Arina de HeerRECENSIESKIEZEN VOOR EENBASISSCHOOLWaarom e<strong>en</strong> boekje <strong>voor</strong> ouders?'De eerste gang naar de basisschool ise<strong>en</strong> mijlpaal in het lev<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> jongkind. Daar zal e<strong>en</strong> belangrijk deel van devorming van het kind plaatsvind<strong>en</strong>. Daarwordt de basis gelegd <strong>voor</strong> het vervolgonderwijs<strong>en</strong> het lev<strong>en</strong> in de maatschappij.Ge<strong>en</strong> wonder dat de keuze<strong>voor</strong> e<strong>en</strong> basisschool e<strong>en</strong> belangrijke is.'Aldus e<strong>en</strong> deel van de tekst op de achterkantvan het boekje 'Kiez<strong>en</strong> <strong>voor</strong> e<strong>en</strong>basisschool', dat als ondertitel heeft:Informatie <strong>voor</strong> ouders.Vroeger koz<strong>en</strong> ouders nog vaak <strong>voor</strong>e<strong>en</strong> basisschool dicht bij huis <strong>en</strong> vane<strong>en</strong> d<strong>en</strong>ominatie die aansluit bij huneig<strong>en</strong> <strong>over</strong>tuiging past. Maar met deautonomievergroting van de schol<strong>en</strong>verandert ook het keuzeproces bij deouders. Schol<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong> meer vanelkaar dan vroeger <strong>en</strong> er valt dus meerte kiez<strong>en</strong>. De vraag wordt dus nijp<strong>en</strong>derhoe je als ouders e<strong>en</strong> bewuste keuskunt mak<strong>en</strong>.Dit boekje biedt ouders e<strong>en</strong> caleidoscoopaan elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, waarop gelet kanword<strong>en</strong> bij die keuze. Systematischdoet de auteur die elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> uit dedoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> geeft concrete tips <strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>die ouders zichzelf <strong>en</strong> de school kunn<strong>en</strong>stell<strong>en</strong>.In e<strong>en</strong> bijlage is e<strong>en</strong> uitgebreid analyseinstrum<strong>en</strong>topg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> met 84 vrag<strong>en</strong>die ouders aan e<strong>en</strong> school zoud<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong>stell<strong>en</strong>.Hoe is mijn kind?Allereerst wordt het betreff<strong>en</strong>de kindonder de loep g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>: hoe is mijnkind? Dit hoofdstuk eindigt met e<strong>en</strong>'vrag<strong>en</strong>lijst om e<strong>en</strong> beeld te krijg<strong>en</strong> vane<strong>en</strong> kind', waarin meer dan dertig vrag<strong>en</strong>staan opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> rondom thema'sals: zelfstandigheid, motivatie, intellig<strong>en</strong>tie,sociale, emotionele <strong>en</strong> creatievevaardighed<strong>en</strong>.Daarna zijn de ouders zelf aan de beurt:wat vind<strong>en</strong> zij belangrijk aan e<strong>en</strong> school.Ook hier weer e<strong>en</strong> aantal vrag<strong>en</strong>, waarouders hun gedacht<strong>en</strong> <strong>over</strong> kunn<strong>en</strong>lat<strong>en</strong> gaan, zoals: belang van prestati<strong>en</strong>aast ontwikkeling van creatieve, sociale<strong>en</strong> emotionele vaardighed<strong>en</strong> van hetkind, belang van de betrokk<strong>en</strong>heid vanouders bij de school, belang van godsdi<strong>en</strong>stige<strong>over</strong>tuiging, schoolmilieu <strong>en</strong>nabijheid.Hoofdstuk 3 geeft e<strong>en</strong> helder <strong>over</strong>zichtvan de verschill<strong>en</strong>de richting<strong>en</strong> vanschol<strong>en</strong>: d<strong>en</strong>ominaties, diverse soort<strong>en</strong>schol<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> bijzondere