De jeugd - Stadsdeel Oost - Gemeente Amsterdam

JSTDe jeugd- onderwijsagenda vanStadsdeel Oost 2011-2014Joost, vastgesteld 8 november 2011 1

Alle ouders en kinderen doen meeKinderen en jongeren moeten zich optimaal kunnen ontwikkelen om volwaardig mee tedoen in de samenleving. Hier gaan we in Amsterdam voor, ook in stadsdeel Oost.We willen het beste onderwijs voor de kinderen in Oost, goede zorg voor wie die dat nodigheeft, veilige, schone straten en mooie buurten waar kinderen veilig kunnen spelen enouders elkaar ontmoeten.Dit krijgen we alleen voor elkaar als we goed samenwerken. De afgelopen jaren is er eenstevig netwerk ontstaan van stadsdeel, scholen en partners op het gebied van zorg enwelzijn, maar ook actieve bewonersgroepen en -initiatieven. We blijven investeren in ditnetwerk en “het elkaar leren kennen”.De basis moet op orde zijn: kinderen en jongeren hebben goede basisvoorzieningen nodigom zich optimaal te ontwikkelen. Hier ligt een verantwoordelijkheid voor ons, het stadsdeel,en de partners op het gebied van onderwijs, zorg en welzijn. We zorgen samen voor goedonderwijs en schoolgebouwen, zijn er voor ouders en kinderen die zorg nodig hebben, gevenvoorlichting in een toegankelijk Ouder Kind Centrum en richten voldoende plekken in voorsport, spel en ontmoeting.We gaan we uit van de eigen kracht van mensen. We nemen geen verantwoordelijkhedenvan ouders over. Ouders zijn betrokken bij de schoolloopbaan en zorgen er in de eersteplaats voor dat hun kind zich ontwikkelt en een veilige thuisbasis heeft. Ook kunnen zijindividueel of samen zorgen voor schone straten, leuke speelplekken en activiteiten om zopositief bij te dragen aan een kindvriendelijke leefomgeving. Jongeren zijn zelfverantwoordelijk, voor het behalen van hun diploma, het zoeken naar een stage of werk. Weorganiseren geen activiteiten voor jongeren. Jongeren kunnen zelf een voetbalwedstrijdorganiseren. Meisjes kunnen elkaar opzoeken om bij te kletsen. We zorgen alleen voor derandvoorwaarden zoals voldoende ruimte en ontmoetingsplekken. Tegelijk moeten we waarnodig bijspringen. Niet iedereen kan op eigen kracht naar de overkant roeien! Investeren inkwetsbare gezinnen, instellingen die het extra moeilijk hebben bijstaan, ook dat is deboodschap van JOOST.Kinderen en jongeren hebben zelf ook een stem, wensen en ideeën. Zij weten als geen anderhoe de ideale speelplaats er uit moet zien en wat een schoolplein leuk maakt. Ook kunnen zeelkaar helpen en stimuleren, bijvoorbeeld bij het afmaken van school, het vinden van eenbijbaan of het tegengaan van pesten en discriminatie.Wat we de komende jaren gaan doen om onze ambities waar te maken staat in JOOST: dejeugd- en onderwijsagenda van stadsdeel Oost en haar partners voor de periode 2011-2014.Ik bedank iedereen die heeft bijgedragen aan JOOST en kijk er naar uit om samen verder tebouwen aan een stadsdeel waarin iedereen, jong en oud, alle kansen krijgt en meedoet.Lieke ThesinghPortefeuillehouder Sociaal DomeinSeptember 2011Joost, vastgesteld 8 november 2011 2

InhoudsopgaveVoorwoord 21 Wat is JOOST? 41.1 Status en karakter1.2 Partners en rollen2 Afstemming 62.1 Stedelijk2.2 Landelijk2.3 Beleidsruimte stadsdeel2.4 Historisch3 Analyse 103.1 Stand van zaken3.2 Conclusies en doelstellingen4 De aanpak van Oost 144.1 Kaders en uitgangspunten4.2 Keuzen4.3 Maatregelen Stadsdeel4.4 Beschikbare middelen stadsdeel5 Meten is weten 21Bijlage 1: Overzicht van alle beoogde maatregelenBijlage 2: Extra inzet per gebiedBijlage 3: leden regiegroep JOOST, partners in Jeugd- en OnderwijsbeleidBijlage 4: JONG Amsterdam stedelijke afsprakenBijlage 5: Jeugdmonitor O&SJoost, vastgesteld 8 november 2011 3

