Download - CAD Magazine

elementen. Bovendien worden ook de wapening, hijsvoorzieningen,voegen en vele andere zaken automatisch gegenereerd.Het automatisch genereren van bidirectionele productietekeningen.Dat wil zeggen dat bij wijzigingen in hetmodel de productietekening direct wordt aangepast, en andersom,bij wijzigingen op de productietekening wordt hetmodel direct aangepast. Tal van catalogi staan ter beschikkingvoor onder andere inbouwdelen, wapeningstypes, afwerkingen,en meer. Gelijke elementen worden automatischherkend, als één element verandert, veranderen alle andere(gelijke) elementen ook.Verder het automatisch labelen van elementen met onderandere elementnummers, afmetingen en gewichten. Para -metrische elementen zoals balken, kolommen of trappenzijn voorhanden, samen met bijbehorende wapeningstypes.Algoritmes voor nettenlasmachines zoals Pro gress, AWMand Filzmoser. Er wordt rekening gehouden met de mogelijkhedenen de beperkingen van de machines tijdens hetgenereren van de elementwapening. Er is volledige integratiemet Scia Engineer voor de automatische aanmaak vanwapening op basis van eindige-elementen-bere ke nin gen.Allplan Precast is onder meer beschikbaar voor de volgendeelementen: diverse vloeren en wanden, trappen, balken,dakliggers, kolommen en funderingen.PP managerEen ERP-systeem wordt vaak gezien als de ruggengraatvan een bedrijf. Hoewel er zeker iets te zeggen valt voor dezebewering, hebben de meeste ERP-systemen toch ookhun tekortkomingen. Één van de meest opvallende tekortkomingenin de prefab-industrie bestaat misschien wel uitde gebrekkige mogelijkheden voor het omgaan met grafischeinformatie, en alles wat niet standaard is. En laat nu netdat één van de meest opvallende eisen zijn voor de prefabindustrie.De productieafdelingen van deze bedrijven wordenal te vaak geconfronteerd met een grote variatie in allerhandeelementen en vormen, wat natuurlijk de nood naargrafische informatie enkel versterkt. PP manager is rond dezegrafische informatie gebouwd, en gebruikt ze ook doorhet hele pakket heen. De gebruiker kan zelf bepalen of eenlijst voldoende is, of dat het eigenlijke grafische element ofde modelinformatie nodig is.PP manager verenigt alle bedrijfssoftware, en vormt eencentraal datamanagement-systeem. Het benut de BIM-filosofieten volle, en laat ze doordringen in het hele bedrijf.Er zijn verscheidene uitwisselmogelijkheden zoalsonder andere de IFC-interface, ERP-interface,en een directe link met AllplanPrecast en Scia Engineer. PP managermaakt gebruik van een SQL-database,dus alle uitwisselingsmogelijkheden opbasis van SQL zijn mogelijk.PP manager is modulair opgebouwd.En kan in de tijd uitgebreid worden.Elke module is ontwikkeld volgens deeisen van de betreffende afdeling vaneen prefab-producent. Scia biedtmomenteel de volgende vier modulesaan:Statussen in kleur zichtbaar ophet model.Detailleren met Allplan Precast.Technische Informatie ManagerIn deze module wordt alle projectinformatie verzameld, enwordt deze met een simpele klik ter beschikking van de gebruikergesteld. Zoals de naam al laat vermoeden, wordt alletechnische informatie rond een project hier verzameld engetoond. Dit gaat uit van een grafische voorstelling van hetmodel met de bijbehorende statussen, tot gedetailleerde informatieop elementniveau.In één enkele oogopslag krijgt de gebruiker een beeld vande stand van zaken van een project. Aan de hand van eenkleur wordt elke status van elke afzonderlijk element gevisualiseerdop het totale 3D-model.Naast informatie opvragen, kunnen ook productiefases, leveringsfasesen montagefases gedefinieerd en gevisualiseerdworden. Elke fase kan getoond worden naar zijn specifiekeinstellingen, en de volgorde kan visueel gesimuleerdworden. Zo kunnen fouten in de planning al in een vroegstadium geïdentificeerd en geëlimineerd worden. In de toekomstwordt ook een link met andere planningsapplicatieszoals Microsoft Project Planning voorzien.Delivery managerDe volgende stap, na het definiëren van de leveringsfasen,is de planning van de eigenlijke stapels of containers.Uitgaande van de leveringsfasen kunnen de prefab elementenmet de Delivery Manager verder gedetailleerd in vrachtengepland worden.De basis voor de Delivery Manager is het principe van stapelsen containers, die op een transport (trein, truck,boot,…) geplaatst kunnen worden. De planning wordt grafischgemaakt, zodat er onder andere stabiliteit en aslastengecontroleerd kunnen worden. Extramee te leveren materialen, kunnen ookaan de leveringen toegevoegd worden,en levernota’s kunnen opgesteld en afgedruktworden.Production managerDe Production Manager is ontworpenom de productie van prefab elementenin te plannen. Voor deze planning kunnenwe onder andere lange banen en tafelsystemenaan, maar ook specifiekemallen. Ook hier wordt opnieuw deCADMagazine Juni 2010-47

planning grafisch gedaan, aangezien optimalisatie- en planningcontrolesniet mogelijk zijn zonder de grafische informatievan elementen en hun positie.Op basis van een kalender wordt de uiteindelijke planninguitgewerkt. In deze kalender kunnen ook andere zaken opgeslagenworden, naast de planning zelf. Zo kan onder andereook machineonderhoud ingepland worden, en kan eendeel van de capaciteit (grof) gereserveerd (claim) wordenvoor specifieke redenen of projecten. Deze kalender vormtmet andere woorden het hart van de productieplanning, envan hieruit kan de planning aangestuurd worden.De software voorziet grafische voorstellingen van: de heleproductiehal, met de bijbehorende productie-units, we kunnenhier ook een specifieke productie situatie voorstellen;de banen en tafels, met de elementen er op gepland; de afzonderlijkeelementen, met of zonder details; het geheleproject model.ReportingDit is een afzonderlijke rapporteringstool, met een bredewaaier aan standaardrapporten. Aangezien PP manager gebaseerdis op een SQL-database, kunnen deze standaardlijstennaar hartenlust uitgebreid worden met aanvullendeklantspecifieke lijsten. Bovendien is er over de hele wereldtoegang tot deze rapporten via een eenvoudig internetportaal.PP manager verenigt alle bedrijfssoftware, en vormt eencentraal datamanagement-systeem.Uiteraard is een integratie met een ERP-systeem voor onderandere inkoop, facturatie en financieel management gewenst.De software biedt allerhande uitwisselingsmogelijkhedenmet ERP-systemen, om een grondige integratie teverzekeren. Hierbij zijn standaard oplossingen voorzien, viaeen ascii-uitwisseling, dan wel een volledige integratie ophoog niveau via het direct lezen uit elkaars database. Dit zalaltijd per geval bekeken worden.www.scia.nlGA NAAR WWW.CADMAGAZINE.NLEn vraag een gratisproefexemplaar aan.CADMagazine Juni 2010-48

BOUW & CIVIELSmartGeometry 2010Van inspiratie naar prototypeDoor Job van HaaftenSmartGeometry is een gemeenschap van vooruitstrevende architecten en bouwkundigen die allesuit hun software willen halen, opgericht in 2001. De jaarlijkse bijeenkomst van SmartGeometryvond dit jaar plaats in Barcelona waar de conferentie werd voorafgegaan door vier dagenworkshops waarbij ideeën konden worden getest met software en uitgevoerd met diversemachines en CAM-software.Bentley is de grote sponsorvan de Smart Geometryconferentie en HuwRoberts, Glo bal marketingDirector van Bentley,opent dan ook de conferentie.Adam Davis legt de titeluit van de eerste dag‘Shop Talk’: “architectenen ontwerpers komenmoeilijk weg van hunwerk, ook sociaal ontmoetenze elkaar vaak. Daarom‘Shop Talk’: praten overhet vak.Computational design isnog een specialisatie maarverbreidt zich gestaag, er wordt in de architectuur steedsmeer gebruik van gemaakt. Het gaat veel verder dan CADontwerp,het brengt variatie met tools gebaseerd op wetenschappelijkonderzoek en aanpassingen door simulatie, analysesom daarmee dichter bij het gewenste ideaal te komen.”De workshops waren dit jaar gericht op het bouwenvan prototypes, daarover volgt nog een apart artikel inCAD-Magazine.Earl Mark van de University of Virginia liet een filmpjezien van het allereerste beging van CAD. De Sketchpad uit1963 van Ivan Sutherland. Met zijn onderzoek en de uitwerkingdaarvan de start van parametrisch tekenen en de introductievan constraints, nu al 47 jaar geleden. De softwarewas toen nieuw en revolutionair, maar nog heel simpel. Nuis CAD-software wijd verspreid en zeer geavanceerd. Het isgoed te beseffen waar we vandaan komen en de link met depraktijk en het handwerk moeten we niet verliezen. Daarzijn ook de workshops van deze conferentie goed voor geweest,de deelnemers zijn voornamelijk jonge architectenen bouwkundigen, zij hebben nu kunnen ondervinden wathet hele proces is. Teruggaan naar papier en 2D om weer uitte komen bij de voordelen van de ontwikkelingen in de huidigesoftware en uiteindelijk te bouwen en te testen.Gebruik en hergebruikIgnasi Cubiña, oprichter en directeur van EcoIntelligentGrowth, vertelde over het ‘cradle to cradle’-principe en‘High Performance Buildings’. Het principe in de natuur isHet drietal oprichters dat nog steeds deel van het bestuur uitmaakt:Hugh Whitehead (l) Lars Hesselgren (m) en J. Parrish (r).dat afval net zoveel is alsdat wat gecnosumeerdwordt. Wat er het systeemin gaat, komt er weer uit,of het nu in warmte isvastgelegd of in koolwaterstoffenofwel biologischematerie.Om daar in onze leefomgevingrekening mee tehouden, dus onze woningenen kantoren, betekentdat er in het ontwerp rekeningmee moet wordengehouden. Zaken als materialenen hn oorsprongzijn dan belangrijk, zijndeze materialen te hergebruiken, en met welk energiegebruik?Denk verder aan het gebruik van water en energievoor transport en bouw. Kan het gebouw misschien ook wateropvangen en energie opvangen? Daarin valt nog veel teontdekken en te leren, met als doel alles wat we nemen vande aarde ook weer terug te geven.Sagrada FamiliaMark Burry van RMIT is sinds 1979 betrokken bij het projectwaarin de Sagrada Familia van Antoni Gaudi wordt afgebouwd.De Sagrada Familia is het langstlopende bouwproject,dat ook nog eens door 2,5 miljoen mensen per jaarwordt bezocht terwijl er aan gewerkt wordt. Het project isgestart in 1882 met architect/bouwmeester Fran cisco dePaula del Villar die het in 1883 overdroeg aan AntoniGaudi. Zijn ontwerp is geheel parametrisch, en dat langvoor het digitale tijdperk. Alle lijnen staan in een bepaaldeverhouding tot andere. Het is Gaudi gelukt om een belangrijkdeel van de constructie naar binnen te halen met boomvormigepilaren die bovenin uitwaaieren als de kroon vaneen boom. Daardoor zijn er in de buitenmuren veel ramenen dus veel lichtinval. Hij maakte veel gebruik van modellenen maquettes op de schaal 1:10 en 1:25, naast de veletekeningen.Vanaf 1995/1996 zijn deze modellen gebruikt om hetproject digitaal in een model te zetten. Elke steen is anders,elke kolom of pilaar is weer verschillend, maar er zit logicain, verband. Verander je ergens een lijn, dan verandert hetCADMagazine Juni 2010-410

niet alleen de bedoelingom meer aandacht teschenken aan de groteklanten, ook klanten metminder licenties dienengoed geholpen te worden.Zij hebben meestal echtegebruikersvragen. Daaromzal cards PLM Solutionszich ook sterk richten opvoorlichting over de software,want met name bijkleinere bedrijven wil hetwel eens voorkomen datde nieuwe functies in eenupdate onopgemerkt blijvenen dus niet worden gebruikt.”Een derde spreker die nog inging ophet klantenvraagstuk, was WimVerbruggen van Customer Support.Hij vertelde in zijn interview met Jans -zen dat de helpdesk van de Beneluxtakvan Siemens PLM Solu tions is opgegaanin de Europese helpdesk. Wieeen probleem heeft krijgt hierbij altijdiemand uit zijn eigen taalgebied tespreken, maar als er zich hele specifiekevraagstukken voordoen is het daarbijmogelijk om door te schakelen naareen Europese medewerker die daarmeer verstand van heeft. De helpdesklevert zo betere informatie en kan, omdathet aantal medewerkers veel groteris, ook sneller antwoord geven op vragen.PublieksvragenNadat ook andere medewerkers vanSiemens PLM Software waren geïnterviewd,zoals Piet van Dongen van sales,Robbert Barentsen van services enVan Teamcenter zullen nog enkele kleine updates verschijnenvoordat versie 9 wordt uitgebracht in juni 2011.Jeroen Luijpen van finances, werd erdoor de sprekers een aantal vragen beantwoord,die door de aanwezigen vante voren waren ingediend. De interessantstevraag was die over het gebruikvan Teamcenter in een multiCAD-omgeving:hoe zit dat precies met de integratievan niet-Siemens CAD-systemenin dit datamanagementpakket?Alhoewel het eerste advies van het panelwellicht het beste was - voor eenoptimaal geïntegreerd systeem kunt ubeter alle software bij ons kopen - werder in tweede instantie uitgelegd dat deintegratie één van de speerpunten is bijde ontwikkeling van Teamcenter.Severijn: “We begrijpen dat klantengeïnvesteerd hebben in hun CAD-softwareen die investering ook willen beschermenbij de invoering van een datamanagement.Vandaar dat we onsbest doen om de samenwerking tussenTeamcenter en software van derdenverder te verbeteren.”Modelling battleKarel Crombach van Mi -crosoft Corporation Manufacturing& Resources wasook van de partij op deConnection-dag en verteldeover de samenwerkingtussen Microsoft enSiemens PLM Software ende gemeenschappelijkeklanten van beide bedrijven,zoals Volvo Aero -space. Daarna splitsten deaanwezigen zich op in verschillendegroepen om dediverse deelsessies bij tewonen. In één van de sessieswerd de toekomst vanTeamcenter behandeld. Het is de bedoelingom eerst nog een aantal kleinereleases uit te brengen tot juni 2011,wanneer versie 9 op de markt zal wordengebracht. Onder tussen zal in detussenliggende 8.x releases Outlookworden geïntegreerd met de software,en zullen extra ECAD-mogelijkhedenbeschikbaar komen.In een andere zaal werden ondertussende nieuwe functies van NX besprokenen gedemonstreerd terwijl de standhoudersin de algemene ruimte al ongeduldigstonden te wachten tot de deelsessiesafgelopen zouden zijn en het publiekzich bij de stands zou melden.Een goed moment voor een extra onderhoudmet Edwin Severijn die nogwel wat wilde toevoegen aan de eerderdie dag gemaakte opmerkingen.Severijn vertelde over één van de manierenwaarop de voordelen van eennieuwe softwareversie worden gedemonstreerd:de zogenaamde ‘model-CADMagazine Juni 2010-413

Bent u een ondernemende manager?Dan zijn wij op zoek naar u.NedGraphics zoekt een:Manager ConsultancyBedrijfNedGraphics is producent en leverancier vanontwerp- en geografische informatiesystemenvoor de publieke en de grond-, weg-, water- enbouwsector. We zijn gespecialiseerd in automatiseringsoplossingenvoor het ontwerpen, beherenen publiceren van digitale tekeningen enkaarten, vaak gekoppeld aan andere gegevens.NedGraphics hecht veel waarde aan de continuiteiten toegevoegde waarde van onze oplossingen.NedGraphics maakt onderdeel uit van deCadac Group. De bedrijven van deze groep zijnalle actief op het gebied van ontwerpsystemen,documentmanagement en geografische informatiesystemen.NedGraphics is een inhoudelijk gedrevenorganisatie met hoogopgeleide en zelfstandigemedewerkers.Onze cultuur in de onderlinge omgang is informeel.In onze gerichtheid op resultaten zijn weprofessioneel.ConsultancyOnze consultants zijn creatieve denkers die klanten overtuigendoor hun kennis, ervaring en persoonlijkheid.De afdeling Consultancy omvat een drietal activiteiten, namelijk:* Advisering* Consultancy* OpleidingenFunctie omschrijvingAls lijnmanager bent u verantwoordelijk voor de aansturing enverdere uitbouw van de activiteit Consultancy.U vertaalt visie en strategie in SMART geformuleerde operationeledoelen. Als managementteam zoeken wij in u eensenior collega die creatief kan denken en kan inspelen op(markt)veranderingen.Kennis en vaardigheden* Universitair of HBO+ werk- en denkniveau* Ervaring en affiniteit met projectmanagement* Ervaring en affiniteit met ICT* Ervaring en affiniteit met CAD en/of GIS* Ervaring in een vergelijkbare functie binnen een* commerciële organisatie* Communicatief vaardig* Hands-on mentaliteit en een pro-actieve instellingWat heeft NedGraphics te bieden:Een uitdagende en veelzijdige baanEen informele en professionele organisatieUitstekend salaris (afhankelijk kennis en ervaring)Goede secundaire arbeidsvoorwaarden.Heeft u interesse in deze functie? Reageer dan per e-mail:vacature@nedgraphics.nlVoor meer informatie kunt u contact opnemen metRichard Goossens, Algemeen Directeur, tel.: 0347-329624.NedGraphics is niet alleen ‘leverancier’maar levert een compleet (modulair)pakket met een uitgebreide support,individuele service en eigen scholing.Daarbij zorgt de inbreng van de gebruikerscommunityervoor dat de kwaliteit en hetniveau van de software gewaarborgd blijft.NedGraphics heeft vele jaren ervaring metde ontwikkeling en levering van organisatiebredeCAD en GIS oplossingen voorgemeenten, provincies, waterschappen,Rijkswaterstaat en ingenieursbureaus. Deoplossingen die door NedGraphics wordengeboden zijn onder andere gebaseerd opde systemen IGOS, AutoCAD, NedView,MicroStation en Oracle.NedGraphics B.V.NederlandIr. D.S. Tuijnmanweg 104131 PN VIANENT: + 31 (0) 347 329600F: + 31 (0) 347 329666E: CADGIS.info@nedgraphics.nlwww.nedgraphics.nlBelgiëLuikersteenweg 167 Bus23500 HASSELTT: + 32 (0) 11300 911F: + 32 (0) 11300 910E: CADGIS.info@nedgraphics.bewww.nedgraphics.beNedGraphics. Voor complete en modulaire CAD/GIS systemen.GEOCAD, IGOS, NedBrowser, NedGeodataManager, NedGeodataWarehouse, NedInwinning, NedOffice,NedPlan, NedTekeningenbeheer, NedView, TopoCAD, NedInfra

HOFSTEDE VAN ERKELwww.cadix.nlHofstede van ErkelBilderdijkkade 13a1053 VA Amsterdamtel.: 020-6124780fax: 020-6124730www.inventor-professional.nl* AutoCAD Basis* AutoCAD Update* AutoCAD Gevorderd* AutoCAD Update* AutoCAD Mechanical* Inventor Suite Basis Spoed (3 1/2 dag)* Inventor Suite Basis Stnd. (5 dagen)* Inventor Suite Basis Extra (6 dagen)* Inventor Suite Gevorderd* Inventor Professional Basis* Inventor Release Update* Inventor Thema Training* Inventor Professional Modules* VaultALTIJD DE TRAINING DIEBIJ JOU PAST!CERTIFIEDTRAININGP A R T N E RUSG Innotiv Training Center biedt opleidingen ophet gebied van thermodynamica tot procesautomatisering,van AutoCAD tot waterbehandeling enin tal van andere disciplines. Zowel standaard- alsmaatwerktrainingen voor CAD specialisten. Vanbasis tot advanced en update training, kortom:direct toe te passen op je werkplek! We werkensamen met onze partners Autodesk, PTC en Vapro.TRAINING OP LOCATIE IS MOGELIJK!www.usginnotiv.nl • trainingcenter@usginnotiv.nl • T 033 450 40 80AUTOCAD TRAININGENAutoCAD 2D, 3D, Advanced, Update, Omscholing tot CAD TekenaarAUTODESK INVENTOR TRAININGENInventor Professional, Advanced, Tube & Pipe Design, Sheet MetalMICROSTATION TRAININGENMicroStation XM, MicroStation 2D, 3D, AdvancedPRO/ENGINEER 3D TRAININGENPro/ENGINEER WildfirePRO/ENGINEER DATABEHEER TRAININGENWindchill PDM Link, Windchill Project Linkwww.usginnotiv.nlCivilCenter is Autodesk Authorized Training Center (ATC) en gespecialiseerd in het ontwikkelenen verzorgen van professionele standaard en klantspecifieke opleidingen op het gebiedvan civil en geo/gis.Nederlandstalig, modulair, marktspecifiek, op maat en dankzij ons mobiele opleidingscentrumoveral mogelijk.• AutoCAD Civil3D • AutoCAD Map3D • AutoCADVoor meer informatie kunt u een mail sturen naarCivilCenter opleidingen@civilcenter.nlwww.civilcenter.nlwww.cadcenter.nlwww.npqcad.comENGINEERING IN CONTROL Opleidingscentra in Noord-, West- en Midden-Nederland Trainingen op locatie CoCreate, Mathcad, Isodraw, Windchill, Pro/ENGINEER cadservices.nl/opleidingCADMagazine Juni 2010-416

TRAININGSWIJZERCursussen en trainingenwww.cadcollege.nlof of3 xBest ATCAuthorised Training CentertheBenelu xAutodeskAutoCAD& HBO-deeltijdopleiding voor CAD EngineersDrie maal Award-winnaar‘Best Autodesk Training Centre’In een kleine groep, waar ruimte is vooruw persoonlijke wensen, legt u de basisvoor jarenlang CAD-plezier. Deskundigedocenten helpen u nieuwe mogelijkhedente ontdekken of u nu een beginnend CADtekenaarbent of een specialist.Uw trainingen eenheel jaar lang inCAD-Magazineen opwww.cadmagazine.nlvoor slechts€ 1300,–www.cadmagazine.comRealiseer voorsprong met kennis!Met een beginners-, gevorderden-, of updatetrainingvan CAD & Company haalt u kennis in huis die u directin de praktijk kunt brengen. U werkt meteen effectiever,sneller én beter met uw CAD software. Bekijk hetactuele trainingsaanbod op www.cadcompany.nl.CAD & Company Training Centers:Alkmaar - Amsterdam - Boxtel - Emmen - Oosterhout - bij u op locatiewww.cadcompany.nlArray Industries b.v. verzorgt voor de door ons geleverde Plantdesign softwarede trainingen en workshops. Deze trainingen kunnen op locatie verzorgd wordenmaar ook bij ons op kantoor. Onze trainingen zijn zeer praktijkgericht en zorgenervoor dat uw mensen snel en gericht aan de slag kunnen met onze software.www.arrayindustries.comOnze opleidingen:• P10 pipestress Basis training• P10 Pipestress Advanced training• P10 Update training• Microprotol Basis training• Microprotol Cost Estimation training• Babsywin Basis trainingVoor meer informatie kunt u contact opnemen metde heer ir. J.H. de Groot op telefoonnummer 0180-331655of per mail h.degroot@arrayindustries.comLeerboek en naslagwerk AutoCAD LT2011Tec / CAD College BV geeft al jaren een standaardwerkuit voor AutoCAD en Inventor. Zoook dit jaar. Naast het boek voor de volledigeversie van AutoCAD komt TEC nu ook uit meteen nieuw leerboek en naslagwerk voorAutoCAD LT2011. Deze nieuwe gebonden uitgaveover AutoCAD LT2011 is, zoals altijd,verzorgd door Ronald Boeklagen. Er zijn veranderingenen aanvullingen doorgevoerd die betrekkingenhebben op de nieuwe mogelijkhedenvan release LT2011, met onder meer de transparantieen nieuw arceermogelijkheden.Het boek is voorzien van een groot aantal voorbeelden enillustraties alsook achtergrondinformatie en tips. Het is eenvan oorsprong Nederlandstalig leerboek metNederlandse tekennormen. De lezer leert stapvoor stap alle CAD-tekentechnieken. Naast debasiskennis, waaronder de nieuwe interface,leert hij ook specialistische zaken. Bovendienleert de gebruiker AutoCAD LT te optimaliserenvoor zijn eigen werkzaamheden. De combinatie:theorie, geleide instructie en oefeningenleent zich prima voor zelfstudie. Door de grafischeoverzichten van alle functies en mogelijkhedenis dit boek uitstekend geschikt als naslagwerk,op onderstaande website zijn aanvullendeinstructiefilmpjes te vinden.www.cadcollege.nlCADMagazine Juni 2010-417

