OPMAAK Ortho augustus 1999 - NVOS-Orthobanda

Groothandel inOrthopedische artikelensinds 1893Portsmuiden 17, 1046 AH Amsterdamb.v.AGENTUREN - IMPORT - EXPORTTelefoon 020 - 611 84 55*Telefax 020 - 611 53 88Voorraadhoudend o.a.:Degussa: Degaplast schuim/gietharsenNoba Verbandmittel Danz: Elasta/Noba/Rurhstern TriumphgipszwachtelsF.W. Kraemer: Steunzolen en toebehorenCaroli: Peroneusveren, pasdelen en orthesenIpos: Kousmaterialen, ipocon hielkussensCentri: Handschoenen en vulhandenVaupel: Metalen pasdelenBissell: Aluminium LoophulpenDimalo: Houten loop- en hulpmiddelenLanger: PPT plaatmaterialenFreudenberg: ”Luna” plaatmaterialenZotefoams: Plastazote en EvazoteS.P.A.C.: Pulman schoeiselMolinari: S.O.S. SchoeiselMarkell: Dennis Browne schoentjesSaba: LijmenDiverse fabrikaten: KurkplatenDiverse fabrikaten: KunststofplatenDiverse fabrikaten: Thermoplastische plaatmaterialenDiverse fabrikaten: StansmaterialenDiverse fabrikaten: RVS bandstaal en platen

,WIE DE SCHOEN PAST ...TERUG IN DE TIJDHet is al weer jaren geleden(1962) dat Chroesjtsjov in eenvergadering van de VerenigdeNaties zijn schoen uittrok.Ermee timmerend op devergadertafel, protesteerde hijtegen Amerika dat in Cubaraketten had geplaatst. Wat je alniet met een schoen kunt doen.De schoen! Mogelijk is deze zooud als de beschaafde wereld. Indit artikel neemt de schrijfster umee naar het wel en wee van deschoen in bijbelse tijden.Door: Mevr. I. van Lieshout, Lopik6Er werden symbolische handelingenmee verricht, diegrote betekenis hadden inhet sociale leven. De onderlingerelaties bepaalden wie aanwiens schoenen mocht zitten. Net alsnu functioneerde de schoen als statussymboolen de schoenmode werdbepaald door een Egyptisch koningshuis.Leerlooiers vormden de eersteberoepsgroep met eigen synagogen.MET VOETEN TREDENKoning David van Israël schreef naeen overwinning op twee gebieden:"Moab is mijn wasbekken, op Edomwerp ik mijn schoen" (Psalm 60:10).Met deze woorden gaf hij aan beidelandstreken ingenomen te hebben.Het ‘schoenwerpen’ was een tekenvan schande voor de verliezer. DezeOosterse gewoonte lijkt misschienvreemd, maar het vertoont een overeenkomstmet het Westerse gebruikvan ‘de handschoen toewerpen’ uitde Middeleeuwen. Na een zege lietde overwinnaar een handschoen afleverenbij de tegenpartij. Overigenswaren dit milde blijken van zegepraal.De Egyptenaren en de Romeinentekenden hun vijanden op hun zolen,zodat ze die letterlijk de grond in kondentrappen.IN ANDERMANS SCHOENEN STAANDe profeet Mozes schrijft over hetrecht van een vrouw, om de schoenvan haar zwager van zijn voet te trekkenen hem daarbij in het gezicht tespugen. Dat mocht ze doen in het bijzijnvan de rechters (oudsten) van destad! Van dit recht mocht enkel eenweduwe gebruik maken, indien haarzwager 'het huis van zijn broer nietwenste te bouwen'. In dat geval zouzijn familienaam vervolgens luiden:het huis van de ontschoeide (Deut.25:1 en 9).Wilde hij wel het huwelijk met haaraangaan, dan werd zijn schoengebruikt ter bevestiging van het contract.Ditmaal vrijwillig uitgetrokken,overhandigde hij de schoen aan zijnschoonzus. Of het de linker of derechterschoen was, wordt niet vermeld.In Ruth 4:7, 8 staat dit gebruikbeschreven. De joodse overleveringvertelt, dat het een leren schoenbetrof en geen sandaal; om voetbekleding,die zowel de hiel als de tenenomsloot. Wanneer we hierbij bedenken,dat een 'schoen' de voet moetondersteunen, is de schoen een mooisymbool van het (zwager-)huwelijk:omvatten, ondersteunen en beschermen.Een oude Angelsaksische traditielijkt hierop, waar de vader van debruid een van haar schoenen aan debruidegom geeft, als een gebaar zonderwoorden: nu ben jij de verantwoordelijkvoor haar.HET VOETENWERKOmdat de bijbelse geschiedenis zichafspeelt in het Midden-Oosten, zijnwe geneigd om te denken dat hetschoeisel daar uit sandalen bestond.Dit is waar, maar men droeg in hettropische klimaat ook schoenen. Nuhoeft men bij dit begrip niet meteente denken aan een gesloten molière.Want schoenvariaties waren er toen alvele. Alles wat meer was dan eenplatte zool met bandjes, werd onder'schoen' begrepen. Muiltjes bijvoorbeeld(Turkije) of wat wij in de jarenzeventig 'flatjes' noemen, werdengemaakt van leer (Assyrië) of gevlochtenvan palmbladeren, biezen enpapyrus (Egypte) of van touw (Noord-Afrika). Deze bond men ook om metbandjes (zoals bij balletschoentjes) enze konden prachtig versierd zijn. Houtenen ijzeren hakken waren ookbekend. Het dragen van laarsjeswordt binnen de schoencultuur zelfsoorspronkelijk aan de Mesopotamiërstoegedacht (2500 voor Chr.). De Chinezenkenden deze ook, soms meteen wat ruimere schacht, waarin zijeen flesje sterke drank verborgen,voor een gezellig onderonsje in hettheehuis.

STATUSSYMBOOLAan de lengte van de gekrulde puntvan de Turkse 'slippers' kon mengedurende eeuwen iemands welstandaflezen. Het betere voetenwerk, ookde luxueuze sandaal werd vooral doorrijkere families aangeschaft. Rabbi BarChanan noteerde lang geleden: "Ikzag rabbi Eleazar van Nineve op eenfeestdag uitgaan naar een bijeenkomstvan de synagoge op sandalenvan kurk." Kurk was toen in de mode.Men droeg schoeisel dat paste bijbepaalde gelegenheden. Dit hoeft onsniet te verbazen, want schoenen zijnheden nog het visitekaartje van klasseen welvaart.De gemiddelde Amerikaanse vrouwschijnt dertig paar schoenen in dekast te hebben.Een enkele maal komt het klasseonderscheidin het Nieuwe Testamentvoor, wanneer in de grondtekst(Grieks) sprake is van sandalen (sandalion)in plaats van schoenen (hupodemo).In het bekende verhaal van de verlorenzoon, lezen we dat hij bij zijnthuiskomst schoenen (hupodema)kreeg, zie Lukas 15:23. Zijn vader gafhem bij deze gelegenheid dus geengoedkope stappertjes (sandalion) omzijn nieuwe levensweg in te slaan.Wanneer Jezus de 'zeventig' discipelenuitzendt, zegt Hij: "draagt geenschoenen (hupodema)" (Luk.10:4).Geen schoenen? Moesten zij barrevoetsop weg gaan? Nee. Ze moestenop sandalen lopen, zoals tot de twaalfdiscipelen in Markus 6:9 werd gezegd:"wel sandalen (sandalion) aan de voetente dragen."Dat Petrus aan deze aanwijzinggehoorzaam bleef, blijkt eruit toeneen engel hem uit de gevangenisbevrijdde. "De engel zeide tot hem:bindt uw sandalen (sandalion) aan"(Hand.12:8a). De discipelen behoordentot het gewone volk. Zij droegensandalen en geen schoenen.EENVOUDIG MAAR STERKIn het Oude Testament – geschreven inhet Hebreeuws - is twee maal aanschoen het woord (na'al) 'riem' toegevoegd.Er staat dan letterlijk "schoenmet riem". Of dit sandalen waren, of'flatjes met bandjes' is niet te zeggen.Het woord sandalen komt niet in hetHebreeuws van het Oude Testamentvoor. Er is reden de schoen met deriem als eenvoudig schoeisel te interpreteren.In Genesis bijvoorbeeld (±2500 voor Chr.), zei Abram tegen dekoning dat hij niets van de buit wildehebben, ook niet iets wat geen waardehad: "Zelfs geen draad of schoenriem,ja niets van het uwe zal iknemen, opdat gij niet kunt zeggen: Ikheb Abram rijk gemaakt" (Gen.14:23).Draad kan in het Hebreeuws ook veterzijn of een bandje dat door lusjes vaneen sandaal werd gehaald.Ook maakt de Bijbel melding vanonverslijtbaar schoeisel, zoals bij deuittocht van het volk Israël uit Egypte:"Veertig jaar liet Ik u door de woestijntrekken; de klederen die gij (Israël)droegt zijn niet versleten evenmin alsde schoenen aan uw voeten." Er isook een profetie in Jesaja 5:27, dievolgens bijbelgeleerden nog vervuldmoet worden, bij de terugverzamelingvan de stammen van Israël uit de volken:"Geen vermoeide of struikelendeis erbij; ... en de riem zijner schoenenbreekt niet."SCHOENEN DER NEDERIGHEIDDevote Hindoes liepen hun pelgrimagevroeger op spijkersandalen alsdank voor de gunsten van goden. Erzijn monniken die nog steeds sandalendragen om hun geestelijke levenswandelvan eenvoud te benadrukken.Sommigen gaan zelfs op blote voeten,wat we ook zien bij moslimgeestelijken.Moskeebezoekers dienen hunschoenen uit te trekken. In Indië gaande Brahmanen nooit met hun schoenenhun heiligdom binnen. Bisschoppenstaan wat hoger op de geestelijkeladder en van hen is bekend dat zijzich vroeger pluche huissloffen lietenaanmeten. Veel van dit soort gewoontenzijn terug te voeren naar de opmerkingvan Johannes de Doper over deschoenen van Jezus: "Na mij komt, Diesterker is dan ik, Wiens schoenriem ikniet waardig ben, nederbukkende, loste maken." (Mark.1:7)Het uittrekken van andermans schoenen,was het minste slavenwerk datmen zich kon indenken. In de Talmoed(oud joods standaardwerk)wordt dit verduidelijkt: "wat is de7