1 Wat is JOOST?1.1 Status en karakterJong Oost, afgekort JOOST, is de jeugd- en onderwijsagenda voor stadsdeel Oost. Dezeagenda geeft aan welke afspraken stadsdeel Oost, schoolbesturen en zorg- enwelzijnsinstellingen met elkaar maken voor de periode 2011-2014 met betrekking tot hetlokale jeugd- onderwijsbeleid. Niet alle programma’s en activiteiten van alle betrokkenenstaan opgesomd in JOOST. Het handelt vooral om de extra inzet en de gezamenlijkeinspanning die de komende jaren nodig zijn om de ontwikkelingskansen van de jeugd vanOost te vergroten. De achterliggende missie luidt dan ook: Kinderen en jongeren kunnen zichoptimaal ontwikkelen om volwaardig en verantwoordelijk te participeren in de samenleving.Als agenda geeft JOOST richting aan de inzet van de betrokken partners. Besluitvorming overprecieze inzet en middelen voor de deelonderwerpen, geschiedt op de geëigendemomenten door de partners zelf. In dit document staan vooral de kaders en deverantwoordelijkheden van stadsdeel Oost centraal. In de bijgevoegde matrix in bijlage 1staan alle beoogde maatregelen van alle partners.1.2 Partners en rollenBij de opstelling van de jeugd- en onderwijsagenda zijn de volgende partners betrokken 1 : deschoolbesturen van het primaire en voortgezet onderwijs, zorg- en welzijnsinstellingen,kinderopvanginstellingen, Bureau Leerplicht Plus 2 , Ketenunit 3 en stadsdeel Oost. JOOST isdaarmee een gezamenlijk product. Het toezicht op de uitvoering van JOOST wordt verrichtdoor de regiegroep JOOST. Jaarlijks stelt zij een uitvoeringsplan vast waar de partners zichaan committeren. Ook wordt het uitvoeringsplan jaarlijks geëvalueerd. Om monitoren enevalueren mogelijk te maken, gaan doelstellingen van de onderscheiden activiteitenvergezeld van indicatoren.Het is nadrukkelijk de verantwoordelijkheid van de partners zelf om de uitvoering van detaken die onder hun bevoegdheden vallen, ter hand te nemen. Het Stadsdeel heeft als extrataak de regie te voeren en faciliteert de regiegroep die ervoor zorgt dat afspraken ook1 Zie voor een volledig overzicht van partners bijlage 32 Bureau Leerplicht Plus is een stedelijk bureau dat de leerplichtwet en het beleid ten aanzien van VoortijdigSchoolverlaten uitvoert in opdracht van de stadsdelen.3 Een Ketenunit is een samenwerkingsverband van organisaties, die zich bezighouden met de aanpak vanjeugdcriminaliteit en veelplegers. In augustus 2011 zijn de vijf ketenunits van Amsterdam overgegaan naartwee Veiligheidshuizen. In het Veiligheidshuis werken instanties op één locatie samen aan eenpersoonsgerichte aanpak van personen die strafbare feiten plegen of overlast veroorzaken.Joost, vastgesteld 8 november 2011 4

nagekomen worden. In hoofdstuk 4 staan de specifieke afspraken die onder deverantwoordelijkheid van stadsdeel Oost vallen apart genoemd.Joost, vastgesteld 8 november 2011 5

2 Afstemming2.1 LandelijkBij het ‘vullen’ van een eigen jeugd- en onderwijsagenda moeten het stadsdeel Oost en haarpartners uiteraard rekening houden met de beschikbare beleidsruimte. De volgendewettelijke kaders zijn voor JOOST van belang:• Leerplichtwet - In deze wet is vastgelegd dat kinderen van 5 t/m18 jaar verplichtonderwijs moeten volgen. Voortijdig schoolverlaters moeten tot 23 jaar een trajectaangeboden krijgen naar werk of school via de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie(RMC). De uitvoering van de wet op de leerplicht en de RMC-functie ligt bij de stadsdelenmaar wordt, in opdracht van de stadsdelen, uitgevoerd door het stedelijk BureauLeerplicht.• Wet op het Primair en Voortgezet onderwijs (WPO) en de Wet op de Expertisecentra(WECspeciaal onderwijs) - In deze wetten zijn alle zaken met betrekking tot het primair enspeciaal onderwijs geregeld, zoals het toezicht op het openbaar onderwijs, hetonderwijsachterstandenbeleid, het verplicht overleg met schoolbesturen,onderwijshuisvesting en het leerlingenvervoer. In het kader van de WPO is de gemeenteverplicht om één keer in het jaar overleg te voeren met de schoolbesturen in onsstadsdeel en met andere belangrijke jeugdpartners, zoals kinderopvang- enwelzijnsinstellingen. Dit resulteert in een Lokaal Educatieve Agenda (LEA). Dit is ook dewettelijke basis van zowel JONG Amsterdam als de jeugdagenda JOOST.• Verordening Materiële en Financiële gelijkstelling - In de WPO is ook opgenomen dat delokale overheid een verordening moet opstellen voor het toekennen van subsidies ofvoorzieningen aan het onderwijs. Dit is de zogenaamde verordening Materiële enFinanciële gelijkstelling. Voorwaarde van deze verordening is dat alle scholen in dezelfdemate aanspraak kunnen maken op aangeboden subsidies en voorzieningen. Daaromworden o.a. stedelijk afspraken gemaakt welke voorzieningen aan scholen gebodenworden, zoals schoolzwemmen, schooltuinwerk, verkeersexamens, muziekluisterlessenen kunstkijkuren.• Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE) - maakt het mogelijk datkinderen met een taalachterstand een speciaal onderwijsprogramma krijgen oppeuterspeelzalen/voorscholen en in kinderopvanginstellingen.• Wet op de Jeugdzorg en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) – Deze wettenbepalen onder andere dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de informatie-, advies-,signalerings- en toeleidingsfunctie voor kinderen en ouders die zorg of ondersteuningnodig hebben. De Ouder Kind Centra (OKC’s) in de stadsdelen spelen hierin eenbelangrijke rol.Joost, vastgesteld 8 november 2011 6