BOUW & CIVIELChalybs verlegt grenzen metBetonstudies in 3DDoor de redactieDe gebroeders Tim en Davy Hermans hebben vijf jaar geleden studiebureau Chalybsopgericht. De belangrijkste activiteit van het bureau is de opmaak van stabiliteitsstudies inbeton, staal en hout. Voor het realiseren van zijn projecten werkt Chalybs onder andere metapplicaties waarmee wapening driedimensionaal wordt uitgetekend.Chalybs is Latijn voor ‘gemaakt vanstaal’, waarmee de oprichters willenverwijzen naar de solide constructiesdie zij voor hun klanten uitwerken.Voor het realiseren van zijn projectenwerkt Chalybs onder meer met CADapplicatiesvan Autodesk, aangevuldmet de applicaties iTc FormTools eniTc ReBar van i-Theses, waarmee wapeningdriedimensionaal wordt uitgetekend.Een unicum in de sector en eengoede reden om eens met Tim en DavyHermans om de tafel te gaan zitten.Alle vormenChalybs verzorgt stabiliteitsstudiesvoor zowel woningen, appartementen,industrie als utiliteitsgebouwen dit voorzowel nieuwbouw als renovatie. Vanafhet begin was er het streven om de bekistings-en wapeningstekeningen in3D te kunnen uitvoeren om zodanigeen duidelijke toegevoegde waardevoor hun bedrijf te creëren. TimHermans: “2D-tekeningen hebben teveelbeperkingen waardoor wij snellerde stap naar 3D wilden maken. In samenwerkingmet i-Theses hebben wedit doel kunnen realiseren door onzeAutoCAD-omgeving uit te breiden metiTc FormTools en iTc ReBar. iTcForm Tools zorgt ervoor dat op basisvan een architectuurontwerp een bekistingsvormin ‘no time’ kan worden uitgewerkt.Op basis van het centraal gebouwmodel(BIM) wordt een volledigtechnische uitwerking voorzien. Heteindeloos hertekenen met een groterekans op fouten behoort hiermee tot hetverleden.”Davy Hermans: “iTc ReBar zorgt er ophaar beurt voor dat we op een intelligentemanier wapeningstekeningenkunnen opmaken. Door de naadlozeaansluiting van iTc ReBar op Auto -CAD kunnen alle mogelijke vormendie met Auto CAD kunnen worden getekendmet iTc ReBar worden bewapenden gevisualiseerd.”Met Autodesk-softwareen de applicaties iTc FormToolsen iTc ReBar van i-Theses, wordtwapening driedimensionaal uitgetekend.Van 2D aanleveren naar 3D opleverenDe meeste opdrachtgevers leveren nogsteeds hun plannen in 2D aan. Tim:“We zijn benaderd voor het uitvoerenvan een betonstudie voor een waterzuiveringsinstallatie.De plannen zijn aangeleverdin 2D. Voor de betonstudie tekenenwij deze dan in 3D met iTcFormTools & iTc ReBar. Het voordeelhiervan is dat we de wapening helemaalkunnen visualiseren en controlerenzoals deze in de praktijk zal wordenvoorzien. Iedere staaf is ingetekend envoorzien van de juiste plooivormen,gebaseerd op de bekistingsvorm. Doorinzetten van deze toepassingen zijn allenodige gegevens beschikbaar over volume,clashing, zwaartepunt, enzovoortsen wordt een volledige borderel(stuklijst)opgesteld die rechtstreeksnaar de werf gaat. In de borderel staande juiste hoeveelheden weergegevenwaardoor nooit teveel materiaal bij deleverancier wordt besteld hetgeen directbesparingen oplevert.”Davy Hermans: “Het voordeel is natuurlijkaltijd groter bij grootschaligeprojecten zoals deze waterzuiveringsinstallatiewaar voor de constructie 235kubieke meter beton en circa 21 tonstaal nodig is. Echter ook voor kleinschaligeprojecten, zoals bijvoorbeeldeen kelder van een woonhuis, brengthet opzetten van een betonstudie in 3Dreeds vele voordelen met zich mee. Dekans op fouten of onmogelijk uit tevoeren zaken, is vrijwel nihil.”CorrecterDoor het uitwerken van wapeningstekeningenin 3D, kunnen zelfs de stabi-CADMagazine Juni 2010-418

De gebroeders Tim en Davy Hermansliteits- en wapeningstekeningen van demoeilijkste constructies op een heel begrijpelijkemanier worden weergegeven.Iedereen kan direct vanuit de tekeningaflezen hoe de wapening moetworden opgebouwd. Bovendien kunnende berekeningen veel correcterworden uitgevoerd. Davy Hermans:“2D-sterkteberekeningen zijn gebaseerdop teveel aannames. Er wordengeen risico’s genomen waardoor de berekeningenaltijd aan de ruime kant zitten.3D-berekeningen zijn veel correcteren maken gebruik van minder aannames.In de praktijk betekent dit, dater vaker lichter kan worden gebouwdwaardoor aanzienlijke besparingenkunnen worden gerealiseerd in materialen.”Vakkennis“3D-tekeningen hebben ook anderevoordelen,” vult Tim Hermans aan.“Door het gebrek aan goede vakmensenwordt het belang van 3D-ontwerpengroter. De tekeningen zorgen ervoordat het resultaat beter wordt gevisualiseerd,waardoor minder vakkennisvolstaat om toch tot een goed resultaatte komen. iTc Rebar zorgt ervoor datde wapening automatisch wordt genummerdwaardoor op de werf alleende nummering hoeft te worden gevolgdom de wapening correct te plaatsen.De kans op fouten wordt sterk gereduceerd.Hele complexe constructies,met veel wapeningsknopen kunnen tijdensde studie worden gecontroleerdop uitvoerbaarheid en tot een eenvoudigmodel worden herleid, waardoorop de werf de efficiency en de productiviteitenorm wordt verhoogd.”BibliotheekDoor de uitbreiding van onze Auto -CAD-omgeving met iTc ReBar en iTcFormTools van i-Theses zijn we instaat om voor alle mogelijke vormenen projecten betonstudies uit te voeren.Tot nu toe hebben we zelf iedere mogelijkeconstructie in 3D kunnen uitwerkenen mochten we onverhoopt opmoeilijkheden stuiten, dan kunnen wealtijd rekenen op de ondersteuning vani-Theses om ons weer verder op weg tehelpen. In samenwerking met i-Theseshebben we inmiddels al een uitgebreidebibliotheek van bouwdelen kunnenaanleggen die ons in de toekomst weerzal helpen om nieuwe projecten snelleren efficiënter in 3D te kunnen uitwerken.www.i-theses.be en www.chalybs.bei-Thesesi-Theses ontwikkelt en ondersteunt al sinds 1977 reken- en tekensoftware voorBouw, Infrastructuur & Geospatial toepassingen. Om dit te realiseren staat eenteam van 20 specialisten tot dienst van de klanten. Naast het aanleveren enondersteunen van standaard software-oplossingen, onderscheidt i-Theses zichdoor eigen toepassingsgerichte ontwikkelingen in de diverse domeinen.Als lid van het ADN (Autodesk Developer Network) beschikt de ontwikkelafdelingvan i-Theses over de kennis van de nieuwste technologieën omCAD-, database- of webbased-toepassingen specifiek op maat te ontwikkelen.i-Theses is ISO gecertificeerd voor alle processen (Sales, Training, Support &Ontwikkeling) waardoor kwaliteit wordt gegarandeerd. Verder is i-Theses ookerkend als Autodesk Training en Certification Center.CADMagazine Juni 2010-419

MECHANICAL & DESIGNMet Spaceclaim zonder ‘history’Senz° doorstaat allestormenDoor Job van HaaftenSpaceclaim speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling en doorontwikkeling van de stormvasteparaplu’s van senz°. Het product is een sensatie op de markt, de eerste 10.000 exemplaren waren ineen paar dagen verkocht. Niels Heijman legt uit waarom.Niels Heijman: “Spaceclaim speelt een grote rol in de ontwikkeling van onze producten,onder meer bij het ‘rapid prototyping’.”In Delft heeft senz° een kantoor inhet oude Mijnbouwmuseum, een statigpand met ruime gangen en hogedeuren. Het bedrijf begon in 2005 enheeft lang in een bedrijvenverzamelgebouwgezeten op kleine kamertjes,maar nu is er alle ruimte. NielsHeijman, product designer, verteltover het gebruik van het relatief jongeSpaceclaim voor de producten vansenz° umbrellas. Over senz° zegt hij:“Een tof jong bedrijf om te werken,geen hiërarchische organisatie, wevoelen ons er met z’n allen primathuis.”Niels Heijman heeft industrieel ontwerpengedaan aan de TU Delft.“Tijdens mijn studie heb ik leren werkenmet Alias Studio. Het was daarbijlastig om een surface-model te vertalennaar een solid-model en aanpassingenachteraf waren ook erg moeizaam.In de opleiding heb ik ook lerenwerken met SolidWorks, overigensook een prima pakket. Op eenmoment dat je een aanpassing wildoen die niet overeenkomt met je historyindex, de volgorde van opbouw,dan heb je echter een probleem. InSpaceclaim heb je geen last van koppelingenvan eigenschappen.”Heijman: “Spaceclaim speelt een groterol in de ontwikkeling van onzeproducten, onder meer bij het ‘rapidprototyping’. Deels doen we dat zelfen deels gebeurt dit bij Materialise inLeuven (B).Met Spaceclaim kun jeeen model afleveren waar ze directmee aan de slag kunnen zoals eenSTL-bestand. Het is voor ons heel belangrijkom elk uitgewerkt idee tekunnen testen, door testen weet je ofhet werkt, sterk genoeg is en wat ernog aangepast moet worden.Senz°Het bedrijf is in 2005 opgericht door Gerard Kool, Gerwin Hoogendoorn enPhilip Hess na hun studie aan de TU Delft. In 2006 kwamen de eerste senz°umbrellas op de markt en de eerste 10.000 exemplaren waren in slechts negendagen uitverkocht. Inmiddels zijn er al honderdduizenden in omloop.Zoals 95 procent van de paraplu’s worden de producten van senz° in Chinagemaakt.Het product werd snel een groot succes, ook internationaal en won vele design-prijzen.Niet alleen de esthetiek van het product is belangrijk ook desterkte en flexibiliteit. Een uniek verschil met andere paraplu’s is dat er geenkwetsbaar vast schanier aan de baleinen zit waarmee de paraplu uitklapt,maar dat er een tweede gebogen balein tegenaan drukt die bij meer druk eengroter raakvlak krijgt en dus zelfs sterker wordt.CADMagazine Juni 2010-420

Belangrijke reden voor de keuze vanSpaceclaim was ook de prijs, het iseen aantal malen goedkoper dan debekendere merken CAD-software.Groot voordeel bij het werken ermeeis dat het geen ‘history’ heeft en jedus vrij wijzigingen aan kunt brengen.Ideaal voor conceptueel design,en ontwerp waarbij je geleid wordtdoor analyses, simulaties en testen.Spaceclaim is een redelijk jong programma,het heeft dan ook nog welwat beperkingen, daarover hebben weredelijk vaak contact met support vanAESC. Dan krijgen we tips om het opte lossen, en onze opmerkingen wordengebruikt voor verbeteringen entoevoegingen aan de volgende versie.Zo’n beperking is bijvoorbeeld bij hetrenderen, dat mag best iets uitgebreiderzijn wat mogelijkheden betreft,maar je kunt er al veel mee. De mogelijkhedenvoor het simuleren vanbewegingen wordt ook iedere versieuitgebreid. Van versie 2009 zijn inmiddelstwee servicepacks uitgekomen,deels op basis van wijzigingendie wij voorgesteld hebben.”In de vingers“We werken hier nu met een teamvan drie vaste designers en GerwinHoogendoorn, hoofd R&D en éénvan de drie oprichters van het bedrijf.In juni komt er een senior designer bijen we hebben altijd een stagiair. Jekunt nooit iemand vinden die het programmaal kent, maar met de beschikbaretutorials is de leercurveheel snel. In zestien tot twintig uurheeft een designer de basis wel in devingers. Na een half jaar ermee gewerktte hebben is het helemaal vertrouwd.Je kunt op verschillende maniereneen solid opbouwen, om te wetenwelke manier het meest geschiktis voor een onderdeel, moet je het dusgoed in de vingers hebben. Wij werkeninmiddels al een jaar metSpaceclaim, de eerste modellen warenin SolidWorks gemaakt maar wezijn zonder problemen overgestapt.Het voornaamste doel nu is de doorontwikkelingvan de senz° original,daarnaast is er een opklapbare senz°mini en een senz° XL die baleinenheeft op 116 procent van de original.Je kunt al een behoorlijk mooierendering maken met Spaceclaimen dat wordt steeds beter.De XL en original kunnen windsnelhedenweerstaan tot 100 km/uur en demini tot 70 km/uur. Verder richten weons op kwaliteitsbewaking. Wat doorontwikkelingbetreft moet je denkenaan verbeteringen op het vlak vanergonomie, constructie en productiezoals besparingen op onderdelen, materiaalgebruiken dergelijke.Alle onderdelen op een enkel standaardonderdeelna, is door ons zelfontwikkeld. De productie van de onderdelenen de assemblage is inChina. Van de contractor daar die nogdetaillering aanbrengt, krijgen weSolidWorks-bestanden en die kunnenwe in Spaceclaim openen, aanpassenen terugsturen in bijvoorbeeld IGES-,of STEP-bestanden. Slechts een enkelemaal komt er iets niet goed over,maar dat is altijd zo aan te passen.De stormvaste paraplu’s met hun karakteristiekevorm zijn bijzonder populair.Ze zijn verkrijgbaar in heelEuropa en via de webshop, diverseretailers hebben ze in hun assortimentopgenomen. “Ook in de VS en Japanloopt het goed via retail-kanalen, metname in Japan loopt het als een trein.”www.aesc.nlwww.senzumbrellas.comHet maken van doorsnedes in Spaceclaim is zeer eenvoudig en heel nuttigin het ontwerpproces.CADMagazine Juni 2010-421

StabiCAD in het BIM-procesVan praatplaatje totgedetailleerd ontwerpDoor de redactieBOUW & CIVIELAls begrip kun je BIM een trend noemen: iedereen heeft het er over. Maar echt nieuw is hetniet. Wel krijgen steeds meer bouwkundigen, constructeurs en installatietechnisch adviseursvan op-drachtgevers de vraag om in een BIM-project te participeren. Het antwoord opde vraag of de instal-lateur de vertrouwde StabiCAD-software kan inzetten in BIM ispositief. Gerard van der Wijngaard, senior CAD-adviseur bij Stabiplan, legt preciesuit hoe dat in de praktijk werkt.Coördinatie in een kleineruimte. Bron illustratieBreman Zuid, Christian Kroot.Samenwerken met andere disciplinesis inherent aan het bouwproces.En juist daar zit een zwakke schakeldie met behulp van goede software teverbeteren is. Het voordeel van eenconsistente set data op de bouw isduidelijk. Voorwaarde voor multidisciplinairsamenwerken is een optimaleuitwisseling van data. De beste manierom dat te realiseren, is gebruikmakenvan marktstandaarden voorbestandsformaten en content.BIM is een procesGerard: “Dat is wel een heel belangrijkpunt, zo niet het belangrijkste: BIM iseen proces. Daarmee is BIM meer dan3D; in een BIM-proces gaat het ommeer dan grafische informatie. Hetgaat ook om geometrische data en andereelementen die soms niet eenszichtbaar zijn in een tekening. BIM isdus niet de nieuwe generatie CADsoftware.Bovendien is veel softwarewaaraan het woord BIM gekoppeldwordt, ontwikkeld vanuit eenAmerikaanse visie op het bouwproces.Voor Nederlandse bouw- en installatieadviseursis het belangrijk dat softwareis ontwikkeld vanuit de kennis van delokale bouwbranche over organisatie,processen, normen, rekenregels en leveranciersprogramma’s.”Al in 1988 is een BIM (Bouw In for -matie Model) opgesteld in Ne der land.Dit was overigens meer een functioneel-dan een procesmodel, maar heeftinzicht verschaft voor de ontwikkelingvan CAD-software. Het doel was: deCAD-tekening als informatiedrager.Daarna kwam rond de eeuwwisselinghet begrip ‘integraal ontwerpen’ waarbijhet gebouw (bouw kundig, inclusiefE- en W-installaties) zoveel mogelijkgezien wordt in samenhang metde gebruiker.Gerard: “Op beide punten is bij deontwikkeling van StabiCAD altijd gefocust.De software is vanaf het beginontwikkeld vanuit de visie dat CADzich niet beperkt tot tekenen, maareen centrale plek heeft in het heleproces van ontwerp tot realisatie vangebouwinstallaties. StabiCAD onderschrijftde meerwaarde van optimaalsamenwerken en maximaal gebruikvan software om processen te au-tomatiseren.Een belangrijke bouwsteenhiervan is het DM, het StabiplanDistributionModel, een inmiddels bekendeterm voor installatietechnischtekenaars. Dit model zorgt voor foutreductiedoor informatie eenmaligvast te leggen en te (her)gebruiken.StabiCAD 8 is het mogelijk om enkkellijns,dubbellijns en volledig in 3Dte werken.Zo kan een enkellijns tekening van deadviseur direct door de installateurworden uitgewerkt tot een werktekeningdoor het toekennen van meer detailin de vorm van materialen en di-CADMagazine Juni 2010-422

mensies. Zo neemt het StabiCAD 3Dmodelhet onderdeel gebouwinstallatiesin het BIM-proces voor zijn rekening.”GroeipadBIM evolueert naar een bepaaldevolwassenheid. De ‘early adopters’hebben ervaren dat bijvoorbeeld volumestudiesmogelijk zijn met eenapplicatie als Revit, maar uitdetailleringvoor werktekeningen tijdrovendis. Bovendien leveren modellen metveel details zeer grote bestanden op.En dus blijft CAD een grote rol spe-Coördinatie in een kleineruimte. Bron illustratieBreman Zuid,Christian Kroot.len in de modelgebaseerdeworkflow.Gerard: “Om te kunnenstarten met Revit, moetde inhoud van objectenworden afgestemd opde Nederlandse installatiebranche.Stabiplanontwikkelt in overlegmet installatieadviesbureausen installatiebedrijvenRevit-bibliotheken(Revit ‘families’)met goede en up-todatecontent voor deNeder-landse installatiebranche.Deze gebruikt de installatieadviseurom ‘praatplaatjes’ te makenin de eerste fase van een project.De engineer genereert uit het Revit3D-model een 2D- of 3D-tekening engebruikt deze als basis voor de werktekening.Alleen de grafische informatiewordt daarbij overgehaald.”3D coördinatieGerard: “Er zijn meer keuzes te maken:in een BIM-project zijn vaakmeer 3D-informatiebronnen, zoals3D-laserscanner, Sketch-up-tekeningenen modellen van andere BIMsoftwareals ArchiCAD. Het softwarepakketNavisworks voegt deze3D-informatie samen met het Revitmodelen de StabiCAD ontwerpen totéén multidisciplinair model. Auto -matisch worden fouten gedetecteerd,de zogenaamde ‘clash detection’.Doordat Navisworks het model comprimeert,worden grote modellenhanteerbaar. Zo is het met de functie‘walkthrough’ mogelijk door hetmodel heen te lopen en obstakelswaar te nemen. Door onderdelen tekoppelen aan een tijdlijn, is het verloopvan de bouw te simuleren. Ookhier geldt: goede voorbereiding is hethalve werk. 3D-coördinatie over alledisciplines levert een beter bouwprojectop en zorgt voor minder faalkosten.”Gerard: “Stel eerst vast wat de optimalemanier van werken is, wie waarvoorverantwoordelijk is, focus opoptimale data-uitwisseling en volg dienieuwe ontwikkelingen in de markt.Of het nu gaat om de ontwikkelingvan Revit ‘families’ of het koppelenvan 3D-modellen vanuit StabiCAD,Stabiplan is de kennispartner voorBIM in de installatiebranche.”www.stabiplan.nlInstallaties in de utiliteit in enkellijns (conceptual) en dubbellijns (realistic) weergave.CADMagazine Juni 2010-423

Simulia’s nieuwe SLM-oplossingBeheer van simulatiedataen -processenDoor de redactieMECHANICAL & DESIGN‘Simulation Lifecycle Management’ is het antwoord van Dassault Systemes Simulia op detoenemende complexiteit van productontwikkeling. Simulia is één van de zes toonaangevendemerken van Dassault Systemes, bekend van onder andere Catia, SolidWorks, Delmia,Enovia en 3DVIA. Simulia is onder meer ontwikkelaar en leverancier van hettoonaangevende eindige-elementen-systeem Abaqus.Het stijgende gebruik van computersimulatiein de productontwikkelingstelt steeds grotere eisen aan het beheervan de steeds groeiende hoeveelhedeninformatie en steeds complexerwordende simulatieprocessen. Voorhet beheer van deze informatie enprocessen zoals eindige-elemententools,heeft Simulia een nieuw leverancieronafhankelijkproduct ontwikkeld,Simulation Lifecycle Mana ge -ment (SLM).Ondanks de economische tegenwindgroeit het gebruik van eindige-elementen-berekeningstoolsnog altijdsterk. Bedrijven passen simulatiesteeds vroeger in de productontwikkelingtoe, om al vroeg verbetering tekunnen aanbrengen, fouten te kunnenvoorkomen en hiermee een concurrentievoordeelte behalen ten opzichtevan firma’s die pas gaan rekenenals het product klaar is, of zelfs al inproductie genomen is.Eindige-elementen-berekeningenkunnen waardevolle informatie gevenover hoe producten zich in de praktijkzullen gaan gedragen. Door het uitvoerenvan berekeningen, kan de ontwikkeltijdwezenlijk verkort worden,kan het ontwerp geoptimaliseerd wordenen het aantal prototypes teruggebrachtworden en daarmee tijd engeld worden bespaard.Realistische simulatieIn de maakindustrie neemt het vertrouwenin digitale simulaties en de economischevoordelen van het gebruik ervan,nog altijd toe. Dit heeft enerzijdste maken met zowel de geboekte vooruitgangop het gebied van de simulatie-algoritmen,maar zeker ook mogelijkheidom met steeds grotere simulatiemodellente kunnen rekenen, als gevolgvan de steeds goedkoper wordendehardware.De rekenmodellen worden hiermeeook steeds nauwkeuriger, waardoor‘realistische simulatie’ het nieuwesleutelwoord aan het worden is.Marktonderzoek voorspelt dat simulatiesin de toekomst, binnen firma’sveel intensiever gebruikt zullen gaanworden en door meer mensen zullengeraadpleegd dan alleen de productontwikkelaarszelf. Ook afdelingen zoalsInkoop of Marketing/Sales zullensimulatiemodellen kunnen gaan gebruiken,om zelf gefundeerde beslissingente kunnen nemen ten behoevevan keuze van toeleveranciers of voorhet snel maken van offertes voor klanten.Het succes van het gebruik van simulatieshangt in wezen af van vier aspecten:van de competentie van degenendie simulaties gebruiken, van kwaliteitvan de tools zelf en van vroegtijdigeintegratie van berekeningen in hetproductontwikkelingsproces. Als laatsteaspect speelt het efficiënte gebruiken beheer van simulatiegegevens, eencruciale rol. De keerzijde van het succesvan simulaties is de groeiende hoeveelheiddata, waarvan het beheer problemenschept voor veel bedrijven.Helaas wordt het belang van dit aspectniet voldoende erkend.CADMagazine Juni 2010-424

