Tijdschrift voor en over Jenaplanonderwijs - Nederlandse ...

voorbeeldfunctie naar andere scholen.In feite voldoet een school, die de twintigbasisprincipes echt uitvoert aan allewettelijke eisen van het nieuwe voortgezetonderwijs.Het zou de basisscholen deugd moetendoen, dat zaken, die vroeger soms werdenervaren als afleidend van het cognitievehoofddoel, nu centraal staan in hetnieuwe landelijke v.o.-onderwijs: persoonlijkeontwikkeling, maatschappelijkevorming, samenhang leren zien,betrokkenheid bij het geleerde: integratiemet de eigen leefwereld en toepasbaarheid,eigen onderzoek van leerlingen- zelfstandig leren, leren plannen,documentatie-verwerking, samenwerking,waarden-ontwikkeling e.d. zijn nublijkbaar de belangrijkste zaken diemoeten worden voorbereid. Welnu, datgebeurde al dertig jaar!De resonansgroep heeft weinig commentaargeleverd bij de tekst-opzet vanhet raamplan. De inhoud wordt dankbaargeaccepteerd als bruikbaar materiaalvoor schoolboekjes, schoolfolders,schoolwerkplannen e.d.Stap 3: het leerplan.Het is absoluut ondoenlijk in kort bestekhet volledige leerplan van het v.o. in kortbestek weer te geven.Daarom werd volstaan met een aantalbelangrijke elementen van dat leerplan.Op de eerste plaats is aandachtbesteed aan de opbouw van gestuurdleren via begeleid leren en leren lerennaar zelfstandig leren. Dit leren leren isop dit moment een hoofd-aandachtspuntin het v.o., waarvoor het Jenaplanonderwijsbelangrijke bouwstenen kanleveren. In feite zijn blokperiodes, weektaken, maandtaken en ander stamgroepwerkeen uitstekende voorbereidingop het nieuwe v.o. Dit stukje isdaarom niet alleen van belang voor hetvoortgezet onderwijs. Het hele procesbegint al in het basisonderwijs.Vervolgens wordt ingegaan op degrondvormen gesprek, spel, werk enviering, met suggesties voor toepassingin het voortgezet onderwijs: nieuwskring,planningskring, practica, excursies,uitwisselingen met andere landen,computergebruik, rollenspel, onderzoekerspelen, natuurpad, beursspel,tableau-uitbeelding van boeken, interculturelemanifestaties, declamatie,weeksluiting enz. enz. enz.Een derde stukje gaat over de centraleplaats van wereldoriëntatie: samenhang,uitgaan van de leef- en belevingswereld,betrokkenheid, jongeren als cultuurvernieuwersen de niet waarneembarewerkelijkheid.Na een intermezzo over ontwikkelingsgerichtleren, wordt ingegaan op dehoofdlijnen van de vakgebieden: talen,aardrijkskunde-geschiedenis-economie-maatschappijleer,exacte vakken,expressievakken, biologie-verzorginglichamelijkeopvoeding en technischevaardigheden.Dan volgt een overzicht van een aantalvoor het Jenaplan-v.o. ontwikkelde projecten(Oude school- nieuwe school,Utopia, Wat is het verschil tussen Fransenen Eskimo's?) en het geheel wordtafgesloten met de profielschets voor deideale Jenaplan-leraar:Ter aanvulling van ons team zoeken wijeen Jenaplan-leraar.Van sollicitanten verwachten wij het volgende:- U bent bereid en in staat mensen inhun waarde te laten en bij jongeren diewaarde te ontdekken- U zorgt in uw groepen voor voldoendegeborgenheid en veiligheid, zodat jongemensen zich daar goed en volledig kunnenontwikkelen- U bent veelzijdig- U bent rechtvaardig- U bent in bereid en in staat om pedagogischesituaties te creëren en die toete passen als basis voor uw onderwijsaanbod.- U bent alert op reacties en capaciteitenvan leerlingen, op basis waarvan u gedifferentieerdlesgeeft.- U onderschrijft de universele rechtenvan de mens en het kind- U onderschrijft de twintig basisprincipesvan de NJPV- U bent op basis van de twee bovenstaandepunten een voorbeeld voor deleerlingen- U staat open voor kritische evaluatievan uw omgeving (ook van jongeren)- U kunt goed met anderen samenwerkenen u bent bereid met ouders, leerlingen,directie en bestuur steeds te blijvenzoeken naar een goede onderwijspraktijken u wilt daarover ook afspraken makenen nakomen.- U kent de leef- en belevingswereld vanjongeren, u bent bereid zich daar perindividu in te verdiepen en u ziet dedidactische en pedagogische mogelijkhedendie dat biedt- U bent en denkt roldoorbrekend- U bent niet afhankelijk van gebruiktemethodes- U hebt inzicht in groepsprocessen en ukunt daar leiding en sturing aan geven- U beseft, dat uw vak onderdeel is vanwereld-oriëntatie- U beseft, dat het in onderwijs eigenlijkom opvoeding gaat.Of:- U onderschrijft de twintig basisprincipesen u bent bereid, waar nodig bijgeschooldte worden en in de praktijk teleren.Het voortgezet onderwijs zou het voortgezetonderwijs niet zijn, als er op ditleerplan geen aanvulling zou komen.Natuurlijk wordt op alle scholen intensiefmet vaksecties overlegd om de vakgebiedenveel beter en duidelijker in kaartte brengen. Het resultaat zal ongetwijfeldzeer professioneel zijn.Met ongelooflijk veel plezier werk ik aanhet ontwerpen van de teksten die in deresonansgroep besproken worden. Vanalle kanten (ook vanuit NJPV, SJPO enbasisonderwijs) stromen er opbouwendekanttekeningen binnen, waarvan wijveel kunnen leren.Op dit ogenblik staan wij voor de moeilijksteopgave: beelden van modelscholen.De voorbeelden liggen helaas nogniet voor het opscheppen zoals in hetbasisonderwijs, maar langzaam beginnente contouren zich af te tekenen vande Jenaplan-v.o.-modelschool.Ofschoon........ eigenlijk hoort dat éénschool te zijn voor jonge mensen van 4tot 18 jaar.Peter Seybel is werkzaam aan de StedelijkeScholengemeenschap Nijmegenern werkt tevens aan het Jenaplan-conceptVoortgezet Onderwijs.8MENSEN-KINDERENNOVEMBER 1996