2007 Nummer 3 - Cdja

Ieder lid van het CDJA is tegelijk lid van de CDJA-Raad. Ledenkunnen zich verenigen in fracties. Die fracties bespreken hetRaadstuk voor. De fracties zullen de komende weken bijeenkomen om dit raadstuk te bespreken, wil je hierbij zijn, neemdan contact op met de fractie bij jou in de buurt. Op de sitevan het CDJA vind je welke fracties er zijn. Mocht er geenfractie bij jou in de buurt zijn, dan mag je ook met 4 andereenthousiaste CDJA’ers een fractie beginnen, dit kun je meldendoor een e-mail te sturen naar: presidium@cdja.nl.Op het congres op 3 en 4 november is vervolgens de CDJARaad. Er zullen drie deelsessies zijn rond de drie hoofdstukkenvan dit raadstuk. Tijdens de deelsessies wordt er gestemdover de amendementen. Iedereen is vrij om tijdens dedeelsessies mee te discussiëren. Na de deelsessies wordt hetraadstuk nog een keer plenair besproken. Amendementen diehet net niet gehaald hebben, maar die er toch echt in moeten,kunnen nog een keer worden besproken. Vervolgens wordter over het hele raadstuk, met alle aangenomen wijzigingen,gestemd. Als alles goed gaat, heeft het CDJA dan weer eenhoop nieuwe standpunten die ze bekend kan gaan maken.Tijdens de Raad wordt gestemd over het nieuwe onderwerpvoor het raadstuk, waarover een half jaar later bij de volgendeRaad gedebatteerd zal worden. Mocht je hiervoor een goedidee hebben, dan kan je dat ook voor 10 oktober doorgeven bijhet presidium: presidium@cdja.nl.Namens het Raadspresidium,Relus Breeuwsma, waarnemend voorzitterDe CDJA Raad,wat is dat nou eigenlijk?Om maar direct een antwoord te geven: de CDJA Raad is dé politieke arena voor alle CDJA ledenwaarin tweemaal per jaar politieke thema’s worden besproken. Dit gebeurt door het besprekenvan een zogenaamd ‘Raadstuk’. Hierin staan een aantal uitspraken waarover gedebatteerdwordt én die ook gewijzigd of verworpen mogen worden. De standpuntbepaling van het CDJAkomt dus deels voort uit de door leden bekrachtigde uitspraken uit een Raadstuk.Tijdens het afgelopen congres in juni is het thema voor het raadstuk van dit najaar vastgesteld:Kennis + Economie = Kenniseconomie. De afgelopen maanden heeft een schrijfgroep dit raadstukgeschreven. Het raadstuk bevat dit keer 16 uitspraken. Tot 10 oktober hebben alle fractiesde mogelijkheid om wijzigingsvoorstellen, amendementen, in te dienen op dit raadstuk.RELUS BREEUWSMA, waarnemend voorzitterWie ben je en wat heb je gedaan?Ik ben Relus Breeuwsma, waarnemend voorzitter van hetraadspresidium. Tot mei 2007 was ik landelijk algemeen bestuursliden daarvoor drie jaar lang secretaris van de afdelingFriesland. Ik werk sinds 2005 op het CDA-partijbureau.Waarom presidiumlid?Presidiumleden maken zich sterk voor het inhoudelijk debatbinnen het CDJA. Dáár doe ik het voor. Leden in staat stellenom twee keer per jaar over inhoudelijke thema’s te debatteren.Enerzijds om bekend te worden met thema’s, anderszijdsom verantwoordelijk te worden voor standpunten.Waarom moet je lid worden van een fractie?Om goed te kúnnen debatteren over een Raadstuk kun je jehet beste aansluiten bij een fractie. Samen bespreek je hetRaadstuk voor én kun je wijzigingsvoorstellen doen.Daarmee heb je direct invloed op wat het CDJA vindt. Je kuntook zelf een fractie oprichten. De mogelijkheden liggen voorhet oprapen!JOOST VAN GINKELWie ben je en wat heb je gedaan?Ik ben Joost van Ginkel, voorzitter van het raadspresidium.Hiervoor ben ik anderhalf jaar Dagelijks bestuurslid Ledenwervinggeweest en een half jaar vice-voorzitter. Ook ben iklid geweest van de schrijfgroep voor het raadstuk `solidariteittussen generaties´, een geweldige ervaring!Waarom presidiumlid?In het verleden functioneerde de raad niet altijd optimaal endat is natuurlijk jammer. De raad is een ideale manier om ineen gezellige omgeving met politiek bezig te zijn. Natuurlijkgaat het vaak over de standpuntbepaling van het CDJA, maarhet is tegelijkertijd ook een goede leerschool. Ik wil graag eenbijdrage leveren aan verbeteren en versterken van de raad,omdat ik geloof in het concept van de raad!Waarom ben je er niet bij?Vanaf het congres heb ik drie maanden gewerkt aan het versterkenvan de raad. We hebben