4350 4350 4390 4400 4430 4460 4500Amstel-Meerlanden 44000 44260 44620 45010 45240 45560 45990Blaricum 1700 1710 1730 1770 1770 1800 1840Bussum 6200 6200 6210 6240 6220 6230 6250Hilversum 14930 14950 15010 15020 15000 15010 15090Huizen 6090 6170 6240 6330 6380 6470 6510Laren 2950 2940 2950 2970 2980 2990 3020Muiden 1060 1070 1090 1090 1090 1110 1130Naarden 3270 3280 3290 3300 3310 3310 3360Weesp 2770 2780 2810 2850 2870 2880 2910Wijdemeren 4190 4230 4260 4290 4300 4340 4380Het Gooi en Vechtstreek 43160 43330 43590 43860 43920 44140 44490Almere 13350 13450 13610 13710 13870 13950 14140Beemster 1360 1370 1400 1420 1440 1450 1470Edam-Volendam 3580 3620 3690 3730 3780 3840 3900Landsmeer 1760 1770 1770 1790 1800 1810 1820Oostzaan 1450 1450 1460 1470 1470 1470 1490Purmerend 11070 11120 11210 11320 11420 11560 11700Waterland 2860 2870 2890 2930 2930 2970 3010Zeevang 820 840 850 870 880 900 920Waterland + 22900 23040 23270 23530 23720 24000 24310Amsterdam 83170 83320 83690 83950 83900 84160 84950Metropoolregio Amsterdam 293270 294390 296200 297980 298730 300340 302980Nederland 2424910 2437280 2455140 2471990 2483600 2499980 25222101 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: CBS5Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

110 Inkomen en sociale zekerheid5.2.14 Uitkeringen AOW, 3e kwartaal 2009gemeente/subregio volledig 1 ) gekort 2 ) mannen vrouwen totaalWormerland 2630 150 1310 1470 2770Zaanstad 19730 2210 9780 12150 21930Zaanstreek 22360 2360 11090 13620 24700Beverwijk 5700 520 2600 3630 6220Heemskerk 6430 440 3020 3850 6870Uitgeest 1600 80 770 910 1670Velsen 10780 660 4880 6560 11440IJmond 24510 1700 11270 14950 26200Bloemendaal 4640 480 2110 3010 5120Haarlem 20540 2230 9340 13420 22770Haarlemmerliede en Spaarnwoude 780 40 360 460 820Heemstede 5430 570 2380 3620 6000Zandvoort 3110 380 1440 2050 3490agglomeratie Haarlem 34500 3700 15630 22560 38200Aalsmeer 4080 230 1940 2370 4310Amstelveen 13190 1740 5980 8950 14930Diemen 3020 480 1520 1980 3490Haarlemmermeer 15020 1500 7430 9080 16520Ouder-Amstel 2050 190 930 1310 2240Uithoorn 4190 310 1980 2520 4500Amstel-Meerlanden 41550 4450 19780 26210 45990Blaricum 1620 220 830 1010 1840Bussum 5680 570 2390 3860 6250Hilversum 13800 1290 6230 8860 15090Huizen 5850 660 2790 3730 6510Laren 2700 320 1220 1800 3020Muiden 1030 100 520 610 1130Naarden 3060 290 1410 1950 3360Weesp 2630 280 1240 1670 2910Wijdemeren 4100 280 1970 2410 4380Het Gooi en Vechtstreek 40470 4010 18600 25900 44490Almere 12150 1990 6370 7770 14140Beemster 1420 50 680 790 1470Edam-Volendam 3750 150 1770 2130 3900Landsmeer 1730 90 810 1020 1820Oostzaan 1430 60 670 820 1490Purmerend 10670 1030 5100 6600 11700Waterland 2850 160 1420 1590 3010Zeevang 890 30 460 450 920Waterland + 22740 1570 10910 13400 24310Amsterdam 65490 19460 36100 48850 84950Metropoolregio Amsterdam 263770 39240 129750 173260 302980Nederland 2294040 228170 1100450 1421690 25222101 ) Volledig houdt in dat over de gehele AOW-periode (50 jaar) rechten zijn opgebouwd. bron: CBS2 ) Voor elk jaar dat de pensioengerechtigde tussen het 15de en 65ste jaar niet verzekerd is geweest,bijvoorbeeld vanwege wonen in het buitenland, wordt op het ouderdomspensioen 2% gekort.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Inkomen en sociale zekerheid 1115.2.15 Toegekende aanvragen huurtoeslag van huishoudens naar huishoudenstypen en leeftijdsgroepen, 2006eenpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens totaalhuis- totaalgemeente/subregio

112 Inkomen en sociale zekerheid5.2.16 Gemiddelde huurtoeslag per jaar (x 1 euro) van huishoudens naar huishoudenstypen enleeftijdsgroepen, 2006eenpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens totaalhuis- totaalgemeente/subregio

1136Gezondheid en welzijnKanker en hart- en vaatziekten belangrijkste doodsoorzakenHet aandeel sterfgevallen in Nederland dat wordt veroorzaakt door hart- en vaatziektenis sinds de jaren zeventig gehalveerd tot bijna 30% in 2008. Deze trendzien we ook in de Metropoolregio Amsterdam (ruim 28% in 2008). Daarmeevormen deze ziekten niet meer de meest voorkomende doodsoorzaak, dat is nukanker (31% in Nederland, 30% in Metropoolregio Amsterdam). Alleen in desubregio’s Haarlem en Het Gooi en Vechtstreek vormen hart- en vaatziektennog wel de meest voorkomende doodsoorzaak. In sommige subregio’s is hetverschil in het aandeel van deze twee belangrijkste sterfteoorzaken groter danin de Metropoolregio. In Almere waar weinig ouderen wonen, is dit verschilhet grootst: in 2008 werd in deze gemeente ruim 35% van de sterfgevallenveroorzaakt door kanker en nog geen 28% door hart- en vaatziekten.6Vier procent van alle sterfgevallen in Nederland wordt veroorzaakt door uitwendigeoorzaken zoals ongevallen, zelfdoding en moord. In de MetropoolregioAmsterdam en in de gemeente Amsterdam ligt dit percentage hoger (respectievelijk4,6% en 5,2%). Alleen in de twee subregio’s IJmond en Waterland + ligthet aandeel sterfgevallen door uitwendige oorzaken iets onder het landelijkgemiddelde (beide 3,8%).Sterfte naar de twee meest voorkomende doodsoorzaken, 2008 (procenten)%37353331292725ZaanstreekIJmondnieuwvormingenAmstel-MeerlandenagglomeratieHaarlemHet Gooi enVechtstreekziekten van hart en vaatstelselAlmereWaterland +AmsterdamMetropoolregioAmsterdambron: CBSMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

114 Gezondheid en welzijnMeer medische consumptie in Amsterdam enGooi en VechtstreekAmsterdammers, maar ook inwoners van Gooi en Vechtstreek en van Flevoland,hebben vaker contact met de huisarts dan overige Nederlanders. Amsterdammersgaan ook vaker naar de specialist, maar minder vaak naar de tandarts.De medische consumptie van de inwoners van Gooi en Vechtstreek ligt opvrijwel alle terreinen hoger dan gemiddeld.Acht van de tien voelen zich (zeer) gezondAcht van de tien Nederlanders ervaren hun eigen gezondheid als (zeer) goed(80%). Dit percentage is vergelijkbaar met de meeste gebieden in de MetropoolregioAmsterdam: het aandeel inwoners dat zich (zeer) goed voelt loopt uiteenvan 79% in Amsterdam tot 83% in Zaanstreek-Waterland.De leefstijl in ggd-regio Amsterdam is in het algemeen ongunstiger dan inNederland en dan in de overige ggd-regio’s in de Metropoolregio. Zo rokenAmsterdammers vaker en ondernemen zij minder lichamelijke activiteiten. Tochligt het aandeel Amsterdammers van 20 jaar en ouder met overgewicht lagerdan landelijk, dat geldt vooral voor ernstig overgewicht. In Flevoland, waar debewoners ook relatief weinig bewegen, wonen juist relatief veel mensen metovergewicht; vooral onder vrouwen komt overgewicht vaker voor dan in andereggd-regio’s.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Gezondheid en welzijn 1156.1.1 Sterfte naar doodsoorzaken, 2008 (procenten)ziektenziekten van ademnieuw-van hart en halings- uitwendige overige totaalgemeente/subregio vormingen vaatstelsel stelsel oorzaken oorzaken abs.Wormerland 35,7 30,6 6,1 3,1 24,5 98Zaanstad 30,1 29,1 9,2 4,7 26,9 1183Zaanstreek 30,5 29,2 9,0 4,6 26,7 1281Beverwijk 30,4 30,1 10,4 3,3 25,8 365Heemskerk 32,5 23,7 8,5 5,2 30,1 329Uitgeest 46,8 30,4 7,6 1,3 13,9 79Velsen 30,4 30,9 10,8 3,6 24,3 638IJmond 31,8 29,0 10,0 3,8 25,4 1411Bennebroek 35,5 27,4 9,7 6,5 21,0 62Bloemendaal 21,1 30,7 11,5 6,0 30,7 218Haarlem 28,6 29,2 9,5 4,6 28,0 1380Haarlemmerliede en Spaarnwoude 60,7 14,3 – 7,1 17,9 28Heemstede 28,2 27,6 11,0 5,2 27,9 344Zandvoort 26,4 34,8 10,4 2,5 25,9 201agglomeratie Haarlem 28,2 29,4 9,9 4,7 27,8 2233Aalsmeer 30,6 33,2 9,7 5,6 20,9 196Amstelveen 31,1 30,0 8,9 4,0 25,9 749Diemen 25,6 35,5 12,2 2,3 24,4 172Haarlemmermeer 36,0 24,0 9,5 5,1 25,4 788Ouder-Amstel 34,5 28,2 7,3 4,5 25,5 110Uithoorn 37,7 27,8 7,6 3,6 23,3 223Amstel-Meerlanden 33,2 28,3 9,2 4,4 24,9 2238Blaricum 34,3 37,3 9,0 – 19,4 67Bussum 31,4 28,8 7,8 5,2 26,9 309Hilversum 27,7 29,3 11,8 4,5 26,8 799Huizen 28,4 29,0 10,8 2,7 29,0 334Laren 17,5 34,5 14,6 2,9 30,6 206Muiden 35,3 29,4 7,8 2,0 25,5 51Naarden 25,0 33,5 7,4 6,3 27,8 176Weesp 24,4 26,7 11,4 5,1 32,4 176Wijdemeren 35,3 26,5 7,4 4,4 26,5 204Het Gooi en Vechtstreek 28,0 29,8 10,4 4,2 27,7 2322Almere 35,2 27,5 9,4 4,2 23,6 826Beemster 31,9 29,0 5,8 1,4 31,9 69Edam-Volendam 37,0 24,9 13,9 2,3 22,0 173Landsmeer 34,4 29,0 6,5 1,1 29,0 93Oostzaan 26,2 30,8 9,2 9,2 24,6 65Purmerend 27,8 26,6 11,7 3,8 30,1 632Waterland 37,5 27,3 9,4 6,3 19,5 128Zeevang 27,6 24,1 24,1 3,4 20,7 29Waterland + 30,9 26,9 11,2 3,8 27,2 1189Amsterdam 28,9 27,3 9,9 5,2 28,6 5679Metropoolregio Amsterdam 30,0 28,3 9,9 4,6 27,2 17179Nederland 31,0 29,7 10,2 4,0 25,1 1351366bron: CBSMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

116 Gezondheid en welzijn6.1a Sterfte naar doodsoorzaken, 2008 (procenten)40%3020100ZaanstreekIJmondAmstel-MeerlandenagglomeratieHaarlemHet Gooien VechtstreekAlmereAmsterdamMetropoolregioNederlandAmsterdamWaterland+nieuwvormingenziekten van hart en vaatstelselbron: CBS6.2a GGD-regio’sKennemerlandGooi en VechtstreekZaanstreek-WaterlandFlevolandAmsterdam394029357546323231333430373812981110161318141171512627242825 2220192321361 Amsterdam2 Wormerland3 Zaanstad4 Beverwijk5 Heemskerk6 Uitgeest7 Velsen8 Bloemendaal9 Haarlem10 Haarlemmerliedeen Spaarnwoude11 Heemstede12 Zandvoort13 Aalsmeer14 Amstelveen15 Diemen16 Haarlemmermeer17 Ouder-Amstel18 Uithoorn19 Blaricum20 Bussum21 Hilversum22 Huizen23 Laren24 Muiden25 Naarden26 Weesp27 Wijdemeren28 Almere29 Beemster30 Edam-Volendam31 Landsmeer32 Oostzaan33 Purmerend34 Waterland35 Zeevang36 Zeewolde37 Lelystad38 Dronten39 Urk40 Noordoostpolderbron: Ministerie BZK

Gezondheid en welzijn 1176.2.1 Medische consumptie naar GGD-regio’s, periodegemiddelde 2004-2007 (procenten)GGDGGDZaan- GGD Gooi enstreek- Kenne- Vecht- GGD GGDWaterland merland streek Flevoland Amsterdam Nederlandcontact met huisarts 72,1 71,1 75,5 74,4 75,1 72,8contact met een specialist 40,4 41,1 43,7 39,8 42,8 40,0contact met de tandarts 80,8 80,5 77,7 78,9 74,8 78,1contact met een fysiotherapeut 17,4 19,2 21,8 16,6 17,1 17,6contact met RIAGG 1,3 1,4 3,5 0,8 1,9 1,4medicijngebruik op recept 36,9 35,6 42,2 35,0 37,1 37,4medicijngebruik niet op recept 43,5 38,3 45,8 41,3 39,3 39,1gebruik van de anticonceptiepil 43,3 39,8 40,3 33,4 39,9 38,6bron: CBS66.2.2 Gezondheid en aandoeningen naar GGD-regio’s, periodegemiddelde 2004-2007 (procenten)GGDGGDZaan- GGD Gooi enstreek- Kenne- Vecht- GGD GGDWaterland merland streek Flevoland Amsterdam Nederlandsubjectief ervaren gezondheidstoestandminder dan goed 17,2 19,7 19,8 18,6 20,8 19,5langdurige aandoeningenhoge bloeddruk 10,9 11,8 10,0 10,1 11,9 11,1migraine 10,6 10,4 13,8 11,7 15,3 12,1astma, chronische bronchitis, CARA 7,3 8,4 11,1 8,0 8,5 7,6gewrichtsslijtage 9,5 10,2 10,7 8,1 10,5 9,7suikerziekte totaal 4,3 2,8 4,4 2,9 3,8 3,5suikerziekte type 1 (met gebruik insuline) 1,2 0,3 1,0 0,5 0,5 0,7suikerziekte type 2 (overig) 3,1 2,5 3,4 2,4 3,3 2,8rugaandoening 8,4 9,4 9,1 8,1 9,3 8,8ooit beroerte gehad 1,8 1,4 1,7 1,2 2,1 1,8ooit hartinfarct gehad 1,8 2,6 2,2 1,8 2,1 2,3mental health inventory 8,7 10,2 14,9 9,5 13,3 10,0malaiseklachtenminstens 1 malaiseklacht 70,2 73,3 72,8 75,3 74,7 71,6moeheid 46,6 44,0 48,4 48,4 51,7 44,8slapeloosheid 22,2 24,3 26,1 22,3 25,7 22,2bron: CBSMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

118 Gezondheid en welzijn6.2.3 Leefstijl naar GGD-regio’s, periodegemiddelde 2004-2007 (procenten)GGDGGDZaan- GGD Gooi enstreek- Kenne- Vecht- GGD GGDWaterland merland streek Flevoland Amsterdam Nederlandroken 12 jaar of ouderrokers 29,9 29,1 29,6 27,1 32,0 29,3rokers man 33,4 35,4 34,2 28,6 38,6 33,2rokers vrouw 26,3 22,9 25,2 25,4 26,1 25,5zware rokers onder bevolking 7,1 8,5 7,3 7,6 8,1 7,3zware rokers onder bevolking man 7,9 12,3 9,8 9,7 10,3 8,6zware rokers onder bevolking vrouw 6,3 4,9 4,8 5,3 6,1 6,0alcoholgebruik 12 jaar of ouderdrinkt nooit alcohol 17,6 17,1 16,6 20,1 17,7 19,0zware of overmatige drinker 18,1 20,5 19,3 16,5 18,5 18,1lichamelijke activiteit 12 jaar of oudervoldoen aan norm gezond bewegen 56,3 54,8 57,4 49,9 50,6 54,4onder- en overgewicht 20 jaar of ouderondergewicht 1,5 1,4 2,4 1,5 2,0 1,7normaal gewicht 50,6 53,6 53,6 45,6 56,5 52,4overgewicht totaal 47,9 45,0 44,0 52,8 41,5 45,9matig overgewicht 35,6 34,8 35,0 38,4 34,4 34,9ernstig overgewicht 12,3 10,2 9,0 14,5 7,1 11,0overgewicht man totaal 53,7 50,3 51,3 53,3 46,5 51,0matig overgewicht man 40,4 40,3 42,1 42,7 41,2 41,1ernstig overgewicht man 13,4 10,0 9,2 10,6 5,3 9,9overgewicht vrouw totaal 42,2 39,7 36,8 52,3 36,8 40,8matig overgewicht vrouw 30,9 29,3 27,9 33,5 28,1 28,7ernstig overgewicht vrouw 11,3 10,4 8,9 18,8 8,7 12,1gebitsprothesen 16 jaar of oudergeen gebitsprothese 69,2 68,5 62,5 69,5 70,9 67,8kunstgebit boven en onder 12,0 11,4 11,7 11,2 10,5 13,2bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

1197OnderwijsBasisonderwijsIn totaal zitten er in 2008/’09 198.764 leerlingen in het basisonderwijs in deMetropoolregio Amsterdam, dit is bijna een procent meer dan in het schooljaar2007/’08. Een derde van de basisschoolleerlingen gaat in Amsterdam naarschool. In het speciaal basisonderwijs zitten 13.281 leerlingen. Niet in elkegemeente is een school voor speciaal basisonderwijs; 38% van hen zit op schoolin Amsterdam en 13% in Haarlem.Voortgezet onderwijsIn 2008/’09 zitten er 114.802 leerlingen in de Metropoolregio in het voortgezetonderwijs. Dit is een procent minder dan in 2007/’08, alleen in Almere zitten erin 2008/’09 meer kinderen in het voortgezet onderwijs. In de Metropoolregiois zowel aan de bovenkant als aan de onderkant van het voortgezet onderwijshet aandeel leerlingen oververtegenwoordigd. Ruim een kwart van de leerlingen(26%) volgt vwo, dit is meer dan het landelijk gemiddelde van 23%. Het aandeelvmbo-leerlingen ligt met een aandeel van 26% iets onder het landelijke gemiddeldevan 29%. In de Metropoolregio is echter het aandeel lwoo-leerlingen 1met 12% hoger dan het landelijke gemiddelde van 10,5%.7Niet-westerse allochtonen op het VMBO en op het HAVO/VWO/AVO (gemengdebrugklassen), 2008/’09 (procenten)NederlandMetropoolregio AmsterdamAmsterdamAlmereZaanstreekagglomeratie HaarlemHet Gooi en VechtstreekAmstel-MeerlandenWaterland +IJmond%0 10 20 30 40 50 60 70 80VMBO AVO/HAVO/VWObron: CBSMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

120 OnderwijsMBO-leerlingen die een BOL- of BBL-opleiding volgen, 2008/’09 (procenten)AmsterdamAlmereAmstel-MeerlandenHet Gooi en Vechtstreekagglomeratie HaarlemZaanstreekWaterland +IJmondMetropoolregio AmsterdamNederland%0 20 40 60 80 100BOLBBLbron: CBSIn het algemeen is het percentage leerlingen van allochtone herkomst op hetvmbo hoger dan op de havo en het vwo en de gemengde brugklassen (avo).In sommige gemeenten in de Metropoolregio is dit verschil echter groterdan in andere gemeenten. In Amsterdam is 71% van de leerlingen op hetvmbo van allochtone herkomst, op het avo/havo/vwo is dit 50%. In bijvoorbeeldAlmere is dit verschil veel kleiner: 34% van de leerlingen op hetvmbo is van allochtone herkomst, 30% van de avo-/havo-/vwo-leerlingen.In het algemeen is dit verschil in de Metropoolregio groter dan gemiddeld inNederland (vmbo Metropoolregio: 36%, Nederland 18%; avo/havo/vwoMetropoolregio: 25%, Nederland: 14%).BeroepsonderwijsTen opzichte van 2007/’08 is het aantal mbo-leerlingen in de Metropoolregiogedaald met een procent. Van de 59.060 mbo-leerlingen in 2008/’09 woont eenderde (34%) in Amsterdam, 13% in Almere en 12% in Amstel-Meerlanden. Ophet mbo is het mogelijk om de studie te combineren met verschillende stages bijbedrijven (de beroepsopleidende leerweg, bol). Een andere mogelijkheid is omwerk en school te combineren; een leerling werkt dan vier dagen in de week bijeen bedrijf of organisatie en gaat een dag naar school (de beroepsbegeleidendeleerweg, bbl). Ten opzichte van 2007/’08 was er een groei van 4% in debbl-opleidingen en een krimp van 4% in de bol-opleidingen. In de grotesteden van de Metropoolregio (Amsterdam en Almere) zijn de bol-opleidingenpopulairder dan in de rest van de regio. In deze steden doet bijna driekwart vanFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Onderwijs 121de mbo-leerlingen (73%-74%) een bol-opleiding tegenover minder dan tweederde in de rest van de regio (60%-67%).Hoger onderwijsDe twee universiteiten en de meeste hbo-opleidingen in de regio bevinden zichin Amsterdam, er zijn ook hbo-opleidingen in Almere, Haarlem, Zaanstad enDiemen. Niet alle studenten wonen in deze steden. In de hele regio is er namelijksprake van een toename van het aantal hbo- en wo-studenten. In het schooljaar2002/’03 woonden er ruim 66.000 studenten in de Metropoolregio, in hetschooljaar 2008/’09 zijn het er ruim 88.000, dit is een stijging van 33%.In Almere was de stijging zelfs bijna 50%. In heel Nederland was in dezelfdeperiode de stijging 20%. Haarlem en Het Gooi en Vechtstreek blijven achter bijhet regionale en het landelijke gemiddelde.In IJmond, Amstel-Meerlanden en Waterland + was de stijging van het aandeelhbo-studenten duidelijk sterker dan de stijging van het aandeel wo-studenten.In Haarlem was juist de stijging van het aandeel wo-studenten hoger dan hetaandeel hbo-studenten.7In het schooljaar 2009/’10 is er een landelijke groei van de instroom van hetaantal studenten op universiteiten van 12% en op de hogescholen een groei van6,3% ten opzichte van het aantal nieuwe studenten (instroom) in 2008/’09. 2Hoe deze cijfers voor de Metropoolregio zijn is momenteel niet bekend.Groei studenten hoger onderwijs, 2002/’03-2008/’09 (indexcijfers; 2002/’03=100)16015014013012011010090802002/’032003/’042004/’052005/’062006/’072007/’082008/’09AlmereAmsterdamIJmondAmstel-Meerlanden Waterland + Zaanstreekagglomeratie HaarlemHet Gooi en VechtstreekMetropoolregio Amsterdam Nederlandbron: CBS1 VMBO-leerlingen met leerwegondersteuning.2 Bron: VSNU en HBO-raad.Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