JOS AMERICAFLEXAM ®Alle machines voorde orthopedischeschoentechniekFlexam Vakuum enVakuum 80stofafzuigsystemenMachines voor deonderwerkmakerijen schachtenmakerijSpeciale werktafels naarmaat met dampafzuigingOrthopedische persenen compressor systemenHet volledige Hardomachineprogrammainclusief onderhouden servicePAROCONTOUR ®Parocontour 3D CAD/CAMsysteem voor het maken vaninlegzolen en supplementenmet 3D-scanner, werkstationen freesunitSHOEMASTER ®Shoemaster orthopeadic3D CAD/CAM system voor o.a.de leest- en schachtproduktieJos America B.V.Industriepark Vliedberg 9 • 5251 RG VlijmenTel. 073 511 91 23 • Fax 073 511 50 978

dienst van een slaaf? Hij maakt de riemenlos van zijn meesters schoenen,trekt ze uit en draagt ze voor hemnaar zijn bad." In Israël was het degewoonte, dat enkel een Kanaänitischeslaaf de schoenen mocht uitdoenen geen Israëliet! Zo was het. Je broermocht bij jou als slaaf werken, maar... je mocht hem nooit je schoenenlaten uit trekken.Aan een discipel (volgeling, leerling)kon de meester al het slavenwerkopdragen, behalve ... het losmakenvan zijn schoenen. Dat moest eenslaaf doen, tenminste bij de welgestelden.Anders moest de meestermaar zijn eigen schoenen uittrekken.In de gewone milieus was dit een taakvan de vrouw des huizes, voor zoverhet haar gasten betrof. De traditieschreef voor, dat een man aan zijnschoonzus niet mocht weigeren omzijn schoenen uit te trekken. Van zijnsandalen moest ze afblijven. Dat wastegen de etiquette.'T RIEKT NAAR ...Waarom werden schoenen en sandalenals minderwaardig beschouwd?Was dat vanwege de transpirerendevoeten? Dat is mogelijk, maar ook hetleer was in onmin.Het looien van leer stonk vreselijk eneen leerlooier kon zijn beroepsgeurniet kwijtraken. Om die reden werdenleerlooiers door de oversten van deTempel vrijgesteld van het houdenvan de joodse feesten. Men kon henniet verdragen. Van de leerlooierswordt gezegd dat zij om deze redenin Babylon (huidige Irak) de eerstesynagoge voor een beroepsgroepoprichtten.Voor het looien was water nodig enwanneer dat onvoldoende stroomde,bleef de stank hangen. Dit wordtbeweerd van de poel van Bethesda inJeruzalem, waar zieken wachtten opgenezing. Dit kan verklaren, waaromzo weinig mensen de zieken in Bethesdahielpen.Jezus kwam daar wel (Joh. 5). Simonde leerlooier woonde in Joppe aan dezee. De apostel Petrus had moeite omnaar hem toe te gaan, immers hij waseen van de 'minsten' van de arbeidersklasse(Hand.10:6 en 36). Simon hadzijn beroepsgeur.BARREVOETSSchoenen behoren niet tot de priesterlijkegewaden, althans niet in deBijbel. Uit verschillende joodse bronnenblijkt, dat de priesters destijdshun dienst in de Tempel op blote voetenverrichtten. Waarom deden zedat? Op plaatsen waar de God vanIsraël zich had bevonden was degrond heilig en moesten de schoenenuit (Num.5:3 en Ex.3:5). Deze bepalingtrok men later niet alleen doornaar de Tempeldienst in Jeruzalem,maar ook naar de Tempelberg. Niemandmocht deze geschoeid betreden.Het was heilige grond.De tweede reden is, dat leer het productis van een dood dier. Het aanrakenmaakte een Jood volgens de Wetonrein. Van het dragen van leer zouiemand dus ook onrein worden. Nuzag men dit niet zo in het dagelijkseleven, maar wel als het om heiligegrond ging of om rituele voorwerpen.Nog steeds vinden we sporen van dete eerbiedigen reinheid terug in desynagoge. Men zal de Boekrol nietmet de hand aanraken, want deze isvan leer gemaakt. De zegen wordt inde synagoge uitgesproken zonderschoenen aan. Op de Grote Verzoendaggaan alle schoenen van de bezoekersvan de synagoge uit. Leer behoortbij het aardse leven en op de Groteverzoendag doet men er alles aan omzich boven het aardse te verheffen,geheel naar Leviticus 16:31. Daaromzijn er Joden, die op deze dag niet opleren schoenen lopen, ook niet thuis.Zij dragen dan bijvoorbeeld gympies.ELITE SCHOENENSchoenen kunnen verleidelijk zijn! Totslot besteden we hier nog wat aandachtaan. 88% van de vrouwen,zwichtend voor model en kleur, kooptschoenen een maat te klein. Het isniet ongebruikelijk de charme van eenvrouw te beschrijven aan de hand vanhaar voeten. Koning Salomo viel ditook op: "Hoe schoon zijn uw schredenin de sandalen (schoenen), vorstendochter."(Hooglied 7:1) Ze zalzeker prachtige schoenen hebbengedragen, want in het Oosten werdspeciale aandacht besteed aan schoenenvoor koningshuizen.De Egyptische schoenmakersstadAnthylla werd geschonken aan eenEgyptische prinses, schrijft Herodotus.Perzië nam dit gebruik van schoenenstedenvoor het vorstenhuis van Egypteover.Vooral de koninginnen bepaalden deschoenmode. Aan de Romeinse hovenwaren witte schoenen (ook voor mannen)je van hét. Zij verwenden hunvrouwen met witte schoenen metgouden zolen. Rood was tijden langin het Midden-Oosten de kleur vanhet sjieke. In Ezechiël 16:10 (Statenvertaling)komen we schoenen tegen,die gemaakt zijn van (rode) dassenvellen,bestemd voor de Tyrische hofdames.In de welgestelde joodse familiesbleven violette en purperen schoenengedurende eeuwen zeer geliefd. In de17e en 18e eeuw werd in Europa de'rode schoen' nogmaals een elitairverschijnsel.Rode schoenen spreken tot de verbeelding.Andersen laat in zijn sprookje de'rode schoentjes' zien hoe de heldindoor de rode schoentjes de dood inwerd gedreven en in de Wizard van Ozbrengen ze juist redding.Ook in onze tijd hebben ze ook eenspeciale betekenis, zoals voor DavidBowie. Hij nodigde menige teenageruit: “Put on your red shoes anddance!”9

