150 jaar Diergaarde Blijdorp - Vrienden van Blijdorp

150 jaarDiergaardeBlijdorp1/2007

e v e n b i j p r a t e nBeste Vriendinnen en Vrienden,Gefeliciteerd met de 150e verjaardag van uw geliefde Diergaarde! Het zal een bijzonderjaar worden. Als alles meezit pakt Blijdorp flink uit! Wij houden u vanzelfsprekend op dehoogte. Kom in ieder geval naar de Algemene Ledenvergadering van 28 april aanstaande.Blijdorp heeft een leuke verrassing voor u in petto.Vriendennieuws zal dit jaar regelmatig terugblikken op de Blijdorp-historie. We beginnendit nummer met een interview van Gerard Ouweneel met oud-verzorger Gerrit van derGraaf. Maar natuurlijk is er ook aandacht voor de meer recente ontwikkelingen. We lichtenbijvoorbeeld een tipje op van de sluier van het nieuwe poedoe-verblijf, zoals u weet eengeschenk van u, Vrienden van Blijdorp.i n h o u dVriendennieuws 1/2007Leeuwtjes - foto: Peter van NordeTenslotte vindt u in dit nummer de convocaties voor de voorjaarsreis en de meerdaagsereis. Gaat u ook mee naar Bernhardine, Yasmin en Anak in Dublin?Marcel Kreuger,Hoofdredacteur.Even bijpraten 2Algemene Ledenvergadering 2007 3Nieuws uit Blijdorp 5Botanisch Blijdorp:Ode aan de Magnolia 8Interview met oud-verzorgerGerrit van der Graaf 10Kakkerlakken: Huisdier of plaag 12Lijn 13: IJsberen 12Voorjaarsexcursie naar Wuppertal 15Gorilla’s: nieuws enontwikkelingen (2) 16EAZA deel 3:Arovako i Madagaskara! 18Zoo’n Boek 21Meerdaagse reis naarEngeland en Ierland 22Stukje Andes voor onzepoedoefamilie en cavia’s 26Mutaties in de Diergaarde(26 oktober 2006–2 januari 2007) 27Agenda 28Colofon 28Heeft u nog guldens? 28Bij een feestje hoort taart!Op woensdag 31 januari jl. werden de medewerkers van diergaarde Blijdorp verrast dooreen mega-taart van de Vrienden. De Blijdorp-medewerkers staan altijd voor ons klaar.Denk hierbij o.a. aan de lezingen, horeca, enthousiaste bijdragen aan Vriendennieuws ende vele activiteiten die achter de schermen voor onze leden worden georganiseerd.Kortom: het 150-jarig jubileum was voor het bestuur reden om alle medewerkers vanBlijdorp in het zonnetje te zetten en te trakteren op taart.Toen het bestuur Banketbakkerij Van Beek en Specker benaderde met de vraag of zijeen mega-taart voor een 'vriendenprijs' konden leveren, waren zij zeer enthousiast.Zelfs zo enthousiast dat Jaap van Beek besloot de taart (1,60 x 0,80 meter!) volledig tesponsoren. Dat daarbij niet extra op de kosten werd gelet, bewijzen deze foto's.Wij bedanken Banketbakkerij Van Beek en Specker heel hartelijk voor het royale gebaar!En mocht u binnenkort zelf willen trakteren: ook het gebak in een kleiner formaat kunnenwij van harte aanbevelen. De winkels van Banketbakkerij Van Beek en Specker vindt u inde Karel Doormanstraat 451 en Slinge 415 te Rotterdam.Telefonisch bestellen kan ookvia 010 - 4147771 of 010 - 4807069.2

Algemene LedenvergaderingVereniging Vrienden van BlijdorpZaterdag 28 april 2007De vergadering wordt om 14.00 uur gehouden in het Eauditoriumin het Oceanium in Diergaarde Blijdorp (zaal open om 13.30uur). Vrienden hebben op de aangegeven datum tot aanvangvan de bijeenkomst én op vertoon van hun lidmaatschapskaartvoor het betreffende jaar, gratis toegang tot de Diergaarde. Er isniet meer dan één introducé per lid toegestaan.Vanwege het 150-jarig jubileum biedt Diergaarde Blijdorp onsaansluitend een 'verrassingsprogramma' aan.Wat dat gaat worden is nog geheim, maar we sluiten af met eenontvangst in de 'tijdmachine' in de Rivièrahal, met een hapje eneen drankje. Het programma eindigt rond 18.30 uur.Wilt u erbij zijn?Laat het ons weten door middel van eenbriefkaartje of een mailtje en vermeldttevens of u alleen of met een introducékomt.Vrienden van Blijdorp / ALVSonoystraat 6a3039 ZT RotterdamALV@vriendenvanblijdorp.nlJaarverslag secretaris“2006 was een raar jaar”, aldus Blijdorp directeur Ton Dorresteijn aan het begin van zijnnieuwjaarslezing voor de Vrienden. Het was een jaar van extreme weersomstandigheden,zoals de extreem hete julimaand en de natte moesson in augustus. Gevreesd werddat de bezoekersaantallen beduidend lager zouden liggen dan was begroot. Maar dankzijeen geboortegolf onder de dieren in december en het zachte weer, viel dat uiteindelijkreuze mee.Ook in het afgelopen jaar bouwde Blijdorp gestaag verder aan de vernieuwing van deDiergaarde. Grootse projecten werden gestart, zoals de volière naast het Oewanjarestaurant en de nieuwe verblijven aan de Oceaniumzijde. En 2007 gaat helemaal eenbijzonder jaar worden, vanwege het 150-jarig bestaan van de Rotterdamse Diergaarde.Natuurlijk gaat dit uitgebreid gevierd worden.Voor de Vrienden was het afgelopen jaar een vrij rustig jaar. Er waren geen spectaculaireopeningen van nieuwe verblijven en er zijn geen grote nieuwe projecten gestart.We wachten in spanning af op de bouw van ‘ons’ ijsberenverblijf, een geschenk van deVereniging ter gelegenheid van het jubileum van Blijdorp.Boven op de miljoen euro die we al hadden toegezegd, deden we daar dit jaar op verzoekvan Blijdorp nog een schepje bovenop door dit bedrag te verhogen met nog eens€ 200.000. In 2006 hebben we ook nog een klein project gesponsord: de bouw van eennieuw verblijf voor poedoes en wilde cavia’s aan de Oceaniumzijde.Als alles goed gaat kunnen we dit jaar dus wel weer enkele verblijven openen.Het bestuur heeft in 2006 twee acties gehouden in de hoop nieuwe leden te werven.De actie ‘Leden werven leden’ leverde 42 nieuwe leden op. Van degenen die een nieuwlid hebben aangebracht zijn tijdens de nieuwjaarslezing vijf gelukkige winnaars geloot.Zij hebben een rondleiding achter de schermen door de directeur gewonnen. Helaaslukte het niet om een ledenwerf-team van de grond te krijgen. Er meldde zich slechtséén persoon na onze oproep in Vriendennieuws.Een actie onder bedrijven om medewerkers aan het einde van het jaar een lidmaatschapvan de Vrienden cadeau te doen als kerstgeschenk, leverde ongeveer 100 nieuwe ledenop. Ondanks alle inspanningen is het ledental toch weer iets gedaald. Voor het eerstsinds 1999 hebben we nu iets minder dan 6000 leden.Het zou mooi zijn als we in 2007, het jaar waarin onze dierentuin 150 jaar bestaat, onsgezamenlijk inspannen om het ledental weer boven de 6000 te krijgen.Koos van Leeuwen, secretarisAgenda1. Opening2. Notulen Algemene Leden-vergaderingd.d. 29 april 2006De notulen kunnen telefonisch wordenopgevraagd bij het secretariaat (010 –4676637) of worden geraadpleegd op onzewebsite (www.vriendenvanblijdorp.nl).De notulen zijn ook ter vergadering aanwezig.3. Jaarverslag van de secretariszie hiernaast4. Jaarverslag van de penningmeesterzie pagina 45. Verslag en benoeming van dekascontrolecommissie6. Verslag promotiewerkzaamheden7. BestuursverkiezingAftredend volgens rooster zijn de heerGerritse en mevrouw Noordijk.Beiden hebben zich herkiesbaar gesteld.8. Vaststellen contributie 20089. Rondvraag10. SluitingAansluitend een door Diergaarde Blijdorpaangeboden verrassingsprogrammater gelegenheid van het 150-jarigjubileum.3

ERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORPFinancieel overzichtSTAAT VAN BATEN EN LASTEN 2006BATENLASTENContributie 240.424 Vriendennieuws 62.883Giften en legaten 50.503 Administratiekosten 7.532Rente 20.341 Diversen 5.924Reizen 28.230 Reizen 23.854Verkopen ex BTW 110.047 Inkopen 61.302In- en Verkoopkosten 4.268Voorzieningen 285.000Nadelig saldo 1.218TOTAAL 450.763 TOTAAL 450.763BALANS PER 31 DECEMBER 2006Wie?komt onspromotieteamversterken?Heeft u een dagje over,kunt u 1 + 1 bij elkaar tellen en leuk metklanten omgaan?Kom dan ons promotieteamversterken.Voor inlichtingen kunt u bellen naar:010-4663682.Een briefje is ook welkom:H. Gerritse, Sourystraat 1d,3039 SR Rotterdam.ACTIVAPASSIVALiquide middelen Reeds ontvangen contributie 75.307Kas — Te betalen reken. 4.816Giro 167.768 Te betalen BTW 3.553Bank 1.190.422TOTAAL 1.358.189 Voorzieningen 1.317.000Waarde goederen 49.102Vermogen 6.615TOTAAL 1.407.291 TOTAAL 1.407.291BEGROTING 2007ONTVANGSTENUITGAVENContributie 250.000 Vriendennieuws 65.000Giften 40.000 Administratiekosten 8.500Rente 27.500 Diversen 6.000Verkopen 110.000 Inkopen 50.000In- en Verkkosten 5.000Ex voorzieningen 1.275.000 Voorzieningen 293.000Geschenken:IJsberen 1.200.000Serval 45.000Poedoe 30.000TOTAAL 1.702.500 TOTAAL 1.702.500Secretaris Koos van Leeuwen neemt gift Kwik Fit voorijsberenverblijf in ontvangst - foto: Kim Wamper4

Blijdorp n i e u w sLeeuwtjes - foto: Peter van NordeIedere dag gebeurt er wel iets bij Blijdorp. Er wordt een diergeboren, er gaan er helaas ook dood. Dieren komen uit anderetuinen aan en worden verzonden naar elders. Om de lezers vanDierennieuws op de hoogte te houden geven wij iedere editieeen impressie van de mutaties. Niet alles schrijven wij op, datzou teveel zijn. Mocht u denken, waarom lees ik nooit iets over….. dan kunt u ons dat natuurlijk gewoon laten weten via eene-mailtje of briefje. Dan gaan wij vragen stellen aan al diegenendie daar meer over weten.Tekst: Gerda NijssenMet dank aan berichten van DiergaardeBlijdorp en de Nieuwsbrief van deRondleiders in Blijdorp.Op 15 oktober worden twee Europeseotters geboren. Een daarvan is helaas op 28oktober overleden. De tweede is sinds einddecember te zien. Het is na onderzoekgebleken dat het een kleine man is. Rechttegenover de leeuwen kun je zien hoe hijiedere dag een stukje verder met moe enpa optrekt en vrolijk op verkenningstochtgaat. In het water duiken gaat hem gemakkelijkaf, maar moe moet een handje helpenmet eruit komen. Kindlief moet wel eersthard roepen voor moeders komt helpen.Bezoekers denken nogal eens dat ze bij dathulpgeroep van de kleine moeten helpendoor een verzorger in te schakelen. En dielaten dat dan weer liever over aan deouders zelf. Die vervolgens denken: probeereerst zelf maar op de kant te komen.Hoe herkenbaar.Midden oktober arriveert het nieuwe aquariumin het Publiekslab. Daar past maarliefst 430 liter zeewater in. De ringvormigebak staat op de middenbalie. Zo kun je ermooi omheen lopen. Menig mond valtopen bij het zien van de kleurige visjes. Hetzijn pakweg 30 anemoonvisjes (beterbekend als nemo) en een paar gele doktersvisjes.Wat naast de mooie kleurtjes vande vissen opmerkelijk is om te zien hoe desteenkoralen gekweekt worden. In de bakvind je verschillende soorten bij elkaar dieje van heel dichtbij kunt bekijken. Voor dewerkers van het lab is het wel zaak om debak in de gaten te houden. Er mag geendeksel op om de waterkwaliteit goed tehouden en voor je het weet, steekt iemandz’n hand in het water. Dat is natuurlijk nietbevorderlijk voor het evenwicht waarvooral de koralen erg afhankelijk van zijn.Voorlopig is het geheel een lust voor hetoog.Op 25 oktober arriveren een wulp en 4steltkluten uit Heidelberg. Ze verblijvenvoorlopig in de kas vlak naast de plek waardruk gebouwd wordt aan de nieuwe volièrevoor Europese vogels. Je kunt vanuit devlinderkas stiekem door de ramen glurenen zien hoe ze gezellig met rode ibissen enandere Europese vogels rondscharrelen.5