Een crashtest virtueel uitvoeren kan snelen met veel varianten, dat geeft deontwerper veel bruikbare data.Meer simulatiedataDe meest gangbare PLM/PDM-systemenkunnen het beheer van CAD-bestandenen BOM-informatie goed aan,maar zijn voor het beheer van infor -matie rondom digitale simulatie nietvoldoende toegerust. Daarom heeftSimulia besloten hiertoe het platformonafhankelijkeproduct ‘SLM’ teontwikkelen, dat voor de gebruikersvan eindige-elementen-software enandere simulatietools een uitgebreideen ook veilige omgeving biedt vooropslag en hergebruik van simulatiegegevens.Samenvatting mogelijkhedenGegevensbeheer op basis van PLMmet opslag van alle gegevens in éénsysteem, integratie van simulatiedatamet CAD en ‘Test’, beheer van de resultatenvan uitgevoerde berekeningenen integratie van SLM met bestaandePLM-/PDM-/SPDM-syste -men. Een consistent beheer van gegevensrondom simulatie met projektinformatieen specificaties, simulatiemodellenen ‘meshes’, ‘loadcases’,‘inputdecks’, ‘runs met parameters’,‘outputdecks’, raporten en bibliotheken.Verder een transparante aansturingvan de CAE-processen: CAEtoolsworden vanuit SLM gestart,aanlevering van input-gegevens benodigddoor de CAE-tools, versiebeheervoor CAE-tools en simulatiedata ende mogelijkheid tot toegang voor externen(klant, toeleverancier, freelancers).Vier hoekstenen van SLMSamenwerkingDe samenwerking tussen de verschillendeafdelingen in firma’s en in productontwikkelingonderling wordtsteeds belangrijker. Het is noodzakelijkdat verschillende disciplines zoalsmechanische, thermische of elektromagnetischeberekeningen, toeganghebben tot het digitale simulatiemodel.De 3D-visualisatie van de gegevensin SLM, biedt een eenvoudigeen intuïtieve manier voor alle disciplinesom gegevens te vinden en de resultatente interpreteren.Simulatie databeheerVaak blijven de berekeningsresultatenopgeslagen op de lokale harddisks,zonder mogelijkheid voor anderenom deze informatie in te zien. Beter ishet om deze informatie op een centraleplek op te slaan, en tools ter beschikkingte stellen voor anderen omdeze informatie te vinden.CAE-proces automatisering enintegratieSLM biedt een leverancier onafhankelijkplatform voor integratie enautomatisering van CAE-tools, waardoorniet alleen tijd bespaard wordt,maar ook ‘DOE’, design-optimisationen DFSS en Six-Sigma processenkunnen worden uitgevoerd. CAE-processenkunnen worden geperfectioneerden opgeslagen voor hergebruikop een later tijdstip, eventueel dooranderen in de firma of door externen.Decision supportAls eenmaal de berekeningen zijn uitgevoerd,zal SLM de resultaten in hetPLM-systeem opnemen. Vanaf datmoment zijn deze gegevens toegankelijkvoor degenen die daartoe derechten hebben. SLM biedt hiermeede mogelijkheid een ook tools voorniet-eindige-elementen-rekenaars omsimulatiedata in te zien, te interpreterenen deze informatie voor hun eigentaken te gebruiken.Voor vragen Theo.Verbruggen@3ds.comen meer informatie is te vinden opwww.simulia.com.COLUMNZoals in het dier?Laatst belde ik met het Benelux-kantoorvan een bekend softwarehuis, de naamzal ik maar niet noemen want ze zullenzich rot schamen als ze dit lezen. Nawat vragen van een bandje en intoetsenvan ‘1’ en ‘2’ kwam ik uiteindelijk bijeen telefoniste. Ik vertelde haar denaam van de persoon die ik wilde sprekenen zij vroeg natuurlijk waar hetover ging, dus ik vertel dat het om eenspecifieke CAD-software gaat. Haarvraag: “Schrijf ik dat net zo als in hetdier?” deed me bijna van mijn stoelvallen.Dat grapje is al meer dan twintig jaaroud, dus zeer belegen en misschien ouderdan zijzelf is. Maar de vraag wasserieus! En dan werkt ze bij een bedrijfmet naam in de CAD-branche, je magtoch verwachten van iemand die daarhaar brood verdient dat ze weet hoe ze‘CAD’ schrijft als ze het dagelijks tientallenkeren uitspreekt en hoort.Natuurlijk kan het haar eerste werkdagzijn geweest ok, dat geef ik toe.Een paar dagen later belt een collegavan me naar hetzelfde bedrijf, krijgt nawat getoets de telefoniste. En mijn colleganoemt ook het woord ‘CAD’ enkrijgt opnieuw de vraag: “Schrijf ik datnet zo als in het dier?”. Hoe is dat numogelijk?Dat ik in mijn sociale leven wel eens uitmoet leggen wat ‘CAD’ is, vind ik normaal.Maar niet bij de telefoniste vaneen bedrijf dat zijn sporen heeft verdiendin juist die software.Jan de FlintCADMagazine Juni 2010-425

PLATFORMFrisse wind bij AutodeskTerug naar groeiRuud Goulooze is onlangs van start gegaanals Country Manager van de Benelux voorAutodesk. Zijn plannen, zijn visie opde toekomst en de markt, CAD-Magazinesprak met hem daarover in Barendrecht.Door Job van HaaftenAls Country Manager is Ruud Goulooze eindverantwoordelijkevoor de resultaten van Autodesk in deBenelux, sales en marketing. Daar vallen de partners onder,resellers en distributeurs en natuurlijk de klanten. Hijis het gezicht naar de markt toe voor alle klanten en relaties.Ruud Goulooze: “Daarbij spellen de distributeurs alsverlengstuk van Autodesk een heel belangrijke rol.” Hijkomt van Novell waar hij diverse landenfuncties enEuropese functies heeft bekleed, telkens niet langer daneen jaar of twee. “Dan blijf je fris.”Goulooze: “Autodesk is natuurlijk een wereldwijde organisatie,met een wereldwijde strategie, die moet hier uitgeroldworden. Wij moeten onze ‘local flavour’ eraan geven,inspelen op wat hier leeft: ‘Think globaly, act localy’ofwel ‘wereldwijd denken, lokaal doen’. Wat ik nu zie inde Benelux-organisatie is dat er behoefte is aan duidelijkheid,‘wie doet wat, en hoe doen we het’. Behoefte aanduidelijkheid over hoe we communiceren, en er is behoefteaan lokale tactieken. Daar komen we pas mee naarbuiten als we het intern besproken en afgerond hebben.”Een eerste stap daarvoor is gezet met een bijeenkomstwaar alle partners bij aanwezig waren, een kennismakingtussen Goulooze en de partners. “Liever straks duidelijkdan nu iets roepen wat straks teruggenomen moet wordenof bijgesteld. Mijn inzet is duidelijkheid naast klant- enpartnertevredenheid.”“Het businessmodel van Autodesk staat vast, een modelmet distributeurs en resellers, dat is ingegeven door deschaalgrootte van het bedrijf. We vermenigvuldigen onzeAutodesk is natuurlijk een wereldwijde organisatie,met een wereldwijde strategie, die moet hieruitgerold worden. Wij moeten onze ‘local flavour’eraan geven, inspelen op wat hier leeft.kracht van Autodesk Benelux met deze partners. De resellers,in samenwerking met de distributeurs, organiserenveel klantenevenementen en gaan naar beurzen. Daar volgen‘leads’ uit, die vanuit de resellers het systeem ingaan.Die ‘leads’ zijn bijvoorbeeld klanten die zich melden omdatze interesse hebben in een product, op een beurs zoalsonlangs de Bouw & ICT. Of klanten die een testversiedownloaden en dus geïnteresseerd zijn. Ook wordenklanten die oudere versies gebruiken nagebeld om te kijkenof ze willen upgraden. We proberen klanten te interesserenin een ‘Subscription, daar bindt je ze meer meeen je brengt hun investering op een hoger niveau met deupgrades, ondersteuning en meer wat daaraan is verbonden.”OplossingsgerichtHet streven van Goulooze is ‘van productgericht naar oplossingsgericht’.Goulooze: “Dat betekent dat je een stapverder denkt zoals met de ‘Subscriptions’, niet eenmaligeen product verkopen maar een investering met implementatie,ondersteuning, opleiding en adviseren op busi-CADMagazine Juni 2010-426

nessprocessen. Het gaat immers nietalleen om de features van de software.Dat hoeft niet alleen vanuitAutodesk, maar juist onze partnersspelen daar een belangrijke rol bij.Zij zijn daar ook al heel goed meebezig. Toen ik kennis met ze maaktena mijn start per 1 maart, was ik plezierigverrast over de kwaliteit vanonze partners, er is veel ervaring inhuis en ze hebben een heel grote inzet.Aan ons is het om te zorgen datde kennis beschikbaar is. Wij zorgenervoor dat er zoveel mogelijk trainingenbeschikbaar zijn, ook juist voorde klanten, en online zodat ze vanafelke plaats en op elk moment beschikbaarzijn.”Terug naar groeiVoor Autodesk bestaat de markt uitverschillende kolommen zoals bouw,civiel, werktuigbouw en media & entertainment.De economische crisisheeft op elk van deze een ander effect zeker ook wat tijdstipen duur betreft. Goulooze: “Het loopt heel goed heteerste kwartaal van dit jaar. Het thema voor ons is ‘Backto Growth’. Vanuit Autodesk zijn we er bijna van overtuigddat we het diepste punt gehad hebben, de trend isopwaarts. De klanten willen weer investeren en moetendat ook. In tijden van crisis toch investeren, betekent datje beter voorbereid bent op de tijd na de crisis. Veel klantenzitten nu wat krapper in hun jas, maar blijven zich opde toekomst richten. Innovatie maakt ze sterk, beter toegerustvoor de concurrentie van straks.”“In algemene zin is de strategie gericht op groei. Daarbijhebben we een aantal speerpunten. Eén daarvan is eengrote focus op de grote bedrijven, een zorgvuldig geselecteerdedoelgroep van marktleiders. We benaderen dieen proberen die te interesseren, dit soort klanten vereisteen direct contact met de ‘vendors’. Marktleiders hebbenvaak een voorbeeldfunctie en zij leggen vaak eisen opaan afnemers en leveranciers waardoor je niet alleen hetbedrijf zelf bereikt. Ook willen we een grotere ‘attach rate’bij onze klanten, van product naar ‘Subscription’.Daar zijn we hier in de Benelux al heel goed mee op weg,maar het kan nog groeien.Verder is met ingang van dit jaar het partnerprogrammaversoepeld, met meer ‘benefits’ voor de partners. Het iswat flexibeler zodat het makkelijker wordt om deAutodesk-producten te kunnen verkopen. Bijvoorbeeldde productautorisaties zijn versimpeld. Ook komen erverbeteringen in het programma zodat partners makkelijkereen bronzen, zilveren of gouden status krijgen, waarvoorze aan specifieke eisen moeten voldoen wat betreftondersteuning en kennis.”Clean TechOnlangs is er een wereldwijde aankondiging geweest vanhet ‘Clean Tech Partner Program’ een belangrijk initiatiefom de vraag naar duurzaamheid te ondersteunen. In hetDat betekent dat je een stap verder denkt, niet eenmalig een product verkopen maar een investeringmet implementatie, ondersteuning, opleiding en adviseren op businessprocessen.kader van dit programma biedt Autodesk nu Europese bedrijvendie zich bezighouden met schone technologieënde mogelijkheid een aantal ernstige milieuproblemen aante pakken. Autodesk stelt namelijk Digital Prototypingsoftwareter beschikking, waarmee bedrijven snel de nodigemilieuvriendelijke innovaties kunnen doorvoeren,zonder fysieke prototypes te hoeven maken en te testen.In Noord-Amerika hebben al meer dan honderd bedrijvengebruik gemaakt van de gratis software om een bijdrageaan duurzaamheid te leveren.Ook intern wordt er door de vijftien werknemers vanAutodesk Benelux zelf aan duurzaamheid gewerkt zoalshergebruik van papier.VerschillenGrote Amerikaanse bedrijven zijn vaak log en wordenook zo gezien door hun klanten. Er is niet altijd voldoendeaandacht voor de verschillen tussen de Amerikaanseen de Europese of lokale markt. Goulooze: “We moetener meer aan doen om ons in de Benelux te positioneren,rekening houden met de lokale wensen en behoeftes.Daar gaat zeker verandering in komen. Wij moeten ervoorzorgen dat we beter zichtbaar zijn voor de markt,daar hebben we een hele goede start aan gegeven op onzepartnerbijeenkomst. We kunnen daar best wat sturing aangeven, zodat daar intern meer inzet voor is. Binnen de interneorganisatie komen we daar ook op terug, je kuntdingen lokaal maken, niet alleen vertalen maar ook gebruikmaken van de eigen succesverhalen, want die zijner zeker voldoende. Er moet aandacht zijn voor die verschillen.”Goulooze besluit met: “Ik heb er erg veel zin in, en zalmet veel laten zien in het veld zoals bij gebruikersdagenvan resellers.”www.autodesk.nlCADMagazine Juni 2010-427

Nemetschek Scia, uw partner bij uitstek!Nemetschek SciaScia EngineerRound-TripEngineeringAllplan Engineering?optimaalbedrijfsprocessen?Hoezijn uwAllplan EngineeringRound-TripEngineeringScia EngineerScia EngineerRound-Trip EngineeringAllplan Engineering en Scia EngineerNeem voor een vrijblijvend gesprek contact met ons op.www.scia-online.com

BOUW & CIVIELRevit Structure en ArchitectureAdviseren bij renovatiesDoor de redactieCAE Nederland BV maakt gebruik van Autodesk Revit Structure voor constructief ontwerp enAutodesk Revit Architecture voor het bouwkundig ontwerp als de basis voor BIM. Ron Rijsdijken Chris Stijn vertellen over de renovatie van het Dolfinarium in Harderwijk.Het 3D-model van het Dolfinarium kan in detoekomst ook gebruikt worden voor hetontwikkelen van nieuwe shows.Ron Rijsdijk, hoofd tekenkamer, en Chris Stijn, constructeur,herkende direct de uitdaging dat BIM als ontwerpplatformmet zich meebrengt: standaardisering in de naamgevingvan elementen en werkwijze. Na een uitgebreid vergelijktussen verschillende tools, is er uiteindelijk gekozenvoor de 3B Werkmethodiek van ICN Solutions voor hetRevit-productenpallet. Tijdens de testfase was al snel duidelijkdat werken volgens de 3B Werkmethodiek zorgt vooreen versnelde ROI, gereduceerde faalkosten en versneldedoorlooptijd doordat iedereen werkt volgens een consistenteen consequente werkmethode.Zo zegt Rijsdijk: “Waar eerst één fulltimer zich bezighieldmet het beheren en uitbouwen van de ontwerpbibliotheek,besparen we deze nu uit door het implementeren van de 3BWerkmethodiek. Tevens is ICN Solutions een kennispartnerdie CAE ondersteunt bij implementatie, training en specifiekevraagstukken.”RenovatieDe renovatiemarkt is een van de snelst groeiende marktenen biedt ontwerpers in tijden van vertraagde nieuwbouwprojectennieuwe kansen. Zo is CAE Nederland een omvangrijkproject gestart met het Dolfinarium Harderwijk,waar ze bestaande gebouwen digitaliseren om de knelpuntenin een 3D-model te analyseren, alvorens te starten metrenovatie en onderhoud.Rijsdijk: “Het renovatietraject van het Koepelgebouw is éénvan de eerste stappen in de ‘masterplanning 2012 - 2025’van het Dolfinarium. De vooronderzoeken die door CAENederland worden uitgevoerd zijn op te delen in disciplineste weten: bouwkundig, constructief en installaties. De teamsamenstellingzorgt ervoor dat alle disciplines door CAEuitgevoerd kunnen worden, en door het werken volgens de3B Werkmethodiek kunnen de gegevens binnen deze disciplinesprobleemloos uitgewisseld worden.”‘Screening’ en adviesCAE is binnen alle disciplines verantwoordelijk voor eenvolledige ‘screening’ van de bestaande situatie. Als ook specifiekadvies voor de verschillende disciplines. Bouw -kundig: advies over thermische isolatie van het gebouw; bereikbaarheidvan de binnenzijde van de koepel voor onderhouden attributen zoals licht en geluid voor de shows. Voorconstructie: advies over betonreparaties, coatings en aangetasteverbindingen; en constructie voor de bereikbaarheidvan de binnenzijde van de koepel. Advies betreft installatiesmet name de update van de bestaande installaties.Gefundeerde keuzesHet digitaliseren van een bestaand gebouw tot een 3D BIMmodel,zorgt ervoor dat Dolfinarium Harderwijk in de toekomstalle ontwerpinformatie direct tot zijn beschikkingheeft, waardoor beter gefundeerde keuzes gemaakt kunnenworden in het renovatietraject. ook kunnen de werkzaamhedennu goed op elkaar afgestemd worden, de gebreken wordeninzichtelijk en de voorstellen kunnen onderbouwd worden.Roy Steenbakkers, marketing manager van ICN Solutions:“Het digitaliseren van het Dolfinarium zorgt tevens voor demogelijkheid van ‘Facility Management’ voor efficiënterbeheer van de gebouwen.” Ook kan het model in de toekomstgebruikt worden voor het ontwikkelen van nieuweshows.www.icn-solutions.nlwww.caenederland.nlCADMagazine Juni 2010-429

PLATFORMVier CAD-gebruikers van het eerste uurCAD toen en nuDoor Job van HaaftenTwintig jaar CAD-Magazine is een goede gelegenheid om een paar gebruikers van het eersteuur te vragen naar hun ervaringen toen en hun visie op de toekomst. We kozen hiervoorJan de Geus van de Cadac Group, Martin Pierik van NPQ CAD Solutions,Arie van Kranenburg van Arkey Systems en Siem Eikelenboom van Ideoma.Jan de GeusWat is je huidige functie en relatiemet CAD?Mijn huidige functie is Senior AccountManager AEC bij de Cadac Group. Indie functie onderhoud ik de contactenmet bestaande gebruikers en initieer iknieuwe contacten. Onderwerp daarbijis veelal de overgang van traditioneletekenprocessen naar het gebruik vanBuilding Information Modelling.Deskundige advisering speelt hierbijeen belangrijke rol.Hoe en wanneer ben je in contact gekomenmet CAD en hoe verging hetde eerste jaren daarna met de ontwikkelingen?In 1984 ben ik voor het eerst in aanrakinggekomen met CAD direct na mijnafstuderen op de TU Eindhoven.Daarna heb ik een aanvullende studieComputer Aided Building Design gevolgdaan de University of Strathclyde,Glasgow, waar ik nogmaals ben afgestudeerdmet CAD in de bouw als onderwerp.Dat was toen een enorm innoverendestudierichting, die elders inde wereld nog niet beschikbaar was.Tijdens deze studie werden er al metprimitieve middelen gebouwmodellenopgebouwd om die visueel en quaenergieprestatie te beoordelen. Dit allesop de centrale zware main-frames vande universiteit waaraan enkele grafischeterminals waren verbonden.In de praktijk echter vond in de tweedehelft van de jaren ‘80 de introductievan de pc met tekenpakketten alsCadvance en AutoCAD plaats, waarbijhet traditionele tekenproces van de tekentafelovergebracht werd naar de pczonder in essentie daaraan iets veranderen.Toch was dit voor de meeste gebruikersal een enorme overgang.Wat is een opvallend verschil tussenwat toen nieuw was of juist nog nietkon, waar we nu vreemd tegen aanzouden kijken?Toen was het werken op een pc (meteen beperkt beeldscherm) al volledignieuw: aan het medium en aan het regelenen vertrouwd raken met de pczelf, tekenmethodieken, afsprakenstelsels,2D-grafische bibliotheken, hadmen de handen vol, waarbij menig tekenaareen hoge drempel over moest.3D was nauwelijks mogelijk, en grootnieuws als er weer een modelleerfunctiein een nieuwe release zat. 3D wasom te hebben, niet om te gebruiken.Wat is naar jouw idee de belangrijkste/eenhele belangrijke ontwikkelinggeweest in de laatste twintig jaar?Dat is voor bouwkundig CAD absoluutde overgang naar Gebouw -informatie mo dellen, waarin de opbouwvan een gebouw met bouwkundigeelementen en hun relaties vastgelegdkunnen worden, zoals bijvoorbeeldin Autodesk Revit mogelijk is.Dat is iets anders dan 3D-graphics.Het gewoon in een traditionele 2Dviewkunnen wijzigen van het eigenlijkemodel, heeft enorm bijgedragen totde acceptatie van BIM. Er is geenscheiding meer tussen 2D, 3D, en alfanumeriekeinformatie: dit zijn slechts‘kijkwijzes’ en manipuleerinterfacesop het model.Daarnaast is de mogelijkheid om relatiestussen de bouwdelen vast te leggeneen zeer belangrijke ontwikkeling:wand opschuiven, aansluitende wandenen opliggende vloeren gaan mee,dakhelling/vorm wijzigen: wandengaan mee. Het proces van wijzigenvan een ontwerpen en het gecoördineerdhouden van gebouw en de tekeningenen de staten, maakt hierdooreen enorme stap voorwaarts: immerszowel het gebouw als de afbeeldingenreageren op wijzigingen, die weer inelke afbeelding gemaakt kunnen worden.Ook verbetert BIM de coördinatie tussende verschillende disciplines sterk:op allerlei manieren zullen de afzonderlijkeeilandjes stap voor stap verbondenworden door slimme bruggen,CADMagazine Juni 2010-430

of zelfs hier en daar samen ingepolderdworden tot een geheel, waarbijhet geheel meer is dan de som van deeilandjes!Hoe zie je de toekomst voor CAD,welke ontwikkelingen en trends verwachtje?Op basis van BIM zullen veel zaken(verder) mogelijk en doorontwikkeldworden zoals: koppeling met kosten enbestekken; toepassing gebouwmodel inbouwvoorbereiding 4D (tijd); en beterekoppelingen/ integratie met applicatiesvoor analyse van sterkte en energieprestatie.Ook zal het proces van overleg tussende vele verschillende deelnemers aaneen bouw(voorbereidings)proces gaanveranderen, en zullen er nieuwe vormenvan samenwerking ontstaan (eerderin de tijd, gezamenlijke bouwmodellen,gelinkte modellen, gedeeldemodellen et cetera). Dit zal betekenendat er nieuwe afsprakenstelstels zullenontstaan voor bijvoorbeeld verrekeningvan werk en afstemming van de disciplines.Martin PierikWat is je huidige functie en relatiemet CAD?Als directeur ben ik verantwoordelijkvoor NPQ CAD Solutions, ontwikkelaaren leverancier van hoogwaardigeteken- en ontwerpsoftware voor elektrotechnischeen werktuigbouwkundigeinstallaties voor de Instal latie -branche en Facilitair Management(voorheen Nordined-Prequest).CADMagazine Juni 2010-4Hoe en wanneer ben je in contact gekomenmet CAD en hoe verging hetde eerste jaren daarna met de ontwikkelingen?Na mijn HTS opleiding Elektro tech -niek, ben ik in 1979 aan de slag gegaanbij de installatietak (ITB) van deVerenigde Bedrijven Bredero inUtrecht, een innovatief bouwbedrijf datgrootschalige integrale projecten realiseerde(zoals Hoog Catharijne enUMC Utrecht/AZU). Toentertijd waser binnen Bredero al een onderzoek gestartnaar een CAD-programma vooralle disciplines; zowel voor Con struc -tie, Architectuur als Instal latietechniek,en na oplevering voor de Beheerfase.Mij werd gevraagd dit op te startenvoor de installatietak. Het terugdringenvan de faalkosten was destijds al éénvan de belangrijkste redenen om integraalmet CAD aan de slag te gaan. Deonderlinge coördinatie en tijdige afstemmingwas hierbij uiterst belangrijk.Er stond begin jaren 80 al eenCAD-systeem op de bouwplaats vanhet AZU, die direct in verbinding stondmet de centrale computer. In feite warenwij 30 jaar geleden al bezig met degrondbeginselen van BIM . . .Wat is een opvallend verschil tussenwat toen nieuw was of juist nog nietkon, waar we nu vreemd tegen aanzouden kijken?Sinds de opkomst van de pc, middenjaren tachtig, met AutoCAD als standaard,werd het voor veel bedrijven betaalbaarom te starten. Vanaf 1988 zijnwij bij Nordined Nederlandstalige applicatiesgaan ontwikkelen (op basisvan AutoCAD) voor de Installatie -branche en Facility Management. Metdeze applicaties werd eenduidiger gewerkten de productiviteit was ineensvele malen hoger. De CAD-tekenaarskregen tevens veel meer plezier in hunwerk.Wat is naar jouw idee de belangrijkste/eenhele belangrijke ontwikkelinggeweest in de laatste twintig jaar?De tekenplanken zijn vervangen doorCAD-systemen, de afgelopen twintigjaar heeft in het teken gestaan van tekenplankautomatisering(ComputerAided Drafting). Er is in feite weinigveranderd in die twintig jaar. Een ieder31Het procesvan idee tot werkelijkheid®door ICCSbvVoorontwerpPersoons- entijdregistratie8 71763 5704873D Rekenprogramma’sSTAAD.ProConSteel 3DConSteel JointsURENVoorcalculatieNacalculatieStruWalkerStruWalker3D teken programmaStruCadproductielijstenproductie tekeningenmachinesturingmontage tekeningenStruWalkerProductie managmentprogrammaStruM.I.S.StruWalkerFinanciële softwarePlanningVOORTGANGproductielijstenbestellijstenlengte-/opp. optimalisatiewerkinstructievrachtlijstenCOMMUNICATIEoverzicht en inzichtwww.iccs.nl

