Sedatie en/of analgesie (PSA) bij kinderen - Nederlandse ...
Sedatie en/of analgesie (PSA) bij kinderen - Nederlandse ... Sedatie en/of analgesie (PSA) bij kinderen - Nederlandse ...
dan de standaardcriteria. Het duurde wel veel langer vóór deze objectieve criteria werdenbereikt: 75 minuten ( 76) in plaats van 16 minuten ( 13). (Malviya 2004)51015202530354045- Vergelijkend onderzoek tussen de situatie vóór en na het invoeren van specifiekerichtlijnen ten aanzien van randvoorwaarden en competenties.Zoals reeds elders in deze richtlijn beschreven is onderzoek voor handen dat aantoontdat het aantal complicaties van PSA significant afnam na het invoeren en toepassen vaneen specifieke richtlijn ten aanzien van randvoorwaarden en competenties. Dezerichtlijnen waren gebaseerd op de American Society of Anesthesiology guideline 2002.(Hoffman 2002, Pitetti 2006). Uit dit onderzoek valt niet op te maken wat hetrespectievelijke aandeel is van het onderdeel randvoorwaarden en het onderdeelcompetenties.2.2.2. Competenties noodzakelijk om maximale effectiviteit te garanderenEr werd in de literatuur geen onderzoek gevonden waarbij de noodzakelijke competenties,skills en voorwaarden waaraan een professional moet voldoen voor een effectieve PSA vankinderen op een gecontroleerde, vergelijkende, systematische of prospectieve manierwerden bestudeerd.De hierboven aangehaalde recente internationale richtlijnen benadrukken vooral deveiligheid van PSA en hebben het minder expliciet over effectiviteit. Toch vallen een aantalbelangrijke statements op:- Competenties en skills om diepe sedatie te kunnen realiseren. In vergelijking metvolwassenen hebben jonge kinderen (< 6 jaar) omwille van hun ontwikkelings-,communicatie- en coöperatieniveau meer behoefte aan diepe sedatie die een PSApraktijkspecialistmoet kunnen anticiperen en desgewenst realiseren. (AmericanAcademy of Pediatrics 2006)- Angst en pijn moeten ook op kinderleeftijd maximaal worden voorkomen,herkend en behandeld. Het miskennen of onderschatten van (herhaalde) pijn opkinderleeftijd kan leiden tot belangrijke morbiditeit op lange termijn zoals posttraumatisch stress disorder, angst, hypersensitizatie en angst voor minimaal pijnlijkeprocedures en vermijdingsgedrag ten opzichte van gezondheidszorg (RoyalAustralasian College of Physicians guideline 2006)- Kennis over en ervaring met het effectief toepassen van de medicijnen: Deprofessional die in het kader van een procedure sedatie of analgesie voorschrijft entoedient moet specifiek getraind en opgeleid zijn in het gebruik van die middelen. Dithoudt kennis hebben van de eigenschappen, dosis, toediening, de specifiekeindicaties en mogelijke bijwerkingen en complicaties. Wat dit laatste betreft moet deprofessional in staat zijn het medicijn te kunnen kiezen dat voor die procedure hetmeest geschikt is. Bij pijnlijke procedures moet de eventuele PSA op z’n minst ookprocedurele analgesie bevatten. (American Academy of Pediatrics guideline 2006,Scottish Intercollegiate Guideline Network 2004).- Competenties en skills in een kindgerichte voorbereiding, het gebruik vanafleidende technieken en het organiseren en toepassen van kindgerichteomstandigheden. PSA van kinderen beperkt zich niet tot het toedienen vanConceptrichtlijn Sedatie en/of analgesie (PSA)76 bij kinderen op locaties buiten de OK, 2009