Esta - foto: Anneke ObermanOp 7 november is de Colobusfamilie uitgebreidmet een jong. In het begin zijn zespierwit. Drie maanden later is het jongalweer bijgekleurd met zwarte tekeningenover het hele lijfje. In tegenstelling tot mensapenblijft het jong niet de hele tijd bij moederonder de hoede. Tantes mogen ombeurten mee zorgen en nemen het danmee op hun klauterpartijen. Dat betekentvoor de verzorgers zoeken bij wie het jongte zien is. Als je op de ‘tijgerbrug’ staat, kunje ze in hun binnenverblijf zien. Een bordjemet wat informatie zou daar trouwens handigzijn (als tip).Het gaat goed met de kweek van zeepaardjes.Op 6 november mogen 8gestreepte zeepaardjes op reis naarAntwerpen. In het laboratorium kunt uer nog een paar zien hangen aan eentakje of touwtje.En dan bevalt moeder Marian op 17november van Esta. Zij is een dochter vanvader giraf Fahari. Esta groeit wel goed,maar is meer van het magere type. Ze eetgoed daar ligt het niet aan. Wat is er danwel aan de hand? De verzorgers gaan datverder onderzoeken. Binnenkort verwachtmoeder Anne haar kind. Wij zijn benieuwdhoe het haar vergaat. Sero, de mannelijkegiraf is op reis naar Amersfoort.Op 27 november zijn 9 bekerkoralen geboren.De mooie oranje koralen planten zichgoed voort. Ze zijn te vinden, onder andere,in het diepzeerif dat werkelijk met deweek mooier wordt. Helaas kan ik debuisalen, die zo grappig uit het zandomhoog staken niet meer vinden. Maar datkan aan mij liggen.Op 1 december arriveren 3 zwarteoropendola’s. Ze wonen sinds januari in hetCaribische gebied. Het zijn van die brutalerakkers die zich zo te zien snel thuis voelenin het Oceanium. Ik ben benieuwd of ze inde drie hangende manden gaan nestelenzoals in hun geboorteland of gewoon alszoveel andere vogels in een voorgevormdeboomstam. In de Rivièrahal woont eengroepje groene oropendola’s die ook inSuriname voorkomen. Het mannetje maakteen bijzonder gorgelend geluid, dat wel lijktop een haperende grasmachine. Hij heeftdaarmee succes bij de vrouwtjes die hij hethof wil maken.Op 6 december ziet een kuifhertje hetlevenslicht. De verzorgers dopen haarSimone. Begin december komen 2 lepelaarsover uit Artis. Die kun je ook nogeven alleen via het kijkgaatje in de vlinderkaszien. Ook komt er een vrouwtjes servalover uit Opole, Polen. Nu nog een prettigverblijf waar ze in kunnen; op de plaatswaar het moet komen (recht tegenover hetHenri Martinhuis) staat al maanden eenaankondigingsbord. Maar dat servalverblijfis nog steeds in de planning en onderwerpvan menig gesprek.December was een spannende maand vooronze leeuwen. Zou het goed gaan, zoumoeder Shantee niet te zenuwachtig wordenen net als voorgaande keren haar eigenjongen doodbijten? Nou petje af, de verzorgerskregen het goed voor elkaar. Met eenafscheiding waarop de jongen via eencameraopstelling toch te zien waren voorhet publiek, hebben moeder en welpen deeerste spannende weken goed doorstaan.Ondertussen spelen de twee kleintjes vrolijkbuiten. Moeder houdt ze vanaf eenvoor haar gevoel veilige plek vanuit het binnenverblijfnauwlettend in de gaten. Ze wiltwee meisjes het plezier van buiten ravottenblijkbaar niet in de weg staan en kiestvoor haarzelf een prettig alternatief.Ondertussen moet het andere vrouwtjeJasdon binnen op haar buitenbeurt wachten.Zij mag in de avonduren buiten kuieren.Ook Jasdon wordt over niet al te langetijd moeder. Over enige tijd hopen we opeen leuk mannetje voor haar en Shantee.Die is ons beloofd door de dierentuin vanMoskou.Moeder Janneke bevalt op 11 december >6

Magnolia - foto: Koos van Leeuwenarboreta over de hele wereld proberen eenbijdrage te leveren door bedreigde soortenin hun collectie op te nemen om ze zovoor uitsterven te behoeden.OudjeHet geslacht Magnolia is van de nogbestaande bloemplanten de oudst bekendesoort. Archeologen hebben een fossielemagnolia gevonden van ongeveer 20 miljoenjaar oud.De bloemen lijken zelfs op een gevondenfossiele bloem van 98 miljoen jaar geleden.Magnolia’s hebben dan ook enkele primitievekenmerken, zoals grote bloemen aanhet eind van de takken. Door de omvangen de plaatsing van de bloemen is het aantalbloemen niet zo groot. Dit is nadeligomdat de bloeiperiode en daarmee devoortplantingsperiode vrij kort is. Bovendienstaat de eindstandige bloem de normalegroei van de tak in de weg.Gedurende de winter zijn de knoppen vande magnolia beschermd door een grijsbruin,vilten mutsje. Eind maart, begin aprilzet de groei in en barst dat mutsje open.Bij veel soorten staan de grote bloemenrechtop op de nog kale takken. De kleurenvariëren per soort van sneeuwwit tot donkerpaars.De bloeiperiode van magnolia’s iskort, hooguit twee weken. Doordat eenaantal soorten zo vroeg in de lente gaatbloeien, is de kans op nachtvorst nog redelijkgroot. Die richt dan ook veel schadeaan, evenals striemende regen en hardewind.De bloem staat rechtop en is open vanboven, waardoor het stuifmeel nietbeschermd is tegen de regen. De bloemkroonbestaat uit zes of meer kroonbladenen drie kelkbladen, die nauwelijks van elkaarzijn te onderscheiden. De bloemdelen staanspiraalvormig langs de lange bloemas.Ik zal m’n magnolia missen! - foto: Koos van LeeuwenHet aantal meeldraden en vruchtbeginselsis talrijk, waarbij de vruchtbeginsels sameneen kegel vormen. De bloemen van demagnolia worden bestoven door kevertjesen vliegen. Zij eten van het stuifmeel enzorgen zo indirect voor de bestuiving.Als de bloemen bevrucht zijn, groeien devruchtbeginsels uit tot kegelvormige vruchten,die in de nazomer openbarsten. Danzijn de fraaie, koraalrode zaden te zien.Vogels eten de vlezige zaden graag en zorgenzo voor verspreiding van de plant.Mooi verhaalTijdens de speurtocht naar informatie overde magnolia, kwam ik een mooi verhaaltegen. In 1982 werd in Japan een zeer oudenederzetting opgegraven, naar schatting2000 jaar oud.De boerenbevolking bewaarde hun oogst inputten. In een van die putten werden nogwat rijstkorrels gevonden. Deze zadenwaren zwart en hadden geen kiemkrachtmeer. Er was echter één ander zaadjegevonden. Dit zaadje kiemde wel en ergroeide een plant uit. Er was geen enkeletwijfel over; het betrof een Magnolia kobus,een soort die ook nu nog in die omgevingvoorkomt. Elf jaar later bloeide de plantvoor het eerst. De bloem week iets af vande bestaande Magnolia kobus. In plaats vande gebruikelijk zes kroonbladen had ditexemplaar er acht. Het volgende jaar hadde plant meer dan dertig bloemen. Hetaantal kroonbladen varieerde van zes totnegen. Dit zou kunnen duiden op een tijdelijkeafwijking. Maar het kunnen ook deerfelijke eigenschappen zijn van een oudesoort, die eigenlijk verdwenen was. Ubegrijpt dat wetenschappers de ontwikkelingvan deze plant nauwlettend volgen. Hetis dan ook heel bijzonder, zo’n zaadje datna 2000 jaar slapen tot bloei komt.Magnolia’s in BlijdorpIn Blijdorp zijn op verschillende plaatsenmagnolia’s te vinden. Vooral in het Aziëgedeelte,en dan met name bij de flamingo’sen in de Chinese sfeertuin. Daar staandiverse soorten, van de vroegbloeiendestermagnolia tot de donkerpaarse leliemagnolia(Magnolia liliiflora ‘Nigra’) die pas inmei begint te bloeien en ook langer doorbloeit.Ook in het stukje tuin achter demaraboes zijn magnolia’s te vinden (Eénvan de magnolia’s is bij alle veranderingenzelfs in het maraboe verblijf beland). Afgezienvan de beverbomen vindt u in dit stukjeBlijdorp overigens ook een ‘echte tulpenboom’.Deze is te herkennen aan de bijzonderebladvorm: het lijkt net of de puntenvan de bladeren zijn afgeknipt. Dezachtgroene bloemen van de tulpenboomzijn door hun kleur en de hoogte van deboom moeilijker te ontdekken.Tot mijn grote schrik is een van de magnolia’sin de Chinese tuin onlangs gerooid omplaats te maken voor een nieuw verblijfvoor Chinese dwergalligators. Jarenlanghield ik deze boom nauwlettend in degaten. Als ik haar in volle glorie kon betrappen,was mijn dag helemaal goed! De bloeikan twee weken duren, maar bij nachtvorstof aanhoudende regen kan het al in tweedagen over zijn. De bloemblaadjes wordendan bruin en hangen als natte theezakjesaan de takken. Het zal ongetwijfeld eenfraai nieuw verblijf worden, maar ik hebhet nu eenmaal niet zo op krokodillen enalligators….. Ik zal ‘mijn magnolia’ missen!9

‘Gezond geboren zoonvan Wilhelmina. Proficiat’Gesprek met Gerrit van der Graaf,44 jaar dierverzorger in BlijdorpRotterdammers met herinneringen aan de Diergaarde aande Kruiskade moeten wij zoeken in een leeftijd boven de 75.Gerrit van der Graaf koestert die herinneringen. Zijn ouderebroer was er sinds 1924 tuinman, dat effende voor hem deweg om voorjaar 1943 te beginnen in Blijdorp, 16 jaar oud.Hij bleef er tot 1987. “Ik heb hem onlangs nog gesprokenen hij is volgens mij nog steeds een wandelende Blijdorpencyclopedie”mailde directeur Ton Dorresteijn. Een betereaanbeveling viel niet te bedenken.Tekst: Gerard OuweneelBaris, die prima resultaten met zijn mensapenbereikte. “Chris was vegetariër. Hijpraatte ook met zijn dieren. Ik heb meegemaaktdat hij die grote orang-oetan manAgan zo tot bedaren had” vertelt Gerrit.“Op vakantie naar Rockanje nam Chris eenkleintje mee. En prompt foto’s in de Rotterdamsekranten van een orang oetanbaby op het strand.”De huiskamer van Emmy en Gerrit van derGraaf aan de Statenweg is een klein Blijdorp-museum.Emmy blijkt een begaafdfotografe. De muren gaan schuil onder deresultaten van haar hobby. Uit beeldjes vangiraffen die her en der staan, blijkt welkediersoort echtgenoot Gerrit bijzonder aanspreekt.Ter voorbereiding op het gesprekligt een enorme collectie foto’s, tijdschriften,krantenknipsels en boeken op tafel,waaronder een schitterende wandelgidsvan de oude diergaarde uit 1925. Gerritvan der Graaf, een halve eeuw geledenvoor mij een onbenaderbare grootheid.Janus van de BergGerrit vertelt: “Ik werd hulpje van Janusvan de Berg, de hoofdoppasser. Die wasstreng, maar een vakman die overal raadop wist en alles kon. Van hem heb ik veelgeleerd. Door een verschil van inzicht, waser wel eens ruzie. Janus kon kordaat zijntegen de dieren ‘.... zo’n giraf weet tochook niet wat hij aan mij heeft’. Ik praatteliever met ze. Maar goed, een voorbeeld.Eens moesten er twee leeuwen weg. Ikwas toen vervanger van de roofdierenoppasserHillebregt. Uren tobben. Arriveertaan het einde van de middag Janus. Gelijkkritiek omdat die leeuwen nog niet in detransportkooi waren. Binnen een mum vantijd had hij een touw om de poten en metvijf man trekken. Zwaar werk. Vergeet nietdat alles met de hand moest. En geenblaaspijpen met verdoving. Met die mondenklauwzeer, ik dacht in 1949, ging Blijdorpvoorbij de Rivièrahal op slot. Alle diereninenten. Koedoes overmeesteren inhun stallen. Met lasso’s naar gnoes enbizons. Het was soms je reinste Texas.Natuurlijk liepen we bulten en schavingenop. Eens moesten de bantengs worden verplaatstvan een perk tegenover het oudeolifantenterras naar de weide waar nu debongo’s lopen. We hebben toen alle zijpadenafgezet en de kudde erheen gedreven.Tja, later verloren we onze halve kuddebantengs aan boutvuur. Trouwens, was eendier ziek, dan tobde je voortdurend hoehem erdoorheen te helpen. Toen het nogaleens met de giraffen mis ging, kwam ik incontact met Theo van der Kroon van Artis.We werden vrienden, 35 jaar lang. Nu is hijhelaas overleden....!” Verschillende collega’spasseren de revue, waarbij natuurlijk ChrisOlifantenBij iedere foto heeft Gerrit een verhaal. Bijeentje die kennelijk is genomen vanaf dehelaas gesloopte Blijdorptoren, kijken wijneer op het terras van Indische olifanten.“Toen ik in 1943 kwam, waren er vier”,vertelt Gerrit. “Dat waren Nelly, Sonny,Willy en Aida”. Op de foto zien we rechttegenover de olifanten watoesi-runderen inhun zandperk en links boven op de plaatzijn nog net kamelen te zien. Het schaarsegroen is pril, zodat de foto genomen zalzijn in een van de eerste oorlogszomers.“Op zeker moment”, gaat Gerrit verder,“kregen wij uit Engeland Indische olifanten.Het was knap lastig met ze om te gaan,want ze reageerden alleen op orders in hetEngels. Dat was trouwens in een tijd metveel aankopen. De Canadese elanden diewij kregen, kwamen ook bij de giraffenpost.Schitterende dieren, waaraan ik welveel werk had. Jammer dat Blijdorp ze laterweg deed. Ze gingen naar Genk, waar ze14 dagen later dood waren. Trouwens, hetdeed toch altijd pijn dieren te zien vertrekken.”Bij de foto’s van ijsberen, verteltGerrit, dat Blijdorp aanvankelijk probeerdedeze samen met bruine beren te huisvesten,op de plaats waar nu het nieuwe tijger->10