pedagogiek(J<strong>en</strong>aplan, Montessori etc.). E<strong>en</strong> erginformatief hoofdstuk <strong>voor</strong> ouders diesnel e<strong>en</strong> <strong>over</strong>zicht will<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> van deverschill<strong>en</strong>de richting<strong>en</strong> in het nederlandseonderwijsbestel.Dan volgt e<strong>en</strong> hoofdstuk <strong>over</strong> hoe deschool het onderwijs invult: daarin komtde visie van de school aan bod, hetbelang dat de school hecht aan prestaties,klassikaal of gediffer<strong>en</strong>tieerd onderwijs<strong>en</strong> het sociale klimaat. E<strong>en</strong> aardigetip in dit verband is de suggestie aanouders om e<strong>en</strong>s tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> pauze ophet speelplein rond te kijk<strong>en</strong>; dat geefte<strong>en</strong> aardige indruk van de sfeer <strong>en</strong> hetsociale klimaat.Goede leerkrachtIn het hoofdstuk <strong>over</strong> de leerkracht<strong>en</strong>wordt e<strong>en</strong> profiel geschetst van degoede leerkracht: allereerst natuurlijke<strong>en</strong> goede klassemanager, die met<strong>en</strong>thousiasme kinder<strong>en</strong> weet te motiver<strong>en</strong>.Maar <strong>voor</strong>al ook iemand die instaat is tot reflectie op eig<strong>en</strong> handel<strong>en</strong><strong>en</strong> bereid is zich perman<strong>en</strong>t bij te schol<strong>en</strong>.Ouders wordt gesuggereerd deleerkracht<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> school te vrag<strong>en</strong>naar hun taakopvatting, om zo inzichtte krijg<strong>en</strong> in de persoon van de leerkracht.Hoofdstuk 6 gaat in op hoe de zorg<strong>voor</strong> de leerling vorm krijgt: wat is zorgverbreding,hoe is de relatie met hetspeciaal onderwijs, hoe d<strong>en</strong>kt deschool <strong>over</strong> zitt<strong>en</strong>blijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoereageert de school op pest<strong>en</strong>.Uitgangspunt bij het contact metouders - hoofdstuk 7 - is volg<strong>en</strong>s deauteur dat '<strong>voor</strong> het goed functioner<strong>en</strong>van e<strong>en</strong> kind e<strong>en</strong> goede wisselwerkingtuss<strong>en</strong> ouders <strong>en</strong> de leerkracht van hetgrootste belang is'. Dit uit zich nietalle<strong>en</strong> in de formele verteg<strong>en</strong>woordigingvan ouders in ouderraad <strong>en</strong>Medezegg<strong>en</strong>schapsraad <strong>en</strong> de informelebetrokk<strong>en</strong>heid van ouders bij activiteit<strong>en</strong>,maar ook in hoe de schoolrapporteert <strong>over</strong> de leerresultat<strong>en</strong> vande kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe wordt omgegaanmet dialect <strong>en</strong> streektaal.Hoofdstuk 8 bespreekt nog e<strong>en</strong> aantal'<strong>over</strong>ige' aspect<strong>en</strong>, zoals: het schoolmilieu- de auteur plaatst kritische kanttek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>bij het hardnekkige misverstanddat schol<strong>en</strong> met buit<strong>en</strong>landsekinder<strong>en</strong> altijd e<strong>en</strong> lager onderwijsniveauzoud<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> -, de klassegrootte,de combinatieklas, de ouderbijdrage,<strong>over</strong>blijv<strong>en</strong>, afstand tot de school <strong>en</strong>het schoolmeubilair.De hoofdstukk<strong>en</strong> 9 <strong>en</strong> 10 zijn bedoeld<strong>voor</strong> ouders, die al e<strong>en</strong> kind op schoolhebb<strong>en</strong>: '<strong>voor</strong>bereiding op de rapportbespreking'<strong>en</strong> '<strong>voor</strong>bereiding op hetvervolgonderwijs'. Het eerste hoofdstukbespreekt de diverse ontwikkelingsgebied<strong>en</strong>(cognitieve, emotionele, sociale,motorische <strong>en</strong> creatieve