• Bestuursakkoord – Hierin maakt het rijk afspraken met gemeenten over taken diegemeenten moeten oppakken. Het ontwikkelen van brede scholen is hier een voorbeeldvan.Kort samengevat kan gesteld worden dat deze wetten en landelijke kadersgemeenten/stadsdelen vooral verantwoordelijkheden geven ten aanzien van het faciliterenvan lokaal onderwijs zoals huisvesting, het bestrijden van onderwijsachterstanden bijkinderen en het signaleren van zorgbehoefte en doorverwijzen naar de juiste zorg.2.2 StedelijkIn de gemeente Amsterdam is afgesproken dat de stadsdelen voornamelijk verantwoordelijkzijn voor het jeugdbeleid en het flankerend beleid ten aanzien van het primair onderwijs. Hetbeleid ten aanzien van het voortgezet en speciaal onderwijs ligt op stedelijk niveau. Ook iser vanaf 2006 afgesproken om tot een gezamenlijke jeugd- en onderwijsagenda te komen.Dit heeft geresulteerd in achtereenvolgens JONG Amsterdam 1 en 2. De missie van JONGAmsterdam 2010-2014 is:Kinderen en jongeren kunnen zich optimaal ontwikkelen om volwaardig en verantwoordelijkte participeren in de samenleving.Deze missie wordt nader uiteengezet in vier doelstellingen.1. Kinderen (en ouders) krijgen vroegtijdig hulp, (financiële) ondersteuning en zorg omzich optimaal te ontwikkelen.2. Kinderen/jongeren hebben een succesvolle schoolloopbaan en halen eenstartkwalificatie.3. Kinderen/jongeren ontwikkelen hun talenten4. Kinderen/jongeren groeien veilig op tot actieve en verantwoordelijke burgers.JONG Amsterdam-2 bevat grotendeels afspraken die stedelijke uitvoering behoeven enwaarvoor de verantwoordelijkheden ook op stedelijke schaal liggen, zowel bij gemeente alsbij instellingen. Daarbinnen kunnen de stadsdelen op de eigen schaal met de bijpassendeverantwoordelijkheden eigen beleid en afspraken maken.De volgende verantwoordelijkheden liggen op het niveau van het stadsdeel en vormendaarmee ten dele de inhoud van JOOST:• Afstemming onderwijsprogramma en doorgaande leerlijn tussen voorscholen en hetprimair onderwijs (het Voor en Vroegschoolse Educatie beleid);• Functioneren Ouder Kind Centra (OKC’s) en afstemming met zorgstructuren opbasisscholen;• In het kader van onderwijsachterstandenbeleid extra faciliteiten aanbieden aanbasisscholen met veel kinderen met een achterstand;• Bestrijding obesitas bij (jonge) kinderen;Joost, vastgesteld 8 november 2011 7

• Zorgen dat ouders en kinderen die dit nodig hebben extra opvoedondersteuningkrijgen;• Mentoraten voor 10-14 jarigen organiseren, die helpen bij de overgang van primairnaar voortgezet of beroepsonderwijs;• Talentontwikkeling in en na schooltijd faciliteren;• Veiligheid rond de school verbeteren;• Actief burgerschap stimuleren.JOOST en de stedelijke LEA ‘JONG Amsterdam-2’ vullen elkaar aan wanneer de partners inbeide convenanten zich toeleggen op hun eigen verantwoordelijkheden. Tegelijk willen departners van JOOST meer. De opgave vanuit de stedelijke LEA wordt daarom als eenminimumpakket beschouwd.2.3 Beleidsruimte stadsdeelHeeft stadsdeel Oost voldoende vrijheid om daadwerkelijk onderwijs- en jeugdbeleid tekunnen ontwikkelen binnen de landelijke en stedelijke kaders?Sommige taken van het stadsdeel zijn formeel opgelegd en bieden geen of weinigbeleidsvrijheid:• het houden van toezicht op het openbaar onderwijs;• het uitvoeren van de leerplichtwet;• het regelen van onderwijshuisvesting voor scholen in het stadsdeel;• het opstellen en uitvoering geven aan de verordening materiële en financiëlegelijkstelling.Uiteraard is het wel mogelijk om in de uitvoering maatwerk te leveren. Zo kan het stadsdeelieder jaar afspraken maken met bureau Leerplicht om bijvoorbeeld extra in te zetten opbepaalde scholen of gebieden.Meer ruimte bieden de taken met beleidsvrijheid binnen stedelijke kaders. Deze betreffenhet voeren van regie op:• het onderwijsachterstandenbeleid (voor- en vroegschoolse educatie) en op hetsegregatiebeleid binnen de jeugdagenda JONG Amsterdam-2; het faciliteren vanprimair onderwijs op gebied van zorg zoals faciliteren van schoolmaatschappelijkwerk.• de ketenaanpak (doorgaande zorg- en leerlijnen) voor jeugdigen. Dit gebeurt onderandere door het oprichten van een Ouder Kind Centrum, maar ook door hetaanstellen van coördinatoren voor risicogezinnen;• de aanpak van overlast gevende jeugdgroepen, bijvoorbeeld door het aanstellen vanprojectleiders groepsaanpak.Joost, vastgesteld 8 november 2011 8