,DE KLEINE LEDEN ...PROBEREN HUN KRACHTEN TE BUNDELENHierbij een uiteenzetting van watmomenteel door een aantal kleinerebedrijven is opgestart, insamenspraak met bestuurslid deheer R. Schiedon, die de belangenbehartigt van de kleinere bedrijvenbinnen de NVOS: het zogehetenkleine leden platform.Door: H.J.M. Diepstraten10Gezien de trend in de brancheen de ontwikkelingenin de zorgsector, is heteen goede gedachte omde krachten te bundelen. Op 22 januari1998 heeft ons bestuurslid de heerR. Schiedon het initiatief genomenom vorm te geven aan zijn bestuurstaak,namelijk de belangenbehartigingvan de ‘kleine leden’ en contactgezocht met verschillende leden omte polsen of zij bovenstaande gedachtedelen. Het resultaat was groot, velecollega's deelden die gedachte waardoorer een bijeenkomst is georganiseerdin het O.S.C. te Utrecht, voor deNVOS leden een vertrouwde plek. Alsnel bleek dat het van belang was omop zakelijk- en op kennisgebied toteen bepaalde samenwerking te komen,daarnaast bleek er ook behoefteaan informatie van en naar hetbestuur.Het aantal bedrijven dat op dit momentdeelneemt aan deze bijeenkomstbedraagt gemiddeld vijfentwintig endeze bedrijven bekostigen de bijeenkomstenzelf. Om de 6 weken wordtzo'n bijeenkomst gehouden en tot opdit moment zijn hierin veelal zakenbesproken waar een kleine ondernemingvaak alléén voor staat. Met vereendekrachten hoopt men diedingen mogelijk te maken die specifiekdoor één onderneming mindermakkelijk te verwezenlijken zijn.Momenteel loopt er bijvoorbeeld deopdracht voor de heer H. v. Hultenom een modellenboek van orthopedischeschoenmodellen te realiseren endeze uit te brengen op Cd-rom!Een ander voorbeeld is dat er een bijeenkomstis gehouden omtrent automatisering,om te zien of collectiefinstappen ook voordeel kan opleverenper onderneming! Daarnaast zijn eraspecten van gezamenlijk belang aan deorde gekomen, zoals de problematiekvan de werkschoenen, CE-markering,de BTW op steunzolen/supplementenen P.R.Per 1 juli is de coördinatie van dezebijeenkomsten in handen gelegd vande heer C. Grol, die deze taak tot heteind van dit jaar op zich neemt. Deheer R. Schiedon behartigt binnen deNVOS dan de zaken die direct naarhet bestuur worden teruggekoppeld.Elke deelnemer krijgt een klein verslagvan de bijeenkomst en een uitnodigingvoor de volgende bijeenkomst.Tevens wordt er aangegeven welkonderwerp er de volgende keer aande orde komt en door wie dit onderwerpmoet worden voorbereid.Al met al een prettige samenkomstvan collega's. Door elkaar vaker teontmoeten ontstaat er ook een meervriendschappelijke omgang metelkaar, meer dan op de halfjaarlijksebijeenkomsten van alle NVOS-leden,mede gezien het feit dat deze bijeenkomstenwat informeler verlopen.

,DIABETISCHE VOET:RICHTLIJNEN VOOR ONDERZOEK EN BEHANDELINGOnlangs zijn er richtlijnenuitgekomen voor de behandelingvan de diabetische voet.Voor de orthopedischschoentechnicus lijkt dit zeerlezenswaardig.Door: P.J.A. ten Hengel, revalidatie-artsVele ziektebeelden werdenen worden op vele verschillendemanieren behandeld.Nu kan het zijndat er vele wegen naar Rome leiden,maar in het algemeen is het goed dater een eenvormigheid van behandelingis, al was het maar om het ookvoor de patiënt niet al te verwarrendte maken.Om zo mogelijk eenduidige behandelrichtlijnente verkrijgen, werkt hetCBO (Centraal BegeleidingsorgaanIntercollegiale Toetsing) al jaren omconsensus te krijgen over de behandelingvan vele uiteenlopende ziektebeelden.Zo zijn er inmiddelsconsensusteksten gepubliceerd overde behandeling van arteriële claudicatio,de behandeling van verhoogdcholesterol, neurogeen blaaslijden, debehandeling van ernstig traumatischhersenletsel, etc.Onder regie van het CBO en deNederlandse Diabetes Federatie zijnsinds enkele maanden richtlijnengepubliceerd voor de behandeling vanpatiënten met suikerziekte.In een boekje zijn de richtlijnen vermeldvoor de behandeling van oogproblemen,nierproblemen en hartenvaatziekten bij diabetes mellitus,maar ook voor de behandeling vanpatiënten met een diabetische voet(pag. 75-126).In heel leesbare en begrijpelijke taalworden alle belangrijke aspecten vanpatiënten met een diabetische voetbelicht. Na een inleiding en eenomschrijving van de gebruikte begrippenwordt in hoofdstuk 4 de pathofysiologievan de diabetische voetbeschreven. In twee pagina’s en eenstroomschema worden de factorendie een diabetische voet veroorzakenhelder beschreven.Het hoofdstuk ‘Diagnostiek’ is zekerlezenswaardig, maar voor orthopedischschoentechnici wellicht watminder van belang.In het hoofdstuk ‘Behandeling’ wordende diverse aspecten van debehandeling belicht. Voor de orthopedischschoentechnicus zijn mijnsinziens vooral onderwerpen ‘algemenebehandelprincipes’ en ‘schoenvoorziening’van belang, naast hetdeel over de Charcotvoet.In hoofdstuk 8 is er uitgebreid aandachtvoor de preventie (zeker lezenswaardig!).Hierin wordt een lansgebroken voor de samenwerking tussende verschillende disciplines.Door middel van een aantal stroomschema’szijn de adviezen wat betreftde behandeling inzichtelijk gemaakten, omdat ze op een geplastificeerdekaart staan, goed in de praktijk tegebruiken.Voor de orthopedisch schoentechnicusdie zich voor dit ziektebeeld interesseerten wat meer begrip en inzichtwil krijgen in de achtergronden kan ikdit boekje van harte aanbevelen.Literatuur:Diabetische retinopathie, Diabetischeneuropathie, Diabetische voet, Hartenvaatziekten bij diabetes mellitus,Centraal Begeleidingsorgaan voor deIntercollegiale Toetsing, in samenwerkingmet de Nederlandse DiabetesFederatie, ISBN 90-6910-217-X.11

supplement bekleed met een sandwichvan 3mm ppt en 3mm plastazote;een transversaalsteun kan deoverbelaste mtp-gewrichten verlichtingbieden. Prononcerende botdelendienen geheel te worden vrij gelegd.Een röntgenopname kan goede informatiegeven over de plaatsen waar welen geen druk kan of mag wordengegeven.Pogingen om leprosische voeten watbetreft stand te corrigeren, respectievelijkte verbeteren, resulteren vaak inpijnklachten of drukplekken. Een contracte,gedeformeerdevoetstand dient daarom teworden geaccepteerd enniet gecorrigeerd. Bij leprabestaat een grote kans opeen dreigende strain vande gewrichten in de enkelvoetregio.Het is noodzakelijkde voet in de achter/middenvoetsregio te stabiliseren.Deze gewrichtenmoeten geïmmobiliseerdworden met behulp vaneen verstevigde schacht ofeen arthrodesekoker. Deenkel-voetregio wordt circulair omslotenwaardoor een stabiele, ondersteunendesituatie ontstaat. De stand vande voetgewelven is hierdoor gewaarborgd.Amputatie van de voet, of delen hiervanis een regelmatig voorkomendverschijnsel. De schoentechnischevoorziening in de vorm van een protheseis geïndiceerd. Bij de vervaardigingvan de prothetische voorzieningzijn naast het type en richting van deafwikkeling, drukpunten belangrijkeaandachtspunten. Waar mag wel ofjuist geen druk worden uitgeoefend.Het gebruik van polstermaterialen iseen must; welk materiaal is een vraag.De praktijk wijst uit, dat er geen uniformeregel is te geven voor het toete passen drukverdelende materiaal.Wel staat vast, dat schuifkrachten vermedendienen te worden. Een circulaireomsluiting is in dit geval degeëigende oplossing. Bij het toepassenvan een dergelijke fixatie dientmen wel rekening te houden met dezelfredzaamheid. Is het inschot voldoende,kan de schoen zelf wordenaan- en uitgetrokken? Immers, leprabeperkt de handfunctie! Een klittenband-of ritssluiting kan uitkomst biedenzodat de ADL-zelfstandigheidbehouden blijft.KWALITEIT VAN LEVENLepra is een complex probleem welkdoor een multidisciplinaire aanpak inde hand kan worden gehouden. Deorthopedisch schoentechnicus kan talvan voorzieningen verstrekken die eenverhoogde mobiliteit en kwaliteit vanleven bieden.Van Gils Orthopedische schoentechniek B.V.Van Gils Orthopedie is een Allround orthopedischschoenmakerij, waar alle te leveren produkten binnenshuisgeproduceerd kunnen worden.In de vestigingen in Amersfoort en Zeist verlenen wij onzediensten ook in diverse ziekenhuizen en zorgcentra.Wij zoeken en vinden oplossingen voor de voet-problemenvan onze cliënten op medisch-, functioneel en cosmetischgebied.Wij zoeken: Aankomend of gediplomeerdUw werkzaamheden zullen in eerste instantie van technischeaart zijn, ter ondersteuning van de paskamermedewerkers.Wij verwachten van u dat u alle orthopedisch-technischehandelingen kunt uitvoeren, -dat u zich verantwoordelijk voeltvoor de werkzaamheden die u en uw collega's produceren,-dat u zelfstandig en in teamverband kunt werken, -U bent creatiefen toont initiatief.Herkent u zich in dit profiel, dan bieden wij u een uitdagende enafwisselende functie. Uw toekomst mogelijkheden bij Van GilsOrthopedie zijn afhankelijk van uw technisch kunnen, initiatief,betrokkenheid en motivatie.Assistent Orthopedisch Schoentechnicus m/vSchriftelijke sollicitaties inclusief CV. kunt binnen u 14 dagen richten aan:Van Gils Orthopedie B.V. t.a.v. Mw. M. GadellaaUtrechtseweg 1293818 Eb AmersfoortTel: 033-4632818 Fax: 033-465578813