122 Onderwijs7.1.1 Leerlingen in het basisonderwijs en speciaal onderwijs naar geslacht, 2007/’08-2008/’09basisonderwijsspeciaal onderwijsmannen vrouwen mannen vrouwengemeente/subregio 2007/’08 2008/’09 2007/’08 2008/’09 2007/’08 2008/’09 2007/’08 2008/’09Wormerland 860 841 835 822 – – – –Zaanstad 6806 6848 6670 6772 560 541 281 243Zaanstreek 7666 7689 7505 7594 560 541 281 243Beverwijk 1722 1804 1651 1685 536 519 295 287Heemskerk 1659 1585 1608 1607 20 21 5 12Uitgeest 779 768 668 655 – – – –Velsen 3362 3290 3205 3074 242 266 78 73IJmond 7522 7447 7132 7021 798 806 378 372Bennebroek 305 325 305 285 – – – –Bloemendaal 1478 1458 1465 1488 22 24 11 9Haarlem 5972 5984 5863 5896 1137 1194 533 533Haarlemmerliede en Spaarnwoude 404 388 347 335 – – – –Heemstede 1209 1225 1150 1127 – – – –Zandvoort 584 573 544 547 – – – –agglomeratie Haarlem 9952 9953 9674 9678 1159 1218 544 542Aalsmeer 1281 1402 1261 1369 – – – –Amstelveen 3143 3136 3034 3051 127 137 88 74Diemen 1161 1126 1172 1127 – – – –Haarlemmermeer 7755 7909 7335 7457 395 381 232 245Ouder-Amstel 823 832 757 764 70 77 16 14Uithoorn 1512 1506 1422 1454 125 120 66 60Amstel-Meerlanden 15675 15911 14981 15222 717 715 402 393Blaricum 540 573 531 521 – – – –Bussum 1839 1856 1797 1857 60 58 44 42Hilversum 3802 3866 3659 3739 610 614 330 335Huizen 1868 1892 1794 1808 292 289 175 177Laren 505 511 487 502 – – – –Muiden 441 426 456 449 – – – –Naarden 872 878 866 856 – – – –Weesp 591 605 588 611 – – – –Wijdemeren 1248 1242 1193 1184 – – – –Het Gooi en Vechtstreek 11706 11849 11371 11527 962 961 549 554Almere 10894 10827 10659 10657 781 777 276 278Beemster 425 412 403 388 – – – –Edam-Volendam 1544 1533 1499 1520 95 95 51 49Landsmeer 525 521 600 577 – – – –Oostzaan 526 514 539 539 – – – –Purmerend 3835 3805 3690 3627 460 481 162 152Waterland 852 836 733 750 – – – –Zeevang 374 352 320 319 – – – –Waterland + 8081 7973 7784 7720 555 576 213 201Amsterdam 28492 28843 28436 28853 3730 3630 1520 1474Metropoolregio Amsterdam 99988 100492 97542 98272 9262 9224 4163 4057Nederland 786772 785937 765318 766957 75686 76448 33904 33871bron: CFIFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Onderwijs 1237.2.1 Scholen en leerlingen in het voortgezet onderwijs naar soort onderwijs, 2008/’09leerlingengemengdebrug-praktijkgemeente/subregioscholen klassen LWOO VMBO HAVO onderwijs VWO totaalWormerland – – – – – – – –Zaanstad 8 1376 1253 3124 1242 345 1354 8694Zaanstreek 8 1376 1253 3124 1242 345 1354 8694Beverwijk 1 242 – – 657 – 458 1357Heemskerk 2 85 435 1062 – 155 – 1737Uitgeest – – – – – – – –Velsen 4 552 573 1141 356 86 932 3640IJmond 7 879 1008 2203 1013 241 1390 6734Bennebroek – – – – – – – –Bloemendaal 3 102 – 617 158 – 289 1166Haarlem 13 1745 1302 2056 2375 238 3298 11014Haarlemmerliede enSpaarnwoude – – – – – – – –Heemstede 2 – – 451 – – 1318 1769Zandvoort 1 – 29 150 – – – 179agglomeratie Haarlem 19 1847 1331 3274 2533 238 4905 14128Aalsmeer 1 1058 359 730 1040 – 2081 5268Amstelveen 4 – 315 609 – – – 924Diemen – – – – – – – –Haarlemmermeer 6 992 465 1739 1571 316 1128 6211Ouder-Amstel – – – – – – – –Uithoorn 2 260 344 584 566 – 713 2467Amstel-Meerlanden 13 2310 1483 3662 3177 316 3922 14870Blaricum – – – – – – – –Bussum 4 646 146 483 772 – 1791 3838Hilversum 5 1340 269 1484 1163 205 2274 6735Huizen 2 602 – 435 698 – 537 2272Laren 2 434 389 631 99 – 301 1854Muiden – – – – – – – –Naarden 2 94 152 373 – – – 619Weesp 1 136 – 551 285 – 361 1333Wijdemeren – – – – – – – –Het Gooi en Vechtstreek 16 3252 956 3957 3017 205 5264 16651Almere 7 2395 1817 3268 1897 570 2411 12358Beemster – – – – – – – –Edam-Volendam 2 650 332 851 202 – 177 2212Landsmeer – – – – – – – –Oostzaan – – – – – – – –Purmerend 1 418 345 1412 1311 221 991 4698Waterland 1 66 2 88 – – – 156Zeevang – – – – – – – –Waterland + 4 1134 679 2351 1513 221 1168 7066Amsterdam 36 5785 5274 7495 4897 1426 9424 34301Metropoolregio Amsterdam 110 18978 13801 29334 19289 3562 29838 114802Nederland 660 146248 98903 273329 172674 26942 216894 934990bron: CFI7Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

124 Onderwijs7.2.2 Leerlingen voortgezet onderwijs naar woongemeente, 2008/’09 1 )AVO VMBO-bk VMBO-gt HAVO VWO praktijkgemeente/subregioleerj. 1-3 leerj. 3-4 leerj. 3-4 leerj. 3-5 leerj. 3-6 onderwijs totaalWormerland 403 121 127 153 138 30 972Zaanstad 3144 1115 964 1022 955 303 7503Zaanstreek 3547 1236 1091 1175 1093 333 8475Beverwijk 780 318 239 234 218 56 1845Heemskerk 931 319 312 355 323 61 2301Uitgeest 349 86 90 139 120 20 804Velsen 1891 512 485 524 760 86 4258IJmond 3951 1235 1126 1252 1421 223 9208Bennebroek 145 13 45 54 82 1 340Bloemendaal 484 25 82 189 450 3 1233Haarlem 2988 727 802 1083 1507 188 7295Haarlemmerliede en Spaarnwoude 174 33 48 54 79 8 396Heemstede 674 52 143 262 545 17 1693Zandvoort 340 59 139 126 118 9 791agglomeratie Haarlem 4805 909 1259 1768 2781 226 11748Aalsmeer 686 153 157 273 286 35 1590Amstelveen 1718 217 319 645 1256 49 4204Diemen 599 120 115 231 310 18 1393Haarlemmermeer 3551 773 858 1513 1436 182 8313Ouder-Amstel 317 55 39 125 218 14 768Uithoorn 722 176 157 308 308 44 1715Amstel-Meerlanden 7593 1494 1645 3095 3814 342 17983Blaricum 258 36 53 103 163 2 615Bussum 782 100 176 298 585 18 1959Hilversum 1943 299 489 654 1129 85 4599Huizen 1053 214 311 547 572 29 2726Laren 341 43 48 86 201 6 725Muiden 166 37 33 70 107 5 418Naarden 496 54 117 177 391 2 1237Weesp 344 99 72 117 176 33 841Wijdemeren 608 99 181 268 327 9 1492Het Gooi en Vechtstreek 5991 981 1480 2320 3651 189 14612Almere 5493 1860 1168 1630 1803 581 12535Beemster 236 46 57 104 94 12 549Edam-Volendam 858 165 193 239 234 21 1710Landsmeer 270 39 92 99 115 7 622Oostzaan 240 75 61 88 97 16 577Purmerend 1922 634 567 725 610 149 4607Waterland 444 113 116 176 213 9 1071Zeevang 196 53 44 87 64 7 451Waterland + 4166 1125 1130 1518 1427 221 9587Amsterdam 13305 4553 2772 3665 5648 1395 31338Metropoolregio Amsterdam 48851 13393 11671 16423 21638 3510 115486Nederland 385555 110007 102222 145551 164697 26938 9349701 ) Voorlopige cijfers. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Onderwijs 1257.2.3 Leerlingen middelbaar beroepsonderwijs naar woongemeente, 2007/’08-2008/’092007/’08 2008/’09 1 )gemeente/subregio BOL BBL BOL BBLWormerland 327 182 334 195Zaanstad 3018 1607 2962 1632Zaanstreek 3345 1789 3296 1827Beverwijk 699 525 704 528Heemskerk 840 512 890 545Uitgeest 222 132 208 131Velsen 1182 920 1242 840IJmond 2943 2089 3044 2044Bennebroek 51 26 66 30Bloemendaal 128 52 128 54Haarlem 2188 1160 2110 1248Haarlemmerliede en Spaarnwoude 110 52 115 59Heemstede 271 100 260 105Zandvoort 246 108 239 118agglomeratie Haarlem 2994 1498 2918 1614Aalsmeer 444 171 454 224Amstelveen 809 340 776 395Diemen 512 144 498 161Haarlemmermeer 2602 1171 2489 1220Ouder-Amstel 157 76 161 80Uithoorn 445 190 426 245Amstel-Meerlanden 4969 2092 4804 2325Blaricum 114 45 101 41Bussum 338 184 330 185Hilversum 1159 632 1135 641Huizen 843 391 783 452Laren 72 34 80 42Muiden 103 40 82 38Naarden 154 61 148 75Weesp 336 147 320 150Wijdemeren 302 177 288 180Het Gooi en Vechtstreek 3421 1711 3267 1804Almere 5656 1988 5557 2104Beemster 144 96 146 89Edam-Volendam 348 287 336 270Landsmeer 199 92 191 88Oostzaan 171 90 158 96Purmerend 1737 840 1734 937Waterland 319 168 299 158Zeevang 96 52 104 49Waterland + 3014 1625 2968 1687Amsterdam 15635 5056 14641 5160Metropoolregio Amsterdam 41977 17848 40495 18565Nederland 351354 161904 342550 1720441 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS7Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

126 Onderwijs7.2.4 Leerlingen voortgezet onderwijs naar woongemeente en herkomstgroepering, 2008/’09 (procenten) 1 )VMBOAVO/VWO/HAVOniet-nietwestersewesterse westerse westersealloch- alloch- autoch- totaal alloch- alloch- autoch- totaalgemeente/subregio tonen tonen tonen abs. tonen tonen tonen abs.Wormerland 9 7 83 248 5 3 91 724Zaanstad 27 6 67 2079 22 7 71 5424Zaanstreek 25 6 68 2327 20 7 73 6148Beverwijk 17 6 76 557 17 7 76 1288Heemskerk 13 8 78 631 10 8 82 1670Uitgeest 5 5 90 176 7 5 87 628Velsen 10 6 84 997 9 7 84 3261IJmond 12 7 81 2361 11 7 82 6847Bennebroek 9 14 78 58 5 10 85 282Bloemendaal 4 15 81 107 6 11 83 1126Haarlem 27 6 67 1529 17 8 74 5766Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 5 7 88 81 4 6 90 315Heemstede 9 11 79 195 6 13 81 1498Zandvoort 10 8 81 198 10 10 80 593agglomeratie Haarlem 21 7 71 2168 13 9 78 9580Aalsmeer 10 7 83 310 10 7 83 1280Amstelveen 22 11 67 536 15 14 71 3668Diemen 38 6 56 235 26 9 65 1158Haarlemmermeer 17 7 75 1631 14 9 77 6682Ouder-Amstel 12 5 82 94 10 10 79 674Uithoorn 11 8 81 333 11 9 80 1382Amstel-Meerlanden 18 8 74 3139 14 10 75 14844Blaricum 15 8 78 89 8 9 83 526Bussum 14 5 80 276 9 11 80 1683Hilversum 22 6 72 788 14 10 76 3811Huizen 19 6 75 525 11 9 81 2201Laren 7 9 71 91 7 10 80 634Muiden 16 7 77 70 6 9 85 348Naarden 18 8 73 171 9 10 81 1066Weesp 32 8 60 171 18 6 76 670Wijdemeren 4 3 93 280 4 8 88 1212Het Gooi en Vechtstreek 18 6 75 2461 11 9 80 12151Almere 34 7 59 3028 30 9 61 9507Beemster 3 5 92 103 3 4 92 446Edam-Volendam 7 2 91 358 5 3 92 1352Landsmeer 5 5 89 131 8 5 86 491Oostzaan 4 5 91 136 7 4 88 441Purmerend 23 5 71 1201 20 7 73 3406Waterland 6 2 92 229 5 6 90 842Zeevang 6 7 87 97 4 5 91 354Waterland + 15 5 80 2255 12 6 82 7332Amsterdam 71 5 22 7325 50 10 39 24013Metropoolregio Amsterdam 36 6 58 25064 25 9 66 90422Nederland 18 6 76 212229 14 7 79 7227411 ) Voorlopige cijfers. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Onderwijs 1277.2.5 Geslaagden voortgezet onderwijs naar woongemeente, 2007/’08 1 )gemeente/subregio VMBO-bk VMBO-gt HAVO VWO MBOWormerland 61 56 33 25 155Zaanstad 494 424 260 192 1379Zaanstreek 555 480 293 217 1534Beverwijk 131 96 94 43 377Heemskerk 167 177 100 62 394Uitgeest 33 32 33 23 106Velsen 233 219 171 121 590IJmond 564 524 398 249 1467Bennebroek 10 24 15 20 22Bloemendaal 10 37 53 98 53Haarlem 295 363 307 316 1015Haarlemmerliede en Spaarnwoude 20 17 22 19 50Heemstede 23 73 74 123 106Zandvoort 27 58 32 24 108agglomeratie Haarlem 385 572 503 600 1354Aalsmeer 73 105 67 47 179Amstelveen 103 155 177 227 363Diemen 69 44 54 69 184Haarlemmermeer 387 432 414 321 1110Ouder-Amstel 16 30 48 46 70Uithoorn 85 70 70 54 196Amstel-Meerlanden 733 836 830 764 2102Blaricum 9 21 26 31 45Bussum 45 65 97 113 165Hilversum 118 200 222 226 563Huizen 110 138 161 112 364Laren 20 23 33 37 30Muiden 12 18 25 20 45Naarden 19 46 39 82 55Weesp 56 47 39 42 162Wijdemeren 43 72 84 65 153Het Gooi en Vechtstreek 432 630 726 728 1582Almere 945 573 456 322 2293Beemster 28 17 24 13 78Edam-Volendam 104 76 66 66 217Landsmeer 16 45 32 21 87Oostzaan 22 27 20 24 83Purmerend 298 263 175 103 816Waterland 50 59 66 40 147Zeevang 26 21 18 12 46Waterland + 544 508 401 279 1474Amsterdam 2036 1201 1042 1061 6132Metropoolregio Amsterdam 6194 5324 4649 4220 17938Nederland 51349 48032 41371 32398 1558041 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS7Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

128 Onderwijs7.3.1 Studenten hoger onderwijs naar woongemeente, 2007/’08-2008/’092007/’08 2008/’09 1 )hoger weten- hoger wetenberoeps-schappelijk beroeps- schappelijkgemeente/subregio onderwijs onderwijs onderwijs onderwijsWormerland 225 87 234 97Zaanstad 2513 1037 2508 1043Zaanstreek 2738 1124 2742 1140Beverwijk 603 214 662 222Heemskerk 731 255 722 249Uitgeest 286 84 282 91Velsen 1051 429 1124 464IJmond 2671 982 2790 1026Bennebroek 48 42 68 41Bloemendaal 231 184 247 209Haarlem 3487 1572 3545 1656Haarlemmerliede en Spaarnwoude 112 59 123 57Heemstede 371 262 374 259Zandvoort 196 97 195 88agglomeratie Haarlem 4445 2216 4552 2310Aalsmeer 361 148 389 173Amstelveen 1720 2668 1665 2759Diemen 798 535 982 684Haarlemmermeer 2603 1125 2706 1198Ouder-Amstel 241 184 260 212Uithoorn 415 182 434 201Amstel-Meerlanden 6138 4842 6436 5227Blaricum 134 74 119 75Bussum 455 257 437 260Hilversum 1614 685 1684 804Huizen 852 321 812 324Laren 111 75 128 70Muiden 77 47 86 35Naarden 213 134 216 154Weesp 325 149 329 160Wijdemeren 329 136 340 136Het Gooi en Vechtstreek 4110 1878 4151 2018Almere 4025 1321 4097 1463Beemster 132 67 158 67Edam-Volendam 397 250 423 255Landsmeer 183 73 190 74Oostzaan 137 41 140 53Purmerend 1454 502 1534 514Waterland 338 147 349 141Zeevang 78 44 92 46Waterland + 2719 1124 2886 1150Amsterdam 20468 24159 21272 25585Metropoolregio Amsterdam 47314 37646 48926 39919Nederland 374377 212728 383696 2203471 ) Voorlopige cijfers. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Onderwijs 1297.3.2 Studenten hoger beroepsonderwijs naar woongemeente en herkomstgroepering, 2008/’09 (procenten) 1 )nietwestersewestersealloch- alloch- autoch- totaalgemeente/subregio tonen tonen tonen (abs.)Wormerland 7 4 89 234Zaanstad 24 8 68 2508Zaanstreek 23 8 70 2742Beverwijk 15 10 75 662Heemskerk 8 7 85 722Uitgeest 4 6 90 282Velsen 10 7 83 1124IJmond 10 8 82 2790Bennebroek 6 4 90 68Bloemendaal 6 11 83 247Haarlem 14 11 75 3545Haarlemmerliede en Spaarnwoude 9 4 87 123Heemstede 9 10 81 374Zandvoort 12 10 78 195agglomeratie Haarlem 13 10 77 4552Aalsmeer 10 9 80 389Amstelveen 27 14 59 1665Diemen 41 20 39 982Haarlemmermeer 21 9 70 2706Ouder-Amstel 12 12 77 260Uithoorn 15 10 75 434Amstel-Meerlanden 24 12 64 6436Blaricum 5 13 82 119Bussum 10 9 80 437Hilversum 13 9 79 1684Huizen 11 7 82 812Laren 4 7 89 128Muiden 9 10 80 86Naarden 12 12 76 216Weesp 17 9 75 329Wijdemeren 5 8 87 340Het Gooi en Vechtstreek 11 9 80 4151Almere 35 9 56 4097Beemster 1 6 92 158Edam-Volendam 4 2 93 423Landsmeer 7 7 86 190Oostzaan 9 10 81 140Purmerend 23 8 69 1534Waterland 5 9 86 349Zeevang 2 7 91 92Waterland + 15 7 78 2886Amsterdam 36 13 51 21272Metropoolregio Amsterdam 27 11 62 48926Nederland 14 9 75 3836961 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS7Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

130 Onderwijs7.3.3 Studenten wetenschappelijk onderwijs naar woongemeente en herkomstgroepering, 2008/’09(procenten) 1 )nietwestersewestersealloch- alloch- autoch- totaalgemeente/subregio tonen tonen tonen (abs.)Wormerland 5 7 88 97Zaanstad 22 10 68 1043Zaanstreek 20 10 70 1140Beverwijk 21 9 70 222Heemskerk 10 7 84 249Uitgeest 5 4 90 91Velsen 8 8 84 464IJmond 11 7 81 1026Bennebroek 2 7 90 41Bloemendaal 6 14 80 209Haarlem 13 12 75 1656Haarlemmerliede en Spaarnwoude 9 4 88 57Heemstede 9 16 75 259Zandvoort 7 14 80 88agglomeratie Haarlem 11 12 76 2310Aalsmeer 9 9 82 173Amstelveen 19 18 63 2759Diemen 26 13 61 684Haarlemmermeer 22 11 66 1198Ouder-Amstel 8 10 82 212Uithoorn 12 7 81 201Amstel-Meerlanden 20 15 65 5227Blaricum 5 5 89 75Bussum 7 17 76 260Hilversum 9 14 77 804Huizen 8 9 82 324Laren 6 17 77 70Muiden 20 – 80 35Naarden 12 12 77 154Weesp 10 11 79 160Wijdemeren 7 15 79 136Het Gooi en Vechtstreek 9 13 78 2018Almere 32 12 55 1463Beemster 9 3 88 67Edam-Volendam 5 4 92 255Landsmeer 9 14 77 74Oostzaan 8 2 91 53Purmerend 26 10 63 514Waterland 2 10 88 141Zeevang 4 7 89 46Waterland + 15 8 77 1150Amsterdam 16 16 68 25585Metropoolregio Amsterdam 17 15 69 39919Nederland 12 12 73 2203471 ) Voorlopige cijfers. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Onderwijs 1317.3.4 Geslaagden hoger onderwijs naar woongemeente, 2007/’08 1 )hoger beroepsonderw. wetenschappelijk onderwijsmaster/beroepsvervolg-fase/gemeente/subregio bachelor opleiding bachelor master doctoraal postmasterWormerland 29 2 16 6 1 –Zaanstad 382 25 107 95 28 20Zaanstreek 411 27 123 101 29 20Beverwijk 85 12 23 16 9 6Heemskerk 115 9 28 28 5 2Uitgeest 45 2 11 6 – –Velsen 172 14 38 36 7 4IJmond 417 37 100 86 21 12Bennebroek 5 – 3 5 1 –Bloemendaal 35 4 13 8 3 5Haarlem 602 40 161 167 34 21Haarlemmerliede en Spaarnwoude 14 – 6 3 1 –Heemstede 42 4 23 24 4 4Zandvoort 35 4 9 7 1 –agglomeratie Haarlem 733 52 215 214 44 30Aalsmeer 57 5 14 17 2 3Amstelveen 297 17 289 324 74 67Diemen 106 4 51 36 12 4Haarlemmermeer 368 28 105 86 23 19Ouder-Amstel 41 3 19 10 1 4Uithoorn 62 5 24 15 7 5Amstel-Meerlanden 931 62 502 488 119 102Blaricum 16 3 4 6 1 1Bussum 71 9 15 22 8 2Hilversum 246 16 52 61 10 8Huizen 132 10 38 23 5 5Laren 9 1 5 3 – 1Muiden 10 3 3 3 – 1Naarden 24 2 13 9 2 –Weesp 50 3 9 10 6 1Wijdemeren 42 2 16 12 1 –Het Gooi en Vechtstreek 600 49 155 149 33 19Almere 597 52 111 98 20 15Beemster 27 2 6 5 – 1Edam-Volendam 62 4 36 19 6 6Landsmeer 28 3 6 6 – 1Oostzaan 21 3 4 2 4 1Purmerend 199 15 39 48 9 7Waterland 58 9 26 18 2 2Zeevang 20 1 4 4 – –Waterland + 415 37 121 102 21 18Amsterdam 3315 195 2843 2770 841 514Metropoolregio Amsterdam 7419 511 4170 4008 1128 730Nederland 59878 4993 24597 23609 4661 31491 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS7Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

132Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

1338Verkeer en vervoerIn 2008 heeft de Stadsregio Amsterdam haar visie op het regionale openbaarvervoer (ov) voor de periode 2010-2030 vastgesteld in het document‘Regionaal ov als impuls voor de Metropoolregio Amsterdam’. Eén van deambities van de Stadsregio is dat het ov- en fietsaandeel in de totale mobiliteitin de periode 2010-2030 moet groeien. Gezien de toenemende aandachtvoor luchtkwaliteit en klimaatverandering en de groeiende mobiliteit in deNoordvleugel wordt een beter regionaal openbaar vervoer de topprioriteit in dekomende twee decennia. Op dit moment is het traject Schiphol-Amsterdam-Almere een van de drukste en snelst groeiende spoorcorridors van Nederland.Verwachte groei OV- en fietsgebruik rond AmsterdamMet het groeiende aantal banen zal ook het woon-werk- en zakelijk verkeermet name rond Amsterdam toenemen. Vooral woon-werkverplaatsingen enverplaatsingen in hoogstedelijke gebieden hebben een hoog ov-aandeel. Dedoelstelling van de Stadsregio is om het gezamenlijk spitsaandeel van fiets en ovte vergroten naar 70% in hoogstedelijke gebieden, waaronder Amsterdam. Opdit moment gebruikt 31% van alle mensen die een baan in Amsterdam hebben(inclusief Amsterdammers, bewoners van de Metropoolregio Amsterdam en8Hoofdvervoermiddel van en naar het werk in Amsterdam van pendelaars, 2008 (procenten)%100806040200ZaanstreekAmstel-MeerlandenWaterland + Amsterdam overigMetropoolregiooverigNederlandNederlandte voet/overigfiets/bromfietsOVauto/motorbron: CBS/bewerking O+SMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

134 Verkeer en vervoeroverige gebieden in Nederland) het ov om naar het werk te komen en 28% defiets. 1 In totaal komen er dagelijks 195.000 mensen van buiten Amsterdam omhier te werken.Van de regiobewoners die in Amsterdam werken, hebben Waterlandbewonershet hoogste ov-aandeel (49%), terwijl in Amstel-Meerlanden zowel defiets (22%) als de auto (58%) bovengemiddeld vaak worden gebruikt om inAmsterdam te komen werken. Het hoge autoaandeel in Amstel-Meerlanden iste verklaren door het relatief hoge autobezit van de bewoners (603 auto’s per1.000 inwoners). In de Metropoolregio als geheel ligt het autobezit op 473 auto’sper 1.000 inwoners. In Amsterdam is het autobezit het laagst met 290 auto’s per1.000 bewoners.Aantal verkeerslachtoffers in Metropoolregio in 2008 gedaaldIn 2008 werden in totaal 4.465 verkeersslachtoffers geregistreerd in deMetropoolregio, circa twee procent minder dan in 2007en een kwart minderdan vijf jaar geleden. Circa 38% van deze verkeersslachtoffers valt in Amsterdam.Hier is voor het tweede achtereenvolgende jaar sprake van een toename van hetaantal verkeersslachtoffers.In Amsterdam vallen 22 verkeersslachtoffers per 10.000 inwoners. Dit aantalligt hoger dan het gemiddelde voor de Metropoolregio (20 verkeersslachtoffersVerkeersslachtoffers per 10.000 inwoners (driejaarlijkse gemiddelde, oplopend gesorteerdop 2006-2008)454035302520151050AlmereZaanstreekHet Gooi enVechtstreekWaterland +agglomeratieHaarlemIJmondAmsterdamAmstel-MeerlandenMetropoolregioAmsterdamNederland2001-2003 2003-2005 2006-2008bron: VenW/RWS/DVS/CBS/bewerking O+SFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Verkeer en vervoer 135per 10.000 inwoners) en het landelijke gemiddelde (18 op 10.000). Maarvergeleken met vijf jaar geleden is het aantal verkeersslachtoffers in Amsterdambijna met een kwart gedaald, net als in de hele Metropoolregio.Zowel in de Metropoolregio (30%) als in Nederland (36%) vallen de meesteverkeersslachtoffers onder automobilisten. Maar in Amsterdam zijn fietsers(28%), gevolgd door bromfietsers (24%) de grootste groepen verkeersslachtoffers.Met 23% komen automobilisten pas op de derde plaats.1 Bron: CBS/bewerking O+S.8Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

136 Verkeer en vervoer8.1.1 Lengte van wegen naar beheerder en wegtype, 2008 (x 1 km)lengte van wegen beheerd doorgemeentew.v. onge- w.v. getotalescheiden scheiden watergemeente/subregioweglengte totaal rijbanen rijbanen schap provincie rijkWormerland 113 47 47 1 55 1 9Zaanstad 588 523 489 34 22 27 16Zaanstreek 701 570 536 35 77 28 25Beverwijk 177 168 163 5 – 0 9Heemskerk 195 188 186 2 0 – 7Uitgeest 87 48 48 1 27 4 7Velsen 336 310 292 18 – 10 15IJmond 795 714 689 26 27 14 38Bennebroek 20 20 19 1 – – –Bloemendaal 119 108 105 2 – 12 –Haarlem 433 424 399 25 – 8 1Haarlemmerliede en Spaarnwoude 81 64 63 1 – 1 15Heemstede 95 94 86 8 – 1 –Zandvoort 81 77 76 1 – 4 –agglomeratie Haarlem 829 787 748 38 – 26 16Aalsmeer 130 122 120 3 – 8 –Amstelveen 319 297 274 23 – 11 11Diemen 105 92 89 3 – – 12Haarlemmermeer 821 662 623 39 – 67 93Ouder-Amstel 126 95 90 5 – 3 28Uithoorn 134 126 125 1 – 8 –Amstel-Meerlanden 1635 1394 1321 74 – 97 144Blaricum 80 73 71 2 – 2 5Bussum 108 106 104 2 – 2 –Hilversum 336 317 305 12 – 6 12Huizen 187 182 171 11 – 2 2Laren 94 83 82 1 – 2 10Muiden 79 53 53 1 – – 25Naarden 122 105 98 7 – – 18Weesp 91 83 82 1 – 8 –Wijdemeren 144 126 126 1 – 17 –Het Gooi en Vechtstreek 1241 1128 1092 38 – 39 72Almere 1073 975 932 43 – 51 47Beemster 189 33 33 1 117 23 16Edam-Volendam 134 107 104 3 16 10 –Landsmeer 55 34 34 0 20 – 0Oostzaan 51 40 40 1 3 1 7Purmerend 276 252 236 16 16 6 3Waterland 176 63 63 0 79 34 –Zeevang 104 24 24 – 60 19 1Waterland + 985 553 534 21 311 93 27Amsterdam 1853 1714 1545 169 35 9 94Metropoolregio Amsterdam 9112 7835 7397 444 450 357 463Nederland 136135 116214 113167 3047 7022 7848 5050bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Verkeer en vervoer 1378.2.1 Geregistreerde motorvoertuigen, 1 januari 2008-2009personenauto’s bedrijfsauto’s motorrijwielengemeente/subregio 2008 2009 2008 2009 2008 2009Wormerland 6729 6867 1003 996 904 938Zaanstad 55745 56581 7908 7843 6012 6308Zaanstreek 62474 63448 8911 8839 6916 7246Beverwijk 15620 16240 2848 2923 1417 1475Heemskerk 15983 16236 1708 1714 1465 1525Uitgeest 5185 5387 809 799 568 585Velsen 28619 29008 3505 3544 3019 3119IJmond 65407 66871 8870 8980 6469 6704Bennebroek 1 ) 2456 120 168Bloemendaal 8597 11145 466 584 468 644Haarlem 58402 59532 6360 6350 4577 4639Haarlemmerliede en Spaarnwoude 2499 2572 524 510 317 330Heemstede 12031 12163 833 822 632 684Zandvoort 7350 7368 716 735 617 635agglomeratie Haarlem 88879 92780 8899 9001 6611 6932Aalsmeer 13098 13809 1982 2073 1091 1186Amstelveen 32700 33123 2399 2434 1874 1920Diemen 9188 9245 1272 1313 657 700Haarlemmermeer 117058 114512 21616 21278 5956 6197Ouder-Amstel 5618 5671 951 932 436 454Uithoorn 13142 13443 1855 1860 1188 1233Amstel-Meerlanden 190804 189803 30075 29890 11202 11690Blaricum 4941 4972 414 392 275 300Bussum 14165 14093 1116 1114 930 948Hilversum 40965 41483 6607 7036 2649 2718Huizen 19782 20134 2019 2078 1415 1466Laren 5937 6062 471 465 334 345Muiden 3112 3157 324 322 257 265Naarden 8500 8936 737 777 422 447Weesp 7211 7367 946 961 524 528Wijdemeren 12078 12214 1917 1981 978 1012Het Gooi en Vechtstreek 116691 118418 14551 15126 7784 8029Almere 201537 214910 32094 33943 5545 5908Beemster 3985 4091 1190 1217 508 538Edam-Volendam 9650 9857 2557 2655 557 566Landsmeer 4563 4602 629 633 469 496Oostzaan 4030 4070 620 600 485 541Purmerend 37164 38383 5078 5060 2828 2937Waterland 7107 7181 1034 1047 708 728Zeevang 2966 2964 632 637 413 417Waterland + 69465 71148 11740 11849 5968 6223Amsterdam 215586 219112 25243 25463 14765 15404Metropoolregio Amsterdam 1010843 1036490 140383 143091 65260 68136Nederland 7391903 7542331 1082523 1101432 585204 6056041 ) Met ingang van 1 januari gemeente Bloemendaal. bron: CBS8Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

138 Verkeer en vervoer8.3.1 Geregistreerde verkeersslachtoffers naar geslacht, 2004-2008gemeente/subregio 2004 2005 2006 2007 totaal mannen vrouwen onbekendWormerland 27 21 19 25 23 13 10 –Zaanstad 279 266 215 236 212 121 88 3Zaanstreek 306 287 234 261 235 134 98 3Beverwijk 112 111 98 110 100 45 55 –Heemskerk 69 50 58 63 68 39 28 1Uitgeest 26 31 21 22 17 9 8 –Velsen 84 97 91 110 130 73 56 1IJmond 291 289 268 305 315 166 147 2Bennebroek 1 ) 4 8 5 3Bloemendaal 2 ) 56 36 47 36 71 37 34 –Haarlem 332 307 213 274 277 143 134 –Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 43 161 13 25 26 17 9 –Heemstede 58 49 42 48 51 23 28 –Zandvoort 37 31 33 34 43 25 18 –agglomeratie Haarlem 530 592 353 420 468 245 223 –Aalsmeer 34 34 37 51 48 23 25 –Amstelveen 105 113 114 128 132 57 75 –Diemen 55 50 47 52 45 23 21 1Haarlemmermeer 585 585 556 587 661 419 242 –Ouder-Amstel 94 90 75 89 63 35 27 1Uithoorn 29 17 30 35 22 15 7 –Amstel-Meerlanden 902 889 859 942 971 572 397 2Blaricum 14 16 20 8 14 11 3 –Bussum 33 52 52 54 33 21 12 –Hilversum 141 134 148 137 145 67 76 2Huizen 46 61 64 53 35 24 11 –Laren 26 26 18 32 27 14 13 –Muiden 44 62 51 36 54 35 18 1Naarden 22 37 41 35 21 17 4 –Weesp 20 28 21 24 9 5 4 –Wijdemeren 30 32 27 38 34 17 17 –Het Gooi en Vechtstreek 376 448 442 417 372 211 158 3Almere 253 231 199 213 147 80 67 –Beemster 49 57 62 35 31 21 10 –Edam-Volendam 32 43 41 30 30 17 13 –Landsmeer 13 21 15 11 13 7 6 –Oostzaan 26 31 14 13 14 12 2 –Purmerend 180 165 136 143 137 62 75 –Waterland 62 45 29 48 35 21 14 –Zeevang 10 28 18 11 3 3 – –Waterland + 372 390 315 291 263 143 120 –Amsterdam 1510 1541 1449 1685 1694 990 698 6Metropoolregio Amsterdam 4540 4667 4119 4534 4465 2541 1908 16Nederland 34106 32578 29289 31059 28202 16025 11768 40920081 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal. bron: VenW/RWS/DVS2 ) Cijfers 2008 inclusief Bennebroek.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Verkeer en vervoer 1398.3.2 Geregistreerde verkeersslachtoffers naar gevolg, 2008gewondenopgenomeningemeente/subregio overleden ziekenhuis eerstehulp overig totaalWormerland 1 6 4 12 23Zaanstad 2 55 77 78 212Zaanstreek 3 61 81 90 235Beverwijk 6 30 30 34 100Heemskerk – 22 15 31 68Uitgeest – 4 7 6 17Velsen 3 44 45 38 130IJmond 9 100 97 109 315Bloemendaal 1 ) 3 18 23 27 71Haarlem 3 61 84 129 277Haarlemmerliede en Spaarnwoude – 9 7 10 26Heemstede 1 12 16 22 51Zandvoort – 10 16 17 43agglomeratie Haarlem 7 110 146 205 468Aalsmeer 2 15 20 11 48Amstelveen – 32 83 17 132Diemen – 5 25 15 45Haarlemmermeer 10 144 272 235 661Ouder-Amstel 1 11 31 20 63Uithoorn – 6 12 4 22Amstel-Meerlanden 13 213 443 302 971Blaricum – 5 5 4 14Bussum 1 9 16 7 33Hilversum 1 44 69 31 145Huizen – 10 15 10 35Laren – 5 11 11 27Muiden 1 3 26 24 54Naarden – 6 5 10 21Weesp 1 3 2 3 9Wijdemeren – 7 14 13 34Het Gooi en Vechtstreek 4 92 163 113 372Almere 2 32 79 34 147Beemster 3 15 8 5 31Edam-Volendam – 7 6 17 30Landsmeer – 3 6 4 13Oostzaan 2 4 3 5 14Purmerend 2 48 35 52 137Waterland 2 12 10 11 35Zeevang – 2 – 1 3Waterland + 9 91 68 95 263Amsterdam 13 408 854 419 1694Metropoolregio Amsterdam 60 1107 1931 1367 4465Nederland 677 9310 9295 8920 282021 ) Inclusief Bennebroek. bron: VenW/RWS/DVS8Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

140 Verkeer en vervoer8.3.3 Geregistreerde verkeersslachtoffers naar wijze van deelneming, 2008personen- brom- en voetgemeente/subregioauto fiets snorfiets fiets ganger overig totaalWormerland 9 – 5 5 1 3 23Zaanstad 52 17 79 47 10 7 212Zaanstreek 61 17 84 52 11 10 235Beverwijk 26 6 23 36 5 4 100Heemskerk 9 1 24 33 1 – 68Uitgeest 6 1 4 4 2 – 17Velsen 39 5 38 32 10 6 130IJmond 80 13 89 105 18 10 315Bloemendaal 1 ) 20 5 22 19 – 5 71Haarlem 61 13 81 99 11 12 277Haarlemmerliede en Spaarnwoude 12 1 7 4 – 2 26Heemstede 9 1 15 23 3 – 51Zandvoort 13 – 11 16 3 – 43agglomeratie Haarlem 115 20 136 161 17 19 468Aalsmeer 18 – 16 10 2 2 48Amstelveen 36 8 28 37 7 16 132Diemen 17 2 8 12 4 2 45Haarlemmermeer 298 36 147 111 14 55 661Ouder-Amstel 35 5 9 13 – 1 63Uithoorn 5 1 8 4 2 2 22Amstel-Meerlanden 409 52 216 187 29 78 971Blaricum 8 – 1 1 – 4 14Bussum 4 3 8 14 4 – 33Hilversum 33 8 35 57 8 4 145Huizen 5 3 5 14 6 2 35Laren 11 2 7 6 – 1 27Muiden 43 3 3 5 – – 54Naarden – 8 6 5 – 2 21Weesp 2 – 2 3 1 1 9Wijdemeren 12 2 9 8 1 2 34Het Gooi en Vechtstreek 118 29 76 113 20 16 372Almere 69 8 30 31 5 4 147Beemster 13 6 5 6 – 1 31Edam-Volendam 8 1 5 8 5 3 30Landsmeer – 1 6 3 3 – 13Oostzaan 4 5 1 4 – – 14Purmerend 48 5 39 33 10 2 137Waterland 13 8 4 8 2 – 35Zeevang 1 – 1 – – 1 3Waterland + 87 26 61 62 20 7 263Amsterdam 385 108 412 481 233 75 1694Metropoolregio Amsterdam 1324 273 1104 1192 353 219 4465Nederland 10149 1620 5707 7544 1555 1627 282021 ) Inclusief Bennebroek. bron: VenW/RWS/DVSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Verkeer en vervoer 1418.4.1 Goederenoverslag scheepvaart (x 1.000 ton), 2002-2006gemeente/subregio 2002 2003 2004 2005 2006 1 )Wormerland 345 64 72 70 339Zaanstad 3389 1849 3110 2732 3223Zaanstreek 3734 1913 3182 2802 3562Beverwijk 246 365 423 464 586Heemskerk – – – – –Uitgeest – – – – –Velsen 11923 8055 11081 11587 9191IJmond 12169 8420 11504 12051 9777Bennebroek – – – – –Bloemendaal – – – – –Haarlem 725 387 424 1131 803Haarlemmerliede en Spaarnwoude – – 47 65 62Heemstede – – – – –Zandvoort – – – – –agglomeratie Haarlem 725 387 471 1196 865Aalsmeer – 48 64 42 62Amstelveen – – – – –Diemen 656 143 93 85 82Haarlemmermeer 466 290 808 942 708Ouder-Amstel – – – – –Uithoorn 107 66 60 69 39Amstel-Meerlanden 1229 547 1025 1138 891Blaricum – – – – –Bussum – – – – –Hilversum 30 47 47 32 42Huizen 296 225 353 318 238Laren – – – – –Muiden 835 – 119 259 347Naarden – – – – –Weesp 24 1220 794 573 61Wijdemeren – – – – –Het Gooi en Vechtstreek 1185 1492 1313 1182 688Almere 816 3407 671 657 778Beemster – – – – –Edam-Volendam – – – 650 175Landsmeer – – – – –Oostzaan – – – – –Purmerend 191 31 211 – –Waterland 199 2686 68 – –Zeevang – – – – –Waterland + 390 2717 279 650 175Amsterdam 40227 33905 39048 41239 46130Metropoolregio Amsterdam 60475 52788 57493 60915 62866Nederland 380379 357284 383926 374194 3849111 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS8Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

142 Verkeer en vervoer8.4.2 Goederenoverslag scheepvaart naar soort (x 1.000 ton), 2006 1 )binnenlandse vaartinternationale vaartgemeente/subregio geladen gelost geladen gelostWormerland 8 323 0 8Zaanstad 968 1624 37 594Zaanstreek 976 1947 37 602Beverwijk 284 159 100 43Heemskerk – – – –Uitgeest – – – –Velsen 5152 581 2585 873IJmond 5436 740 2685 916Bennebroek – – – –Bloemendaal – – – –Haarlem 517 276 6 4Haarlemmerliede en Spaarnwoude 2 1 60 –Heemstede – – – –Zandvoort – – – –agglomeratie Haarlem 519 277 66 4Aalsmeer 7 31 0 24Amstelveen – – – –Diemen 9 64 – 8Haarlemmermeer 35 521 3 149Ouder-Amstel – – – –Uithoorn 27 7 1 4Amstel-Meerlanden 78 623 4 185Blaricum – – – –Bussum – – – –Hilversum – 42 – –Huizen 2 220 – 17Laren – – – –Muiden 345 2 – –Naarden – – – –Weesp 2 59 – 1Wijdemeren – – – –Het Gooi en Vechtstreek 349 323 – 18Almere 218 535 5 19Beemster – – – –Edam-Volendam 85 82 – 8Landsmeer – – – –Oostzaan – – – –Purmerend – – – –Waterland – – – –Zeevang – – – –Waterland + 85 82 – 8Amsterdam 13770 11512 14904 5944Metropoolregio Amsterdam 21431 16039 17701 7696Nederland 97451 97451 125605 644041 ) Voorlopige cijfers. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Verkeer en vervoer 1438.4.3 Goederenoverslag scheepvaart naar product (x 1.000 ton), 2006 1 )land- vaste ertsen,bouw- en brandstof- metalen,voedings- fen, aard- metaal- ruweproducten, oliën en residuen mineralendieren en aardolie- en metalen en bouw- overigegemeente/subregio veevoeder producten halffabrik. materialen producten totaalWormerland 13 38 – 213 75 339Zaanstad 2247 4 47 112 813 3223Zaanstreek 2260 42 47 325 888 3562Beverwijk 22 11 114 53 386 586Heemskerk – – – – – –Uitgeest – – – – – –Velsen 20 1751 2427 4227 766 9191IJmond 42 1762 2541 4280 1152 9777Bennebroek – – – – – –Bloemendaal – – – – – –Haarlem 3 21 19 366 394 803Haarlemmerliede en Spaarnwoude 14 – – 1 47 62Heemstede – – – – – –Zandvoort – – – – – –agglomeratie Haarlem 17 21 19 367 441 865Aalsmeer 6 2 – 53 1 62Amstelveen – – – – – –Diemen – 8 – 73 1 82Haarlemmermeer 3 4 3 488 210 708Ouder-Amstel – – – – – –Uithoorn – 5 – 1 33 39Amstel-Meerlanden 9 19 3 615 245 891Blaricum – – – – – –Bussum – – – – – –Hilversum – – – 42 – 42Huizen – 1 – 236 1 238Laren – – – – – –Muiden – – – 347 – 347Naarden – – – – – –Weesp 2 1 – 57 1 61Wijdemeren – – – – – –Het Gooi en Vechtstreek 2 2 – 682 2 688Almere 2 1 3 764 8 778Beemster – – – – – –Edam-Volendam – 1 – 146 28 175Landsmeer – – – – – –Oostzaan – – – – – –Purmerend – – – – – –Waterland – – – – – –Zeevang – – – – – –Waterland + – 1 – 146 28 175Amsterdam 6772 22774 1234 7277 8073 46130Metropoolregio Amsterdam 9104 24622 3847 14456 10837 62866Nederland 32512 101197 44432 112427 94343 3849111 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS8Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

144Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

1459Natuur en milieuMet 440 km 2 water van de in totaal 1.800 km 2 is de Metropoolregio Amsterdamvergeleken met Nederland relatief ‘blauw’ (25% versus 19%). Het aandeelgrasland blijft met 21% (286 km 2 ) iets achter bij het landelijke cijfer (24%).Tegelijkertijd is de bevolkingdichtheid zeer hoog (1.593 mensen per km 2 , inNederland zijn dat er 488) met bovendien een relatief lage woningbezetting(2,17 tegenover 2,32 landelijk).Bovenstaande kenmerken van deze regio, waarin bovendien Schiphol een belangrijkespeler is, maakt dat het milieu en de natuur bijzondere aandacht verdienen.MilieuontwikkelingenIn vergelijking met Nederland laat de Metropoolregio gunstige ontwikkelingenzien op het terrein van mestproductie. De hoeveelheid dierlijke mest is tussen2003 en 2007 met 13% afgenomen, terwijl die in Nederland gelijk is gebleven.Hiermee samenhangend zijn de stikstofproductie (4%), maar ook de fosfaat-(5%) en kali-uitscheiding (3%) afgenomen, terwijl landelijk sprake is vantoenames van stikstofproductie (7% meer in vergelijking met 2003) en fosfaatuitscheiding(3% meer). De kali-uitscheiding, ten slotte, is landelijk iets minderhard afgenomen (2% minder).9Een vergelijking van de klachten over geluidshinder van Schiphol tussen deeerste drie kwartalen van 2007 en die van 2008 leert dat er sprake is van eenafname. Waren er in 2007 nog ruim 315.000 klachten in de eerste 9 maanden, in2008 was dat aantal gedaald naar 300.000. Opvallend genoeg is sprake van eenstijging in het tweede kwartaal, maar juist grote dalingen in het eerste en derdekwartaal. Deze afname komt door de daling in het aantal klachten per persoon:in 2007 waren dat er 100 per persoon, in 2008 nog maar 59. Het aantal klagersnam juist toe: in de eerste 10 maanden van 2008 hebben 1.250 mensen meergeklaagd (5.461) dan in heel 2007 (4.211).Bezoek recreatiegebiedenVolgens de cijfers is het aantal bezoeken van de recreatiegebieden in Noord-Holland toegenomen, in totaal met ongeveer 3% tussen 2006 en 2008: datjaar hebben er 11.668.000 bezoeken plaatsgevonden. Opvallend daarbij is deafname in het Twiske: van 1.389.000 bezoeken in 2006 naar 1.097.000 in 2008.Mogelijk heeft dit te maken met het sinds 2006 ingevoerde betaald parkeren.Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

146 Natuur en milieuWaardering voor de recreatiegebieden in en rond Amsterdam, 2008 (rapportcijfer)Noordzeekust7,7Spaarnwoude7,4Het Twiske7,6Waterland8Waterleidingduinen8,2Geuzenbos6,8IJmeerkustBrettenzone7,57,3Tuinen van West7DiemerbosAmsterdamse Bos7,37,8groengebied Amstelland7,7Goois Natuurreservaat8Vinkeveense Plassen7,5bron: DRO/O+SDe Dienst Ruimtelijke Ordening van de gemeente Amsterdam heeft samen metO+S in 2008 in het Grote Groenonderzoek het gebruik van het groen in en omde stad in kaart gebracht.Een belangrijke conclusie uit dat onderzoek is dat het bezoek aan parken engroene recreatiegebieden in en rond Amsterdam tussen 1996 en 2008 behoorlijkis gestegen (voor recreatiegebieden is dat gemiddeld 64%, het parkbezoek iszelfs nagenoeg verdubbeld). Niet alleen bezoeken méér Amsterdammers dezegebieden, ze doen dat ook steeds vaker. De meeste van de onderzochte recreatiegebiedenkregen een hoge waardering van gemiddeld 7,5 (variërend van 8,2 voorde Waterleidingduinen tot 6,8 voor het Geuzenbos).De Metropoolregio AmsterdamBelangrijke aspecten van het samenwerkingsverband MetropoolregioAmsterdam betreffen onder meer klimaat, zeespiegelrijzing, luchtkwaliteit,demografie, leefbaarheid, energie en duurzaamheid. In het kader van delandschapsontwikkeling heeft de regio voor elk van de tien onderscheidenFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Natuur en milieu 147landschapsgebieden een ontwikkelingsperspectief opgesteld, met daarinopgenomen diverse acties. Een greep uit de metropoolprojecten:• Tuinen van West. Doel is om de polders tussen Geuzenveld-Slotermeer enOsdorp, de ringvaart Haarlemmermeer en de Haarlemmervaart te ontwikkelentot een belangrijk uitloopgebied voor recreanten. Het nu nog overwegendagrarische gebied krijgt een nieuwe groene recreatieve bestemming.De boeren breiden hun activiteiten uit met ‘groene diensten’ en nieuwenatuurgebieden zorgen voor rust en ruimte. Ook de bereikbaarheid wordtverbeterd. Verder is er aandacht voor de uitbreiding van het watersysteemen het versterken van de ecologische structuur.• Integraal Landschapsplan Binnenduinrand. De Binnenduinrand is hetgebied tussen de duinen en het dichte verstedelijkte gebied. Door allerleioorzaken, waaronder versnipperd bezit, het stallen van caravans en toenamevan recreatieve ontwikkelingen dreigt verrommeling van het gebied. Verdergeldt dat Oost-Westverbindingen relatief schaars zijn, met als gevolg dat dehuidige wegen zwaar belast worden. Daarom is in dit project aandacht voorgoede verbindingen tussen het veenweidegebied (Haarlemmermeer groen/Spaarnwoude), de stad, de duinen en de kust. Door goede verbindingenwordt de recreatieve potentie van het westen van de metropoolregiovergroot.9• Realisering OostvaardersWold. Het landschap tussen Almere, Zeewoldeen Lelystad wordt nu gekenmerkt door zijn agrarische functie en heeft eengrootschalig open karakter. Door de groei van Almere en in mindere matede verdere ontwikkeling van luchthaven Lelystad neemt de druk op ditgebied de komende jaren toe. In OostvaardersWold wordt gewerkt aan deontwikkeling van een gebied van ongeveer 15.000 ha, waarin plaats is voornieuwe natuur, recreatiegebieden en waterelementen.Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

148 Natuur en milieu9.1.1 Oppervlakte, bevolkingsdichtheid, woningdichtheid en gemiddelde woningbezetting, 1 januari 2009bevolkings- woning- geopper-opper- dichtheid dichtheid middeldevlakte in vlakte in per km 2 per km 2 woninggemeente/subregioin km 2 km 2 land bevolking land woningen land bezettingWormerland 45.14 38.79 15900 410 6524 168 2,44Zaanstad 83.04 74.22 144055 1941 62466 842 2,31Zaanstreek 128.18 113.01 159955 1415 68990 610 2,32Beverwijk 20.38 18.58 38284 2060 16968 913 2,26Heemskerk 31.73 27.41 38485 1404 16417 599 2,34Uitgeest 22.31 19.18 12434 648 5061 264 2,46Velsen 63.03 44.71 67528 1510 29439 658 2,29IJmond 137.45 109.88 156731 1426 67885 618 2,31Bloemendaal 45.08 39.68 22069 556 8127 205 2,72Haarlem 32.12 29.32 148191 5054 69674 2376 2,13Haarlemmerliede en Spaarnwoude 21.08 19.25 5430 282 2168 113 2,50Heemstede 9.64 9.20 25680 2791 11262 1224 2,28Zandvoort 44.34 32.09 16607 518 8384 261 1,98agglomeratie Haarlem 152.26 129.54 217977 1683 100615 777 2,17Aalsmeer 32.24 20.58 28006 1361 11370 552 2,46Amstelveen 44.05 41.50 79768 1922 36967 891 2,16Diemen 14.03 12.02 24361 2027 10175 847 2,39Haarlemmermeer 185.28 179.17 142042 793 56854 317 2,50Ouder-Amstel 25.81 24.15 13107 543 5716 237 2,29Uithoorn 19.49 18.29 27660 1512 11921 652 2,32Amstel-Meerlanden 320.9 295.71 314944 1065 133003 450 2,37Blaricum 15.58 11.13 8987 807 3981 358 2,26Bussum 8.11 8.06 31979 3968 14627 1815 2,19Hilversum 46.24 45.57 84422 1853 38746 850 2,18Huizen 23.28 15.78 42040 2664 18197 1153 2,31Laren 12.39 12.22 11585 948 4917 402 2,36Muiden 36.51 14.45 6561 454 2762 191 2,38Naarden 32.89 21.39 16998 795 7440 348 2,28Weesp 21.88 20.55 17577 855 8262 402 2,13Wijdemeren 76.55 48.09 23327 485 9730 202 2,40Het Gooi en Vechtstreek 273.43 197.24 243476 1234 108662 551 2,24Almere 248.77 130.33 185746 1425 72373 555 2,57Beemster 72.08 70.61 8564 121 3381 48 2,53Edam-Volendam 24.78 16.29 28483 1748 11367 698 2,51Landsmeer 26.49 22.57 10139 449 4294 190 2,36Oostzaan 16.13 11.49 9201 801 3776 329 2,44Purmerend 24.56 23.62 78862 3339 33781 1430 2,33Waterland 115.64 52.12 16954 325 7043 135 2,41Zeevang 55.23 38.18 6297 165 2471 65 2,55Waterland + 334.91 234.88 158500 675 66113 281 2,40Amsterdam 219.44 166.29 755605 4544 390913 2351 1,93Metropoolregio Amsterdam 1815.34 1376.88 2192934 1593 1008554 732 2,17Nederland 41543.07 33756.17 16485787 488 7106564 211 2,32bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Natuur en milieu 1499.2.1 Graasdieren, oppervlakte grasland en bedrijven met graasdieren of grasland, 2008bedrijvenmet graaspaardenmelk- en vlees- en grasland dieren ofgemeente/subregio en pony’s fokvee weidevee schapen geiten opp. (ha) graslandWormerland 286 3942 769 4640 45 2243.61 89Zaanstad 256 4427 236 3074 953 2392.50 89Zaanstreek 542 8369 1005 7714 998 4636.11 178Beverwijk 95 10 47 109 – 33.31 6Heemskerk 106 211 21 321 – 188.69 12Uitgeest 81 2701 174 2500 20 1111.93 39Velsen 477 228 198 438 10 349.13 18IJmond 759 3150 440 3368 30 1683.06 75Bloemendaal 1 ) 143 180 365 569 1 218.22 9Haarlem 90 275 2 415 142 195.02 14Haarlemmerliede en Spaarnwoude 49 899 779 762 3 919.23 20Heemstede 52 152 – 71 – 87.21 7Zandvoort 84 – – – – – 2agglomeratie Haarlem 418 1506 1146 1817 146 1419.68 52Aalsmeer 341 63 50 216 4 106.50 22Amstelveen 305 1936 213 1240 246 864.21 48Diemen 110 51 – 442 – 57.03 7Haarlemmermeer 635 1366 317 2556 43 863.28 106Ouder-Amstel 94 2986 294 1853 2 1444.11 46Uithoorn 15 291 280 326 2 281.81 20Amstel-Meerlanden 1500 6693 1154 6633 297 3616.94 249Blaricum 29 61 118 629 4 248.96 15Bussum 12 32 3 – 3 15.85 3Hilversum 119 685 320 539 2 546.12 14Huizen 29 41 52 82 4 83.83 6Laren 5 117 – 190 – 54.93 3Muiden 120 1366 37 853 10 585.65 18Naarden 30 681 198 868 15 420.55 18Weesp 96 2101 299 2416 1236 1002.02 41Wijdemeren 441 2074 589 3301 40 1364.59 84Het Gooi en Vechtstreek 881 7158 1616 8878 1314 4322.50 202Almere 328 1058 148 57 2 223.68 19Beemster 227 8783 1437 13268 1202 2719.47 144Edam-Volendam 121 1172 20 2036 41 432.02 20Landsmeer 146 1649 462 3796 32 1367.85 35Oostzaan 164 229 198 1946 30 524.08 26Purmerend 50 472 3 588 4 185.03 9Waterland 330 6210 962 12479 986 3488.54 133Zeevang 243 4983 718 4564 32 2351.99 99Waterland + 1281 23498 3800 38677 2327 11068.98 466Amsterdam 461 2299 765 3777 29 1580.67 81Metropoolregio Amsterdam 6170 53731 10074 70921 5143 28551.62 1322Nederland 144078 2686976 1203219 1212956 354878 827809.21 540831 ) Inclusief Bennebroek. bron: CBS9Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

150 Natuur en milieu9.3.1 Geproduceerde dierlijke mest (x 1.000 kg), 2003-2007gemeente/subregio 2003 2004 2005 2006 2007Wormerland 88001 88685 91044 79885 82829Zaanstad 97263 96575 95167 94564 90970Zaanstreek 185264 185260 186211 174449 173799Beverwijk 169521 190036 185749 187406 1294Heemskerk 5347 5846 5271 4526 4671Uitgeest 49424 51548 53701 54429 54276Velsen 12148 11159 11098 9216 9322IJmond 236440 258589 255819 255577 69563Bennebroek – – – – –Bloemendaal 4920 4712 6004 5309 7650Haarlem 5898 5505 5960 5411 5985Haarlemmerliede en Spaarnwoude 22789 25801 26862 25455 23437Heemstede 3419 3310 4129 5462 3230Zandvoort – – – 1009 636agglomeratie Haarlem 37026 39328 42955 42646 40938Aalsmeer 2437 2005 2023 2606 4185Amstelveen 41017 41489 39493 39624 37479Diemen 1319 1834 1789 1566 1715Haarlemmermeer 34126 33896 31831 35287 38217Ouder-Amstel 56997 57327 61270 59975 61543Uithoorn 11231 11337 11668 11884 12430Amstel-Meerlanden 147127 147888 148074 150942 155569Blaricum 4237 4275 5580 5460 3290Bussum 726 704 683 757 710Hilversum 16124 16885 16285 16225 17014Huizen 1426 1110 1388 1539 1820Laren 1969 2073 2108 2164 2163Muiden 28180 28063 26581 26882 27868Naarden 17686 16878 15187 14134 15596Weesp 43879 44523 45191 45141 45981Wijdemeren 54048 55099 51042 51018 51166Het Gooi en Vechtstreek 168275 169610 164045 163320 165608Almere 40245 31835 27867 25768 22351Beemster 169521 190036 185749 187406 189932Edam-Volendam 24187 24691 25055 24743 24931Landsmeer 38730 37976 37973 38479 38884Oostzaan 10770 9820 10593 9913 10247Purmerend 12591 9077 9678 9301 9104Waterland 140261 139544 139150 135973 135957Zeevang 112055 114283 113043 111932 107512Waterland + 508115 525427 521241 517747 516567Amsterdam 56953 59778 53968 56096 55643Metropoolregio Amsterdam 1379445 1417715 1400180 1386545 1200038Nederland 69277420 70418997 70147500 69284397 69235421bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Natuur en milieu 1519.3.2 Geproduceerde dierlijke mestsoorten (x 1.000 kg), 2007dunne mest vaste mest mestoverigevlees- vlees- fok- vlees- diergemeente/subregiorundvee kalveren pluimvee varkens varkens rundvee pluimvee soortenWormerland 71539 16 0 1 299 2527 1 8446Zaanstad 82474 15 1 31 434 1092 335 6588Zaanstreek 154013 31 1 32 733 3619 336 15034Beverwijk 426 – – – – 238 – 630Heemskerk 3507 – – – – 147 – 1017Uitgeest 49488 – 1 374 – 308 8 4097Velsen 5983 3 0 – 6 329 1 3000IJmond 59404 3 1 374 6 1022 9 8744Bennebroek – – – – – – – –Bloemendaal 5359 – – – – 938 – 1353Haarlem 4391 9 0 – – 294 1 1290Haarlemmerliedeen Spaarnwoude 20091 – 0 – – 1897 0 1449Heemstede 2508 – 5 – – – 75 642Zandvoort – – – – – – – 636agglomeratie Haarlem 32349 9 5 – – 3129 76 5370Aalsmeer 1271 9 – 1020 – 98 – 1787Amstelveen 32709 13 0 – 17 1680 7 3053Diemen 965 – – – – – – 750Haarlemmermeer 27032 6 31 1214 – 980 1212 7742Ouder-Amstel 57029 – – 106 – 1554 – 2854Uithoorn 10208 6 – – 1529 224 – 463Amstel-Meerlanden 129214 34 31 2340 1546 4536 1219 16649Blaricum 2048 – – – – 350 – 892Bussum 602 6 – – – – – 102Hilversum 14985 3 – – – 819 – 1207Huizen 1301 – – – – 217 – 302Laren 1906 – – – – – – 257Muiden 25838 3 – – – 357 – 1670Naarden 13766 3 – – – 623 – 1204Weesp 39852 33 0 – – 1225 1 4870Wijdemeren 41199 6 31 148 86 1869 194 7633Het Gooi en Vechtstreek 141497 54 31 148 86 5460 195 18137Almere 19520 3 – – – 364 – 2464Beemster 159130 1940 0 1260 1141 5187 1 21273Edam-Volendam 21623 3 – – – 119 – 3186Landsmeer 32385 – – – – 1449 – 5050Oostzaan 5614 – 0 – – 658 2 3973Purmerend 8063 – – – – 105 – 936Waterland 113800 27 – 598 5 3199 – 18328Zeevang 96454 51 0 – – 3052 1 7954Waterland + 437069 2021 0 1858 1146 13769 4 60700Amsterdam 44871 60 – 179 – 2310 – 8223MetropoolregioAmsterdam 1017937 2215 69 4931 3517 34209 1839 135321Nederland 49081446 2919722 52262 6670594 5338791 1007755 1386572 2778279bron: CBS9Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

152 Natuur en milieu9.3.3 Stikstofproductie tijdens dierlijke mestproductie (x 1.000 kg), 2003-2007gemeente/subregio 2003 2004 2005 2006 2007Wormerland 502 461 486 429 448Zaanstad 542 505 513 522 509Zaanstreek 1044 966 999 951 957Beverwijk 7 5 5 5 8Heemskerk 31 31 29 25 26Uitgeest 275 265 285 292 296Velsen 71 60 60 51 52IJmond 384 361 379 373 382Bennebroek – – – – –Bloemendaal 31 26 34 30 43Haarlem 33 29 33 30 33Haarlemmerliede en Spaarnwoude 131 136 145 136 128Heemstede 21 19 25 32 20Zandvoort – – – 7 4agglomeratie Haarlem 216 210 237 235 228Aalsmeer 16 11 11 16 28Amstelveen 227 216 211 215 207Diemen 7 10 10 9 10Haarlemmermeer 227 199 213 237 255Ouder-Amstel 316 297 325 322 333Uithoorn 63 59 62 62 66Amstel-Meerlanden 856 792 832 861 899Blaricum 28 24 31 30 19Bussum 4 4 4 4 4Hilversum 89 88 86 87 93Huizen 8 6 7 8 10Laren 11 11 11 12 12Muiden 156 149 141 143 150Naarden 101 89 82 76 85Weesp 248 238 245 247 254Wijdemeren 311 289 286 280 286Het Gooi en Vechtstreek 956 898 893 887 913Almere 190 149 132 125 111Beemster 980 989 997 1008 1032Edam-Volendam 138 129 135 135 136Landsmeer 229 202 206 210 213Oostzaan 71 54 59 54 57Purmerend 69 47 52 49 49Waterland 821 734 748 737 745Zeevang 626 588 598 599 584Waterland + 2934 2743 2795 2792 2816Amsterdam 330 316 295 308 307Metropoolregio Amsterdam 6910 6435 6562 6532 6613Nederland 386117 386744 400105 402446 414852bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Natuur en milieu 1539.3.4 Fosfaatuitscheiding tijdens dierlijke mestproductie (x 1.000 kg), 2003-2007gemeente/subregio 2003 2004 2005 2006 2007Wormerland 174 163 170 149 155Zaanstad 194 177 179 180 176Zaanstreek 368 340 349 329 331Beverwijk 2 2 2 2 3Heemskerk 11 11 10 9 10Uitgeest 96 92 98 100 101Velsen 25 22 22 19 20IJmond 134 127 132 130 134Bennebroek – – – – –Bloemendaal 10 9 12 11 16Haarlem 12 10 11 10 12Haarlemmerliede en Spaarnwoude 45 48 51 48 45Heemstede 9 8 10 13 8Zandvoort – – – 3 2agglomeratie Haarlem 76 75 84 85 83Aalsmeer 5 4 4 6 12Amstelveen 80 75 73 74 72Diemen 3 4 3 3 4Haarlemmermeer 102 81 84 94 99Ouder-Amstel 110 103 112 110 113Uithoorn 24 23 24 24 24Amstel-Meerlanden 324 290 300 311 324Blaricum 9 9 11 11 7Bussum 1 1 1 1 1Hilversum 31 31 30 30 32Huizen 3 2 3 3 4Laren 4 4 4 4 4Muiden 55 53 49 49 51Naarden 36 31 29 26 29Weesp 90 84 87 86 89Wijdemeren 112 102 106 100 103Het Gooi en Vechtstreek 341 317 320 310 320Almere 71 53 47 45 41Beemster 339 347 349 350 360Edam-Volendam 47 45 46 46 47Landsmeer 78 70 72 73 74Oostzaan 23 20 21 20 22Purmerend 24 16 18 17 17Waterland 281 256 261 255 258Zeevang 216 204 205 206 199Waterland + 1008 958 972 967 977Amsterdam 115 111 104 108 108Metropoolregio Amsterdam 2437 2271 2308 2285 2318Nederland 164738 161975 167390 169187 169384bron: CBS9Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

