Tijdschrift voor en over Jenaplanonderwijs - Nederlandse ...
Tijdschrift voor en over Jenaplanonderwijs - Nederlandse ...
Tijdschrift voor en over Jenaplanonderwijs - Nederlandse ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Peter SeijbelJENAPLANONDERWIJS OPWEG NAAR DE 21E EEUW (2)EEN CONCEPT VOOR JENAPLAN-VOORTGEZET ONDERWIJSIn opdracht van de <strong>Nederlandse</strong> J<strong>en</strong>aplanver<strong>en</strong>iging wordt gewerkt aan streefbeeld<strong>en</strong> (concept<strong>en</strong>)<strong>voor</strong> J<strong>en</strong>aplan-onderwijs. Na de berichtgeving <strong>over</strong> het basisschool-concept (in hetseptember-nummer) volgt hier e<strong>en</strong> verslag <strong>over</strong> de conceptontwikkeling met betrekking tot het<strong>voor</strong>tgezet onderwijs.War<strong>en</strong> er <strong>voor</strong> 1986 slechts <strong>en</strong>keleexperim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in Utrecht <strong>en</strong> Ass<strong>en</strong>delft,nauwelijks 10 jaar later wordt hardgewerkt aan de opbouw van J<strong>en</strong>aplan<strong>voor</strong>tgezetonderwijs in: Groning<strong>en</strong>,Leeuward<strong>en</strong>, Heer<strong>en</strong>ve<strong>en</strong>, Wolvega,Zaandam, Zoetermeer, Gorinchem,Eindhov<strong>en</strong>, Rotterdam, Swalm<strong>en</strong>-Reuver<strong>en</strong> Nijmeg<strong>en</strong>. En er zijn nog steedsveel vrag<strong>en</strong> om informatie vanuit anderelocaties. Ook in het buit<strong>en</strong>land zi<strong>en</strong> wijdeze t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>s. Het J<strong>en</strong>aplan-v.o. werktsam<strong>en</strong> met start<strong>en</strong>de J<strong>en</strong>aplan-v.o.schol<strong>en</strong> in onder andere J<strong>en</strong>a, Greiz,Gera, Zwickau, Osnabrügge <strong>en</strong> elders.Basisonderwijs <strong>en</strong> <strong>voor</strong>tgezet onderwijszull<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> aan goeddoorlop<strong>en</strong>d onderwijs (=funder<strong>en</strong>donderwijs) <strong>voor</strong> alle kinder<strong>en</strong>.Funder<strong>en</strong>d Onderwijs: van 4 jaartot 16 jaarDoor de organisatie van het onderwijs inNederland <strong>en</strong> door de aansturing daarvanzijn wij g<strong>en</strong>eigd e<strong>en</strong> onnatuurlijkescheiding aan te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> basisonderwijs<strong>en</strong> <strong>voor</strong>tgezet onderwijs. Voore<strong>en</strong> oppervlakkig observer<strong>en</strong>de buit<strong>en</strong>staanderwekt het eerste de indruk<strong>voor</strong>al kindgericht <strong>en</strong> pedagogischbezig te zijn, terwijl het tweede meeracc<strong>en</strong>t lijkt te legg<strong>en</strong> op didactiek <strong>en</strong>vakgerichte exam<strong>en</strong><strong>voor</strong>bereiding.E<strong>en</strong> dergelijke kunstmatige drempel(caesuur) in de ontwikkeling van jongem<strong>en</strong>s<strong>en</strong> leidt in de praktijk tot tal vannegatieve consequ<strong>en</strong>ties: toetsdruk(waar<strong>over</strong> in dit blad al eerder geschrev<strong>en</strong>is), verandering van schoolomgeving,vernietiging van de stamgroepervarig,teloorgang van leerling<strong>en</strong>informatiebij leerkracht<strong>en</strong>, drempelvrees, contact<strong>en</strong>met e<strong>en</strong> te beperkte leeftijdsgroep(zowel in het basisonderwijs als inhet v.o.), slecht aansluit<strong>en</strong>de leerstoflijn<strong>en</strong>(met daardoor veel tijdverlies), verlor<strong>en</strong>gaan van opgebouwde vaardighed<strong>en</strong><strong>en</strong> attitudes, <strong>en</strong>z.Goed onderwijs is doorlop<strong>en</strong>d