CINEMA 4DARCHITECTURE EDITIONstarcatcher night © Dennis Brunn - www.building-power.deniets iste hooggegrepenOvertuig met ijzersterke visualisatiesMet CINEMA 4D maak je visualisaties in enkele muisklikken.Dankzij z’n legendarische gebruiksgemak ben je meteen productief. Met de hogerendersnelheid en indrukwekkende beeldkwaliteit haal je zelfs de krapste deadline.CINEMA 4D is vlot in te passen in elke workflow,want de software ondersteunt tal van CAD-programma’s.Bovendien bevat de Architecture Edition alleen de tools die je écht nodig hebt.Je betaalt dus geen cent te veel.(actie geldig tot 31/08/2010, vermelde prijs onder voorbehoud en excl. verzending en BTW)WWW.CINEMA4D.BEWWW.CINEMA4D.NL

had zijn eigen (dubbele) bestanden ener werd niet optimaal samengewerkt.Hoe zie je de toekomst voor CAD,welke ontwikkelingen en trendsverwacht je?Wij staan op dit moment voor een echteverandering, van 2D CAD-tekenennaar integraal 3D-modelleren. Mindergeestdodend CAD-tekenwerk, maarcreatief samen ontwerpen aan hetzelfdegebouwmodel. Beter samenwerkenmet alle partners in het bouwproces,samen de faalkosten terugdringen, het‘modewoord’ hierbij is BIM: BuildingInformation Modeling. Kort gezegdeen centrale database voor alle bouwpartnersen de opdrachtgever, waarinalle informatie over het project is opgeslagenen wordt gedeeld.De Installatieadviseurs en installateurszijn van huis uit wellicht wat afwachtend,maar ontkomen niet meer aan‘bimmen’, anders vallen ze buiten deboot. Probleem is echter dat niet allebouwpartners even ver zijn met BIM,maar dat is nog een kwestie van tijd. Deafwachtende houding zal moeten veranderen,ze moeten nu aan de slag ommee te kunnen in integrale projecten.Steeds vaker zien wij dat opdrachtgeverseisen dat een ontwerp in BIMwordt opgezet. Voor het beheer van hetgebouw en de installaties wordt detoegevoegde waarde van BIM steedsduidelijker. Deze ontwikkeling zal dekomende jaren niet meer weg te denkenzijn bij integrale projecten.Arie van KranenburgWat is je huidige functie en relatiemet CAD?Ik ben directeur van Arkey Systems.Naast de technische leiding hou ik mijvoornamelijk bezig met de ontwikkelingvan het bouwkundig CAD-systeemArkey en het BIM-pakket Adomi.Hoe en wanneer ben je in contactgekomen met CAD en hoe verginghet de eerste jaren daarna met deontwikkelingen?Van jongs af aan had ik een grote interessevoor computers. Halverwege dezeventiger jaren groeide mijn belangstellingvoor een nieuw fenomeen, demicrocomputer. In die tijd studeerde ikCiviele Techniek aan de TH (nu TU)Delft, met de bedoeling om de richtingvan de civiele bouwkunde op te gaan.Zo rond 1979 kwam ik op het idee datde computer ingezet zou kunnen wordenals ontwerphulpmiddel. Let wel,de CAD-systemen bestonden nog niet.Ik wilde afstuderen op wat je nu bouwinformaticazou noemen. Ik kreeg tehoren dat ik dan elektrotechniek alsstudierichting had moeten kiezen. Ikben toen student-assistent geworden opde afdeling Bouwkunde. Daar bleekdat toch al meer mensen op dat ideewaren gekomen en dat er zelfs eenterm voor bestond, Computer AidedDesign. Ik maakte kennis met programma’sals GOAL, Bible, Cedar enGable. Allemaal draaiend op mainframesof dure minicomputers.Dat moest volgens mij ook op een microcomputerkunnen en ik ben in 1981met de ontwikkeling van Igovar(Interactief Grafisch Ontwerphulp mid -del Voor Architecten) begonnen. Ditleidde in 1982 tot het oprichten van eeneigen bedrijf. Het CAD-programmaArcos werd ontwikkeld. De echte doorbraakkwam pas in 1985 toen we eenversie maakten voor een echt goedkopecomputer, de Atari ST. Deze versiekreeg de naam Arkey.Wat is een opvallend verschil tussenwat toen nieuw was of juist nog nietkon, waar we nu vreemd tegen aanzouden kijken?Wellicht is het beter om te spreken vaneen opvallende overeenkomst. De bedoelingvan de meeste (academische)systemen was om een ontwerphulp-COLUMNWéér méérén béter!!!Hebt u het al gehoord? Ja vast wel want hetmedia-apparaat van onder andere de teken -applicatie AutoCAD verstaat haar vak erggoed. Autodesk heeft zijn arsenaal aan2011-software alweer geïntroduceerd. Nee,dit jaar maak ik geen vernietigende opmerkingmeer over de keuze van versiebenaming.Nou vooruit dan, eentje. Belachelijk,fantasieloos, nietszeggend en niet getuigendvan respect voor de enorme inzet die gepleegdis om weer een versie te leverenboordevol veranderingen en verbeteringendie leiden tot verhoging van de productiviteitvan de ontwerpers.Hoe flikken ze dat toch elke keer weer? Bijelke nieuwe editie van ‘s werelds grootste2D- en 3D ontwerpsoftware-leverancierwordt gesteld dat de tekenproductiviteit verderis verhoogd. Of woorden van gelijkestrekking. Soms durven ze zelfs een percentagevan de versnelling of optimalisatie tenoemen. Niet een lullige vijf procent of tienprocent, nee ze hebben zelfs het lef om veertigprocent verkorting van de ontwerptijd teroepen, en de collega-producenten doen dateven goed. Dat ze al jaren over versnellingof optimalisatie van dit proces roepen geeftook weer te denken. Stel dat ze bij elke versiein de afgelopen 10 jaar tien procent versnellingrealiseren, waarom hebben we nudan nog CAD-engineers?Hoe zouden Autodesk en andere producententoch deze prestatie verhogende percentagestoch bepalen? Met AutoCAD kan hetontwerpproces volledig worden gestroomlijndom zo meer te bereiken met mindermiddelen. Persberichten of productsheetsmet dit soort oproerkraaiende mededelingenhoud ik altijd ver uit het zicht van de manager.Soms lukt het me niet en komt hij meteen folder aanzetten. Ik zie hem al aankomenmet een grijns van oor tot oor op zijngezicht. Het kost me altijd enorm veel moeiteom te voorkomen dat dus veertig procentvan de medewerkers de laan uitgestuurdkan worden. Weet Autodesk wel wat ze metdergelijke loze uitspraken veroorzakenbij de CAD-ers?Uw verdediging graagrichten aan de reactie:redactie@cadmag.nling. Willem BarendszCADMagazine Juni 2010-433

middel te zijn. BIM dus. Ik heb in1984 een lezing gehouden over betekenisvolmodelleren. Deze heb ik in 2004herhaald en achteraf verteld dat het verhaal20 jaar oud was. Het was nogsteeds actueel. Opvallend was dat indie tijd (wellicht door de beperkte praktischemogelijkheden) de focus al snelverlegd werd naar tekenen met decomputer. Ook wij hebben dat gedaanen Arkey primair als tekensysteem gepositioneerd.Het belangrijkste nieuwe punt in dietijd was de lagere prijs, waardoor eencomputer ineens binnen het bereik vanhet MKB kwam. Een moeilijk punt uitdie tijd, waar we ons nu geen voorstellingmeer van kunnen maken, waren debeperkte grafische mogelijkheden, zowelwat betreft kleur als resolutie. Een12 inch scherm met alleen zwart-wit eneen resolutie van 640x480 was de standaard.Wat is naar jouw idee de belangrijkste/eenhele belangrijke ontwikkelinggeweest in de laatste twintig jaar?Dat we langzamerhand weer aan hetterugkeren zijn naar de oorspronkelijkedoelstellingen van CAD, namelijk ondersteuningvan het ontwerp- en uitvoeringsproces.In 1982 dacht ik dat diteen kwestie van een enkele jaren zouzijn. De technische ontwikkelingen vande computer in die twintig (dertig) jaarhelpen natuurlijk wel, maar het toegenomendraagvlak is essentiëler.Hoe zie je de toekomst voor CAD,welke ontwikkelingen en trendsverwacht je?Ik verwacht een herhaling van de situatievan het eind van de tachtiger jaren,maar nu op BIM-niveau in plaats vanop tekenniveau. Eerst een hype, gepaardgaand met overspannen verwachtingenen na enkele jaren (ik bennog steeds een optimist) een overgangnaar het effectief inzetten als een normaalstuk gereedschap. Daarnaast natuurlijkde verplichte nieuwe hypes(3D viewing met de ‘nieuwe’ 3Dschermenen de bijbehorende brilletjes?),die lang niet allemaal leiden totpraktisch bruikbare toepassingen. Eengewenste trend zou zijn om nu eensecht werk te maken van betekenisvolleuitwisseling tussen verschillende systemen.Daar is pas echt winst te behalen.Siem EikelenboomWat is je huidige functie en relatiemet CAD?Momenteel ben ik distributeur vanGstarCAD, een Chinese AutoCAD‘look-alike’ op basis van IntelliCAD.Mijn AutoCAD-kennis kan ik daargeweldig in kwijt. Vrijwel alle oudefuncties die voor AutoCAD zijn gemaakt,en dat zijn er tienduizenden,waarvan er velen gratis zijn te down -loaden, doen het ook op GstarCAD enop andere IntelliCAD-uitvoeringen.Het gaat hier om mensen die gewoontechnisch tekenwerk doen en dat zijn ernog heel veel. Die kunnen uitstekenduit de voeten met een B-merk dat hetzelfdedoet.Hoe en wanneer ben je in contactgekomen met CAD en hoe verginghet de eerste jaren daarna met deontwikkelingen?Mijn eerste CAD-ervaring dateert alvan 1980 op de HTS in Haarlem, waarik veel bekijks kreeg toen ik de HPpenplotter spirograaffiguren liet tekenen.Dat programma-idee heb ikmeegenomen naar Haskoning, waar ikhetzelfde deed op een grote A0 flatbedplotter. Ik deed dat om teoefenen in de programmeertaal Fortranop de Harris-mainframe-computer. Bijde HBG werd het CAD-werk serieuzertoen ik met Cadam in aanraking kwam,maar ik ging pas echt los toen ik bijTeser Holland honderd procent vanmijn tijd met AutoCAD 1.5 mochtstoeien. Omdat ook daarin geprogrammeerdkon worden, kwam ik weer metmijn spirograafprogrammaatje op deproppen als eerste oefening, ditmaal inAutoLISP en uitgebreid met een verspringingin 3D, wat schitterende plaatjesopleverde. In die tijd mocht ik bijBallast Nedam de eerste AutoCAD-stationsinstalleren en dat ging daar meteen‘van dik hout zaagt men planken’;omdat er een team van 200 tekenaarsmee aan de slag ging, hebben we uitgebreidaandacht besteed aan het opzettenvan templates met goede afsprakenover naamgeving van bestanden, lagenen blokken en het standaardiseren vande opbouw van de CAD-tekeningen.Iets waar men gek genoeg nu, twintigjaar later, nog steeds mee bezig is.Kennelijk ben je nooit klaar met standaardiseren.Wat is een opvallend verschil tussenwat toen nieuw was of juist nog nietkon, waar we nu vreemd tegen aanzouden kijken?Plug & Play was toen nog niet uitgevonden,dus we waren relatief veel tijdkwijt met hardware. Het vervelendewas dat alles steeds anders werkte. Datis met de komst van Windows enormverbeterd. Toen ging gewone kantoorsoftwareook grafisch werken en demuis werd standaard bij elke pc meegeleverd.Na een flinke tijd van twijfelen weerstand onder gevorderde gebruikershebben we de tablets laten varen.Voor de jonkies: een tablet was een platbord met een pen of loep-met-haar -kruis (ideaal voor nauwkeurig digitaliseren)waarmee absolute posities kondenworden aangeklikt. Die moest jeeerst kalibreren, zodat de computerwist welke coördinaten correspondeerdenmet de hoekpunten van het tablet.Op het tablet kon je een knoppenmenuplakken dat je zelf had afgedrukt of het‘tablet overlay’ dat je standaard bijAutoCAD kreeg. Op het scherm stondniet één knoppenbalk, dus het helescherm werd gebruikt om de tekeningweer te geven.Nu kun je dit effect in AutoCAD krijgenmet de toetscombinatie ‘Ctrl’+’0’.Ook stond er in de tijd voor Windowsaltijd een tekstscherm naast het grafischescherm. Het gekke is dat het razendsnelwerkte en nu na twintig jaarde computers niet meer vooruit te brandenzijn. Ik ben er van overtuigd dat 99procent van de software meer kwaaddan goed doet, omdat niemand meergoed snapt hoe het in elkaar zit.Daarom vind ik ontwikkelingen die‘back-to-basic’ gaan zo gek nog niet.Zo maak ik nog vrij veel gebruik vanCADMagazine Juni 2010-434

Een tablet was een plat bord met eenpen of loep-met-haarkruis waarmee absoluteposities konden worden aangeklikt.Die moest je eerst kalibreren, zodatde computer wist welke coördinatencorrespondeerden met de hoekpuntenvan het tablet.het kladblok (Notepad.exe) omdat hetzo basaal is. AutoLISP en HTML zijnook van die basale technieken die meeraandacht verdienen.Wat is naar jouw idee de belangrijkste/eenhele belangrijke ontwikkelinggeweest in de laatste twintig jaar?Het objectgeoriënteerd programmerenvia bijvijvoorbeeld de ActiveX-techniek.Daardoor konden programma’sopeens op een universele manier metelkaar praten via een objectmodel metobjecten, eigenschappen, methoden engebeurtenissen. In mijn praktijk heeftdat een enorme impuls gegeven aan hetidee van databasegestuurd tekenen.Daarbij reduceren we het CAD-systeemtot een grafisch hulpje, wat ze bijAutodesk nooit leuk gevonden hebben.Die willen het liefst dat je mooie applicatiesbouwt en je daarbij met handenen voeten bindt aan AutoCAD. Wijhebben daarentegen voor Access gekozenals ontwikkelplatform en het is nogsteeds ongeëvenaard. Jammer alleendat Microsoft geen concurrenten heeftop dit gebied, want ze doen bewust nietcreatief op het gebied van de ‘performance’,wat een zwak punt is van MSAccess. Access wordt op dit punt nietverbeterd omdat ze je naar SQL Serverwillen hebben. Een typisch voorbeeldvan een bijna totaal stilstaande ontwikkelingbij gebrek aan concurrentie.Hoe zie je de toekomst voor CAD,welke ontwikkelingen en trendsverwacht je?Ik verwacht vooral vanuit China eensterke opkomst van de goedkope ‘lookalikes’,zoals GstarCAD en KingsoftOffice (‘look-alike’ van MS Office). Inde contacten die ik sinds 2006 metChinese softwarebedrijven heb, ervaarik een enorme gedrevenheid en zelfvertrouwen.Ze kunnen daar alles en hebbennergens zoveel kennis van watmag en wat niet mag op het gebied vannamaak. Daarom lijkt GstarCAD veelmeer op AutoCAD dan BricsCAD. Dieperiode van namaak gaat straks voorbijen dan nemen ze het voortouw. Datduurt overigens nog wel een jaar of vijfà tien, denk ik.Verder zie ik binnen CAD, tenminste,als je het definieert als computer ondersteundontwerpen, een verschuivingvan ‘lijntjes trekken en mooie plaatjesmaken’ naar ‘database vullen’. Steedsmeer bedrijven zien dat de grote winstin het ontwerpproces is te behalen alsje erin slaagt alles vast te leggen in objectenmet eigenschappen en intelligentgedrag en de onderlinge relaties tussende objecten.Er wordt steeds meer druk op de ketelgezet en dat is hard nodig, want het isniet iets wat je even snel kunt doen.Probeer maar eens een heipaal te definiëren,om maar eens onderaan te beginnen.O nee, de geotechnoloog voeltzich nu gepasseerd, want ook grond lagenkun je 3D modelleren in objecten.Dit geeft precies het probleem aan:elke specialist moet aan de bak metzijn objectmodellen en in elkaars werkzijn ze nauwelijks geïnteresseerd. Eenarchitect wil een gebouw hebben en deheipaal is voor hem of haar volstrektbuiten beeld. Toch heeft het ding eenbelangrijke functie en hoort hij in hetgebouwmodel thuis. In mijn optiekgaat dit echter voor het gebouwmodelalleen om de ID van de paal want hij isinderdaad volstrekt onbelangrijk, totdater een probleem optreedt. Dan moet jevia de ID kunnen achterhalen wat dedetails van de heipaal zijn en wie datding heeft doorgerekend. Het gebouwmodelvertelt je dan waar die gegevensprecies zitten en contracten bepalen ofje er zelf bij kan of daar een andere partijvoor nodig hebt. Ook op dat gebiedis nog veel werk te verzetten, dus voorlopigzitten we nog wel even met losselijntjes, net als twintig jaar geleden.www.ideoma.nlwww.arkey.nlwww.npqcad.comwww.cadac.comOok Oranjewoud kiest voor NGdW van NedGraphicsNedGraphics. Voor complete en modulaire CAD/GIS systemen.GEOCAD, IGOS, NedBrowser, NedGeomagazijn,NedInwinning, NedPlan, NGdW, NedView,TopoCAD, NedInfra, NedGeoservicesNedGraphics BVT + 31 (0) 347 32 96 00cadgis.info@nedgraphics.nlwww.nedgraphics.nlCADMagazine Juni 2010-435

DWA koos CitrixVirtueel teamwork opmeerdere locatiesDoor de redactieHARDWAREDWA is een installatie- en energieadviesbureau dat onder meer gebouwinstallaties voorkoeling, verwarming en isolatie ontwerpt. De ruim 100 medewerkers begeleiden projecten ophet gebied van milieubewust- zijn, duurzaam bouwen en energiezuinigheid. Het hoofdkantoorvan DWA ligt in Bodegraven. Een belangrijke uitdaging voor DWA was het samenwerkentussen medewerkers vanaf verschillende locaties mogelijk maken.DWA is een installatie- en energieadviesbureauwaar de ruim 100 medewerkers projectenbegeleiden op het gebied van milieubewust- zijn,duurzaam bouwen en energiezuinigheid.DWA koos jaren geleden voor CitrixXenApp, onder meer om de toepassing,gebruikt voor de urenregistratie,vanuit het hoofdkantoor in Bode gra venaan te bieden aan de medewerkers inRijssen. Alle overige toepassingendraaiden lokaal op PC’s. Na uitbreidingmet een nieuwe vestiging, werd hethandmatig bijhouden van de vele lokaletoepassingen op de PC’s te tijdrovend.De XenApp-omgeving werd tezwaar belast en moest worden vervangenof opgewaardeerd.Christian Houmes, systeem- en netwerkbeheerderbij DWA: “De directiewas op zoek naar een manier om eennieuwe visie te realiseren: vestigingenmoesten als geïntegreerde werklocatiesfunctioneren en medewerkers zoudenin staat moeten zijn in locatieonafhankelijkeprojectteamste werken, ongeacht de locatie.Dit brengt DWA geografisch dichter bijde klanten en geeft medewerkers meerflexibiliteit om in een andere stad tewerken. Werving van technisch personeelwordt eenvoudiger omdat medewerkerszowel in het Oosten als hetWesten van het land kunnen werken.”“We zochten een centrale oplossing omdeze locatieonafhankelijke visie te realiserenen medewerkers in projectteamsover meerdere locaties te latenwerken. De nieuwe omgeving moestvoldoende schaalbaar zijn om in detoekomst extra werklocaties toe te kunnenvoegen en bovendien de complexiteiten de beheerlast voor onze kleineIT-staf verlagen. Er waren twee aandachtspuntendie een uitdaging vormden.De eerste was het centraliserenvan de grafisch-intensieve AutoCADtoepassingzodat deze voldoende presteerdeover de WAN-verbinding. Detweede uitdaging was het centraliserenvan de bestektoepassing StabiCAD -gebruikt voor de registratie van tekeningen,calculaties en dergelijke - entoegang hiertoe te bieden vanaf meerderelocaties.”Invoeren Citrix-virtualisatieDWA heeft het probleem voorgelegdaan de CITC Groep, een Citrix GoldCitrix Solution Provider, en besloot eenassessment van de bestaande IT- infrastructuurte laten uitvoeren. Het resultaatwas een technisch ontwerp vaneen geheel nieuw netwerk onderverdeeldin logische gevirtualiseerde componenten.De organisatie besloot volledignaar Citrix XenApp over te gaanvoor het gecentraliseerd en gevirtualiseerdaanbieden van alle toepassingen.Voor AutoCAD en Stabi CAD is eenzestal fysieke PC’s in het datacenterCADMagazine Juni 2010-436

