geestelijk folteren met geluid is een heel erge vorm van ... - WifiHw.nl

HOORWat is geluid? • Nieuwtjes • Wist-je-datjes •Reportages over lawaai en stilte • Schadelijk geluid• Elke dag naar een concert • BN’ers spotten opSchiphol • Geluidsexperimenten • Orenquiz

(advertentie)Doof in een horende wereldVoor horende mensen zijn veeldingen vanzelfsprekend die datvoor dove mensen niet zijn. Naareen film zonder ondertiteling gaanbijvoorbeeld. En ook iets simpelsals de deur opendoen voor bezoekkan een probleem zijn. Niet diedeur opendoen op zich, maar hetreageren op de bel. Die hoor jeimmers niet als je doof bent. HetRevalidatiefonds zamelt geld in omdove mensen bij dit soort dingen tehelpen. Dat geld gaat naar verschillendeprojecten.Deaf in the PictureEen van die projecten is ‘Deaf inthe Picture’, een internationaalfilmfestival dat in november 2007plaatsvindt in Amsterdam. Tijdensdat festival worden films van enover doven vertoond. De films wordendoor middel van ondertitelingen tolken gebarentaal toegankelijkgemaakt voor dove en slechthorendekijkers.Het Revalidatiefonds helptIedereen moet kunnen meedoen in de samenleving. Ook mensenmet een handicap, die bijvoorbeeld doof of blind zijn of in eenrolstoel zitten.Wil je meer weten over deactiviteiten van het Fonds?Kijk dan opwww.revalidatiefonds.nlGeld geven kan natuurlijkook. Dat doe je door eenbijdrage over te makenop giro 953t.n.v. Revalidatiefondsin Bunnik.SignaalhondEen ander project dat door hetRevalidatiefonds wordt ondersteundis ‘Signaalhond’. Eensignaalhond is net zoiets als eenblindengeleidehond, maar dan voordove en slechthorende mensen. Alsde deurbel gaat, het piepje van eenbinnenkomend sms’je klinkt of hetbrandalarm afgaat, waarschuwt designaalhond zijn baas. Die weet zodat hij ergens op moet reageren.HandtheaterHet Revalidatiefonds geeft ookgeld aan Stichting Handtheater.Die stichting laat dove kinderenop speelse wijze kennismaken mettheater. Niet alleen door te zorgendat ze er naartoe kunnen, maarook door hen zelf theater te latenmaken.Inhoud > HOOR 200704 Nieuws06 Wat is geluid?08 Experimenteren met geluid410 Wist je dat…1812 De componist6810131613 De geluidstechnicus14 De singer-songwriter15 De logopediste16 Lawaai18 Stilte20 Schadelijk geluid22 Functies van geluid24 De doedelzakspeelster25 De musicalster26 De directeur van HSM27 De asfalteerder28 De scheepsmachinist29 De marshaller30 OrenquizHOOR/Colofon >De Hoorspecial 2007 is een uitgave van Uitgeverij Kidsweek in opdracht van de NationaleHoorstichting, die gerealiseerd kon worden dankzij een subsidie van het ministerie vanVolksgezondheid, Welzijn en Sport.Uitgeverij: Kidsweek BV, Amsterdam > Redactieadres: Postbus 3564, 1001 AJ Amsterdam >E-mail: redactie@kidsweek.nl > Hoofdredacteur: Annemarie Walker >Eindredacteur: Joukje Akveld > Redactie: Joukje Akveld, Esther Smid en Marjolein Schuman >Vormgeving: Susy Cascado > Beeldredactie: Barbera Brakel en Anne Lugthart >Coördinatie: Angela Kokshoorn > Drukkerij: Dijkman Offset, Diemen >Uitgever: Roland Pelle > Coverfoto: Amber BeckersDe inhoud van de Hoorspecial 2007 is auteursrechtelijk beschermd.2022242629HOOR > Inhoudhoor >

Bijzondere serieDove en slechthorende kinderen hebben somseen taalachterstand, waardoor lezen voor hen mindermakkelijk is dan voor kinderen die wel kunnen horen. Voor dezekinderen is er de Troef-reeks, een speciale boekenserie, die dit jaartien jaar bestaat. Ter ere van het jubileum is het boek Zijn mooistemodel van Marian Hoefnagel verschenen. Het verhaal is eenbewerking van Meisje met de parel van Tracy Chevalier, dat jemisschien kent van de verfilming Girl with a Pearl Earring. < hoorGiechelendemuizenUltrageluid of ultrasoon geluid is geluid waarvan defrequentie zo hoog is dat mensen het niet kunnen horen. Hetwordt veel gebruikt in de industrie. Zo zorgen ultrasone trillingen diedoor een speciale vloeistof worden gestuurd ervoor, dat vieze sieradenweer blinkend schoon worden. Ook in ziekenhuizen maken ze gebruik vanultrageluid, bijvoorbeeld bij het maken van een echo.Sommige dieren kunnen die ultrageluiden wél horen. Vleermuizenbijvoorbeeld. En ze horen het niet alleen, ze brengen zelf ookultrasone tonen voort. Die helpen de vleermuizen bijUitgeverij Van Tricht geeft de boeken in de Troef-reeks uitin samenwerking met de Federatie van Ouders vanDove Kinderen. www.vantricht.nlhet vangen van hun prooi. Onderzoekers hebbenaangetoond dat ook muizen ultrageluid produceren:ze zingen en giechelen op zeer hogetoonhoogte!Zonder herriein het vliegtuigAntigeluid is een geluid dat een ander geluid opheft.Door het tegelijkertijd te laten horen met het geluid dat jewilt dempen, krijg je een bijna lawaailoze ervaring. Er zijn al verschillendekoptelefoons op de markt die gebruikmaken van antigeluid.Handig als je met je mp3-speler in een drukke winkelstraat loopt: hetantigeluid dempt het omgevingslawaai, waardoor je je muziek op eenlager volume kunt zetten. Minder kans op gehoorschade dus. De koptelefoonwordt ook gebruikt in het vliegtuig. Dankzij het antigeluidkun je genieten van een lawaailoze vlucht. Je moet wel eendikke portemonnee hebben: de antigeluidkoptelefoonis er tot nu toe alleen voor mensen diebusinessclass reizen.En nu stil…Is het knisperen van een boterhamzakjemuziek? Is een sleutelbos een muziekinstrument?Volgens John Cage (1912-1992) wel! Als componistonderzocht hij de grenzen tussen geluid, muziek en stilte. Wathoor je als je naar stilte luistert en bestaat stilte eigenlijk wel?In deze voorstelling ga je samen met John Cage op ontdekkingsreisdoor de stilte. Een meespeelconcert van Slagwerkgroep DenHaag, waarbij de inhoud van je broekzakken als muziekinstrumentfunctioneert. Wie het concert wil bijwonen, moet nog evengeduld hebben. Begin volgend jaar gaat de voorstellingweer op tournee.www.slagwerkgroepdenhaag.nlProfiteer vanje leeftijd!De mosquitotone is een ultrasone ringtone, die voorde meeste mensen onhoorbaar is. De naam is afgeleid vanapparaatjes waarmee muggen worden verjaagd door middel vanhoge tonen. Hoe ouder je bent, hoe minder goed je hoge tonen kunthoren. Boven de 22 gaat de mosquitotone compleet aan je voorbij.Ben je nog niet zo oud, dan kun je dankzij de ultrasone toon stiekemsms’jes in de klas ontvangen zonder dat je leraar het in de gaten heeft.Maar er zijn ook nadelen. De hoge tonen worden namelijk ook ingezetom (jonge) hooligans uit elkaar te drijven bij sportwedstrijden, of omjongeren te verjagen van hangplekken. Die hoge tonen beginnen na eentijdje namelijk aardig op je zenuwen te werken. Als je jong benttenminste. Nu maar hopen dat de jongerenhangplekken geenbejaardenhangplekken worden.Lezenmet je orenLezen met je ogen is ouderwets; als jemet je tijd meegaat, lees je tegenwoordig metje oren. Hoe? Door een luisterboek op te zetten. Delaatste jaren is de markt ermee overspoeld. Sommigeluisterboeken zijn veel meer dan alleen een stem diehet verhaal voorleest; op de cd klinkt ook meeslependemuziek, waardoor je bij iedere scène in precies de juistestemming komt. Google eens op ‘luisterboeken’of neem een kijkje in de boekhandel; bijnaiedere winkel heeft wel een luisterboekenhoekje.hoor > HOOR > Nieuws Tekst: Esther Smid en Joukje Akveld. Beeld: ANP

