Herstel (1940) nr. 5 - Vakbeweging in de oorlog

HERSTEL: ALGEMEEN KATHOLIEKWEEKBLADten woord van jongeren tol jongerenDOOR WIM VERGROESSEN(Slot)In dit laatste gesprek, lezer, zal het mogelijkzijn nog enige aspecten te beschouwenrondom het probleem: het christendomen de moderne mens. Het kan nietanders dan in vogelvlucht. Maar ze zijnte interessant, te veel van deze tijd, omeen korte beschouwing achterwege te laten.Het gaat hier om de positie van hetchristendom en om datgene wat ons allenna aan het hart ligt: de Nieuwe Gemeenschap.Met dat deel van het christendom, datwe gewoonlijk onder de verzamelnaamvan „protestantisme" kennen, is de ontwikkelingdie van de laatste eeuwen, maarin versneld tempo. Uiterlijk verzwaktdoor zijn uiteenvallen in talrijke Kerkgenootschappen,zijn oorzaak vindend, goeddeelsalthans, in de vrije Bijbeluitleg, hetvoor een ieder vrije onderzoek, gaat hetlangzaam maar zeker ten «nder. Dat kanniet uitblijven, al zullen wij hoogstwaarschijnlijkdit alles" niet beleven. Innerlijkverzwakt het door de voosheid van velezijner leden. De moderne begrippen doenook hier meer en meer hun intrede. Zijzijn er des te ontvankelijker voor, omdater geen rem is, geen gezag, dat de wegblijft wijzen, geen sacramenten, die hensteunen. De geboortecijfers in ons landniet alleen zijn daarvoor de schrikkelijkebewijzen.Dit alles is geen winst. Nog altijd zijndeze protestanten onze broeders en zusters.En de moderne Moloch, die hen medesleeptnaar het moderne heidendom,kan ons niet onverschillig blijven. Hunafglijden betekent in de meeste gevallengeen terugkeer tot de Moederkerk, maarafbraak.Maar laten we onze ogen wenden naarons zelf. Het katholicisme. Hoe staat hetmet onszelf? Ook hier valt niet te ontkennen,dat de kanker van de modernegeest de katholieken heeft aangevreten,hoewel in veel geringere mate. Laten weons eens afvragen hoevelen van deze moderneheidenen rondom ons heen van oorsprongchristen, katholiek waren?Ik kom hier terug op mijn tweede artikel,namelijk op het „mea culpa" dat wijte zeggen hadden over voorbije jaren, overde laatste honderdvijftig jaar. Het economischstelsel, waaronder we leven, isdaarvan een der hoofdschuldigen. Ik komstraks daar op terug.Is er reden om te wanhopen? In genendele! Het katholicisme is een wereldgodsdienst.Het is niet te veel gezegd, dathet aanzien en de geestelijke macht vanRome, van den Paus, ontzaglijk zijn toegenomen.Dat is voor een overgroot deelte danken aan een opvolgende reeksPausen, die, stuk voor stuk, lichtdragerswaren van het Ware Licht, Leo XIII,Pius X, Benedictus XV, en misschien degrootste onder hen, Pius XI.Het was steeds crescendo. Steeds weermoet ik wijzen op het lezen en herlezenvan de indrukwekkende encyclieken vanonzen vorigen Paus. Encyclieken in eenmeesterlijke stijl, in een meesterlijk betoogneerleggend de oorzaken, de wortelvan het kwaad in de wereld en in de zielen.Zonder aanzien van richting, van ras,vaii land, van persoon. Wanneer zal eensamenvatting van al zijn encyclieken inéén deel het licht zien? Tegen een prijs,die heel ons katholiek volk in staat stelthaar te kopen? Hij was de Leraar vandeze tijd.Wat te zeggen van de bloei der Kerk inaantal en innerlijke diepte? Sinds het grotewerk der missies hervat is op groteschaal, hebben millioenen heidenen overde gehele wereld hun intrede gedaan inhet Rijk Gods, onder bescherming van deMoederkerk.h Is Frankrijk geen lichtpunt? Als wij dedagbladen van vandaag lezen, vragen wepns af met verbazing: is dit hetzelfdeFrankrijk, waar de kerkelijke goederenwerden geconfisceerd, waar de priestersen kloosterlingen werden verjaagd en vervolgd?De Kerk in Frankrijk leeft weerBeparel Uw tandenmet een heldere glansdoor ze te poetsen met IVOROLn vrijheid. En vrijheid heeft ze slechtsnodig om haar zending: de prediking vanhet Godsrijk, te vervullen.En het voornaamste: Frankrijiks gees-;esleven wordt weer katholiek. De jongerekatholieken dringen zich naar voren; deouderen komen terug, de begrippen krjjeneen nieuwe inhoud. Naar het woordvan Maritain zal Frankrijk over vijfentwintigjaar weer