Over de drempels met taal en rekenen - Taalunieversum

More documents

Recommendations

Info

WerkwijzeDirect na de installatie is de Expertgroep met verve aan de slaggegaan om in de relatief korte tijd die ter beschikking is gesteldtot een advies te komen en voor dat advies een zo groot mogelijkdraagvlak te verwerven. Als eerste is het conceptueel kader datonderdeel vormde van de opdracht aan de Expertgroep tegen hetlicht gehouden. De Expertgroep concludeerde dat dit kaderweliswaar een goed beeld schetste van de verschillendeovergangen in het onderwijsstelsel, maar daarmee nogonvoldoende houvast bood als model voor een referentiekader.Door de sterke koppeling van het model aan het niet eenvoudigestelsel van onderwijs in Nederland, leek het model ook incommunicatief opzicht onvoldoende werkbaar. Wel heeft hetmodel zijn functie bewezen ten behoeve van de discussie over dethematiek en het inzicht over de ingewikkeldheid van deopdracht. Door de Expertgroep zijn verschillende alternatievemodellen ontwikkeld, beproefd en gewogen. In de eerste fase isdaarbij voortdurend gepoogd om het referentiekader direct tekoppelen aan onderdelen van het in Nederland vigerendeonderwijsstelsel. Uiteindelijk is besloten om twee perspectievente hanteren: een referentiekader met vier niveaus dat in principesysteemonafhankelijk is opgesteld en een toepassing van datkader in het systeem. We hanteren bewust de toevoeging ‘inprincipe’ bij de aanduiding van systeemonafhankelijkheid,omdat bij de invulling van de referentieniveaus in het kader weldegelijk gekeken is naar wat gebruikelijk en waarschijnlijk is bijbepaalde vormen van onderwijs die gekoppeld kunnen wordenaan fasen in het referentiekader, en omdat we ook gebruikhebben gemaakt van empirische gegevens om dat te staven.Er zijn door de Expertgroep vier werkgroepen geformeerd. Tweewerkgroepen gericht op taal en rekenen. Deze werkgroepen zijnvoorgezeten door leden van de Expertgroep. Door SLO zijnsecretarissen en enige leden geleverd. Daarnaast zijn externedeskundige adviseurs ingeschakeld. Een derde werkgroep heeftzich beziggehouden met de problematiek van de lerarenopleidingen daartoe met lerarenopleiders gesproken. De vierde werkgroepheeft zich vooral gericht op draagvlak en implementatie.Structuur en werkwijze van deze twee laatste werkgroepen komtovereen met die van de twee eersten.Van alle bijeenkomsten van de Expertgroep en de Klankbordgroepzijn verslagen gemaakt. De verslagen zijn niet bijgevoegd bij ditrapport. De inhoud van de verslagen heeft zijn neerslaggevonden in de diverse versies van het rapport.De Expertgroep kwam tweewekelijks bijeen. De werkgroepenhebben hun eigen ritme en traject gekozen en zijn in deuitvoeringsperiode zeer regelmatig bijeen geweest. Desamenstelling van de werkgroepen in als bijlage D opgenomen.TussenrapportagesOp 2 juli 2007 bracht de Expertgroep een deeladvies uit.Dit deeladvies bevatte een nadere uitwerking van deopdrachtomschrijving van OCW. De opdracht van OCW gaf in eenmodel exact aan voor welke niveaus in het onderwijsbouwwerker beschrijvingen van de basisleerstof zouden moeten komen.De Expertgroep beargumenteerde in het deeladvies vooralsnogvan een eenvoudiger model te willen uitgaan. De bewindsliedenstemden hiermee in.In oktober 2007 is een tussenbericht uitgebracht.Dit tussenadvies was bedoeld voor de opdrachtgever, debewindslieden van OCW en heeft het karakter van een internwerkdocument. Het tussenadvies geeft een overzicht van destand van zaken van de voortgang in het werk van deExpertgroep. Definitieve standpunten zijn op dat moment nogniet ingenomen. Daarvoor is het werk van de Expertgroep en zijnwerkgroepen nog te veel in ontwikkeling. De Expertgroep kreegvanuit de Klankbordgroep bijval voor de gekozen aanpak. DeKlankbordgroep is door OCW geformeerd om tussentijdsebevindingen en producten van de Expertgroep tebecommentariëren. Ook andere organisaties en instellingen diegehoord werden, stemden in met de aanpak van de Expertgroep,soms met een enkele kanttekening. Brede steun was er voor hetvoornemen van de Expertgroep om streefniveaus te introducerendoor de meetlat voor bepaalde leerlingengroepen wat hoger teleggen. Ook de introductie van een algemeen maatschappelijkfunctioneel niveau werd algemeen gewaardeerd.Voor de veldraadpleging op 21 november 2007 is een readersamengesteld met daarin uitwerkingen van onderdelen van hetadvies in wording van de Expertgroep. Deze reader kan wordenbeschouwd als de basis voor het