Van oude recepten en remedies in varband met de familiekunde

Iepers Kwartier 1973/4 pagina 110-115Van oude recepten en remedies in varbandmet de familiekundeOp zoek naar onze voorouders, ontdekken wij met eenweinig inspanning namen en data, eventueel beroepen en bezittingen,maar meestal ontsnappen ons de intieme atmosfeerwaarin de mensen leefden, hun huiselijke bezigheden, hunkommer en hun zorgen, in een woord het leven in het gezinzelf, eerste eel waarin de verschijnselen van het maatschappelijkleven tot uiting komen en waarvan, onbewust rneestal,de lessen in ons eigen leven blijven voortleven.Vooral het leven van onze vrouwelijke voorouders wordtte veel verwaarloosd en het is nochtans hoofdzakelijk doordeze laatsten dat de stempel op het gezin werd geslagen.Hoe onze Vlaamse burgerij in de vorige eeuw leefde kanmen Iezen, in jammer genoeg, te veel verloren gegane notitieboekjesover inkomsten en uitgaven voor het gezin, uit,zelf opgetekende, liederboekjes en vooral uit opgetekenderecepten en remedies. Nog schaarser zijn hetgene onze zuiderburen"des livres de raison" noemden, waarin het gezins~hoofd de gang van zijn bedrijf optekende, opmerkingen maakteen blijde en droevige gebeurtenissen opschreef.Dat die vrouwen uit de burgerij, die nochtans over personeelbeschikten werkelijk de naam van "huisvrouw" verdiendenblijkt uit wat ik hier voor mij heb liggen. Zij stopten nietalleen de kousen en onderhielden het linnen, waarmede hun,meestal, ingemaakte kassen tot proppens toe waren gevuld,maar wisten ook raad met de kookkunst, die zij zelf ge~wetensvol aan hun ondergeschikten aanleerden. Waarom nudie opstapeling van linnen? Wellicht een overblijfsel vanvroegere tijden van schaarste die een voorraad onmisbaarmaakten, en daarbij werd slechts twee- tot driemaal perjaar de "grote" was geslagen, die dan acht dagen aan eenstuk duurde. Maar dat het eten hun het meest ter harte lag,blijkt uit de opdracht op de eerste bladzijde van een gansuiteengevallen Cehier it l'useqe des Maisons d'educetion waarinde recepten opgetekend zijn: .xlat de spijzen die gij eruit maakt goed mogen zijn en wel smaken, dit zijn de wensenvan mij (Justine Verhulst) en Victorine (de dienstmeid ]".Slechts een paar recepten en rernedien wil ik aanhalen;eerst en vooral van Francisca-Nicolaia (Clasina) Questiergeboren te Eernegem op 17/4/1760 als dochter van Petrus-110Jacobus Questier, brouwer en olieslaqer, (geboren te Ichtegemop 17/9/1724) en van Maria-Isabella Plysson (geboren teKoekelare op 18/12/1727 gehuwd te Ichtegem in 1750 enoverleden te Eernegem op 25/4/1783, hetzelfde jaar alshaar echtgenoot). Haar grootouders waren Adrianus Questieren Basilissa Pollentier [ilia Petrus enerzijds en Jacobus Plyssonen Van Ryckegem Maria anderzijds. Franciska Questiernoteerde o.m. volgende recepten:Om eene podding te backenPakt derthien groote beschuyten Iijn gestampt dan eenhalf pond kalfsvet in teerlingen gesneden, dan in een plattepot gedaen, en daaronder eene notemuskaat fijn geraspt, eenhalve lepel ginneber, een weynig zout, en dit te samen ondermalkaer geroert, en dan gemengt heel droogjes en langsaemmet warme soete-melck, daar het kalfsvet eerst in warmgemaeckt is : doet daarbij een half pondt korenten, 10 eyeren,een vierendeel terwe-meel, een halve tinne lepel vol gist,de panne dan met koude boter bestreken en eene ure in dewarme panne laeten rysen en dan voorts afgebacken.Ben capoen met oesters cullen en breedenNeemt een goedt capoen van binnen gesuyvert zijnde, danoesters en wat fijn gestooten beschuyt, peper, Ioelie, notepoeyer,en een dun schyfken of dry versche limoenen, dat tesaemen gemengt, daer mede gevult, gebraeden synde, ge~bruyckt men tot de saus niet als het braedt-vet uyt depanne, en wordt goedt bevonden.Francisca Questier was op 23/5/1780 gehuwd met [ean­Francois Van Sieleghem, geboren te Ichtegem op 29/5/1755 en overleden als notaris te Leffinge de 20/12/1827.Zij zelf overleed te Leffinge op 4/1/1828.[ean-Francois was de zoon van Pierre-jesse Van SieJeghemgeboren te Ichtegem op 10/4/1726, alwaar hij notaris werd.Hij overleed te Eernegem op 15/5/1761. Zijn echtgenote Marie-AnneParmentier werd eveneens te Ichtegem geboren op26/2/1730 alwaar zij in het huwelijk traden in 1754.De grootouders van [ean-Francois waren [an-Frans VanSieleghem geboren te Ichtegem op 2/10/1704 en er overledenop 10/11/1768 gehuwd op 30/1/1725 met Basilissa Pollentier,[ilia Stephenus, overleden te Ichtegem op 17/2/1786.111