katholiek zijn. Het is detatholieke filosofie die langzaam maarzeker, bewust en onbewust doordruppelttot de grote massa, deze zal doordesemen.Wat zal het lot zijn der Kerk in Duitsand.Niemand weet het. Maar waaromzullen we wanhopen? Er zal in deze tijdicheiding zijn tussen kaf en koren. DeKerk zal zich vernieuwen, zoals ze zichm Frankrijk vernieuwd heeft, zoals zezich in Spanje vernieuwt. Het zal strijdoosten en bloed, maar naar het woordvan Tertulliaan: het bloed der Martelarenis het zaad der Christenen.Welke, nieuwe gezichtspunten openenEngeland, de Verenigde Staten? We gaaner aan voorbij.Zo staat de Kerk ook in onze tijd alseen rots in de branding. De branding derkritiek heeft haar gezuiverd, daar waarze dwalen kon: in de personen. De leerbleef door de eeuwen heen ongerept. Niemandstak zijn hand daarnaar uit onderde hoogste Hoogwaardigheidsbekleders inGods Kerk.En nu: De Nieuwe Gemeenschap.Ook in de Nederlanden heeft de Kerkzich vernieuwd. Het zuiveringsproces derHervorming heeft ook haar goed gedaan.Maar zij kan niet zonder daadwerkelijkechristenen.Willen we naar een betere maatschappij,dan kunnen we de richtlijnen derKerk niet missen. Want het doel vaniedere maatschappij is den mens nader tebrengen tot zijn doel: de hemel. Laten webij onze aardse acties nooit vergeten datwe zijn: arme pelgrims, op weg naar hetVaderhuis.We willen een betere maatschappij, eenNieuwe Gemeenschap, omdat we willen levenin een maatschappij, waar rechtvaardigheiden liefde de grondslag zijn. Waarhet ons ook mogelijk is om daadwerkelijkals christenen te leven. Waar we onsbrood kunnen verdienen voor ons gezin.De band tussen godsdienstig en economischleven moeten we niet voorbij zien.Het is de grote fout van hen, die voor onswaren, dat zij dit niet zagen. Een mensheeft recht op arbeid, omdat hij andersonmogelijk kan beantwoorden aan zijneinddoel. De wereld moet geordend wordenop haar doel.Zeker het kapitalistisch systeem is verkeerd.Men versta dit goed. Het systeemis verkeerd. Maar boven alles gaat degeest, die dit stelsel in zich draagt. Het isdie geest, die wij moeten hervormen. Hetis indertijd alles zo goed uiteengezet inde brochure van pater dr. G. VrijmoedO.F.M.: Kapitalisme en Katholicisme.Maar willen we die geest hervormen,dan moeten we er iets tegenover zetten.Met een aantal mensen af te zetten en inhun plaats anderen te stellen, zijn we erniet. We moeten onszelf hervormen. Hierontmoet ik onzen radio-priester met zijnBond Zonder Naam. Dat is het wat voorafmoet gaan aan de Nieuwe Gemeenschap.De Nieuwe Gemeenschap zal geen beteregemeenschap zijn, als we de mensen, diedie gemeenschap moeten vormen, nietbeter christen maken.Ieder mens draagt te dezen opzichte eengrote verantwoordelijkheid. Want waarmoet dit alles beginnen? In het gezin.Voor alles moet de nieuwe mens, diein die Nieuwe Gemeenschap zijn plaatsmoet vinden, een mens zijn die leeft naarde leer van Christus. Recht en liefde kunnenalleen dan maatstaf worden in dewereld als zij maatstaf zijn in het levenvan ieder van ons. Wilt ge het recept weten?Het is al eeuwen oud. Sla het Evangelieop en lees de Bergrede. Lees door.Alleen een evangelisch mens, dat wil zeggeneen mens, die doelbewust tracht televen naar het H. Evangelie, kan bouwerzijn.Laat ons dan jongeren, gij en ik, samengaan bouwen aan de Nieuwe Gemeenschap.MARIA LICHTMIS2 FEBRUARIO Maria l Maagd, die hedenIn de Tempel zijl getreden,Om de wet ie onderslaan]Daar gij schoon waart als de stralen,Die uit 's Hemels hoven dalen,Schoner als de zilveren maan.Simeon kwam u ontmoeten,Om uw kindeke te groeien,Dat hij in zijn armen nam;Wenste t'enden zijne dagen,Die blij tij ding e op te dragenAan zijn vader Abraham.Ach l mocht ik hei eens aanschouwen,En ook in mijn armen douwen,Mei een diepe ooimoedigheid,Noch om leven, noch om stervenZoud' ik Jesus willen derven:Jesus, mijne zaligheid.PUILenDe Centrale Raad van Beroep heeft onlangsnog eens een duidelijke uitspraakgegeven, in zake het plakken van dagzegelsvoor de invaliditeitsverzekering,welke voor sommige onzer lezers en lezeressen(we denken