uiteindelijke eindrapport.Het eindrapport is opgesteld met gebruikmaking van deadvisering tijdens de veldraadpleging, de adviezen van deKlankbordgroep, de adviezen van de werkgroepen en de adviezenvan geraadpleegden.Contact met de opdrachtgeverIn OCW is ruim voor de installatie van de Expertgroep eendepartementale werkgroep doorlopende leerlijnen ingesteldonder leiding van mevrouw Helma Fokkink. Deze werkgroepheeft de concept opdracht geformuleerd alsmede eenconceptueel kader voor de referentieniveaus dat alsuitgangspunt diende voor de werkzaamheden van deExpertgroep. Door de voorzitter en de secretaris van deExpertgroep is zeer regelmatig constructief overleg gevoerd overde voortgang van de ontwikkelingen in de Expertgroep en over detussentijdse resultaten. De departementale werkgroeporganiseerde tevens verschillende overlegsituaties met dedirecteuren-generaal en de directeuren van OCW. Daarnaasthebben de voorzitter en de secretaris van de Expertgroepdriemaal mondeling gerapporteerd aan de drie bewindslieden.RaadplegingenGedurende het ontwikkeltraject is er veelvuldig en opverschillende wijze gesproken met diverse betrokkenen enbelanghebbenden. Er zijn gesprekken gevoerd met organisatiesen deskundigen door de voorzitter en de secretaris van deExpertgroep. Er is een gezamenlijke bijeenkomst geweest inUtrecht met diverse organisaties waarvan de Expertgroep hetraadzaam achtte deze bij haar advisering te betrekken en metorganisaties die hebben aangegeven graag over het onderwerpmet de Expertgroep te spreken. Daarnaast is er tweemaal eenuitgebreide schriftelijke raadpleging georganiseerd van personenen instellingen. Een overzicht van geraadpleegden is als bijlageopgenomen.Op 21 november 2007 is in Arnhem een grote veldraadpleginggehouden. Ruim 300 deelnemers discussieerden aan de hand vanstellingen over thema’s die op dat moment actueel waren in deontwikkelfase van de Expertgroep en waar nog beslissingen overgenomen dienden te worden. Het was verheugend dat van dedeelnemers aan de veldraadpleging ca. 60% docent is. Dealgemene teneur van de veldraadpleging was dat er instemmingis over de wenselijkheid en noodzakelijkheid van aanscherpingvan eisen over doelen en inhouden voor taal en voor rekenen; datnascholing en bijscholing wenselijk zijn, dat betrokkenheid vanleraren bij de uitvoering voorwaardelijk is voor een succesvolleimplementatie, dat de implementatie niet alleen een zaak is voortaal en rekenen wiskundedocenten, maar onderwerp van eenbreed en integraal schoolbeleid. Een meer uitgebreid verslag vande veldraadpleging is als bijlage G opgenomen.EindrapportOp 19 december 2007 is het eindrapport vastgesteld tijdens delaatste bijeenkomst van de Expertgroep. Op 20 december 2007zijn de hoofdlijnen van het rapport en de daarin genoemdeimplementatievoorstellen toegelicht door de voorzitter en desecretaris van de Expertgroep aan de staatssecretarissen vanOCW. Het eindrapport bevat een reeks van aanbevelingen diegericht zijn op de invoering en het verwerven van draagvlak voorde voorstellen. Het eindrapport bevat een reeks van bijlagen.Het eindrapport is op 23 januari 2008 door de voorzitter van deExpertgroep aangeboden aan de minister en destaatssecretarissen tijdens de Panamaconferentie inNoorwijkerhout.96 97
D Werkwijze en opvattingenvan de KlankbordgroepWerkwijzeDe Klankbordgroep is een platform waarin negentienvertegenwoordigers van de brancheorganisaties, onderwijsbondenen belanghebbende organisaties op gebied van rekenen/wiskunde en Nederlandse taal zitting hebben gehad. DeKlankbordgroep is aangezocht door het ministerie van OCW eningesteld door staatssecretaris mevrouw Marja van Bijsterveldt.De Klankbordgroep werd voorgezeten door Linde van den Bosch,algemeen secretaris van de Nederlandse Taalunie. Een overzichtvan de leden van de Klankbordgroep is als bijlage opgenomen.In de Klankbordgroep heeft reflectie op de belangrijkstetussenproducten en het concept-eindadvies van de Expertgroepplaatsgevonden. De Klankbordgroep had een adviserende rol overdeze producten van de Expertgroep en geen besluitvormende rol.De Klankbordgroep is driemaal bijeen geweest en heeftgesproken over het deeladvies waarin het referentiekadercentraal stond, het tussenadvies en het concept-eindrapport.Dit verslag is gebaseerd op de laatste bijeenkomst van deKlankbordgroep waarin het concept-eindrapport is besproken.De Klankbordgroep heeft zich niet uit kunnen spreken over hetvoorliggende eindrapport van de Expertgroep. De