Wat is geluid?Overal is geluid – Geluid bestaat uit trillingen van de lucht. Je stembanden of bijvoorbeeld desnaren van een gitaar trillen, waardoor de lucht eromheen meetrilt. Die trillingen verspreiden zichalle kanten op. Zo komen ze bij je oren terecht. Het trommelvlies in je oren trilt met de lucht meeen zo kun je het geluid horen. Je kunt geluid niet zien, maar je kunt de trillingen wel voelen. Voelmaar eens aan de boxen van je radio of leg je vingers op je keel als je praat.Vogels en berenGeluiden klinken niet allemaal hetzelfde. Hoge tonen, zoals het fluitenvan een vogel, hebben een hoge ‘frequentie’. Dat betekent datdeze tonen veel trillingen per seconde hebben. Lage tonen, zoals hetbrullen van een beer, hebben minder trillingen per seconde en hebbendus ook een lagere frequentie.Kan het wat zachter?Misschien roepen je ouders dit wel eens wanneer jij net lekker op jekamer naar muziek luistert. De sterkte van geluid, het volume, kun jeaangeven in decibellen. Decibel kort je af als dB. Als je niks hoort, ishet stil. Dat is 0 dB. Als je zit te fluisteren in de klas, is dat ongeveer30 dB. Maar als je gewoon zit te praten met een vriend of vriendin isdat 60 dB. Wil je een superrustige vakantie? Dan moet je naar Marsgaan. Er is daar bijna geen lucht, waardoor er geen geluidsgolvenkunnen worden doorgegeven. Op Mars is het dus heerlijk stil. (Je moetnatuurlijk wel een zuurstofapparaat meenemen, anders is het meteenje laatste vakantie.)Door de snelheid van de trein verandert het geluid van de belbij de spoorwegovergang < hoorDe trein komt eraan!Geluidstrillingen gaan niet alleen door lucht, maar ook door anderematerialen. Denk maar aan geluidsoverlast van je buren. Je hoort hetgedreun via de muren of de vloer jouw kamer binnenkomen. Sommigematerialen, zoals metalen, geven de trillingen sneller door dan lucht.Daarom hoor je een trein veel eerder aankomen met je oor op de rails.Het geluid komt zo sneller bij je oor dan door de lucht. Probeer dit nietuit want de trein is er eerder dan je denkt!Bliksem en donderTel jij ook wel eens hoeveel seconden er tussen de bliksem en dedonder zitten? Omdat licht wel een miljoen keer sneller gaat dangeluid, zie je bij onweer altijd eerst de bliksem. Een paar secondenlater hoor je de donder. Deel het aantal seconden dat je telt tussenbliksem en donder door drie. Dan weet je ongeveer op hoeveel kilometerafstand het onweer zich bevindt.DopplereffectWanneer je in de trein zit, moet je eens goed opletten wanneer jeeen spoorwegovergang nadert. Eerst klinkt de bel hoog, maar zodraje de spoorwegovergang voorbij bent, klinkt de rinkelende bel lager.Hoe kan dat? Het ligt natuurlijk niet aan de bel, want die klinktaltijd hetzelfde. Het komt door het Dopplereffect. Als de trein derinkelende bel tegemoetrijdt, gaat hij tegen de geluidsgolven in. Degeluidsgolven komen daardoor sneller op je af en dat vertalen jeoren als een hogere toon. Rijdt de trein bij de overweg vandaan, dangaat hij met de geluidsgolven mee. De geluidsgolven gaan nu langzamer.Je hoort de bel dan ook op een lagere toon rinkelen. Wanneereen ambulance, brandweerauto of politieauto met loeiende sireneslangsrijdt, hoor je de toon van de sirene veranderen. Dat komt ookdoor het Dopplereffect.Geluiden in decibellenBlad dat van een boom valt: 10 dBGehoordrempel: 0 dBVuurwerk op 1 meter afstand: 140 dBHarde muziek op popfestival: 130 dBOpstijgende straaljager: 120 dBPijngrens van je oren: 120 dBFluisteren: 30 dBKettingzaag: 115 dBMuziek in disco: 110 dBDrilboor op 1 meter afstand: 110 dBOpstijgende jumbojet op 200 meter hoogte: 100 dBKlas schreeuwende kinderen: 100 dBAuto- of motorrace: 100 dBKlap met een hamer: 98 dBTrein die langsdendert: 98 dBSirene in de cabine van ambulance: 85 dBFöhn: 80 dBDrukke verkeersweg op 10 meter afstand: 80 dBStofzuiger: 70 dBPraten: 60 dBRadio of televisie: 60 dB1401301201101009080706050403020100Vanaf 80 dB kan geluidschadelijk voor je orenzijn, zeker als je er telang aan wordtblootgesteld.hoor > HOOR > geluid en decibellen Tekst: Esther Smid. Beeld: Hollandse Hoogte, ANP

Experimenteren met geluidBallonnen, wekkers en lepels – In de bioscoop of in de discovoel je soms het geluid door je lichaam gaan. Vooral helelage geluiden kunnen je lijf goed laten trillen. Maar wat is nueigenlijk geluid en hoe komt het dat je het soms kunt voelen?Geluid bestaat uit trillingen, die zich via allerlei materialenvoortplanten. Hieronder drie proefjes die dat bewijzen.HOOR > experiment Tekst: Esther SmidBlaas een ballon op en laat iemandzijn handen op de ballon leggen.Praat nu zachtjes met je lippen tegende ballon. Degene die zijn handentegen de ballon heeft, voelt dat deballon trilt wanneer jij praat. Detrillingen die jij veroorzaakt doorte praten gaan door de ballon heen.Dingen die lijken op het trommelvliesin je oor, zoals een ballon of eentrommel, geleiden geluidstrillingen.Je kunt die trillingen daarom ookgoed voelen.Heb je twee oren nodig?Het geluid dat een geluidsbron maakt,komt op verschillende manieren in jebeide oren binnen. Dat komt doordatje oren zich op ongelijke afstand vande geluidsbron bevinden. Tussen jeoren zit immers nog je hoofd. Omprecies te weten waar een geluid vandaankomt, hebben je hersenen dezeverschillen in geluid nodig. Geloof jehet niet? Doe dan de volgende proef.Vraag of iemand ergens in de kamereen rinkelende wekker verstopt. Ietsanders dat geluid maakt kan natuurlijkook. Ga je kamer in terwijl je éénoor dichthoudt met je vingers. Weetje nu precies waar de wekker is?Moeilijk hè? Met één oor kun je hetgeluid wel horen, maar het is heelmoeilijk te zeggen waar het preciesvandaan komt. Je hersenen hebbenallebei je oren nodig om de geluidsbronte kunnen vinden.Luister naar een lepelWanneer je met een lepel op de randvan een tafel slaat, hoor je een doffetik. Wil je liever horen dat de lepelhet geluid van een kerkklok maakt?Ga dan rechtop naast een tafel staan.Knip een stuk touw af dat net ietslanger is dan de afstand van je oor totde rand van de tafel. Bind de ene kantvan het touw om het handvat van eenlepel. Doe een stukje van de anderekant van het touw in je oor. Houdje oor met het touw erin dicht. Zorgervoor dat de lepel met het rondedeel waarmee je eet naar benedenhangt. Zwiep nu, door je hoofd zachtte bewegen, de bolle kant van de lepelzachtjes tegen de tafel. Zorg ervoordat je de lepel of het touw niet aanraakt!En hoe klinkt dat? Juist, als eenkerkklok! Als je met de lepel tegen detafel zwiept, gaat de lepel trillen. Detrillingen gaan beter door het touwdan door de lucht. Daardoor kun jemet het touw meer van het trillenvan de lepel horen dan zonder.Wil je nog meer proefjes doen? Kijkdan op www.proefjes.nl < hoorhoor >