154 Natuur en milieu9.3.5 Kali-uitscheiding tijdens dierlijke mestproductie (x 1.000 kg), 2003-2007gemeente/subregio 2003 2004 2005 2006 2007Wormerland 774 731 778 687 700Zaanstad 832 773 793 792 764Zaanstreek 1606 1504 1571 1479 1464Beverwijk 11 9 10 10 13Heemskerk 47 48 45 39 41Uitgeest 419 408 445 454 450Velsen 107 93 97 78 83IJmond 584 558 597 581 587Bennebroek – – – – –Bloemendaal 49 44 57 50 73Haarlem 52 46 52 47 53Haarlemmerliede en Spaarnwoude 205 218 238 221 207Heemstede 30 28 37 53 28Zandvoort – – – 10 7agglomeratie Haarlem 336 336 384 381 368Aalsmeer 26 19 20 26 39Amstelveen 352 337 335 340 325Diemen 11 16 16 14 16Haarlemmermeer 314 289 290 323 351Ouder-Amstel 486 462 509 501 512Uithoorn 94 90 96 97 95Amstel-Meerlanden 1283 1213 1266 1301 1338Blaricum 44 40 52 51 32Bussum 6 5 6 6 6Hilversum 139 138 138 138 145Huizen 13 11 12 14 17Laren 17 17 18 18 18Muiden 238 225 218 222 228Naarden 158 140 131 119 133Weesp 382 369 381 384 392Wijdemeren 478 456 441 439 446Het Gooi en Vechtstreek 1475 1401 1397 1391 1417Almere 287 221 201 189 170Beemster 1503 1547 1582 1589 1606Edam-Volendam 211 202 212 211 211Landsmeer 353 323 333 340 339Oostzaan 107 91 101 95 98Purmerend 106 74 82 77 75Waterland 1259 1166 1195 1177 1173Zeevang 966 919 943 944 906Waterland + 4505 4322 4448 4433 4408Amsterdam 506 495 471 491 490Metropoolregio Amsterdam 10582 10050 10335 10246 10242Nederland 525923 505445 519281 517285 517131bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Natuur en milieu 1559.4.1 Klachten met betrekking tot geluidshinder Schiphol, 1 januari 2008 - 31 oktober 2008klachten1e 2e 3e totaalgemeente/subregio kwartaal kwartaal kwartaal oktober totaal personenWormerland 12 46 976 34 1068 16Zaanstad 941 4044 2829 712 8526 277Zaanstreek 953 4090 3805 746 9594 293Beverwijk 81 625 749 653 2108 35Heemskerk 1150 3242 1860 80 6332 46Uitgeest 1648 3774 2782 514 8718 56Velsen 7249 6733 3161 138 17281 160IJmond 10128 14374 8552 1385 34439 297Bennebroek 2 7 31 5 45 14Bloemendaal 46 236 247 43 572 44Haarlem 1501 3873 1106 233 6713 163Haarlemmerliede en Spaarnwoude 1612 15888 4541 583 22624 272Heemstede 312 478 178 24 992 46Zandvoort 1 24 7 - 32 4agglomeratie Haarlem 3474 20506 6110 888 30978 543Aalsmeer 2969 3920 2866 1172 10927 208Amstelveen 8950 10516 5911 1045 26422 449Diemen 175 193 246 31 645 36Haarlemmermeer 12012 21126 19259 7030 59427 903Ouder-Amstel 507 102 60 6 675 42Uithoorn 13631 12297 11278 3519 40725 204Amstel-Meerlanden 38244 48154 39620 12803 138821 1842Blaricum – 8 – – 8 2Bussum 12 49 35 8 104 18Hilversum 2202 1328 2026 657 6213 46Huizen 18 788 82 – 888 8Laren 156 158 202 39 555 6Muiden 107 11 66 7 191 28Naarden 3 35 6 – 44 10Weesp 83 60 14 1 158 16Wijdemeren 112 242 158 36 548 55Het Gooi en Vechtstreek 2693 2679 2589 748 8709 189Almere 6434 9011 6421 1569 23435 108Beemster 24 130 165 75 394 7Edam-Volendam – 5 2 – 7 5Landsmeer 45 845 1667 138 2695 126Oostzaan 6 386 791 121 1304 55Purmerend 167 251 236 44 698 16Waterland 371 1057 909 134 2471 23Zeevang 2 6 28 1 37 3Waterland + 615 2680 3798 513 7606 235Amsterdam 9535 35220 19932 1638 66325 1954Metropoolregio Amsterdam 72076 136714 90827 20290 319907 5461bron: Bewoners Aanspreekpunt Schiphol9Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2008

156 Natuur en milieu9.4a Klachten met betrekking tot geluidshinder Schiphol, 2003 en 2008 (procenten)9,6%13,0%1,1%10,8%3,0%20,7%16,5%9,7%2,7%2,4%44,8%0,7%1,8%7,3%12,6%43,4%20032008AmsterdamWaterland +Amstel-MeerlandenAlmereHet Gooi en Vechtstreekagglomeratie HaarlemIJmondZaanstreekbron: CROS/BASFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Natuur en milieu 1579.5.1 Bezoeken recreatiegebieden Noord-Holland (x 1.000), 2005-2008recreatiegebied 2005 2006 2007 2008Geestmerambacht 895 847 726 736Park van Luna 338 319Het Twiske 1551 1389 1308 1097Alkmaarder- en Uitgeestermeer 644 535 528 525Hemmeland 250 266 303 323Spaarnwoude . 1 ) 5630 5629 5646waarvan:Oosterbroek 1216 1609 1418Buitenhuizen 1657 1264 1359Houtrak 1330 1149 1149Veerplas 864 1028 1149Groene Weelde 562 579 579Groengebied Amstelland . 1 ) 2672 2619 3022waarvan:Elsenhove 257 271 258Ouderkerkerplas 534 465 457De Hoge Dijk/Gaasperzoom 140 129 122Gaasperplas 1741 1704 2131Overdiemen 51 54totaal . 1 ) 11340 11451 116681 ) Als gevolg van een wijziging in de methodiek is het niet mogelijk om de bezoeken bron: Recreatieaan Spaarnwoude en Groengebied Amstelland over 2005 opnieuw te berekenenNoord-Holland NVmet de aangepaste verhoudingsgetallen.99.5a Bezoeken recreatiegebieden Noord-Holland per maand, 2008500x 1.0004003002001000jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov decSpaarnwoude 1 ) Groengebied AmstellandHet TwiskeGeestmerambacht Alkmaarder- en Uitgeestermeer Park van Luna Hemmeland1 ) Exclusief de deelgebieden Veerplas en Groene Weelde. bron: Recreatie Noord-Holland NVMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

158Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

15910ToerismeMetropoolregio Amsterdam treedt vanaf nu als één toeristisch product internationaalnaar buiten. Vorig jaar werd dit vastgelegd in het ‘Toeristisch ActieplanMetropoolregio Amsterdam’ (tama). Volgens dit plan liggen de kansen in hetverbreden van stadstoerisme naar regiotoerisme: Amsterdam moet samen metde regio meer bezoekers kunnen accommoderen en deze bezoekers langer vasthouden,dan wel op herhaalbezoek laten komen. Tot nu toe bracht 14% van debezoekers aan Amsterdam ook een bezoek aan de regio. 1 Door voldoende toeristischeaccommodaties te creëren kunnen toeristen meer verspreid worden overde Metropoolregio. Betere ov- en informatievoorzieningen over de regio moetenervoor zorgen dat toeristen, die in Amsterdam verblijven, naast hun verblijfin de hoofdstad bijvoorbeeld een bezoek aan de Zaanse Schans, de Hollandsekust of de Aalsmeerse Bloemenveiling brengen.Groei hotelcapaciteit vooral in AmsterdamIn 2008 is de totale hotelcapaciteit van de Metropoolregio met 2% toegenomen,terwijl die in heel Nederland met 1% is afgenomen. Medio 2008 telde deMetropoolregio in totaal 559 hotels, 29.100 kamers en 61.500 bedden.In absolute aantallen kwamen er de meeste hotelkamers en -bedden bij inAmsterdam (respectievelijk +356 en +1.400) en IJmond (+105 en +190).De doelstelling van de Metropoolregio is om tot 2015 15.000 extra hotelkamerste realiseren, waarvan 9.000 in Amsterdam en 3.500 in Haarlemmermeer(o.a. rond Schiphol).10Promotie regiobezoek voor buitenlandse toeristen in AmsterdamMetropoolregio Amsterdam is een belangrijke toeristische trekpleister inNederland met Amsterdam als topbestemming. Eén op de vier hotelovernachtingenin Nederland vindt plaats in Amsterdam en 6% in de regio Amsterdam.In verhouding tot de rest van Nederland wordt Amsterdam veel bezocht doorbuitenlanders: van alle buitenlandse hotelgasten in Nederland overnacht 46% inAmsterdam en 9% in de naburige gemeenten.In het kader van het ‘Toeristisch Actieplan voor de Metropoolregio Amsterdam’wordt het project ‘Amsterdam bezoeken, Holland zien’ gelanceerd om hetbezoek van buitenlandse toeristen aan de regio verder te stimuleren. Een vande doelstellingen van dit project is om het aandeel buitenlanders dat naastAmsterdam ook de regio bezoekt te vergroten naar 20% in 2015. Hiervoor isMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

160 ToerismeGroei van het aantal hotelovernachtingen per gebied, 2007-2009 (procenten)8%6420–2–4–6–8200720082009 1 )Nederland Metropoolregio Amsterdam Amsterdam1 ) Voorlopige cijfers. Groei in de periode januari-juni 2009 bron: CBSten opzichte van januari-juni 2008een aantal activiteiten gepland, waaronder het organiseren van evenementen inde regio (zoals het Italië-festival in mei 2010), het ontwikkelen van toeristischeroutes (zoals de Holland Route) 2 en de promotie van de regio (zoals het makenvan een metropoolregiokaart en een toeristische gids met alle activiteiten inAmsterdam en omgeving).Sterke daling buitenlandse toerisme in 2008Het effect van de bovengenoemde promotieplannen is pas over een aantal jaar tebeoordelen. Voorlopig gaat het veel minder goed met het toerisme in Nederland,ook in Amsterdam en de regio, dan in de voorgaande jaren. Omdat toerisme zeerconjunctuurgevoelig is, is het een van de eerste sectoren die de gevolgen van dewereldwijde recessie ervaren. In 2008 daalde het aantal hotelovernachtingen inde Metropoolregio vergeleken met 2007 met 5,6%, iets meer dan landelijk(–4,5%). Dit komt doordat de Metropoolregio en vooral Amsterdam sterker zijngeoriënteerd op het buitenlandse toerisme dan Nederland en in 2008 juist dezetoeristische markt een grotere krimp liet zien dan het binnenlandse toerisme. Inde Metropoolregio daalde het aantal hotelovernachtingen van buitenlanders met7% sterker dan van de binnenlandse gasten (–2%). De gevolgen van de financiëlecrisis in de Verenigde Staten en de dure euro verklaren waarom de grote toeristischemarkten als Amerikanen en Britten Nederland, waaronder Amsterdam(en de regio) in 2008 links lieten liggen.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Toerisme 161Voorzichtig herstel binnenlandse toerismeDe vakantietrend in economisch mindere tijden is dichtbij huis te blijven.In de eerste zes maanden van 2009 begint het aantal gasten uit Nederland inde Metropoolregio Amsterdam toe te nemen (+2%) terwijl het buitenlandsetoerisme blijft dalen (–8%). 3 In totaal is het toerisme in de Metropoolregio inde eerste helft van 2009 met 5,1% gedaald. De landelijke daling in dezelfdeperiode is 5,6%.1 Amsterdam Bezoekersprofiel, ATCB 2008.2 Holland Route is een onderdeel van de internationale European Route of IndustrialHeritage. Deze routes verbinden in verschillende delen van Europa locaties die vanbetekenis zijn geweest voor de industriële ontwikkeling.Bron: www.metropoolregioamsterdam.nl.3 Bron: CBS, voorlopige cijfers.10Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

162 Toerisme10.1.1 Hotels, 1 juli 2005-2008corop/gemeente 2005 2006 2007 2008Zaanstreek 8 8 9 8IJmond 23 22 22 25agglomeratie Haarlem 59 58 62 61Groot-Amsterdam 394 401 411 420w.v. Amsterdam 340 348 351 357Amstel-Meerlanden/Waterland + 54 53 60 63Het Gooi en Vechtstreek 24 25 25 24Flevoland 15 18 20 21Metropoolregio Amsterdam 523 532 549 559Nederland 3135 3099 3196 3180bron: CBS/bewerking O+S10.1.2 Hotelkamers, 1 juli 2005-2008corop/gemeente 2005 2006 2007 2008Zaanstreek x 264 315 258IJmond 968 891 893 998agglomeratie Haarlem 1564 1544 1555 1625Groot-Amsterdam 22940 23175 24768 24833w.v. Amsterdam 17954 18366 19400 19756Amstel-Meerlanden/Waterland + 4986 4809 5368 5077Het Gooi en Vechtstreek 792 783 805 801Flevoland 519 576 531 554Metropoolregio Amsterdam 26783 27233 28867 29069Nederland 94364 94509 98966 98155bron: CBS/bewerking O+S10.1.3 Hotelbedden, 1 juli 2005-2008corop/gemeente 2005 2006 2007 2008Zaanstreek x 613 620 520IJmond 2141 1944 2001 2191agglomeratie Haarlem 3219 3161 3304 3444Groot-Amsterdam 47834 48588 51873 52608w.v. Amsterdam 38253 39272 41743 43146Amstel-Meerlanden/Waterland + 9581 9316 10130 9462Het Gooi en Vechtstreek 1564 1536 1510 1571Flevoland 1044 1148 1065 1135Metropoolregio Amsterdam 55802 56990 60373 61469Nederland 192215 192067 200254 198647bron: CBS/bewerking O+SFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Toerisme 16310.1.4 Bruto bedbezetting in hotels, 2005-2008 (procenten)corop/gemeente 2005 2006 2007 2008Zaanstreek x 45 42 39IJmond 34 41 35 40agglomeratie Haarlem 42 51 47 43Groot-Amsterdam 55 60 61 57w.v. Amsterdam 59 62 62 58Amstel-Meerlanden/Waterland + 42 52 56 55Het Gooi en Vechtstreek 39 37 37 34Flevoland 25 23 30 38Metropoolregio Amsterdam 52 56 55 51Nederland 42 45 47 45bron: CBS/bewerking O+S10.1.5 Gasten in hotels, 2006-20082006 2007 2008% buiten- % buiten- % buitenlandselandse landsehotel- hotel- hotel- hotel- hotel- hotelcorop/gemeentegasten gasten gasten gasten gasten gastenZaanstreek 49826 75 48653 76 46132 55IJmond 177578 26 140537 28 164168 29agglomeratie Haarlem 303446 49 288249 42 298641 42Groot-Amsterdam 5863788 79 6288310 76 5761203 77w.v. Amsterdam 4659608 84 4863562 80 4526900 81Amstel-Meerlanden/Waterland + 1204180 62 1424748 63 1234303 61Het Gooi en Vechtstreek 149164 43 145479 51 125043 37Flevoland 68257 25 85023 28 101413 33Metropoolregio Amsterdam 6612059 75 6996251 73 6496600 72Nederland 18030300 48 19228900 45 18495800 43bron: CBS/bewerking O+S10Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

164 Toerisme10.1.6 Overnachtingen van hotelgasten, 2006-20082006 2007 2008% buiten- % buiten- % buitenlandselandse landseovernach- overnach- overnach- overnach- overnach- overnachcorop/gemeentetingen tingen tingen tingen tingen tingenZaanstreek 99625 76 94109 82 73549 57IJmond 291039 29 258947 32 315908 32agglomeratie Haarlem 585493 52 561968 46 543063 46Groot-Amsterdam 10367307 82 10914726 79 10191931 79w.v. Amsterdam 8587372 86 8844426 83 8309562 83Amstel-Meerlanden/Waterland + 1779935 63 2070300 62 1882369 59Het Gooi en Vechtstreek 207753 43 202383 56 194390 42Flevoland 97792 24 117816 27 156781 34Metropoolregio Amsterdam 11649008 78 12149948 76 11475622 75Nederland 31759300 50 34158500 48 32618600 46bron: CBS/bewerking O+S10.1.7 Gemiddelde verblijfsduur in hotels, 2005-2008 (nachten)corop/gemeente 2005 2006 2007 2008Zaanstreek 1,88 2,00 1,93 1,59IJmond 1,64 1,64 1,84 1,92agglomeratie Haarlem 1,95 1,93 1,95 1,82Groot-Amsterdam 1,74 1,77 1,73 1,77w.v. Amsterdam 1,82 1,84 1,82 1,84Amstel-Meerlanden/Waterland + 1,40 1,48 1,45 1,53Het Gooi en Vechtstreek 1,71 1,39 1,39 1,55Flevoland 1,83 1,43 1,39 1,55Metropoolregio Amsterdam 1,75 1,76 1,74 5,83Nederland 1,80 1,76 1,78 1,76bron: CBS/bewerking O+SFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

166 Toerisme10.2.1 Verblijfsrecreatieve logiesvormen, 1 juli 2005-2008corop/gemeente 2005 2006 2007 2008Zaanstreek x x 1 1IJmond 19 19 20 23agglomeratie Haarlem 13 13 13 13Groot-Amsterdam 20 20 24 26w.v. Amsterdam x x x xAmstel-Meerlanden/Waterland + x x x xHet Gooi en Vechtstreek 14 14 13 12Flevoland 70 69 64 63Metropoolregio Amsterdam 136 135 135 138Nederland 4025 4055 4072 3916bron: CBS/bewerking O+S10.2.2 Slaapplaatsen in verblijfsrecreatieve logiesvormen, 1 juli 2005-2008corop/gemeente 2005 2006 2007 2008Zaanstreek x x x xIJmond 6126 7081 7024 6753agglomeratie Haarlem 11181 11181 10036 10296Groot-Amsterdam 11816 11822 12116 14669w.v. Amsterdam x x x xAmstel-Meerlanden/Waterland + x x x xHet Gooi en Vechtstreek 2590 2689 3287 2662Flevoland 26988 23864 24094 26643Metropoolregio Amsterdam 58701 56637 56557 61023Nederland 997519 994826 1011574 1003963bron: CBS/bewerking O+S10.2.3 Bruto bedbezetting in verblijfsrecreatieve logiesvormen, 2005-2008 (procenten)corop/gemeente 2005 2006 2007 2008Zaanstreek x x x xIJmond 8 9 8 8agglomeratie Haarlem 18 19 24 25Groot-Amsterdam 14 15 19 11w.v. Amsterdam x x x xAmstel-Meerlanden/Waterland + x x x xHet Gooi en Vechtstreek 7 9 11 9Flevoland 16 18 18 15Metropoolregio Amsterdam 15 16 17 15Nederland 14 14 15 14bron: CBS/bewerking O+SFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

168 Toerisme10.2.6 Gemiddelde verblijfsduur in verblijfsrecreatieve logiesvormen, 2005-2008 (nachten)corop/gemeente 2005 2006 2007 2008Zaanstreek x x x xIJmond 5,30 4,08 5,73 4,17agglomeratie Haarlem 4,01 4,11 3,80 4,27Groot-Amsterdam 3,68 3,50 3,27 3,52w.v. Amsterdam x x x xAmstel-Meerlanden/Waterland + x x x xHet Gooi en Vechtstreek 3,29 3,59 3,18 3,02Flevoland 4,60 4,30 4,21 4,39Metropoolregio Amsterdam 4,25 4,04 3,86 4,11Nederland 5,16 4,98 4,90 4,89bron: CBS/bewerking O+SFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

16911Bouwen en wonenDe woningvoorraad van de Metropoolregio Amsterdam is in 2009 voor het eerstboven de miljoen uitgekomen, hetgeen 14% van de Nederlandse voorraad is.Minder nieuwbouwwoningenIn 2008 zijn in de Metropoolregio Amsterdam meer dan 11.000 woningengebouwd. Dit is 15% minder dan in 2007, maar toen was er een recordaantalnieuwe woningen. In Amsterdam werden in 2008 de meeste woningen opgeleverd(3.926), gevolgd door Almere (1.359). Haarlemmermeer en Zaanstad diede afgelopen vijf jaar ook sterk groeiden, werden in 2008 voorbijgegaan doorAalsmeer waar 1.025 woningen werden gebouwd.De woningvoorraad in de gehele Metropoolregio is in de periode van 2005 totbegin 2009 iets harder gegroeid (3.7%) dan de landelijke toename (3.6%), maarhet verschil is heel klein. Ook in 2008 was de groei in de gehele Metropoolregioiets hoger dan landelijk.Naar verwachting zullen er de komende jaren minder woningen wordengebouwd, als gevolg van de economische recessie. Het aantal bouwvergunningenen het aantal in aanbouw genomen woningen is in 2009 reeds sterkafgenomen.Na de recessie zullen er volgens de plannen weer veel woningen wordengebouwd in de Metropoolregio, vooral in Amsterdam, Almere en Haarlemmermeer.11Weinig eengezinswoningen in AmsterdamIn de Metropoolregio bestaat precies de helft van de woningen uit eengezinswoningen.Dit is veel minder dan het landelijke gemiddelde dat 71% bedraagt.Dit wordt vooral veroorzaakt door Amsterdam, waar slecht 15% van de woningvoorraaduit eengezinswoningen bestaat.Geen enkele andere gemeente komt daarbij in de buurt. Van de gemeentenboven de 50.000 inwoners is het aandeel eengezinswoningen het hoogst inHaarlemmermeer (79%) en Almere (78%). Maar onder de 27 kleinere gemeentenzijn er tien waar het aandeel boven de 90% is.Van de woningen in de Metropoolregio wordt 44% bewoond door de eigenaar.Dit is minder dan het landelijke gemiddelde dat 57% bedraagt. Ook hier wordthet verschil veroorzaakt door de positie van Amsterdam, waar slechts 23% vande woningen koopwoningen zijn. De laatste jaren neemt dit overigens wel toeMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