onderwijs.Dat was al glashelder <strong>voor</strong> onderwijsvernieuwersals Peters<strong>en</strong>, Montessori<strong>en</strong> Steiner, die ontwikkeling van kinder<strong>en</strong>tuss<strong>en</strong> 4 <strong>en</strong> 16 jaar als één geheelzag<strong>en</strong>. Het is inmiddels ook duidelijk<strong>voor</strong> het Ministerie van Onderwijs, dat inde jar<strong>en</strong> zestig project<strong>en</strong> basisonderwijs-<strong>voor</strong>tgezetonderwijs (BOVO)opzette <strong>en</strong> vanaf de jar<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>tig into<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate aanstuurt op e<strong>en</strong>doorlop<strong>en</strong>d onderwijs-aanbod (longitudinaleleerstofplanning) <strong>en</strong> Funder<strong>en</strong>dOnderwijs (basisonderwijs plus basisvorming).Ook ouders, basisschol<strong>en</strong> <strong>en</strong> v.o.-schol<strong>en</strong>beginn<strong>en</strong> steeds meer aandacht tebested<strong>en</strong> aan ononderbrok<strong>en</strong> leerweg<strong>en</strong>.Het aantal (vaak door ouders gestimuleerde)schol<strong>en</strong> <strong>voor</strong> <strong>voor</strong>tgezetJ<strong>en</strong>aplan-, Montessori-, Dalton-<strong>en</strong> VrijeSchool-onderwijs groeit explosief.Integrer<strong>en</strong> verworv<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> basis<strong>en</strong><strong>voor</strong>tgezet onderwijs.In de eerste plaats zijn het de leerling<strong>en</strong>zelf, die gebaat zull<strong>en</strong> zijn bij e<strong>en</strong> drempellozeaansluiting. Maar zowel hetbasisonderwijs als het v.o. zijn ookgebaat bij verdere ontwikkeling<strong>en</strong> op ditgebied.Het basisonderwijs biedt niet alle<strong>en</strong> leerstofaan. Leerkracht<strong>en</strong> in het J<strong>en</strong>aplanbasisonderwijsbested<strong>en</strong> al sinds langetijd veel aandacht, zorg, liefde <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergieaan het bijbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van vaardighed<strong>en</strong><strong>en</strong> attitudes: kringgesprek, blokperiodes,verantwoordelijkheidsgevoel,zicht op sam<strong>en</strong>hang, ler<strong>en</strong> ler<strong>en</strong>,sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong>, respect, tutoring, <strong>en</strong>z.,<strong>en</strong>z. Tot nu toe werd daar in het <strong>voor</strong>tgezetonderwijs vaak weinig meegedaan. Het moet erg frustrer<strong>en</strong>d zijngeweest, dat het v.o. eig<strong>en</strong>lijk alle<strong>en</strong>geïnteresseerd was in het niveau bijrek<strong>en</strong><strong>en</strong>, ontled<strong>en</strong>, begrijp<strong>en</strong>d lez<strong>en</strong> <strong>en</strong>algem<strong>en</strong>e ontwikkeling <strong>en</strong> alle andereontwikkeling<strong>en</strong> naast zich neerlegde. Ofje nu veel of weinig aandacht hadbesteed aan Engels, wereldoriëntatie,blokperiodes, weekop<strong>en</strong>ing, weeksluiting,project<strong>en</strong>, zelfstandig ler<strong>en</strong>, leesontwikkeling<strong>en</strong> respect <strong>voor</strong> de wereldom je he<strong>en</strong> maakte weinig uit. Dedoc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in het v.o. begonn<strong>en</strong> <strong>voor</strong>aanin hun eig<strong>en</strong> methodes, pres<strong>en</strong>teerd<strong>en</strong>elk vak als iets nieuws <strong>en</strong> ging<strong>en</strong> zo snelmogelijk <strong>over</strong> tot de dagelijkse orde van<strong>over</strong>horing<strong>en</strong>, klassikale uitleg <strong>en</strong> (e<strong>en</strong>zijdigcognitief) huiswerk.4MENSEN-KINDERENNOVEMBER 1996
Change language