Herstel (1940) nr. 5 - Vakbeweging in de oorlog

HERSTEL: ALGEMEEN K A T HOLIEK W EEKBL ADKRONIEK EN KRITIEKPEJCENNERLJe Hoge KataJ(C.J.K.) Het is alweer twintig jarengeleden, dat onder het vruchtbaarministerieel bewind van professorAalberse de Hoge Raad van Arbeidwerd gesticht. De stichting werd20 Januari herdacht, door aan dewerk-vergadering een min of meerbijzonder karakter te geven. Ook deminister van Sociale Zaken, dr. Vanden Tempel, was ter vergadering verschenen,hetgeen uiteraard slechtsom bijzondere redenen pleegt te geschieden.De minister kwam niet een zakelijkeredevoering houden, maar benuttede gelegenheid om professorAalberse, den huidigen voorzitter, tevensden vader van de Hoge Raadvan Arbeid, op passende wijze te huldigen.De minister begon zijn rede metenkele zakelijke opmerkingen, ontleendaan de grote moeilijkhedenwaarin de regering en hij zelf thanshun zware taak moeten verrichten.Veelbetekenend zeide de minister,dat zijn ambtsvoorganger van 1918—1925 de wind mee had, maar voegdeeraan toe, dat het in het leven een.grote verdienste is de goede gelegenheidaan te grijpen. Alsof hij wildezeggen: dat heeft Aalberse met beidehanden gedaan.Ervaring, rust en tact hebben, aldusdr. v. d. Tempel, naast wetenschappelijkebezonkenheid en eenwarm sociaal gevoel, steeds zijn optredengekenmerkt.Deze woorden eren evenzeer denman die ze uitsprak als zijn verdienstelijkenambtsvoorganger.In zijn rede merkte de minister op,dat de feitelijke ontwikkeling niet geheelheeft beantwoord aan het sociaal-hervormendedoel, dat dengrondlegger bij de stichting van deHoge Raad van Arbeid voor ogenstond.Prof. Aalberse zeide, dat de Raadniet geworden was, wat hij er zichaanvankelijk van had voorgesteld.Hem stond voor ogen een reorganisatievan het bedrijfsleven zélf; hetpubliekrechtelijk erkende bedrijfslevenzou onder controle van de overheid,eigen verordeningen vaststellen.Alleen door zulk een hervormingwordt de maatschappij zélf beter.Wij zijn nog niet zover als de professorenAalberse en Veraart haddengewenst. Maar wij zijn toch op wegin de richting welke zij voorstaan enaltijd hebben aangewezen. Als de huidigeoorlogsrazernij de beschavingniet geheel vernietigt, staan we voorde aanvaarding en toepassing wellichtdichter dan we zelf wel menen!„U e l hermomef erWat ge doet, doe dat goed, is eenwoord van Bisschop Augustinus enhet bestuur van het Kanunnik-Van-Schaikfonds is zo verstandig het opdat punt met den heilige van Hippoeens te zijn.Op l April zal de thermometeractievoor het fonds voor goed beginnenen ter voorbereiding van de actieverscheen reeds het eerste nummervan De Thermometer, maandelijkspropaganda-orgaan ten behoeve vandit fonds, gevestigd Drift 10—12 teUtrecht (telefoon 13925, giro 22696),dat steun wil bieden aan zonen vangeorganiseerde arbeiders, die priesterwillen worden.De omslag bevat een tekening van„de" thermometer en een herinneringaan de twee centen, die er elkeweek in moeten worden geofferd.In dit eerste nummer schrijft Verbondsadviseur,kanunnik Van Schaik:Het mooiste en mij dierbaarste geschenk,dat ik bij mijn 40-jarig priesterfeestin 1934 namens de katholieke arbeidersbewegingontving, was de stichtingvan het bovengenoemd priesterfonds.Die daad was m\j op mijn feest uit hethart gegrepen.Het fonds is en blijft eigendom van hetWerkliedenverbond, en zolang ik leef,hoop ik hiervan voorzitter te blijven. Hetis mij gebleken, telkens wanneer ik metde vrienden De Bruijn en Schutte de ingekomenaanvragen behandelde, hoe zegenrijkvoor tal van gezinnen, waaruit 'npriesterroeping opbloeit, hetzij als missionaris,als religieus of wereldgeestelijke,dit fonds nu reeds werkt. Nu reeds, terwijltoch de bijdragen nog zo bitter geringmoeten zün. Er is niet meer.Daarom, vrienden, blijft werken aan deversterking van uw priesterfonds, als eender meest verdienstelijke instellingen vanonze door en door katholieke arbeidersbeweging.Aan deze woorden behoeft niets teworden toegevoegd dan de aansporingaan onze lezers: vul het formulierin op blz. 5.ROOSEVELTS VERRASSING„Toen als nu"Toen Eugenio Kardinaal Pacellienige jaren geleden Amerika bezocht,ontmoete hij er ook Franklin Roosevelt.Zoals de Duitse keizer, blijkenseigen getuigenis, in 1917 onmiddellijkonder de invloed kwam van den toennog jongen Mgr. Pacelli, zo schijnthet bezoek van den staatssecretarisin 1937 aan den president van demachtige republiek niet ongemerktvoorbij te zijn gegaan.Tegen Kerstmis zond de Amerikaansestaatsman een brief aan zijninmiddels Paus geworden bezoeker,waarin hij schreef:„Ik vind in een tijd als deze troost inde gedachte, dat Isaias het eerst de geboortevan Christus heeft voorspeld. Opdat tijdstip, verscheidene eeuwen vóórZijn komst, geleek de toestand van de wereldveel op de tegenwoordige. Toen, evenalsnu, was er een conflict uitgebroken.Volken