170 Bouwen en wonenEengezinswoningen en koopwoningen in de Metropoolregio Amsterdam, 2008 (procenten)%80706050403020100AlmereAmsterdamHaarlemHaarlemmermeerZaanstadgemeenten 50.000-100.000 inwonersgemeenten tot50.000 inwonersMetropoolregioAmsterdamNederlandeengezinswoningeneigenaar/bewonerbron: VROMdoor verkoop van huurwoningen en doordat de nieuwbouw in principe voor70% uit koopwoningen bestaat. Van de gemeenten boven de 50.000 inwonersstaat het grootste aandeel koopwoningen in Haarlemmermeer (68%), gevolgddoor Almere (62%); dezelfde volgorde als bij het aandeel eengezinswoningen.Van de kleinere gemeenten staat het grootste aandeel koopwoningen in Edam-Volendam (79%).Geringe WOZ-waarde woningen in AlmereDe woningen zijn de afgelopen jaren sterk in waarde toegenomen. In deMetropoolregio nam in de periode 2004-2008 de woz-waarde met 71% toe.Dat was nog iets minder dan in het Nederland als geheel, waar de waarde metgemiddeld 73% toenam. Binnen de Metropoolregio nam van de gemeentenmeer dan 50.000 inwoners de waarde van de woningen in Haarlem (87%) hetsterkst toe, gevolgd door Velsen (79%). In Almere nam de waarde het minststerk toe (59%). Van de gemeenten onder de 50.000 inwoners was de stijging inBloemendaal en Edam-Volendam overigens nog groter dan in Haarlem, namelijk95%. Waarschijnlijk is dit veroorzaakt door het uitstel van de bebouwing in deZuidpolder, waardoor de woningmarkt daar krap is.De duurste woningen staan in de kleinere gemeenten onder de 50.000 inwoners,met een gemiddelde waarde van 320.000 euro. De uitschieter is daarbijBloemen daal met gemiddeld 705.000 euro. Van de grotere gemeenten staan deduurste huizen in Amstelveen (286.000 euro). De goedkoopste woningen staanFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bouwen en wonen 171Waardestijging woningen (toename WOZ-waarde), 2004-2008 (procenten)%9080706050403020100HaarlemVelsenPurmerendgemeenten tot50.000 inwonersAmsterdamHilversumHaarlemmermeerZaanstadAmstelveenAlmereMetropoolregioAmsterdamNederlandbron: CBSin Almere (194.000 euro), mede als gevolg van de geringe waardestijging inde laatste jaren. Ook onder de gemeenten onder de 50.000 inwoners is er geengemeente met een lagere gemiddelde waarde van de woningen. In 2004 wasde waarde in Purmerend en Zaanstad nog lager dan in Almere. Een groot aandeeleengezinswoningen, een groot aandeel koopwoningen en het feit dat de woningenrelatief nieuw zijn, zoals in Almere, gaat dus niet altijd samen met een hogewaarde van de woningen.11WOZ-waarde van de gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam, 2008x 1.000 euro350300250200150100500gemeenten tot50.000 inwonersAmstelveenHilversumHaarlemmermeerVelsenHaarlemAmsterdamPurmerendZaanstadAlmereMetropoolregioAmsterdamNederlandbron: CBSMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

172 Bouwen en wonen11.1.1 Woningvoorraad, 1 januari 2005-2009gemeente/subregio 2005 2006 2007 2008 2009 1 )Wormerland 6299 6299 6360 6455 6524Zaanstad 59613 60081 61071 61788 62466Zaanstreek 65912 66380 67431 68243 68990Beverwijk 16864 16512 16594 16691 16968Heemskerk 15028 15451 15693 16170 16417Uitgeest 4607 4732 4830 4945 5061Velsen 28699 29260 29268 29325 29439IJmond 65198 65955 66385 67131 67885Bennebroek 2154 2157 2204 2215 2219Bloemendaal 6891 6895 6906 6908 6908Haarlem 67134 67323 67485 69402 69674Haarlemmerliede en Spaarnwoude 2109 2121 2121 2168 2168Heemstede 10976 10998 11091 11176 11262Zandvoort 8184 8204 8207 8384 8384agglomeratie Haarlem 97448 97698 98014 100253 100615Aalsmeer 9118 9211 9833 10436 11370Amstelveen 36424 36536 36653 36328 36967Diemen 10039 10039 10129 10127 10175Haarlemmermeer 52764 54256 55344 56394 56854Ouder-Amstel 5641 5655 5631 5679 5716Uithoorn 11267 11287 11455 11724 11921Amstel-Meerlanden 125253 126984 129045 130688 133003Blaricum 3946 3946 3969 3973 3981Bussum 14322 14365 14519 14643 14627Hilversum 38171 37964 38429 38768 38746Huizen 17383 17541 17650 17992 18197Laren 4900 4900 4900 4900 4917Muiden 2741 2740 2741 2758 2762Naarden 7282 7331 7396 7421 7440Weesp 8125 8223 8229 8182 8262Wijdemeren 9475 9504 9655 9666 9730Het Gooi en Vechtstreek 106345 106514 107488 108303 108662Almere 67873 69030 70181 71029 72373Beemster 3350 3346 3381 3382 3381Edam-Volendam 11195 11231 11262 11285 11367Landsmeer 4228 4233 4252 4259 4294Oostzaan 3701 3727 3749 3749 3776Purmerend 32142 32445 32700 33459 33781Waterland 7057 7061 7069 7072 7043Zeevang 2467 2465 2467 2458 2471Waterland + 64140 64508 64880 65664 66113Amsterdam 380143 381832 383078 387531 390913Metropoolregio Amsterdam 972312 978901 986502 998842 1008554Nederland 6858719 6912405 6967028 7043212 71065641 ) Voorlopige cijfers. bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bouwen en wonen 17311.1.2 Woningvoorraad naar eengezins- en meergezinswoningen en aantal kamers per woning, 1 januari 2008meer- woningen met … kamerseengezins- gezinsgemeente/subregiowoningen woningen 1-3 4 5+ totaalWormerland 5475 897 1289 2577 2506 6372Zaanstad 41419 19990 18867 24710 17832 61409Zaanstreek 46894 20887 20156 27287 20338 67781Beverwijk 9907 6784 5314 7006 4371 16691Heemskerk 11684 4406 3602 6349 6139 16090Uitgeest 4290 648 899 1676 2363 4938Velsen 19424 9901 8672 10726 9927 29325IJmond 45305 21739 18487 25757 22800 67044Bennebroek 1931 284 423 583 1209 2215Bloemendaal 5909 999 1301 1571 4036 6908Haarlem 40134 28087 25791 21148 21282 68221Haarlemmerliede en Spaarnwoude 1712 409 417 665 1039 2121Heemstede 8444 2732 2563 3029 5584 11176Zandvoort 4559 3666 3222 2692 2311 8225agglomeratie Haarlem 62689 36177 33717 29688 35461 98866Aalsmeer 9642 794 1638 4642 4156 10436Amstelveen 19653 16938 12600 11906 12085 36591Diemen 4972 5155 4006 3255 2866 10127Haarlemmermeer 44566 11828 15492 18676 22226 56394Ouder-Amstel 3912 1767 1772 1699 2208 5679Uithoorn 8577 3092 2638 4214 4817 11669Amstel-Meerlanden 91322 39574 38146 44392 48358 130896Blaricum 3709 262 587 1244 2140 3971Bussum 9851 4756 4716 3951 5940 14607Hilversum 26115 12537 11840 12262 14550 38652Huizen 16022 1804 4339 6040 7447 17826Laren 4545 355 928 1613 2359 4900Muiden 2559 181 392 877 1471 2740Naarden 6340 1081 1405 2103 3913 7421Weesp 5025 3171 2600 3596 2000 8196Wijdemeren 8983 683 1703 3521 4442 9666Het Gooi en Vechtstreek 83149 24830 28510 35207 44262 107979Almere 55338 15614 17397 25850 27705 70952Beemster 3186 196 757 1319 1306 3382Edam-Volendam 10634 647 1821 4251 5209 11281Landsmeer 3979 280 704 1905 1650 4259Oostzaan 3230 519 880 1505 1364 3749Purmerend 23960 9311 9725 12942 10604 33271Waterland 6401 671 1243 2874 2955 7072Zeevang 2418 40 352 920 1186 2458Waterland + 53808 11664 15482 25716 24274 65472Amsterdam 59007 328524 260248 90889 36394 387531Metropoolregio Amsterdam 497512 499009 432143 304786 259592 996521Nederland 4994975 2033631 1974457 2394226 2659923 7028606bron: VROM/SYSWOV11Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

174 Bouwen en wonen11.1.3 Woningvoorraad naar bouwperiode, 1 januari 2008gemeente/subregio voor 1945 1945-1970 1971-1990 1991-2007 totaalWormerland 1148 2018 1777 1429 6372Zaanstad 13059 19483 17683 11184 61409Zaanstreek 14207 21501 19460 12613 67781Beverwijk 4143 5784 4051 2713 16691Heemskerk 489 6225 5826 3550 16090Uitgeest 692 1050 1641 1555 4938Velsen 7464 10908 6153 4800 29325IJmond 12788 23967 17671 12618 67044Bennebroek 413 797 686 319 2215Bloemendaal 3831 1471 1125 481 6908Haarlem 35133 16378 12178 4532 68221Haarlemmerliede en Spaarnwoude 444 469 884 324 2121Heemstede 4769 2400 3212 795 11176Zandvoort 1919 3179 2091 1036 8225agglomeratie Haarlem 46509 24694 20176 7487 98866Aalsmeer 1719 3130 2891 2696 10436Amstelveen 3700 16401 10775 5715 36591Diemen 445 2302 5214 2166 10127Haarlemmermeer 4737 8829 21616 21212 56394Ouder-Amstel 761 1229 2787 902 5679Uithoorn 417 3962 4583 2707 11669Amstel-Meerlanden 11779 35853 47866 35398 130896Blaricum 942 746 2070 213 3971Bussum 6659 5308 1496 1144 14607Hilversum 16862 11428 6695 3667 38652Huizen 2184 3734 9377 2531 17826Laren 1997 1746 814 343 4900Muiden 591 918 1001 230 2740Naarden 2428 2561 1769 663 7421Weesp 1601 3564 2348 683 8196Wijdemeren 1914 3456 2974 1322 9666Het Gooi en Vechtstreek 35178 33461 28544 10796 107979Almere 30101 40851 70952Beemster 1195 831 852 504 3382Edam-Volendam 1532 2870 4226 2653 11281Landsmeer 455 1738 1664 402 4259Oostzaan 630 847 1374 898 3749Purmerend 1204 6025 17052 8990 33271Waterland 1438 2271 2935 428 7072Zeevang 542 616 862 438 2458Waterland + 6996 15198 28965 14313 65472Amsterdam 186015 72904 70804 57808 387531Metropoolregio Amsterdam 313472 227578 263587 191884 996521Nederland 1475732 1920112 2298819 1333943 7028606bron: VROM/SYSWOVFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bouwen en wonen 17511.1.4 Woningvoorraad naar eigendom, 1 januari 2008eigenaar/ sociale particulieregemeente/subregio bewoner verhuur verhuur totaalWormerland 3979 1951 442 6372Zaanstad 27570 26544 7295 61409Zaanstreek 31549 28495 7737 67781Beverwijk 8664 6945 1082 16691Heemskerk 8571 5848 1671 16090Uitgeest 3535 1206 197 4938Velsen 16010 11005 2310 29325IJmond 36780 25004 5260 67044Bennebroek 1618 469 128 2215Bloemendaal 4817 1173 918 6908Haarlem 36009 23257 8955 68221Haarlemmerliede en Spaarnwoude 1467 521 133 2121Heemstede 7071 2481 1624 11176Zandvoort 4674 2794 757 8225agglomeratie Haarlem 55656 30695 12515 98866Aalsmeer 6062 2874 1500 10436Amstelveen 18555 10799 7237 36591Diemen 4220 3054 2853 10127Haarlemmermeer 38180 13892 4322 56394Ouder-Amstel 3183 1835 661 5679Uithoorn 6920 4064 685 11669Amstel-Meerlanden 77120 36518 17258 130896Blaricum 2583 931 457 3971Bussum 8952 3675 1980 14607Hilversum 19303 13042 6307 38652Huizen 9795 6347 1684 17826Laren 3267 884 749 4900Muiden 1729 829 182 2740Naarden 5356 1599 466 7421Weesp 4322 3296 578 8196Wijdemeren 6564 2026 1076 9666Het Gooi en Vechtstreek 61871 32629 13479 107979Almere 44144 21033 5775 70952Beemster 2539 707 136 3382Edam-Volendam 8913 1918 450 11281Landsmeer 2924 1199 136 4259Oostzaan 2462 1030 257 3749Purmerend 19599 12544 1128 33271Waterland 4955 1872 245 7072Zeevang 1923 462 73 2458Waterland + 43315 19732 2425 65472Amsterdam 90479 192018 105034 387531Metropoolregio Amsterdam 440914 386124 169483 996521Nederland 4021460 2251342 755804 7028606bron: VROM/SYSWOV11Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

176 Bouwen en wonen11.1.5 Woonruimtenvoorraad, 1 januari 2008capaciteitbijzonderewoon- recreatie- woongemeente/subregiowoningen eenheden woningen gebouwenWormerland 6455 – 73 87Zaanstad 61788 34 – 2043Zaanstreek 68243 34 73 2130Beverwijk 16691 139 57 523Heemskerk 16170 47 – 784Uitgeest 4945 2 120 75Velsen 29325 111 – 1243IJmond 67131 299 177 2625Bennebroek 2215 6 – 421Bloemendaal 6908 14 – 705Haarlem 69402 1983 – 3250Haarlemmerliede en Spaarnwoude 2168 – – –Heemstede 11176 173 – 1021Zandvoort 8384 54 453 576agglomeratie Haarlem 100253 2230 453 5973Aalsmeer 10436 16 12 441Amstelveen 36328 3096 – 1391Diemen 10127 897 – 355Haarlemmermeer 56394 765 – 2089Ouder-Amstel 5679 – – 265Uithoorn 11724 – 5 335Amstel-Meerlanden 130688 4774 17 4876Blaricum 3973 – 1 84Bussum 14643 138 – 615Hilversum 38768 427 1 2162Huizen 17992 2 – 747Laren 4900 – – 614Muiden 2758 6 – 47Naarden 7421 – – 320Weesp 8182 11 3 365Wijdemeren 9666 45 248 485Het Gooi en Vechtstreek 108303 629 253 5439Almere 71029 – – 1705Beemster 3382 – – 127Edam-Volendam 11285 – 237 264Landsmeer 4259 – 16 82Oostzaan 3749 – – 135Purmerend 33459 10 – 1468Waterland 7072 2 2 151Zeevang 2458 – 17 15Waterland + 65664 12 272 2242Amsterdam 387531 11275 – 8834Metropoolregio Amsterdam 998842 19253 1245 33824Nederland 7043212 115110 101244 348905bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bouwen en wonen 17711.2.1 Woningvoorraad en mutaties in de woningvoorraad, 2008verminvermeerderingderingstand stand 1 )gemeente/subregio 1-1-2008 totaal nieuwbouw totaal saldo 1-1-2009Wormerland 6455 69 69 – 69 6524Zaanstad 61788 782 776 104 678 62466Zaanstreek 68243 851 845 104 747 68990Beverwijk 16691 279 273 2 277 16968Heemskerk 16170 284 284 31 253 16417Uitgeest 4945 119 118 3 116 5061Velsen 29325 186 155 72 114 29439IJmond 67131 868 830 108 760 67885Bennebroek 2215 4 4 – 4 2219Bloemendaal 6908 1 1 1 – 6908Haarlem 69402 698 486 425 273 69674Haarlemmerliede en Spaarnwoude 2168 – – – – 2168Heemstede 11176 86 85 – 86 11262Zandvoort 8384 – – – – 8384agglomeratie Haarlem 100253 789 576 426 363 100615Aalsmeer 10436 1025 1025 32 993 11370Amstelveen 36328 737 737 98 639 36967Diemen 10127 48 1 – 48 10175Haarlemmermeer 56394 521 502 61 460 56854Ouder-Amstel 5679 40 40 3 37 5716Uithoorn 11724 200 197 3 197 11921Amstel-Meerlanden 130688 2571 2502 197 2374 133003Blaricum 3973 8 8 – 8 3981Bussum 14643 8 3 24 16 14627Hilversum 38768 129 124 151 22 38746Huizen 17992 211 206 6 205 18197Laren 4900 17 17 – 17 4917Muiden 2758 4 4 – 4 2762Naarden 7421 19 19 – 19 7440Weesp 8182 83 77 3 80 8262Wijdemeren 9666 64 46 – 64 9730Het Gooi en Vechtstreek 108303 543 504 184 435 108662Almere 71029 1368 1359 3 1365 72373Beemster 3382 9 8 10 1 3381Edam-Volendam 11285 89 85 7 82 11367Landsmeer 4259 44 44 9 35 4294Oostzaan 3749 35 33 8 27 3776Purmerend 33459 328 327 6 322 33781Waterland 7072 76 75 105 29 7043Zeevang 2458 19 19 6 13 2471Waterland + 65664 600 591 151 509 66113Amsterdam 387531 5802 3926 2420 3382 390913Metropoolregio Amsterdam 998842 13392 11133 3593 9935 1008554Nederland 7043212 86096 78882 22373 63723 71065641 ) Incl. administratieve correcties. bron: CBS11Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

178 Bouwen en wonen11.2.2 Groei van de woningvoorraad, 2006-2008groei (absoluut)groei (procenten)gemeente/subregio 2006 2007 2008 2006 2007 2008Wormerland 61 95 69 1,0 1,5 1,1Zaanstad 990 717 678 1,6 1,2 1,1Zaanstreek 1051 812 747 1,6 1,2 1,1Beverwijk 82 97 277 0,5 0,6 1,7Heemskerk 242 477 247 1,6 3,0 1,5Uitgeest 98 115 116 2,1 2,4 2,3Velsen 8 57 114 0,0 0,2 0,4IJmond 430 746 754 0,7 1,1 1,1Bennebroek 47 11 4 2,2 0,5 0,2Bloemendaal 11 2 – 0,2 0,0 –Haarlem 162 1917 272 0,2 2,8 0,4Haarlemmerliede en Spaarnwoude – 47 – – 2,2 –Heemstede 93 85 86 0,8 0,8 0,8Zandvoort 3 177 – 0,0 2,2 –agglomeratie Haarlem 316 2239 362 0,3 2,3 0,4Aalsmeer 622 603 934 6,8 6,1 8,9Amstelveen 117 – 325 639 0,3 –0,9 1,8Diemen 90 – 2 48 0,9 0,0 0,5Haarlemmermeer 1088 1050 460 2,0 1,9 0,8Ouder-Amstel – 24 48 37 –0,4 0,9 0,7Uithoorn 168 269 197 1,5 2,3 1,7Amstel-Meerlanden 2061 1643 2315 1,6 1,3 1,8Blaricum 23 4 8 0,6 0,1 0,2Bussum 154 124 – 16 1,1 0,9 –0,1Hilversum 465 339 – 22 1,2 0,9 –0,1Huizen 109 342 205 0,6 1,9 1,1Laren – – 17 – – 0,3Muiden 1 17 4 0,0 0,6 0,1Naarden 65 25 19 0,9 0,3 0,3Weesp 6 – 47 80 0,1 –0,6 1,0Wijdemeren 151 11 64 1,6 0,1 0,7Het Gooi en Vechtstreek 974 815 359 0,9 0,8 0,3Almere 1151 848 1344 1,7 1,2 1,9Beemster 35 1 – 1 1,0 0,0 –0,0Edam-Volendam 31 23 82 0,3 0,2 0,7Landsmeer 19 7 35 0,4 0,2 0,8Oostzaan 22 – 27 0,6 – 0,7Purmerend 255 759 322 0,8 2,3 1,0Waterland 8 3 – 29 0,1 0,0 –0,4Zeevang 2 – 9 13 0,1 –0,4 0,5Waterland + 372 784 449 0,6 1,2 0,7Amsterdam 1246 4453 3382 0,3 1,2 0,9Metropoolregio Amsterdam 7601 12340 9712 0,8 1,3 1,0Nederland 54641 76166 63352 0,8 1,1 0,9bron: CBSFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bouwen en wonen 17911.2.3 Gereedgekomen woningen naar eigendom en eengezins- en meergezinswoningen, 2008huurwoningen koopwoningen totaal huur- en koopwoningeneen- meer- een- meer- een- meergezins-gezins- gezins- gezins- gezins- gezinsgemeente/subregiowoningen woningen totaal woningen woningen totaal woningen woningen totaalWormerland – – – 31 38 69 31 38 69Zaanstad 166 100 266 453 57 510 619 157 776Zaanstreek 166 100 266 484 95 579 650 195 845Beverwijk – 6 6 180 87 267 180 93 273Heemskerk 50 40 90 90 104 194 140 144 284Uitgeest – 28 28 60 30 90 60 58 118Velsen 54 77 131 – 24 24 54 101 155IJmond 104 151 255 330 245 575 434 396 830Bennebroek 2 – 2 2 – 2 4 – 4Bloemendaal – – – 1 – 1 1 – 1Haarlem 23 195 218 96 172 268 119 367 486Haarlemmerliedeen Spaarnwoude – – – – – – – – –Heemstede – – – 64 21 85 64 21 85Zandvoort – – – – – – – – –agglomeratie Haarlem 25 195 220 163 193 356 188 388 576Aalsmeer 16 29 45 980 – 980 996 29 1025Amstelveen – – – 599 138 737 599 138 737Diemen – – – 1 – 1 1 – 1Haarlemmermeer 3 119 122 280 100 380 283 219 502Ouder-Amstel 6 – 6 10 24 34 16 24 40Uithoorn – – – 120 77 197 120 77 197Amstel-Meerlanden 25 148 173 1990 339 2329 2015 487 2502Blaricum – – – 8 – 8 8 – 8Bussum – – – 2 1 3 2 1 3Hilversum 35 62 97 27 – 27 62 62 124Huizen – 131 131 6 69 75 6 200 206Laren 6 – 6 11 – 11 17 – 17Muiden – – – 4 – 4 4 – 4Naarden – – – – 19 19 – 19 19Weesp – – – 3 74 77 3 74 77Wijdemeren – – – 45 1 46 45 1 46Het Gooi en Vechtstreek 41 193 234 106 164 270 147 357 504Almere 142 206 348 817 194 1011 959 400 1359Beemster 1 – 1 7 – 7 8 – 8Edam-Volendam 30 20 50 28 7 35 58 27 85Landsmeer 16 – 16 28 – 28 44 – 44Oostzaan – – – – 33 33 – 33 33Purmerend 69 58 127 146 54 200 215 112 327Waterland 7 – 7 68 – 68 75 – 75Zeevang – – – 19 – 19 19 – 19Waterland + 123 78 201 296 94 390 419 172 591Amsterdam 195 1888 2083 706 1137 1843 901 3025 3926MetropoolregioAmsterdam 821 2959 3780 4892 2461 7353 5713 5420 11133Nederland 8075 15706 23781 40036 15065 55101 48111 30771 78882bron: CBS11Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