…de componist Mozart een absoluut gehoor had? Dat betekent dat hij een bepaaldetoon precies kon herkennen, zonder eerst een muzieknoot als referentietoon te horen. Demeeste mensen hebben een relatief gehoor en hebben die referentietoon wel nodig omeen muzieknoot te herkennen. Daarom wordt vaak een pianotoets aangeslagen voordateen zangeres haar aria begint te zingen. Wil je weten hoe muzikaal jij bent? Test jemuzikaliteit op de site van de popschool in Maastricht: www.popschoolmaastricht.nl…tussen de strijkers en de blazers in een symfonieorkesttegenwoordig steeds vaker een doorzichtig geluidsschermstaat? Dat scherm moet de musici beschermen tegen gehoor-…geluid ook gebruikt wordt om te helen, te kalmeren en tegenezen? Eeuwen geleden gebruikten Tibetanen, Chinezen,Aboriginals en sjamanen de trillingen van verschillendeinstrumenten al als genezende kracht. De trillingen en tonenvan Tibetaanse klankschalen hebben bijvoorbeeld een helendewerking op lichaam, ziel en geest; de klanken zorgen vooreen diepe ontspanning. Misschien heb je zelf wel eens hetrustgevende effect van het geluid van een kabbelend beekjeervaren. Of droom jij liever weg bij het ruisen van de zee?…spinnen helemaal niks kunnen horen?Toch weten ze of er geluid is, doordat ze detrillingen voelen met de haren op hun poten.Gewoon blijven gillen dus!HOOR > weetjes Tekst: Esther Smid. Beeld: ANPschade. Wanneer je in een orkest speelt en jarenlang op éénmeter afstand van de trompetten zit, is dat ook hard nodig.Wist je dat……sommige dieren, zoals walvissen en olifanten, infrageluid gebruiken?Infrageluid is geluid met een lage frequentie dat door mensenniet gehoord kan worden. Een mens kan zo’n geluid ook nietproduceren met zijn stembanden. Om infrageluid te maken moetje heel groot zijn, groter dan een mens. Olifanten en walvissenkunnen door middel van infrageluid over grote afstand met elkaarcommuniceren. Sommige soorten walvissen gebruiken infrageluid…je in een concertzaal vol herrie toch rustigeen klein podium aan de voorkant. Het publiekook om hun prooidieren, zoals inktvissen, te verlammen.naar een gedicht kunt luisteren? Kunstenaarkan ‘in- en uitpoppen’ wanneer het wil. Zo kunBas Peeperkorn maakte een draagbaar geluid-je in een oase van rust even bijkomen van hetdicht theater. Het is een ruimte op poten,waarin je je hoofd kunt steken via gaten inde onderkant. Eenmaal binnen is het muisstil.Doordat het geluiddichte theater schuinafloopt, is er plaats voor korte en langemensen. Het hoofd van de dichter steekt doorbeukende geweld op de dansvloer. Terwijl jebroekspijpen flapperen op de beat, sta je metje hoofd in een heerlijk vacuüm. O ja, voordatje ‘inpopt’, krijg je een wolkje mondspray aangeboden.In zo’n geluiddichte bak wordt hetnamelijk al snel een beetje muf……militairen vaak last hebben van lawaaidoofheidaan één oor? Dat komt doordat ze hun geweer altijdafschieten vanaf dezelfde schouder, vlak naast het oor.Dat oor loopt na verloop van tijd gehoorschade op.…geluid in Nederland milieuprobleem nummeréén dreigt te worden? De Nederlandse StichtingGeluidshinder waarschuwt dat geluidsoverlast steedsmeer schade aan de gezondheid toebrengt. Lawaaiheeft een negatief effect op de slaap en de gezondheid.De directe gevolgen van te veel geluid kunnenvrij ernstig zijn, zoals hoge bloeddruk of een hartinfarct.Maar ook de leerprestaties van leerlingen ineen lawaaiig klaslokaal worden negatief beïnvloed. InNederland hebben ongeveer anderhalf tot 2,2 miljoenmensen ernstige hinder van geluid. De grootste boosdoeneris het verkeer.10 < hoor hoor > 11

‘Ik heb geen geluidnodig om te werken’Het mooiste geluid − MichaHamel is componist, dirigenten ook dichter. Hij componeerdeorkestwerken, liederen, kamermuzieken elektronische muzieken dirigeerde bij bijnaalle Nederlandse ensemblesen orkesten. Muziek is dus zijnwerk, maar om te componerenheeft Micha geen geluid nodig.‘Ik speelde vroeger piano en hobo,maar werd niet echt gegrepen doordeze instrumenten. Op mijn 14e zagik de film Amadeus en toen wildeik componist worden. Ik vond hetmagisch dat je zelf iets kon verzinnen.Ik had er nooit bij stilgestaandat de muziek in mijn pianoboekenook ooit door iemand verzonnenwas. Ik had zelfs geen idee dat hetberoep componist bestond!’Georganiseerd geluid‘Op het conservatorium heb ik heelhard gewerkt en veel naar muziekgeluisterd. Muziek is georganiseerdgeluid, en als je dat goed doet, isNaar het concert gaan als baanhet de mooiste manier om iets uitte drukken. Je kunt met muzieksterke gevoelens oproepen bij mensen.Dat is het mooie aan muziek.Het allermooiste geluid vind ik eenvoluit spelend symfonieorkest. Ikcomponeer altijd in stilte, want ikhoor de muziek die ik zelf maak inmijn hoofd. Meestal controleer ikwel achteraf op de piano of wat ikverzonnen heb, ook klopt.’‘Ik luister slecht naar mijn vriendin’‘Als je ouder wordt, gaat je gehoorachteruit. Het is goed mogelijk datik door mijn werk als dirigent extragehoorschade zal oplopen. MijnMixen, mixen, mixen – Je favoriete band speelt live. Van tevoren is de geluidsman al urenlangbezig met het optreden. Hij kiest voor elk instrument de juiste microfoons. Hij sluit de geluidsversterkersaan en bedient de mengtafel. Eric Ankersmit (38) doet dit werk voor het Amsterdamsepoppodium De Melkweg en gaat ook op tour mee met bands.’s Middags is er in de concertzaal alvolop actie. Eric staat achter een tafelmet honderden gekleurde knoppen. Hijlegt uit: ‘Hier komen de losse geluidssignalenbinnen van de gitaren, drumsen zang. Die moet ik mixen tot een mooiklinkend geheel. Als je ze zomaar aanzet,wordt het een rommeltje. Dus verander ikde klank van sommige onderdelen doorbepaalde frequenties te benadrukken.’Eric laat zien dat je bij grote bands welveertig kanalen kunt mixen.vriendin zegt dat ik nu al last hebvan gehoorbeschadiging. Maar datkomt gewoon omdat ik niet altijdnaar haar luister. Als ik helemaaldoof zou worden, zou ik nog welkunnen componeren, want ik weetprecies hoe alle instrumenten klinken.Maar het zou verschrikkelijkzijn dat ik dan geen muziek meerzou kunnen luisteren.’Oordoppen?Het toegestane volume bij livemuziekis maximaal 105 decibel. Soms speelteen band zonder versterkt te worden albijna zo hard. Toch draagt Eric tijdenshet mixen geen oordoppen. ‘Ik moetelke geluidsfrequentie goed kunnenhoren’, zegt hij. ‘Zeker als ik maar eenpaar decibel speling heb om het podiumgeluidte beïnvloeden.’ Maar als Eric zelfnaar een concert gaat, draagt hij welprofessionele oordoppen. ‘Zo spaar ikmijn oren.’Muzikaal talent & scherp gehoorGeluidsman klinkt als een heel technischberoep. Toch is gevoel voor muziekvolgens Eric het allerbelangrijkste. Ennatuurlijk een uitstekend gehoor. Hijduikt weer achter de knoppen. De soundcheckgaat bijna beginnen. Hij zal nude beste geluidsbalans bepalen voor deband MOSS. Eric besluit: ‘Het nachtritmedat bij dit werk hoort is soms zwaar.Maar als mensen me na het concertcomplimenten geven over het geluid, benik heel tevreden.’HOOR > beroepen met geluid Tekst: Esther Smid en Marjolein Schuman. Beeld: Marco Borggreve12 < hoor hoor > 13