Iepers Kwartier 1973/4 pagina 110-115Zijn grootouders langs moederszijde waren Carolus Parmentieren Catharina Beernaerdt.u« het huwelijk J. F. Van Steleqhem-Erancisca Questierwerden 10 kinderen geboren, waarvan 3 minderjarig stierven.De overige waren:1. Joannes Franciscus, qeboren op 30/10/1781, gehuwd metColeta Vandenberghe en overleden op 10 juni 1811.2. J osse~Louis~Fran

IIepers Kwartier 1973/4 pagina 110-115IImaandag 29 november's voormiddags om 11 ure, door denI:heer pastoor De Gryse.Peter: Mr. [oannes-Franciscus Van Sieleghem, Notaris teILeffinghe.I~IMeter: Jw. Joanna-Theresia V erhulst.en verder : mijnen zoon Charles is te Brugge in het militairIIIhospitaal overleden den 13en April 1854 's morgens enigeIIminuten na 8 ure van de kinderpokken.Daarna over een eerste dochtertje Justina Carolina: NaIII3 jaar en 4 dagen geleefd te hebben is deze dochter gestorvenIIop den 28 april 1830 ten 8 ure en half namiddag.1III IEr was verder nog een zoon Hyppolitus-Ludovicus geb.11'118/10/1832 ten 7 "Yz ure voormiddag en die overleed te Everebij Brussel op 27 Iebruari 1878.:11 Een vierde en laatste kind, weer een Justina Carolina werdIIIgeboren op 3/6/1834 en overleed in 1922. Zij huwde Henri­[oseph-Leopold Boutens, mijn grootvader langs moeders zijde.IIHenri Boutens volgde op zijn beurt zijn schoonvader op inhet notariaat te Leffinge. Uit het Huwelijk Boutens-Verhulstsproten vier kinderen, waarvan een zoontje gestorven op deIeeftijd van 3 maanden, nog een zoon Hendrik-Justin-Michiel,geboren 3/12/1869 en overleden in het college te Kortrijkop 30/11/1884, een drama op zichzelf vermits daarrnede derechtstreekse opvolger voor het notariaat wegvieL notariaatdat overging door het huwelijk van de oudste dochter Renildemet Medard Vander Heyde en thans nog in handen is vande derde generatie Vander Heyde.Nog een woord over de sociale ingesteldheid van deze oudeburgersfamilies. Het personeel bleef er hetzij levenslang, hetzijtotdat zij er uittrouwden. Zij leefden het wel en wee van defamilie mee en waren omzeggens lid van het gezin. Een fotodie nu ongeveer 100 jaar oud is toont Henri-Boutens. zijnechtgenote Justine Verhulst, hun twee dochtertjes Renildeen Justine en ernaast de hovenier Karel Meuninck, de dienstmeid,de klerk Joseph Vandamme, Treze Jonckheere eenvroegere dienstmeid maar die er nog dagelijks ging helpenen op de achtergrond met de hond op haar armen, groot~moeder Joanna Van Sieleqhem.Volqens mij is dit een hewijs dat zij heren waren onderhet yolk maar niet boven het yolk.Dat zij eveneens gezien waren op de gemeente bewijst eengedichtje gemaakt door de facteur van de Rederijkers Kamer114"Altoos Doende" te Leffinge en opgedragen "Aen Mijnheer[oannes VAN SIELEGHEM, notaris te Leffinghe en [oefvrouweFrancisca QUESTIER, zyne huysvrouwe, ter ge~leqenheid van het vieren der trouwfeesten van hunne zeskinderen.Zangstukje, door dezelfde Kinderen aen hunne Ouderseerbiedig opgedraegen 30 Oogstmaend 1824.Stan BOUTENSBrannen: voor wat betreft de genealogische gegevens: raadpleging vande betrokkcn registers van de Burgerstand in het Rijksarchiefte Brugge en voor het nieuwe regime oak in de verschillendegemeenten. Andere geg'evens uit familiaal prive-archief.OorlogsgeldR. Haelewyn, sekretaris van de heemkundige kring H etHoutland, bezorgde ons een specimen van de kashons 1. dietijdens de eerste wereldoorlog in Torhout werden uitgegeven.Bestond er ook zulk geld. ergens in het lepers K wartier?Karel M. DE LILLE1. VgI. R. Haelewym, Torhout onder de oorloq 1914-1918, Torhout, z.]..biz. II.115