ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - NVOS-Orthobanda

TEKST Roelof Waaijman, Mark Arts, Rob Haspels, Tessa Busch en Sicco Bus AMC Amsterdam,namens de DIAFOS studiegroep*OPTIMALISEREN VAN ORTHOPEDISCH SCHOEISELBIJ PATIËNTEN MET EEN DIABETISCHE VOETResultaten uit DIAFOS onderzoekHet DIAFOS onderzoek, mede gefi nancierd door de NVOS-Orthobanda/OFOM, is een multicenter gerandomiseerd onderzoek dat gecoördineerdwordt vanuit het AMC in Amsterdam. In dit onderzoek wordt onderzochtof het mogelijk is voetulcera bij diabetes patiënten te voorkomen doororthopedisch schoeisel (OS) te gebruiken dat geoptimaliseerd is tenaanzien van de drukverlagende eigenschappen. Deze optimalisatie wordtverkregen door OS op geleide van drukmetingen in de schoen aan tepassen. In dit artikel wordt de vraag beantwoord; is het haalbaar om opgeleide van drukmetingen OS aan te passen waardoor een substantiëledrukafname verkregen wordt?Voetwonden (ulcera) zijn een ernstigecomplicatie bij patiënten met diabetes, diekunnen leiden tot infecties en uiteindelijkamputaties. Verhoogde mechanische drukonder de voet wordt gezien als belangrijkefactor in het ontstaan van ulcera, waartegende voet beschermd moet worden. Om diereden wordt OS vaak voorgeschreven aanpatiënten met een eerder doorgemaaktulcus. Dit schoeisel wordt voornamelijkvoorgeschreven en gecontroleerd op basisvan de kundigheid en ervaring van de artsen schoentechnicus. Objectieve methoden,zoals drukmetingen in de schoen, wordennog niet breed toegepast. Uit een eerder beschrevenkleine studie in uitgave nr. 4 2007van het vakblad van Sicco Bus en RobHaspels, bleek het mogelijk om OS succesvolte optimaliseren op geleide van drukmetingen.Als onderdeel van het DIAFOS onderzoekis opnieuw gekeken naar dehaalbaarheid van het optimaliseren van OS,maar dan in een grotere groep patiënten dieallen eerder een ulcus hadden gehad endaarvoor nieuw OS voorgeschreven kregen.Hoe werd het schoeisel geoptimaliseerd?Bij in totaal 85 patiënten uit 10 deelnemendeziekenhuizen werden drukmetingen uitgevoerdna het afleveren van OSA of OSB.Alle patiënten hadden neuropathie. Opbasis van de drukmetingen werden specifi e-ke regio’s geselecteerd (zie fi guur 1). Ditwaren de eerdere ulcus locatie en de tweelocaties waar de hoogste druk gemetenwerd. Het schoeisel werd vervolgens aangepastdoor de schoentechnicus met als doelde druk in deze regio’s te verlagen. De keuzevoor type aanpassing werd overgelaten aande schoentechnicus. Veel voorkomendeaanpassingen waren het vervangen van dedeklaag, uitsparen van materiaal, polsteren,plaatsen van een pelot of transversaalondersteuning in het supplement en hetcorrigeren van de afwikkeling in de schoen.Na elke ronde van een of meerdere aanpassingenwerd het effect op de druk gemeten.Criteria werden opgesteld voor eensuccesvolle optimalisatie. Deze waren eendrukverlaging van mimimaal 25% of eenafname van de druk tot onder een bepaalddrukniveau (hier 200 kPa).Lukte de optimalisatie?In 68% van de patiënten bleek de druk opde eerdere ulcus locatie onder de 200 kPate liggen (gemiddeld 123 kPa), wat gezienkan worden als een lage druk voor dezeplek. Waarschijnlijk heeft in veel gevallen,gezien de risico’s, deze voormalige ulcuslocatie veel aandacht gekregen in hetontwerp van de schoen, waardoor degemeten druk laag was en niet verder verlaagdkon worden door aanpassen van hetschoeisel. In de gevallen waarbij de druk opHP 1HP 2Figuur 1: Voorbeeld van een drukmeting voor aanpassingvan de schoen (A) en na aanpassing van de schoen (B).Te zien is dat de hoge drukken weergegeven in de kleurroze duidelijk verlaagd zijn na aanpassing van het OS:22% op de voormalige ulcus locatie (PU), 29% op dehoogste druklocatie (HP1) en 28% op de tweede hoogstedruklocatie (HP2).PUAB22