wandelden vol gevaren in hetlicht van de branden, die zij zelf haddengesticht.Doch op datzelfde ogenblik werd eengeestelijke wedergeboorte voorzien, eennieuwe dag, die de gevangenen zou bevrijdenen de veroveraars zou verterenin het vuur dat zij hadden ontstoken. Enzij, die het zwaard hadden opgenomen,zouden door het zwaard vergaanIn hun hart weigeren de mensen, langetijd achtereen het pad der vernietigingte volgen, waarop aanbidders der brutekracht hun voorgaan. Zij zoeken, somtijdsin stilte, steeds weder het geloof,zonder hetwelk het welzijn der naties ende vrede der wereld niet opnieuw kunnenworden opgebouwd.Ik heb het zeldame voorrecht, de brievenen vertrouwelijke uitingen te lezenvan duizenden nederige mensen uit tientallenlanden. Ik weet dat dezen, en liedenzonder tal gelijk zij in elk land, zoekennaar-een leidend licht. Wy herinnerenons, dat de Kerst-ster het eerst werdontdekt door herders in de heuvelen, langvoordat de leiders wisten....Terwijl de staatslieden zoeken naar eennieuwe wereldorde, ligt zy misschienreeds voor het grijpen. Ik geloof zelfs,dat zij op ditzelfde ogenblik stil, maaronweerhoudbaar aan het groeien is in deharten der -massa's, wier stemmen nietgehoord worden, doch wier gemeenschappelijkgeloof het laatste hoofdstuk zalschrijven van de geschiedenis van onzetyd.Op dit ogenblik kan geen geestelijkof burgerlijk leider naar voren tredenmet een omlijnd plan om een einde temaken aan de vernieling en de wederopbouwaan te vatten. Toch zal het tijdstipdaarvoor zeker aanbreken. Wanneer datgelukkige ogenblik daagt, zullen wü onsallen geplaatst zien vdor grote vraagstukkenvan practische betekenis. Millioenenmensen van alle rassen, alle nationaliteitenen alle godsdiensten, zullen wellichteen nieuw leven willen beginnen, hetzijdoor te emigreren naar een anderland, of door hun vroegere haardstedenweer op te zoeken. Ook in dat opzichtzullen gemeenschappelijke idealen kunnenleiden tot gezamenlijke daden."Een gezant naar RomeEn Roosevelt benoemde MyronTaylor, 'n schatrijken aanhanger vande Amerikaans-bisschoppelijke Kerk,tot „zijn persoonlijke gezant zonderportefeuille met de rang van ambassadeur".De Baptisten en misschien nog watandere protestantse secten schijnenbezwaar te hebben tegen een ambassadeurbij de H. Stoel. Maar het Amerikaanschestaatshoofd kan evenalsonze Koningin gezanten zenden. Alleenbeschikt de president over eenhogere rang (ambassadeur) en heefthij voor zijn optreden in het geheelgeen ministeriële medewerking nodig.Onze Koningin zou deze vermoedelijkverlangen.Het Amerikaanse Congres kan buitende zaak blijven. Want Taylor isschatrijk en kan eigen diplomatiekekosten wel betalen, zoals theoretischook onze Regering zelfstandig een gezantkan zenden buiten bezwaar van's lands schatkist.Zijn keuze wordt in brede kringtoegejuicht, aldus schreef de correspondentvan het liberale „Handelsblad"van 21 Januari.Men heeft hem den „Vredesgezant" gedoopt,en het algemene gevoelen is, dathij bij den tegenwoordigen Paus, die invele opzichten een zelfde visie op de wereldgebeurtenissenheeft en een even groteactiviteit ten behoeve van de lijdendemensheid ontplooit als president Roosevelt,een uiterst belangryke missie krijgtte vervullen.De president heeft door deze benoemingopnieuw getoond, dat hij bij de liquidatievan de oorlog een stem in hetkapittel wenst te hebben, omdat hij —in tegenstelling met de zogenaamde isolationisten— de afloop ervan en de op-COCKTAIL UNITED CIGARETTE FACTORIESlossing van de vraagstukken die ermedesamenhangen, voor Amerika even Delangrijkacht als voor Europa. Hij heeftzijn vriendschappelijke betrekkingen metden Paus, dien hij twee jaar geleden persoonlijkheeft ontmoet en dien hij eendiepe achting toedraagt, aangegrepen omhet morele gezag van het Vaticaan te verbindenmet dat ?an het Witte Huis endaardoor het actieve vredesfront te versterken.Misschien dat dit voorbeeld van eenstaatshoofd van een der machtigstelanden iets zegt aan de regering vaneen kleiner land, dat wel eens directerbelang bij zulk een vertegenwoordigerzou kunnen hebben danAmerika.Dr. PoelsAl geruime tijd rommelden er geruchtenover de gezondheidstoestandvan Doctor Poels.Wie bijna vijftig jaar heeft gewerktop meer dan één terrein, op een wijze,die in wijde kring de aandacht trok,in stormachtig tempo en met inzetvan alle kracht, doet het niet zonderop een moment te voelen, dat de oude,ongebroken kracht begint te minderen,als de zeven kruisjes gepasseerdzijn.Rust hebben de artsen den rustelozenwerker voorgeschreven. Het zaldr. Poels moeilijk vallen. Maar zijnvrienden zullen hopen, dat hij die rustneemt, omdat hij ook „in ruste" tochveel kan doen.14 Februari a.s. wordt dr. Poels 73jaar. Moge hij dan geheel hersteldzijn!NAAR DE NIEUWE GEMEENSCHAPDinsdag 7.15 uurDE SOCIALE LIEFDESPREKER: PATER J. JACOBS M.S.C.