De heren Van Rooden (vestigingsdirecteur), Van Zanen (wethouder Utrecht) en De Jong(directeur VSG) proosten op de openingISO-certificeringen en de goedkeuringdie nodig is om een opleidingsbedrijf teworden.Je ziet bijvoorbeeld bij leerlingen dathun mentaliteit sterk verandert. Detoestroom is minder, maar bovendienhechten leerlingen veel meer aan hunvrije tijd en vinden ze de extra werkdrukdie het goed beheersen van eenvak met zich meebrengt, al gauw teveel. Ze stellen tegenwoordig gewoonandere prioriteiten. Ik vind dat heeljammer."Het is te merken dat de brancheSchiedon na aan het hart ligt. Hij gaatverder: "Ik ben erg trots op mijn vak.En de orthopedie in Nederland is vaneen heel hoog niveau, ook wereldwijdgezien. De leerlingen van nu zijn overhet algemeen minder fanatiek en nietzulke bevlogen ambachtsmannen.Daar ligt een belangrijk aandachtspuntvoor de vakopleiding en voor devereniging."Binnen het bestuur kampt men ookmet prioriteitsstelling. Maar dan vanalle leden, het bestuur inbegrepen. Despeurtocht naar een nieuwe voorzitterheeft ten tijde van de opening danook nog niets opgeleverd. "Tja, wezoeken inderdaad al enige tijd eenpermanente voorzitter, maar niemandlijkt die taak op zich te willen nemen.Het voorzitterschap kost namelijk veeltijd: Je moet de kar wel willen trekken.Die functie er zo maar even bijdoen, kan dus niet; het moet een weloverwogenkeuze zijn. Al zou je overgaanop vergoeding van de uren voorhet voorzitterschap, dan nog blijft debeslissing moeilijk. Want ben je bereid,je eigen onderneming er gedeeltelijkvoor op te geven? Wat datbetreft zijn we jarenlang behoorlijkverwend, met Bredie aan het roer.""W&VS"Op dat moment worden de gesprekkenonderbroken door een verzoekom stilte. Alle aandacht is gericht opRonald van Rooden, de directeur vande vestiging op de Beneluxlaan. Hijverwelkomt de aanwezigen en laatzijn trots blijken als hij aangeeft datna een voorbereiding van ruim eenjaar, de opening van het nieuwe kantoorpandeen feit is. "Eigenlijk is ditde kroon op ons werk. Wissenraet &van Spaendonck heeft flink aan deweg getimmerd. Zo hebben we in deafgelopen jaren de activiteiten vandrie vestigingen, in Den Haag, Utrechten Nieuwegein, gebundeld en die vormennu een soort Verenigde Staten inNederland. Voor de toekomst hebbenwe grootse plannen: we breiden onzeservice van secretariaatsvoering, waarwe sterk in zijn, verder uit met eennieuwe poot aan onze onderneming:de tak ‘advies en projecten’. Daarmeewillen we in samenwerkingsverbandmet onze klanten, tijdelijk of permanent,meer gaan meedenken op specialistischeterreinen."Algemeen directeur van de VanSpaendonck Groep, de heer De Jong,schetst hoe de oprichter ooit eensbegon: in het klein. "Tachtig jaargeleden startte de heer Van Spaendonckeen eigen bedrijfje, dat administratieveen secretarieële hulpverleende aan zelfstandigen, vooralambachtslieden, die daarvoor zelfgeen tijd hadden. Op een bovenkamertjezette hij een bureautje neermet een tweedehands typemachine,en hij nam een secretaresse in dienst.De telefoon deelde hij met zijn buurman,dat was de bakker. Via een luikjein de muur konden ze beiden hetapparaat gebruiken. Nu is dit bedrijfjeuitgegroeid tot een dynamische organisatiemet meerdere vestigingen.""De formule van Wisenraet & vanSpaendonck is een schot in de roos,"vult Van Zalen, wethouder van degemeente Utrecht, aan. "Alles draaitin het bedrijfsleven om efficiency enorganisaties willen zich liefst zo veelmogelijk bezig houden met datgenewaar ze zelf goed in zijn, zich richtenop de ‘core bussiness’, zoals dat heet.Uitbesteden van secretariaatsvoeringen administratie past helemaal in dietrend".Van Zalen had de eer om de officiëleopening te doen. Dat was niet zondergevaar, vooral voor het nette pak datiedereen voor de gelegenheid hadaangetrokken. Want er moest metverf gekliederd worden: alle gastenkregen de opdracht een boodschap,tekening of hun naam op een enormdrieluik te zetten met felle kleuren engrote schilderskwasten. Het ‘kunstwerk’dat aan het eind van de middaggezamenlijk gemaakt zou zijn, zoueen plekje krijgen in het pand.En toen werd het glas geheven:champagne op het resultaat van hetwerk in het verleden en op het succesin de toekomst.GEMEENSCHAPPELIJKTijd voor de NVOS-delegatie om haarinspiratie bot te vieren op het wittedoek. Ron Schiedon produceerde metvaardige hand een kleurige copie vanhet beeldmerk van de NVOS, en VanTuyll, voorzitter van Orthobanda, namook een kwast ter hand. Het was eenwonder dat er tijdens dit creatieveintermezzo geen personen ‘gekleurd’op kwamen te staan.Van Tuyll bleek erg enthousiast overWissenraet & van Spaendonck enhaar plannen voor de toekomst. "Nude samenwerking tussen de NVOS enOrthobanda wat intensiever wordt,kunnen we ook nadenken over hetintegreren van gemeenschappelijkezaken, zodat ze minder tijd kosten. Zokan ik me voorstellen dat er eengedeelte van de administratie samenkan gaan. Dat is weer de efficiencywaar ook Van Zalen het over had, iets15

dat niet alleen tijd oplevert, maar ookkostenbesparend kan werken."Binnen de vereniging van instrumentmakersis men in principe accoordgegaan met de samenwerking met deNVOS. Over hoe dit vorm gegevenmoet worden zijn nog geen uitsprakengedaan, maar is al wel gebrainstormd."Maar over de vorm kun jeniet alleen beslissen. Dat moet jesamen doen en beide verenigingenmoeten zich er in kunnen vinden. Zover is het nog niet. Waarschijnlijk zullenwe pas definitieve stappen in dierichting zetten als er ook voor deNVOS een permanente voorzitter isgevonden die zijn schouders eronderkan zetten."SUCCESMark van de Zande, redacteur van ditblad, snelde wat gehaast binnen, uiteen ander deel van het land. De vrijdagmiddagdrukteop de wegen haddenhem enige vertraging bezorgd enook de uitgelopen afspraak zorgdeervoor, dat hij de officiële openingmiste. Hij verzuchtte: "Onze werkdrukis wel hoger, maar niet alleen maaromdat er meer werk verzet moet worden.Vooral de communicatie neemtenorm toe, je wordt er soms gek van.Doordat je makkelijker en snellerbereikbaar bent via e-mail, mobieletelefoons en fax en doordat het aantalvergaderingen steeds groterwordt, kom je soms gewoon nergensanders meer aan toe."In gesprek met Ron Schiedon zegt hijeven later: "Alle veranderingen in debranche, ook de vernieuwde wet- enregelgeving, zijn niet per definitie eenprobleem. Het gaat erom dat je dejuiste mensen op de juiste plaats hebt.Als die dan ook nog hun werk goeddoen, kun je in feite elk veranderingsprocesmet succes afsluiten."Dat is niet alleen van toepassing opalle vraagstukken die binnen de NVOSen de branche spelen, het geldt zekerook voor de ambitieuze stappen dieWissenraet & van Spaendonck ondernamen nog op haar agenda heeftstaan. De eerste fase kon inderdaadmet een feestelijke opening en eenchampagnetoast worden afgesloten.De slotsom van Van de Zande geeftreden voor een optimistische start vanelke avontuurlijke vernieuwing.Het nieuwe kantoor: de feitenDe nieuwe vestiging van het secretariaatskantoorstaat aan de Beneluxlaanin Utrecht, een locatie die vanafverschillende snelwegen vlot en makkelijkte bereiken is. Bovendien ligt ernaast het gebouw een grote parkeerplaatswaarvan bezoekersgebruik kunnen maken. Verder isook de verbinding met het openbaarvervoer goed, dankzij de sneltramdie vanaf het Centraal Station inUtrecht binnen 10 minuten nagenoegvoor de deur stopt.In de ruime hal van het gebouw, dat‘Beneluxstate’ heet, bevindt zich eenlift die bezoekers naar de vierde verdiepingbrengt, waar Wissenraet &van Spaendonck is gevestigd. Aldaarontvangt een receptionist de gastenmet een kopje koffie of thee.De gehele bovenste etage is door hetsecretariaatskantoor ingebruik genomen. Dezebiedt plaats aan deongeveer 25 werknemersdie de vestiging telten bovendien zijn voorgesprekken of kleine vergaderingentwee aparteruimten ingericht.In het verleden vondenvergaderingen met groteregroepen plaats inexterne accommodatiesin de omgeving van hetkantoor. Nu heeft Wissenraet& van Spaendonckechter demogelijkheid deze bijeenkomsten,zoals bijvoorbeeldeen bestuursvergaderingvan de NVOS, in eigen huis te verzorgen.Op de begane grond van Beneluxstatezijn daartoe verscheideneruimten ingericht, van alle gewenstegemakken voorzien. Men kan erbovendien gebruik maken van eencatering service voor lunches en eenvoudigediners tijdens het overleg.17

,REYSKENSORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEKNet over de Nederlandse grens bijGeleen ligt de Belgische plaatsGenk, waar 'OrthopedischeSchoentechniek Reyskens' gevestigdis. Om de juiste weg te wijzen,schoot een behulpzamevoorbijganger toe. Kennelijk is'Reyskens' een gevestigde naam inGenk, zodat het pand aan depopulaire winkelstraat snel gevondenis. Een gesprek met het gastvrijeondernemersechtpaarHendrik Reyskens en Hilde Vanholst.Hendrik is pas midden dertig,maar zit al 17 jaar inhet vak. Hij voelt zichhelemaal verbonden methet vak van orthopedisch schoentechnicusen door zijn aderen stroomtondernemersbloed. Vandaar dat hijnu, samen met zijn vrouw Hilde, deleiding heeft over de zaak die vroegervan zijn vader was. Hilde heeft geenhij naast de orthopedie ook eenschoenenzaak. Die vormden samenéén bedrijf. Zoon Hendrik Reyskensnam de orthopedische schoentechniekover, terwijl diens beide zustersde schoenwinkel onder hun hoedekregen. De winkel levert een ruimekeus aan kinderschoenen en het betereconfectieschoeisel.Sinds het afscheid van de grondleggerDoor: drs K.G.J. Koemans18opleiding in het vak, maar is echt inhet bedrijf gegroeid en is nu eenonmisbare factor. Van de algemenecoördinatie binnen het bedrijf komteen groot aantal taken op haar neer.Hendrik Reyskens zelf is niet alleenondernemer, maar oefent zijn eigenambacht nog intensief uit: hij meet85% van het schoeisel zelf aan.HET BEDRIJFHet bedrijf ligt aan de winkelstraatvan Genk, en dat is eigenlijk niet zovreemd: toen Reyskens senior achtjaar geleden uit de zaak stapte, hadvan het bedrijf is er veel veranderd. Zokende het bedrijf vroeger geen werknemers,terwijl Hilde en Hendrik nu 7personeelsleden in dienst hebben.Volgens hen is de taakverdeling momenteeloptimaal en zij hebben danook niet direct de intentie nog veel uitte breiden. Reyskens: "Het verschilmet vroeger is al enorm. Als er destijdsvanwege ziekte iemand afwezigwas, ontstond er direct een probleem.Lange werkdagen waren het gevolg.Nu verdelen we het (productie)werkmet zijn achten en kunnen we onverwachtegebeurtenissen of een tijdelijkepiek veel makkelijker opvangen."

De forse personeelsuitbreiding en deomzetgroei van het bedrijf maaktenaanpassingen aan het bedrijfspandnoodzakelijk.Ook in dat opzicht heeft het paar nietstil gezeten. Elke ruimte in het pand iszeer efficiënt benut. Voor opslag vanmaterialen bleek er geen plaats, zodateen nabijgelegen pand werd aangekocht.En ten tijde van ons gesprek stond devolgende stap alweer op stapel: Eenverbouwing van de productieruimtezou in juli van start gaan.OORZAKEN VAN DE GROEIBij de snelle groei van de afgelopenjaren speelden de vernieuwendeideeën van het echtpaar een grote rol.Zo was Reyskens één van de eerstenin België die afstapte van het gebruikvan louter bruine en zwarte leersoorten,zoals daar nog lang de gewoontewas in de orthopedie.Momenteel biedt het bedrijf haarcliënten een keus uit 400 kleuren, ietswat voor het vervaardigen van metname kinderschoeisel (en datbedraagt 25% van het totaal) eengroot pluspunt is. Ook echt modieuzemodellen vinden een weg door hetbedrijf, naast de vele zware orthopedie."Maar er is een andere oorzaak vanonze groei, eigenlijk de voornaamste",zo vervolgt Reyskens. "Wij leverenkwaliteit. En als je goede kwaliteitlevert komen de mensen graag bij jeterug. Het is dus veel beter voor decontinuïteit van je bedrijf. Bovendienwordt je, als je eenmaal een goedenaam hebt opgebouwd, eerdergevraagd voor spreekuren. Inmiddelshoud ik spreekuren in diverse instellingenen ziekenhuizen in de regio, en inhet Universitair Ziekenhuis in Leuven.Van dat laatste is het voordeel dat jein aanraking komt met artsen in opleiding,die uiteindelijk elders zelf eenpraktijk of spreekuren zullen beginnen.Dat kan ook kansen op uitbreidingbieden."BELGIËIn België behoort Reyskens tot degrote orthopedisch schoentechnischebedrijven. De expansiedrift en deovernamegolf gaan voorlopig nog aandit land voorbij. Ondanks dat, speelthet opvolgingsprobleem van de zogenoemde'pappa-mamma-bedrijven'ook daar. Deze bedrijven richten zichvoornamelijk op een kleine regionalemarkt, waardoor de orthopedischschoentechnicuseen verbondenheidmet zijn klantenkringopbouwt.Voor de overnamevan een dergelijkbedrijf door eenrelatieve buitenstaanderlevert ditvaak moeilijkhedenop.Reyskens: "Om jeals orthopedischschoentechnicuszelfstandig temogen vestigenheb je een erkenningsnummervanhet RIZIV (overkoepelendeorganisatievan Belgische verzekeringen)nodig. Alsvoorwaarden steltde organisatie dat jedomicilie houdt inBelgië, dat je hettheoretisch en praktischexamen metgoed gevolg hebtafgelegd en dat je 51/2 jaar in de branchehebt gewerkt."Totaal zijn er in België105 bedrijven,die tezamen ongeveer14.500 paarschoenen produceren.Omgerekendbetekent dit, dat erop elke 690 inwoners één paar orthopedischschoeisel geleverd wordt. Decijfers in de Nederlandse situatie lateneen heel ander beeld zien. Uitgaandevan een inwonersaantal van 16 miljoenen een geleverde hoeveelheidvan 50.000 paren schoeisel, is hetgebruik in ons land één paar op elke320 mensen. Oorzaken hiervoor zijncomplex en moeilijk aan te geven.Wellicht ligt een oorzaak in de verschillendevergoedingensystemen.MUTUALITEITENBelgië kent één overkoepelend orgaanvoor ziektekostenverzekeringen en ziekenfondsen:het RIZIV, voluit het Rijksinstituutvoor Ziekte en Invaliditeit.Hierbij zijn alle 400 ziekenfondsen, ookwel mutualiteiten genoemd, aangesloten.Elke werknemer in België is verplichtverzekerd bij één van dezemutualiteiten, men kan echter zelfbepalen bij welke maatschappij hij ofzij zich aanmeldt. Mutualiteiten opererenregionaal, maar hebben daarnaastveelal een ideologie, op grond waarvanverzekerden hun keuze maken. Zo zijner ziekenfondsen met een politiekekleur, bijvoorbeeld een socialistische,maar ook maatschappijen die eenbepaald geloof uitdragen zoals dekatholieke ziekenfondsen. De verzuiling,die jarenlang typisch Nederlandsleek, is in België zeker niet verdwenen.Reyskens werkte vorig jaar voor 42 verschillendemaatschappijen, waarvan dewerkwijze onderling nogal verschilt."Bij ons zijn de ziekenfondsen niet risicodragend.Er gaan echter steeds meerstemmen op van mensen die daar veranderingin willen brengen. De manierwaarop de diverse mutualiteiten eenaanvraag behandelen, loopt zo sterkuiteen, dat dit consequenties heeftvoor de portefeuille van de maatschappijen.Zo voerden de katholieke mutualiteitenin het verleden altijd eengematigd beleid, waardoor zij overschottenhebben. De socialistischededen het tegenovergestelde, met allegevolgen van dien."SOORTEN VERZEKERINGEN19