Medewerkers zouden in staatmoeten zijn in locatieonafhankelijkeproject- teams te werken.geïnstalleerd. Citrix XenDesktop zorgtervoor dat deze PC’s aan een tientalontwerpers op de werklocaties wordenaangeboden. Met een golden imageworden de workloads van de centraleXenDesk top PC´s steeds opnieuw samengestelden met de functie ‘applicatiestreaming’ van XenApp voorzienvan de noodzakelijke toepassingen.Alle servers - inclusief de XenApp-serversen de XenDesktop delivery controllers- zijn gevirtualiseerd en draaienals host op Citrix XenServer. De geheleinfrastructuur bestaat op deze wijze uitslechts drie fysieke Dell PowerEdgeservers en een Dell SAN.Lokale teams werken samenDWA had geen noodzaak voor eenTCO-analyse. “Centraliseren van zoweltoepassingen als data was een absolutenoodzaak, want de situatie wasonwerkbaar geworden. Het versiebeheervan decentraal opgeslagen, en tebewerken, AutoCAD-tekeningen wasondoenlijk. Het kwam regelmatig voordat medewerkers in elkaars CAD-tekeningenwerkten, met als gevolg dat erwijzigingen verloren raakten gedurendedie sessies”, vervolgt Houmes. “MetCitrix XenDesktop bedienen onze ontwerpersvanuit alle werklocaties de gecentraliseerdePC’s met de 3D-toepassingAutoCAD. Zelfs StabiCAD functioneertnu feilloos. We hoeven geenbestanden van tientallen Megabytesover de WAN-verbinding te kopiëren,en bedienen de grafische AutoCADomgevingop afstand met prima prestaties.De toepassing is zelfs thuis te gebruikenen versieproblemen van databestandenbehoren tot het verleden.”Images worden met ProvisioningServices, een component van de Citrixoplossing,dynamisch toegekend aande centrale PC’s. Hierdoor biedt DWA‘on-demand’ ofwel een Windows XPdesktop met een gevirtualiseerde en‘gestreamde’ AutoCAD 2005 of eenWindows Vista desktop met een gevirtualiseerdeen ‘gestreamde’ AutoCAD2010 aan. De organisatie kan flexibelinspelen op veranderende bedrijfsbehoeftesmet een enorme efficiëntiewinstals resultaat. “De tijd dat een ontwerpereen collega moest bellen om demeest recente tekening te achterhalen,ligt nu ver achter ons. De werklocatie isniet langer relevant om toch met eenheel projectteam aan grafisch intensievedata en tekeningen te kunnen werken.”Voordelen en toepassingenDeze oplossing maakt locatieonafhankelijkwerken met grafische Auto CADtoepassingmogelijk, het verhoogt deflexibiliteit doordat nieuwe werklocatieseenvoudig toe te voegen zijn.Verder bespaart het op de kosten voorlaptops en de virtualisatie van servertot desktop verlaagt de beheerlast. Detoepassingen die DWA erop laat draaienzijn AutoCAD 2005 en AutoCAD2010 voor 2D- en 3D-CAD, StabiCADV voor (versie)beheer van CAD-tekeningen,Assistant Software Assistant,het boekhoudpak ket PSO met projectenurenregistratie en financiële administratie,Mi cro soft Office Professional,Kubus STABU–applicatie voor bestekverwerkingen Groupwise 7.www.citcgroep.nlCOLUMNClubliefdeAl zolang ik me kan herinneren ben ik een supportervan Feyenoord. Als klein ventje ging ik almet mijn pa en broertje naar het stadion “Waarje zo gezellig zit”. Buiten ballen deden we eerstmet de buurman, Bennie Wijnstekers en later, opde lagere school voetbalden we op het grasveldwaarna we bij ma Beenhakker (ja inderdaad devrouw van de toenmalige Ajax-trainer maar indie tijd de moeder van één van mijn vrienden)een glaasje drinken. Toen we wat ouder warengingen we zelfstandig met de bus naar De Kuip.Het was een leuke tijd. In 1984, ik herinner hetme nog als de dag van gisteren werd Feyenoordvoor de eerste keer in 10 jaar weer landskampioen.Wat een geweldig team hadden we toenmet Joop Hiele, Mario Been, Petur Petersson,Ruud Gullit, Johnny Rep en Peter Houtman zeg…Mijn vrouw wees me deze week erop, na het gemoppervan mij aangehoord te hebben over deberoerde resultaten van mijn cluppie, dat ik beterfan kon worden van een andere club. “Dan hebje minder te schelden en ben je voortaan op zondagwat vrolijker”. Zit iets in, maar ik denk dat iknooit van mijn leven bij een andere club kan horen.Wat ik probeerde uit te leggen maar ze kwammet steekhoudende argumenten. Alleen al het feitdat een speler “tijdelijk” bij een club hoort endaarna vertrekt naar de concurrent is iets omover na te denken. Om over trainers maar tezwijgen…Tussen bovenstaande ervaringen en het werkenmet software zijn parallellen te trekken. Met deeerste software waar je tijdens je studie mee inaanraking komt, blijf je altijd een relatie houden.De software waar je al jaren mee werkt kan weliswaarverouderd zijn maar je blijft geloven dater betere tijden komen. Soms tegen beter wetenin. Medewerkers van bedrijven waar je zakenmee doet verdwijnen naar andere bedrijven maardie volg je natuurlijk niet blindelings.That reminds me… in 1984was toen Johan Cruyff ookniet in Rotterdamse dienst??Rob Roefrob@hoogtij.nlCADMagazine Juni 2010-437

StruWalkerIedereen kan 3D-modellenbekijkenDoor de redactieBOUW & CIVIELICCS bv heeft een vernieuwde versie van hun reeds 20 jarige 3D CAD-viewer dit voorjaargeherintroduceerd. En hier zal ICCS uit Hoofddorp het niet bij laten. Door voorsamenwerking te kiezen en zich aan internationale standaarden te conformeren zoals IFCen CIS/2 kan het de komende ‘BIM-tijdperk’ met goede oplossingen van dienst zijn.Eén van die oplossingen is de StruWalker.Stuwalker is een driedimensionalebouwprojecten viewer programmadie de communicatie tussen architecten,constructeurs en de maakindustriezeer efficiënt kan laten verlopen.Het levert een 3D-visualisatie van hetbouwproject, waarmee interactief dataopgevraagd kan worden, zoals tekeningen,controle maten, materiaalkwaliteiten verzoeken om meer informatiemiddels screenshots die realtimeaan Outlook gekoppeld zijn.Tevens is het mogelijk om meerderemodellen te importeren en achtergrondentoe te voegen.De besluitvorming, de samenwerkingen de werkverdeling in het bouwteamzullen sneller verlopen. Problemenworden eerder gedetecteerd, zijn snellerduidelijk, creëren begrip en wordenhierdoor sneller opgelost. Gere -nom meerde, internationaal werkendeNederlandse ingenieursbureaus makenal jaren gebruik van deze ‘3Dmaquette’voor hun presentatie, coördinatie,voortgangscontrole en ‘onsite’-communicatie,waar ook ter wereld.StruWalker geeft toegang tot deinhoud van de maquette en de statusvan levering door de hele keten entussen de verspreide teams.Deze verspreide teams kunnen ook deverschillende afdelingen binnen de eigenorganisatie zijn. Denk hierbij aandirectie/controler, calculatie, projectmanager,tekenaar, werkvoorbereider,hoofd productie en de bouwploeg.Door StruWalker te koppelen aan het‘Management Information System’kan visueel aan planning en ‘piecetracking’ worden gedaan. Zo kan ervooraf visueel gemaakt worden welkevrachtwagen welk bouwdeel op de sitezal gaan leveren en kan de productievisueel controleren of alle materiaalaanwezig is voor de komende productie-’batch’.Al deze informatie kanook gekoppeld worden aan de tijdsregistratie.Aan het einde van een projectkan het voorgecalculeerde modelgeïmporteerd worden in de ‘as built’-versie en hiermee een visuele meer/minderwerk-controle worden gedaan.Zoals al eerder genoemd zal ICCS bvuit Hoofddorp het hier niet bij latenen zal het in de loop van de komendezomer ook haar andere 3D-productenzoals StruCAD, StruMIS.NET, Staad -Pro, CoP en Consteel in een nieuwjasje op de Nederlandstalige marktuitbrengen. En evenals de StruWalkerdoen ze dit al twintig jaar. Voor wiemeer willen weten over ICCS bv zieonderstaande contactgegevens.Meer informatie over ICCS enStruWalker is te vinden op www.iccs.nl;voor vragen: info@iccs.nl.CADMagazine Juni 2010-438

CourantJapanse boer krijgtrobothulpPag 2.Architectuurgidsop de iPhonePag 2.Pagina 1. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van CAD-MagazineOntwerperbedenktteenmuisLava-uitbarsting in Duitsland9 juni 2010 | 3e jaargang | nummer 4Japanse professorkopieert zichzelfDe Chinese ontwerper Liu Yi heeft een bijzonderemuis bedacht, die men nu eens niet metde handen hoeft de bedienen. Met behulp vande Flip Flop Mouse bedient men de pc namelijkmet de tenen. Niet voor niets is de ‘teenmuis’vernoemd naar een teenslipper. Het design iser duidelijk van afgekeken. De functie echterniet: de nieuwe muis moet mensen met eenarmhandicap in staat stellen om alsnog een pcte bedienen, zonder dat er allerlei dure spraakherkenningssoftwareaan te pas komt. Net alseen teenslipper, heeft de Flip Flop Mouse eenafscheiding tussen de grote teen en de volgendeteen. Onder elk van beide tenen zit een sensorin de muis, die functioneert als linker enrechter muisknop. Men hoeft overigens nietbang te zijn om over de muisdraad te struikelen,want de teenmuis is draadloos. Of en wanneerhet muisje ook echt op de markt komt, isnog niet duidelijk.Een lava-uitbarsting gecreëerd door straatschilder Edgar Mueller in het Duitse Geldern.www.illusion.scene360.comJAPAN - Op de universiteit van Osaka is professorHiroshi Ishiguro al vier jaar bezig om eenhumanoïde dubbelganger van zichzelf te bouwen.De ‘Geminoid’ - op de foto links, naast zijnschepper - is intussen al een bruikbare speelkameraadvoor zijn dochter.De robot lijkt inmiddels zo op zijn schepper, datveel mensen enkele ogenblikken nodig hebbenom de machine als zodanig te onderscheiden.Ishiguro en zijn medewerkers ontwikkelden eenreactief, zacht huidoppervlak dat reageert opbewegingen. Als je de dubbelganger in zijnbeen knijpt, kijkt hij je verontwaardigd aan. DeGeminoid is nog geen volledig zelfstandig tweelingbroervan zijn uitvinder, maar Isghiguro blijftdoorontwikkelen aan de androïde. Een uitgebreidartikel is te lezen in het tijdschrift‘Spectrum’: ‘Hiroshi Ishiguro, the man who madea copy of himself’.De jongste creatie van Ishiguro is een al evenlevensechte dame, die luistert naar de wat minderflatteuze naam Geminoid F.www.spectrum.ieee.org/robotics/humanoids/hiroshi-ishiguro-the-man-who-made-a-copy-ofhimselfEigen verbouwing online ontwerpenAutodesk heeft een gratis online 2D- en 3Dsoftwaregelanceerd voor het ontwerpen vanverbouwingen en interieur van woningen.Autodesk Homestyler is een makkelijk te gebruikenwebservice voor het in 2D en 3D ontwerpenvan interieurs en verbouwingen. Het kan huiseigenarenen professionele ontwerpers helpen bijhet maken van plattegronden van woningen metinhoud zoals interieur, tussenmuren, deuren enmeer. Er is een bibliotheek met producten vanDacor, DuPont, Flor, Kohler, Merillat, Sherwin-Williams en andere grote fabrikanten van ondermeer keukens, badkamers, tapijt, verf en behang.Op Autodesk Labs was de software eerder beschikbaaronder de naam Project Dragonfly, denu beschikbare gratis versie is te vinden op onderstaandewebsite.Eén van de belangrijkste uitdagingen bij een verbouwingof nieuw interieur is het vooraf een goedevoorstelling maken van het eindresultaat. Eenverkeerde keuze van ontwerp, kleur of productkan leiden tot vertraging in de uitvoer van hetproject, kostbare wijzigingen of uiteindelijk ontevvredenheidmet de uitkomst. Met Homestylerkunnen verschillende mogelijkheden en variantenzichtbaar worden gemaakt zodat een beslissinggemaakt kan worden met meer inzicht in degevolgen voor ruimte en sfeer.Voor het gebruik van de online software is geentraining nodig, gebruikers kunnen plattegrondenmaken met ‘drag and drop’-kamers, deuren enmeubels; makkelijk experimenteren met stofferingen hun ideeën in 3D visualiseren met eenenkele muisklik. Vervolgens kunnen de ontwerpenop eenvoudige wijze gedeeld worden metfamilie, vrienden of professionals om feedbackte krijgen.www.homestyler.com

Noteer nu alvast in uw agenda!CMedia BV, uitgever van o.a. CAD-Magazine organiseertWoensdag 24 november 2010, EXPO te HoutenDit unieke ééndaagse evenement speelt in op de trends en ontwikkelingen in de markt.De vakbeurs wordt onderverdeeld in een CAD-, CAM- en GEO-paviljoen.• Gratis toegang• Centraal gelegen in Nederland met een speciale bus van hetstation Houten naar de EXPO.Op kwaliteit en praktijk gerichte lezingen en workshops met thema’sgericht op CAD, CAM en GEO.Voor standmogelijkheden neem contact op met CMedia BV, Ruud Groothuis,Tel.: 0527 619000 of e-mail naar rgroothuis@cmedia.nlwww.cadcamevent.nl

VacatureHet Europees Keramisch Werkcentrum (.ekwc) is een internationalewerkplaats waar kunstenaars, ontwerpers en architecten de artistiekeen technische mogelijkheden van keramiek onderzoeken. Zij wordenbegeleid door de medewerkers van het centrum. Het .ekwc organiseertprojecten en activiteiten zoals tentoonstellingen om deopgedane kennis uit te dragen en nieuwe doelgroepen te bereiken.De komende jaren ligt het accent op CAD/CAM. In oktober 2010opent het .ekwc officieel de nieuwe CAD/CAM werkplaats.Per 1 augustus is het .ekwc op zoek naar een: Begeleider CAD/CAM (12-16 uur p/wk)Plaats van de functieDe functie Begeleider valt onder de directe leiding van de directeur. De dagelijkse aansturing ontvangt de begeleidervan de coördinator CAD/CAM. Met hem vindt er overleg plaats, worden prioriteiten vastgesteld en wordenresultaatgerichte afspraken gemaakt.Basistaken• Begeleiden van deelnemers: gesprekken voeren, praktische aanwijzingen en adviezen geven op keramisch-,en digitaal gebied en op artistiek-inhoudelijke aspecten van het werkplan• Het praktisch uitvoeren van onderzoek: analyseren en documenteren van resultaten van specifieke keramischeprocessen en het terugkoppelen daarvan naar de onderzoeksmedewerker• Volgen en documenteren van relevante vaktechnische ontwikkelingen• Signaleren van verbruik door deelnemers• Geven van relevante veiligheidsvoorlichting betreffende de Arbo-wet i.r.t. de eigen functie• Verantwoordelijk voor het onderhoud van apparatuur en gereedschap i.r.t. de eigen functie• Werken conform de geldende instructies met betrekking tot de ArbowetgevingCAD/CAMOp basis van het zelfstandig functioneren van deelnemers begeleiding en advies aanbieden op het gebied van CAD/CAM• Verantwoordelijk voor de voortgang binnen CAD/CAM en alle ruimtes en materialen en apparatuur die hiermeein verband staanFunctie-eisen• Hbo werk- en denkniveau• Grondige kennis van theorie en praktijk op keramisch technisch gebied in algemeen en CAD/CAM in het bijzonder• Vaardigheid in het overdragen van kennis en vaardigheden• Vaardigheid in het doen van onderzoek (analytisch vermogen)• Ervaring in het samenwerken met beeldende kunstenaars en ontwerpers• In teamverband, maar ook zelfstandig kunnen werken• Goede communicatieve vaardigheden• Beheersing van de Nederlandse en Engelse taal en bij voorkeur van nog een moderne taal• Computervaardigheden (tekstverwerking, spread sheet, rhino)ArbeidsvoorwaardenWerken bij het .ekwc is bijzonder. Als medewerker sta je met je neus bovenop nieuwe artistieke en technischeontwikkelingen in de keramiek. Er is altijd dynamiek en dat is erg inspirerend. Als begeleider kom je terecht in een kleinteam enthousiaste collega’s.De aanstelling is voor een periode van een half jaar met de intentie tot verlenging. Het .ekwc hanteert een eigenrechtspositiereglement.SollicitatieSolliciteren kun je door vóór 30 juni een motivatiebrief en CV te verzenden ter attentie van Ranti Tjan, directeur .ekwc.Wij geven de voorkeur aan een digitale sollicitatie, email: Tjan@ekwc.nl.Voor nadere informatie kun je bellen met Betty Schollaert (tel: 073-6124500).Algemene informatie over de organisatie is te vinden op www.ekwc.nl.

BOUW & CIVIELMeer samenwerking dankzij ArchiCADDe oogkleppen iets wijderDoor Job van HaaftenZo’n drie jaar geleden was de behoefte groot bij ZEEP Architecten (voorheen PoolenArchitekten) om de overstap te maken naar BIM. De keuze voor de software viel daarbij opArchiCAD, Ronald van Aggelen en Paul Bos vertellen graag wat de overstap voor hunbureau betekende.Een heel belangrijk voordeel is decontrole en betere kwaliteit van je eigenwerk, we hebben veel meer grip opbijvoorbeeld kostencalculatie.Bij ZEEP Architecten wilden ze driejaar geleden te weten komen watBIM voor ze kon betekenen en welkesoftware daar het beste bij paste.Ronald van Aggelen, architect enpartner: “We gingen ons oriënteren opandere software, add-ons en een updatevan de software die we toen gebruikte,was alleen meer van hetzelfdeen wij wilde van het lijntjes tekenenaf. We hebben een aantal partijengevraagd een presentatie te geven envonden bij ArchiCAD bijvoorbeelddat er met elementen werd opgebouwd,toen was het besluit snel genomen.Twee jaar geleden zijn de eerstemensen op cursus geweest. Nu tekenenwe al onze projectenArchiCAD. Het laatste project dat wenet hebben afgerond met onze oudesoftware, is het kantoor waar we nunet naartoe zijn verhuisd.”Enorme potentieVan Aggelen: “We willen nu echt nietmeer terug, de potentie van het pakketis enorm, het werkplezier is velemalen hoger geworden. Die potentieis heel belangrijk voor onze ontwikkelingals bureau, maar ook onze samenwerkingmet andere partijen.”Paul Bos, architect en BIM manager:“Ook heel positief is de ondersteuningvan Kubus, zowel directe telefonischbeantwoordde vragen als update-cursussen,op-maat-cursus en meer.Zij maken ook add-ons die bepaaldeproblemen oplossen.”Van Aggelen:Hoe slim is uw BIM?Bouwend Nederland had een wedstrijd “Hoe slim is uw BIM” uitgeschrevenwaarvan tijdens de Bouw & ICT de winnaar bekend werd gemaakt. Voor dezewedstrijd hadden zes bureaus een Bouw Informatie Model ingezonden.De jury onder leiding van prof. Ir. Bauke de Vries koos voor PoolenArchitekten (nu ZEEP Architecten). De jury roemde vooral de manier vansamenwerken met partners, het omgaan met ketenintegratie en het gebruikvan de open standaard IFC voor communicatie tussen partners.CADMagazine Juni 2010-442

“Zij hebben ons ook nodig om vanuit de praktijk feedbackte krijgen op hun product en die door te geven aanGraphisoft, die de informatie gebruikt in de ontwikkeling.”Doorlopende controleVan Aggelen: “Een heel belangrijk voordeel is de controleen betere kwaliteit van je eigen werk, we hebben veelmeer grip op bijvoorbeeld kostencalculatie, dat kunnenwe nu al sturen vanuit het eerste ontwerp. Ook het programmavan eisen is ‘live’ te controleren, het is steedszichtbaar of je ontwerp daarin past.” Bos: “Je werkt meteen virtueel gebouw dat feedback geeft, dat levert internheel veel op doordat er minder nacontrole nodig is.Objecten waar we vragen aan kunnen stellen, materialen,kosten oppervlaktes en nog veel meer. Allemaal informatieop basis van wat je getekend hebt. Belangrijk is welgoed af te spreken wie verantwoordelijk is voor welk deelvan de informatie. Wij gebruiken Solibri om het hele modelte checken, het leest het model op basis van IFC encontroleert bijvoorbeeld op wet- en regelgeving: Klopt devluchtroute? Is het rolstoeltoegankelijk? Klopt de oppervlakte?Eindeloos veel kun je er in het model mee controleren,dat betekent veel minder visuele controle en geenvervelende verrassingen tijdens de bouw.”Oogkleppen wijderVan Aggelen: “ArchiCAD is meer dan andere pakketteningericht om het naar je eigen hand te zetten, specifiekvoor dit bureau. Belangrijk voor ons is om steeds te blijvenkijken hoe we de kwaliteit kunnen verbeteren, en samenwerkenom daarmee het hele bouwproces te verbeteren.De transparantie van het model voorkomt miscommunicatieen verplicht je om beter af te stemmen.”Bos: “Naar buiten zijn er veel voordelen, de andere partijenhoeven niet delen opnieuw te tekenen. Vroeger koneen update van de software al een ramp betekenen vooranderen. Van S.O. tot sloop kun je de informatie gebruiken.Ook naar opdrachtgevers toe is het veel helderderen je hebt korte lijnen met andere partijen.”Van Aggelen: “We betrekken het liefst zoveel mogelijkpartijen vroeg in het proces. Hoe meer informatie jehebt, hoe beter je alles kunt afstemmen. Het betekent weldat je verder kijkt dan je eigen vakgebied, de oogkleppeniets wijder en veel samen doen.”Bos: “BIM helpt ons goede keuzes te maken. Zo is bijvoorbeeldeen hangende toiletpot in aanschaf duurderdan een staande, maar in de exploitatie veel goedkoper.Een staande pot kost namelijk meer tijd om schoon temaken. Op dit moment bouwen we een ROC inVeenendaal van 13.500 vierkante meter. Daar hangenhonderd toiletpotten die iedere dag worden schoongemaakt,dertig jaar lang. Dan gaat het ineens over een heelander bedrag dan alleen maar de aanschafprijs. BIMmaakt dit inzichtelijk.”www.zeeparchitecten.nlwww.kubusinfo.nlHBO-deeltijdopleidingvoor CAD engineers kennis en vaardighedenInclusief uw eerste project(binnen uw werk)ACE System ManagerEen AutoCAD System Manager is in staat om zelfstandig AutoCAD toepassingen binnen eentekenkamer te begeleiden en te beheren. Hij is op de hoogte van de modernste tekentechniekenzodat hij tekenaars kan begeleiden om zo efficiënt mogelijk te werken. Hij kent detechnieken om een professionele toepassing voor AutoCAD te maken. Hij heeft bewezen dathij deze technieken kan toepassen.ACE 3D DesignerEen 3D Designer heeft kennis over de nieuwste 3D tekentechnieken van AutoCAD en 3dsMaxen kan deze toepassen om een geavanceerd 3D model samen te stellen. Hij kan vanuit het 3Dmodel 2D tekeningen genereren en fotorealistische presentaties en animaties maken.ACE Mechanical DesignerEen Mechanical Designer past de nieuwste 3D modelleertechnieken toe in Inventor om*parametrische modellen samen te stellen *sneller een efficiënt mechanisch ontwerp temaken *vanuit een 3D model werk- en samenstelling tekeningen te genereren. Hij kan hetMethodisch Ontwerpproces toepassen op elk nieuw product.ACE Architectural DesignerNIEUWDe richting ACE Architectural Designer maakt van u een specialist in het digitaal bouwen in3D met Revit en 3ds Max.of of3 xATCBest Authorised Training CentertheBenelu xAutodeskNIEUWNieuw: cursusAutoCAD &VB.NETKijk opwww.cadcollege.nlvoor de nieuwsteboekenVraag de gratis informatieset aan:CADMagazine Juni 2010-4