180 Bouwen en wonen11.2a Nieuwbouw, 2004-20087x 1.0006543210ZaanstreekIJmondagglomeratie Amstel-Haarlem MeerlandenHet Gooi enVechtstreekAlmereWaterland +Amsterdam2004 2005 2006 2007 2008bron: CBS

Bouwen en wonen 18111.2.4 Gemiddelde woningwaarde (WOZ) (x 1.000 euro), 1 januari 2004-2008gemeente/subregio 2004 2005 2006 1 ) 2007 1 ) 2008 1 )Wormerland 141 224 225 242 242Zaanstad 118 176 176 189 196Zaanstreek 120 180 181 194 200Beverwijk 113 179 178 191 199Heemskerk 134 207 211 224 233Uitgeest 154 229 230 249 264Velsen 135 212 215 230 241IJmond 130 204 206 220 230Bennebroek 234 360 362 384 384Bloemendaal 361 565 568 626 705Haarlem 128 201 201 220 239Haarlemmerliede en Spaarnwoude 181 257 263 279 291Heemstede 233 344 344 375 416Zandvoort 178 266 266 284 302agglomeratie Haarlem 164 252 253 276 301Aalsmeer 189 273 274 283 301Amstelveen 177 250 256 266 286Diemen 151 223 223 229 246Haarlemmermeer 164 240 245 256 275Ouder-Amstel 190 284 285 308 332Uithoorn 165 239 240 242 253Amstel-Meerlanden 170 246 250 260 278Blaricum 363 515 524 539 593Bussum 208 315 317 328 361Hilversum 165 243 247 259 280Huizen 190 270 270 284 303Laren 361 502 504 552 592Muiden 218 314 318 329 363Naarden 245 352 353 381 423Weesp 132 206 207 219 236Wijdemeren 218 322 325 351 384Het Gooi en Vechtstreek 200 292 295 312 339Almere 122 182 182 189 194Beemster 186 285 286 305 322Edam-Volendam 150 227 228 243 292Landsmeer 179 281 286 298 319Oostzaan 163 256 256 279 295Purmerend 118 181 182 190 210Waterland 172 249 250 284 309Zeevang 182 273 275 287 308Waterland + 142 216 217 230 256Amsterdam 135 204 204 204 232Metropoolregio Amsterdam 148 221 222 231 253Nederland 134 200 201 217 2321 ) Voorlopige cijfers. bron: CBS11Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

182 Bouwen en wonen11.2.5 Gemeentelijke woonlasten (euro’s per jaar per huishouden), 2007-2009 1 )gemiddelde woning 2 )eenpersoonshuishoudenmeerpersoonshuishoudengemeente/subregio 3 ) 2007 2008 2009 2007 2008 2009Wormerland 707 717 702 707 717 702Zaanstad 645 667 685 645 667 685Zaanstreek 676 692 694 676 692 694Beverwijk 454 524 523 538 607 607Heemskerk 514 528 548 566 581 604Uitgeest 492 534 544 574 615 625Velsen 694 690 702 694 690 702IJmond 539 569 579 593 623 635Bennebroek 4 ) 726 736 966 775 785 1016Bloemendaal 965 971 908 1035 1029 1006Haarlem 460 477 505 568 588 620Haarlemmerliede en Spaarnwoude 772 732 759 772 762 789Heemstede 623 628 649 671 677 696Zandvoort 564 566 584 630 632 651agglomeratie Haarlem 685 685 729 742 746 796Aalsmeer 601 624 640 723 747 763Amstelveen 552 553 594 579 579 622Diemen 628 631 645 654 681 696Haarlemmermeer 547 580 593 602 639 653Ouder-Amstel 585 608 627 633 657 675Uithoorn 580 585 626 580 585 626Amstel-Meerlanden 582 597 621 629 648 673Blaricum 924 981 1010 1089 1121 1150Bussum 553 541 527 629 617 619Hilversum 564 570 556 671 677 646Huizen 546 534 537 628 610 609Laren 5 ) 659 703 701 800 848 846Muiden 719 763 744 856 916 876Naarden 593 591 594 730 769 763Weesp 453 461 490 520 525 555Wijdemeren 686 700 700 771 782 775Het Gooi en Vechtstreek 633 649 651 744 763 760Almere 616 642 663 616 642 663Beemster 576 601 602 634 659 661Edam-Volendam 484 488 486 550 549 547Landsmeer 711 730 720 780 802 793Oostzaan 657 673 699 720 735 762Purmerend 488 483 587 488 483 587Waterland 615 652 636 724 761 745Zeevang 715 763 741 785 833 812Waterland + 607 627 639 669 689 701Amsterdam 6 ) 473 495 517 541 567 595Metropoolregio Amsterdam 615 631 648 680 698 7151 ) De gemeentelijke woonlasten bestaan uit onroerende zaakbelasting (OZB), bron: COELO/Atlasrioolrecht en reinigingsheffing.van de lokale lasten2 ) De gemiddelde woning is vastgesteld door het CBS, verschilt per gemeenteen is gerelateerd aan de waarde van de woning.3 ) Woonlasten subregio berekend als gemiddelde van de woonlasten per gemeente.4 ) Met ingang van 1 januari 2009 gemeente Bloemendaal.5 ) 2007 berekend als gemiddelde van 2006 en 2008.6 ) Woonlasten Amsterdam berekend als gemiddelde van de woonlasten per stadsdeel.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

18312PolitiekDe meest recente algemene verkiezingen in de Metropoolregio waren deverkiezingen voor het Europees Parlement op 4 juni 2009. Daarbij kwamen depvv en de D66 als grootste winnaars naar voren; zij kregen respectievelijk 18%en 16% van de stemmen in de Metropoolregio. Bij de Europese verkiezingenhebben vooral partijen met een duidelijk standpunt voor (D66) of tegen (pvv)de Europese Unie veel stemmen gewonnen. In Amsterdam kregen D66 (21%)en GroenLinks (20%) de meeste stemmen. De pvv kreeg in de hoofdstad 13%van de stemmen en stond daarmee, na de PvdA (15%), op de vierde plaats.In subregio Waterland + (28%), en dan vooral in Edam-Volendam (40%), en inAlmere (27%) kreeg de pvv de meeste stemmen.De opkomst voor deze verkiezingen lag met bijna 38% in de Metropoolregiolager dan bij de voorgaande verkiezingen voor de Provinciale Staten (44%).De inwoners van de Metropoolregio gingen iets vaker naar de stembus dangemiddeld in Nederland (37%). De opkomst was het hoogst in Het Gooi enVechtstreek (44%) en het laagst in Almere (31%). In de gemeente Amsterdamging 37% stemmen voor het Europees Parlement.Uitgebrachte geldige stemmen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement, 2009(procenten)2,4%2,0%10,4%17,0%18,0%20,1%1213,0%4,8%12,5%3,5%11,3%12,0%16,1%2,3%7,4%13,0%6,8%7,1%8,9%11,4%Metropoolregio AmsterdamNederlandCDA PvdA VVD GL SPCUSGP D66 PvdD PVV overige grp.bron: KiesraadMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

184 Politiek12.1.1 Kiesgerechtigden, blanco stemmen, uitgebrachte geldige stemmen en opkomstpercentage bij de verkiezingen voor het Europees Parlement,4 juni 2009totaal geldig uitgebrachte stemmen (%)kiesge blanco geldige oprechtig-stem- stem- komst overigegemeente/subregio den men men % CDA PvdA VVD GL SP CUSGP D66 PvdD PVV grp.Wormerland 12100 20 4338 36,0 13,7 14,6 12,3 11,3 10,4 2,4 11,2 4,8 17,7 1,6Zaanstad 107752 146 34893 32,5 11,0 16,8 9,9 10,2 9,7 2,8 10,2 5,3 21,9 2,2Zaanstreek 119852 166 39231 32,9 11,3 16,6 10,2 10,3 9,8 2,8 10,3 5,2 21,4 2,1Beverwijk 28769 28 8908 31,1 15,2 14,7 10,6 9,5 8,0 1,3 9,7 4,7 23,5 2,9Heemskerk 29209 26 9576 32,9 18,8 14,2 10,9 9,6 7,3 1,9 9,9 3,7 21,0 2,5Uitgeest 9462 10 3611 38,3 16,5 13,3 15,2 9,7 7,1 0,8 12,3 3,5 18,8 2,8Velsen 51183 82 17585 34,5 15,4 14,0 11,6 8,5 7,6 3,5 11,7 4,4 21,3 2,1IJmond 118623 146 39680 33,6 16,3 14,1 11,5 9,1 7,6 2,4 10,9 4,2 21,5 2,4Bloemendaal 16530 37 9195 55,8 15,9 8,0 24,8 7,8 2,8 1,4 21,2 3,4 12,6 2,0Haarlem 112696 168 42804 38,1 10,2 14,1 9,8 15,3 8,9 2,1 17,4 5,6 14,1 2,6Haarlemmerliede enSpaarnwoude 4081 6 1614 39,7 21,1 11,7 13,4 8,2 4,8 1,4 12,0 4,6 20,3 2,7Heemstede 19649 27 9910 50,6 15,9 9,4 21,4 9,1 3,8 1,4 20,2 3,7 12,9 2,1Zandvoort 13193 20 5028 38,3 10,3 9,9 19,2 5,5 5,6 0,9 11,0 6,3 28,6 2,7agglomeratie Haarlem 166149 258 68551 41,4 12,1 12,2 14,2 12,5 7,0 1,8 17,7 5,0 14,9 2,4Aalsmeer 20907 23 8153 39,1 20,2 9,2 16,2 6,0 4,7 5,9 10,6 3,7 21,9 1,7Amstelveen 57014 109 26054 45,9 12,9 11,7 16,5 10,7 5,4 2,2 17,1 4,2 17,0 2,4Diemen 18103 24 6847 38,0 9,4 14,0 10,1 13,8 7,9 1,6 14,6 4,3 21,6 2,8Haarlemmermeer 103211 142 38341 37,3 15,6 9,5 16,6 7,0 5,7 4,3 11,4 4,5 23,0 2,4Ouder-Amstel 9805 20 4555 46,7 15,8 12,9 14,5 9,9 4,8 2,7 16,4 3,8 17,4 1,9Uithoorn 20586 25 8559 41,7 16,6 10,9 16,5 7,7 6,0 2,1 11,8 3,8 22,6 2,0Amstel-Meerlanden 229626 343 92509 40,4 14,9 10,7 15,9 8,6 5,6 3,4 13,5 4,2 20,8 2,3Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Politiek 18512.1.1 Kiesgerechtigden, blanco stemmen, uitgebrachte geldige stemmen en opkomstpercentage bij de verkiezingen voor het Europees Parlement,4 juni 2009 (slot)totaal geldig uitgebrachte stemmen (%)kiesge blanco geldige oprechtig-stem- stem- komst overigegemeente/subregio den men men % CDA PvdA VVD GL SP CUSGP D66 PvdD PVV grp.Blaricum 6965 5 3369 48,4 13,9 9,2 24,1 6,8 4,4 1,2 16,3 3,9 18,3 2,0Bussum 23728 46 10717 45,4 13,7 10,3 19,1 10,0 4,8 2,2 18,9 4,0 14,7 2,3Hilversum 63555 103 26466 41,8 12,7 11,7 13,7 10,7 7,9 3,7 16,3 4,4 16,7 2,1Huizen 32010 44 13512 42,3 17,2 9,6 14,6 7,3 5,2 10,2 12,9 3,8 17,3 2,0Laren 8551 13 4315 50,6 14,2 7,0 26,4 5,9 3,9 0,9 16,3 3,9 19,3 2,1Muiden 4889 8 2408 49,4 13,9 11,8 15,1 8,6 5,1 1,6 20,1 4,7 17,4 1,7Naarden 12343 17 6358 51,6 12,8 9,0 24,5 8,6 3,4 1,8 19,0 4,0 14,5 2,5Weesp 13576 31 5259 39,0 13,5 12,7 12,8 10,9 7,6 2,1 14,3 4,9 18,6 2,6Wijdemeren 18054 20 7831 43,5 18,3 9,1 21,3 6,8 5,0 3,1 11,9 3,8 18,8 2,0Het Gooi en Vechtstreek 183671 287 80235 43,8 14,4 10,4 17,2 9,0 5,9 4,0 15,9 4,1 16,9 2,1Almere 130857 178 40118 30,8 8,1 12,7 12,1 9,1 8,1 3,1 12,1 5,2 27,1 2,4Beemster 6622 8 2982 45,2 18,7 13,0 17,2 7,0 6,5 1,0 9,8 4,2 20,5 2,0Edam-Volendam 21491 24 7425 34,7 19,3 6,9 11,6 5,7 4,6 0,9 6,0 3,3 39,8 2,0Landsmeer 7917 16 3510 44,5 9,4 16,4 14,7 9,8 7,1 1,1 11,9 4,3 23,2 2,1Oostzaan 6992 14 2666 38,3 8,2 14,8 13,1 8,6 6,3 3,2 10,1 5,2 28,4 2,3Purmerend 60209 71 19255 32,1 9,3 14,2 11,8 8,3 10,2 1,7 10,0 4,9 27,5 2,0Waterland 13269 20 6213 47,0 17,6 11,9 12,1 10,2 7,8 2,2 12,0 3,9 20,7 1,7Zeevang 4731 12 2106 44,8 11,9 12,3 18,6 8,4 5,8 1,7 11,3 5,7 22,1 2,3Waterland + 121231 165 44157 36,6 12,9 12,7 12,8 8,2 8,0 1,6 9,8 4,5 27,6 2,0Amsterdam 545004 1227 200498 37,0 4,9 14,6 9,2 20,0 8,0 1,1 21,3 5,3 12,8 2,8Metropoolregio Amsterdam 1615013 2770 604979 37,6 10,4 13,0 12,5 13,0 7,4 2,3 16,1 4,8 18,0 2,4Nederland 12378500 19879 4553864 36,9 20,1 12,0 11,4 8,9 7,1 6,8 11,3 3,5 17,0 2,0bron: Kiesraad/DPG12Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

186 Politiek12.1a Opkomst bij de verkiezingen voor het Europees Parlement, 4 juni 2009 (procenten)2935546233307332313410128119115242816131814171262521 202219232721MetropoolregioAmsterdam: 37,6%30% – < 36%36% – < 42%42% – < 48%48% – < 56%1 Amsterdam2 Wormerland3 Zaanstad4 Beverwijk5 Heemskerk6 Uitgeest7 Velsen8 Bloemendaal9 Haarlem10 Haarlemmerliedeen Spaarnwoude11 Heemstede12 Zandvoort13 Aalsmeer14 Amstelveen15 Diemen16 Haarlemmermeer17 Ouder-Amstel18 Uithoorn19 Blaricum20 Bussum21 Hilversum22 Huizen23 Laren24 Muiden25 Naarden26 Weesp27 Wijdemeren28 Almere29 Beemster30 Edam-Volendam31 Landsmeer32 Oostzaan33 Purmerend34 Waterland35 Zeevangbron: Kiesraad/DPGFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

187AVerklaring van begrippenen gebruikte afkortingenAAlleenstaandeAllochtonenaowAutochtonenavoPersoon die alleen een huishouden voert (eenpersoonshuishouden), behalvealleenwonenden vallen hier ook kamerbewoners onder.Allochtonen zijn personen, waarvan minstens een ouder in het buitenland isgeboren.De Algemene Ouderdomswet is een collectief basispensioen, dat wordt uitgekeerdaan mensen van 65 jaar en ouder die in Nederland hebben gewoond.De aow bedraagt 2% van het volledige aow-pensioen voor ieder jaar datiemand tussen zijn of haar 15e en 65e jaar in Nederland heeft gewoond en nietin het buitenland heeft gewerkt.Personen waarvan beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht hetgeboorte land van de persoon zelf.Algemeen voortgezet onderwijs.BbaobasBasisonderwijsbblbbpBasisonderwijs.Bewoners Aanspreekpunt Schiphol.Het basisonderwijs is bedoeld voor kinderen van 4 tot 12 jaar. Hoewel het basisonderwijsgevolgd kan worden vanaf 4 jaar, is pas vanaf de vijfde verjaardag hetkind leerplichtig.Beroepsbegeleidende leerweg.Het bruto binnenlands product (bbp) is het eindresultaat van de productieveactiviteiten van de ingezeten productie-eenheden. Het is gelijk aan de toegevoegdewaarde tegen basisprijzen van alle bedrijfsklassen samen, aangevuldmet enkele transacties die niet naar bedrijfsklassen worden verdeeld. De toegevoegdewaarde (basisprijzen) per bedrijfsklasse is gelijk aan het verschil tussende productie (basisprijzen) en het intermediair verbruik (aankoopprijzen).Het bbp per inwoner is het bbp gedeeld door het gemiddeld aantal inwonersvan Nederland of de betreffende regio in de verslagperiode.Bedbezetting Het aantal overnachtingen gedeeld door (het aantal bedden x 365) x 100.BeroepsbevolkingTot de beroepsbevolking worden gerekend personen van 15-64 jaar die– tenminste 12 uur per week werken, of– werk hebben aanvaard waardoor ze tenminste 12 uur per week gaan werken, of– verklaren ten minste 12 uur per week te willen werken, daarvoor beschikbaarzijn en activiteiten ontplooien om werk voor tenminste 12 uur per week tevinden.Van de beroepsbevolking worden personen die ten minste 12 uur per weekwerken tot de werkzame beroepsbevolking gerekend en degenen die niet ofminder dan 12 uur per week werken tot de werkloze beroepsbevolking.BMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

188 BijlagenBesteedbaar inkomenBevolkingsdichtheidBevolkingsprognoseBinnengemeentelijkeverhuizingenbolBouwperiodeBruto arbeidsparticipatieBurgerlijke staatCCapaciteit bijzonderwoongebouwcaracbscficorop gebiedcrosDdivvdpgdvsEEchtscheidingBruto-inkomen uit arbeid, onderneming, vermogen en ontvangen overdrachtenverminderd met de premies sociale zekerheid, loon-, inkomsten- en vermogensbelastingen andere betaalde overdrachten (o.a. premies ziektekosten en alimentatievoor ex-partner).Het aantal inwoners per oppervlakte-eenheid (gewoonlijk per km 2 land).Een vooruitberekening van de omvang en samenstelling van de bevolking.De prognose is gebaseerd op veronderstellingen over de demografische factorengeboorte, sterfte en migratie.Personen die verhuizen waarbij het oude en het nieuwe adres in dezelfdegemeente liggen. Wijzigingen van adres die het gevolg zijn van wijzigingvan straatnaam, huisnummer of iets dergelijks worden niet als verhuizingbeschouwd.Beroepsopleidende leerweg.De bouwperiode wordt vastgesteld op basis van de opvoerdatum van hetwoonobject.Beroepsbevolking (werkzaam + werkloos) in procenten van de bevolking van15-64 jaar.Ongehuwd, gehuwd, partnerschap, weduwstaat en gescheiden.Het aantal plaatsen dat in het gebouw aanwezig is voor permanente huisvestingvan een verzameling van personen, waarvan de huishoudelijke verzorgingbedrijfsmatig wordt uitgevoerd (institutioneel huishouden).Chronische aspecifieke respiratorische aandoeningen.Centraal Bureau voor de Statistiek.Centrale Financiën Instellingen, Agentschap van het Ministerie van Onderwijs,Cultuur en Wetenschap.De corop indeling is een administratieve indeling van Nederland naar gebieden,kleiner dan provincies die is ontworpen door de Coördinatie CommissieRegionaal Onderzoeksprogramma (corop). Nederland telt 43 corop gebieden.De Metropoolregio bestaat uit de volgende corop gebieden: Groot-Amsterdam(Amsterdam, Waterland + en Amstel-Meerlanden), agglomeratie Haarlem,IJmond, Het Gooi en Vechtstreek en de gemeente Almere die deel uitmaakt vanhet corop gebied Flevoland. De toeristische statistieken van Almere zijn alleenbeschikbaar op het niveau van het hele corop gebied Flevoland.Commissie Regionaal Overleg Luchthaven Schiphol.Dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer.Dienst Persoons- en Geo-informatie.Dienst Verkeer en Scheepvaart.Ontbinding van het huwelijk door rechterlijk vonnis op de bij de wetomschreven gronden.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bijlagen 189EengezinswoningEenoudergezinEenpersoonshuishoudenEigendomEigen woningExpatExterne migratieFFosfaatuitscheidingGGastGeboorteGehuwdGemiddelde verblijfsduurGemiddelde woningbezettingGeregistreerde misdrijvenGeregistreerde werkloosheidGescheidenGeslachtggdGraasdierenGrote baanHhavohbohbo-bachelorhbo-masterElke woning die tevens een geheel pand vormt. Hieronder vallen vrijstaandewoningen, aaneen gebouwde woningen, zoals twee onder één kap gebouwdehele huizen, boerderijen met woningen en alle rijenhuizen.Gezin dat wordt gevormd door één ouder met één of meer kinderen.Huishouden bestaande uit één persoon (=alleenstaande).Geeft het soort eigenaar van een (woon)object aan.Een woning waarvan de eigenaar op hetzelfde adres woont als de gebruiker.Een expatriate of afgekort expat is iemand die gedurende langere tijd in hetbuitenland verkeert, m.n. werknemer die door een internationaal opererendeorganisatie in het buitenland is gestationeerd.Vestiging in en vertrek uit de gemeente.Er zijn bij fosfaat geen gasvormige verliezen. De fosfaatuitscheiding is dus gelijkaan de hoeveelheid fosfaat in de mest na bewaring.Iemand die overnacht in een geregistreerde logiesverstrekkende inrichting endie minstens één maar niet meer dan 59 nachten verblijft.Het aantal levendgeborenen, behorend tot de werkelijke bevolking van eengemeente; dit getal is dus exclusief baby’s, die in een gemeente geboren zijn,maar elders woonachtig zijn.Wettig in de echt verbonden.Het totaal aantal overnachtingen gedeeld door het aantal gasten.Het aantal inwoners gedeeld door het aantal woningen.Het totaal door de politie in processen-verbaal (van aangifte of ambtshalveopgemaakt) vastgelegde strafbare feiten. In deze statistiek worden alleen demisdrijven geteld; overtredingen vallen buiten deze statistiek.Personen die bij een uwv werkbedrijf ingeschreven zijn in de leeftijd van15 tot en met 64 jaar die– niet of minder dan 12 uur per week werken èn– beschikbaar zijn voor een baan van 12 uur of meer per week of werk hebbenaanvaard waardoor ze tenminste 12 uur per week gaan werken.Het huwelijk is wettig ontbonden, de echtscheiding is uitgesproken.Man of vrouw.Gemeentelijke gezondheidsdienst.Graasdieren zijn paarden en pony’s, rundvee, schapen en geiten op agrarischebedrijven.Baan van 12 uur of meer per week.Hoger algemeen voortgezet onderwijs.Hoger beroepsonderwijs.Persoon die een studie in het hoger beroepsonderwijs succesvol heeft afgerond.Een masteropleiding is de tweede fase van een hbo studie en duurt meestal1-2 jaren. Om toegang te krijgen tot een hbo-master is een diploma van eenbachelor opleiding vereist.BMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