ontwikkeling)<strong>en</strong> de zelfwerkzaamheid. Iedere omschrijvingwordt afgerond met e<strong>en</strong> aantalvrag<strong>en</strong> die ouders aan de leerkrachtkunn<strong>en</strong> stell<strong>en</strong>. Het tweede hoofdstuklegt uit welke toets<strong>en</strong> er zijn <strong>en</strong> de roldie ouders hebb<strong>en</strong> in het bepal<strong>en</strong> vanhet vervolgonderwijs aan hun kind.Het laatste hoofdstuk geeft inzicht inde wettelijke regels die bestaan <strong>over</strong>het basisonderwijs <strong>en</strong> <strong>over</strong> de financiering.Verder bespreekt het de kerndoel<strong>en</strong><strong>en</strong> beschrijft e<strong>en</strong> aantal instantiesom de school he<strong>en</strong>, zoals de schoolbegeleidingsdi<strong>en</strong>st,de schoolarts <strong>en</strong>de inspectie.Voor wie?Kortom: e<strong>en</strong> boekje dat op e<strong>en</strong> helderemanier inzicht biedt in de elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> diee<strong>en</strong> rol spel<strong>en</strong> bij schoolkeuze.Maar <strong>voor</strong> wie eig<strong>en</strong>lijk? Hoe bereik jemet e<strong>en</strong> dergelijk boekje juist die oudersdie zich afvrag<strong>en</strong> hoe ze e<strong>en</strong> goedekeuze kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. Zoud<strong>en</strong> die naarde boekhandel stapp<strong>en</strong> op zoek naare<strong>en</strong> dergelijk boekje?Wellicht is dit meer e<strong>en</strong> boekje <strong>voor</strong>schol<strong>en</strong> <strong>en</strong> crèches. Schol<strong>en</strong> zoud<strong>en</strong> erhun <strong>voor</strong>deel mee kunn<strong>en</strong> do<strong>en</strong> door inhun <strong>voor</strong>lichting aan ouders antwoordte gev<strong>en</strong> op de vrag<strong>en</strong> die het boekjeopwerpt. Wat dat betreft kan het zelfs26MENSEN-KINDERENNOVEMBER 1996
di<strong>en</strong><strong>en</strong> om als team de eig<strong>en</strong> schoole<strong>en</strong>s onder de loep te nem<strong>en</strong>: wie will<strong>en</strong>wij eig<strong>en</strong>lijk zijn, mak<strong>en</strong> we dat ook waar<strong>en</strong> hoe profiler<strong>en</strong> we ons als school naarpot<strong>en</strong>tiële ouders?Op crèches zou het boekje gebruiktkunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> als gespreksmateriaalop e<strong>en</strong> <strong>voor</strong>lichtingsavond aan oudersvan kleuters, die <strong>voor</strong> de keuze staanvan e<strong>en</strong> basisschool <strong>voor</strong> hun kind.BESPROKEN WERD:Kiez<strong>en</strong> <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> basisschooldoor: Ruud Kuisuitgegev<strong>en</strong> door: Intro, BaarnISBN 90-5574-070-5, Prijs f 19,95Jan TomasSIGNALEMENT'Mammie,ik b<strong>en</strong> zo bang''Mammie, ik b<strong>en</strong> zo bang' bevat <strong>voor</strong>alveel praktische informatie <strong>over</strong> het aanpakk<strong>en</strong>van allerlei angst<strong>en</strong> van kinder<strong>en</strong>.Het boek is geschrev<strong>en</strong> <strong>voor</strong>ouders, maar het bevat ook g<strong>en</strong>oegaanknopingspunt<strong>en</strong> <strong>voor</strong> de schoolsituatie.Met name de eerste drie hoofdstukk<strong>en</strong>,die e<strong>en</strong> meer theoretischebeschrijving gev<strong>en</strong> van de gehanteerdewerkwijze, kunn<strong>en</strong> je als groepsleiderideeën gev<strong>en</strong> <strong>voor</strong> de begeleiding vane<strong>en</strong> kind dat bij<strong>voor</strong>beeld gepest wordt,faalangst vertoont, verleg<strong>en</strong> is in dekring, <strong>en</strong>zo<strong>voor</strong>t.De werkwijze is in ess<strong>en</strong>tie steedsdezelfde:- neem de angst van het kind serieus;- probeer precies te achterhal<strong>en</strong> waarhet kind bang <strong>voor</strong> is, door middelvan observatie, gesprekjes met hetkind, <strong>en</strong>z.