51015202530354045medicijnen maar moet standaard worden aangevuld met psychosociale techniekenzoals rustige kindgerichte omstandigheden, voorbereiding door informatie of simulatie,afleiding, speltherapie, aanwezigheid van de ouders, kindgerichte begeleiding. Op diemanier wordt de PSA effectiever, de kans op slagen van de procedure hoger, dehoeveelheid medicatie lager en de angst voor toekomstige procedures minder.(Scottish Intercollegiate Guidelines Network 2004, American Academy of Pediatrics2006, Royal Australasian College of Physicians guideline 2006)Effectiviteit wordt wel als uitkomstmaat genoemd in de meeste van de vele tientallen studiesdie in de afgelopen decennia werden gepubliceerd over uiteenlopende protocollen metdiverse medicijnen voor diverse dieptes van sedatie en diverse soorten procedures bijkinderen. Deze artikelen worden elders in deze richtlijn (zie subdeel II: procedurespecifiekePSA) meer in detail beschreven. Onderlinge vergelijking of middelend samenvatten isonmogelijk omdat de definitie van effectiviteit per procedure zeer wisselend is of onduidelijkwordt omschreven. Effectiviteit kan namelijk betrekking hebben op de mate van slagen vande bedoelde procedure (bijvoorbeeld een MRI scan kon plaatsvinden), op de mate vankwaliteit van de procedure (bijvoorbeeld de gemaakte MRI opname vertoont dankzij eeneffectieve PSA geen bewegingsartefacten), op de mate van comfort voor de patiënt tijdensde procedure (bijvoorbeeld bij pijnlijke of stresserende procedures), op de mate vanbewustzijnsdaling (onbedoeld te diep of oppervlakkig gesedeerd;noodzaak tot extra fixatie of“restraint”), op de mate van amnesie voor de doorgemaakte procedure.Met name voor wat betreft (1) de zeer pijnlijke procedures (bijvoorbeeld oncologischeprocedures, procedures op een SEH), (2) (langdurig) stresserende procedures (bijvoorbeeldendoscopieën) en (3) procedures waarvoor langdurig stilliggen is vereist (bijvoorbeeldbeeldvorming en radiotherapie) is voor wat betreft effectiviteit goed vergelijkend onderzoekvoor handen dat de effectiviteit heeft bestudeerd tussen enerzijds PSA met titreerbaremedicijnen of medicijnen met een goed voorspelbare effectiviteit (propofol of ketamine oflachgas) en anderzijds PSA met minder titreerbare medicijnen of medicijnen met een mindervoorspelbare effectiviteit (midazolam, een barbituraat, chloralhydraat of midazolam+eenopiaat). Het bereiken van een adequaat en effectief sedatieniveau is meer gegarandeerdmet de eerste groep medicijnen. Het hebben van de competenties en skills om met dit soortmedicijnen veilig te kunnen werken lijkt dus belangrijk om een optimale effectiviteit teverkrijgen (Radiologie: Dalal 2006, Radiotherapie: Seiler 2001; Oncologie: Marx 1997,Iannalfi 2005, Holdsworth 2003; Endoscopie: Kohshoo 2003; SEH geneeskunde:Migita2006). Deze artikelen worden elders in deze richtlijn [Subdeel 2: procedure specifiekerichtlijnen] meer in detail beschreven.Enkele onderzoeken bestudeerden het effect van het introduceren van een op richtlijnengebaseerde gestandaardiseerde wijze van PSA op de effectiviteit ervan. Invoering van dezewerkwijze (die gebaseerd was op de American Society of Anesthesiology guideline 2002 ofop een gelijkaardige eerdere richtlijn) leidde tot een significante toename van de effectiviteit,met name door een afname van het faalpercentage. (Hoffman 2002, Ruess 2002, Sury1999). Hoewel uit dit onderzoek niet valt op te maken wat het respectievelijke aandeel is vanhet onderdeel randvoorwaarden en het onderdeel competenties, lijkt de effectiviteit toe tenemen wanneer PSA verloopt volgens de internationale richtlijnen.Richtlijn Sedatie en/of analgesie (PSA)bij kinderen op locaties buiten de OK, 2010 77
- Page 36 and 37: 51015Figuur 1 vat de patiëntensele
- Page 38 and 39: Figuur 2b: start bij kader 'procedu
- Page 40 and 41: Literatuur510152025303540- (2002).