Ten slotte heeft het stadsdeel veel beleidsruimte en weinig stedelijk kader op de volgendethema’s:• het stimuleren van brede talentontwikkeling. Hierbij maken kinderen tijdens en naschooltijd kennis met bijvoorbeeld kunst, media en sport. Scholen zijn hierbijverantwoordelijk voor de brede talentontwikkeling tijdens schooltijd en het stadsdeelna schooltijd. In stadsdeel Oost is dit vooral gericht op scholen die bovengemiddeldveel kinderen hebben met leerachterstanden of andere ontwikkelingsproblemen(zgn. gewichtenleerlingen 4 ).• het stimuleren van tiener- en jongerenwerk: dit richt zich vooral op de kwetsbarejongeren en wordt vanuit de buurt geregeld. Jongeren kunnen daar terecht inzogenaamde jongerenproductiehuizen. Ook bij het jongerenwerk staat bredetalentontwikkeling centraal.• het realiseren van voorzieningen voor kinderen in de openbare ruimte, zoalsspeeltuinen, ontmoetingsplekken en kinderboerderijen.Conclusie: binnen én aanvullend op de landelijk en stedelijke kaders heeft Stadsdeel Oost, insamenwerking met de partners, ruimte voor een effectieve invulling van de jeugd- enonderwijsagenda.2.4 HistorischOok in de tijd bezien is JOOST ingebed. Stadsdelen Zeeburg en Oost-Watergraafsmeerhadden als voorlopers van Stadsdeel Oost reeds jeugd- en onderwijsagenda’s. JONG Oost-Watergraafsmeer was sterk gericht op het ontwikkelen van samenwerkingsverbanden metscholen en instellingen, een inspanning waar nu nog steeds profijt van getrokken wordt. Ookinhoudelijk, zoals bij de koppeling van naschoolse activiteiten aan onderwijsprogramma’svan de scholen, wierp deze benadering vruchten af. JONG Zeeburg intussen legde het accentop het buurtgericht werken en deed een appèl op bewoners om zelf het heft in handen tenemen. Ook hier is geïnvesteerd in samenwerking en partnerships.JOOST, zoals het nu voorligt, bouwt in wezen verder op deze fundamenten. Vooral bij deeigen accenten en aanpak, verwoord in hoofdstuk 4, is de continuïteit van beleid zichtbaar.4 Het ministerie van OCW hanteert formeel de volgende definitie voor gewichtenleerlingen; kinderen metouders met een lager opleidingsniveau dan mbo 2.Joost, vastgesteld 8 november 2011 9

3 Analyse3.1 Stand van zakenEffectief beleid dient zich te richten op problemen die aangepakt kunnen worden en dientook tegemoet te komen aan trends die zich aftekenen. Daarom is het van belang de standvan zaken rond de jeugd van Oost nader te bezien. Met behulp van de jeugdmonitor 5 van dedienst Onderzoek en Statistiek (O+S) is een analyse opgesteld.In deze jeugdmonitor vallen de volgende punten op:Aantallen.Oost groeit en daardoor neemt het aantal jongeren toe. Dit betekent een stijgende behoefteaan onder andere scholen, speelplaatsen, ontmoetingsplekken voor jongeren en aanbod vanvoorzieningen als het OKC. Vooral het tempo van de verdere ontwikkeling van IJburg ishiervoor bepalend.Onderwijs en Arbeidsmarkt.De prestaties van de jeugd van Oost op onderwijs zijn goed. Er zijn op dit moment geenzwakke scholen. De Indische Buurt en de Transvaal- en Dapperbuurt (buurten in “Oud Oost”)scoren iets lager dan het gemiddelde van stadsdeel Oost. Dit gemiddelde is echtervergeleken de Asscher-norm 6 vrij hoog. In de Indische Buurt en Transvaal is het aandeeljeugdwerklozen en voortijdig schoolverlaters beduidend hoger dan gemiddeld in Oost. Intotaal zijn er vijf scholen in Oost te zwart en één te wit 7 in verhouding tot de buurten waarinze staan.Zorg.Een derde van de scholen heeft een meer dan gemiddeld aantal zorgleerlingen met eenleerachterstand. Een kwart van de 10-jarigen in Oost kampt met overgewicht. Van de 0-4jarigen groeit 12% (dat zijn ruim duizend kinderen) op in een gezin met(opvoedings)problemen. Een op de twintig jongeren tot 18 jaar wordt begeleid door BureauJeugdzorg.Jeugdoverlast en criminaliteit.De helft van de jongeren is wel eens slachtoffer van criminaliteit geweest. Overlast gevendejeugdgroepen zijn er vooral in Betondorp, de Indische Buurt, Transvaalbuurt en op diverse5 Zie bijlage 3 voor ‘Jeugdmonitor Oost 2010’6 Asschernorm= Cito-score waaraan de Amsterdamse scholen moeten voldoen7 Te zwart en te wit is gemeten naar afkomst en opleidingsniveau ouders.Joost, vastgesteld 8 november 2011 10

locaties op IJburg. Het gaat in geheel Oost ongeveer om 140 jongeren. Het aantal FirstOffenders en licht-criminelen van 12 tot 17 daalt terwijl de aantallen Harde Kern Jeugd enVeelplegers gelijk blijven.Burgerschap.Jongeren in Oost voelen zich betrokken bij Amsterdam en wonen graag in Amsterdam (84 %van de jongeren). 39% van de jongeren in stadsdeel Oost verricht vrijwilligerswerk (tegen33% stedelijk). Uit een recent onderzoek van O&S komt wel naar voren dat de tolerantie inAmsterdam op een groot aantal punten is verslechterd. Op alle scholen die deelnamen in ditonderzoek kwamen vormen van discriminatie voor. Ook is pesten een groot probleem. Eenderde van de kinderen heeft op school te maken gehad met pesten en/of discriminatie.Armoede.In de Transvaalbuurt en de Indische Buurt groeit respectievelijk 43% en 41% van alle 0-17jarigen op in een minimumhuishouden. In absolute zin betekent dit dat circa 2500 kinderenopgroeien in een minimumhuishouden. Gemiddeld voor heel Oost is dat 26%, gemiddeldvoor heel Amsterdam 28%.Talentontwikkeling.Jongeren in Oost zijn meer dan gemiddeld actief bij sportverenigingen (44% tegenover 37%over de hele stad) of in de amateurkunst (74% tegenover 69%).Wonen en omgeving.In Oost wonen meer mensen te krap (28%) dan over heel Amsterdam gemeten (25%).Opvallend zijn daarbij de gebieden IJburg en Indische Buurt, waar respectievelijk 31 % en 33% te krap woont. Daarnaast groeien in Oost meer kinderen op in een buurt met laaggewaardeerde speelgelegenheid 8 (65%) dan in Amsterdam (59%). De druk op de openbareruimte is in Oost daarmee voor jongeren groter dan gemiddeld in Amsterdam.8 Hiervan is sprake als de buurtbewoners een rapportcijfer lager dan een 6,5 geven aan de speelgelegenheden.Joost, vastgesteld 8 november 2011 11

