Tijdschrift voor en over Jenaplanonderwijs - Nederlandse ...

om mijn verdriet aan kinderen te tonen,maar het is wel fijn als het beheersbaaris. Na het voorlezen van het boek kwamende reacties los. De kinderen wistenallemaal van het ongeluk, toonden hunmedeleven, vertelden hun eigen ervaringenmet de dood, zoals het dode konijn,de dode poes, opa of oma die overledenwas. Eén meisje vertelde nu pas,terwijl ze al een jaar in de groep zat, overhaar mama die ook dood is. De sfeer tijdensdit gesprek was zo goed, iederkind was er bij betrokken, ik kon merkendat de kinderen met me meevoelden.Het was en is opvallend hoe met regelmaatde verhalen over de dood opduiken.Of valt het mij nu meer op danvroeger? Ook op de eerste dag dat ik ditschooljaar werkte kwamen deze verhalenweer aan de orde. Het lijkt alsof dekinderen aanvoelen dat ik hun verhalenmet betrekking tot de dood extra goedkan begrijpen. Ik laat de kinderen dezeverhalen ook altijd vertellen, ook al vertellenze soms drie keer achter elkaarover de doodgereden poes. Ik heb ervarendat je, al pratende, je verdriet eenplekje kunt geven. Voor kinderen geldtdat immers ook. Ze vinden het heel ergwat er gebeurde en de reacties vanandere kinderen zijn daar ook heel duidelijkin. Zo leren kinderen omgaan metde dood. Het is belangrijk dat er opschool een pedagogisch klimaat iswaarin kinderen over de dood kunnenen mogen praten.Zwarte PietAnton speelde sinds enkele jaren metveel plezier de rol van zwarte piet. Delaatste keer dat hij zwarte piet was, vieltegelijk met mijn laatste kraamdag vanmijn jongste dochter, dus daar had ikniets van meegemaakt. Nu was hetweer bijna vijf december, er werd naarstiguitgekeken naar mensen diegeschikt zouden kunnen zijn voor de rolvan piet. Ik liet het maar een beetjelangs me heengaan, tenslotte viel hetsinterklaasfeest op een dag dat ik niethoefde te werken. Ik kon altijd nog bekijkenof ik er eventueel wat van mee wildemaken. Een aantal dagen voor hetgrote kinderfeest kwam er een oudercommissielidbij mij langs. Ze bracht eenplantje namens de ouders en kinderen,omdat ze als oudercommissie bezigwaren geweest met de voorbereidingvan het sinterklaasfeest en op datmoment hadden beseft, dat het dit jaarzonder Anton zou plaatsvinden. Omdatze zich realiseerden dat dat voor mij ookwel eens beladen zou kunnen zijn,bracht zij dit plantje als blijk van medelevenin een beladen periode. Zo'ngebaar doet zo goed, de mensen stekenje dan echt een hart onder de riem.In het schoolleven zijn er natuurlijksteeds momenten waarop je terugdenktaan een overleden persoon. Als je er jegedachten over hebt laten gaan of er opwat voor manier dan ook over gepraathebt, is zo'n gebaar naar de directbetrokkenen toe natuurlijk heel erg opz'n plaats. Ook hier geldt: Een gebaarvan medeleven wordt heel erg op prijsgesteld, doet beseffen dat alles welweer doorgaat, maar dat er ruimte is enblijft om stil te staan bij het verdriet omeen overledene. Het is heel goed omdat denken aan een overledene om tezetten in een praktisch gebaar. Dan ishet heel duidelijk dat er ook aan gedachtwordt. het gebeurde blijft bespreekbaaren mag bespreekbaar blijven. Denk nietdat het nou maar eens over moet zijn,want het gaat nooit over.Jaar laterEen jaar later, 31 mei 1996. deze dagvalt midden in een vrije week, de weekvan Pinksteren. Een dag vol herinneringen,met voor mij toch een gevoel vanopluchting dat we het eerste jaar zonderAnton door zijn gekomen. Ook aan dezedag gaan de collega's niet voorbij: Alsik thuiskom van het kerkhof ligt er eenbos bloemen namens het team in detuin. Ook is een kaartje van een gezinwaarvan het jongste zoontje in mijnstamgroep zit. Dit jongetje is op 31 meijarig. Een kaartje dat aantoont dat eraan ons gedacht wordt. Deze verrassingendoen je beseffen dat je niet alleenstaat in je herinneringen. Deze dingendoen je beseffen dat de school bij hetleven hoort. Weer: De school als leef- enwerkgemeenschap.Weer nieuw schooljaarWeer is er een nieuw schooljaar gestart.Er komen nieuwe ouders binnen in deschool, die ten tijde van het overlijdenvan Anton nog niet bij onze schoolgemeenschaphoorden. Hoe komen dezemensen te horen over het gebeurde?Hoe zullen zij omgaan met dit stukjeMENSEN-KINDERENNOVEMBER 1996 15