HULPMIDDELENBOEK VOOR HUISARTSEN - vzw farmaka asbl

3- SymptomenBij een huisarts komt het heel vaak voor dat depatiënt zich niet bewust is van zijn angst, en zichpresenteert met somatische problemen. De meestvoorkomende lichamelijke klachten 1 zijn druk op deborst, een brok in de keel, een knoop in de maag,hartkloppingen of pijn in de hartstreek, tintelingenin handen en voeten of de mond, beven, klammehanden, warmte- of koude-opwellingen, maar ookverschillende intestinale stoornissen zoals abdominaleongemakken, krampen of pijn, diarree, een branderiggevoel in de maag, misselijkheid, braken, maar ookfrequente behoefte om te urineren, hoofdpijn enrugpijn. Soms is de lichamelijke symptomatologiebijzonder heftig, en doet ze denken aan een infarctzoals bij een paniekaanval, of aan een astma-aanval bijhyperventilatie.Deze lichamelijke symptomen gaan vaak gepaard metslaap- en concentratieproblemen en problemen methet kortetermijngeheugen.Als er geen lichamelijke ziekte aan de basisligt van deze symptomen, spreekt men vanangst.Bij een patiënt die beseft dat het gaat om angst, is het nietuitzonderlijk dat de symptomen een uiting zijn van zijnangstig temperament. Zo is een patiënt die zegt “Dokter,ik ben al lang gestrest” waarschijnlijk geen gestrest, maareen angstig iemand. (zie ook beslisboom stress)Als de angst eenmaal herkend wordt, moeten wenagaan of het gaat om “gewone” angst of eenpathologische toestand. Tegenwoordig beschouwenwe een psychologisch probleem als pathologischwanneer voldaan wordt aan de volgende drie criteria :> aanzienlijk, buitensporig lijden ;> van te lange duur (Hier hangt alles af van deoorzaak van de angst. Als deze te wijten is aan eenspecifieke gebeurtenis, houden we rekening met hetaantal uren dat de angst de geest overweldigt ; alsde angst veroorzaakt wordt door een vage contextof als er geen specifieke gebeurtenis is, dan kanangst die meer dan 15 achtereenvolgende dagenaanhoudt significant zijn voor een angststoornis) ;> met ongunstige impact op het sociale, relationeleen/of lichamelijke functioneren.Zo beschouwen we een fobie voor spinnen ofmuizen niet als pathologisch als die de dagelijksebezigheden niet verhindert. De angst van een studentin examentijd wordt beschouwd als een probleemvan voorbijgaande aard waarmee rekening dientgehouden te worden, maar dat niet pathologischis.Wanneer een pathologische angsttoestand vastgesteldis, kunnen verschillende vormen onderscheidenworden.> De angsttoestand (ongeacht of die gegrond is ofniet) treedt voornamelijk op buiten de momentenwaarop de persoon geconfronteerd wordt met desituatie (anticipatie of gepieker) en deze toestandheeft de neiging om beslag te leggen op zijn leven.We spreken dan van veralgemeende angst.> De angsttoestand treedt alleen op in aanwezigheidvan een voorwerp of een situatie, en deze reactieis ofwel buiten proportie ofwel niet gegrond, zoalsangst in de lift of in een mensenmassa. Dergelijkeangsttoestand kan zich ook manifesteren als extremeverlegenheid tegenover onbekenden, angst voor dekeurende blik of het oordeel van anderen. In dezegevallen spreekt men van een fobie.> De angsttoestand manifesteert zich eerder doordwanggedachten die tegen de wil van de persoonoptreden en waarvan hij heel goed het absurdekarakter inziet (bijvoorbeeld de vrees om zijn kind tewurgen). Deze dwanggedachten kunnen gepaardgaan met stereotiepe en terugkerende handelingen(compulsies) die de persoon niet kan nalaten te doen(bijv. : zijn handen wassen). In dit geval spreken wevan een obsessief-compulsieve stoornis of OCD.> De angsttoestand kan zich ook manifesteren naeen trauma, met name PTSD (Post Traumatic StressDisorder), maar ook bij acute of chronische stress (ziehoofdstuk 2).> Ten slotte kan de angsttoestand ook kortstondigeen hevig paroxismaal optreden, als een donderslag1 Er dient hier een onderscheid gemaakt te worden tussen een klacht, die de algemene uiting van de patiënt is, en een symptoom, dat deontcijfering van deze klacht is door de arts. Sommige klachten zijn niet vergelijkbaar met een specifiek symptoom.- 10 -