Tabel 1: Stoplichtrapportage per gebied 9 :IndicatorAantalgesegregeerde scholenAantaljongeren inminimahuishoudensCitoscoreJeugdwerkloosheid23 t/m 26 jaar% huishoudensdat te krapwoontOud Oost 37 % 2 (te zwart) 536,2 5 % 25 %WatergraafsmeerIndischeBuurtOostelijkHavengebied13 % 1 (te zwart) 541,4 2 % 27 %41 % 0 534,8 15 % 33 %18 % 1 (te zwart) 539,2 3 % 28 %IJburg 18 % 1 (te zwart)537,9 3 % 31 %1 (te wit)Totaal OostAmsterdam26 %28 %6 5384. %534 10 5 %28 %25 %3.2 Conclusies en doelstellingenWelk conclusies kunnen we ten behoeve van de jeugd- en onderwijsagenda trekken uit dekernpunten van de analyse?Op de eerste plaats dat de partners van JOOST (stadsdeel, schoolbesturen, kinderopvang,zorg en welzijnsinstellingen) zich ten doel moeten stellen dat het basispakket, nodig omonderwijs- en jeugdbeleid te kunnen uitvoeren, meegroeit met de toename van het aantaljongeren. Een kwantitatieve opgave dus.In de tweede plaats is het belangrijk om maatwerk te leveren. Sommige gebieden in Oost ensommige kinderen en jongeren hebben extra steun nodig.In de derde plaats vormen de kernpunten uit de analyse aanleiding om op zes terreinendoelstellingen te formuleren. Een kwalitatieve opgave.9 In deze stoplichtrapportage zijn enkele opvallende indicatoren opgenomen. In de jeugdmonitor van O&Sstaan meerdere stoplichtrapportages10 Asschernorm= Cito-score waaraan de Amsterdamse scholen moeten voldoen.Joost, vastgesteld 8 november 2011 12

1) Onderwijs en arbeidsmarkt.Doelstelling: kinderen/jongeren hebben een succesvolle schoolloopbaan en halen hunstartkwalificatie.2) Zorg.Doelstelling: door waar nodig effectieve ondersteuning en zorg te bieden, ontwikkelenkinderen zich optimaal.3) Jong burgerschap & veiligheid.Doelstelling: kinderen/jongeren groeien veilig op tot actieve en verantwoordelijkeburgers.4) Armoede.Doelstelling: bevorderen van de participatiekansen van kinderen en jongeren uitminimagezinnen.5) Brede talentontwikkeling.Doelstelling: kinderen/jongeren kunnen binnen en buiten school hun talentenontwikkelen.6) Uitdagende woon-, leer- en leefomgevingDoelstelling: kinderen en jongeren leven in een fijne buurt met voldoende enkwalitatief goede speel- en ontmoetingsplekken en scholen.De maatregelen die de jeugd- en onderwijsagenda JOOST vullen, zullen moeten bijdragenaan het realiseren van de zes doelstellingen.Joost, vastgesteld 8 november 2011 13

4 De aanpak van OostMet welke maatregelen willen de partners van JOOST de komende vier jaar dezedoelstellingen realiseren?De genoemde doelstellingen zijn in lijn met de doelstellingen van Jong Amsterdam-2, maarzijn ook ten dele maatwerk, passend bij de opgaven van Oost en de keuzen van StadsdeelOost. Op basis van belangrijke documenten/visies van stadsdeel Oost zoals het programmaakkoord,de perspectievennota en de ontwikkelingen van Versterking Sociaal Domein engebiedsgericht werken, worden deze algemene doelstellingen uitgewerkt in maatregelenmet eigen specifieke doelstellingen. Dit is de aanpak van Oost.4.1 Kaders en uitgangspuntenProgramma-akkoord Oost!Als gekeken wordt naar het programma-akkoord, passen de bovengenoemde doelstellingengoed in dit akkoord. In dit akkoord staan de volgende doelstellingen en maatregelen:1. Zoveel mogelijk kinderen hebben een succesvolle schoolloopbaan.2. Passende zorg voor kinderen die dat nodig hebben.3. Ruimte voor talentontwikkeling.4. Zo min mogelijk kinderen verlaten school voortijdig.5. Voldoende scholen en stageplaatsen in Oost.6. Veilige, gezonde en moderne schoolgebouwen.Versterking Sociaal DomeinVoor het uitwerken van maatregelen wordt uitgegaan van de Versterking van het SociaalDomein. Het stadsdeel gaat niet meer zorgen voor, maar zorgen dat. Dit betekent datbovenstaande doelstellingen worden uitgewerkt in maatregelen waar eigen kracht,basisaanbod, vangnet en vroegsignalering, verbindingen leggen en maatwerk centraal staan.Eigen krachtOuders zijn van cruciaal belang voor een succesvolle schoolloopbaan van hun kinderen. Nietde school maar de ouders vormen de belangrijkste voorwaarde voor het behalen van eenstartkwalificatie. JOOST zet daarom vooral in op ouderbetrokkenheid. Ouders zijn actief opde school. Scholen maken gebruik van een netwerk van ouders en buurtorganisaties voorextra activiteiten. Ouders die niet in staat zijn om hun kinderen goed te begeleiden krijgenextra ondersteuning.BasisaanbodHet basisaanbod moet op orde zijn. Dit betekent dat kinderen naar een goede school in hunbuurt kunnen gaan. JOOST zet extra in op de onderwijskwaliteit. Het stadsdeel ondersteuntJoost, vastgesteld 8 november 2011 14