In België kent men vier soorten verzekeringen.Ten eerste is er het Ziekenfonds, demutualiteiten. Zoals eerder vermeld, iselke werknemer in het land daarbijverplicht aangesloten, ongeacht dehoogte van diens inkomen. Deze ziekenfondsenvallen onder het RIZIV.Daarnaast is er een groep Verzekeringen,die ook onder het RIZIV valt,voor voorzieningen van tijdelijke aard.Hieruit worden voorzieningen gefinancierdvoor tijdelijke klachten alsgevolg van ongelukken of arbeidsongevallen.Verder bestaat er het Fonds voor Ongevallen.Dit is als het ware een reservewaaruit voorzieningen voorlangdurige of chronische afwijkingenvergoed worden. Als iemand bijvoorbeeldten gevolge van een arbeidsongevalvoor de rest van zijn levenorthopedisch schoeisel of een prothesenodig heeft, dekt dit fonds de kosten.Ten slotte is er de groep van zelfstandigen.Zij kunnen zich niet aansluitenbij een ziekenfonds, en moeten zichzelf verzekeren, waarbij voor groterisico's (zoals een operatie) nog eenaparte regeling nodig blijft. Orthopedischschoeisel valt over het algemeenniet onder deze verzekeringen.Voor de eerste twee hierboven genoemdesoorten verzekeringenbeschreef het RIZIV een vergoedingensysteem.Dit geldt dus voor demutualiteiten en de reguliere verzekeringen(voor tijdelijke voorzieningenna ongevallen).In orthopedisch schoeisel onderscheidtdit systeem bij onze zuiderburendrie categorieën: De A-categorie,ofwel de zware orthopedie, de B-categorie, waartoe de grootste groepcliënten behoort, en de C-categorie,de lichte orthopedie. Voor elke groepgelden andere voorwaarden en vergoedingen.De mutualiteiten hanteren, net als inNederland, een eigen bijdrage van deverzekerde. Deze eigen bijdrage, het'remgeld', zoals men het aldaarnoemt, relateert men aan de noodzaakvoor het schoeisel. Zo betaalt decliënt voor de A-, B- en C-categorierespectievelijk ƒ55,--, ƒ220,-- ofƒ280,-- zelf. Indien de cliënt op grondvan de verzekeringen voor orthopedischschoeisel in aanmerking komt, isgeen eigen bijdrage verschuldigd.Degenen die via een ziekenfonds eenpaar schoenen krijgt, heeft geen rechtop een wisselpaar. Dit in tegenstellingde tot verzekeringen die aan degene20die een ongeval heeft gehad, wèl eenwisselpaar vergoeden.De gebruiksduur is echter in beidegevallen gelijk. Die is 9 maanden voorpersonen jonger dan 18 jaar en 12maanden voor personen tussen 18 en65 jaar. Voor 65-plussers geldt eengebruiksduur van 12 maanden voorschoenen in de A-categorie en 24maanden voor schoeisel in de B- of C-categorie.VERGOEDINGENDe berekening van vergoedingenstaat beschreven in een bestek. Diebevat een beschrijving van de uitvoeringvan de schoen en de prijs, berekendvia een nomenclatuur van 81posten. De orthopedisch schoentechnicuskan, door aan de hand van hetvoorschrift van de specialist hetbestek te volgen, de bijbehorendeprijs berekenen. Reyskens geeft eenvoorbeeld: "Bij reuma bestaat een uitsplitsingin reuma aan de enkel enreuma aan de voorvoet. Afhankelijkvan de indicatie is er een vaste prijs.De regeling is uniek in Europa. Ikzelfben er blij mee, omdat de regelingheel praktisch is en duidelijkheidbiedt.""Bij de aanvraag van een eerste paarvolgt altijd een oproep van eenmedisch adviseur, die de aanvraagbeoordeelt. Goedkeuring van de aanvraagleidt tot een betaalverbintenis(machtiging).Voordat de cliënt een vervolgpaarkrijgt, dient men eveneens een aanvraagte doen, ook al is de medischeindicatie gelijk gebleven. In dezegevallen oordeelt de adviseur over hetalgemeen positief zonder dat eentweede medische keuring plaatsvindt,"zegt Reyskens. "Maar deberoepsvereniging dringt er bij hetRIZIV op aan, contrôles achteraf tegaan invoeren."ANDERS DAN NEDERLANDDe Belgische systematiek van verzekerenen vergoeden verschilt nietwezenlijk van die in Nederland. Maardan vervolgt hij: "Hoewel, wat andersis, is dat hier in België de indicatie vandiabetes bij een patiënt niet automatischleidt tot het verstrekken vanorthopedisch schoeisel. Dat schrijftmen pas voor als er ook al wondenzijn. Verder kennen we geen semiorthopedischschoeisel en de regelingendaarvoor zoals die bij julliegelden."Nog een duidelijk verschil met de situatiein Nederland is het feit dat een(actief) acquisitiebeleid in België uitden boze is. "Een herinneringsbriefversturen mag bijvoorbeeld echt niet.Het RIZIV kan een onderneming voorhet verzenden ervan veroordelen,hoewel het zelden daadwerkelijk toteen boete komt. Herinneringsbrievenworden beschouwd als 'aanzet totoverconsumptie van het gezondheidszorgbudget'en zijn op grond daarvandoor het RIZIV zeer ongewenst.""Wat hier verder anders is, is de vakopleiding.Ik vind dat de opleiding inNederland van een ongekend hoogniveau is. Zelf heb ik cursussen gevolgdin het OSC en een deel van mijnvakopleiding in Den Bosch gevolgd.Als mijn zoon mij in mijn voetsporenwil volgen en ook orthopedischschoentechnicus wordt, zou ik hemaanraden naar Nederland te gaanvoor de opleiding. En ik zou hem daarook het liefst stage laten lopen."DE BELGISCHE VERENIGINGNaast de drukke werkzaamheden binnenzijn eigen bedrijf, maakt Reyskensdeel uit van het bestuur van de Belgischevereniging van orthopedischschoentechnici. Hij heeft zitting in hetcentraal comité van de Nederlandstaligeafdeling en is ook afgevaardigde inde nationale vereniging, waarbijzowel Frans- als Nederlandstaligeondernemers zijn aangesloten."Het bestuur was op zoek naar jongeondernemers in de branche en onderandere daarom ben ik gevraagd voorhet bestuur. De tijd die ik nodig hebvoor mijn bestuurlijke activiteitenvarieert nogal, afhankelijk van deonderwerpen die op een bepaaldmoment spelen.Ik vertegenwoordig de Verenigingverder nog in de permanente commissievan het RIZIV. De commissiebespreekt onder meer de prijzen voororthopedisch schoeisel. Het RIZIV stelt

elk jaar een budget vast, waarbij bijvoorbeeldrekening wordt gehoudenmet de vergrijzing. Als wij daar in eenbepaald jaar overheen gaan, vraagthet RIZIV om voorstellen uit de brancheom de kosten het jaar daarna tebeperken. Als wij dan zelf niet metgoede voorstellen komen, past mende prijzen naar beneden aan, om zode tekorten weer glad te strijken.Vandaar dat dit overleg van grootbelang is voor de branche.Dankzij mijn activiteiten binnen devereniging hoorde ik van het project'Dia Shoe Care'. Op het secretariaatkwam na vele omzwervingen eenbrief binnen van TNO. Door die vertragingmoesten we op zeer korte termijnreageren en zo kwam hetverzoek om medewerking bij mijterecht. Ik werk erg veel met diabeticidus ik was er de aangewezen persoonvoor.Hoewel het project tijdrovend is, hebik er absoluut geen spijt van dat ik erin ben gestapt. Het is bijzonder leerzaamen bovendien vind ik het leukcollega's uit andere landen te ontmoetenen te horen hoe de branchedaar in elkaar zit. Maar ik benijd mijncollega's in Nederland wel heel erg alshet gaat om de financiële steun vande Stichting OFOM,want vooral met hetwerk dat bij de metingenkomt kijken ben ikenorm veel tijd kwijt.Samenwerking tussenonze vereniging en diein Nederland? In IVOverbandspeelt dit al,maar verder is die eigenlijkniet zo intensief. Datis ook moeilijk te realiserenwaar het belangenbehartigingen wet- enregelgeving betreft,omdat de verschillen zogroot zijn. Vakinhoudelijkis dat naar mijn ideeweer wel heel goedmogelijk."21