- Page 42 and 43: 3 Kind met een ernstige systemische
- Page 44 and 45: 51015202530354045Scottish Intercoll
- Page 46 and 47: Kinderen < 6 jaar hebben meestal bi
- Page 48 and 49: 510152025Overige overwegingen- Alle
- Page 50 and 51: niet optimaal comfortabel voor de p
- Page 52 and 53: - Bloedafname (art.erieel/veneus/ca
- Page 54 and 55: 1.3. Moet een patiënt nuchter zijn
- Page 56 and 57: 5101520Een aantal kleinere studies
- Page 58 and 59: Indien een procedure een vorm van d
- Page 60 and 61: Een ouder die niet het gezag heeft
- Page 62 and 63: Conclusies op basis van wetenschapp
- Page 64 and 65: Conceptrichtlijn Sedatie en/of anal
- Page 66 and 67: 5tegenwoordig de overtuiging dat ki
- Page 68 and 69: 51015202530354045afgerond kon worde
- Page 70 and 71: 51015202530354045tijdelijke desatur
- Page 72 and 73: B Ruess 2002C Malviya 2000, Cravero
- Page 74 and 75: 5101520onderzoeken of behandelingen
- Page 76 and 77: 51015202515. Pitetti R, Davis PJ, R
- Page 78 and 79: 51015202530354045Society of Anesthe
- Page 80 and 81: 51015202530354045toegevoegd, moeten
- Page 82 and 83: 51015202530354045Een prospectieve i
- Page 84 and 85: praktijkspecialisten werd niet verm
- Page 88 and 89: 510In het hoofdstuk over niet-farma
- Page 90 and 91: Niveau 4Bij gebruik van lachgas zij
- Page 92 and 93: sedatieniveau. Een effectief sedati
- Page 94 and 95: 510152025303540457. Dial S, Silver
- Page 96 and 97: Conceptrichtlijn Sedatie en/of anal
- Page 98 and 99: gevolg voor de juridische bevoegdhe
- Page 100 and 101: 51015202530354045zijn dat de opdrac
- Page 102 and 103: 51015202530354045Het is derhalve no
- Page 104 and 105: Post-procedurele faseD Mening van d
- Page 106 and 107: Conceptrichtlijn Sedatie en/of anal
- Page 108 and 109: toedienen van het sedativum tot op
- Page 110 and 111: Niveau 2Met pulse-oximetrie wordt e
- Page 112 and 113: 5standaardbewaking het bewaken van
- Page 114 and 115: Niveau 4Experts zijn van mening dat
- Page 116 and 117: Niveau 4Experts zijn van mening dat
- Page 118 and 119: 51015en of dit plaatsvindt, is last
- Page 120 and 121: methodes om de terugkeer naar een n
- Page 122 and 123: 3. de noodzakelijke observatietijd
- Page 124 and 125: AanbevelingDe werkgroep is van meni
- Page 126 and 127: 5101520. Powers, EB Nazarian, SA Ta
- Page 128 and 129: 510Overige overwegingenBij deze aan
- Page 130 and 131: 510Overige overwegingenHet kind dat
- Page 132 and 133: 5.3 Welke verslaglegging dient plaa
- Page 134 and 135: Conceptrichtlijn Sedatie en/of anal
51015202530354045medicijn<strong>en</strong> maar moet standaard word<strong>en</strong> aangevuld met psychosociale techniek<strong>en</strong>zoals rustige kindgerichte omstandighed<strong>en</strong>, voorbereiding door informatie <strong>of</strong> simulatie,afleiding, speltherapie, aanwezigheid van de ouders, kindgerichte begeleiding. Op diemanier wordt de <strong>PSA</strong> effectiever, de kans op slag<strong>en</strong> van de procedure hoger, dehoeveelheid medicatie lager <strong>en</strong> de angst voor toekomstige procedures minder.(Scottish Intercollegiate Guidelines Network 2004, American Academy <strong>of</strong> Pediatrics2006, Royal Australasian College <strong>of</strong> Physicians guideline 2006)Effectiviteit wordt wel als uitkomstmaat g<strong>en</strong>oemd in de meeste van de vele ti<strong>en</strong>tall<strong>en</strong> studiesdie in de afgelop<strong>en</strong> dec<strong>en</strong>nia werd<strong>en</strong> gepubliceerd over uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de protocoll<strong>en</strong> metdiverse medicijn<strong>en</strong> voor diverse dieptes van sedatie <strong>en</strong> diverse soort<strong>en</strong> procedures <strong>bij</strong>kinder<strong>en</strong>. Deze artikel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> elders in deze richtlijn (zie subdeel II: procedurespecifieke<strong>PSA</strong>) meer in detail beschrev<strong>en</strong>. Onderlinge vergelijking <strong>of</strong> middel<strong>en</strong>d sam<strong>en</strong>vatt<strong>en</strong> isonmogelijk omdat de definitie van effectiviteit per procedure zeer wissel<strong>en</strong>d is <strong>of</strong> onduidelijkwordt omschrev<strong>en</strong>. Effectiviteit kan namelijk betrekking