de Kwaliteitsaanpak Basisscholen Amsterdam door het regelmatig voeren vanambitiegesprekken met de schoolbesturen of de scholen. Bij het ter beschikking stellen vanextra subsidies zal het stadsdeel kritisch zijn naar de scholen die de basisstructuur niet oporde hebben. Deze scholen worden niet zomaar gefaciliteerd. Naast de kwaliteit van hetonderwijs, hebben scholen de zorgstructuur op orde. Scholen hebben een belangrijkesignaleringsfunctie als het gaat om het vroegtijdig signaleren van problemen bij kinderen.Scholen zijn hierbij verbonden aan het OKC, het Ouder Kind Centrum.Vangnet en vroegsignaleringDe Ouder Kind Centra (OKC) worden in stadsdeel Oost de spil voor vroegsignalering vanproblemen bij kinderen van 0 tot 23 jaar. Kinderen en ouders die zorg of extraondersteuning nodig hebben krijgen deze zo snel en adequaat mogelijk door middel van hetOKC. Kinderen uit gezinnen met een achterstandspositie (laag opleidingsniveau,minimagezinnen, risicogezinnen) zijn kwetsbaar. Voor deze kinderen is een vangnet metextra ondersteuning op het gebied van onderwijs en zorg. Voorbeelden hiervan zijn devoorschoolse voorzieningen, extra inzet op scholen met veel gewichtenleerlingen,coördinatoren voor multi-probleemgezinnen, opvoedondersteuning).Verbinding leggenHet basisaanbod moet versterkt worden door een doorgaande leerlijn. Naschoolseactiviteiten in het kader van Brede Talentontwikkeling hebben een relatie met hetonderwijsprogramma en versterken de kwaliteit van de school. Het jongerenwerk heeft alseen van de belangrijkste doelstellingen het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Erwordt extra ingezet op de overstapmomenten, de overgang van het primaire onderwijs naarhet voortgezet onderwijs en vervolgens mbo, en er is meer aandacht voor de beroepskeuze.Doordat kinderen vaak verkeerd kiezen, zijn ze minder gemotiveerd om hun diploma tehalen.Maatwerk en gebiedsgericht werkenJOOST wil inzet plegen op de scholen en de gebieden waar extra ondersteuning nodig is:IJburg, Transvaalbuurt en de Indische buurt. De Indische Buurt en de Transvaalbuurt geziende slechte scores op onderwijs, werkgelegenheid en armoede. IJburg vanwege hettoenemend aantal kinderen en jongeren. In bijlage 2 treft u de extra maatregelen van JOOSTper gebied.Joost, vastgesteld 8 november 2011 15

4.2 KeuzenDe aanpak van Oost leidt voor de zes thema’s leidt tot de volgende maatregelen 11 :1) Onderwijs en arbeidsmarkt.• Het stadsdeel stimuleert dat ouders in de buurt naar een goede schoolkunnen gaan.• Er zijn ambitiegesprekken met scholen waarin onder andere afsprakengemaakt worden over de Asschernorm. 12• Ondersteuning is gericht op scholen met een meer dan gemiddeld aantalkansarme kinderen.• Steun kan alleen gaan naar scholen waar de ‘basis’ op orde is: kwaliteit vanhet onderwijs en de structuur van de zorg.• Scholen worden gestimuleerd om ouderbetrokkenheid te bevorderen.• Extra inzet op de overstap van primair naar voortgezet onderwijs en mbo (po,vo, mbo).• Stadsdeel maakt op maat afspraken met Bureau Leerplicht.• Meer aandacht voor stagebeleid door o.a. realiseren van stageplekken 13 enevaluatie van stagebureau2) Zorg.• Versterking van de ketenaanpak en de vroegsignalering van problemen doorde inzet van het Ouder Kind Centrum (OKC).• Versterking van de zorgstructuur op scholen (de zorgbreedte-overleggen).Extra inzet op schoolmaatschappelijk werk.• Continuering van de aanpak van risicogezinnen, multi-probleemgezinnen enrisicojongeren.3) Jong burgerschap & veiligheid.• Extra inzet op gemeenschappelijke aanpak van scholen, kinderopvang enwelzijnsinstellingen op het tegengaan en voorkomen van pesten endiscriminatie. Bijvoorbeeld door projecten als Vreedzame wijk of Gelijk isGelijk.11 In deze paragraaf worden de belangrijkste keuzes aangegeven voor de speerpunten. In bijlage 4 wordt eenvolledig overzicht gegeven van alle maatregelen. Ook wordt aangegeven, voor zover mogelijk, wat demaatregelen betekenen op activiteitenniveau.12 Cito-schoolscore van tenminste 534, maximaal 20% van de leerlingen in groep 8 heeft een leerachterstandvan meer dan 1.5 jaar, tenminste 25% van het aantal leerlingen gaat naar havo of vwo.13 Dit kunnen zowel stageplekken zijn bij de organisatie van stadsdeel Oost als in bepaalde gebieden in Oostwaar veel jeugdwerkloosheid is. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan afspraken metwoningbouwcorporaties dat in wijkaanpakgebieden extra stageplekken gecreëerd moeten worden bijnieuwbouw en renovatieprojecten.Joost, vastgesteld 8 november 2011 16