BOUW & CIVIELSamenwerken zonder allemaal hetzelfde te doenBeter communicerenDoor de redactieGebrek aan standaarden en een sterk verbrokkeld landschap aan werkmethodieken,softwareomgevingen, samenwerkingsinitiatieven en communicatieplatforms vormen eenremmende factor bij het streven van de bouw naar integrale samenwerking.Het samenwerkingsconcept van Het Digitale Huis biedt voor deze problemen een oplossing.Het samenwerkingsconcept van Het Digitale HuisIn de bouw levert een enorm scalaaan specialisten vanuit zijn eigen ‘eiland’een bijdrage aan het ontwerpenuitvoeringsproces. Elk eiland moetafstemmen met alle andere eilandenen daarbij gaat veel fout. Er is danook een sterke behoefte aan de integratievan deze activiteiten in een integralemultidisciplinaire aanpak. Bijhet zoeken naar oplossingen speelthet Bouw Informatie Model (BIM)een belangrijke rol, maar uiteindelijkis ook dat slechts een hulpmiddel. Hetdoel is betere samenwerking en dusbetere communicatie. Daarvoor zijneen eenduidige definitie van het gebouwen een transparante communicatiemethodeeen absolute randvoorwaarde.Alle neuzen één kant opDe eenduidige definitie van het gebouwbegint natuurlijk bij de eenduidigedefinitie van de bouwdelen. En daarwringt op dit moment in hoge mate deschoen. Er is een enorme verbrokkelingvan werkmethoden en bijbehorendebibliotheken. Diverse leveranciersbieden een veelheid aan applicaties aandie – zelfs als ze op hetzelfde softwareplatformzijn ontwikkeld – niet eenduidigmet elkaar kunnen communiceren,omdat ze geen gebruik maken van dezelfdedata. Sommigen pleiten er daaromvoor om alle partijen met dezelfdeapplicatie te laten werken, maar uiteindelijkis dat natuurlijk geen oplossing.Niemand is gebaat bij het monopolievan één softwareleverancier, maar belangrijkeris nog dat de diversiteit aanapplicaties die in de bouw noodzakelijkzijn om ´de hele puzzel dicht te leggen´per definitie vraagt om de samenwerkingvan door verschillende softwarehuizengemaakte specialistische software.Samenwerken doe je door iedersindividuele kwaliteit optimaal te benutten,niet door allemaal hetzelfde tegaan doen.RouteplannersHet probleem van de bibliotheken vanindividuele softwareleveranciers is nietalleen dat ze niet op elkaar zijn afgestemd,maar bovendien dat ze per definitiete beperkt zijn om in alle fasenen voor alle disciplines toereikende informatiete leveren. Het maken van eenCADMagazine Juni 2010-444

dergelijke bibliotheek is monnikenwerkdat een enorme investering enveel tijd vraagt.De rol die een bibliotheek speelt in hetgeheel is te vergelijken met de wereldvan de routeplanners. Het bedenkenvan het systeem en het maken van intelligenteroutesoftware is nog te overzien,maar het verzamelen en bijhoudenvan de data van het wegennet iseen megaproject dat een veel te groteinvestering vraagt voor individuele partijendie de planningssoftware bouwen.Toch is een complete ´wegenbibliotheek´noodzakelijk. Je hebt er niks aanals deze alleen hoofdwegen bevat enhoofdstraten in steden. Om echt op deplaats van bestemming te komen, moetenook de kleinere straten en de huisnummersworden opgenomen.Digitale Bouw BibliotheekZoals ooit - lang voordat routeplannersgemeengoed waren -grootscheeps isgeïnvesteerd in het maken van een wegenbibliotheek,is Het Digitale Huis in2000 begonnen met de ontwikkelingvan de Digitale Bouw Bibliotheek.Deze ontwikkeling, die tot nu toe circatien miljoen euro heeft gekost, is medegefinancierd door het ministerie vanEcono mische zaken en uitgeroepen totEuropees voorbeeldproject. Tot nu toewerd de Digitale Bouw Biblio theekuitsluitend gebruikt door de gebruikersvan de eigen software van Het DigitaleHuis, maar deze data zijn natuurlijkook van onschatbare waarde voor gebruikersvan andere software. Vanafeind 2010 zullen dan ook koppelingenter beschikking komen voor de meestgebruikte sofware, zodat ook deze gebruikersde beschikking krijgen overhet enorme assortiment aan eenduidiggedefinieerde bouwdelen.BouwdeelfabriekDe bibliotheek is geen ‘domme bak’met bouwdelen. In de ‘Bouwdeel -fabriek’ worden op verzoek specifiekevarianten van producten op maat aangemaakten zelfs samenstellingen vanverschillende onderdelen geproduceerd.Elk bouwdeel dat op deze wijzeontstaat, wordt met een speciaalDigitale Huis-algoritme uniek gecodeerd.Applicaties hoeven dus niet decomplete definitie op te slaan. Ze gebruikenslechts de data die ze nodigSamenwerken doe je door ieders individuele kwaliteit optimaal te benutten, nietdoor allemaal hetzelfde te gaan doen.hebben en slaan de bijbehorende codeop. Door deze code aan te bieden aande Digitale Bouw Bibliotheek, genereertdeze altijd exact hetzelfde bouwdeelen kunnen alle eigenschappenworden bekeken. Bij de communicatiemet andere pakketten hoeven de bouwdeeleigenschappendus niet te wordengecommuniceerd. De code volstaat.Eenduidige definitieDoor gebruik te maken van de Digi taleBouw Bibliotheek kunnen verschillendegebruikers dus gebruik maken vanverschillende typen applicaties, maartoch eenduidig met elkaar communiceren.Behalve een eenduidige inhoudvan de digitale definitie van het gebouw,is het ook van belang dat er eenheldere structuur komt in het procesvan de communicatie.ProjectportalsVerschillende partijen experimenterenal met diverse projectplatforms. Som -mige zijn niet meer dan veredelde ‘documentportals’, maar andere bevatteninmiddels vrij geavanceerde communicatieprotocollenof zelfs een vorm van‘modelbeheer’. De manier waarop deDigitale Bouw Bibliotheek bouwdelenuniek een eenduidig definieert maaktechter een hele nieuwe benadering mogelijk.Digitale Project ServerHet Digitale Huis ontwikkelt op ditmoment een Digitale Project Server,om de samenwerking tussen alle partijenin de ontwerp- en uitvoeringsfase teondersteunen. Deze server kan op verschillendeniveaus gebruikt wordendoor een speciaal ‘level’-mechanisme,te vergelijken met de ‘levels’ die de gebruikerook in computerspelletjes aantreft.Op projectniveau kan wordenaangegeven welke functionaliteit er terbeschikking wordt gesteld. Zo kan degebruiker bijvoorbeeld beslissen om demodellen uit te wisselen, maar er kanook worden besloten om uitsluitend opbasis van de documenten te werken.Ook kan hij voorzieningen als digitalebouwvergaderingen, online webcamarchiveringvan het bouwproces, VISIcommunicatie,tekening/modelprocedures,workflow, planning, et cetera activeren.Elke gebruiker kan vervolgenskiezen uit verschillende ‘skill levels’voor een eenvoudige of iets complexereinterface met meer mogelijkheden.Het samenwerkingsconceptDoor de combinatie van een universeleDigitale Bouw Bibliotheek en eendaar op afgestemde Digitale ProjectServer, kunnen de werelden van verschillendeapplicaties op elkaar wordenaangesloten. Door de unieke coderingvan de gebruikte bouwdelen is er zelfsin projecten waarin geen modellenworden uitgewisseld de beschikkingover een eenduidige bouwdeeldefinitie.De Digitale Bouw Bibliotheek en deDigitale Project Server wordengemaakt doorDe Twee Snoeken Automatisering BV., zieook www.digitalebouwbibliotheek.nl.CADMagazine Juni 2010-445

De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van CAD-leveranciers en dealers.Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda is doorlopend en beslaat in ieder geval deevenementen tot aan de volgende uitgave van CAD-Magazine. Hiervoor kunnen beurzen, gratis seminars en workshops per e-mail wordenaangemeld bij de redactie: services@cadmag.nl. Vermeld de datum, plaats, website en een korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail‘Agenda’.Juni10 juni, Digital Prototyping WorkshopHeerlenwww.cadac.com10 juni, Cadteam - Autodesk Plant SolutionsevenementRestaurant ‘De Hof’, Renswoudewww.cadteam.nl10 juni, BIM Workshop (middagprogramma)‘s-Hertogenboschwww.icn-solutions.nl10 juni, Workshops: BIMmen met Simone,Meet the Revit Expert, To the MAXAlmelowww.itannex.com10 juni, KOG Systems: Sterker met ERPHotel & Congrescentrum Papendal, Arnhemwww.kog-systems.nl10 juni, Kubus Tour de Capital 2010Brussel (B)www.kubusinfo.nl10 juni, Nedgraphics Autodesk Live 2011Donkervoort, Lelystadwww.nedgraphics.nl11 juni, Inloopdag Data ManagementGoudawww.cadac.com11 juni, CoCreate Advanced Mechanica workshopLeusdenwww.cadservices.nl11 juni, ArchiCAD TestdriveAmsterdamwww.kubusinfo.nl11 juni, Workshop CoCreate Versie 17Wageningenwww.xandorra.com15 juni, CAD Design & Innovation TourBrussel (B)www.autocadexchange.com15 juni, Inloopdag ElektrotechniekGoudawww.cadac.comCADMagazine Juni 2010-415 juni, Inloopdag ProcesindustrieGoudawww.cadac.com15 juni, Sneak preview InventorErembodegem (B)www.cadservice.be15 juni, Constructief modelleren met het oog opBIMHeerenveenwww.construsoft.nl15 juni, BIM Infosessie‘s-Hertogenboschwww.icn-solutions.nl15 juni, Seminar PLM oplossingen voor GWWen B&Uwww.infostrait.com15 juni, Kubus Tour de Capital 2010Amsterdamwww.kubusinfo.nl15 juni, CAE Seminar‘s-Hertogenboschwww.siemens.nl/plm16 juni, Sessie NXTdim PDM-TrimergokoppelingTrimergo, Apeldoornwww.cadac.com16 juni, Demonstratie Mastercam‘s-Hertogenboschwww.cadmes.com16 juni, Constructief modelleren met het oog opBIMRotterdamwww.construsoft.nl16 juni, Workshop: Archivering met EnterpriseVaultHuizingen (B)www.realdolmen.com17 juni, Digital Prototyping WorkshopMeppelwww.cadac.com17 juni, Introductie in SolidWorks‘s-Hertogenboschwww.cadmes.comAGENDA4617 juni, Demonstratie SolidWorks Simulation‘s-Hertogenboschwww.cadmes.com17 juni, Demonstratie 3DVIA Composer‘s-Hertogenboschwww.cadmes.com17 juni, Constructief modelleren met het oog op BIMEindhovenwww.construsoft.nl17 juni, Workshops: BIMmen met Simone,Meet the Revit Expert, To the MAXAlmelowww.itannex.com17 juni, ArchiCAD TestdriveEindhovenwww.kubusinfo.nl17 juni, Seminar: Speeding up Matlab andhandling large data setsMaarssenwww.mathworks.nl17 juni, CAE SeminarZaventem (B)www.siemens.be/plm18 juni, Inloopdag Data ManagementHasselt (B)www.cadac.com22 juni, Inloopdag ElektrotechniekHeerlenwww.cadac.com22 juni, inloopdag ProcesindustrieHeerlenwww.cadac.com22 juni, Cadteam - Hands-on sessie (AutoCADP&ID, AutoCAD Plant 3D en Autodesk NavisworksAutodesk, Barendrechtwww.cadteam.nl22 juni, 3B Werkmethodiek Infosessie‘s-Hertogenboschwww.icn-solutions.nl22 juni, Sneak preview Plant 3DErembodegem (B)www.cadservice.be

AGENDA23 juni, Seminar voor Asset LifecycleManagement (ALM)www.infostrait.com24 juni, Digital Prototyping WorkshopHasselt (B)www.cadac.com24 juni, Introductie in SolidWorksGent (B)www.cadmes.com24 juni, Sneak preview RevitErembodegem (B)www.cadservice.be24 juni, EPLAN Fluid Hands-on WorkshopReeuwijkwww.eplan.nl24 juni, Seminar: Artikelbeheer enkoppelingsmogelijkhedenZevenaarwww.eplan.nl24 juni, Workshops: BIMmen met Simone,Meet the Revit Expert, To the MAXAlmelowww.itannex.com25 juni, Inloopdag Data ManagementMeppelwww.cadac.com25 juni, Sneak preview AutoCAD ElectricalErembodegem (B)www.cadservice.be25 juni, Sneak preview RevitMechelen (B)www.cadservice.be29 juni, Vault en Vault Workgroup Infosessie‘s-Hertogenboschwww.icn-solutions.nl29 juni, Autodesk BIM Solution Tour 2010Stadion Feyenoord, Rotterdamwww.issue.nl30 juni, Seminar: Artikelbeheer enkoppelingsmogelijkhedenWaalrewww.eplan.nlJuli1 juli, Inloopdag Data ManagementGoudawww.cadac.com1 juli, Solid Edge 3D IntroductietrainingBergambachtwww.cadcenter.nl1 juli, 3B Werkmethodiek Infosessie‘s-Hertogenboschwww.icn-solutions.nl1 juli, Workshops: BIMmen met Simone,Meet the Revit Expert, To the MAXAlmelowww.itannex.com6 juli, Vault en Vault Workgroup InfosessieRotterdamwww.icn-solutions.nl6 juli, ArchiCAD TestdriveAmsterdamwww.kubusinfo.nl7 juli, Solid Edge 3D IntroductietrainingEdegem (B)www.cadcenter.be7 juli, Demo: AutoCAD ten opzichte van InventorDrachtenwww.cadix.nl, info@cadix.nl8 juli, Inloopdag Data ManagementHeerlenwww.cadac.com8 juli, Hands-on Workshop: Ervaar zelf de krachten eenvoud van Pro/Engineer!Bredawww.gposolutions.nl8 juli, Seminar AutoCAD Inventor / DigitalPrototyping‘s-Hertogenboschwww.icn-solutions.nl8 juli, Workshops: BIMmen met Simone,Meet the Revit Expert, To the MAXAlmelowww.itannex.com9 juli, Workshop AutoCAD 2011Osswww.cadaccent.nl12 juli, Digital Prototyping WorkshopGoudawww.cadac.com13 juli, Inloopdag Data ManagementHasselt (B)www.cadac.com13 juli, Seminar AutoCAD Inventor / DigitalPrototypingRotterdamwww.icn-solutions.nl15 juli, Digital Prototyping WorkshopHeerlenwww.cadac.com15 juli, Inloopdag Data ManagementMeppelwww.cadac.com15 juli, Introductie in SolidWorks‘s-Hertogenboschwww.cadmes.com15 juli, 3B Werkmethodiek Infosessie‘s-Hertogenboschwww.icn-solutions.nl15 juli, Workshops: BIMmen met Simone,Meet the Revit Expert, To the MAXAlmelowww.itannex.com16 juli, Workshop Kadaster Klic-meldingenimporteren in AutoCADOsswww.cadaccent.nl20 juli, BIMformatiedag Revit ArchitectureHeerlenwww.cadac.com20 juli, Vault en Vault Workgroup InfosessieRotterdamwww.icn-solutions.nl20 juli, ArchiCAD TestdriveEindhovenwww.kubusinfo.nlGa voor de meest actuele agenda naar www.cadmagazine.nl/agendaCADMagazine Juni 2010-447

MECHANICAL & DESIGNDeskproto berekent de freesbanenKomplot grijpt naar mogelijkhedenDoor Job van HaaftenCNC-frezen als Rapid Prototyping-techniek ligt voor veel mensen niet voor de hand.Met Deskproto is toch snel een CAM-bestand te maken en doet de machine verder wel zijnwerk om het model te maken. Haiko Dragstra van Komplot Mechanics in Capelle a/d IJsselvertelt er graag over, evenals de maker van Deskproto: Lex Lennings.kunnen frezen. Ook podotherapeutendie steunzolen maken die voor elkeklant weer net iets anders zijn, behorentot de klanten.”Haiko Dragstra van Komplot Mecha -nics maakt klantspecifieke industriëlemachines, onder andere freesmachines,plotters en koekjesmachines endaarnaast freest hij 3D CAD-modellen.Dat zijn meestal unieke producten:“de meeste CAM-programma’skomen er niet uit met de resolutie dieik wil hebben. De nauwkeurigheiddie ik wil bereiken, kunnen zij vaakniet snel genoeg berekenen. Die tijd isgeen probleem als het om massaproductiegaat, als dan het uitrekenen vande freesbanen lang duurt, is dat nieterg omdat de berekening eenmalig isen het om de productie van vele onderdelengaat. Deskproto belooft nietde meest efficiënte freesbanen maar iswel veel sneller met rekenen.Ook geldt dat als elk oppervlak vaneen CAD-model afzonderlijk wordtgefreesd, wat veel CAM-programma’sdoen, daar waar de vlakkenmoeten aansluiten vaak een afwijkingis te zien.”De plannen voor het integraal gebiedsontwerp voor de A2 bij Maastricht leverdenook een grote opdracht op voor Dragstra, die een schaalmodel maakte van hettraject en de bebouwing. Foto: Made by Mistake.Lex Lennings: “Deskproto is eenCAM-pakket dat freesbanen berekentop basis van een 3D CAD-model. Hetis sinds 1995 op de markt. Er is weliswaarveel aanbod van CAM-pakketten,maar de meeste aanbieders zittenop een specialistische markt in demaakindustrie bijvoorbeeld CAMvoor matrijsmakers. Zoals wij Desk -proto altijd bedoeld hebben, is dat hetheel simpel te gebruiken moet zijn,juist voor niet-professionals in CAM,bijvoorbeeld productontwerpers. Zohebben we nu veel klanten die goudsmidzijn, wel professionals maar nietin CAM, zij willen nu en dan ook ietsBelastingdienstVoor de gevelbekleding van het computercentrumvan de Belastingdienst inApeldoorn heeft Dragstra stalen platengemaakt waarvan er veel een uniekevorm hebben. Het computercentrumheeft een uitstraling als Fort Knox, eensoort bunkerconstructie met veel beton,water en staal. De stalen platen hebbeneen reliëf dat doet denken aan krokodillenhuiden er staan beeltenissen vanafgoden op. Met hydropersen in eenmal zijn de stalen platen vervormd, hetwater drukt daarbij het staal in de vormvan de mal. Bij Komplot zijn daarvoorCADMagazine Juni 2010-448

Met Deskproto berekende freesbanen voor een masker in de gevel van hetcomputercentrum van de Belastingdienst in Apeldoorn.de mallen vervaardigd. Dat is gedaanvoor platen van één bij één meter, vanwegede benodigde druk zit er eengrens aan voor wat de machines aankunnen.“Ook gekromde glazen platen zijn mogelijk,daarvoor gebruik ik gipsbeton/gasbeton,Ytong, dit wordt gefreesden daar wordt het glas opgelegd datvervolgens in de oven gaat. Voor dubbelglas kan dat ook prima, een architect(Karel Vollers) is er volop mee aanhet experimenteren.”Een ander voorbeeld is een mal voorkristallen bakjes die hij maakt voor eenItaliaanse firma. Er staan allerlei motievenen versieringen op, die heel exactmoeten worden overgebracht van malnaar glas omdat elke (niet bedoelde)onregelmatigheid in het glas bijzondergoed te zien zijn. Door met parallellefreesbanen over het hele product tegaan, bereik je een hogere nauwkeurigheiddan als de banen met meerderestrategieën op verschillende puntenstarten. Ook maakt hij met Deskprotode spanten voor exclusieve jachten, allemaalunieke componenten.Dragstra houdt ervan nieuwe methodesen oplossingen te vinden en buiten gebaandepaden te gaan. “Het grijpennaar mogelijkheden, dat houdt mij enthousiast.Veel vaststaande begrippenin de industrie moet je kunnen verlatenof doorbreken. Zelf nadenken over deaanpak en methode werkt vernieuwend.Zo moet je bijvoorbeeld eenfreesbank nooit op een constante frequentielaten werken, dat geeft problemen,vertragen en versnellen geeft dieproblemen niet.”Dragstra laat zien hoe de voorbereidingwerkt en hoe Deskproto freesbanen berekentover een CAD-model van eenmenselijk gezicht. Vervolgens laat hijde machine het gezicht frezen, hetvoorfrezen in banen van links naarrechts en het nafrezen van buiten naareen middelpunt om een gladder oppervlakte krijgen.A2 MaastrichtDe plannen voor de A2 bij Maas tricht,‘De Groene Loper’, leverden ook eengrote opdracht op voor Drag stra, dieeen schaalmodel maakte van het trajecten de bebouwing. “Alles werd berekendvoor stukken van 50 x 75 centimeterom de tijd van de berekening teverkorten.” Het project heet ‘DeGroene Loper’ en de opdracht voor hetmodel kwam van het consortiumAvenue2, bestaande uit Ballast-Nedamen Strukton, ondersteund door onderandere Arcadis, West8 en HumbleArchitecten. Het model is gemaaktdoor ‘Made by Mistake’ die details toevoegdeen Komplot die het frezen verzorgde.De basis voor het model was3D CAD-data van de hele stadMaastricht, daarvoor was een versimpeldmodel genoeg, de gebouwen werdenalleen in simpele blokken van hunexterieur/omtrek weergegeven. Gede -tail leer de informatie werd alleen toegevoegdin het project gebied. Bij elkaareen STL-bestand van 200 MB dat inDeskproto werd geladen. De berekentijdvoor het model werd hanteerbaargehouden door het in veertien delen teverdelen, voor elk deel werden in tweeuur tijd de freesbanen nauwkeurig berekend.Om het model zo goed en correctmogelijk te frezen werden verschillendestrategieën toegepast, parallellefreesbanen, kruislings, hoog te -lijnen en 2D-contouren geprojecteerdop de 3D geometrie. Zo konden zowelde rechthoekige gebouwen als de hellingenin het terrein goed worden weergegeven.Ook werden er frezen vanverschillende formaten gebruikt. Hettotale model is 3,5 bij 1,7 meter meteen dikte van 50 millimeter en kon inde machine, die 5,4 bij 2,0 en 1,0 aankan,prima gemaakt worden. De schaalvan het model is 1:2000. Het modelwerd gemaakt voor de consultatieperiodetussen 16 november 2008 en 16januari. Daarbij werden de drie plannenvoor de A2 bij Maastricht aan debewoners van Maastricht en belanghebbendengepresenteerd, daarvan was‘De Groene Loper’ er één. Ook de samenwerkendeoverheden gebruikten demaquette voor de besluitvorming: ministerievan Verkeer en Waterstaat, gemeenteMaastricht, provincie Limburgen gemeente Meerssen. Het consortiumAvenue2, waar Komplot het modelmet Deskproto voor maakte, won op26 juni 2009 de aanbesteding, de maquettestaat nu in het Informa tie cen -trum A2 Maastricht.Lennings: “De doelgroep voor Desk -proto bestaat uit ontwerpers, ook leerlingenop scholen, die snel een modelwillen maken. Dat kan met kleine enmet grote modellen en van zeer veelverschillende materialen zoals perspex,Tooling board, MDF, polystyreenschuim,hout, aluminium, marmer enmeer. Komplot is overigens een bijzondereklant: de meeste gebruikers werkenmet een tafelmodel freesbank enmaken modellen van een handzaamformaat. Deskproto kan tot en met 4-assig frezen aan. Deskproto heeft tweeinterfaces, één voor beginners die is gebaseerdop wizards, en één voor gevorderden.”www.deskproto.comwww.komplotmechanics.comwww.a2maastricht.nlCADMagazine Juni 2010-449