Foto’s (v.l.n.r.)- Gerrit van der Graaf met okapi Bengala,gemaakt in 1983. Bengala werd 20 jaar- Oorspronkelijk zeeleeuwen-bassin in Blijdorp.Hierin is tijdens WOII een bom terechtgekomen- Uitzicht vanaf toren op dikhuidenterassen- Nijlpaarden op terras in Blijdorp(ansichtkaart van eind jaren veertig)verblijf is. Dat ging fout, waarna de bruineberen naar een terras verhuisden op deplaats waar nu de oehoes te zien zijn.Bij weer een andere foto “Kijk dit warenonze waterbuffels, de karbouwen. Hetwaren lieve dieren, maar ze molden alles.Ze liepen op een weide, die lag op deplaats van het verblijf van de Amoerpanters.Van daar gingen ze altijd het water in,waar nu de pelikanen en aalscholversbroeden. Dit is Meta, onze oude elandantiloop.Op deze foto loop ik behangenmet papegaaien op hun zitstok. Die moesten‘s avonds van de Papegaaienlaan naarbinnen, naar het giraffenhuis.”Dan gaat het gesprek over alle soortendieren die Blijdorp ooit onderdak verleende.Over de nu bijna uitgeroeide sneeuwpanters,de moeilijk te houden saiga-antilopen,over die schitterende geladabavianenop de grote apenrots, over argali‘s, de zeldzamewitstaartgnoes, hyenahonden, Maleiseberen, zwarte neushoorns, die ene Afrikaanseolifant, bontebokken, thaminhertenuit Zuidoost-Azië, over schoenbekooievaarsen nog veel meer. Alleen al Gerritsopsomming van het aantal diersoorten datgehuisvest werd in de perken met nu depenseelzwijnen is een hele Ark van Noachvol. “Het was daar altijd een allegaartje, datik kreeg te verzorgen” vertelt hij bescheiden.Eduard FlipseGeen gebrek aan anekdotes. Het gebeurdedat van de Rotterdamse Schouwburg hetverzoek kwam mee te doen aan de operaPaljas. Met een ezel. Die ezel werd ingespannenvoor een karretje, met daarin Paljas.“Ik reed dan met een speciaal pak aanen hoed op, met een vanuit het karretjezingende Paljas het toneel op. Ik moest danervoor zorgen dat die ezel rustig bleef.Zowel in Amsterdam als hier in Rotterdamzijn we ook met kamelen de straat opgegaan.Hier in Rotterdam verkleed als arabieren.”Dan komt Gerrit terug op de pauwen, dievroeger los door Blijdorp liepen. De vogelsplachten te overnachten op het dak van deRivièrahal, waar soms het Rotterdams PhilharmonischOrkest optrad. Zodra datorkest aanving met spelen begonnen de ophet dak rustende pauwen en bloc teschreeuwen. “Nou je kent de pauwenroep,dat is nogal wat. Dirigent Eduard Flipsewerd dan kwaad en tikte af. Dus watgebeurde er. Op dagen dat het PhilharmonischOrkest speelde, moesten wij in hetvervolg de pauwen opvangen”, besluitGerrit.De giraffenMaar Gerrit blijft toch in de eerste plaatsde man van de giraffenpost waarvan, vanafhun komst in 1955, ook de okapi’s deel uitmaakten.Tot ver na de oorlog had Blijdorpweinig geluk met zijn giraffen, nota benehet vignet van de Rotterdam Zoo. Kort nahun komst al, of na verloop van tijd, kwamenze op onverklaarbare wijze aan huneinde. Uit een map krantenknipsels vistGerrit een bericht uit het Vrije Volk van17 juli1952 met de kop ‘Vier Netgiraffenvan de Diergaarde gestorven’. Gerrit werder moedeloos van. De directeur F. Siewertszvan Reesema zei daarbij: “Gerrit, ikvind het erg voor je. Ik weet, je hebt jebest gedaan. Je krijgt nieuwe.” Eenmaalwist hij nog net een exemplaar te reddendat zich bijna had verhangen. Dat leverdehem een waarderend briefje op en eenbonus van 25 gulden.In 1957 kreeg Blijdorp weer netgiraffen,Napolie, Kathe en Sabrina. Met die ging hetbeter. “Gedurende de periode dat ik erwerkte, zijn er 92 geboren”, die overalheengingen. Vaak ging ik dan mee, verteltGerrit trots, waarna verhalen loskomenover hetgeen zich tijdens die transportenafspeelde. Toen Gerrit eens een giraf in deParijse Zoo Vincennes had afgeleverd, haddende Fransen nog geen maaltijd geregeld.Slapen kon onderin het leeuwengebouw.Het transport per trein van een giraf naarHannover kostte hem drie nachten slaap.Een andere maal kwam er in Blijdorp eenpaniekerig telefoontje van een handelaar uitBazel die met een 6 meter lange giraf in hetruim per binnenschip de Rijn was komenafzakken. Die giraf was losgeraakt en liepdoor het ruim. Een ploeg Blijdorpmensenwaaronder Gerrit ging erheen. Al varendkregen ze de giraf onder controle. Toen hetschip aanmeerde en de ploeg uit het ruimkwam, waren ze in Schiedam.In Blijdorp zorgde moeder Kathe voor deeerste jonge giraf. Dat gebeurde op 31augustus 1958, op de verjaardag van devroegere koningin Wilhelmina. Dat was eenhele gebeurtenis. Het was een wijfje, dusde naam stond bij voorbaat vast. In 1964kreeg deze Wilhelmina een zoon. Gerritwas op vakantie op Texel. Daar kreeg hijeen telegram: “Gezond geboren zoon vanWilhelmina. Proficiat.”11

LIJN 13IJsberenKakkerlakken:Ik kan bijna niet wachten! We hebben ze al zolang moeten missen.En wees nou eerlijk, als je er een slordige € 1.200.000,- voor hebt neergeteld, mag je ookwel een beetje ongedurig zijn. Niet alleen ben ik benieuwd naar hoe het nieuwe verblijfer uit gaat zien, maar ook welke beren we straks krijgen.Worden het meerdere vrouwtjes? Hoe zullen ze heten? Ik vond Mien, Katrien en Theoeigenlijk wel mooie namen. Als ze nu maar niet van die onuitsprekelijke Inuit-namenhebben of krijgen. In het oude verblijf, wat toch verre van ideaal was, bleken de ijsberenzich goed te willen voortplanten, maar niemand kan garanderen dat het in een nieuwverblijf ook zal lukken. Al hebben we een reputatie als het om de fok van jonge ijsbeertjesgaat, het blijft de vraag of het mannetje zijn plicht wil doen en de dames zin hebben.Uiteindelijk was er maar één Theo!Het is te hopen dat (en ik weet het eigenlijk wel zeker) ook aan de beveiliging veelaandacht wordt gegeven, want mensen worden er niet slimmer op! Een van de laatstedagen van 2006 viel er nog een jongen van 11 jaar in het bassin van de zeeleeuwen.Je zou er toch niet aan moeten denken dat zoiets gebeurt bij ijsberen?Het is zeker dat het nieuwe ijsberenverblijf mooi wordt en nog dit jaar zal wordengeopend. Ton Dorresteijn beloofde op 14 januari nog van wel. Van de opening zullenwe weer iets speciaals proberen te maken. Wat? Daar zijn we nog niet helemaal uit.Over zoiets moet je natuurlijk goed nadenken want: Het moet natuurlijk wel een‘beregoed’ idee zijn. Er zal tot die tijd nog heel wat water door het Oceanium stromen.Wij ‘ Vrienden’ blijven nog even rusteloos IJSBEREN!Oh, ja…Blijdorp richt een mooie tentoonstelling in: ‘Blijdorp vroeger, nu en in detoekomst’ Daarvoor is gevraagd of mensen herinneringen, verhalen en foto’s wildenopsturen naar de afdeling Educatie, Ingrid Molendijk. i.molendijk@diergaardeblijdorp.nlVriendennieuws wil ook graag aandacht besteden aan nostalgie. Gewoon, uw leukeherinneringen met een foto. In het volgende nummer zullen we er aandacht aanbesteden. Heeft u een leuke herinnering, een dierbaar moment? Deel het met ons!U kunt het sturen naar het adres van Vriendennieuws ofnaar: theo@vriendenvanblijdorp.nlBij kakkerlakken denken demeeste mensen aan het bellenvan de ongediertebestrijding.In films als ‘Men in black’krijgen veel van de kijkers dekriebels bij de kakkerlakkendie te pas en te onpas overtoonbanken, in borden en uitmouwen komen kruipen.Toch zie ik ook deze diersoortbij mijn vaste dierenwinkelsteeds regelmatiger in deverkoop staan. Er zijn mensendie deze insecten kopen.Als voedseldier of als huisdier.En ja hoor, ook Blijdorp heeftin de Rivièrahal een tweetalsoorten rondkruipen. Tijd omdeze interessante en omvangrijkeinsectengroep van watdichterbij te bekijken.De kakkerlakken behoren tot de ordeBlattaria. Deze bestaat uit 5 families, namelijkBlattidae, Blaberidae, Blattellidea, Polyphagidaeen Cryptocercidae. Over de helewereld kunnen we deze insecten tegenkomen,maar de meeste van de ruim 3600soorten komen in de tropen voor. Overigensworden er nog regelmatig nieuwesoorten ontdekt. Ze hebben een lang,ovaal, afgeplat lichaam zodat ze smalle spletenkunnen bewonen. Veel soorten kunnenvliegen en hebben krachtige, stekeligepoten waarmee ze hard kunnen rennen.Hun kop is naar beneden gericht en verscholenonder een halsschild. De voelsprietenzijn lang en ook in rust meestal nog inbeweging. De grootte van de dieren kanerg variëren. De grootste kakkerlak is deMacropanesthia blaberoides uit Midden enZuid-Amerika met een lengte van 10 cm eneen vleugelwijdte van 18 cm. Kakkerlakkenzijn meestal nachtactief. Ze hebben eenbelangrijke functie in de natuur doordat zehelpen bij het afbreken van natuurlijk afval.IJsbeertje - foto: Rob DoolaardLiever niet in huisSlechts 50 soorten vormen een plaag voorde mens en daarvan komt maar de helft inonze huizen voor. In West-Europa is demeest voorkomende plager de Duitse kakkerlak(Blattella germanica). Verder hebbenwe nogal eens last van de Amerikaanse(Periplaneta americana) en de Australische(P. australasiae) kakkerlak. Kakkerlakkenkunnen via hun huid wel 40 verschillendeziekten overbrengen. De boskakkerlak>12