• Versterken van verschillende vormen van jongerenparticipatie, ook opbuurtniveau.• Extra inzet op het verminderen van jeugdoverlast onder meer door aansluitingvan de lokale aanpak bij de veiligheidshuizen.4) Armoede.• Afspraken met welzijnsorganisaties over toegankelijkheid van activiteiten voorgezinnen met een laag inkomen.• In het lesprogramma aandacht besteden aan omgaan met geld en schuldenop zowel het primair als het voorgezet onderwijs o.a. door het geven vanbudgetlessen.• Afspraken met schuldhulpbureaus, hulpverleners voor jongeren metmeervoudige problemen en DWI over aanbod schuldhulpverlening aanjongeren.• Bekijken of “omgaan met geld” of budgetlessen onderdeel kunnen zijn vanopvoedcursussen OKC.5) Brede talentontwikkeling.• Brede Talentontwikkeling wordt gestimuleerd op iedere school. Het stadsdeelfaciliteert echter alleen scholen met een bovengemiddeld aandeel kansarmekinderen.• De door het stadsdeel gefaciliteerde naschoolse activiteiten hebben eenrelatie met het onderwijsprogramma. Er is sprake van een doorgaande leerlijntijdens en na schooltijd.• Jongerenwerk richt zich vooral op kwetsbare jongeren.6) Uitdagende woon-, leer- en leefomgeving.• Zorg dragen voor accommodaties waar ontmoeting plaats vindt tussenkinderen, jongeren, ouders en andere buurtbewoners; beheer en toezicht ligt,indien mogelijk, bij particuliere organisaties.• Zorg dragen voor voldoende en kwalitatief goede speelgelegenheden ingeheel Oost.• Schoolgebouwen en schoolpleinen waar mogelijk multifunctioneel inzetten.• Zorgen voor voldoende en kwalitatief goede onderwijshuisvesting (zieintegraal huisvestingsplan)Joost, vastgesteld 8 november 2011 17

4.3 Maatregelen stadsdeelIn bijgaande matrix staan de maatregelen van het stadsdeel nog eens op een rijtje. Waarmogelijk zijn per maatregel beoogde resultaten weergegeven. In bijlage 1 zijn dezeresultaten, indien mogelijk, ook gekwantificeerd naar streefcijfers.Maatregelen Stadsdeel Resultaat in 2014 t.o.v. 2010Voeren van ambitiegesprekken met scholen.Ondersteuning scholen met bovengemiddeldVerbetering cito-scoreaantal kansarme kinderen.Naschoolse activiteiten sluiten aan op onderwijsprogramma,aandacht voor beroepskeuze.Begeleiding 10-14 jarigen tijdens overgang po-vo-mbo.Afspraken maken met bureau Leerplicht.Extra aandacht voor stages.Jongerenwerk richt zich vooral op kwetsbare jongeren.Vermindering schooluitvalVersterking ketenaanpak en de zorg en vroegsignalering doorinzet OKC.Training van álle pedagogisch betrokkenen van speelzalen,kinderopvang en scholen op het signaleren van problemen.Aansluiting zorgstructuur bij het veiligheidshuis.Continuering aanpak risicogezinnen.Extra aandacht voor ouderbetrokkenheid.Continueren schoolmaatschappelijk werk.Kinderen en ouders krijgen op tijden adequaat de juisteondersteuning en zorg.Bereikbaarheid Ouder Kind Centrumis optimaal.Extra inzet gemeenschappelijke aanpak scholen en instellingenom pesten en discriminatie te voorkomen en te bestrijden.Aansluiting bij stedelijke aanpak overlast gevende groepen.Organiseren jaarlijkse jongerenconferentie.Mening jongeren zelf over buurtis verbeterd;Afname aantal overlast gevendejeugdgroepen.Afspraken maken over toegankelijkheid van activiteiten voorkinderen en jongeren uit minimumhuishoudens doororganisaties.Aanbieden budgetlessen op scholen.Afspraken met maatschappelijk werk/DWI over aanbodschuldhulpverlening aan jongeren.Mogelijkheden voor geven van budgetcursus viaopvoedcursussen van het OKC.Speelruimteplan voor heel Oost.Schoolgebouwen en –pleinen zo mogelijk multifunctioneelgebruiken.Voldoende en kwalitatief goede buurtscholen.Toename participatiekansen voorKinderen/jongeren uit minimagezinnen;Ouders gaan in de buurt naarschool.Verbetering tevredenheid overspeelgelegenheden; toenamegebruik schoolpleinenJoost, vastgesteld 8 november 2011 18