‘Ik hou erg van zingen en dansen’, verteltMinou. ‘Ik heb al drie jaar gitaarles en zitsinds vier maanden op zangles. Met mijnvriendinnen schrijf ik liedjes. Soms gewoonbij de gymles. Toen we de Cito-uitslagkregen, maakten we een liedje over demiddelbare school. Ik wil later een beroemdezangeres worden, maar ik weet dat diekans heel klein is. Als het niet lukt, wil ikvoor de lol in een bandje zingen.’Eindmusical‘Toen ik in groep 5 zat speelde ik op schoolmet mijn vriendinnen in een musical. Laterhoorde ik het terug en dat was raar: ik hadtoen een kleuterstem. We hebben ook eenkeer met mijn vader een cd gemaakt metde klas. Binnenkort beginnen we aan demusical van groep 8. Ik hoop dat ik een rolkrijg waarbij ik kan zingen!’Krassend krijtje‘Geluid is alles voor mij’, zegt Ernst. ‘Ikgebruik mijn gitaar of piano om liedjeste maken. Blijkbaar doet geluid iets metmensen want er is zóveel muziek op dewereld. Door muziek kun je ontsnappen aande werkelijkheid. Natuurlijk bestaan er ookvervelende geluiden: hoge kinderstemmenof het krassen van een krijtje op het schoolbordbijvoorbeeld.’Bang voor de uitslag‘Vroeger luisterde ik met een koptelefoonop naar harde muziek, speelde ik snoeihardelektrische gitaar op mijn studentenkameren draaide ik bij het mixen de volumeknopflink open. Tegenwoordig hou ik rekeningmet mijn oren. In de oefenruimte gebruik ikoordoppen, zeker als ik dicht bij het drumstelsta. Ik durf niet te controleren of ik eengehoorbeschadiging heb.’Pure wiskunde‘Vanaf mijn 11e wilde ik muzikant worden.Mijn zus kwam op vakantie een jongentegen met een gitaar. Iedereen zat omhem heen als hij speelde. Dat wilde ik ook!Mijn zus zei dat dat nooit zou lukken wantvolgens die jongen was gitaarspelen purewiskunde. Thuis leerde ik van mijn overbuurjongendrie akkoorden, waarmee ik zesliedjes maakte.’Zo vader, zo dochterErfelijk talent – Singer-songwriter Ernst Grevink(artiestennaam Erny Green) is zanger, gitarist, pianist,componist en producer. Hij maakte zes cd’s en treedtregelmatig op. Zijn dochter Minou (11) speelt gitaar enzingt eigen liedjes. Wie weet kom je haar over een paarjaar tegen op het podium!Gitaar altijd mee‘Mijn liedjes ontstaan vanzelf. Het begintmeestal met wat getokkel op m’n gitaar ofde piano. Dan ontstaat er een mooie eerstezin. De rest van het liedje schrijft zichzelf.Ik moet wel gelijk de tekst en de melodienoteren, want de volgende dag is het weg.Het is voor mij ondenkbaar dat ik zou stoppenmet muziek maken. Zelfs op vakantiegaat mijn gitaar mee!’Leren praten − Een logopedist behandelt mensen met een stem-,spraak-, taal-, gehoor- of slikstoornis. Bijvoorbeeld mensen die stotterenof slecht horen en daardoor onduidelijk praten, of mensen die dooreen hersenbloeding hun gedachten niet meer goed kunnen verwoorden.Manon Cornet behandelt als logopedist mensen tussen de 30 en 65 jaar,die na hersenletsel een beschadigd taalcentrum hebben.‘Op basis van geluid beoordeel ikwat ik met iemand ga doen. Ik hoorhoe iemand spreekt, wat er misgaaten wat ik moet aanpakken.Zonder geluid zou ik mijn werkniet kunnen doen. Ik vind geluideen noodzakelijk onderdeel van hetleven.’Woorden kwijt‘Bij mijn patiënten is iets wezenlijksbeschadigd door hersenletsel. Drietot zes maanden na het letsel is dekans op herstel van bepaalde functiesen op het gedeeltelijk terug­Rust voor de orenMondmotoriekoefeningen − een onderdeel van logopediekrijgen van taal het grootst. Daarna ‘Omdat geluid zo belangrijk is inleer ik de patiënt trucjes om weer mijn werk, houd ik rekening metzo goed mogelijk te praten. Ik ben de decibellen. Na een concert of eeneen half jaar tot een jaar met een avond in de kroeg met harde muziek‘Niemand wordt meer hetzelfde’patiënt bezig. Ook bij ernstige gevallenis altijd iets te verbeteren.’ is belangrijk om je gehoor te latenlaat ik mijn oren tot rust komen. Hetherstellen als je aan veel geluid bentGym voor de mondblootgesteld. Je gehoor zorgt voor‘Soms begin ik een behandeling met een bepaalde zekerheid. Wanneermondmotoriekoefeningen. Dat zijn je een auto achter je hoort, weet jeoefeningen voor de mondspieren dat je aan de kant moet gaan. Als ikwaarbij geen geluid gemaakt wordt. doof zou worden, zou ik er erg aanAls de spieren weer sterker zijn, kun moeten wennen dat je niet meerje de spraak gaan opbouwen.’kunt vertrouwen op je gehoor.’HOOR > beroepen met geluid Tekst: Esther Smid. Beeld: ANP14 < hoor hoor > 15

Wet GeluidshinderIn Nederland zijn afspraken gemaakt overwat acceptabele geluidsniveaus zijn en watniet. Het is wettelijk geregeld wanneer degeluidsnorm wordt overschreden. De wetis bedoeld om geluidshinder te beperkenof zelfs te voorkomen. Om geluidshinderbij snelwegen en spoorlijnen beperkt tehouden, worden in Nederland geluidswallenen geluidsschermen geplaatst. Zo komthet geluid niet waar het niet gewenstis. De werking van het scherm hangt afvan de hoogte en het materiaal waarvanhet gemaakt is, en van de hoogte van debebouwing er omheen. Gebouwen kunnenook een ‘dove gevel’ krijgen aan de kantwaar het lawaai vandaan komt. Dat betekentdat er aan die kant geen openslaanderamen of deuren zijn en dat de muren extrageïsoleerd worden.verbeteren van de arbeidsomstandighedenen het voorkomen van ziekte en arbeidsongeschiktheid.De Arbowet regelt ook datwerknemers beschermd worden tegen tehoge geluidsniveaus. Wanneer je meerderejaren veertig uur per week werkt, wordt inde wetgeving 80 dB als een veilige bovengrensbeschouwd. Het gaat dan wel om achtuur aaneengesloten blootstelling aan hetgeluid. Boven de 80 dB is het gebruik vangehoorbescherming verplicht. Wanneer hetgeluidsniveau hoger is dan 80 dB, moet deperiode van blootstelling bovendien korterzijn om beschadiging van het oor te voorkomen.BurengeruchtHoor je wel eens geluiden van je burendie je liever niet wilt horen? Burenlawaaibederft het woongenot van veel mensen inNederland. Voor burenlawaai bestaan geenhuis isoleren. Er zijn ook simpele geluidsdempendeoplossingen zoals viltjes onderde stoelpoten doen of op sokken lopen.Maar dat moeten je (boven)buren dan welwillen doen.Je kunt natuurlijk ook afspraken maken metde buren over wanneer de radio of televisiezachter gaat, wanneer de kinderen stoppenmet gillen en wanneer de hond mag blaffen.(Nou maar hopen dat de hond het ookbegrijpt.) Het ministerie van VROM heefteen handreiking burengerucht gemaakt.Hierin staan tips om de situatie te verbeterenen tot een oplossing te komen. Want eengoede buur is beter dan een verre vriend.Stille wegdekkenSteeds vaker wordt in woonwijken geengewoon asfalt gelegd, maar geluidsreducerendasfalt. Dit asfalt reduceert het geluidmet zes tot acht dB. Heel fijn dat je inHOOR > lawaai Tekst: Esther Smid. Beeld: Hollandse HoogteVerplichtwettelijke normen. Wat kun je doen wanneerhuis minder last hebt van het verkeer datIn Nederland moeten alle bedrijven dieje dagelijks last hebt van stampende voe-langsrijdt. Maar pas wel op met buiten-personeel in dienst hebben voldoen aanten, gillende kinderen of blaffende honden?spelen: je hoort de auto’s pas veel laterde Arbowet. Het doel van de Arbowet is hetIk wil het niet horen!Je kunt de muren, vloeren en trappen van jePaankomen!Grenzen – Geluid wordt lawaai wanneer je het als hinderlijk ervaart. De ene persoon vindthet geluid van een motor aangenaam en spannend, de ander ervaart het als verkeerslawaai.Je opa en oma vinden popmuziek herrie, terwijl jij er helemaal van uit je dak gaat. Vooriedereen ligt de grens tussen geluid en lawaai ergens anders. Wanneer je heel geconcentreerdhuiswerk aan het maken bent, kan elk geluid hinderlijk zijn. Maar in de kroeg ligt degrens vaak een stuk verder weg.16 < hoor hoor > 17