190 BijlagenHerkomstgroeperingHoger onderwijsHotelHuishoudenHuwelijkIivaivmKKali-uitscheidingKameraantal per woningKiesgerechtigdenEuropees parlementKleine baanDe herkomstgroepering wordt voor de eerste generatie allochtonen bepaaldaan de hand van de persoon zelf. Voor de tweede generatie aan de hand vande moeder, tenzij die in Nederland is geboren. In dat geval is gerubriceerd aande hand van het geboorteland van de vader.Hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs.Hotel is een accommodatie waarin logies verstrekt worden tegen boeking pernacht.Een huishouden bestaat uit één of meer personen die alleen of samen een leefeenheidvormen; dit uit zich bijvoorbeeld in het gebruik van een gemeenschappelijkewoonkamer of keuken. Huishoudens zijn dus gezinnen, samenwonenden,woongroepen en alleenstaanden die een zelfstandige huishouding voeren.Echtverbintenis voltrokken door de ambtenaar van de burgerlijke stand.De wia kent twee soorten uitkeringen, de iva en de wga. De regelingInkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (iva) verstrekt uitkeringenaan volledig en duurzaam arbeidsongeschikten.De Integrale Veiligheidsmonitor (ivm) is een jaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoekwaarin zaken als leefbaarheid van de woonbuurt, beleving vanbuurtproblemen, onveiligheidsgevoelens, ervaringen met veel voorkomendecriminaliteit, het oordeel van de bevolking over het optreden van de politie enpreventiegedrag worden onderzocht. Dit onderzoek is in 2008 voor het eerstuitgevoerd, waarbij zowel op landelijk/regionaal niveau door het cbs als oplokaal niveau door gemeenten (lees: onderzoeksbureaus) onderzoeksgegevenszijn verzameld.Er zijn bij kali geen gasvormige verliezen. De uitgescheiden kali is dus gelijk aande hoeveelheid kali in de mest na bewaring.Is volgens oppervlaktenormen naar beneden bijgesteld bij gering woonoppervlak.Nederlanders en onderdanen van andere EU-lidstaten die zich in Nederland alskiesgerechtigde hebben laten registreren, kunnen stemmen als zij:– op de dag van de kandidaatstelling (22 april 2009) in de gemeentelijkebasisadministratie ingeschreven staan;– op de dag van de verkiezingen 18 jaar of ouder zijn en niet uitgesloten zijnvan het kiesrecht;– in het bezit zijn van een geldig identiteitsbewijs.Baan van minder dan 12 uur per week.LLeeftijdsgroepSamentelling van twee of meer leeftijden.lisa Landelijk Informatiesysteem van Arbeidsplaatsen en vestigingen (sinds 1998lisa Vestigingenregister).Loop van de bevolkingDe ontwikkeling van de bevolking, gebaseerd op geboorte, sterfte, externemigratie en verhuizingen.lwooLeerweg Ondersteunend Onderwijs.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bijlagen 191MMalaiseklachtenMate van arbeidsongeschiktheidmboMeergezinswoningMeerpersoonshuishoudenMental health inventoryMestproductieMestsoortenBetreft vragen over de volgende klachten waar men gedurende de laatste14 dagen last van heeft gehad: hoofdpijn, moeheid, slapeloosheid, pijn in de rugen pijn in spieren of gewrichten.Onder mate van arbeidsongeschiktheid wordt verstaan het percentage waarvoorde uitkeringsgerechtigde niet in staat wordt geacht gangbare arbeid teverrichten. Hoe kleiner de resterende verdiencapaciteit, hoe hoger de mate vanarbeidsongeschiktheid is. De mate van arbeidsongeschiktheid is gelijk aan deloonderving gedeeld door het inkomen vóór de arbeidsongeschiktheid, uitgedruktals een percentage. Dit wordt gecategoriseerd in 8 klassen: minder dan15% (niet arbeidsongeschikt), van 15% tot 25% (alleen wao, bij waz en Wajongniet arbeidsongeschikt), van 25% tot 35%, van 35% tot 45%, van 45% tot 55%,van 55% tot 65 %, van 65% tot 80% en van 80% tot 100% (volledig arbeidsongeschikt).Middelbaar beroepsonderwijs.Elke woning die samen met andere woonruimten en/of bedrijfsruimten eengeheel pand vormt. Hieronder vallen flats, galerij-, portiek-, beneden- en bovenwoningen,appartementen en woningen boven bedrijfsruimten, voor zover dezezijn voorzien van een buiten de bedrijfsruimte gelegen toegangsdeur.Huishouden bestaande uit meerdere personen.Betreft vragen die steeds betrekking hebben op hoe men zich in de afgelopen4 weken voelde, t.w.:1. Voelde u zich erg zenuwachtig?2. Zat u zo erg in de put dat niets u kon opvrolijken?3. Voelde u zich kalm en rustig?4. Voelde u zich neerslachtig en somber?5. Voelde u zich gelukkig?De mestproductie is gedefinieerd als de hoeveelheid mest die aanwezig is instalopslag en in opslag buiten de stal, inclusief schoonmaakwater en vermorstdrinkwater. Voor rundvee en schapen komt daar nog de hoeveelheid mest bijdie deze dieren produceren wanneer ze in de wei lopen.Dierlijke mest kan worden onderscheiden in dunne mest en vaste mest.Tot dunne mest wordt gerekend dunne stalmest en weidemest. Dunne stalmestis de stalmest van rundvee (behalve de stalmest van gekalfde vleeskoeien), allevarkensmest en de mest van leghennen en leghenouderdieren in een stalsysteemmet dunne mest.Weidemest is de mest van rundvee en schapen als ze in de wei lopen.Vaste mest is de stalmest van gekalfde vleeskoeien, de stalmest van schapen,geiten, paarden en pony’s, de pluimveemest in stalsystemen met vaste mest enalle mest van konijnen, nertsen en vossen. Gekalfde vleeskoeien zijn voor devleesproductie bestemde vrouwelijke runderen, ouder dan twee jaar, die minstenseen keer gekalfd hebben, ook wel aangeduid met “zoog-, mest- en weidekoeien”.BMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

192 BijlagenNNationaliteitNetto arbeidsparticipatieNiet-westerse allochtonenNieuwvormingennwwOOngehuwdOpkomstpercentageOvernachtingo+sDe hoedanigheid van tot een bepaalde natie te behoren of van een bepaalde natiedeel uit te maken.Werkzame beroepsbevolking in procenten van de bevolking van 15-64 jaar.Allochtonen afkomstig uit Afrika, Zuid- en Midden-Amerika en Azië metuitzondering van Indonesië en Japan.Nieuwvorming is een ziekelijke weefselontaarding die gepaard gaat met hetoptreden van goedaardige (benigne) of kwaadaardige (maligne) gezwellen (kanker).Niet-werkende werkzoekenden. Hiertoe worden alle bij het uwv werkbedrijfingeschreven werkzoekenden van 15 t/m 64 jaar gerekend die geen werkhebben. Wordt meestal uitgedrukt als percentage van de bevolking van15-64 jaar.Niet en nog nooit wettig in de echt verbonden.Het percentage uitgebrachte stemmen (geldig + blanco) van het totaal aantalkiesgerechtigden.Het verblijf van een gast voor een nacht in een geregistreerde logiesverstrekkendeaccommodatie.Dienst Onderzoek en Statistiek.PPartnerschapPersonen met 52 weken inkomenPotentiële beroepsbevolkingPraktijkonderwijsPrimair onderwijsPrimaire sectorGeformaliseerde relatie, gelijkwaardig met huwelijk. Rechten en plichten liggengrotendeels vast in de wet, i.t.t. het samenlevingscontract.Personen die het gehele jaar inkomen hebben genoten, worden tot de categorie‘met 52 weken inkomen’ gerekend. De categorie zelfstandigen behoort tot degroep die het gehele jaar inkomen hebben genoten.Personen die in het onderzoeksjaar gedurende kortere tijd of over een qua tijdsduuronbekende periode inkomen hebben, worden samengenomen in de groep‘minder dan 52 weken inkomen’. Studenten, dat wil zeggen personen met eenstudiebeurs in het kader van de wet studiefinanciering, worden altijd tot dezegroep gerekend, ook al hebben zij het gehele jaar een baan. Uitzondering op dezealgemene regel vormen de studenten die naast hun studiebeurs ook nog winstuit onderneming hebben. Deze groep wordt altijd ingedeeld bij de categorie‘52 weken inkomen’. Vanuit het grondmateriaal is het niet mogelijk om de groepkleine banen van de grote banen te onderscheiden. Hierdoor zullen ook bij depersonen met 52 weken inkomen kleine banen (minder dan 12 uur) en dusrelatief lage inkomens voorkomen.Bevolking van 15-64 jaar.Praktijkonderwijs bereidt leerlingen voor op een plaats op de regionale arbeidsmarkt.Het is leerwegondersteunend onderwijs voor leerlingen waarvan nietverwacht wordt dat ze het voortgezet onderwijs met een diploma zullen afsluiten.Leerlingen die vroeger als moeilijk lerende kinderen op vso-scholen zaten,zijn nu opgegaan in het praktijkonderwijs.Basis- en speciaal onderwijs.Landbouw, visserij en winning van delfstoffen.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bijlagen 193QQuartaire sectorRRecreatiewoningRecreatie Noord-Holland nvriaggriorwsSsoSpeciaal basisonderwijsSpeciaal onderwijsSterfteStikstofproductieTTertiaire sectorToegevoegde waardeUUitgebrachte geldige stemmenUitwendige oorzakenuwvNiet-commerciële dienstverlening.Een tot bewoning bestemd gebouw dat gelegen is op een officieel voor recreatieaangewezen terrein en/of bestemd is voor bewoning gedurende de vakantie.Een recreatiewoning voldoet aan alle criteria die gelden voor woningen, maarhoeft niet geschikt te zijn voor bewoning gedurende het gehele jaar.Recreatie Noord-Holland zorgt in opdracht van de besturen van de recreatieschappenvoor de ontwikkeling, aanleg, het beheer en onderhoud van zes recreatiegebiedenin Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder- en Uitgeestermeer,Geestmerambacht, Spaarnwoude, Landschap Waterland en GroengebiedAmstelland. Recreatie Noord-Holland is een overheids nv met de ProvincieNoord-Holland als enige aandeelhouder.Regionaal Instituut voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg.Regionaal inkomensonderzoek.Rijkswaterstaat.Speciaal onderwijs.Basisonderwijs voor kinderen met een betrekkelijk laag of laag intelligentieniveauen voor kinderen die een leerachterstand hebben.Onderwijs bestemd voor kinderen voor wie vaststaat dat zij overwegend opeen orthopedagogische of orthodidactische benadering zijn aangewezen;voor kinderen van 12 jaar en ouder is er voortgezet speciaal onderwijs.Het aantal overledenen, behorend tot de werkelijke bevolking van een gemeente;dit getal is dus exclusief personen die in een gemeente gestorven zijn, maarelders woonachtig waren.Stikstofproductie heeft betrekking op de hoeveelheid uitgescheiden stikstoftijdens opstallen en tijdens beweiding, verminderd met de gasvormigestikstof verliezen die optreden in stal en opslag. In de mestwetgeving is dit destikstofproductie die getoetst wordt aan gebruiksnormen voor dierlijke mest.Gasvormige stikstofverliezen bestaan uit ammoniak en overige gasvormigestikstofverbindingen.Commerciële dienstverlening.Verschil tussen de marktwaarde van productie en de daarvoor ingekochtegrondstoffen.Stemmen uitgebracht bij de verkiezingen die niet ongeldig zijn.Niet-natuurlijke doodsoorzaken.uwv, Uitvoering Werknemersverzekeringen.BMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

194 BijlagenVVenWVerblijfsrecreatievelogiesvormenVerhuizingVestigingVestiging (bedrijf)VertrekVinexwijkvmbovmbo-bkvmbo-gtvmrvo(Voortgezet) speciaal onderwijsvromvwoWWajongwaoMinisterie van Verkeer en Waterstaat.Verblijfsrecreatieve logiesvormen zijn kampeerterreinen, huisjesterreinen,groepsaccommodaties (kampeerboerderijen, kamphuizen, vakantiehuizen).Vertrek van een adres binnen de gemeente en vestiging op een adres binnende gemeente.Vestiging op een adres binnen de gemeente van een adres buiten de gemeente.Een locatie van een onderneming, instelling of zelfstandige beroepsbeoefenaar,dat wil zeggen elke fabriek, werkplaats, kantoor, winkel of andere bedrijfsruimte,dan wel elk complex daarvan, waarin of van waaruit een economische activiteit,andere (niet economische)activiteit, of zelfstandig (vrij) beroep wordt uitge oefend.Vertrek van een adres binnen de gemeente naar een adres buiten de gemeente.Nieuwbouwwijk gebouwd in het kader van de Vierde Nota RuimtelijkeOrdening Extra.Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs.vmbo: basis beroepsgericht, kader beroepsgericht.vmbo: gemengd en theoretisch beroepsgericht.Veiligheidsmonitor Rijk.De Veiligheidsmonitor Rijk (vmr) is een nieuw onderzoek, ontstaan uit eenintegratie van (onderdelen uit) drie eerdere afzonderlijke reguliere onderzoekenop het terrein van veiligheid en politiecontacten. Het gaat om de PolitiemonitorBevolking (pmb), de slachtofferenquêtes van het cbs – met name de betreffendemodules in het Permanent Onderzoek Leefsituatie (pols) – en om rijksrelevantedelen uit de Enquête Leefbaarheid en Veiligheid.Vanaf medio september 2008 wordt de vmr geïntegreerd in één Veiligheidsmonitor,waarin naast landelijke en (politie)regionale gegevens ook anderelokale instanties participeren.Voortgezet onderwijs.Onderwijs bestemd voor kinderen voor wie vaststaat dat zij overwegend opeen orthopedagogische of orthodidactische benadering zijn aangewezen;voor kinderen van 12 jaar en ouder is er voortgezet speciaal onderwijs.Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu.Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs.Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten. Deze wet is op1 januari 1998 in werking getreden en heeft tot doel een regeling te treffen vooreen arbeidsongeschiktheidsuitkering voor mensen die geen beroep kunnendoen op de wao omdat een arbeidsverleden ontbreekt (personen die arbeidsongeschiktworden voor hun 17-de levensjaar en personen die een opleiding/studie volgen).Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering. In werking getreden op 1 januari1967. Uitkering voor personen in loondienst die langer dan een jaar ziek zijn,en ook geen andere werkzaamheden kunnen uitvoeren tegen een gelijke loonwaarde.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Bijlagen 195WaterschapwazWeduwstaatWerkloosheidspercentageWerkloze beroepsbevolkingWerkzame beroepsbevolkingWerkzame personenWesterse allochtonenwgawiaWoningdichtheidWoningvoorraadWooneenheidOverheidsinstantie die, onder toezicht van Provinciale Staten, in een bepaalderegio tot taak heeft de waterhuishouding te regelen en belast is met onderhoudvan wegen en bruggen.Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen. In werking getreden op1 januari 1998. Betreft een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor personendie als zelfstandige werkzaam zijn, als beroepsbeoefenaar, of als meewerkendeechtgenoot.De wettige echtgeno(o)t(e) door sterfte verloren hebbend en niet opnieuwwettig in de echt verbonden.Het aantal lopende ww-uitkeringen als percentage van het aantal inwonersvan 15-64 jaar.Mensen die niet of minder dan 12 uur per week werken, binnen twee wekenbeschikbaar zijn voor een baan van 12 of meer uur per week en daar actief naarop zoek zijn.Alle mensen tussen 15-64 jaar die tenminste twaalf uur per week in loondienstof eigen bedrijf werken (zie ook definitie beroepsbevolking).Personen die een beroep uitoefenen en 12 uur of meer per week werkzaam zijn.Hieronder vallen directeuren van nv’s en bv’s, eigenaars, meewerkende gezinsleden,personeel in loondienst, krachten geleend van uitzendbureaus en personenwerkzaam via regelingen voor gesubsidieerde arbeid zoals Wet InschakelingWerkzoekenden (jwg, banenpool), ‘Melkert’-banen en wsw. Tot de werkendenworden ook buitendienstmedewerkers gerekend zoals vertegenwoordigers,service-/onderhoudsmedewerkers, varend/rijdend personeel en thuiswerkersdie op de loonlijst staan. Ook personen afwezig wegens ziekte/vakantie wordenmeegeteld.Allochtonen afkomstig uit Europa (inclusief de gehele voormalige Sovjet-Unie),Noord-Amerika, Oceanië, Indonesië en Japan.De wia kent twee soorten uitkeringen, de iva en de wga. De regelingWerkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten (wga) verstrekt uitkeringenaan gedeeltelijk arbeidsongeschikten en niet-duurzaam arbeidsongeschikten.De wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen voorziet werknemers enambtenaren van een uitkering in geval zij arbeidsongeschikt raken. De wet isin werking getreden per 29 december 2005 en is van toepassing op personendie op of na deze datum voor het eerst een arbeidsongeschiktheidsuitkeringtoegekend krijgen. Er is een wachttijd van 104 weken. Het betreft dus mensendie ziek geworden zijn vanaf 1 januari 2004. De wia kent twee soortenuitkeringen, de iva en de wga.Het aantal woningen per oppervlakte-eenheid (gewoonlijk per km 2 land).Het totaal voor bewoning geschikte woningen.Een (deel van een) tot bewoning bestemd gebouw dat bestemd is voor permanentebewoning door een particulier huishouden en dat voldoet aan alle criteriadie van toepassing zijn op woningen. Voor eventueel ontbrekende keuken en/of douche dient een gemeenschappelijke voorziening in het gebouw aanwezigte zijn. Het gebouw waarin de wooneenheid is gelegen, is gebouwd of verbouwdmet bestemming bewoning door meerdere particuliere huishoudens.BMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

196 Bijlagenwowozwo-bachelorWetenschappelijk onderwijs.Waardering Onroerende Zaken.Een wo-bachelor is iemand die een studie in de eerste fase van een studie inhet wetenschappelijk onderwijs (wo) succesvol heeft afgerond. De eerste fasevan een wo-studie duurt drie jaar. Een wo-bachelordiploma geeft toegang toteen masteropleiding in het wetenschappelijk onderwijs.wo-doctoraal Het betreft hier geslaagden voor een doctoraalopleiding voordat in 2002/’03het bachelor-masterstelsel in het hoger onderwijs werd ingevoerd.wo-masterEen master in het wetenschappelijk onderwijs (wo) is sinds het studiejaar2002/’03 de tweede fase van een universitaire studie. Een masteropleidingduurt meestal 1-2 jaren. Om toegang te krijgen tot een wo-master is een diplomavan een bacheloropleiding vereist. Voor toelating tot een masteropleidingaan een universiteit moet een gediplomeerde hbo’er vrijwel altijd eerst eenschakelprogramma volgen.wo-vervolgopleidingBij het wetenschappelijk onderwijs (wo) gaat het om het diploma van hetafsluitend beroepsexamen van de opleidingen (dier-)geneeskunde, tandheelkunde,farmacie en wijsbegeerte en alle universitaire lerarenopleidingen.In tegenstelling tot het hbo tellen de masterdiploma’s niet mee. Voorafgaandaan een beroepsdiploma in het wo heeft men in een eerder stadium van deopleiding een doctoraal- of masterdiploma behaald.wwWerkloosheidswet. In werking getreden in 1952 en in 1987 vervangen dooreen nieuwe Werkloosheidswet. Doel van de wet is werknemers te verzekerentegen de financiële gevolgen van werkloosheid.wwbWet Werk en Bijstand.Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

197BMetropoolregio Amsterdam naargemeenten en subregio’s, 1 januari 20092935546233307332313410128119115242816131814171262521 202219232721BZaanstreekagglomeratie HaarlemHet Gooi en VechtstreekWaterland +IJmondAmstel-MeerlandenAlmereAmsterdam1 Amsterdam2 Wormerland3 Zaanstad4 Beverwijk5 Heemskerk6 Uitgeest7 Velsen8 Bloemendaal9 Haarlem10 Haarlemmerliedeen Spaarnwoude11 Heemstede12 Zandvoort13 Aalsmeer14 Amstelveen15 Diemen16 Haarlemmermeer17 Ouder-Amstel18 Uithoorn19 Blaricum20 Bussum21 Hilversum22 Huizen23 Laren24 Muiden25 Naarden26 Weesp27 Wijdemeren28 Almere29 Beemster30 Edam-Volendam31 Landsmeer32 Oostzaan33 Purmerend34 Waterland35 ZeevangMetropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

198 AantekeningenFeiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

Aantekeningen 199Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2009

200Feiten en cijfers over de Metropoolregio Amsterdam

SCS-COC-001132Postbus 6581000 AR AmsterdamBezoekadresOudezijds Voorburgwal 300Telefoon 020 251 0333Fax 020 251 0444www.os.amsterdam.nl