nieuwe concepten getest, zoalsde brainstormsessie, het raadstuk is al op de mat gevallenbij iedereen, het voorzittersoverleg is al gepland, kortom erzijn al veel dingen in gang gezet. Op dit moment ben ik Pekingwaar ik een half jaar stage loop bij de Benelux Chamber ofCommerce. Hierdoor kan ik helaas niet bij de behandeling vanhet raadstuk zijn. Bij het volgende raadstuk ben ik natuurlijkweer van de partij!ANNELOES GOOSSENSWie ben je en wat heb je gedaan?Mijn naam is Anneloes Goossens en ik zit sinds het laatstecongres in het raadspresidium. Daarvoor ben in actief geweestin de organisatiecommissie en de werkgroep Sociaal-Economische Zaken. Vanuit die werkgroep heb ik meegeschrevenaan het raadsstuk`solidariteit tussen generaties´.Waarom presidiumlid?Tijdens de raad hebben alle leden de mogelijkheid om meete praten over de standpunten van het CDJA. Ik vind deRaad daarmee een zeer waardevol orgaan binnen het CDJA.Daarom is het van groot belang om een goede Raad te kunnenhouden en daar werk ik graag aan mee!Wat is er leuk aan het nieuwe raadsstuk?Het onderwerp van het nieuwe raadsstuk, kenniseconomie isbij uitstek een onderwerp waar het CDJA zich een mening overmoet vormen. Het gaat namelijk vooral de jonge generatiesaan en is sterk gericht op nieuwe kansen voor de toekomst.Het nieuwe raadsstuk is een echt discussiestuk geworden,waarmee ik de schrijfgroep van harte wil complimenteren!HERMAN GRAAFFWie ben je en wat heb je gedaan?Ik ben Herman Graaff. Ik ben 23 jaar en studeer Civiele Techniekin Enschede. Op dit moment ben ik penningmeester ensecretaris binnen het Dagelijks Bestuur. Eerder ben ik actiefgeweest voor de afdeling en de raadsfractie in Overijssel.Waarom presidiumlid?In mijn laatste halfjaar als bestuurslid kreeg ik ook de portefeuillesecretaris erbij. Als secretaris ben ik eveneens secretarisvan het raadspresidium en betrokken bij de organisatievan het congres.Wat vindt het DB van de Raad?Als bestuur vinden we het van groot belang dat er op congressenruimte is voor inhoudelijke discussie en inhoudelijkestandpuntbepaling. Een goede samenwerking tussen DB enRaad is essentieel om dit onderdeel goed uit de verf te latenkomen. De afgelopen tijd hebben we gemerkt dat dit presidiumeen voortvarende start heeft gemaakt en we zien dan ookvol vertrouwen het congres in Groningen tegemoet!ARNO DE WAALWie ben je en wat heb je gedaan?Ik ben Arno de Waal, vice-voorzitter van het presidium. Hiervoorben ik vooral lokaal en provinciaal actief geweest binnenverschillende gremia van het CDJA en CDA. Daarnaast ben ikook lid van het Youth IMD, wat een leerzame en interessantewerkgroep is!Waarom presidiumlid?De afgelopen periode is de positie van de Raad niet goed totzijn recht gekomen. Een sterke Raad is van belang voor eengrote Politieke Jongeren Organisatie als het CDJA. Graag wil iksamen met mijn collega’s de Raad verbeteren en versterken.Persoonlijk denk ik veel te leren door zitting te nemen in hetpresidium. Politiek is van en voor iedereen!Wat was er zo goed aan het vorige raadsstuk?Het vorige raadsstuk met als thema “Benelux” was een raadsstuktot stand gebracht door een unieke samenwerking vanhet CDJA en de CDJA Raad met Jong CD&V uit Vlaanderen.Beide partijen hebben intensief met elkaar samengewerkt,wat heeft geleid tot een goed en uniek resultaat. De politiekesamenwerking tussen de drie landen zal in een steeds grotereEU van groot belang zijn. Het vorige raadsstuk biedt een helderevisie waarmee het CDJA voor de dag kan komen.10 11

Internetdemocratie: de stille doodvan de professionele journalist?Strikvraag: wie was de Time Person of the Year 2006? Nee,niet Barack Obama, en ook niet Mahmoud Ahmadinejad.De gelukkige winnaar ben... Jij! Jij, die een eigen weblogbeheert. Jij, die video’s op Youtube plaatst. En Jij, die meeschrijftaan Wikipedia.De opkomstvan “Web 2.0”heeft het interneteen nieuwegroeispurt gegeven.De statische websitesvan vroeger zijn nu interactieveplatforms, waar massaalaan wordt bijgedragen.Dagelijks worden er 20.000 blogsgestart en zeker 100.000 filmpjes op hetwww geplaatst. Geen enkel professioneelmediabedrijf lijkt opgewassen tegen de ruiméén miljard reporters die over de