Klankbordgroepgaat er vanuit dat in het eindrapport zoveel mogelijk tegemoetwordt gekomen aan de door haar gemaakte opmerkingen.Algemene indrukIn haar laatste vergadering heeft de Klankbordgroep vastgestelddat met veel opmerkingen die tijdens vorige vergaderingen doorhaar zijn gemaakt, rekening is gehouden door de Expertgroep.De Klankbordgroep oordeelde aanmerkelijk positiever over hetconcept-eindrapport dan over het tussenrapport: het concepteindrapportis helder geformuleerd, evenals de niveaubeschrijvingen.De toegankelijkheid is sterk verbeterd, ook voor buitenstaanders.Redactioneel is nog een slag nodig. Zo pleit deKlankbordgroep er onder andere voor om de onderdelen taal enrekenen op vergelijkbare wijze te beschrijven. In de besprokenversie was er qua vormgeving, kwantiteit en kwaliteit nogverschil. Over het algemeen was de Klankbordgroep meer tespreken over de tekst over rekenen dan die over taal.In de opdracht van de Expertgroep gaat het om de ‘wat’ vraag,met een aanzet voor beantwoording van de ‘hoe’ vraag. Hetonderscheid bij rekenen waarbij wordt gesproken over ‘wetendat’ en ‘weten hoe’, zette sommige leden op het verkeerde been.Het gaat hier om een ander ‘hoe’.Er zijn voor taal en rekenen in diverse sectoren (landelijke)vernieuwingen gaande. Er zou een duidelijkere verbindingmoeten zijn met deze opdrachten, waarbij de opdracht in hetmbo specifiek wordt genoemd.Er is nogmaals voor gepleit om ook uitspraken te doen over hbo/wo aangezien het beleid er op gericht is om tenminste 50% vande leerlingen een diploma hoger onderwijs te laten halen. Uit deinstroommonitor blijkt dat er forse aansluitingsproblemen zijnbij instroom in het hbo. Evenzo in wo en in aansluiting hbo-wo.Er zou in het eindrapport meer aandacht moeten komen voorspecifieke doelgroepen. Te denken valt met name aan allochtoneleerlingen, zij-instromers, zorgleerlingen en meerbegaafdeleerlingen. Een punt van zorg vormt het uitsluiten van leerlingenvan een beroepskwalificatie, omdat ze het gewenste niveau vantaal en rekenen niet kunnen bereiken. Tegelijkertijd acht men hetrisicovol om op voorhand uitzonderingen te maken voor groepenvan leerlingen om de referentieniveaus te halen. Duidelijk is dataan leerlingen met LWOO en leerlingen in het praktijkonderwijsextra aandacht moet worden besteed.Het gaat er niet alleen om leerlingen op een bepaald beheersingsniveaute brengen, het gaat er ook om ze op een bepaaldniveau te houden. Om die reden zou onderhoud niet alleenimpliciet genoemd moeten worden, maar ook expliciet. Naastonderhoud gaat het om toepassen van het geleerde inverschillende situaties (transfer).ReferentiekaderOver het referentiekader zoals dat is opgenomen in het concepteindrapport,adviseert de Klankbordgroep aan de Expertgroep omvast te houden aan het huidige schema van referentieniveaus. Deleeftijden die bij het schema van het referentiekader zijn gezetroepen vragen op; hoe zinvol is het de leeftijden toe te voegen.Niveau B4 is wel in de tekst van het concept-eindrapport98 99
Page 1 and 2: Over de drempelsmet taal en rekenen
Page 3 and 4: InhoudVoorwoord 51. Inleiding 72. D
Page 5 and 6: 1 InleidingDit is het advies van de
Page 7 and 8: 2 De feitenEr zijn zorgen over het
Page 9 and 10: De opleidingsprogramma’s zijn voo
Page 11 and 12: ‘Het vmbo en mbo moeten meer van
Page 13 and 14: Gekoppeld aan het stelselziet het r
Page 15 and 16: worden al in groep 6. Deze leerling
Page 17 and 18: 5.9 ToekomstHet huidige voorstel is
Page 19 and 20: 5.10.2 Niveaubeschrijvingen Luister
Page 21 and 22: vervolg Niveaubeschrijvingen Lezen
Page 23 and 24: 5.13 Niveaubeschrijvingen Schrijven
Page 25 and 26: 6 Rekenen6.1 InleidingBinnen de alg
Page 27 and 28: tot gevolg dat leerlingen jarenlang
Page 29 and 30: vervolg Getallen - 12 en 16 jaar -
Page 31 and 32: vervolg Meten en Meetkunde - 12 en
Page 33 and 34: 7.2 Een korte typering van de driel
Page 35 and 36: 8 ZorgleerlingenDe formulering in d
Page 37 and 38: 9 Het advies in de praktijkDe vast
Page 39 and 40: eschrijvingen worden gehanteerd. Sp
Page 41 and 42: 6.5 Paraat hebben.Een duidelijk te
Page 43 and 44: Inspectie van het Onderwijs (2007).
Page 45 and 46: A OpdrachtArtikel 1. Begripsbepalin
Page 47 and 48: B Personele samenstellingengroepenS
Page 49: C Werkwijze van deExpertgroepOpdrac
Page 53 and 54: E Raadplegingenen commentarenBilate
Page 55: hierdoor leerlingen die al slecht z

Over de drempels met taal en rekenen - Taalunieversum

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?