Literatuurverkenning 'Een ziekte komt zelden alleen - Vilans

Hoofdstuk 3 Wenselijke toekomstscenario’s voor de zorg voor mensenmet comorbiditeit3.1 Wenselijke toekomstscenario’s voor patiëntenVoor mensen met één of meerdere chronische ziekten is het van belang om het gevoel te hebben gezond,of zo gezond mogelijk, te zijn en om de dingen te kunnen doen die je wilt (14). De behoefte aan eigenregie over het leven en gezondheid, met andere woorden, zelfmanagement, is groot bij mensen metcomorbiditeit (16). Echter, aan zelfmanagement zijn wel een aantal mitsen en maren verbonden. Zo is hetwenselijk dat deze groep door eerstelijnsdeskundigen gecoacht wordt in zelfmanagement en dat de matevan zelfmanagement afgestemd is op de fase van de ziekte (16,26). In eerste stadia zal de regie nogvolledig bij de patiënt zelf liggen, maar naarmate de ziekte verergert en de complexiteit toeneemt is hetwenselijk dat een professionele hulpverlener ondersteunt bij het managen van de ziekte en uiteindelijkzelfs de regie kan overnemen. Belangrijk hierbij is dat het willen en kunnen van de patiënt steeds leidendmoet zijn bij het vaststellen van de gewenste gelaagdheid van zelfmanagement (16,26,30).Daarnaast moet er meer aandacht komen voor preventieve zorg. Met name mensen met comorbiditeit incombinatie met een lage sociaal economische status kunnen veel baat hebben bij gerichte interventies omcomplicaties van comorbiditeit zo lang mogelijk uit te stellen (19).3.2 Wenselijke toekomstscenario’s voor de organisatie van zorgDe coördinatie en uitvoering van de zorg voor mensen met comorbiditeit moet vanuithulpverlenerperspectief in de eerste lijn liggen, bij de huisartsen praktijken (4,13,17). Daarvoor isversterking van die eerste lijn nodig. De gewenste huisarts van de toekomst kan een aantal dingen meerdoen waarvoor patiënten nu nog naar de tweede lijn worden verwezen, denk bijvoorbeeld aan eenvoudigediagnostiek (7). Hiervoor is wel ondersteuning uit en meer samenwerking met de tweede lijn nodig. Voorde tweede lijn ligt vooral de opdracht om meer onderzoek te verrichten naar de oorzaken vancomorbiditeit, combinaties van aandoeningen en het opbouwen van expertise ten behoeve van behoud enherstel van zelfredzaamheid(2,4). De specialist ouderengeneeskunde moet beschikbaar zijn om consultenin de eerste lijn te verrichten (13). ICT ondersteuning kan een middel zijn om de communicatie tussenhulpverleners onderling te verbeteren, ook tussen de eerste en tweede lijn. Denk bijvoorbeeld aan eenelektronisch patiënten dossier, een integraal afspraken systeem en farmacotherapeutische ondersteuningten behoeve van het medicatieoverzicht (2,7,17).Op landelijk niveau moet er meer preventie komen die gericht is op gezondheidsbevordering, te denkenvalt aan gezonde voeding, houding en beweging (19). Op individueel niveau ligt er voor de huisartsen eenpakket aan taken voor de patiënt met complexe comorbiditeit.9