Sedatie en/of analgesie (PSA) bij kinderen - Nederlandse ...

12.1.1. Welke vorm van PSA is meest geschikt voor regelmatig herhaalde pijnlijkeprocedures bij kinderoncologische patiënten?5In de literatuur worden zeer uiteenlopende vormen van PSA onderzocht op hun veiligheiden/of effectiviteit.Een vergelijking tussen lichte/matige sedatie, diepe sedatie en algehele anesthesie1015202530354045Behalve de effectiviteit en de veiligheid van de procedure is bij de keuze ook logistiek vanbelang. De eigenlijke procedure duurtslechts kort en meestal worden meerdere patiëntenachtereen gepland, waarbij de recovery-duur van belang kan zijn voor de haalbaarheid enplanning. In deze paragraaf worden genoemde aspecten dan ook toegelicht.- Vergelijkende studies tussen een benzodiazepine (eventueel met lokaleanesthesie) en geen benzodiazepineIn een dubbel blind placebo gecontroleerde studie bij 23 kinderen met acute lymfoblastenleukemie (ALL) werden patiënten gerandomiseerd voor ofwel midazolam 0,2 mg /kgintraveneus (iv) ofwel placebo iv. In beide groepen werd het medicijn toegediend 3-5minuten vóór een lumbaal punctie of beenmergpunctie. Het effect op de proceduregerelateerde pijn en stress werd geëvalueerd aan de hand van (1) een post-procedurepijnevaluatie door de patiënt, (2) de mening van de artsen en ouders en (3) de observatiedoor onafhankelijke observatoren. In de midazolam groep toonde de postprocedurelepijnevaluatie bij de patiënt significant minder pijn aan. Artsen en ouders rapporteerdensignificant minder stress tijdens en na de procedure. De observatoren noteerden significantminder angst- en pijngerelateerd gedrag vóór en na de procedure maar niet minder tijdensde procedure waar sprake bleef van een zelfde mate van verzet. De auteurs concluderen uitdeze verschillende bevindingen dat (1) het effect van midazolam vooral berust op een matevan amnesie voor de pijnlijke procedure en (2) dat midazolam onvoldoende is om het verzettegen de procedure zelf te verminderen. (Friedman 1991) In de retrospectieve studie vanHoldsworth (zie verder) waren twee van de drie behandelgroepen respectievelijk Emla® enEmla®+midazolam. Tussen deze twee groepen werd geen significant verschil gemeten watbetreft zelf gerapporteerde angst en pijn. (Holdsworth 2003)- Vergelijkende studies tussen diepe sedatie of anesthesie versus lichte totmatige sedatieEen aantal studies hebben diepe sedatie of anesthesie vergeleken met lichte/matigesedatie. In de meeste gevallen bestond die lichte/matige sedatie uit midazolam al dan niet incombinatie met een lokaal anestheticum. Alleen in de studie van Iannalfi werd voor lichtesedatie lachgas gebruikt. (Iannalfi 2005) De diepe sedatie of anesthesie bestond meestal uitdampvormige anesthetica, ketamine of propofol.Twee studies vergeleken de effectiviteit van PSA en algehele anesthesie na een keuzehiervoor van respectievelijk de arts (Crock 2003) of de patiënt en ouders (Holdsworth 2003).Crock bestudeerde 96 kinderen (gemiddelde leeftijd 7,5 jaar) die in het kader van eenoncologische behandeling een lumbaalpunctie of beenmergpunctie moesten ondergaan. Bij75 kinderen gebeurden 102 procedures onder algehele anesthesie en bij 21 kinderen 80Conceptrichtlijn Sedatie en/of analgesie (PSA)214 bij kinderen op locaties buiten de OK, 2009