huisdier of plaag?Tekst: Jan BreedijkMet dank aan: Louwerens-JanNederlof (Blijdorp)Nimfen doodshoofdkakkerlak - foto: Jan Breedijk(Ectobius sylvestris) en de noordsekakkerlak (E. lapponicus) komen inNederlandse bossen vrij veel voor.Deze dieren zijn echter volkomenonschadelijk.Een kakkerlakkenplaag oplopengebeurt niet zomaar. De dieren hebbenvoedsel en vocht nodig. Zolang demensen hun huis zo schoon houdendat er geen voedsel bereikbaar is voordeze insecten, hebben zij niets in onzewoningen te zoeken. Zijn ze er weldan zullen ze bestreden moeten worden.Dit kan vrij lastig zijn want ze zijnniet zomaar dood. Sommige soortenkunnen zelfs zonder kop nog 14 dagendoor leven. Bestrijden kan goed d.m.v.lijmvallen, gif kan ook, maar werkt nietaltijd doordat kakkerlakken resistentkunnen worden. Eventueel zal deongediertebestrijding van de gemeentegebeld moeten worden. Ontsnaptetropische soorten zullen bij ons in huisnooit een plaag gaan vormen.k o u d b l o e dAls huisdierAls een kakkerlak als huisdier wordtgehouden dan is het dus slim om eentropische soort te gaan houden. Zijkunnen door de te lage temperatuur inonze huizen, bij ontsnapping doodgaan. Er zijn twee redenen om dezediersoort in huis te willen halen. Alseerste worden kakkerlakken steedsmeer gebruikt als voedseldier voor bijvoorbeeldhagedissen en tentweede natuurlijk gewoonomdat er heel mooie exemplarenvan zijn. Voor het kwekenworden de bakken zo eenvoudigen effectief mogelijk ingericht,met bijvoorbeeld opgestapeldeeierdozen, die voor een grootleefoppervlak in een kleine ruimtezorgen. De liefhebber zorgtnatuurlijk voor een mooi ingerichtterrarium (minimaal50x30x30 cm) met voldoendeschuilplaatsen en een laag vochtigeturf of oude potgrond. In debak moet de temperatuur tussende 25 en 30 graden in een vochtigklimaat zijn?. Door regelmatigte sproeien komen de dierenruimschoots aan hun drinkwater,aangezien ze ook veel vocht onttrekkenaan hun voedsel. In eenwaterbak zouden ze eventueelzelfs kunnen verdrinken. Veelsoorten kunnen trouwens eenmaand leven zonder water.Kakkerlakken zijn alleseters.Bijna elk soort organisch materiaalgaat naar binnen, van kattenbrokjestot brood, fruit engroente. Voor het gaat schimmelen,moet het wel weer wordenweggehaald. Soms wordenook kleine insecten gegeten ofvindt er kannibalisme plaats. Datlaatste, gebeurt met name als degroep te groot wordt. Sommige soortenkunnen 10 tot 40 dagen zonder eten.Veel soorten laten zich vrij weinig zien enzijn schuw en nachtactief. Bij gevaar slaanze op de vlucht en ze zijn erg snel. Doorhun lichaamsbouw kruipen ze vlot doorsmalle kiertjes. Ontsnapping is dus bijnaniet te voorkomen. De tropische soortengaan, buiten hun terrarium, bij temperaturenonder de 20 graden echter langzaamdood. Er zijn soorten met een verdedigingmechanisme.Zij sissen (een vrij hardgeluid) om de vijand af te schrikken of zeproduceren een afweerstof die stinkt en/ofirritatie veroorzaakt. Kakkerlakken hanterenkan zonodig dan ook het beste doorhet dier aan beide zijden met duim en wijsvingerop te pakken.VoortplantingBij kakkerlakken zijn de mannetjes kleineren slanker dan de vrouwtjes. Verder hebbende mannetjes 8 buikschilden en aan hetlaatste hiervan zitten tussen de achtervoelersnog twee voelers. Het vrouwtje heeft6 buikschilden, waarvan de laatste van achtereniets is gespleten. Soms heeft de manook langere vleugels dan de vrouw. Bij deparing tasten de partners elkaar eerst afmet de voelsprieten. Gevleugelde kakkerlakkenmannetjesopenen de vleugels enhierbij laten zij een aanlokkende stof vrij.Het vrouwtje klimt op de man en begint destof op te likken. Het mannetje duwt nuzijn achterlijf omhoog en haakt zich aanhaar vast. Wanneer het vrouwtje van hemaf stapt blijven de achterlijven aan elkaargehaakt. Het voortplanten kan nu op 4manieren verder gaan:1. Er wordt een zacht en wit eipakket van16 tot 45 eieren in het achterlijfgevormd. Na het leggen hiervan wordthet onder invloed van de buitenluchtbruin en hard. Daarna glijdt het terug inhet achterlijf en wordt het bewaard inde broedzak. De nimfen (jonge kakkerlakken)komen in het vrouwtje uit enblijven na hun geboorte onder de moedertot hun pantser hard is.2. Op dezelfde manier als bij 1, maar nuwordt het eipakket enkele uren voorhet uitkomen ergens neergelegd.3. De eieren worden direct gelegd energens verstopt.4. Eén soort is levendbarend en de jongenworden zelfs door de moeder gevoed.De nimfen zijn 6 tot 12 mm groot. Na 5 tot11 vervellingen, afhankelijk van de soort,zijn ze volwassen. Die ontwikkeling kan 50tot 275 dagen duren.>13

Sissende kakkerlak - foto: Jan Breedijkk o u d b l o e dVolwassen doodshoofdkakkerlak - foto: Rob DoolaardKakkerlakken in BlijdorpOnze Diergaarde heeft twee kakkerlakkensoortenbewust gehuisvest, maar heeft ooklast van andere kakkerlakkensoorten. Zomoeten de voedselplanten van de rupsen inde vlindertuin bijvoorbeeld beschermdworden tegen de in de eerste alinea van ditartikel al genoemde soorten. Bestrijding inBlijdorp gebeurt over het algemeen met gif,uiteraard op een verantwoorde manier. Inde Rivièrahal worden twee soorten kakkerlakkenaan het publiek getoond, namelijkde doodshoofdkakkerlak en de sissendekakkerlak. Ook in de vleermuisgrot wordenvele doodshoofdkakkerlakken gehouden.De doodshoofdkakkerlak (Blaberus giganteus)is een lichtbruin insect met een zwartevlek op het halsschild en een bruinzwartevlek op de vleugel. De vrouwtjes zijntussen de 5,5 en 6,5 cm en de mannetjesbereiken een lengte van tussen de 5 en de6 cm. Deze kakkerlakken kunnen wel vliegen,maar doen dat zeer zelden. Ze zijnwel erg snel. Het zijn grondbewoners in detropische bossen van Midden en Zuid-Amerika.Voortplanten gebeurt op manier 1(vorige alinea). De moeder draagt heteipakket drie en een halve week mee, voorde donkerbruine nimfen met geelbruinevlekken uitkomen. Ze zijn dan 7 mm groot.De jongen hebben tot hun 5e vervellinggeen vleugels en lijken wel op grote pissebedden.Ze vervellen in totaal 5 tot 6 keer.Deze diersoort wordt met name veelgekweekt als voedseldier voor insecteneters,maar in Blijdorp gebeurt dit niet.Deze kakkerlakkensoort zit al in de Rivièrahalvanaf 2000 en in de vleermuisgrot alvanaf de opening.De sissende kakkerlak (Gromphadorhinaportentosa) heeft een bruin/zwart lichaamvan 6 cm en geen vleugels. Hij is nachtactiefen is sloom. Bij gevaar maken ze een hardsissend geluid. Om dit te doen trekken zehet achterlijf samen en duwen daardoor delucht door tracheeopeningen (ademhalingsbuisjes)naar buiten. Ook de sissende kakkerlakis een bodembewoner, maar dan vanhet tropisch regenwoud op het eilandMadagaskar. De mannetjes van deze soorthebben bredere antennes dan de vrouwtjesen hebben bovendien twee grote knobbelsop het halsschild. Ze bepalen hun territoriumdoor te sissen en te duwen. Deze soortis ook eierlevendbarend, maar met eendraagtijd van maximaal 7 maanden. Ze etenvoornamelijk fruit, maar ook ander organischmateriaal wordt verorberd. Ook desissende kakkerlak bewoont de Rivièrahal alvanaf het jaar 2000.Bijzondere vijandenRuim 20 jaar geleden liep ik in een dierentuin(ik weet niet meer welke) en zag daarhet horrorverhaal van de kakkerlakkendoder(Tachysphex obscuripennis). Dezegraafwesp zoekt een mooie kakkerlak, bijtdie de voelsprieten af, waardoor het dierzich niet meer durft te bewegen. Vervolgenslegt de kakkerlakkendoder een eionder de dekschilden van de kakkerlak. Uithet ei komt een larve die direct begint denog levende kakkerlak op te eten. De larvedoet dat zo secuur dat het de vitale organentot het laatst bewaart zodat het voedselvers blijft. Als die kakkerlak is leeggepeuzeld, verpopt de larve zich om teveranderen in een nieuwe kakkerlakkendoder.Ook de juweelwesp (Hedychrum nobile)voert een soortgelijke actie uit. Zijsteekt de kakkerlak om hem te verlammenen sleept hem vervolgens mee naar haarholletje. Daar legt zij een ei in haar prooimet hetzelfde doel. Natuurlijk wordendeze dieren regelmatig gegeten door insecteneters.Ook de mens is uiteraard een vijandvan de kakkerlak, zeker als hij zebetrapt in de provisiekast. Maar op bovenstaandemanier aan je eindje komen, datgun je zelfs je ergste vijand niet.14

v r i e n d e nVoorjaarsexcursieZaterdag 21 april 2007. Oh zo Duitsen vol hoogtepunten…Zoo WuppertalTekst en foto’s: Peter Biestawacht niet te lang metinschrijven,want vol is vol!!Op zaterdag 21 april 2007 organiseert de VerenigingVrienden van Blijdorp de voorjaarsexcursienaar de dierentuin van Wuppertal in Duitsland.Diep in het Duitse Ruhrgebied ligt de mooie dierentuin van Wuppertal.Al jaren favoriet onder de Vrienden en terecht…het is een buitengewoonsfeervolle tuin….Toch is het al weer tien jaar geleden datwij deze tuin bezocht hebben. De hoogste tijd voor een hernieuwdekennismaking.Zoo WuppertalDe dierentuin is eigenlijk het best te omschrijven als vrij conservatief.Wuppertal heeft nooit vooraan gestaan bij moderniseringen. Dat wasook niet echt nodig. De tuin is vrij ongeschonden uit de oorlog gekomen.Moderniseringen vonden dan ook maar mondjesmaat plaats.Bij ons laatste bezoek was net het olifantenhuis geopend. De laatstejaren vindt er weer een grote golf van vernieuwingen plaats. Afgelopenjaar bestond Zoo Wuppertal 125 jaar en dat werd gevierd meteen uitbreiding van de tuin met 4 ha. Op dit moment is de tuin eenmix van zestiger/zeventigerjaren bouwstijlen met hedendaagsestate of the art zoo architectuur.Zoo Wuppertal is een mooi wandelpark met leuke doorkijkjes enprachtige panorama’s. De keerzijde hiervan is dat er behoorlijkehoogteverschillen zijn. Het nieuwe gedeelte ligt op het hoogste puntvan de tuin. Het is maar dat u het weet.Niet te missen in Zoo Wuppertal:◗ Het nieuwe uitbreidingsgebied voor de leeuwen en de tijgers.Ruimte in een nieuwe dimensie, 4 ha voor slechts tweediersoorten.◗ Het mensapencomplex. Een combinatie van de betere Duitsebetonbouw voor de binnen verblijven omsloten door nieuwe,door Rasbach architecten ontworpen, groene buitenverblijven.◗ Het nieuwe, eveneens door Rasbach ontworpen verblijf voorde kolonie zwartvoetpinguins.◗ De Freiflughalle voor tropische vogels achter het oudevogelhuis.◗ De olifantenkinderen en het olifantenhuis.◗ De bijzondere collectie met o.a. rode rotshanen, schoenbekooievaars,harpijen, drils, Bonobo’s en één van de laatstekoningscheeta’s.Bij aankomst in de tuin worden we ontvangen met een woord vanwelkom, koffie/thee en broodjes. Dus niet te veel brood van huismeenemen. Hierna volgt een korte rondleiding door het nieuwetuindeel (onder voorbehoud).De volgende punten zijn voor u van belangMaximaal aantal deelnemers is 50/100. Bij 70 deelnemersof meer gaat een tweede bus rijden. Wacht daarom niette lang met opgeven want vol is vol. Zoals altijd geldt in debus een rookverbod. Op de heenreis zal een koffiestopgehouden worden. Op de terugweg is er een stop om opeigen kosten een maaltijd te gebruiken.***** Let op! Nieuwe vertreklocatie!*****Vertrek: 8.00 uur vanaf het Willemsplein te Rotterdam (bijde Spido) Het Willemsplein is makkelijk te bereiken met demetro (halte Leuvehaven) en met tramlijn 7 van RotterdamCS naar het eindpunt Willemsplein.Aankomsttijd in Zoo Wuppertal ca. 12.15 uur. Geplandeaankomsttijd in Rotterdam ca. 21.30 uur.Kosten voor leden bedragen: € 35,00.Niet leden betalen € 37,50Een eventuele reisverzekering / annuleringsverzekering dientu zelf af te sluiten. Zoo Wuppertal heeft momenteel door verbouwingeneen beperkte horecavoorziening. Koffie/thee enbroodje(s) zijn inclusief.In de reissom zijn inbegrepen:◗ de busreis Rotterdam – Zoo Wuppertal v.v.◗ toegang tot de dierentuin;◗ een vrijblijvende rondleiding van ¾ uur tot 1 uur(toegezegd, maar onder voorbehoud);◗ koffie/thee met (broodje(s) bij aankomst;◗ fooi voor de chauffeur.Aanmelden voor deze reisHet verschuldigde bedrag dient u over te maken naar girorekening20.71.059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp,Vroesenlaan 28-A 3039 DV Rotterdam onder vermelding vanWuppertal + uw telefoonnummer en voor leden het lidmaatschapsnummer.De overschrijvingen dienen uiterlijk 1 april2007 te zijn ontvangen. Uw overschrijving is uw bewijs vandeelname. U ontvangt geen verdere bescheiden of mededelingen,tenzij de bus vol is. Hiervan krijgt u dan zo snel mogelijkbericht en het volledige bedrag wordt teruggestort.Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te restitueren voorafmeldingen die na 1 april worden ontvangen. Eventuele restitutiesvinden plaats onder inhouding van € 2,50 adm. kosten.15