Ssssst – In onze drukke maatschappij is bijna overal geluid. Maak jij je huiswerk met deradio aan? Luister je op de fiets naar je mp3-speler? Of houd je van rust en stilte? Stilte kangevoelens oproepen, een gesprek sturen of spanning opwekken. Maar echte stilte, bestaatdat eigenlijk wel?stilteLuister naar deEr is in het dichtbevolkte Nederlandsteeds meer geluid: auto’s, vliegtuigen,treinen, huilende kinderen,blaffende honden, mobiele telefoons.Steeds meer mensen zoeken daaromde stilte op. Wil je in de treinzitten zonder gestoord te wordendoor andermans telefoongesprekken?Dan ga je in de stiltecoupézitten. Dat is een coupé waar je nietmag praten, telefoneren of (harde)muziek draaien. Heb je zin om inde zomervakantie lekker naar decampingdisco te gaan? Ga dan vooralniet kamperen op een stiltecamping!Wil je in de sauna niks horen ofjezelf even afsluiten? Dan is er tegenwoordigde stiltesauna. Maar is heteigenlijk ooit écht stil in je hoofd?Absolute stilte bestaat nietWij ervaren het ruisen van de winddoor de bomen in een natuurgebiedals stilte. Maar absolute stilte, hetontbreken van geluid, bestaat niet.Zelfs in een ‘dode’ ruimte, waarinde wanden elke trilling absorberen,horen we het ruisen van ons bloeden het suizen van onze ademhaling.Zolang onze oren functioneren ener lucht is, horen we geluid. Alleendoof geboren mensen kennen absolutestilte. Hun oren vertalen de trillingenvan de lucht niet als geluid.Zwijgen is soms beterEen oud Chinees spreekwoord luidt:Als iemands woorden niet beterzijn dan zijn zwijgen, dient hij tezwijgen. Maar ook als je wel watinteressants te vertellen hebt, zijnstiltes erg belangrijk. Door een stiltein een gesprek te laten vallen bouwje de spanning op. Je kunt door eenstilte ook extra gevoel leggen in watje zegt. Of juist de aandacht trekkenvan de luisteraar. Veel mensen vindenhet lastig als een gesprek stilvalt.Ze weten niet waar ze moeten kijkenen vinden het zelfs zo vervelend datze gewoon doorpraten, ook al valt erweinig te vertellen.Pijnlijke stilteEen pijnlijke stilte is een stilte waarbijiedereen zich onplezierig voelt.Je hebt er vast wel eens eentje meegemaakt.Bijvoorbeeld na het vertellenvan een mop toen niemandlachte. Ai. Pijnlijk. En misschien benje ook wel eens op een saaie verjaardaggeweest waar niemand wat zei.Ook pijnlijk.Pijnlijke stiltes doen natuurlijk nietecht pijn, maar ongemakkelijk zijnze wel! Wij hebben de neiging altijdte praten. Alleen als stilte gepastis, zoals bij het afscheid van eenoverledene, zijn we stil.Twee minuten stilteDoor twee minuten stil te zijnherdenken we tijdens de dodenherdenkingslachtoffers van oorlog engeweld. Je kunt stilstaan bij wat er isgebeurd en denken aan degenen diein de oorlog zijn omgekomen. Dezestilte heeft veel te maken met respect.Ook bij een stille tocht geeft de stilteeen signaal af: de mensen die meelopenherdenken een persoon of eengebeurtenis. Ze uiten een zwijgzaamprotest of een enorm verdriet. Delaatste jaren worden in Nederlandveel stille tochten georganiseerd nazinloos geweld.Stilte voor de stormEen stilte voor de storm is een periodevan stilte vlak voordat er een natuurrampplaatsvindt. Ook in films geeftstilte aan dat er gevaar dreigt. Maarals je naar een enge horrorfilm kijkten het geluid uitzet, is de film opeensniet meer zo eng.StiltegebiedenIn Nederland is ongeveer 500duizend hectare aangewezen alsstiltegebied. Dat zijn milieubeschermingsgebiedenwaarin mensen denatuurlijke geluiden niet mogenverstoren. Niet met je brommerheen gaan dus!HOOR > stilte Tekst: Esther Smid. Beeld: Hollandse Hoogte, Dreamstime18 < hoorhoor > 19

Au! M’n oren − Waarom kijken we zelden in de felle zon, maar stellen we wel onzeoren bloot aan schadelijk geluid? Waarom dragen we bij het eerste zonnestraaltjeal een zonnebril, maar doen we nooit oordopjes in bij een popconcert? In hardgeluid zit een verslavend element en we denken bovendien dat we beter horen alshet geluid harder is. Maar pas op, want dit soort gehoorproblemen kan meestalniet genezen worden.Funeste geluidenHarde geluiden kunnen de hersenen prikkelenwaardoor je extra alert bent. Het adrenalineniveaustijgt; vechten en vluchten gaan zomakkelijker. Je kunt de adrenalinekick ookgebruiken om te sporten of te dansen. Maarhard geluid is slecht voor onze gezondheid.De meeste harde geluiden kunnenschadelijk zijn voor je oren en bijvoorbeeldlawaaidoofheid veroorzaken.Van zwembad tot fabriekshalLawaaidoofheid is een ziekte waarbij jepermanente gehoorschade oploopt doorlangdurige blootstelling aan lawaai. Erbestaan veel beroepen waarbij hogelawaainiveaus worden gemeten en waarbijje dus kans hebt op lawaaidoofheid. Vooralals je je oren niet beschermt. Je denktmisschien meteen aan machinegebondenberoepen zoals in de bouw, de transportsector,de landbouw of de industrie. Maarook op kinderdagverblijven en in overdektezwembaden loop je risico. En wat dachtje van beroepen in de muziekbranche ende horeca? Ongeveer 50 procent van depianostemmers heeft gehoorproblemen. Demaatregelen om werknemers te beschermenzijn blijkbaar niet voldoende, want elkjaar komen er nieuwe gevallen van lawaaidoofheidbij.Bij jongeren veroorzaakt blootstelling aante luide muziek (bijvoorbeeld in de disco)gehoorschade. Elk jaar komen er ongeveer20.000 gevallen bij.Gerinkel in de orenNaast gehoorverlies zijn er ook anderebedreigingen voor je oren, zoals tinnitus(oorsuizen), hyperacusis (overgevoeligheid)en vervorming. Tinnitus is het horen vaneen pieptoon in één of beide oren. De naamkomt van het Latijnse Tinnitus Aurium,wat gerinkel in de oren betekent. Eén vande oorzaken van tinnitus is hard geluid.Sommige vormen van tinnitus kunnen nietbehandeld worden. Dat betekent dat jecontinu en permanent een piep, suis ofbrom hoort. Bekende tinnituslijders zijnLudwig van Beethoven, Phil Collins, AndréHazes en Barbra Streisand. Ook Vincent vanGogh leed aan tinnitus. Misschien sneed hijdaarom wel een stuk van zijn oor af.Vincent van Gogh, die aan ‘tinnitus’ leed Werken in de bouw kan lawaaidoofheid veroorzakenAndré Hazes had last van een piep in zijn oorZwemmen: leuk maar wát een herrie!Niemand weet precies waardoor het komtThijs (38) kreeg een piep in zijn oren toen hij 18 was. Hij luisterde vaak naar harde muziek,maar hij weet niet zeker of het alleen daardoor gekomen is. Vijf jaar geleden werd detinnitus tien keer zo erg.Wat betekent tinnitus voor je dagelijkse leven?‘Je voelt je vaak hulpeloos en alleen, omdat artsen je niet kunnen helpen en niemand hetaan je ziet. Niemand kan jouw piep horen. De piep overstemt op een gegeven momentalles. Het gaat alles beheersen. Je slaapt slecht, je raakt vermoeid en je voelt je beroerd.Je wordt er gek van! Mensen in je omgeving worden jouw gezeur beu. Ook je relatie kaneronder lijden. Gelukkig is mijn vriendin wel bij me gebleven.’Is de piep altijd hetzelfde?‘Nee, de piep is bij sommige bewegingen van mijn hoofd harder. Meestal is hij eentonig,maar als ik eet wordt hij meertonig. Soms luister ik nog wel eens naar harde muziek. Netals na het eten, krijg ik dan een rare druk in mijn oren, alsof er water in zit.’Heb je gehoorverlies door de tinnitus?‘Doordat ik die piep altijd hoor, hoor ik andere dingen minder goed. Ik heb continu 50 dB inmijn oor. Ander geluid moet daar dus overheen. Een deurbel hoor ik bijvoorbeeld niet.’HOOR > schadelijk geluid Tekst: Esther Smid. Beeld: ANP, Dreamstime, WFAHoe kun je toch leven met tinnitus?‘Het went niet, maar je moet ermee leren leven. Ik heb wel eens depressieve periodesgehad, waarin ik het niet meer zag zitten. Maar je moet proberen de moed niet op te geven.Ik zorg ervoor dat ik heel regelmatig leef. Mijn slaapritme mag niet ontregeld worden. Depiep in mijn oren is zo hard dat ik hem nooit even vergeet. Ik hoor hem 24 uur per dag.Maar ik blijf hoop houden dat het ooit weggaat, dat ik ooit weer stilte kan ervaren.’20 < hoorhoor > 21