bijvoorbeeld aan werkvrouwen)van belang kan zijn. We zullendaarom de kwestie hier iets breder behandelen.A. was werkzaam als werkster in dienstWIE MOET BETALEN?van B, gedurende 3 voormiddagen perweek en tevens in dienst van C, gedurendealle werkdagen.B. had echter helemaal niet op de rentekaartgeplakt, blijkbaar omdat hij vanoordeel was, dat C weekzegels voor dezelfdeverzekerde behoorde te plakken endat hij (B.) daarnaast geen premie in devorm van dagzegels verschuldigd was.De Raad van Arbeid was het hiermeeniet eens en vorderde van werkgever B.na, 25 x 3 premiën van 12% cent (dagzegels)plus 10% verhoging. ->Maar werkgever B. was het hiermeeriiet eens, want hij was van oordeel dat,waar verzekerde wekelijks meer dan 3dagen in dienst was van.eenzelfden werkgever(in dit geval C) het dagzegelbpsluitop deze verzekerde niet van toepassingwas. Hij richtte zich met zijn bezwarentot de Raad van Beroep en ditrechtscollege stelde hem in het gelijk. Hijachtte, dat werkgever B in dit geval geendagpremiën verschuldigd was.Maar de Raad van Arbeid liet het erniet bij zitten en wendde zich in hogerberoep tot de Centrale Raad van Beroepmet het verzoek de uitspraak van denrechter in eerste aanleg te willen vernietigen.De Centrale Raad was het niet eensmet de Raad van Beroep en stelde bij zijnuitspraak voorop, dat elk dezer werkgevers(B en C) aansprakelijk is voor deverplichting welke de wet hem oplegt. Bis verplicht de dagzegels te plakken, omdatverzekerde niet meer dan 3 dagen perweek bij hem werkte. Hij is dus elke week3 dagzegels van 12 % cent verschuldigd.En C is verplicht de verschuldigde premiete voldoen door het plakken van weekzegelsvan 50 cent.Deze had echter ook niet 52 x 50 centgeplakt, doch had óver 27 weken eenweekzegel geplakt en over 25 weken telkenséén dagzegel van 12% cent. Hij gingblijkbaar uit van de opvatting: als B overde weken, waarover ik 12% cent plak, nu(Uit „Gezinsboek")maar de 3 zegels van 12% cent plakt komtverzekerde toch aan de premie van 50 centper .week, waarop zij recht heeft.De Raad van Arbeid stond nu voor hetfeit dat er over een aantal weken (25 n.l.52—27) telkens 3 x 12% cent te weiniggeplakt was. B had die premie niet voldaanen C evenmin. Beiden zijn de premieverschuldigd. Wie moet haar nu betalen?De Centrale Raad legde in zijn uitspraakin hoogste instantie neer, dat de Raadvan Arbeid moet beslissen tot welkenwerkgever hij zich zal wenden voor debetaling van het verschuldigde. De Raadvan Arbeid had in casu het bedrag van Bnagevorderd en zulks werd volkomen juistgeacht.Werkgever B bofte trouwens nog, omdatC over 27 weken een weekzegel had geplakt.Wanneer deze dit niet had gedaan,was B misschien aangesproken voor 52keer 3 premiën van 12%, nu kwam hij ermet 25 keer 3 premiën af.De Raad van Arbeid is hier heer enmeester om te beslissen op wie hij de navorderingzal instellen. Hij zal natuurlijkde billijkheid betrachten.Op één punt stelde echter de CentraleRaad van Beroep de Raad van Arbeid inhet ongelijk. Het betreft hier een Oudekwestie. De Raad van Arbeid had namelijkde navordering met 10% verhoogd,doch hierin bewilligde de Centrale Raadniet. In het algemeen staat het hoogsterechtscollege op het standpunt, dat verhogingder navordering met 10% alleengeoorloofd is, wanneer sprake is van onwilbij den werkgever.Uit de verklaringen van werkgever Bter zitting was echter gebleken, dat hierniet van onwil sprake was, maar eerdervan een verkeerde wetsopvatting. Op diegrond werd de beslissing van de Raadvan Arbeid ten aanzien van dit onderdeelvernietigd. Men ziet hieruit opnieuw datonze sociale verzekeringswetgeving nietzo heel eenvoudig is ;A. B. M.BRIEFWISSELINGJ. W. W. Veldpost: U hebt gelijk; aanTroelstra is nimmer een kabinetsformatieopgedragen; dat de man zelf in November1918 onevenwichtig handelde, kan uw collegalezen in de Gedenkschriften van Troelstra,Schaper en Vliegen. Natuurlijk ook ingeschriften van niet-sociaal-democraten,maar wij gaven de eerste expres op.J. F. P. te H. Uw brief doorgezonden aanden heer Van Deurne.H. K. te H. Uw brief doorgezonden aanVerbondsbestuur