,THE DIABETIC FOOT(3E INTERNATIONAAL SYMPOSIUM)In mei 1999 werd in Noordwijkerhouthet 3e internationalesymposium ‘The Diabetic Foot’gehouden. Uit de hele wereldhadden belangstellenden zich voordit congres ingeschreven. Er wasook een aantal orthopedischschoentechnici uit Nederlandaanwezig. Voor degenen die nietin de gelegenheid waren eraan deelte nemen volgt hier een kortverslag (uitgebreide informatie is inhet congresboek terug te vinden).Door: P.J.A. ten Hengel22Van 5 tot 8 mei 1999 werdin Noordwijkerhout hetderde internationale symposium‘The Diabetic Foot’gehouden. Het was een uitstekendgeorganiseerd symposium waar allegrootheden die op dit terrein werkzaamzijn aanwezig waren (zowel ophet gebied van het wetenschappelijkonderzoek naar de mechanismen diede diabetische voet veroorzaken, alswetenschappers op het gebied van debehandeling, schoenvoorziening, preventieetc.). Daarnaast waren er ookveel deelnemers die in de praktijk veelmet deze patiënten werken en geïnteresseerdwaren in de huidige inzichten.Het was een zeer internationaalgezelschap van deelnemers, metuiteraard een groot contingent Nederlandsedeelnemers. Onder de deelnemerswaren ook een aantalNederlandse orthopedisch schoentechnici:een goede zaak!EEN AFWISSELENDE OPZETHet congres bestond uit ‘general lectures’in het begin van de ochtend enhet begin van de middag. Het tweededeel van de ochtend was gereserveerdvoor voordrachten op diverse gebiedenin een aantal parallelle sessies. Inhet tweede deel van de middag werdener workshops gehouden opgebieden als vaatchirurgie, wondgenezing,schoenvoorziening, antibiotischetherapie, voorlichting etc. Deworkshops werden de volgende dagherhaald zodat het mogelijk was aantwee workshops deel te nemen.Daarnaast waren er een aantal zaleningericht met posters waar deresultaten van onderzoek op diverseterreinen gepresenteerd werden.Tenslotte was er een tentoonstellingwaar diverse fabrikanten (o.a. ookschoenverkopers) hun productentoonden en daar informatie overgaven.Op de laatste dag werd de ‘InternationalConsensus on the DiabeticFoot’ gepresenteerd zoals deze opgesteldis door de ‘International WorkingGroup on the Diabetic Foot’.In het kader van dit verslag gaat hette ver om alle behandelde onderwerpente noemen en zeker om erop inte gaan.Een aantal onderwerpen zal hier kortworden aangestipt.Hoe ontstaat de diabetische voet?Wat betreft de pathogenese (ontstaanswijze)van de diabetische voetontwikkelt er zich geleidelijk meerinzicht in de rol van de lipiden (bloedvetteno.a. cholesterol).Bepaalde onderdelen van dit scala aanchemische verbindingen kunnen aldan niet via bepaalde cellen in hetbloed een reactie aangaan met debinnenbekleding van de vaatwand(endotheel) en kunnen dan de vaatwandbeschadigen.Vooral combinaties van verhoogdeen/of verlaagde gehalten aan bepaaldebloedvetten kunnen deze schadeveroorzaken.Zo kan ook bij een normaal cholesterolgehalteeen bepaalde combinatievan vetten schadelijk zijn.Agressieve aanpakWat betreft de behandeling en metname ook de preventie van de diabetischevoet wordt gepleit voor eenagressieve aanpak wat betreft deregulatie van deze bloedvetten. Daarnaastwordt er gepleit voor een zeerstrikte aanpak van de regulatie van debloedsuikers, maar ook zaken als eennauwkeurige regulatie van de bloeddrukis van groot belang.OperatiesUitgebreid werd ingegaan op demogelijkheden van vaatoperaties enhet onderzoek van de vaten die aaneen dergelijke operatie vooraf dient tegaan. Er werden diverse adviezengegeven aangaande wat bij eendergelijke operatie wel en wat niette doen (hier zal in het kader van ditartikel niet op in gegaan worden).

MedicatieWat betreft de invloed van medicatieop de verstoorde doorbloeding vanhet been en de voet werden alle middelenwaaraan een positief resultaatwordt toegeschreven zeer kritischbelicht. Van de meeste middelenbleek het veronderstelde positieveeffect niet bewezen. Er waren eenaantal uitzonderingen: wat betreftanti-stolling is er enige aanduiding dater een effect is. Lokale thrombolyse(oplossen van het stolsel) lijkt eenredelijk effect te hebben. Pentoxyfillineheeft in een Europese studie weleen effect; in een Noorse studie bleekdit niet het geval. Iloprost heeft weleen effect op de ulcusgenezing en depreventie van amputaties.Hyperbare zuurstofDit is een behandeling waarbij depatiënt in een tank gebracht wordtwaar hij 100% zuurstof inademt bijeen overdruk van 2,5 a 3 atmosfeer.Hierdoor kan er wat meer zuurstof viahet bloed bij de wond komen en kande wond gemakkelijker genezen. Instudies lijkt dit effect er inderdaad tebestaan; aan het wetenschappelijkebewijs hiervan wordt nog gewerkt.AntibioticaUit gebreid kwam het onderwerpantibiotica aan de orde: voor orthopedischschoentechnici is dit waarschijnlijkeen wat minder interessant onderwerp.Ulcusgenezing door groeistimulatie?Op diverse plaatsen wordt onderzochtof door middel van toepassing vanlokale groeistimulatie het ulcus zicheerder zal sluiten. Op zich is dit eenheel interessante mogelijkheid, maarde resultaten zijn nog niet eenduidigte interpreteren.PRAKTISCHE ASPECTEN VOOR DEORTHOPEDISCH SCHOENTECHNI-CUS:- onderzocht is of een meting van dehuidtemperatuur met de dorsalezijde van de hand van de onderzoekervoor de praktijk betrouwbareresultaten geeft. Dit blijkt inderdaadhet geval te zijn, zodat in de dagelijksepraktijk wat dit betreft geeningewikkelde meetinstrumentennodig zijn.- bij een postersessie werd (door eenNederlandse onderzoeker) eenschema gepubliceerd waaruit afgeleidkan worden welke voorzieningenbij een bepaalde afwijking vande voet in de orthopedische schoeningebouwd moeten worden.- MABAL schoen. In Almelo is een tijdelijkeschoen voor gebruik bij diabetischevoeten ontwikkeld. Hetbetreft een ‘total contact cast’ vande voet met behulp van een kunststofgips; daarboven wordt een watflexibeler enkelomvatting gemaakt.De schoen is afneembaar. Dezevoorziening staat in tussen debekende ‘total contact cast’ (conventioneelgips) en de voorlopigeorthopedische schoen.- in Tsjechië heeft een onderzoeksgroepde voeten van een groot aantalpatiënten met diabetes mellitusopgemeten en vergeleken metafmetingen van leesten van confectieschoenen.Een groot percentagevan de voeten bleek niet te passenin confectieschoenen.CONCLUSIEHet was een zinvol congres, waar dedeelnemers goed op de hoogte werdengebracht van de huidige inzichtenin het ontstaan van de diabetischevoet en de mogelijkheden voor debehandeling daarvan. Duidelijk werdwel dat er steeds meer behoefte isaan goed wetenschappelijk onderzoek,ook op het gebied van deorthopedische schoentechniek. Bijvoorbeeldeen bewering dat eenbepaalde voorziening de druk vermindertmoet worden onderbouwd metbewijzen (bijvoorbeeld door middelvan drukmetingen).23

De SVGB is het Landelijk Orgaan Beroepsonderwijs dat werkt voor de gezondheidstechnische en ambachtelijkeberoepen. De branches variëren van Orthopedische Schoentechniek en Schoenherstellers tot Pianotechniek en Tandtechniek.De centrale taak van de SVGB is ervoor te zorgen dat de door de arbeidsmarkt gevraagde kwalificaties wordengerealiseerd in opleidingsprogramma’s. Samenwerking met het bedrijfsleven en onderwijsorganisaties is dan ook vangroot belang.In verband met pensionering van een collega zijn wij op zoek naarConsulent Orthopedische Schoentechniek/Schoenherstellen 1,0 FTE (v/m)Hij of zij heeft als primaire taak ervoor te zorgen dat er voldoende erkende leerbedrijven in het secundair beroepsonderwijs op het gebied van de OrthopedischeSchoentechniek en de Schoenherstellers zijn, en dat deze leerbedrijven van voldoende kwaliteit zijn.Het gaat in eerste instantie om een aanstelling van een jaar. Bij gebleken geschiktheid is een vaste aanstelling mogelijk. Het salaris is afhankelijk van leeftijd en ervaring, uvalt onder de CAO-LOB.Kerntaken• Vertalen van landelijk beleid ten aanzien van beroepspraktijkvorming (BPV)• Verrichten van acquisitie voor het verkrijgen van praktijkleerplaatsen• Ontwikkelen van eindtermen & toetstermen• Mede-bijdragen aan het geven van nieuwe impulsen aan de opleidingen Orthopedische Schoentechniek en Schoenherstellen• Het geven van adviezen aan de directie• Het adviseren over opleidingen• Het verrichten van ondersteunende taken, zoals: ontwikkelen en bijstellen van leermiddelen en examensFunctieprofiel• HBO werk- en denkniveau• Didactische en pedagogische kwaliteiten• Zelfstandigheid• In het bezit van diploma Orthopedische Schoentechniek• Sociale vaardigheden voor het onderhuden van externe contacten, en het wekken van belangstelling voor de desbetreffende opleidingsmogelijkheden• Analytisch en systematisch denkvermogen• Goede contactuele eigenschappen• Goede mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheidInlichtingenWilt u meer weten over deze functie? Dan kunt u bellen met dhr. K.G.P. v.d. Lest, tel. 030 - 603 67 56.U kunt uw sollicitatie met CV sturen naar: SVGB, t.a.v. de heer K.G.P. v.d. Lest, Postbus 480, 3430 AL in Nieuwegein.24