Geluid is zó handig – Een politieauto met loeiende sirene gebruikt geluid om andereweggebruikers te waarschuwen: ga snel opzij want wij moeten erlangs! De muziek bij eenreclamespotje kan een sfeer creëren of grappig zijn. Een jingle is bedoeld als herkenningsmelodievan een radio- of televisieprogramma. Geluid is overal om ons heen en heeftallerlei functies. Van communicatie tot genot, van waarschuwing tot meditatie.Tatutatuuuuuuu!kies je muziek die bij je stemming past?Soms wordt muziek uitgezocht voor eenspeciale gelegenheid. Bij een begrafenisof crematie wordt muziek gedraaid, dieIn sommige auto’s klinkt er een piep als jeje gordel niet omdoet. Een stoplicht geefteen tiksignaal voor blinden zodat ze wetenwanneer ze mogen oversteken. Sirenes vanbrandweer, politie en ambulance waarschuwenhet verkeer dat het opzij moet gaan. InNederland hebben we ook een landelijkesirene. Op ongeveer 3800 plekken is hetAls er een sirene klinkt moet iedereen opzijbewustzijn, die gebruikt kan worden omproblemen op te lossen.Mediteren op klankIn het boeddhisme en het hindoeïsme zingengelovigen vaak een mantra. Dat is eenklank die steeds herhaald wordt. Het kaneen lettergreep zijn of een woord of gedicht.HOOR > functies van geluid Tekst: Esther Smid. Beeld: ANPdegene die overleden is mooi vond. Inelke eerste maandag van de maand loosDe klank werkt als een soort gebed, eeneen winkelcentrum of warenhuis hoor jealarm. Je hebt het vast wel eens gehoord.spreuk met een magisch effect. De gelovigevaak ‘muzak’, een soort achtergrondmuziekEr is dan niets aan de hand, de sirenekan een hoger bewustzijn bereiken door dewaar winkelende mensen zich prettiger bijwordt alleen getest. De gemeenten kijkenbetekenis en de trilling van de klank. Dezouden voelen. Maar of ze er ook meer vanniet alleen of de apparatuur nog wel goedbekendste mantra is Om mani padme hum.gaan kopen? Filmmuziek wekt vaak eenwerkt, maar zorgen zo ook dat iedereen deDat betekent: ‘Ik eer de vrucht (wijsheid)emotie op. Door spannende muziek kan eensirene goed herkent als er wél een ramp ofvan de lotusbloem’. Probeer het maar eens,scène nog enger worden. Als je een film teongeval is.wie weet, word je er gelukkig van!spannend vindt en je zet het geluid uit, isMet z’n allen genieten van muziek op een popfestivalhet gelijk een stuk minder eng. Maar somswekt juist het ontbreken van muziek span-MartelenHelaas wordt geluid ook wel eens gebruiktHet mantra ‘Om mani padme hum’ wordt aangeduid met dit tekenGeluid beïnvloedt ons op verschillendemanieren. Er zijn klanken waar we baatbij hebben en klanken die onze gezondheidnegatief beïnvloeden. Woon je in de buurtvan een vliegveld of drukke snelweg? Danslaap je misschien slechter door het geluid.Het geluid van stromend water, zingendevogels of rustige muziek werkt kalmerend.Misschien heb je dat ook wel eens ervaren.Geluid geeft in veel gevallen kwaliteit aanje leven.De duizend gezichten van muziekVan muziek kun je genieten. In je eentjemet je mp3-speler op, of met zijn duizendentegelijk op een popfestival. In de trein, opje kamer of op de fiets; muziek kan sfeer engezelligheid brengen. Naar muziek kun jeluisteren maar je kunt er ook op dansen. Erzijn heel veel verschillende soorten muziek:klassiek, pop, Nederlandstalig, hardrock,rap, jazz, house, salsa, reggae en nog veelmeer. Draai je altijd dezelfde muziek? Ofning op.Opstaan!Heb jij ook zo’n hekel aan het geluid vanje wekker? Komt dat nou door het geluidzelf of door de functie van het geluid? Jewekker waarschuwt je dat je moet opstaanen meestal is dat veel te vroeg. Er zijn nogveel meer geluiden die waarschuwen. Eenautoalarm waarschuwt dat je auto opengebrokenwordt. De bel van een spoorwegovergangwaarschuwt dat er een trein aankomt.om mensen te martelen. Dit geestelijkfolteren met geluid is een heel erge vormvan pesten en treiteren. Als je lang achterelkaar moet luisteren naar een vervelend ofhard geluid, kun je krankzinnig worden.Ben je er nog?Muziek om bij weg te dromen ken je waarschijnlijkwel. Je kunt ook in trance rakenvan muziek. Bij hypnose wordt geluidgebruikt, waardoor je in een soort roesraakt. Je bereikt een andere staat van22 < hoor hoor > 23