- leer het kind hoe het zich kan ontspann<strong>en</strong>wanneer het angst voelt opkom<strong>en</strong>(in het boek word<strong>en</strong> allerleiontspanningsoef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong>);- help het kind de angst te <strong>over</strong>winn<strong>en</strong>door middel van:a. verbeelding (je kunt foto's <strong>en</strong> filmslat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>; <strong>voor</strong>lez<strong>en</strong>; fantasiespel)b. het gev<strong>en</strong> van feitelijke informatiec. observatie door het kindd. confrontatie (zeer stapsgewijs).E<strong>en</strong> brede aanpak van school <strong>en</strong> thuisligt hierbij <strong>voor</strong> de hand; naar de w<strong>en</strong>selijkheidvan dit contact wordt in het boek<strong>over</strong>ig<strong>en</strong>s slechts sporadisch verwez<strong>en</strong>.Niet alle angst<strong>en</strong> van kinder<strong>en</strong> (vaakgekoppeld aan e<strong>en</strong> bepaalde leeftijdsfase)behoev<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de (Amerikaanse)schrijvers onmiddellijk e<strong>en</strong> hulpprogramma.Wel wordt beschrev<strong>en</strong> hoe jeook dan, dus bij 'normale angst<strong>en</strong>',door je houding <strong>en</strong> reacties het kind hetbeste kunt help<strong>en</strong>.De angst<strong>en</strong> die volg<strong>en</strong>s bov<strong>en</strong>staandstapp<strong>en</strong>plan minitieus word<strong>en</strong> uitgewerktzijn o.a.: scheidingsangst, angst<strong>voor</strong> dier<strong>en</strong>, natuurverschijnsel<strong>en</strong>, vervoermiddel<strong>en</strong>,ruimtevrees <strong>en</strong> medische-,sociale- <strong>en</strong> schoolangst<strong>en</strong>. Bijbij<strong>voor</strong>beeld 'angst <strong>voor</strong> dier<strong>en</strong>' wordtdan weer e<strong>en</strong> onderscheid gemaakttuss<strong>en</strong> 'angst <strong>voor</strong> hond<strong>en</strong> <strong>en</strong> katt<strong>en</strong>','angst <strong>voor</strong> spinn<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere kruip<strong>en</strong>deinsect<strong>en</strong>' <strong>en</strong> 'angst <strong>voor</strong> bij<strong>en</strong> <strong>en</strong>wesp<strong>en</strong>'. Prettig detail is dat de (<strong>voor</strong>-)leessuggesties die word<strong>en</strong> gedaan (bij'verbeelding' <strong>en</strong> 'informatie') ook nederlandsekinderboek<strong>en</strong> bevatt<strong>en</strong>.E<strong>en</strong> beetje Amerikaans doet zo'n'recept<strong>en</strong>boek <strong>voor</strong> de bestrijding vanalle angst<strong>en</strong>' toch wel aan, maar deschrijvers verget<strong>en</strong> niet te b<strong>en</strong>adrukk<strong>en</strong>dat hun 'recept<strong>en</strong>' helaas niet altijd hetgew<strong>en</strong>ste effect sorter<strong>en</strong>. Waarna eralsnog professionele hulp gezocht moetword<strong>en</strong>.Het boek kan help<strong>en</strong> bij 't tijdig herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>van <strong>en</strong> adequaat reager<strong>en</strong> op angst<strong>en</strong>van kinder<strong>en</strong>. En wanneer 't opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>wordt in de schoolbibliotheekkan ik me <strong>voor</strong>stell<strong>en</strong> dat het, juist vanwegede praktijkgerichte opzet, regelmatiguitgele<strong>en</strong>d zal word<strong>en</strong> aan geïnteresseerdeouders.BESPROKEN WERD:'Mammie, ik b<strong>en</strong> zo bang'; Kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong>angst' door Steph<strong>en</strong> W. Garber, MarianneDaniels Garber, Robyn Freedman Spizman.Uitgeverij De Kern - Baarn, 19..,ISBN ......., ƒ .....Bespreking: Jan TomasMENSEN-KINDERENNOVEMBER 1996 27
Change language