n i e u w sJonge gorilla- foto’s: Peter van NordeGorilla’sNieuws en ontwikkelingen (2)Tekst: Trix VermeulenMet dank aan:Ben Westerveld (Blijdorp)In het eerste Vriendennieuws van vorig jaar stond een artikelover de gorilla’s in Blijdorp met de belofte dat dit verhaal nogeen vervolg zou krijgen. Gezien de vele ontwikkelingen in deafgelopen maanden, is dit een goed moment voor het beloofdevervolg.Om het geheugen op te frissen in het kortnog even hoe de situatie was begin 2006.Er waren twee gorillagroepen gevormdrond de gorillamannen Dango en Bokito.Dango vormde een groep met de vrouwenAstra en Quenta. Waarschijnlijk zou dezegroep uiteindelijk verhuizen naar de dierentuinin Shanghai. De groep van Bokito zoudan in Blijdorp blijven. De samenstelling vandeze groep was als volgt: Bokito (man),Annet (vrouw), Aya (kleindochter Annet),Tamani (vrouw), Luena (vrouw), Thomas(zoon van Tamani, nog een speels jong van5 jaar). Het was nog onzeker hoe Bokitozich zou ontwikkelen, of hij fysiek wel zouuitgroeien tot een leider. Intussen is hij flinkin de breedte gegroeid en hij krijgt de kenmerkenvan een echte zilverrug.De gorillagroepen van Blijdorp gingen eenhoopvol jaar tegemoet, wat helaas maargematigd positief is afgelopen. In de groepvan Dango werd er op 7 september eenjong geboren van Astra. Het jong maaktevanaf het begin een zwakke indruk.Ondanks de goede zorgen van moederAstra is het jong op 16 oktober overleden.Quenta was veel bij Astra en haar jong tezien. Ze genoot duidelijk van haar ‘tanterol’en het leek alsof ze zelf ook graag moederzou zijn.Als een jong sterft, begrijpt de gorillamoederniet direct wat er mis is. Ze blijft methet jong lopen. Een overleden jong kan nietmeteen van de moeder weggehaald worden,dit zou de moeder, maar ook degroep te veel stress geven. Na verloop vantijd begint de afstand tussen moeder enjong iets groter te worden. De moeder laathet jong steeds vaker en langer alleen. Metde afstand die groter wordt, wordt de bandtussen moeder en jong kleiner. Pas dankunnen moeder en jong fysiek gescheidenworden door de verzorgers. Het jongwordt bij de moeder weggehaald en ook alis de moeder in eerste instantie van slag,uiteindelijk berust ze in de nieuwe situatie.De andere gorilla’s in de groep zijn ook vanslag door deze gebeurtenis, maar de groepherstelt zich snel.In de groep van Bokito waren en zijn ernog meer ontwikkelingen. Luena kreeg eenjong op 18 september. De geboorte zelf isop het eiland gebeurd, maar niet directgezien door de verzorgers. Toen de verzorgersbij het jong kwamen, was hij al dood.Het dier is waarschijnlijk direct na degeboorte door de moeder verstoten en zijis onzorgvuldig met het jong omgesprongen.Uit de sectie bleek dat de lever wasgescheurd. Met Luena zelf leek het eerst(naar omstandigheden) goed te gaan ook alhad ze wel veel bloed verloren.Uiteindelijk bleek ze zoveel inwendigebloedingen te hebben, dat ze diezelfdeavond overleden is.Als een dier doodgaat, wordt er altijd sectieop het dier toegepast. Alle organenworden op kweek gezet en vooral dezaken die niet vertrouwd worden, wordennader onderzocht.Wat er met Luena en haar jong is gebeurd,was een groot drama voor Blijdorp. Alsverzorger is de grote vraag ‘wanneer grijpje in?’ Bij gorilla’s wordt er in de groep veelstress veroorzaakt als een dier uit de groepgenomen wordt, voor bijvoorbeeld medicatie.Het is daarom zaak de groep zoveelmogelijk bij elkaar te laten. Voor de verzorgersbetekent dit wel een andere maniervan observeren, omdat ze een dier maarzelden apart zien. Vroeger werden degorilla’s nog apart gevoerd. Zo kon eenverzorger niet alleen precies zien wat degorilla at, maar kon hij het dier ook goedobserveren. Nu gebeurt het voeren in de >16

Bokito en Thomas stoeien - foto: Anneke Obermangroep en de verzorgers moeten intensieverobserveren om alle verschillen in gedrag opte merken.Gelukkig is er ook goed nieuws over degorillagroep van Bokito. Hij heeft in kortetijd verschillende vrouwtjes bevrucht. Deverwachting was dat Tamani als eerstemoeder zou worden, in september 2006.Zo’n verwachting wordt gebaseerd op eenzwangerschapstest. Maar in september waser geen jong, terwijl Tamani wel positiefgetest bleef. De verzorgers denken datTamani een miskraam heeft gehad en kortdaarna opnieuw zwanger is geraakt. Tamaniis op 10 januari bevallen. Het gaat goed methaar en haar baby. Tamani heeft eerst methaar baby en zoon Thomas apart gezeten inhet grote verblijf. Al na een half uur werdende scheidingen tussen de verblijven verwijderden was de hele Bokito-groep weer bijelkaar.Aya is op 13 oktober 2006 moeder gewordenvan een dochter. Het geslacht was nietdirect vast te stellen, wat meestal betekentdat het een meisje is. Zo ook nu, het meisjeheeft de mooie naam Adira gekregen, watsterk betekent. Zodra een gorilla een jongheeft, stijgen moeder en jong in de rangordebinnen de groep. Zo is er al enige strijdtussen Bokito en Aya gezien, omdat Ayazich wat baziger is gaan voelen en gedragennu ze een jong heeft. Bokito heeft nog weinigcontact met het jong. Dat komt later.Thomas speelt wel vaak met Bokito. Hierdoorleert Thomas het gedrag dat later ookvan hem verwacht zal worden.De gorilla’s van Blijdorp maken deel uit vanhet EEP (European Endangered SpeciesProgramme). Een EEP bepaalt waar welkedieren naartoe gaan en richt zich hierbijvooral op de dieren die binnenkort beschikbaarkomen. Zodra dieren in een EEP zijnopgenomen, is de dierentuin de dieren‘kwijt’. Het EEP heeft nu de zeggenschapover de dieren. Zou een dierentuin hethelemaal oneens zijn met de plannen vanhet EEP, dan kan een dierentuin de dierenuit het EEP halen.Het elders plaatsen van gorilla’s is makkelijkergezegd dan gedaan. De familiebanden ineen groep zijn erg hecht. Dit heeft nietalleen invloed op het weghalen van een dieruit de groep, maar ook op het plaatsen vaneen dier in een nieuwe groep. Een gorillagroepwordt gevormd door maar één volwassenman en meerdere vrouwen enjonge dieren. Hierdoor is een gorillamanmoeilijker te herplaatsen dan een gorillavrouw.De jongen die in Blijdorp geboren zijn, zullenvoorlopig in Blijdorp blijven. De jongenhebben de tijd nodig om het sociale gedragte leren van de oudere dieren uit de groep.Maar uiteindelijk zullen de jonge dierenwaarschijnlijk niet in Blijdorp blijven. Elkegroep kan maar één volwassen zilverrughebben. Een jong mannetje zal daarom, alshij wel in de groep blijft, tegen zijn vadermoeten strijden. Voor een gorillavrouw ishet belangrijk de mogelijkheid te hebbenzich voort te planten. Wanneer een vrouwin de groep blijft waarin ze zelf geboren is,zou ze door haar vader gedekt worden. Ditis niet wenselijk en plaatsing in een anderegroep is dan een betere oplossing. In Blijdorpwerd dit probleem op een bijzonderemanier opgelost, namelijk door de mannenvan de twee groepen te wisselen.Het ligt nog steeds in de planning dat degroep van Dango in mei/juni naar de dierentuinin Shanghai zal verhuizen. De gorilla’szijn een gift van Blijdorp aan de dierentuinvan Shanghai. Blijdorp heeft goed contactopgebouwd met de dierentuin van Shanghai.Dus ook al worden de gorilla’s weggegeven,er wordt wel informatie uitgewisseldover de dieren en bijvoorbeeld het verblijf.Zo heeft Blijdorp de tekeningen ontvangenvan het verblijf dat in Shanghai gebouwdwordt voor de gorilla’s. De dieren zullen inShanghai een groot eiland krijgen, waar zenet als in Blijdorp een binnen- en buitenverblijfhebben. Ook krijgen de verzorgers uitShanghai hier een training en ze kunnen uitgebreidkennis maken met de dieren diemeegaan naar China.Het Vriendennieuws zal de ontwikkelingenrond de gorilla’s aandachtig volgen enbeschrijven!17

EAZA-deel 3:Arovako i Madagasikara!In voorgaande nummers van Vriendennieuws hebben wij deEAZA-campagnes van afgelopen jaren belicht. De EAZA is deoverkoepelende organisatie van Europese dierentuinen. Tijdensde jaarlijkse campagnes geven de dierentuinen informatie overen zamelen geld in voor specifieke natuurbeschermingsprojecten.Zo heeft u kunnen lezen over de campagnes over bushmeathandel,de tijgers, ShellShock en de campagne van vorig jaar:Red de Neushoorn. In 2007 is het motto: ‘Arovako i Madagasikara’,ofwel ‘Bescherm Madagaskar!’. Ook Diergaarde Blijdorp doetuiteraard mee aan de campagne. Sterker nog, Robert van Herkvan de Educatieve Dienst heeft deel uitgemaakt van het internationaleteam die de educatieve aspecten van de campagne vormmocht geven. Hoog tijd dus om de campagne voor het voetlichtte halen.Door: Angeline Petersen Alex SchoutenMet dank aan: Robert vanHerk, Educatieve DienstDiergaarde BlijdorpFoto’s: Alex SchoutenHet eiland heeft verschillende klimaatzonesen dus vele habitats. Aan de oostkant vanhet eiland ontwikkelde zich tropisch regenwoud,gevoed door de overvloedige regenvaldie samenhangt met het warme zeewatervan de Indische Oceaan. Het centralegedeelte van het eiland wordt gevormddoor een bergketen met hoogvlaktes. Dewestzijde, dat in de regenschaduw ligt vande bergketen, is een stuk droger. De bossendie zich hier hebben ontwikkeld verliezenin het droge seizoen hun blad. Meernaar het zuiden valt nog minder regen enheeft zich een aparte vegetatie gevormdvan allerlei soorten euphorbia’s, ook wel‘spiny forest’ genoemd.Door de geïsoleerde ligging van het eilandkreeg de flora en fauna de unieke gelegenheidzich in al deze verschillende klimaatzonesongestoord verder te ontwikkelen. Ditresulteerde in een groot aantal endemischesoorten, soorten die alleen op Madagaskarvoorkomen. Zo zijn 67% van de vogel-,84% van de zoogdier-, 93% van de reptielen-en 99% van de amfibiesoorten vanMadagaskar uniek om nog maar te zwijgenvan de vele plantensoorten. De bekendstevoorbeelden zijn uiteraard de halfapenofwel lemuren. Maar ook de fossa, de tenrek,de vele soorten kameleons en plantensoortenals baobabs, orchideeën en euphorbia’sspreken tot de verbeelding.Madagaskar is dus met recht een eiland omzuinig op te zijn.DiadeemsifakaWaarom aandacht voorMadagaskar?Madagaskar, een groot eiland van 590.000km2 voor de oostkust van zuidelijk Afrika,wordt ook wel het 8ste continentgenoemd. Meer dan 100 miljoen jaar geleden,toen de huidige continenten langzaammaar zeker hun vorm kregen, is Madagaskarlosgeraakt van de overige continentenen een eigen leven gaan leiden.Bijzonder eilandMadagaskar is pas heel laat door de mensontdekt: zo’n 2000 jaar geleden hebben zepas voet op het eiland gezet. De ‘ontdekkers’zijn in uitgeholde boomstammen vanuitIndonesië via India en Ethiopië opMadagaskar beland. Om in hun levensbehoeftete voorzien brandden deze eerstebewoners stukken bos af om rijstveldenaan te leggen. Gedurende de eeuwen daarop,trokken de mensen steeds verder hetbinnenland in en kwamen er vanuit zuidelijkAfrika steeds meer nieuwe bewoners. Nuwonen er op het eiland 17 miljoen mensenverdeeld over 18 verschillende stammen.Ondanks deze verschillende culturele achtergrondenwordt er één taal (het Malagassisch)gesproken met een aantal dialecten.De voornaamste geloofsovertuiging is animisme.Dit geeft natuurbescherming aanknopingspuntenomdat vanuit het geloofwordt bepaald welke diersoorten ‘fady’oftewel taboe zijn en dus niet mogen wordenbejaagd of verstoord.BedreigingenIn grote delen van Madagaskar leven demensen zoals ze al eeuwen leven. Alleen in>18

