Richtlijn 'Antistolling bij tandheelkundige ingrepen' - PAOT

Richtlijn ‘Antistolling bij tandheelkundige ingrepen’Wat zijn voor patiënten die coumarinederivaten gebruiken en die een kleine tandheelkundigeingreep moeten ondergaan (P) de risico’s op trombose/embolie (O) bij stoppen van de therapie (C)versus de risico’s op een klinisch relevantie bloeding (O) bij continueren van de therapie (I)?De artikelen werden gevonden door te zoeken in de elektronische database PubMed, waarbijzoveel mogelijk gebruik werd gemaakt van termen die gevonden waren in de MeSH-database. Eerstwerd in MeSH anticoagulants ingevoerd. Daaruit bleek dat onder deze term veel medicijnen wordenverstaan, waaronder de MeSH-termen coumarins, acenocoumarol, phenprocoumon en warfarin.Vervolgens werd in PubMed bij vrije tekst de zoektermen oral surgery (MeSH) AND coumarins(MeSH) ingevoerd. Dit leverde negen artikelen op. Van de negen artikelen leek er één relevant te zijnop basis van titel en abstract: Lim W, Wang M, Crowther M, Douketis J. The management ofanticoagulated patients requiring dental extraction: a crosssectional survey of oral and maxillofacialsurgeons and hematologists. J Thromb Haemost 2007; 5: 2157–9. Het artikel kon niet wordenbeoordeeld met de formulieren van het Dutch Cochrane Centre (40), omdat er alleen een formulierbeschikbaar is over cross-sectioneel onderzoek met betrekking tot diagnostiek. Bij bestudering vanhet artikel bleek dat het ging om een cross-sectionele studie gedaan onder mond-/kaakchirurgen enhematologen om te bepalen op welke wijze patiënten die coumarinederivaten gebruiken, behandeldworden in geval van een tandheelkundige ingreep en wat het risico op bloeding entrombose/embolie is zoals dat door de clinici wordt ingeschat. Omdat er geen sprake was vanfeitelijke risicobepaling, konden we het artikel niet gebruiken ter beantwoording van devraagstelling. We vonden het echter wel interessant om te kijken wat het gevoel van clinici zegt overhet stoppen of doorgaan met coumarinederivaten en daarom hebben we het artikel tochgeanalyseerd. Daar zullen we later nog op terugkomen. Daarnaast was de studie nuttig omdat we viade referenties terechtkwamen bij een aantal artikelen die via de Single Citation Matcher van PubMedkonden worden teruggevonden.Eén daarvan was: Madrid C, Sanz M. What influence do anticoagulants have on oral implanttherapy? A systematic review. Clin Oral Implants Res. 2009 Sep;20 Suppl 4:96-106. Voor debeoordeling van het artikel volgens formulier Va van het Dutch Cochrane Centre wordt verwezennaar de bijlage. Het ging om een systemtische review van literatuur waarbij het onderwerp goedaansloot bij onze onderzoeksvraag. Hoewel er in de titel werd gesproken van oral implant therapy,werd duidelijk dat de review meer betrekking had op minor oral surgery in het algemeen en dan metname kiesextracties. De auteurs meldden dat artikelen werden gevonden door te zoeken met determen dental procedures or dental extractions and anticoagulants or warfarin in de titel of hetabstract. Case reports, studies over trombocytenaggregatieremmers en single-expert aanbevelingenwerden geëxcludeerd. Dit leidde tot negentien studies die uitkomsten rapporteerden na minor oralsurgery bij patiënten die orale anticoagulantia (OAT) gebruiken. In vijf gevallen ging het om- 16 -