Duurzaamheid en samenwerkingBIM in De Wijk van MorgenDoor de redactieBOUW & CIVIELWat medio 2007 startte als een ambitieus onderwijsprogramma van de faculteit Bouw enfaculteit Techniek van de Hogeschool Zuyd in Heerlen, is inmiddels uitgegroeid tot dedemonstratieomgeving voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzaam bouwenen duurzame energievoorziening. De Cadac Group faciliteert BIM in dit project.BIM speelt bij de realisatie van het gebouw ‘Eco/nnect’ een grote rol.Het project ‘De Wijk van Morgen’brengt bedrijven, kennisleveranciersen studenten binnen de Euregio samenom met de nieuwste techniekeen duurzame wijk te realiseren.Naast een duurzame publieke ruimteworden er door de studenten ook vierenergiezuinige en ‘slimme’ gebouwenontwikkeld en gerealiseerd. Als locatieis gekozen voor het grensoverschrijdendbedrijventerrein Avantis,dat zich profileert als EuropeanScience and Businesspark voor technologiegeoriënteerdebedrijven.Tweede prijsDe Wijk van Morgen scoort niet alleenin Limburg. Afgelopen maart behaaldehet project de tweede plaats bijde Sustainable Energy EuropeAwards in de categorie SustainableEnergy Communities. Deze SEEAwards zijn in Brussel uitgereikt doorEU-Commissaris voor Energie. HetDeense Sonderborg werd eerste; ditstadje werkt met alle inwoners samenaan een energieneutrale gemeenschap.“Sonderborg is een goed voorbeeldvan een stap die HogeschoolZuyd wil gaan zetten”, zegt Rovers,lector Gebouwde Omgeving en Re -gio nale Ontwikkeling. “Ook wij willenin Limburg een energieneutraleregio ontwikkelen. Dat zou dan dederde stap zijn na De Wijk vanMorgen, die zich op de nieuwbouwricht, en Kerkrade West, waar weduurzaamheid in een renovatiewijkintroduceren.”BIMHet eerste gebouw in De Wijk vanMorgen ‘Knik naar de Zon’ staat opdit moment letterlijk in de steigers.Het tweede, nog te realiseren gebouw‘Eco/nnect’, zal aan de hand van eenBIM-methodiek uitgewerkt worden.BIM voorziet in de behoefte van terugdringenvan de faalkosten, die ongeveertien procent uitmaken van detotale bouwkosten. De BIM-filosofiewordt echter nog te vaak alleen interntoegepast, samenwerking met externebedrijven staat nog in de kinderschoenen.Op advies van Cadac is er voor BIMin De Wijk van Morgen gekozen metAutodesk-software (voornamelijk Re -vit) in combinatie met SharePoint enDeModus voor datamanagement.De hoge eisen aan de bouw vanEco/nnect stellen, voor succesvolleBIM, ook hoge eisen aan een goedesamenwerking binnen de partijen entechnische ondersteuning daarvan.Eco/nnect wordt zeer energiezuinig(tot een EPC van 0,2), en wordt voorvijftig procent gebouwd met hernieuwbareof gerecyclede materialenen gescheiden inzameling van viersoorten afvalwaterstromen. DoorCadac wordt tevens een BIM-consultantingeschakeld voor de benodigdetrainingen en aansturing.Bruikbare resultatenNaast de ontwikkeling van de duurzameen energiezuinige gebouwen, gebruiktde Hogeschool dit project omBIM te integreren in haar onderwijsprogramma,zodat toekomstige afstudeerdersop dit vlak een voortrekkersrolkunnen vervullen in bedrijven.Dankzij deelname aan De Wijk vanMorgen zullen ook de betrokken partijenen faciliterend bedrijf Cadacveel leren op het gebied van multidisciplinaireBIM-toepassing en samenwerkingtussen partijen.MinisymposiumNa afloop van dit project vindt er eenminisymposium plaats, waar de ervaringenworden geëvalueerd. Dit symposiumstaat open voor alle binnenhet domein werkzame vakdisciplines.www.cadac.comwww.dewijkvanmorgen.nlCADMagazine Juni 2010-450

BOUW & CIVIELBIM-integratieOpen Samenwerking metArchiCAD 14Door de redactieGraphisoft heeft ArchiCAD 14 aangekondigd, de nieuwste versie van zijn ontwerp- entekensoftware voor architectuur. Met ArchiCAD 14 maakt deze Europese onderneming weereen belangrijke stap door innovaties voor samenwerking via Bouw Informatie Modellen(BIM) via het bieden van intelligente workflow-oplossingen voor ontwerpteams ensamenwerkingspartners.ArchiCAD 14 verbetert wederomproductiviteit. In deze versie wordtspecifiek gefocust op de BIM-integratietussen architect, ingenieur en aannemer.Bouwkundige projecten vereisen goedesamenwerking van alle disciplines.Architecten hebben van oudsher eencentrale rol in de coördinatie van alleaspecten van het ontwerp met anderedisciplines. ArchiCAD 14 zet IFCtechnologieom in volwaardige BIMworkflow-oplossingen. Hierdoor kanintegraal worden samengewerkt metingenieurs en aannemers, ongeachthun discipline of de naam en/of versievan de softwareapplicatie waarmee zewerken. Deze ‘open’ benadering vande interdisciplinaire samenwerking inde bouw zorgt voor een beter resultaat,snellere afronding van projectenen aanzienlijk minder fouten in decoördinatie. Internationaal wordt gesprokenover echte Integrated ProjectDelivery (IPD).SamenwerkenArchiCAD 14 introduceert workflowoplossingenom de verschillende eisendie gelden voor BIM-modellen te overbruggen.Architecten stellen anderewensen aan en hebben andere behoeftenwat betreft BIM dan andere bij hettechnische ontwerp betrokkenen in debouw. Het samenbrengen van meerderemodellen, het classificeren van elementen,controle van het IFC-referentiemodel,beheer van aanpassingen enondersteuning van de coördinatie ismet ArchiCAD 14 een soepel geautomatiseerdproces. De inmiddels veeltoegepaste BIM Server voor Team -Work binnen ontwerpteams is ook indeze versie verder ontwikkeld.BIM-softwareArchiCAD 14 biedt een breed scalaaan verbeteringen om de productiviteitte verhogen. De meest gevraagde globaleen lokale wensen van zijn klantenheeft het ontwikkelteam verwerkt indeze nieuwe versie. Toegevoegde ofaangepaste bibliotheekelementen, eenbetere 3D-visualisatie, verbeterde 2Dtekentechniekenen 2D-representatie,snellere afhandeling van bibliothekenen verfijnd gebruikersgemak zijn enkeleopsommingen uit de totale lijst vannieuwe (of verbeterde) functies.Werken met ArchiCAD 14 levert tijdwinst,verfijnde ontwerpen en overzichtelijkedocumentatie op. Dit terwijlde workflow, door de verbeterde communicatiemogelijkhedenmet zowelklanten als met consultants, optimaalwordt gestructureerd.Na zomervakantieArchiCAD 14 zal door Kubus architecturalsolutions na de zomervakantie(eind augustus) geleverd worden in zowelBelgië als Nederland. Meer informatieover Kubus en ArchiCAD 14 iste vinden op onderstaande website.www.kubusinfo.nlCADMagazine Juni 2010-451

PLATFORMBlueCielo beheert de documentenBij de engineers ligtde basisDoor Job van HaaftenOnlangs hield BlueCielo zijn partnerconferentie in Amsterdam. Waar de nieuwsteontwikkelingen in de Engineering Content Management-oplossingen werden doorgenomen.CAD-Magazine sprak er met de nieuwe CEO van BlueCielo, Luuth van der Scheer overhet bedrijf, de vooruitzichten en de effecten van de crisis.Luuth van der Scheeris op 1 januari 2010 begonnenals CEO bijBlueCielo. Hij studeerdebedrijfseconomie enheeft jarenlang voorHoogovens, en dus later Corus, gewerkt,voordat hij zeven jaar aan HITTverbonden was, een bedrijf in softwarevoor radarsystemen. De laatste tweejaar had hij zijn eigen consultantspraktijk.De partnerconferentie in het Okurahotel te Amsterdam is voor alle wereldwijdepartners. Van der Scheer:“BlueCielo heeft een zogenaamde hybridemarktstrategie, direct vanuit deeigen organisatie naar partners en naarklanten. De klanten die we zelf rechtstreeksbedienen zijn grote industrieën,‘global players’. Van de top twintig ingas en olie hebben we er zeven of achtals klant. Daarnaast werken we meteen netwerk van ‘solution partners’,bedrijven die met de BlueCielo-softwarehun klanten bedienen, een grootnetwerk van veelal regionale bedrijven.Daarvan zijn er vijftig verspreid overde hele wereld, de verste zit in NieuwZeeland maar is niettemin op deze conferentievertegenwoordigd.”“Ondanks de crisis zijn BlueCielo enzijn partners juist gegroeid. Het bedrijfheeft inmiddels een historie van ongeveer25 jaar, begonnen als early adaptorvan de CAD-technologie heeft hetsoftware ontwikkeld om tekeningen tebeheren in de CAD-omgeving. Hethuidige product is een volledige business-oplossing,breder dan alleenEngineering, meer een EnterpriseContent Management (ECM). Het isook een breder concept doordat hetmeer is dan software die je over detoonbank schuift.”UitwisselingVan der Scheer vervolgt: “De partnersworden in omvang steeds groter, sommigetot vijfmaal over de laatste paarjaar. Wij zoeken partners uit die zeercapabel zijn, de markt kennen en die instaat zijn oplossingen te onderhouden.De lokale aanwezigheid is belangrijkvoor fysiek contact met de klant.Het doel van de partnerconferentie isenerzijds om te kijken waar we staan,hoe bereiken we de beste klanten, uitwisselenvan ervaringen en ‘best practices’.En anderzijds het bespreken vanhet ontwikkelpad, introducties vannieuwe componenten, en veel van deaanwezigen blijven de komende weekook voor trainingen. Want we stellenniet alleen hoge eisen aan partners, zemoeten ook up to date blijven, en danis het goedkoop en effectief om meteenvan deze gelegenheid gebruik temaken voor bijscholing.De klanten kunnen voor ondersteuningdirect terecht bij de partners, die voorzienze ook van upgrades en updates.De partners moeten volledig in staatCADMagazine Juni 2010-452

zijn die service te bieden, daar wordenze ook op geselecteerd. We hebbenook webinars waar specifieke eigenschappenin de software worden toegelicht.“Coentunnel“Bij het consortium dat aan de TweedeCoentunnel werkt is ons product geïmplementeerd.Het consortium heeft een‘finance-design-built-maintain’-con -tract, daar zit dus ook onderhoud bijvoor dertig jaar. Om het contract tekrijgen is een complex samenwerkingsverbandmet IBM Filenet enBlueCielo ImandrA gekozen. Het iseen grote uitdaging om over een tijd -spanne van dertig jaar de beschikbaarheidvan documenten te regelen, ookvoorschriften, vergunningen en alleswat ermee samenhangt. En dat is altijdveel want de inkt van het contract isnog niet droog of de eerste wijziging isal een feit.Denk bijvoorbeeld ook aan de problemenbij de Noord-Zuidlijn, het is publiekelijkbekend dat er een uitstel isvan tien jaar en zeer uigebreide budgetoverschrijding.Bij de Coentunnel willenze daarvan leren en voorbereid zijnop tegenslagen, dus niet elke fase achterelkaar,wachten met een volgendefase tot de eerdere gereed is, maarvooruit denken en plannen. Het risicohoud je het liefst zo klein mogelijk. OpFilenet is een engineering contentmanagementoplossinggebouwd om ditsoort problemen te voorkomen. Als ereen wijziging wordt aangebracht in eentekening die bijvoorbeeld bij vier partijenin bewerking is, wordt die wijzigingdoorgegeven, opdat iedereen directop de hoogte is en kan reageren.Een wijziging is dan bekend in de helebreedte, die kan bijvoorbeeld ook effecthebben op een vergunning.”De engineers zelf“Onze kracht is dat we goed blijvenkijken naar de engineers zelf, daar ligtOver BlueCielo ECM SolutionsBlueCielo ECM Solutions levert geïntegreerde Engineering ContentManagement oplossingen aan verschillende bedrijfstakken, waaronder energieennutsbedrijven, de olie- en gasindustrie, de petrochemische industrie, de farmaceutischeindustrie en de overige procesindustrie. BlueCielo heeft ruim 25jaar bedrijfservaring en meer dan 250.000 gebruikers in wereldwijd meer dan50 landen. Het bedrijf heeft kantoren in Brazilië, Duitsland, Nederland,Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Finland en de VS, en beschikt over een uitgebreidwereldwijd netwerk van ervaren zakelijke partners. BlueCielo biedtwereldwijde, hoogwaardige service en ondersteuning voor haar sofwareoplossingenBlueCielo Meridian Enterprise, BlueCielo ImandrA for IBM FileNet, enBlueCielo Kronodoc. Het merendeel van de toonaangevende industrieën in dewereld is afnemer van BlueCielo, zoals Shell, Exxon Mobil, Chevron, Total,Petrobas, Akzo Nobel, Bayer, BASF, Hunts man, Johnson & Jonson, Pfizer,Suez, Entergy, BHP Billiton, Bluewater, BAM en Arcadis.de basis van de overige documenten enbestanden. In de bouwwereld is het nietgebruikelijk om over de grenzen vanvakgebieden heen te kijken. Bij het uitbestedenvan bijvoorbeeld installaties,kan op het laatst blijken dat die nietaansluiten bij de constructie, dat gaatveel tijd, geld en moeite kosten om opte lossen. En dat omdat gewoon niet dejuiste informatie beschikbaar was.”Met een goed beheer van documentenkunnen vakgebieden elkaars informatiebenaderen en tijdig reageren op wijzigingenzodat de verschillende projectfasesin elkaar kunnen vloeien.In juni 2010 komen er nieuwe versiesop de markt, die aansluiten bij de jongsteversies van AutoCAD, SolidWorks,MicroStation et cetera, met later in hetjaar nog een update. “De bètaversieszijn al getest om de nieuwe versiesgoed voor te bereiden, en de verdereontwikkelingen worden meegenomenin nieuwe updates die geregeld en onbeperktgemaakt en verstrekt worden.Dat regelmatig upgraden is bijBlueCielo een grote meerwaarde voorde klanten. Door de sterke backwardcompatibility zijn vernieuwingen goedinpasbaar en is de klant bij de tijd. “Van der Scheer besluit: “Voor wat betreftde gevolgen van de crisis zijn wevol goede moed. We zitten in eenmooie niche-markt, het is en blijft ‘hot’en we zijn dan ook het afgelopen jaarweer fors gegroeid omdat ondanks allesde vraag naar ons product blijftgroeien.”www.bluecieloecm.comCADMagazine Juni 2010-453

HARDWAREArtec 3D-kleurenscanner van Artec bij 4CKleur en vorm scannenDoor de redactieNaast de 3D vorm ook de kleuren in een digitaal model. Met de introductie van deArtec 3D-kleurenscanner voegt 4C Creative CAD CAM Consultants weer een technischeinnovatie toe aan zijn productenpakket.Vorm textuur en kleurvan een menselijkgezicht, kunnen nudirect in één handelinggescand worden.De Artec 3D-kleurenscanner is een handscanner, er zijn geen markers voor nodig op het object.Opnieuw introduceert 4C CreativeCAD CAM Consultants uit Emmeneen technische innovatie, ditmaal vanArtec. Het bedrijf komt met de Artec3D-kleurenscanner. Met deze handscannerkunnen objecten worden vastgelegdin 3D, inclusief de kleuren vanhet gescande object.Met een 3D-kleurenscanner kunnennaast de 3D vorm ook de kleuren vaneen object worden vastgelegd. Objec -ten worden hierdoor veel gedetailleerderin beeld gebracht. Resul taat zijnmeer aansprekende beelden. Zo kun jein een scan van een gezicht details zoalsogen wenkbrauwen en huidskleuronderscheiden terwijl in een monochromescan alleen de vorm te onderscheidenis. Daarnaast biedt het scannenvan kleur, mogelijkheden om ookde kleuren van het object automatischte gaan aanbrengen vanuit de scandata.Met de Broadway 3D-scanner kan, opdezelfde wijze als met een videocamera,heel simpel een object drie dimensionaalworden vastgelegd. De scannermaakt gebruik van gestructureerd lichtom 3D-beelden te maken die door demeegeleverde software worden samengevoegdtot één driedimensionaal model.Door het videoprincipe van deze3D-kleurenscanner, is niet alleen hetvastleggen van stilstaande 3D beeldenin kleur een peulenschil, maar kunnenook 3D bewegende beelden wordengemaakt. Een interessante uitbreidingwaar het gaat om het vastleggen van lichaamshoudingenen gezichtsuitdrukkingenvoor gebruik in bijvoorbeeldspellen en animatiefilms.Geen markersNet als zijn monochrome broertje heeftde Broadway 3D-kleurenscanner geenreferenties nodig om een scan te kunnenuitvoeren. De software gebruikt deunieke geometrische eigenschappenvan het object zelf om de geregistreerde3D beelden met elkaar uit te lijnenen samen te voegen tot één model.Aanbrengen van markers op het objectof kalibratie van de scanner is daardoorniet nodig.Onlangs presenteerde 4C samen metzijn partner Trento op de Technishowde gezamenlijk ontwikkelde 3D CAD-CAM bewerkingsrobot. Op de standvan 4C en Trento werden gezichtengescand en direct daarna uitgefreesddoor de demorobot. “Een leuke actiewaarop we veel positieve respons hebbengekregen.”, aldus Edwin Rappard.Trento en 4C demonstreren maandelijksde nieuwe technieken en 3D-scannersop wisselende locaties in Neder -land en België.www.4cccc.nlCADMagazine Juni 2010-454

BOUW & CIVIELDeltaPi gebruikersdagInformatie en 3D combinerenDoor de redactieRijnburcht in Bodegraven was de ‘place to be’ op 22 april 2010 voor DeltaPi-gebruikendebouwkundig tekenaars en architecten. In haar kantoor presenteerde DeltaPi de nieuwerelease DeltaPi 7 die rond de zomer beschikbaar is. Centraal thema van de dag: BIM.Pim Vrolijk van DeltaPi: “Er is veelrumoer in de markt rondom het begripBIM. En dat maakt het er, voor degenedie er in de praktijk mee aan de slagmoet, niet altijd duidelijker op. Daaromhebben we in onze presentatie het begripBIM ontleed tot de essentie. BIMis een informatieproces waarbij op elkmoment met de juiste tools en de juisteinformatie kan worden gewerkt. Een3D view in de vorm van een geometrischmodel is daarbij belangrijk.”Bij de ontwikkeling van DeltaPi 7 isdaar aandacht aan besteed: een combinatievan een grondig informatiemodelen 3D. Daarbij wordt de informatie nietin een centrale database opgeslagenmaar in de tekeningen zelf. Hierdoor iser ook bij een hoog detailniveau enmassale hoeveelheden informatie geen‘performance’-verlies.Een praktijkverhaalRoy van der Velden van Archi tecten -bureau B+M weet dat het in de praktijkook echt zo werkt. Als DeltaPi-gebruikervan het eerste uur, heeft hij alle ontwikkelingenin CAD meegemaakt enziet hij dat nieuwe functionaliteit vanDeltaPi aansluit bij de BIM-ontwikkelingvan de laatste tijd. Roy: “DeltaPivervult voor ons ook bij grote projecteneen sleutelrol in zowel het tekenen alsin de coördinatie met andere bouwvoorbereidendepartijen. Mooie voorbeeldendaarvan zijn het ontwikkelingsgebiedOoster doks-eiland bij hetCentraal Station in Amsterdam en debouw van De Rotterdam op de kop vanZuid in de havenstad. Het Ooster -dokseiland is een langdurig projectwaar we te maken hebben met veelverschillende architecten, aannemersen subcontractors. Bij De Rotterdamgebruiken we het 3D-model vanDeltaPi. Belangrijk in dergelijke projectenis dat je weet wat DeltaPi kan enDeltaPi werd door Architectenbureau B+Mtoegepast voor de bouw vanDe Rotterdam op de kop van Zuidin de havenstad.hoe je de functionaliteitkan laten bijdragen tot eensuccesvol project. Dat betekentdat we tijd steken in de opzetvan projectbibliotheken enprofielen en het gebruik van het grid.Tijd die zich door het hele project heenzeker terugverdient. Je tekent sneller enuniform en alle verschillende tekeningen,die door de opdrachtgever kunnenworden opgevraagd, zijn met een enkeledruk op de knop gereed.”DeltaPi 7In de nieuwe DeltaPi versie is, naasthet 3D-informatiemodel met vrije vormen,veel aandacht voor optimaliseringvan het tekenwerk: versnelling in hethertekenen; een nieuwe interface metribbons, contextmenu’s en grips en ennieuwe kozijnmodule.Naast een ‘break-out’-sessieover de nieuwe functionaliteitvan DeltaPi 7, konden de bezoekersdeelnemen aan diverse simultaanworkshops. In de ‘hands-on’-sessie over Navisworks gingen de aanwezigenzelf aan deslag met inlezen, combinerenen analyseren vanmodellen uit DeltaPi (bouwkundig),SketchUp (terrein),Revit (constructie) en StabiCAD (installatie).Tijdens de ‘break-out’ metTips & Tricks was vooral aandachtvoor het opzetten en benutten van eengoede werkmethodiek met DeltaPi.Stabiplan presenteerde zich als loketvoor het optimaliseren van de geheletekenkamerautomatisering.De afsluitende presentatie was in handenvan Ferry Piekart van hetNederlands Architectuur Instituut. Voorde deelnemers een kennismaking methet project SARA, waarbij informatieen tekeningen van gebouwen waar jelangsloopt live op je mobiele telefoonverschijnen.www.deltapi.nlwww.nai.nl/saraCADMagazine Juni 2010-455