Zebu-kar tussen Baobabs19

GlaskikkerMinikameleonde steden is er elektriciteit, daarbuiten ismen afhankelijk van olielampen en kaarsen.Het meeste transport vindt lopend of metzebu-karren plaats en om te koken wordthoutskool gebruikt. De voornaamste voedselbronis nog steeds rijst, aangevuld metbonen en zebu-vlees. Het grootste deel vande bevolking moet in zijn eigen levensonderhoudvoorzien en heeft dus zijn eigenrijstvelden, akkers en graslanden. Gezien degrote bevolkingsgroei is er dus steeds meerland nodig voor de aanleg van rijstvelden engrasland voor de zebu’s en verdwijnensteeds grotere stukken van de oorspronkelijkebegroeiing.Niet onverwacht spelen ook de commerciëlehoutkap, de aanleg van plantages,mijnbouw en olie-exploratie een steedsgrotere rol in het verdwijnen van de oorspronkelijkvegetatie. Recente schattingengeven aan dat nog geen 10% (!!) van deoorspronkelijke begroeiing over is. Watoverblijft zijn kleine stukken bos in eindelozegrasvlaktes en kale hellingen. Deze bosfragmentenzijn veelal te klein om een vitalepopulatie dieren te laten overleven.Gelukkig beseffen de overheid en de bevolkingdat Madagaskar een bijzonder eiland ismet unieke flora en fauna die moeten wordenbeschermd. De overheid spant zich inom voor 2008 zo’n 6 miljoen hectare (10%van het oppervlakte van het eiland) tebeschermen, maar kan dit natuurlijk nietzonder buitenlandse hulp en financiering.Doel EAZA-campagneOm de bevolking van Madagaskar te ondersteunenbij het beschermen van hun uniekeflora en fauna heeft de EAZA Madagaskargekozen als onderwerp van de campagnevan 2007. Doel van de campagne is:◗ De dierentuinbezoekers in Europabekend maken met de unieke flora enfauna van Madagaskar en de bedreigingen;◗ fondsen werven voor ondersteuning vandiverse natuurbeschermingsprojecten.Doel is tijdens de campagne € 500.000 inte zamelen;◗ promoten van ecotoerisme opMadagaskar;◗ promoten van (biologische) fair-tradeproducten;◗ mogelijkheden scheppen voor langdurigesamenwerking (twinning) tussen individueledierentuinen en natuurbeschermingsprojecten;◗ bedreigde Malagassische soorten onderde aandacht van deelnemende dierentuinenbrengen zodat deze daar bij de collectieplanningrekening mee kunnen houden.Bij de keuze van de natuurbeschermingsprojectendie zullen worden ondersteund isrekening gehouden met de doelen van decampagne. Zo wordt onderzoek naar debiodiversiteit of het voorkomen van specifiekesoorten ondersteund, maar ook projectendie een bijzonder gebied of diersoortmoeten beschermen. Daarnaast wordeninitiatieven ondersteund die zijn opgezetdoor de lokale bevolking om bijvoorbeeldecotoerisme mogelijk te maken ofom het verantwoord gebruiken van denatuurlijke hulpbronnen te stimuleren. Intotaal zijn 20 projecten geselecteerd en isal circa € 360.000,- toegezegd.LocalsOpzet campagneOm de EAZA-campagne tot een succes temaken is het belangrijk dat zo veel mogelijkdierentuinen in Europa meedoen met decampagne. In het verleden zorgde de EAZAvoor algemene informatie over de campagne,die de dierentuinen konden verwerkenin hun eigen activiteiten. In Nederlandwerkten de dierentuinen onder de parapluvan de NVD (Nederlandse Vereniging vanDierentuinen) samen om gezamenlijk informatiebordenen activiteiten te ontwikkelen.Dit heeft als voordeel dat het minder tijdkost voor de deelnemende dierentuinen endat het gezicht van de campagne in alleNederlandse tuinen gelijk was. In andereEuropese landen deden met name de kleineretuinen soms niet mee omdat zij simpelwegde menskracht of financiën niethadden om veel tijd aan de invulling van decampagne te besteden. Om ook de kleineretuinen meer mogelijkheden te geven isdoor de EAZA voor de Madagaskar campagneeen compleet educatief informatiepakketontwikkeld vergelijkbaar met demanier waarop de NVD de campagnes inNederland opzetten. Zo hebben de educatorsvan Blijdorp de informatieborden overde campagne ontworpen. Deze tekst is invier talen (Engels, Duits, Frans en Nederlands)verspreid onder de dierentuinen enkan direct gebruikt worden om bebordingte maken. Daarnaast zijn allerlei ideeënontwikkeld om aandacht aan de doelen vande campagne te geven.In alle deelnemende Europese dierentuinenzal een fotowedstrijd worden gehouden.Van de winnende foto’s uit elke tuin wordteen rondreizende tentoonstelling samengesteld.Bovendien maken de Nederlandsedeelnemers kans op een reis voor 1 persoonnaar Madagaskar. Hou de website vanBlijdorp in de gaten voor meer details.Tot slot worden in alle tuinen kleurplaten inde vorm van een postkaart verkocht. Dekaarten kunnen worden opgestuurd naarMadagaskar, waar radiostations aandachtzullen geven aan de postkaarten. Op dezemanier wordt het de Malagassische bewonersduidelijk dat ook in het verre Europamensen zich betrokken voelen bij debescherming van de natuur op Madagaskar.Welke activiteiten heeftBlijdorp?Helaas heeft Diergaarde Blijdorp niet veelMalagassische bewoners. Voor de uitlegover het ontstaan van unieke flora en faunaop eilanden zoals op Madagaskar zullen dierenvan andere eilanden worden gebruikt(denk aan de unieke dieren opde Indonesische eilanden). Voor de jeugd isde speurtocht “doe de dodo” ontwikkeld(waarbij de dodo natuurlijk een prachtigvoorbeeld is van een specifieke soort diezich op een eiland heeft kunnen ontwikkelen,maar dankzij menselijke invloedtragisch aan zijn einde is gekomen). Voorvolwassenen komen er speciale avondenwaarop de bamboelemur en andere primatencentraal zullen staan. Daarnaast zal ereen speciale info-kar over eilandbewoners>20

ZOO’N BOEKTekst Jos en Anne Marie Nijkamp HosmanOver een zeergeil vogeltje‘Op een mus“Ach” sprak een wijfjesmus te Weert,“was ik maar nooit gesignaleerdin sloppen, stegen en in stratenmet allerhande onverlaten!Wel zeer waarschijnlijk was ik danNog onverlaten door mijn man” ‘Er is een erg leuk boek verschenen: ‘Mus, natuur & cultuur van de huismus’. Het boekjeis verschenen naar aanleiding van ‘De Grote Huismus Tentoonstelling’ in het NatuurhistorischMuseum te Rotterdam (nog te zien tot en met 13 mei 2007 (zie ook:www.nmr.nl)).worden ingericht die regelmatig op hetpleintje bij de bamboelemuren te vindenzal zijn. Uiteraard zullen alle inkomstenvan deze acties ten goede komen aan decampagne.Eén van de doelen van de Madagaskarcampagne is dat Europese dierentuineneen specifiek project langjarig gaan ondersteunen.Ook Diergaarde Blijdorp wil hieraan meewerken en gaat waarschijnlijk hetproject Alaotra ondersteunen. In de moerasgebiedenrondom het Alaotra meerkomen vele specifieke soorten voor waaronderde Alaotra bamboelemur die zichprima heeft aangepast aan een leven in hetriet. Het gebied staat echter onder zwaredruk: bijna 50% van de inwoners van ditgebied zijn kinderen waardoor steedsgrotere delen van de moerassen wordendrooggelegd of omgevormd in rijstvelden.Het gevolg is dat het hele ecosysteem ontwrichtraakt. Hierdoor zijn bijvoorbeeldtwee soorten eenden waarschijnlijk al uitgestorven.Om de lokale bevolking bewustte maken van de gevolgen van hun handelswijzeop het kwetsbare ecosysteem is eenschoolproject ontwikkeld. Hierbij wordtin de vorm van een stripboek duidelijkgemaakt waarom het zo belangrijk is dathet meer en de omliggende moerassen zoveel mogelijk in tact worden gelaten zodatook in de toekomst mens en dier kunnensamenleven in de Alaotra regio.We zijn zelf recent op Madagaskar geweesten hebben met eigen ogen gezien dat deflora en fauna op het eiland uniek zijn.Wat zijn de lemuren, vogels en kameleonstoch fantastisch. Maar al dat moois is alleenin de nationale parken te zien. Daarbuitenis het helaas triest gesteld met het landschap,kunnen de dieren niet overleven enzijn ecologische woestijnen ontstaan.De EAZA-campagne is daarom hard nodigen wordt hopelijk een groot succes!Het boek verhaalt over de huismus. Hoe dit kleine vogeltje zo’n 40 000 jaar geledenbegon aan de uitbreiding van zijn leefgebied vanuit het Nabije Oosten. Daar waar mensenzich vestigden, kwam ook de huismus. En dat vaak in grote aantallen. En daar waarhet musje een gebied niet zelf kon koloniseren, hielp de mens: die nam het vogeltje meenaar bijvoorbeeld Australië en Amerika. De huismus deed het vrijwel overal goed.Toch zie je hem weinig terug in boeken, in de kunst en in wapens van ridders of steden.Het vogeltje is te gewoon en heeft te gewone kleuren.Pas vanaf de achttiende eeuw komt de mus voor op platen. Linnaeus begint in die tijdaan de classificatie van de natuur en daar behoort de huismus natuurlijk ook bij. Behalveeen tekening van de huismus maakt hij ook wat opmerkingen over het vogeltje. Zo valthem op dat hij “zeer geil is, hij paart vaak wel twintig keer!” Later worden natuurtekeningensteeds belangrijker en ook kunstzinniger, zodat er toch nog enkele mooie huismuskunstwerkenzijn gemaakt. In Nederland maakt de moderne kunstenaar Peter Vosveel tekeningen van huismussen.Omdat er zoveel huismussen zijn veroorzaken ze ook wel eens ‘overlast’. Vaak verzamelenze zich tot grotere groepen en dan poepen ze heel wat af. En dat vonden de mensenniet erg leuk staan op hun huizen. Vandaar ook de nogal negatieve volksbenaming ‘dakschijter’.Verder eten ze te veel graan en verdrijven andere vogels uit nestgelegenheden.Tot in de jaren twintig van de vorige eeuw, vond dan ook zelfs de Vogelbescherming eenzekere beheersing van de aantallen acceptabel.Alles is nu anders. De populatie huismussen is in veertig jaar gehalveerd en het vogeltjeis derhalve op de ‘rode lijst’ terecht gekomen, waardoor er nu, gelukkig, internationaalmeer aandacht is voor deze mensenvriend. Om een indruk te geven over de dramatischeafname van huismussen in Nederland de volgende getallen: in 1979 waren er ongeveer1,5 miljoen paartjes; nu nog ‘maar’ zo’n 750.000! Over de oorzaken volgen enkele speculatiesin het boek. Ook wordt eenieder opgeroepen zijn best te doen de huismus tebehouden; onder andere door een vogelvide. Daarnaast leidt de achteruitgang er toe datde huismus een interessanter object wordt voor serieuze onderzoekers. Hierdoor is nuveel bekend over het belang van een grote zwarte bef voor de mannetjes en is de testikelmassavan de mannetjes uitgebreid gemeten.Weinig aandacht is er volgens het boek daarentegen voor een huismus op postzegels.Wereldwijd zijn er slechts 18 postzegels met een afbeelding van een mus! Ook op geldbiljettenis de huismus zeker niet oververtegenwoordigd: slechts één biljet toont eenmus: het Deense 20 Kronen-biljetAl deze informatie, maar dan uitgebreider, en nog veel meer interessante en grappigefeiten vindt u in dit vlot geschreven boekje over de huismus. Daarnaast bevat het boekveel mooie illustraties.Wat ons betreft een aanrader. En gaat u dan ook nog een kijken naar de tentoonstelling,waar als één van de pronkstukken de ‘Dominomus’ staat opgesteld. Dit vogeltje kreegzelfs een eigen logo! (zie afbeelding)Boek: ‘Mus, natuur & cultuur van de huismus’Samenstelling Peter Müller, met bijdragen van o.a. Midas Dekkers en Peter Vos.Tirion Natuur, 2006. ISBN: 978-90-5210-657-1 prijs: € 17.9521