,FELLER ORTHOPEDISCHESCHOENTECHNIEK B.V.OFFICIEEL ISO 9002 GECERTIFICEERDHet team van Feller orthopedischeschoentechniek heeft de redactievan het vakblad met gepaste trotshet feit gemeld dat zij per 1 junijongstleden ISO 9002 gecertificeerdzijn. De redactie feliciteerthet bedrijf van harte met dezeprestatie.Sinds augustus 1998 is FellerOrthopedische SchoentechniekB.V. te Goedereedebezig geweest met het verkrijgenvan een ISO-certificaat. Op11 mei 1999 heeft KIWA N.V. de officieleaudits uitgevoerd bij het bedrijf.KIWA, gevestigd te Rijswijk, is eeninstantie die certificeringen en keuringenuitvoert.Bij het vervaardigen van orthopedischeA- en B-schoenen, voetbedden, voetpro- en orthesen en het vervaardigenvan voorzieningen aan confectieschoenenis het streven naar perfectiealtijd vanzelfsprekend geweest. Hetbelang van de klant staat immersvoorop. Het bedrijf wist voor zichzelfal dat ze met elkaar al het mogelijkedoen om een goed product af te leveren.Maar het bedrijf wilde graagzekerheid, een bevestiging dat ze ookinderdaad goed bezig is. Die bevestiginghebben ze nu gekregen en nietdoor de eerste de beste. Kiwa heeftverklaard dat Feller orthopedischeschoentechniek B.V. beschikt over eenkwaliteitssysteem voor het realiserenvan kwaliteitsborging conform denorm NEN- en ISO 9002.Dit is goed nieuws voor elke discipline,voor degene die voorschrijft, dezorgverzekeraar en niet in de laatsteplaats de gebruiker van het product.Het bedrijf is dus terecht trots op ditmooie resultaat. Alle medewerkershebben zich er 100% voor ingezetom dit te kunnen bereiken. In eeneerste reactie meldt het bedrijf dathet inzicht in de bedrijfsvoering aanzienlijkis toegenomen, mede omdatalle procedures op schrift zijn gesteld.Daarom is het nu eenvoudiger om opbepaalde veranderingen en ontwikkelingenin te spelen.Het team van Feller Orthopedische Schoentechniek25

De Stichting Prothese- en Orthese Makerij (POM) is een bedrijf gespecialiseerd in hulpmiddelenen voorzieningen voor mensen die problemen ondervinden in hun houdingsen/ofbewegingsapparaat.De dienstverlening richt zich op Nijmegen en omgeving en vindt plaats vanuit drieafdelingen:POM Orthopedie techniek;POM Orthopedie schoentechniek;POM Revalidatie techniek.Voor onze afdeling orthopedische schoentechniek zijn wij wegens uitbreiding van deactiviteiten op zoek naar eenOrthopedisch Schoentechnicus m/v36 uren per weekdie voornamelijk belast gaan worden met de voorkomende paskamerwerkzaamheden, hethouden van spreekuren met de specialisten alsmede het uitbouwen van onze activiteiten.Onze functie-eisen:- U beschikt over het diploma orthopedisch schoentechnicus of u behaalt dit diplomabinnenkort;- U beschikt over paskamerervaring;- U beschikt over goede sociale en contactuele vaardigheden.Wij bieden:- Een 4-daagse werkweek;- Een baan in een jong dynamisch team;- Goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden;- CAO Ziekenhuiswezen;- PGGM pensioenfonds.Informatie en sollicitatie:Voor informatie over deze functie kunt u contact opnemen met de heer F. Lentjes,orthopedisch schoenmaker, ☎ 024-3659210. Uw schriftelijke sollicitatie kunt u richtenaan de heer D. Ruitenbeek, algemeen directeur, Hengstdal 3, 6522 JV Nijmegen.26

ORTHOPEDIEDE NIEUWE GENERATIESTEUNZOLENPLAATMATERIALENSEMI-ORTHOPEDISCH SCHOEISEL (TNO en NVOS keurmerk)MEER INFO?Bel: +31(0)36-5490258 !FOOTWORK - Hopperzuigerstraat 35 - 1333 HM Almere - Hollandtel. +31 (0)36 549 0258 / fax +31 (0)36 549 026027

,ASSEPOESTEROP AANGEPAST SCHOEISEL?Sprookjes zijn sinds mensenheugenishet toneel geweest terlering en vermaak voor eeniederdie de geest wilde verzetten. Nietzelden werd in het middelpuntvan een legende een ambacht ineen goed of kwaad daglichtgeplaatst. Schoenmakers hebben inde loop der eeuwen hun pieken endalen gekend. In de ‘GoudenEeuw’ genoten zij binnen de gildeneen hoog aanzien. Later in degeschiedschrijving werd ons prachtigeambacht uitgeoefend door liedendie voor galg en rad warenopgegroeid. In de praktijk was hetschorriemorrie, tuig van de richel,mensen van twaalf ambachten endertien ongelukken maar…er waren uitzonderingen.Door: Jaap de Boer28SPROOKJE VERVALSTDe plastic passchoen, hedenten dage niet meer weg tedenken als controlemiddel van deorthopedisch schoentechnicus, kent zijnoorsprong reeds in de Middeleeuwen.Een Venetiaans glasblazer creëerde heteerste glazen muiltje op verzoek van degoede fee. Het sprookje vertelt datAssepoester om twaalf uur thuis moestzijn en in de haast haar glazen muiltjeverloor. Echter, onderzoek in de archievenvan het schoenmuseum in Waalwijkleert heel wat anders. Na eenavond walsen waren de voetjes van hetarme meisje zo gehavend dat ze de tripnaar de koets liever op haar blote voetenmaakte. De rechter voet was eenstuk kleiner dan het muiltje en kon eenvoudigworden uitgetrokken. Het linkerexemplaar zat door de transpiratie,oedeem en snijwonden zo strak dat zedeze niet uit kon krijgen. Deze lugubereversie was allesbehalve romantisch, hetgeentot omzetdaling van de herenGrimm en Andersen leidde. Een meerkindvriendelijke interpretatie vond gretigaftrek, waarna de echte versie naarde stoffige archieven werd verbannen.KABOUTER PLOPAnno 1999 schrijven de schoenmakersopnieuw geschiedenis met doorzichtigemuiltjes, die schitteren doorhet hoogglanzende plexiglas en deflonkelende strassteentjes. Dit is desprookjeswereld die musical, show,theater of entertainmentheet. Op devooravond van hetMillennium heeftToornend OrthopedicServices, door overnamevan een gespecialiseerdtheaterschoenproduktiebedrijfin Dordrecht,zijn eersteschreden gezet in dewereld van glitter englamour met eennieuwe onderneming:ToornendEntertainment Services.De keuze vooreen orthopedischschoentechnischbedrijf was eigenlijkvanzelfsprekend. Hetmaken van eentheater-, televisie of filmschoen isimmers bij uitstek een product vanveelzijdigheid in techniek en materialenkennis;eigenschappen die bij demaatschoenmaker genetisch zijnbepaald en die in deze branche eenpré zijn. De schoenmaker moet wel inde huid kunnen kruipen van ontwerper,acteur of actrice. Het tweeledigedenken is een eerste stap naar defabricage van het theaterschoeisel. Inde praktijk betekent dit een goedoverleg tussen de ontwerper over decreatie, maar vooral wat de acteur ofactrice moet doen. Van orthopedischschoeisel wordt verwacht dat er goedmee kan worden gelopen. Echter,acteurs slingeren met laarzen metijzerbeslag als Kapitein Haak over hetpodium, Evita danst op acht centimeterhoge hakken en haar ‘volk’ springthuizenhoog en ‘jived’ om haar leven

uit te beelden. Kabouter Plop is metzijn crew te herkennen aan zijn muts,neus en schoenen; die zijn kolossaalzonder dat ze het kruipen, klimmenen klauteren belemmeren.MARKTAANDEEL VERGROTENDe nieuwe Belgische serie ‘Dierenwereld’was een uitdaging, want kun jemet dierenvoeten trappenlopen enkun je klimmen met verlengde schoenenin de vorm van een papegaaienvoetmet drie tenen. Het resultaat iste bewonderen op de Belgische tv.Meedenken voor zowel televisie- alsoperaproducties is een eerste vereiste.De opera ‘Götterdämmerung’ vanWagner was niet alleen een uitdagingvoor de Nationale Opera van Amsterdam,maar ook voor de schoenmaker.De neusvorm, de knie- en kuitlaarzenin punten, mogen op geen enkelemanier de kostuums hinderen.De schoenmaker moet‘bezorgd’ zijn over zijnacteurs, die hun aandacht bijde zang en dans moeten houden.Dit resulteerde in eenaangepast ellipsvormig podiumwaardoor de acteurs nietkonden uitglijden, maar ookniet konden struikelen over deruwe zolen. Tegelijkertijdmoest alles vederlicht zijn. Dekomende paar jaren gaatToornend Entertainment Servicesde strijd aan op de entertainmentmarkt.Onzethuismarkt wordt momenteelbeheerst door bedrijven uitEngeland, Duitsland en Italië,hetgeen historisch gegroeid is,terwijl in eigen land zoveelvakkennis en kunde in dit specifiekemarktsegment aanwe-HARRY’S TIP:HET ANATOMISCHE KNIEKUSSENOp de Medica tegengekomen, hetALPRO anatomisch gevormdkniekussen.Misschien voor velen van onsbekend, echter voor mij was heteen nieuwe uitvoering en erghandig bij ons werk. Daar wevaak voor onze cliënten op onzeknieën moeten, is het een handighulpmiddel om onze kniebelastingte beperken.In verschillende uitvoeringen teverkrijgen, niet duur, wel effectief!!Vestigingen in Amsterdam,Beilen, Papendrecht enValkenswaard.29