hebb<strong>en</strong> op de mate van slag<strong>en</strong> vande bedoelde procedure (<strong>bij</strong>voorbeeld e<strong>en</strong> MRI scan kon plaatsvind<strong>en</strong>), op de mate vankwaliteit van de procedure (<strong>bij</strong>voorbeeld de gemaakte MRI opname vertoont dankzij e<strong>en</strong>effectieve <strong>PSA</strong> ge<strong>en</strong> bewegingsartefact<strong>en</strong>), op de mate van comfort voor de patiënt tijd<strong>en</strong>sde procedure (<strong>bij</strong>voorbeeld <strong>bij</strong> pijnlijke <strong>of</strong> stresser<strong>en</strong>de procedures), op de mate vanbewustzijnsdaling (onbedoeld te diep <strong>of</strong> oppervlakkig gesedeerd;noodzaak tot extra fixatie <strong>of</strong>“restraint”), op de mate van amnesie voor de doorgemaakte procedure.Met name voor wat betreft (1) de zeer pijnlijke procedures (<strong>bij</strong>voorbeeld oncologischeprocedures, procedures op e<strong>en</strong> SEH), (2) (langdurig) stresser<strong>en</strong>de procedures (<strong>bij</strong>voorbeeld<strong>en</strong>doscopieën) <strong>en</strong> (3) procedures waarvoor langdurig stilligg<strong>en</strong> is vereist (<strong>bij</strong>voorbeeldbeeldvorming <strong>en</strong> radiotherapie) is voor wat betreft effectiviteit goed vergelijk<strong>en</strong>d onderzoekvoor hand<strong>en</strong> dat de effectiviteit heeft bestudeerd tuss<strong>en</strong> <strong>en</strong>erzijds <strong>PSA</strong> met titreerbaremedicijn<strong>en</strong> <strong>of</strong> medicijn<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> goed voorspelbare effectiviteit (prop<strong>of</strong>ol <strong>of</strong> ketamine <strong>of</strong>lachgas) <strong>en</strong> anderzijds <strong>PSA</strong> met minder titreerbare medicijn<strong>en</strong> <strong>of</strong> medicijn<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> mindervoorspelbare effectiviteit (midazolam, e<strong>en</strong> barbituraat, chloralhydraat <strong>of</strong> midazolam+e<strong>en</strong>opiaat). Het bereik<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> adequaat <strong>en</strong> effectief sedati<strong>en</strong>iveau is meer gegarandeerdmet de eerste groep medicijn<strong>en</strong>. Het hebb<strong>en</strong> van de compet<strong>en</strong>ties <strong>en</strong> skills om met dit soortmedicijn<strong>en</strong> veilig te kunn<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> lijkt dus belangrijk om e<strong>en</strong> optimale effectiviteit teverkrijg<strong>en</strong> (Radiologie: Dalal 2006, Radiotherapie: Seiler 2001; Oncologie: Marx 1997,Iannalfi 2005, Holdsworth 2003; Endoscopie: Kohshoo 2003; SEH g<strong>en</strong>eeskunde:Migita2006). Deze artikel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> elders in deze richtlijn [Subdeel 2: procedure specifiekerichtlijn<strong>en</strong>] meer in detail beschrev<strong>en</strong>.Enkele onderzoek<strong>en</strong> bestudeerd<strong>en</strong> het effect van het introducer<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> op richtlijn<strong>en</strong>gebaseerde gestandaardiseerde wijze van <strong>PSA</strong> op de effectiviteit ervan. Invoering van dezewerkwijze (die gebaseerd was op de American Society <strong>of</strong> Anesthesiology guideline 2002 <strong>of</strong>op e<strong>en</strong> gelijkaardige eerdere richtlijn) leidde tot e<strong>en</strong> significante to<strong>en</strong>ame van de effectiviteit,met name door e<strong>en</strong> afname van het faalperc<strong>en</strong>tage. (H<strong>of</strong>fman 2002, Ruess 2002, Sury1999). Hoewel uit dit onderzoek niet valt op te mak<strong>en</strong> wat het respectievelijke aandeel is vanhet onderdeel randvoorwaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> het onderdeel compet<strong>en</strong>ties, lijkt de effectiviteit toe t<strong>en</strong>em<strong>en</strong> wanneer <strong>PSA</strong> verloopt volg<strong>en</strong>s de internationale richtlijn<strong>en</strong>.Richtlijn <strong>Sedatie</strong> <strong>en</strong>/<strong>of</strong> <strong>analgesie</strong> (<strong>PSA</strong>)<strong>bij</strong> kinder<strong>en</strong> op locaties buit<strong>en</strong> de OK, 2010 77