Xandorra´s PTC/CoCreate Event 2010Relevante functies directonder de knopDoor Job van HaaftenMECHANICAL & DESIGNIn Wageningen presenteerde Xandorra op 13 april alvast CoCreate 17.0 dat later die maandbeschikbaar is gekomen. Deze versie heeft als thema: de eenvoud van 2D, met de kracht van3D. Behalve voor de nieuwe versie was er ook aandacht voor de aanvullende softwaremodules van de firma’s Klietsch en CSI. Ook werd er een aantal hands-on sessies gehouden.FeedbackMartin Neumüller, Product Manage ment Director van PTCvertelt over CoCreate versie 17.0: “Er is nog nooit zoveelfeedback geweest van klanten op een nieuwe release, daardoorzijn we beter voorbereid dan ooit. ‘Explicit Modeling’ofwel direct werken aan het model, is snel en makkelijk teleren. Omdat er geen history en constraints in de 3D modellenzitten, ontstaan er tijdens het modelleren relatief kleinebestanden, met weinig ballast. Daardoor kunnen radicalewijzigingen in het model met weinig moeite worden aangebrachttot in de laatste fase van het ontwerp. Ook de omgangmet grote samenstellingen is erg eenvoudig. De strategievoor de productontwikkeling bij CoCreate is: flexibelontwerpen, intuïtiviteit, werkgroep-datamanagement en integratiemet andere PTC-producten.”Er waren onder meer demonstraties van de nieuwe mogelijkhedenin CoCreate 17.0.John van Doorn, directeur van Xan dor ra, opende de middagin het Forum-gebouw van Wageningen Universiteit enResearchcentrum, en vertelde onder meer dat Xandorra eengoed jaar achter de rug heeft, afgelopen jaar zijn er opnieuwmeer dan dertig nieuwe klanten bijgekomen. In zijn introductievertelt John ook over CoCreate 17.0. Zelf is hij ergenthousiast over de vele nieuwe mogelijkheden die dezeversie brengt. “Iedereen praat over ‘Explicit Modeling’, datgeeft aan dat deze manier van 3D-modelleren, als tegenhangervan history-based, op dit moment erg in trek is. Zoalsook andere tegenhangers ‘Synchronous Technology’ en‘Direct Modeling’.” Xandorra biedt nu ook ProductDevelopment Process As sess ments (PDPA) waarbij naarhet hele proces van productontwikkeling wordt gekeken,van ontwerp en productie tot het uiteindelijke product.Enkele verbeteringenMet CoCreate versie 17.0 kan ook in real-time gerenderdworden, inclusief het toekennen van materialen, schaduwenen reflecties. Daardoor is het inzicht tijdens het modellerenaanzienlijk vereenvoudigd. De interactieve en intuïtievemanier van werken met 2D-doorsnedes is nu doorgetrokkennaar 3D. Een in het oogspringend nieuw aspect van versie17.0 zijn de minitoolbars, deze verschijnen in het scherm bijhet uitvoeren van bepaalde functies. Deze toolbars passenzich aan bij de context, dus de meest relevante functies zijndirect voorhanden. Het valt op dat de standaard menu’s nogzelden gebruikt hoeven te worden. Door dit soort wijzigingenzijn er minder muisbewegingen en muiskliks nodig.Ook kan CoCreate 17.0 nu volledig samenwerken metPTC’s Product Development System (PDS). Inte gra tie vanMathCad was al mogelijk vanaf versie 16.0 en IsoDraw(via STEP-bestanden) vanaf versie16.5. De exporteer- enimporteermogelijkheden zijn in de nieuwste versie uitgebreidzodat er ook via oorspronkelijke data in Granite-formaatuitgewisseld kan worden met andere producten uit dePTC productfamilie, zoals Pro/Engineer. CAM-data kangeëxporteerd worden naar GoElan, Open Mind HyperFacten HyperMill, neutrale CAM-databestanden kunnen geladenworden in Pro/Toolmaker, GibbsCAM of MasterCam.De mogelijkheden voor ‘sheet metal’ zijn uitgebreid, evenalsde functionaliteit van de module voor bekabeling.Martin Neumüller sluit af met informatie over de systeemeisenvan CoCreate 17.0: de nieuwste versie wordt ook ondersteundop Windows 7 en Windows Server 2008.Staalbouw en constructiewerkDe Duitse firma Klietsch heeft aanvullende modules voorCoCreate ontwikkeld, zoals SolidSteel, SolidTube, Solid -Pipe en SolidWeld. Matthias Klietsch, directeur van de firmavertelde over de mogelijkheden om vanuit CoCreate directte werken met deze modules. Bij het ontwerp van staalbouwen constructiewerk levert de software bijzonder welkomeaanvullingen. De heer Klietsch liet voorbeelden zienCADMagazine Juni 2010-456

ij het maken van een draagconstructie(SolidSteel)voor een tank, vervolgens werdde tank gemodelleerd inclusief het leidingwerk(SolidPipe). Daarbij werden diverseonderdelen uit een bibliotheek gehaald, vanverschillende maten en doorsneden, diverseafsluitingen en verbindingselementen.De demonstratie sluit hij af met een stuklijstvoor de gehele samenstelling.In vergelijking met CoCreate Modelingversie 16.5 is bij het werken met versie17.0 gebleken dat de gebruiker zo’n veertigprocent sneller kan werken bij het makenvan 2D-geometrie en tot zestig procent bijhet vervaardigen of aanpassen van geavanceerde3D-modellen. John van Doorn demonstreerdedat door diverse wijzigingenaan te brengen in het model van een decoupeerzaag,en door een beschermkap te ontwerpen. Daarbijdemonstreerde hij de werking van de mini-toolbars, het ontwerpenen wijzigen in 3D met behulp van ‘active’-bematingen diverse andere nieuwe mogelijkheden in CoCreate17.0.Vervolgens werd er overgeschakeld om de nieuwe versievan PTC/Co Create’s PDM systeem: Model Mana ger. Ookdaarvan werd de nieuwe functionaliteit getoond, zoals eenverbeterde ‘partial load’-functie. Met Model Manager kanniet alleen een geselecteerd onderdeel maar kunnen ookaangrenzende onderdelen geladen worden. Daardoor kunnenwijzigingen in een onderdeel, die invloed hebben op dieaangrenzende onderdelen, ook worden beoordeeld. Als eenbestand wordt aangeklikt, zijn direct previews beschikbaar.Met Pro duct View, een gratis viewer van PTC, kunnen ookde bestanden bekeken worden zonder dat er een CAD-applicatieaanwezig is.PDManydocsMark Blatherwick, Channel Manager van CSI, toonde demogelijkheden van PDManydocs samen met PLM -workflow. CSI heeft deze modules ontwikkeld als add-onsop Model Manager. PDManydocs beheert alle soorten bestandenbinnen Model Manager. Deze oplossing biedt gebruikersde mogelijkheid om op basis van Model Managerfunctionaliteit product-en projectdocumentatie te beheren.PDManydocs ondersteunt de meeste Microsoft Windowsgebaseerdebestandsformaten zoals Outlook, Word, Excel,PowerPoint en Adobe Photoshop, ZIP-bestanden en meer.In CoCreate 17.0 kande gebruiker de 3D modellenin real-time renderen met texturen.De software is beschikbaar als een ‘out of the box’-oplossing,zonder enige configuratie of aanpassing.PLMworkflow is een add-on module voor Model Managerom een grafische workflow te gebruiken. Als voorbeeldwerd een wijziging van een 3D-model genoemd. Na uitvoerenvan deze wijziging, moet daarvoor van verschillendegebruikers een akkoord gegeven worden. De informatie,eventueel in bijgevoegde bestanden, wordt doorgestuurdnaar de betrokken collega’s vanuit PLMwork flow met eene-mail waarin een hyperlink naar de informatie zit. De betrokkenenkunnen aangeven of ze akkoord gaan, of ze kunnennog een verzoek doen voor meer informatie als er nogiets ontbreekt voor de besluitvorming. Het aanmaken vaneen ‘workflow’ is eenvoudig. Dit gebeurt in een grafischeeditor waarbij blokken met stappen en verbindingen meteen paar klikken aan te brengen zijn.Tijdens het slotwoord werd iedereen door John van Doornbedankt voor de aanwezigheid bij het Xandorra Event 2010.Er volgde nog een verloting van een SpaceNavigator en eenverloting van enkele Xandorra Active Attributes licenties.Voor meer informatie over CoCreate 17.0 kunt u terecht op dewebsite van CAD-Magazine of zijn onderstaande links tegebruiken.www.xandorra.comwww.ptc.comCADMagazine Juni 2010-457

VISUALISATIE3ds Max (Design) 2011Subtiele schaduwen berekenenDoor Jean-Pierre van GastelInmiddels is de eerste uitbreiding voor 3ds Max Design 2011 subscription-houders alweerbeschikbaar op het Autodesk Subscription Center. Concreet gaat het om de Dynamite VSPplug-in waarmee in een snel tempo civieltechnische projecten gevisualiseerd kunnen worden.Overigens kunnen ook de 3ds Max Design 2010-gebruikers deze gratis beschikbaargestelde plug-in toepassen.Afbeelding 2.Afbeelding 1.Elke goede rendering of animatiekan tegenwoordig niet meer zonder‘Ambient Occlusion’-effect waardoorer subtiele schaduwen rond objectenworden berekend. Hierdoor wordt immersveel en veel meer diepte verkregenin een rendering, zie afbeelding1. Een ‘Ambient Occlusion’-effect isterug te vinden in het meest gebruikteen aan te raden ‘Arch & Design’-materiaal.Overigens is dit wel een kleineaanpassing ten opzichte van 3dsMax (Design) 2010 waarin de zogenaamde‘Pro Materialen’ ook een‘Ambient Occlusion’-optie ingebouwdhadden. Indien de gebruikereen ‘Ambient Occlusion’-effect ineen materiaal gebruikt, maakt het natuurlijkwel volledig deel uit van derendering en als de gebruiker een aanpassingwil doen, moet hij opnieuwgaan renderen. Om die reden is hetvaak aan te raden om een zogenaamde‘Ambient Occlusion pass’ te renderendie hij vervolgens in ‘postproduction’(3ds Max Composite) toevoegtaan de rendering of animatie. In3ds Max (Design) 2011 komt er eennieuwe snelle methode bij om een‘Ambient Occlusion pass’ apart uit terenderen direct naar een textuur. Inhet ‘Render Surface Map’-dialoogvenster,geïntroduceerd in 3ds Max(Design) 2010 is er nu een ‘OcclusionMap’ terug te vinden die de gebruikervrij gemakkelijk kan instellen met betrekkingtot de resolutie. Het is weleen belangrijke voorwaarde dat detextuurcoördinaten (UV’s) bekendzijn van de 3D geometrie, dat er geengebruik gemaakt wordt van het ‘realworld scale’-effect en dat het type geometrie‘Editable Poly’ is. De‘Occlusion Map’ wordt volledig automatischgerenderd en weergegeven ineen apart venster, zie afbeelding 2.Vanuit dit venster kan de gebruikerdeze ‘Ambient Occlusion’-textuur bewarenals een nieuw bestand. Nogmooier is gebruik maken van hetknopje ‘Copy Image’ waarmee de gebruikerde ‘Ambient Occlusion’-textuurkan kopiëren en vervolgens alsextra laag in de nieuwe ‘ViewportCanvas’ kan plakken, waardoor de‘Ambient Occlusion’ direct deel gaatuitmaken van een nieuwe textuur diede gebruiker zelf aan het schilderenis.Kleine verbeteringenIn 3ds Max Design (2011) zijn er uiteraardook wat kleine foutjes opgelostdie er al een tijdje inzaten. Neembijvoorbeeld de ‘Pro Cutter’ waarmeehet gemakkelijk is om 3D geometriein stukken te snijden om deze vervolgensmet behulp van zwaartekracht inelkaar te laten storten. In het verledengingen de ‘Smoothing groups’ verlorenen raakte de gebruiker de textuurcoördinatenkwijt (UV’s) tijdens hetwerken met de ‘Pro Cutter’. In 3dsMax (Design) 2011 is dit niet meerhet geval.Wat nu ook uiteindelijk goed werktzijn de ‘Snaps’ die natuurlijk elkeCAD-gebruiker enorm weet te waarderen.Ongeacht hoeveel ‘Snaps’ ernu zijn ingesteld, kan de gebruikereen object te allen tijde over een asverplaatsen, zonder dat het 3D-modelalle kanten uitspringt, omdat de asvan verplaatsing volledig genegeerdwerd. Daarnaast heeft het ‘PivotPoint’ direct een actieve ‘Snap’ die degebruiker kan toepassen om vervolgensvolledig dynamisch naar eindpuntenof bijvoorbeeld middelpuntenvan een ander object te kunnen ‘snappen’.Iets wat wel enorm wennen is voor deCADMagazine Juni 2010-458

Afbeelding 5.3ds Max (Design)-gebruiker, is dat de‘Control’-toets alleen nog te gebruikenis om objecten te selecteren endus niet meer om te deselecteren. Omeen object te deselecteren gebruikt jevanaf nu de ‘Alt’-toets op het toetsenbord.Ook de naamgeving van objectenis aangepast. Dit heeft met hetdoornummeren te maken. In de vorigeversie van 3ds Max (Design) werdde allereerste camera bijvoorbeeldaangeduid met Camera01. In 3dsMax (Design) 2011 wordt dit automatischCamera001. De reden van dezeaanpassing is dat het sorteren door de‘sort () MAXScript’-methode beterverloopt.Afbeelding 3.ContainersContainers in 3ds Max (Design) zijnin de vorige versie van 3ds Max(Design) geïntroduceerd en biedeneen perfecte manier om samen te werkenmet diverse personen aan één 3dsMax (Design)-project. Het is zelfsverstandig om niet meer met ‘XrefScenes’ of ‘Xref Objects’ te werkenmaar met de nieuwe ‘Containers’.Een groot voordeel, wat al eerder mogelijkwas met containers, is dat deauteur die decontainer aanmaaktkan beslissenof de inhoudvan decontainer aangepastmagworden dooreen andere persoon,die dedesbetreffendeAfbeelding 4. container heeftingeladen in zijn of haar 3ds Max(Design)-sessie. In 3ds Max (Design)2011 is het instellen van wat wel enniet mag met een container verderverfijnd. Zo blijft uiteraard de mogelijkheidaanwezig om de inhoud vaneen container volledig te beveiligenzodat degene die de container inlaadter helemaal niets mee kan doen enslechts als referentieobject gebruikt,zie afbeelding 3.Daarnaast kan de gebruiker er voorkiezen dat er aan een container alleenmaar nieuwe onderdelen toegevoegdmogen worden, dat alleen de ‘modifiers’op elementen in een containerniet aangepast kunnen worden, dat dematerialen niet aangepast kunnenworden, dat er geen positie, rotatie ofverschaling kan plaatsen vinden, ofzelfs dat alle basisparameters van eenobject op slot staan. Het instellen vandeze regels doet de auteur vanuit de‘Rules rollout’ in het ‘Modify Panel’op de container zelf. Naast het perfectsamenwerken met meerdere personen,bieden containers nog een grootvoordeel als deze slechts lokaal gebruiktworden. Zodra een containernamelijk op ‘Unload’ gezet wordt, zalde desbetreffende 3ds Max (Design)-scene veel sneller geopend en opgeslagenworden, aangezien de informatiein de container echt volledig uitstaat en er dus geen rekening meermee wordt gehouden.Om de prestatie op een positieve wijzete beïnvloeden, biedt 3ds Max(Design) 2011 een mogelijkheid tothet werken met ‘Proxie containers’.Een ‘Proxie container’ is niets meerdan een ‘Dummy’-object in een container,dat een uiteindelijk objectvoorstelt, maar wel sterk vereenvoudigdwordt weergegeven. Deze mogelijkheidis het best te gebruiken als alternatiefvoor het ‘Unloaden’ van eencontainer. Het opzetten van een‘Proxie’-systeem is vrij eenvoudig ener kunnen verschillende ‘Proxies’worden aangemaakt. Via de ‘Proxiesrollout’ in het ‘Modify Panel’ kan degebruiker via het ‘Edit’-knopje meerdere‘Proxie containers’ selecteren endeze kunnen vervolgens actief gezetworden zodra de container dicht staatmet de ‘Definition File’-optie, zie afbeelding4.De laatste kleine nieuwe verbeteringis de weergave van de status van eencontainer. In het ‘Preferences’-dialoogvensteris er in 3ds Max (Design)2011 een tabblad toegevoegd metdaarin de instellingen met betrekkingtot hoe containers zich gaan gedragenals deze worden herladen, om de hoeveelseconden er gecontroleerd moetworden of een container is aangepast,en hoe deze geopend wordt in een vorigeversie van 3ds Max (Design), zieafbeelding 5.In het volgende artikel over de mogelijkhedenin versie 2011 ga ik verderin op de aanpassingen in de ‘GraphiteModeling Tools’ ofwel de ribbon.Jean-Pierre van Gasteljean-pierre.van.gastel@pollux.nl isfreelance redacteur voorCAD-Magazine. Voor dit onderwerp zieook: www.autodesk.nl.CADMagazine Juni 2010-459

SolidWorksKies de juiste configuratieDoor Renso KusterIndien u veelvuldig gebruik maakt van configuraties in SolidWorks, danzult u het gebruik van de configuration publisher zien als een welkomeaanvulling op de bestaande functionaliteit. Hiermee maakt u het kiezenvan een uiteindelijke configuratie vele malen makke lijker dan voorheen.U kunt nu kiezen aan de hand van parameters in plaats van de configuratienaam.Ook is het niet nodig om van te voren alle configuraties reedste definiëren.AutoCAD 2011 Deel 3Werken met transparantieDoor Jean-Pierre van GastelIn dit derde deel over de nieuwe mogelijkheden in AutoCAD2011 komt er een aantal zaken aan de orde, waar elkeAutoCAD-tekenaar eigenlijk al jaren op zit te wachten.De meest gehoorde vraag van met name architecten, wastoch wel om met transparante objecten te kunnen werken inAutoCAD. En jawel AutoCAD 2011 biedt dan uiteindelijkvolop mogelijkheden tot het werken met transparantie.Solid Edge Tips & Tricks‘Symmetric About Base’en andere ‘Live Rules’Door Jaap DubbelaarIn de nieuwste versie van Solid Edge zijn verbeteringen aangebrachtin de ‘Live Rules’, waardoor conflicten tussen degecombineerde ‘Live Rules’ in veel gevallen voorkomenworden. Dit zorgt ervoor dat bijvoorbeeld bij het herkennenvan modelsymmetrie niet handmatig ‘Live Rules’ aan- of uitgeschakeldbehoeven te worden om toch het gewenste resultaatte krijgen bij het aanpassen van onderdelen. Aan de handvan een aantal voorbeelden wordt dit nieuwe gedrag toegelicht.Inventor 2011Samenstellingsconstraintsmet enige vrijheidDoor Rob SmanMet dit artikel gaan we van start met het beschrijven van denieuwe functies en technieken die Inventor 2011 zijn gebruikerste bieden heeft. Ditmaal als aandachtsgebied: de samenstellingwaar ook het nodige ‘geconstraind’ moet worden. Indit artikel wil ik twee onderwerpen bespreken die betrekkinghebben op Assembly Constraints.CADMagazine Juni 2010-460

ArkeyVerwijzen metreferentieviewsDoor Kees VethVoor de opmaak van plottekeningen worden in Arkeyrefe ren tie views gebruikt. Een referentieview is een vensterbinnen een tekening met daarin een verwijzing naar demo del tekening waarbij schaal, uitsnede en view parametersworden opgeslagen.ArchiCAD 14Open BIM-samenwerkingDoor de redactieGraphisoft heeft op 11 mei 2010 ArchiCAD 14 aangekondigd,de nieuwste versie van zijn ontwerp- en tekensoftwarevoor architectuur. Met ArchiCAD 14 maakt dezeEuropese onderneming weer een belangrijke stap doorinnovaties voor samenwerking via Bouw InformatieModellen (BIM) via het bieden van intelligente workflowoplossingenvoor ontwerpteams en bouwpartners. In dezeversie wordt specifiek gefocust op de BIM-integratietussen architect, ingenieur en aannemer.Nieuw:Kijk voor de volledigeartikelen op onze website.CADMagazine Juni 2010-4

De doelgroepCAD-Magazine wordt in Nederland en België verspreid onder(potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Visuali satie en andereontwerpproducten, binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-,instal latie- en civieltechnische bedrijven, inge nieurs-, technische advies-,ontwerp- en architecten bureaus, de centrale, lokale en provinciale overheden,nutsbedrijven, instel lingen voor middelbaar en hoger technisch onderwijs,dealerorganisaties en leveranciers in de CAD-branche.Abonnementen 2010Een abonnement op CAD-Magazine vraagt u aan via de websitewww.cadmagazine.nl. De prijs voor een jaar abonnement (acht opeen -volgende nummers) bedraagt € 75,– excl. 6% BTW. Deze prijs geldtvoor verzending binnen Nederland. Voor verzending buiten Neder landbedraagt de prijs € 98,-. Het abonnement wordt automatisch ver lengd.Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen twee maanden voor het verstrijkenvan het abonnementsjaar in ons bezit te zijn.PasswordProfiteer van de voordelen van het abonnement op CAD-Magazine!Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle Tips & Tricksartikelenen het archief op de website www.cadmagazine.nl.ServicepaginaCAD-Magazine op Internetwww.cadmagazine.nl, www.cadmagazine.nl/banenmarktwww.cadplaza.nlVoor info en aanvraag abonnementen: services@cadmag.nlInformatieserviceOnder elk artikel staat de website van de producent of dealer vermeld.Geïnteres seer den kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besprokenonderwerpen.Gegevens onjuist?Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van CAD-Magazine onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adres drager metgecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:CMedia B.V.Antwoordnummer 10368300 VB Emmeloord (NL).U kunt wijzigingen ook via e-mailverzenden naar services@cadmag.nlIn CAD-Magazine 5 - 2010Tijd besparen met multibodyMaplesoft kondigt de gecombineerde release aan van MapleSim 4, dehigh-performance, physical modelling- en simulatietool, en Maple 14,de technische rekensoftware voor ingenieurs, wiskundigen en wetenschappers.MapleSim 4 introduceerteen nieuwe 3D-ontwerpvoorziening eneen flexibel testmanagementtool terwijlMaple 14 is uitgerust met nieuwe ‘controlsystem’-ontwerptools, lineariseringtoolsen nieuwe solvers.AdverteerdersindexCAD Koop www.cadkoop.nl 13,61CADCAM Event www.cadcamevent.nl 40CAD-Magazine www.cadmagazine.nl 8Design Express www.cinema4d.nl 32Ekwc www.ekwc.nl 41Iccs www.iccs.nl 31Issue www.issue.nl 19Werken met prototypesDe jaarlijkse bijeenkomst van SmartGeometry vond dit jaar plaats inBarcelona waar de conferentie werd voorafgegaandoor vier dagen workshops waarbijideeën konden worden getest met software enuitgevoerd met diverse machines en CAMsoftware.Deze workshops ‘WorkingPrototypes’ waren met name voor studenten bedoeldom feeling te krijgen met de praktijk enpraktische uitvoering.CAD-Magazine verschijntomstreeks 11 augustus 2010.Ideoma www.ideoma.nl 57ISD Benelux www.isdgroup.nl 53Kubus www.kubusinfo.nl 64Man & Machine www.manandmachine.be 63Nedgraphics www.nedgraphics.nl 15,35Nemetschek SCIA www.scia-online.com 28Stabiplan www.stabiplan.nl 2TecCad College www.cadcollege.nl 43CADMagazine Juni 2010-462

OPENSAMENWERKING TUSSENARCHITECTEN & BOUWPARTNERSDarmstadtium, Wissenschafts- und Kongresszentrum Darmstadt, GermanyArchitects: fs-architekten Paul Schröder Architekt BDA and Chalabi architects & partnersPhoto: Claus Graubner ©Wie goed kijkt, kiest voor ArchiCADArchiCAD scoort keer op keer als de beste keuze voor de architectenpraktijk. Het resultaat van jarenlangeontwikkeling voor en door architecten betekent bouwkundig gebruikersgemak, sterk in ontwerpfase maarook in uitwerkingsfase, makkelijk te leren en perfecte aansluiting op en samenwerking met alle disciplines.Kortom: ArchiCAD = architectuurwww.kubusinfo.nl