Jammer voor de buren – De doedelzak is een blaasinstrument, dat bestaat uit een zakvan leer waar pijpen van verschillende lengte uitsteken. In Schotland is de doedelzak ergpopulair. De Schotse doedelzak is een bijzonder luid instrument dat vroeger gebruikt werdom de vijand bang te maken op het slagveld. Katrien Blum (17) speelt doedelzak op dewoonboot waar zij woont.Het machtige geluidvan de doedelzakVan jongetje naar man – Felix Heijke (16)speelde in de musicals The Sound of Music(2003) en Pietje Bell (2005). Op dit momentkom je hem niet tegen in de theaters, wantschool gaat even voor.HOOR > muziek en zang Tekst: Esther SmidHoe kom je in een musical terecht?verdrietig liedje zing. Ik zing vaak mee met de radio. VanWaarom speel je doedelzak?‘Mijn moeder is Schots en daarom gingen we vroeger vaaknaar Schotland op vakantie. Ik hoorde daar doedelzakmuzieken vond dat een machtig geluid. Het klinkt heel hard,vooral met meerdere doedelzakspelers tegelijk. Op mijntwaalfde ben ik begonnen bij een doedelzakformatie inHilversum, die ook een jeugdband had.’Hoe werkt een doedelzak?‘Je blaast de zak vol lucht door de mondpijp. Met je armdruk je lucht uit de zak, waardoor er drie constante tonenuit de lange pijpen komen. Op de onderste pijp speel jede melodie. Je kunt gewoon ademhalen terwijl je de zakleegdrukt, waardoor je ook geluid hoort als je niet blaast.In het begin deed ik de drie lange pijpen dicht omdat hetdan minder moeite kost om te spelen. Je hoort dan alleende melodie. Als je net doedelzak speelt, hijg je alsof je aanhet hardrennen bent. Je moet een flinke conditie opbouwenom lange nummers te kunnen spelen!’Hoe hard is het geluid van een doedelzak?‘Heel hard! Een vriendin van mij woont vijf boten verderen die hoort mij oefenen. Ik denk dat het geluid van eendoedelzakformatie je oren kan beschadigen. Het is dusverstandig om oordopjes te gebruiken.’‘Toen ik op de lagere school zat, deed ik een musicalcursus.Ik wilde leren toneelspelen, maar moest ook liedjeszingen en dat ging steeds beter. Ik heb toen voor allebeide musicals auditie gedaan. Tussen de twee musicals inheb ik zangles gehad om mezelf verder te ontwikkelen.’Ben je nu met een musical bezig?‘Nee, het is niet meer te combineren met school. Het oefenenkost veel tijd en je bent vaak laat thuis. Bovendienkan ik geen kinderrollen meer spelen, want ik heb debaard in de keel. Bij Pietje Bell was ik nog net een jongetje,maar nu ben ik meer een man. Voor de mannenrollenis een professionele opleiding vereist, maar ik wil eerstmijn vwo afmaken.’Hoe belangrijk is geluid voor jou?‘Heel belangrijk! Zingen is een manier om je emotieste tonen. Van zingen word ik vrolijk, ook als ik eenmuziek luisteren kun je rustig worden of juist opgewonden.Het enige geluid waar ik echt een hekel aan heb, isde schoolbel. Behalve aan het eind van de dag.’Welk geluid vind je mooi?‘Ik hou van liedjes waarin gezongen wordt, van muziekmet een duidelijke melodie. Toen ik klein was, zag ik optelevisie een mevrouw vioolspelen. Dat vond ik zo mooidat ik dat ook wilde. Ik heb acht jaar vioolgespeeld,waarvan drie jaar in een orkest.’Zou je het erg vinden om slechthorend of doofte worden?‘Het lijkt me vreselijk om niet meer te kunnen genietenvan muziek! Maar het moet ook raar zijn om jezelf nietmeer te horen praten of zingen.’Zou je het erg vinden om slechthorend of doofte worden?‘Ja, heel erg! Dan zou ik geen muziek meer kunnenluisteren. Ik hou van jazz en blues. En van doedelzaknatuurlijk.’24 < hoorhoor > 25

Lawaai op dewerkvloerJe moet ook uitkijken voor je ogen!Geluidsover last in de asfaltploegHerrie op de werkvloer – Paul van derSchaft is uitvoerder bij KWS (KoninklijkeWegenbouw Stevin), een grond- en wegenbouwbedrijfdat ongeveer 20 procent vanhet Nederlandse asfalt legt. Zijn asfaltploegmaakt drempels, rotondes, parkeerplaatsenen snelwegen.‘Ik organiseer en controleer alsuitvoerder dat alle materialen opde werkplek komen en op de juistemanier verwerkt worden. Ik voerhet werk dat ze binnen bedenken,buiten uit. Drie keer in de week benik even op kantoor, maar voor derest ben ik buiten.’Test‘Toen mijn oor net beschadigd was,suisde het heel erg. Vooral als ikmoe in bed lag na een dag vol geluid.Ik heb het laten meten en toen bleekik onherstelbare lawaaibeschadigingte hebben opgelopen. Ik kan allesnog wel horen, maar moet mijngoede oor naar het geluid toe draaien.Bellen of beschermen?‘De jongens die nu bij mij komenwerken, krijgen otoplastieken aangemeten.Het geluid van de asfalteermachinesen de walsmachines iszo hard dat gehoorbeschermingverplicht is. Als uitvoerder ben iknatuurlijk niet continu dicht in debuurt van de machines. Ik heb mijnIk ga niet voor gek lopen!‘Toen ik 17 was, ben ik bij KWSgaan werken als grondwerker. Indie periode heb ik een gehoorbeschadigingopgelopen. Ik moest meteen zware boor, die enorm veelgeluid produceerde, gaten boren inhardhouten schuttingen. Ik deedgeen oorkleppen op. Ik vond het welbest. Nu weet ik beter en verklaarik iedereen voor gek die zoiets doet.Maar toen was gehoorbeschermingnog niet zo’n issue.’Het wordt gelukkig niet erger, debeschadiging blijft constant.’Gevaarlijk‘Werken in een asfaltploeg is onmogelijkals je doof of erg slechthorendbent. Je moet horen wat er om jeheen gebeurt, anders loop je eengroot risico. De vrachtwagens metasfalt rijden af en aan, de walsenrijden continu heen en weer, en aande andere kant van de afzetting rijdthet verkeer langs.’otoplastieken niet de hele dag in.Ook moet ik veel bellen en dat isvervelend met zo’n ding in je oor.’Welterusten!‘Ik heb een hekel aan hoge geluiden.Het snerpen van een cirkelzaag bijvoorbeelddoet extra pijn aan mijnbeschadigde oor. En weet je waar ikhet meest van hou? Van het geluidvan slapende kinderen!’HOOR > beroepen met herrie Tekst: Esther SmidOp de werkvloer van HSM is veel lawaai:het geluid van een voorbijdenderende treinHans van EkrisLassen en slijpen – Hans van Ekrisis directeur van HSM, een reparatiebedrijfvoor hydraulische systemen.Dat is een moeilijk woord voor eenaandrijftechniek die gebruikmaaktvan vloeistoffen. HSM repareertlassen, slijpen, tikkende hamers endraaiende motoren van vrachtwagens. Teldaar het geluid van de radio bij op, diekeihard staat te schetteren, en je begrijptdat je hier gehoorbescherming nodig hebt.Erfelijk‘Als jongetje wilde ik al iets met techniek.Het zit in de familie. Alle mannen vanmijn vaders kant doen iets met auto’s ofvrachtwagens. Ik haalde vroeger alles uitelkaar: van skelter tot fiets, van bromfietstot auto.’mij een gigantisch gevoel. Daar was ik echtvan onder de indruk. Ik hou ook erg vanmuziek: ik luister er de hele dag naar.’Stalen neuzen en oorplastieken‘Ik zorg ervoor dat mijn mensen zich goedbeschermen op de werkvloer. Ze dragenveiligheidsbrillen, werkschoenen met stalenneuzen en gehoorbescherming. Ze kunnenkiezen uit een koptelefoon, zachte oordoppenof op maat gemaakte oorplastieken. Mensenmet gevoelige oren vinden die oorplastiekenniet fijn. Ze irriteren het oorkanaal, maarkleine klusjes, die maar twee tellen duren,doe ik het niet. Mijn oorplastieken? Die liggenvandaag thuis. O ja, nog een goede tip:als je oren beginnen te hangen, moet je zewater geven.’vuilniswagens, autolaadkranen encontainersystemen, maar ook meteen gebroken bagagedrager vanje fiets kun je er terecht.Vervelende kinderen‘Ik vind het niet erg dat er lawaai op mijnwerk is. Ik heb alleen een hekel aan hetgeluid van jengelende kinderen. Vroeger gafze geven wel de beste demping van geluid.’Goede tip‘Ik draag zelf alleen gehoorbeschermingwanneer ik de hele dag herrie maak. BijOorplastieken26 < hoor hoor > 27

