Over de drempels met taal en rekenen - Taalunieversum

4 Relatie met hetonderwijsstelsel4.1 Regelruimte en regelgeving‘Goed bestuur’ en ‘autonomie’ zijn kernbegrippen in hetonderwijsbeleid van de laatste jaren. Vanuit de gedachte datscholen en leraren, de deskundigen dus, het beste zelfkunnen bepalen hoe zij een goed onderwijsaanbod realiseren,treedt de overheid op het terrein van de regelgeving terug.Bij het vraagstuk van de doorlopende leerlijnen en deaansluiting binnen en tussen de verschillende sectoren vanhet onderwijs kent de autonomie van scholen echterduidelijke grenzen. De autonomie van de één is immers deonvrijheid van de ander, aangezien de verschillendeonderdelen van het onderwijs afhankelijk zijn van elkaar.Het gevolg kan zijn dat leerlingen vastlopen op deverschillende ‘drempels’ binnen het stelsel.De wettelijke kaders bieden scholen de mogelijkheid tedifferentiëren, mede met het oog op de verwachte leerroute vande leerlingen. Meer beleidsruimte voor scholen bij de invullingvan het curriculum betekent ook een grotere verantwoordelijkheidin het tot stand komen van horizontaal en verticaalafgestemde leerlijnen voor leerlingen. Vanuit haar stelselverantwoordelijkheidligt ook hier een taak voor de overheid.Deze stelt immers ook kerndoelen, eindtermen en mbokwalificatie-eisenvast en is verantwoordelijk voor de werkingvan het stelsel en de kwaliteit van het onderwijs.4.2 Over drempelsIn Nederland gaan de meeste kinderen op vierjarige leeftijd naarschool. De leerplicht begint bij vijf jaar. Veel kinderen hebben alvoor hun intrede in de basisschool kennisgemaakt metvoorschoolse educatie. Het primair onderwijs bereidt kinderenvoor op het voortgezet onderwijs. Na acht jaar maken de meesteleerlingen een overstap naar vmbo, havo of vwo. Daarna kiezenleerlingen voor een vervolgopleiding in het beroepsonderwijs,het mbo of het hbo, of voor een vervolgopleiding aan eenuniversiteit. Er zijn ook leerlingen die gedurende dit trajectervoor kiezen om een beroep te gaan uitoefenen. Het onderwijsdat ze voor die tijd hebben gevolgd, moet ze kwalificeren voorvervolgonderwijs, voor beroepsuitoefening en voor het goedmaatschappelijk functioneren. In ons geval geldt dit vooral voortaal en rekenen.Tijdens hun schoolloopbaan komen leerlingen verschillende‘overgangen’ of ‘drempels’ tegen. Deze drempels bevinden zichbinnen een onderwijssector of op de overgangen van de ene naarde andere onderwijssector. Idealiter weet de ‘aanleverende’instelling wat leerlingen in de ‘ontvangende’ instelling nodighebben, en de ‘ontvangende’ instelling weet welke kennis envaardigheden de leerlingen intussen hebben verworven. In depraktijk blijken onderwijsprogramma’s aan beide zijden van dezedrempels op het gebied van basiskennis en basisvaardighedenvan taal en rekenen echter vaak niet goed aan te sluiten.Wij hebben in het vorige hoofdstuk voor een aantal van deovergangen in het onderwijsstelsel referentieniveausvoorgesteld, namelijk vier. We hebben binnen die niveauskwaliteiten onderscheiden, een fundamentele kwaliteit en eenstreefkwaliteit. Deze niveaus en de onderscheiden kwaliteitenworden door verschillende leerlingen op verschillende momentenin hun leerloopbaan behaald. Niet alle leerlingen behalen alleniveaus of stromen langs alle kwaliteiten. De leerwegen vanleerlingen zijn gedifferentieerd.20 21