v r i e n d e nHeeft u interesse?Dan graag voor 1 aprilreageren!Bernhardine, Yasmin en Anak…Wij komen er aan!Unieke zevendaagse combinatiereisEngeland/Ierland van 14 t/m 20 mei 2007Tekst en foto’s: Peter BiestaBlackpoolDe Vereniging Vrienden van Blijdorp organiseert van maandagavond14 mei t/m zondagochtend 20 mei 2007 op verzoek vanvelen een meerdaagse reis naar Engeland en Ierland.Engeland, het land van sfeer en tradities, isaltijd al populair geweest bij onze Vrienden.Deze reis is opgebouwd om twee hoofdmomenten:de enorme dierentuin vanChester en natuurlijk een bezoek aan onze(olifanten)vriendinnen in de mooie tuin vanDublin. Tussen deze twee plaatsen ligt inNoord-Wales de Victoriaanse badplaatsLlandudno.De uitvalsbasis van deze reis is dus de leukebadplaats Llandudno. De ‘geboorteplaats’van Alice in Wonderland en oh zo Brits. Wijverblijven in het goed bekend staande VictoriaanseHotel Dunoon in het centrumvlakbij de boulevard. De verzorging is deelshalfpension en wanneer dat praktisch islogies/ontbijt. Op zowel de heenweg als deterugweg hebben we hutaccommodatieinclusief ontbijt op de Stena Hollandica. Zohoeven wij tijdens de reis niet van hotel tewisselen.Llandudno is ideaal gelegen voor zowelChester als Holyhead, de plaats waarvanwe op één dag met een hogesnelheidsbootheen en weer naar Dun Laoghaire/Dublinracen. In Chester hebben we de hele dagde tijd om van de dierentuin te genieten.Maar ook de stad Chester is zeker demoeite waard. Deze van oorsprongRomeinse stad, met volledig intacte stadsmurenstaat tjokvol met zwart/witte vakwerkhuizen.Chester wordt daarom weltot de mooiste Engelse steden gerekend.Tussen de twee hoofdmomenten, Dublinen Chester, heeft u een dag helemaal vooru zelf. Voor de echte dierentuinliefhebberswordt er op die dag nog een excursie georganiseerdnaar Blackpool. Ook een grotebadplaats met een behoorlijk grote dierentuin.Door de late afvaart in Harwich hebbenwe nog tijd om op de terugweg de dierentuinvan Twycross te bezoeken. Zo kunnenwe in totaal vier tuinen bezoeken.De volgende 3(4) tuinen wordenbezocht:◗ Dublin zoo (Ierland);◗ Chester zoo;◗ Twycross zoo;◗ (Blackpool zoo).De te bezoeken tuinen zijn allemaal vlak.Alleen de tuin van Dublin heeft een ietsverhoogde tweede ring. Maar ook daar ishet hoogteverschil minimaal. Dus iets mindergoed ter been? Geen probleem! Welzijn er twee lange dagen. Dag 3 naar Dublinen dag 6 naar Twycross/Harwich zijnbehoorlijk intensief.Dublin zooMooi gelegen in een groot stadspark vlakbijhet centrum van Dublin. En die tuin is leuk!Het gloednieuwe entreecomplex geeft nabinnenkomst uitzicht over een meer metdaarin in een boog zeven eilanden met primaten.Alles is weelderig groen. Om hetmeer loopt een wandelpromenade met allebinnenverblijven (inkijk van buitenaf) voorde primaten. Op de iets verhoogde tweedering is links een pad langs nieuwe verblijvenvoor grote katten en de mensapen. Aan derechterzijde zijn de historische gebouwenen….het nieuwe olifantenhuis! Na 13 ha‘oude’ tuin volgt een tunneltje naar 13 ha‘nieuwe’ tuin. Het nieuwe gedeelte, eveneensom een meer gebouwd, is helemaalvoor Afrikaanse dieren. Alle binnenverblijvenvoor deze Afrikaanse dieren zijn‘inkijk’. Hoewel Dublin niet in dezelfdeklasse als Blijdorp valt, is zij door haarmooie ligging rond meren in een park eenbuitengewoon prettige tuin.Chester zooDeze tuin is nou niet echt bescheiden!Chester zoo laat duidelijk merken dat zij debeste in Engeland is. Toch is daar weinigvan gelogen. Al jaren wordt zij uitgeroepentot de nummer één van de Britse eilanden.Chester zoo heeft dan ook alles. Chesterherbergt op 47 ha 6000 dieren en zij hebbener een gewoonte van gemaakt om binnenverblijvenzo ruim te maken als de buitenperkenin menig andere tuin. De laatstetien jaar is het ene na het andere projectgerealiseerd. De vele tropenhuizen hebbenéén ding gemeen. Een mooie inrichting,een wat loodsachtige aanzien van buiten endaaromheen weer een elegant aangelegdetuin. Het geeft de tuin een rauwe schoonheid.Voorbeelden van deze stijl zijn:‘Twilight Zone’, ‘Islands in danger/dragonsin danger’, ‘Spirit of the Jaguar’ (met binnenverblijvenzo groot dat moet u zien omdat te geloven), ‘Elephants of the Asianforest’ en dit jaar het net geopende/nog teopenen ‘Realm of the red Ape’. Allemaaldon’t miss momenten. Ook ‘Tsavo’ en‘Bears of the cloud forest’ zijn mooie groteprojecten. Zoals in zo veel Engelse tuinenontbreekt ook hier een groot landhuis niet.>22

Chester zoo bezit, geflankeerd door mooietuinen, het elegante Oakfield House. Chesterheeft ook een indrukwekkende collectie.Wat te denken van rode paradijsvogels,Komodovaranen, okapi’s, puntlipneushoornsen voor de echte liefhebber 8tuatara’s! Ook niet onvermeld mag blijvendat Chester een grootproducent is bij hetfokken van de Aziatische olifant. KortomChester zoo is geweldig.Twycross zooPerfect gelegen halverwege Llandudno enHarwich ligt de dierentuin van Twycross.Het beste valt Twycross te omschrijven alseen primatentuin. Dit is ook de tuin waaronze gibbon Matang naar toe verhuisd is.De collectie primaten is enorm. De verblijvenwat minder. Het is ook de enige tuinvan deze reis waar we nog ouderwetsekooien tegenkomen. Hoewel de nadruk opprimaten ligt, is het een hele complete dierentuin.We zullen nog moeite hebben omalles in de beschikbare tijd te zien.(Blackpool zoo)Voor de liefhebbers een vierde tuin. Geenstad na Londen trekt zoveel bezoekers alsBlackpool. Logisch dat Blackpool eenbehoorlijke dierentuin heeft. Gebouwd inde zeventiger jaren en daardoor zou heteen ruime en moderne tuin moeten zijn.Dat klopt ook wel, nergens kooien, allesroyaal bemeten maar….. eenvoudig vanopzet. De laatste jaren is er een masterplanontwikkeld en deels al uitgevoerd om detuin te moderniseren. De ‘ingangshangar’ ishelemaal verbouwd en geeft toegang toteen onvermijdelijk dinopark. Spectaculair iswel het nieuwe gorilla-eiland. Ook ‘Amazonia’mag u niet vergeten. Apart is ook datde olifanten en de reptielen een eigen ‘hangar’hebben. De tuin van Blackpool heeftzeker niet de klasse van Dublin of Chester,maar voor de liefhebber zeker de moeitewaard.Het reisprogramma ziet er alsvolgt uit:◗ Maandagavond 14 mei vertrek om19.30 uur vanaf het Willemsplein (bij deSpido). Bereikbaar met de metro (uitstappenLeuvehaven) of met de tramlijn7 (uitstappen op het eindpuntWillemsplein) naar Hoek van Holland.Wij rijden aan boord van de StenaHollandica en overnachten aan boordin hutaccommodatie.◗ Dinsdag 15 mei aankomst in Harwichen een reisdag naar Llandudno (Noord-Wales). In de namiddag aankomst eninchecken in Hotel Dunoon voor dekomende vier dagen. ‘s-Avonds eengezamenlijk diner.◗ Woensdag 16 mei een lange en intensievedag! Een combinatie van bus - hogesnelheidsboot- bus naar de dierentuinvan Dublin v.v.◗◗◗◗Donderdag 17 mei (Hemelvaartsdag)een vrije dag in Llandudno met mogelijkhedenom de stadjes Bangor of Chesterte bezoeken. Facultatieve excursie naarde dierentuin van Blackpool (richtprijs€15).Vrijdag 18 mei de hele dag bezoek aande dierentuin van Chester. Evt. eencombinatie van zoo/city mogelijk.’s-Avonds een gezamenlijk diner in onshotel in Llandudno.Zaterdag 19 mei vertrek naar de dierentuinvan Twycross en in de loop van demiddag door naar Harwich. Dineronderweg in een wegrestaurant (eigenkosten) en ’s-avonds inschepen aanboord van de Stena Hollandica.Overnachting aan boord in hutaccommodatie.Zondag 20 mei aankomst in Hoekvan Holland en aansluitend door naarRotterdam met een geplande aankomstvan 9.15 uur.Kosten€ 675,- gebaseerd op een arrangementin een 2-persoonskamer. Nietledenbetalen € 33,- extra en zijndaarmee automatisch lid voor hetkomende jaar. Voor een 1 persoonskameren een eigen hut geldt eentoeslag van € 75,-.>Chester23

ChesterLlandudnoIn de reissom zijn begrepen:◗ Vervoer per eigen touringcar vanRotterdam – Llandudno v.v. en deexcursies genoemd in het programmam.u.v. 17 mei.◗ Overtocht met de Stena-line Hoek vanHolland – Harwich in een binnenhut opbasis van logies/ontbijt v.v.◗ Overtocht met de Stena-line Holyhead– Dun Laoghaire v.v.◗ Lokale belastingen, tol, parkeergelden.◗ Vier nachten in Hotel Dunoon inLlandudno op basis van logies/ontbijt.◗ Twee keer diner in Hotel Dunoonop 15 mei en 18 mei.◗ Toegang tot de drie dierentuinenconform het programma.◗ Een busboek.Niet inbegrepen zijn:◗ Overige maaltijden;◗ Persoonlijke uitgaven;◗ Fooi voor de chauffeur;◗ Persoonlijke verzekeringen zoalsannuleringsverzekering, reis en/ofongevallenverzekering.Wat is verder van belangZoals altijd geldt in de bus een rookverbod.Er wordt onderweg regelmatig gestoptvoor rook/rustpauzes. Niemand kan aanspraakmaken op een vaste plaats in de bus.Voor deze reis dient u te beschikken overeen geldig paspoort of een geldige EuropeseI.D-kaart (blauw/wit creditcardformaat).Het minimum aantal deelnemers is 25.Er is dit keer een maximum aantal van 40deelnemers voor meer privacy. Hetbestuur van de Vereniging Vrienden vanBlijdorp behoudt zich het recht voor dereis eenzijdig te annuleren als er gewichtigeredenen zijn. Het door u betaalde voorschotbedragzal in dat geval aan u wordenteruggestort onder inhouding van € 15reserverings- en administratiekosten.Als de reis volgeboekt is wordt wel hetgehele bedrag teruggestort.Boeken van deze reisIndien u belangstelling heeft voor deze reis,verzoeken wij u voor 1 april aanstaande€ 150 p.p. als eerste aanbetaling(tevens bewijs van boeking) over temaken naar postbankrekening 20.71.059t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp,Vroesenlaan 28-A, 3039 DV Rotterdamonder vermelding van ‘Engeland’, alsmedeuw telefoonnummer. Als u een 1-persoonskamerwenst dient u dit aan te geven metde code 1-P. Boekt u gescheiden maar reistu samen vermeldt dan de naam van dekamergeno(o)t(e). Bent u alleenreizend enwilt u wilt u de 1-persoonskamertoeslagvermijden, dan kunt u dat met de code‘Ind’ kenbaar maken. De reiscoördinatorzal dan kijken of een kamerdeling metiemand van het gelijke geslacht mogelijk is.Lukt dit niet dan wordt alsnog een 1-persoonskamergeboekt en in rekeninggebracht. Indeling gebeurt op eigen risico.Op 1 april besluit het bestuur of de reisdoorgaat. U wordt daarvan zo spoedigmogelijk op de hoogte gebracht. Ook ontvangtu dan nadere informatie over de reis.Het is niet mogelijk de eerste aanbetalingterug te storten voor afmeldingen die na1 april zijn ontvangen. Voor meer informatieover deze reis kunt u zich wenden totPeter Biesta (zie colofon)24ChesterBlackpool