4.4 Beschikbare middelen voor JOOSTIn de onderstaande tabel staan de beschikbare stadsdeelmiddelen per speerpunt enmaatregel/activiteit. Deze bedragen zijn gebaseerd op de stadsdeelbegroting 2011. Oponderdelen zijn er stedelijke of andere externe middelen beschikbaar.Speerpunt, activiteit beschikbare middelen stadsdeel aanvullende externemiddelenOnderwijs en arbeidsmarktleerplicht en leerplicht+ € 682.167extra ondersteuning voor scholen met laag schoolgewicht € 54.000Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) € 1.044.249 (rijksmiddelen)€ 4.307.805ouderbetrokkenheid voorschool € 379.021huiswerkbegeleiding en mentoraten € 348.000lokale trajectbegeleidingalleen externe middelenZorgorganisatie OKC 14 € 623.752Schoolgezondheidszorg €3.208.323Basispakket WMO / stedelijk subsidies OKCOpvoedingsondersteuning€ 1.603.827€ 402.517aanpak risicogezinnen € 87.000preventieve logopedie op scholen € 70.000Schoolbegeleiding € 376.314schoolmaatschappelijk werk € 195.000jongereninformatiepunt (JIP) € 58.000Sociaal medische indicatie (SMI) € 498.084Jong burgerschap en veiligheidjeugd en veiligheid € 18.000 (rijksmiddelen)€ 290.000antidiscriminatie /jong burgerschap op scholen € 230.000ArmoedeBudgetlessenschuldhulpverlening voor jongeren PM 15alleen externe middelen(wordt uitgevoerd door DienstWerk en Inkomen (DWI))14 Besluit decentralisatie OKC middelen (gemeenteraad 17 november 2010) levert toevoeging van € 4.600.000aan stadsdeelmiddelen vanaf 2011 voor uitvoering OKC inclusief stedelijke taken.15 In het programma welzijn en zorg is een budget beschikbaar voor schuldhulpverlening. Deze is echter nietgespecificeerd naar jongeren. Hiervoor worden aparte afspraken gemaakt met de uitvoerende instantiesDynamo, Civic en in samenspraak met DWI.Joost, vastgesteld 8 november 2011 19

Speerpunt, activiteit beschikbare middelen stadsdeel aanvullende externemiddelenBrede talentontwikkelingTalentmakelaar € 90.000kunstkijkuren en muziekluisterlessen € 146.061vakdocenten beweging /beeldende vorming en MRT 16 € 826.359Schoolzwemmen € 505.684In en om de talententent € 709.225Muziekatelier € 70.000Rode loper op school € 150.000Jongerenvoorzieningen€ 2.947.364(ambulant jongerenwerk, BTO 12 + (tienertent),jongerenproductiehuizen)Uitdagende woon leer en leefomgevingOnderwijshuisvesting € 7.078.568recreatieve voorzieningen€ 1.319.370(kinderboerderijen, speeltuinen en –plekken, beheer,exploitatie, onderhoud en afschrijvingen)Jeugdland € 158.569Schoonmaakhelden € 15.000 (corporaties)€ 33.782verkeerslessen € 33.08116 Alle scholen in Oost hebben vakdocenten bewegingsonderwijs, een aantal scholen voor beeldende vorming/muziek. Deze worden door de scholen primair zelf bekostigd. In voormalig stadsdeel Oost/Watergraafsmeerwerd een bijdrage verstrekt voor inzet van extra capaciteit van deze docenten, met name opbewegingsonderwijs. De harmonisatie van beleid voor heel Oost en de bezuinigingen voor 2012 vragen omnieuwe afspraken. Dit wordt binnenkort met de schoolbesturen besproken. Inzet is om de middelen in tezetten voor extra bewegingsonderwijs en het tegengaan van overgewicht. Vooral op scholen met veelachterstandskinderen.Joost, vastgesteld 8 november 2011 20

5 Meten is wetenOm de effectiviteit van deze jeugd- en onderwijsagenda te kunnen beoordelen is het nodigom zowel de afgesproken maatregelen uit te voeren, als om te bezien of de boogde effectenook feitelijk optreden.De partners van JOOST zullen met elkaar jaarlijks volgen in welke mate de afspraken ookworden uitgevoerd. Maar om de effectiviteit te meten is het nodig om de behaalderesultaten naast de gewenste resultaten te leggen. Waar mogelijk is een Smart-benaderingmet gekwantificeerde doelen opgenomen bij de afzonderlijke maatregelen. Regelmatigechter ook is het zuiverder om kwalitatieve doelen te stellen, meetbaar in bijvoorbeeldtevredenheidenquêtes.Een combinatie van kwalitatieve metingen en kwantitatieve metingen geeft het beste zichtop het rendement. Metingen hebben vooral zin wanneer de uitkomsten wordengeïnterpreteerd en daarbij afgewogen in verband met andere, wijzigende omstandigheden.Om de vinger aan de pols te houden worden bij het meten van de effecten de volgendemonitors ingezet:• de jeugdmonitor stadsdeel Oost van O+S,• basismeetset O+S,• gebiedsanalyses stadsdeel Oost.• meningpeilingen.Om de resultaten van JOOST te kunnen meten worden indicatoren ingezet. Op de volgendepagina’s zijn alle indicatoren toebedeeld aan de zes thema’s en de doelstellingen uithoofdstuk 3. Dit is een overzicht van de belangrijkste indicatoren. In bijlage 1 staanmeerdere indicatoren. JOOST zal jaarlijks geëvalueerd aan de hand van onder andereonderstaande indicatoren 17 .17 Indien blijkt dat er op termijn betere indicatoren beschikbaar zijn voor de genoemde maatregelen (bijv. doornieuw onderzoek van O&S, de GGD of stadsdeel Oost) zullen deze eveneens meegenomen worden in deevaluatie.Joost, vastgesteld 8 november 2011 21

Monitor JOOSTBlauw: doelstelling per themaOranje: indicatoren voor monitoring perthemaJoost, vastgesteld 8 november 2011 22

Joost, vastgesteld 8 november 2011 23

Joost, vastgesteld 8 november 2011 24