Herrie en hitte op een boot − RenéSchipper heeft acht jaar als machinistgevaren bij Nedloyd. Het is lang geleden,maar de geluiden van de machinekameren de zee lijken van gisteren.‘Als kleine jongen kwam ik al aan boordvan grote zeeschepen, omdat mijn vaderscheepswerktuigkundige was. Ik ben eenkeer mee geweest op een lange reis, waardoorik bleef zitten op school. Maar dathad ik er wel voor over. Het was een jongensdroomom zelf ook te gaan varen alsmachinist. Ik had interesse in techniek enwilde de wereld zien.’Oceaan en voetbalstadion‘Ik heb op verschillende schepen gewerkt:gewone vrachtschepen, containerschepen,bulkcarriers en zelfs een gastanker. Delading was altijd verschillend, van pingpongballentot auto’s, van garnalen totmaïs. Ik kwam in Argentinië, Australië enhet Midden-Oosten. Het geluid van het startenvan de scheepsdieselmotor bij vertrekuit de haven, vond ik altijd heel imponerend.Er ontstaat dan een enorme trilling diedoor het hele schip gaat. Ik hou ook vande geluiden van de immens grote zee envan wind en storm. In de tropen heb je ookprachtige geluiden: vallende moessonregenen nachtelijke dierengeluiden in de jungle.Vroeger ging ik vaak naar Feyenoord in deKuip. Het zingende legioen vind ik machtigmooi om te horen.’Lange lawaaidagenGillende turbinesVan Vivaldi tot Rammstein‘Als machinist moet je alles weten van elektrotechniek,elektronica, dieselmotoren, turbines,ketels en pompen. Ik werkte meestalelf uur per dag in de machinekamer. Het isdaar meer dan 35 graden en er is continulawaai. Het hoge gegil van de turbines enhet zware dreunen van de hoofddieselmotor‘Ik kreeg pas later, toen ik allang geenmachinist meer was, last van piependeoren. Maar een echte gehoorbeschadigingheb ik gelukkig niet opgelopen. Ik geniet inde auto nog steeds van allerlei muziek, vanklassiek tot herrie. En ik ga ook nog steedsnaar Pinkpop!’zijn schadelijk voor je oren. Ik had altijdeen koptelefoon op, die het geluid demptetot een aanvaardbaar niveau. Je kunt nauwelijksmet elkaar praten in een machinekamer.Als je iets wilt vertellen, schrijf jehet op in het journaalboek of je wijst detechnische storing aan.’Meer last na de disco‘Onze belangrijkste taak is het aan de pier parkeren. De privévliegtuigjesherkennen. Ik droomde als kind nietbinnenzwaaien van vliegtuigen.vind ik leuk om te doen! Er van dit beroep, want ik wist nietPlastieken in je oren − MisschienDaarnaast begeleiden we alles wat komen vaak beroemdheden aan, die eens dat het bestond. Ik ben hierheb je wel eens gehoord van heter op het platform gebeurt en houdenje van heel dichtbij kunt zien, zoals komen aanwaaien en vind het zoberoep marshaller. Een marshallerwe toezicht op de mensen die er Mariah Carey, Brad Pitt en Koningin leuk dat ik nooit meer wegga.’werken. We zijn verantwoordelijk Beatrix. Soms zwaaien ze nog evengeeft de piloot aanwijzingen om hetvoor de veiligheid op het platform.’ voordat ze het VIP-busje ingaan.’ Disco schadelijker dan werkvliegtuig goed te parkeren. Omdat‘Ik draag de hele dag op maathet beroep veel meer inhoudt danPopsterren en koninginnen Geen kinderdroomgemaakte oorplastieken, ook als ikhet docken van vliegtuigen, heet‘Overdag zwaaien we vliegtuigen binnenmet oranje bordjes. ’s Nachts je een interne opleiding volgen van Er is altijd veel lawaai, maar dat‘Om apron officer te worden, moet in de auto over het platform rijd.het nu apron officer. Apron isgebruiken we lichtgevende stokken. vier maanden. Je moet het hele went. Ik stoor me er niet aan. Ikhet Engelse woord voor platform.De meeste vliegtuigen parkeren vliegveld met alle gates en weggetjesheb meer last van mijn oren na eenFleur van den Berg werkt al zevenuit je hoofd kennen. Ook avondje stappen dan na een dagautomatisch aan de pier. Ongeveer25 tot 35 procent zwaaien wij binnen:moet je leren communiceren met werken. Misschien doordat ik mijnjaar als apron officer op Schiphol.alle vrachtvliegtuigen, privé­de verkeerstoren, en je moet elk oorplastieken niet meeneem naarHoe zou het met haar oren zijn?vliegtuigjes en vliegtuigen die niet type vliegtuig uit de verte kunnen de disco.’HOOR > beroepen met herrie Tekst: Esther Smid. Beeld: ANP28 < hoorhoor > 29

Hoe goed ken jij jeOren – ze zitten aan je hoofd, je beleeft er dagelijks bijna ongemerkt een boel plezier aan,maar wat weet jij eigenlijk van ze af? En hoe goed begrijp je spreekwoorden waarin oren,horen of juist niet horen centraal staan? Doe de spreekwoordenquiz en ontdek hoe goed jijje oren kent.?14. Iemands neus tussen tweeHOOR > orenquiz Tekst: Joukje Akveld9. De muren hebben oren.oren zetten.1. Dansen voor een blinde,5. Hij denkt dat hij het graskan horen groeien.a. Hij denkt dat hij een absoluutgehoor heeft.a. Een waarschuwing om op te letten watje zegt.b. Dunne muren hebben.c. Nieuwsgierige buren hebben.a. Iemand mooi maken.b. Iemands hoofd verbouwen.c. Grappig bedoelde waarschuwing voorondeugende kinderen.zingen voor een dove.a. Iemand met weinig dans- en zangtalent.b. Ergens veel moeite voor doen.c. Totaal nutteloos.2. Eerst mensen, dan flaporen.b. Hij denkt dat hij heel wat van denatuur weet.c. Hij beeldt zich geweldig veel in.6. Zij is horende doof.a. Aan één kant doof zijn.10. Zijn oren staan te dicht bijzijn kop.a. Hij is Oost-Indisch doof.b. Hij hoort het nieuws altijd als laatste.c. Hij is gierig.15. Nog nat zijn achter de oren.a. Net uit het zwembad komen.b. Jong en onervaren zijn.c. Altijd te veel haast hebben (bijvoorbeeldom je goed af te drogen).a. Mensen met een afwijking moeten altijdlanger op hun beurt wachten.b. Mensen hebben voorrang op olifanten.c. Eerst volwassenen, dan kinderen.b. Zij wil niet luisteren naar wathaar verteld wordt.c. Zij heeft een ruis in haar hoofd,waardoor ze slecht hoort.11. Met oren en poten.a. Met man en macht.b. Met alles wat je in je hebt.c. Met huid en haar.3. Een dove heeft gehoord hoeeen stomme heeft verteld dateen blinde heeft gezien hoeeen lamme heeft gelopen.a. Ga niet af op geruchten.b. Iemand met veel vrienden.c. De wonderen zijn de wereld nog niet uit.4. Hij laat zijn oren hangen.a. Hij lijkt op een olifant.b. Hij wil niet horen wat je zegt.c. Hij heeft de moed opgegeven.7. Aan dat oor is hij door.a. Teveel gaatjes in je oor hebben,waardoor het is uitgescheurd.b. Met dat oor kan hij niet horen.c. Van deze zaak wil hij niets horen.8. Iemand de oren afzagen.a. Iemand vervelen door de hele tijdvragen te stellen.b. Iemand bedreigen.c. Iemand zijn laatste hoop afnemen.12. Hij heeft het achter de oren.a. Een huichelaar zijn.b. Hij is niet zo onnozel als hij lijkt,vertrouw hem niet.c. Egoïstisch zijn.13. Een snee in het oor hebben.a. Dronken zijn.b. Dom zijn.c. Lelijk zijn.30 < hoorOplossingen1. c 2. c 3. a 4. c 5. c 6. b 7. c 8. a 9. a 10. c 11. c12. b 13. a 14. c 15. bhoor > 31

(advertentie)