Stukje Andes voor onzepoedoefamilie en cavia’sZuid Amerika krijgt er weer een mooi stuk bij. Recht tegenoverde in aanbouw zijnde volière voor de ibissen en ara’s komt eenverblijf voor poedoes en cavia’s. In nummer 3 van het Vriendennieuws2006 schreef Theo over de poedoes. In het vorige nummerstond een artikel over cavia’s. Nu zitten de poedoes nog inhet verblijf naast de pinguïns bij de ‘oude’ ingang. Naar verwachtingverhuizen ze op 28 april (ALV!) naar hun nieuwe onderkomen.Tekst: Gerda NijssenEr komt een heuvel die lijkt op de bergenvan de Andes waar poedoes oorspronkelijkvandaan komen. Daar kunnen ze naar hartelustklauteren tussen struiken en rotsen.De afscheiding met het publiek wordtgevormd door het einde van een beek dievan de heuvel af stroomt. Daarmee voorkomje dat er een hek nodig is, verteltAngela Glatston mij. Angela heeft het ideegeleverd voor het ontwerp. De vicuna’s ennandoes gaan hun nachtverblijf delen metde poedoes. De poedoes krijgen drieboxen aan de linkerkant en de vicuna’s ennandoes drie aan de linkerkant. Dichtbijelkaar maar zonder elkaar te zien, denk ik.>Poedoe - foto: Rob DoolaardPoedoe - foto: Vladimir Motjeka25

Door met een heuvel te werken heb jemooie zichtlijnen waar de dieren voldoendedekking hebben om zich veilig te voelen,maar het bezoek ze toch kan zien. Hunnachtverblijven zijn niet meer dan boxenwaar ze kunnen schuilen tegen regen ofharde wind. Het zijn dieren die gewend zijnom in ons klimaat buiten te zijn. Een beetjewind en regen deert hen niet. Om hentegen warme zon te beschutten staan erlage struiken waar ze zich lekker onderkunnen verstoppen. Verspreid over de heuvelkomen verharde plekken waar de poedoeshun hoeven op kunnen slijpen.Poedoe - foto: Anneke ObermanDe poedoes zijn nieuwsgierige dieren diealtijd even om het hoekje komen kijken, alsje voor hun verblijf staat. Vaak liggen ze opde uitkijk voor hun binnenhok. Of de tweevrouwtjes en het mannetje kuieren rustigrond. Uitbreiding van de groep staat voorlopigniet in de planning. In het wildleven poedoes als paartje, een mannetjemet een vrouwtje samen.Zonen en dochters worden als zevolwassen worden door het mannetjeverjaagd en moeten een eigenfamilie gaan vormen.Onderaan de heuvel komt een verblijfdat gedeeld wordt door wilde entamme cavia’s. Ze zijn van elkaar teonderscheiden doordat de wildesoort die Blijdorp heeft, (halve)zwemvliezen hebben en de tammeniet. De zwemvliezen hebben dezewilde cavia’s nodig omdat ze in moerasachtigegebieden voorkomen.Beide soorten zijn grijsbruin.In het nieuwe verblijf kunnen debezoekers ze van dichtbij bekijkenop een pad dat de heuvel oplooptnaast de beek tussen poedoe encavia verblijf. Een laag hek van ongeveer40 cm. zorgt voor een afscheiding.De cavia’s staan nu nog achterde schermen, klaar om te verhuizennaar de Rotterdamse Andes. Menigkind zal er straks vertederd naarkunnen kijken. Ik vraag me af of zeop hun nieuwe heuvel zullen gaanfluiten bij gevaar zoals ze in de Andesdoen?Het hele verblijf is circa 300 m² enzal omzoomd worden door lage enmiddelhoge struiken. Er komen tweekijkplekken, één onderaan de heuvelen een vlonder wat hoger op deheuvel. Robert van Herk heeft voorons een impressie getekend die ueen idee geeft, hoe u vanaf een vande kijkplekken de dieren gade kuntslaan.De Vrienden van Blijdorp financierenhet nieuwe verblijf met een schenkingdankzij de bijdragen van alleVrienden.26

(26 oktober 2006-2 januari 2007)m u t a t i e sDwergnijlpaard - foto: Peter van NordeIn deze rubriek vindt u delen van de mutatielijst van de Diergaarde.Voor deze lijst is gebruik gemaakt van diverse (interne) Blijdorp-uitgaven.Er kan dus tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ookkunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermenbevinden. De meest actuele lijst vindt u op het mededelingenbordop het voorplein tegenover de flamingo’s. Op verzoek gevenwe met ingang van dit nummer aan of het een mannetje (het eerstecijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat hetgeslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.GeborenGeboren01-01/0.0.5 gestreepte brandingsbaars, 11-12/0.0.1 dwergnijlpaard(vader Leipi, moeder Monica), 06-12/0.0.1 kuifhert (Simone), 20-11/0.0.1 Scheepmakers kroonduif, 18-11/0.0.1 vosmangoeste (al ca.1 maand oud), 16-11/0.1.0 netgiraffe (Esta, vader Fehari, moederMarianne), 13-11/0.0.1 Gilamonster, 12-11/0.0.1 Gilamonster, 07-11/0.0.1 colobusaap, 02-11/0.0.1 manenduifGestorvenGestorven02-01/0.1.0 nandoe, 30-12/0.0.1 Berberpad, 19-12/1.0.0 zwartnekvruchtenduif,14-12/0.1.0 Indische antilope, 11-12/1.0.0 koningspinguïn,08-12/1.0.0 blaublau, 30-11/1.0.0 addax, 30-11/1.0.0 ridderanolis,28-11/1.0.0 Szechuan-takin, 27-11/1.0.0 Arabische oryx,19-11/1.0.0 neushoornleguaan, 18-11/1.0.0 Vietnamees sikahert,15-11/0.1.0 banteng (Jannie), 14-11/1.0.0 swiftvos, 13-11/1.0.0 rodewouw, 28-10/0.0.1 Europese otter, 27-10/0.1.0 reuzenpantsergordelstaart,26-10/0.1.0 manoelGearriveerd22-12/0.1.0 bonte varaan, 08-12/0.1.0 serval (uit Opole, Polen), 08-12/2.0.0 lepelaar (uit Artis), 08-12/ 0.0.4 blauwzwarte naaktslak (uitArtis), 02-12/1.0.0 zwartnekvruchtenduif, 01-12/2.2.0 groenhelmtoerako,01-12/1.1.0 Braziliaanse rode tangara, 01-12/1.1.0 chocotoekan, 01-12/ 2.1.0 zwarte oropendola, 01-12/2.0.0 Himalayaglansfazant,30-11/0.0.11 gorgoon (uit Frankrijk), 25-11/0.0.2 anemoonvisje,25-11/0.0.1 fluweelkoraalvis, 24-11/0.0.2 blauwgele ara(van NOP), 24-11/ 0.0.1 geelvleugelara (van NOP), 24-11/2.2.0zwartnekvruchtenduif, 23-11/0.0.7 goudbrasem (uit Harderwijk),16-11/0.1.0 Amoerpanter (Cleopatra, uit Kopenhagen), 14-11/1.1.0gele kwikstaart, 14-11/ 1.1.0 veldleeuwerik, 14-11/1.1.0 Europesetapuit, 14-11/1.1.0 Europese hop, 14-11/3.4.1 Europese bijeneter,14-11/0.0.6 ringmus, 09-11/0.1.0 netgiraffe (Trudi uit Karlsruhe),06-11/ 0.0.1 Chinese wolhandkrab, 02-11/0.1.0 sperweruilVerzonden Verzonden08-12/1.0.0 netgiraffe (Sero, naar Amersfoort), 08-12/0.2.0 emoe,24-11/0.0.1 Europese oehoe (naar NOP), 23-11/6.4.0 prairiehondje(naar Jeruzalem), 23-11/1.0.0 jagoearoendi (naar Papiliorama, Zwitserland),23-11/0.1.4 grootooropossum (naar Papiliorama, Zwitserland),14-11/0.1.0 Alaotra-bamboemaki (naar Szeged, Hongarije),13-11/0.2.0 Gilamonster (terug naar Burgers’ Zoo, Arnhem), 12-11/0.1.0 zwartnekvruchtenduif (naar Avifauna), 12-11/1.0.0 uilnachtzwaluw(naar Avifauna), 06-11/ 0.0.8 gestreept zeepaardje(naar Antwerpen), 26-10/2.1.0 prairiehondje (naar Bochum,Duitsland)Gilamonster - foto: Yvonne RaaijmakersManenduif - foto: Anneke Oberman27

c o l o f o n29e jaargang, nummer 1, oplage: 6500Vereniging Vrienden van BlijdorpSonoystraat 6a, 3039 ZT RotterdamAgendaRectificatieHeeft u nog oude briefjes vanvijf, tien, vijfentwintig of meergulden? Investeer het in eennieuw ijsberenverblijf!U kunt al uw oude geld inleverenbij de Vriendenwinkels.Zij zullen het omwisselenin Euro’s voor ons jubileumgeschenkter gelegenheid van150 jaar Diergaarde Blijdorp:een prachtig ijsberenverblijf.Zondag 11 maart 2007 11.00-12.30 uurStefan Timmermans: Zwarte paardantilopen in Zuid-AfrikaZaterdag 21 april 2007Voorjaarsreis naar WuppertalZaterdag 28 april 2007Algemene Ledenvergadering 2007. Let op: Aanvang 14.00 uur!!!Maandag 14 mei t/m zondag 20 mei 2007Meerdaagsereis naar Engeland/IerlandDe lezing wordt gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vrienden hebbenop de genoemde data tot aanvang van de bijeenkomst, en op vertoon van hunlidmaatschapskaart voor het betreffende jaar, gratis toegang tot de Diergaarde.Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt bij de koffie-balie vande Vrienden in het Eauditorium uitrijkaarten kopen. Zaal open om 10.30 uur.In Vriendennieuws 2006-4 stond een foutje. De op blz. 9 afgebeelde kraanvogelis geen Mantsjoerijse, maar een witnekkraanvogel.Dank aan alle leden die ons op dit foutje hebben gewezen.Adresgegevens BlijdorpDiergaarde Blijdorp, Abraham van Stolkweg, RotterdamBezoekersinformatie: 010-4431495Postadres: Postbus 532, 3000 AM RotterdamOpeningstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend!Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uurVriendennieuws is een uitgave van de VerenigingVrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel:“Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van DiergaardeBlijdorp”. De jaarlijkse minimale contributiebedraagt € 33,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar hetverenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp inRotterdam. Bovendien worden de leden in staat gestelddeel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voorhen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen.Secretariaat:K. van Leeuwen, Sonoystraat 6a,3039 ZT RotterdamVriendenfoon: 010 - 467 66 37Vriendenfax: 010 - 467 66 37Email: info@vriendenvanblijdorp.nlPostbank: 13 57 803IBAN: NL88 PSTB 0001 3578 03BIC: PSTBNL21Bank: Fortis bank nr: 98.55.33.099Reizen:P. Biesta, Vroesenlaan 28A,3039 DV RotterdamTelefoon: 010-4664998 (vanaf 18.00 uur)Email: peter.biesta@wanadoo.nlPromotieteam:Fam. H. Gerritse,Sourystraat 1d, 3039 SR RotterdamTelefoon: 010 - 466 36 82Telefoon Vriendenwinkel: 010 - 4431431tst 220 (oude winkel) en 250 (nieuwe winkel)Mobiel: 06-40323077Postbank: 62 17 917Redactie-adres Vriendennieuws:M. Kreuger, hoofdredacteurGoudsesingel 235d, 3031 EL RotterdamEmail: mkreuger@planet.nlRedactie-medewerkers:J. Breedijk, M. van Leeuwen-Maat,A. Peters, A. Schouten, G. NijssenT. van de Velde, T. VermeulenVormgeving en druk: Argus, RotterdamVrienden van Blijdorp op Internet:Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nlRedactie Website: A. GelderblomSamenstelling Verenigingsbestuur:VoorzitterC.M. GroenhorstVice-voorzitter M. KreugerSecretarisK. van LeeuwenTweede secretaris S. NoordijkPenningmeester A.M. BosLedenH. Gerritse - PromotieP. Biesta - ReizenISSN: 1568-3400Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen demening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van deredactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen inte korten of te weigeren.Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam vande fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve vanactiviteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vriendenvan Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven wordentoegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van deVereniging Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.