HULPMIDDELENBOEK VOOR HUISARTSEN - vzw farmaka asbl

HOOFDSTUK IVMOTIVATIONELE AANPAK1- InleidingElke therapeut wordt geconfronteerd met verzet vande patiënt, zijn gebrek aan meegaandheid of aanmotivatie om zijn levensstijl te veranderen, ook al kandeze verandering zijn gezondheid ten goede komen.Enkele jaren geleden werkten de psychologenWilliam MILLER en Stephen ROLNICKE een relationelebenadering uit, waarbij men geen ervarenpsychotherapeut moet zijn om ze toe te passen. Derelationele benadering verschilt wezenlijk van de opconfrontatie gebaseerde aanpak. Ze is oorspronkelijkontwikkeld voor toepassing bij patiënten die middelenmisbruiken, maar is bruikbaar in elke situatie waar eenalliantie met de patiënt nodig is teneinde therapietrouwte bekomen.Aan deze nieuwe relationele benadering werd nadienhet veranderingsmodel van James PROCHASKA enCarlo DI CLEMENTE toegevoegd, dat de fasen beschrijftdie leiden tot verandering. Een verandering (en vooralhet behoud ervan) wordt niet in één keer verkregen,maar gebeurt stapsgewijs. Geen rekening houden metdeze verschillende stappen en hun betekenis leidt vaaktot ontmoediging bij de therapeut en demotivering vande patiënt. De mogelijkheid om een bepaalde situatiete herkaderen als een fase van de motivatiecycluswaarin de patiënt zich bevindt, laat toe om zijn verzettegen verandering niet als een mislukking te ervaren,maar als een proces dat inherent is aan het nemen vanbeslissingen.2- MotivatiecyclusEen beslissing nemen is soms heel eenvoudig, maarsoms ook heel moeilijk. Het is altijd het resultaat vaneen proces dat er vanuit gaat dat je voldoendegemotiveerd bent om de beslissing te nemen en jeeraan te houden.> De eerste motivatiefase is de cognitieve fase :Je moet weten dat het probleem bestaat en dat eroplossingen zijn. Een voorbeeld : waarom zou eenpatiënt op zijn voeding letten als hij niet weet datcholesterol slecht is voor zijn bloedvaten ? Waaromzou een patiënt voorzichtig zijn met het gebruik vanslaapmiddelen en kalmeermiddelen als hij niet weetdat ze naast hun onmiddellijke voordelen verslavendzijn en dat ze op oudere leeftijd aanleiding kunnengeven tot heupfracturen ? De folders die uontvangen hebt, hebben betrekking op deze fase(en op de tweede fase). Behoren ook tot deze fase :situaties waarbij de patiënt weet dat het probleembestaat, maar zich niet persoonlijk betrokken voelt ofniets wil doen voor zichzelf.> De tweede motivatiefase is de perceptuele fase :In deze fase beseft de patiënt dat het probleem hemaanbelangt. Hij zal beseffen dat het sporadischegebruik van slaapmiddelen een gewoontegeworden is. Vervolgens dat het niet alleen gaatom een gewoonte, maar dat hij er afhankelijk vangeworden is. Dit is ook het moment waarop hij zalzeggen “ja, maar” of “ja, later”. Wij kennen allemaalwel rokers die blijven roken. Toch weten zij allemaaldat roken schadelijk is voor de gezondheid. Zijgeven allemaal toe dat het beter zou zijn voor henen hun omgeving als ze zouden stoppen, maar tochgaan ze door. Stoppen, met alles wat dat met zichmeebrengt in termen van onbehagen, angst, zichslecht voelen, primeert nog niet op het vooruitzichtom niet meer afhankelijk te zijn van tabak of eengeneesmiddel.> De derde fase is de fase van ambivalentie :In deze fase zal de roker zijn gebruik proberen te- 43 -