digitale snelwegsurfen. Zijn kranten en tv-zenders dan überhaupt nog nodig?Citizen Journalism is in korte tijd doorgedrongen tot het hartvan het mediabestel. Bij grootschalige nieuwsevenementenis het de gewone man die voor beeld en geluid zorgt. Denkaan de Londenaren die na de “7/7” metro-aanslagen met hunmobieltjes filmpjes maakten. Of de Nederlandse priesterRoderick Vonhogen die spontaan hele reportages vastlegderond het overlijden van paus Johannes Paulus II.Het “nieuwswaardige” komt zo zonder al teveel moeite boventafel. Een goed voorbeeld hiervan is de executie van SaddamHoessein: de Iraakse regering had dit liever in het geheim gedaan,maar binnen 24 uur was de video ervan al op internet.De “Greet Hofmans affaire” van 1956 - waarbij de voltalligeNederlandse pers zelfcensuur toepaste over een gevoeligonderwerp rond het koningshuis - is nu ondenkbaar.Deze vrije informatieuitwisseling heeft ook vergaande gevolgenvoor de politieke besluitvorming.De publieke opinie is een ongeleid projectiel geworden.“Televisiedemocratie” was nog enigszins te sturen - zie succesvollepolitici als Hans van Mierlo en Dries van Agt - maarde “internetdemocratie” lijkt haast niet te temmen. Dat wilniet zeggen dat men dit niet probeert. Denk aan politici dieeigen weblogs of podcasts bijhouden. Of bedrijven die “onafhankelijkeburgers” op hun loonlijst zetten om voor hen ‘ophet internet te lobbyen.Dergelijke initiatieven lijken nog niet echt succesvol. In zekerezin is dit ook goed voor de democratie: zonder daadwerkelijk vrije pers zou ons politiek systeem slechtseen formaliteit zijn.Toch zorgt de razende wervelwind van nieuws ook voor denodige problemen. Openheid en interactiviteit leidt nietzelden tot stompzinnigheid. Zo heeft de Wikipedia encyclopedieal jaren te kampen met fouten. Volgens experts bevat eengemiddeld artikel vier onjuistheden, en mede-oprichter LarrySanger noemt zijn creatie nu “disfunctioneel”. Prominentenieuwssites als LATimes.com hebben inmiddels een eindegemaakt aan hun forum- en reactiepagina’s.De gemiddelde internetgebruiker verzuipt in een moeras vanfoutieve informatie en ongefundeerd, opgewonden commentaar.Hoe scheidt hij het kaf van de koren?Hier lijkt een rol weggelegd voor de professionele pers. Doorzorgvuldige reportages en overtuigende opiniestukken kunnenzij de waan van de dag in een breder perspectief plaatsen.Een stukje context en nuancerende feiten. Zo betreed je alsnieuwsconsument het digitale platform met een stevige filter.De toekomst van de journalistiek ligt dus niet alleen in devorm (bv. een multi-mediale aanpak), maar ook in de inhoud.Mediabreed lijkt dit te worden erkend. Nieuwe kranten alsDe Pers en NRC Next prijzen zich om hun onderzoeksjournalistiek.Zelfs roddelblad Story ziet zijn toekomst in de dieptereportages.Voor verslaggevers lijkt er nog voldoende brood te verdienen.Sterker nog, hun werk wordt almaar belangrijker.Uitstekende kandidaten voor Person of the Year 2007.Arthur KrebbersVerhalen uit hetverre OostenIntegreren in een ander land is, zoals we in Nederlandweten, geen gemakkelijke opgave. Chinezen zijn wellichtde slechtst geïntegreerde groep in Nederland (ze sprekenslecht de taal, trekken alleen met hun eigen bevolkingsgroepop). In China is het omgekeerd ook moeilijk om metde Chinezen te integreren. De taal vormt daarvoor uiteraardeen grote barrière, Engels wordt hier door praktisch geenenkele Chinees gesproken. Pogingen om je in het Chinees uitte drukken worden vervolgens erg gewaardeerd, maar hetvalt niet mee om dat goed te doen (een verkeerde ‘toon’ enhet woord krijgt een andere betekenis). Bij de meeste westerlingenhoudt het dan ook op na ‘ni hao’ (hallo) en ‘zaijian’(tot ziens) en pijou (bier).Nu is het niet voor iedere buitenlander noodzakelijk omChinees te leren in China, de vele expats en internationalestudenten trekken toch naar elkaar toe. Dit geldt ook voor denationaliteiten. In Beijing is een Nederlandse vereniging vanenige omvang, waar regelmatig Nederlandse borrels wordengeorganiseerd. De Nederlanders, ook al wonen ze hier al10 jaar, zijn nog steeds erg geïnteresseerd in Nederlandsepo- litieke gebeurtenissen (in de tijd van het schrijven van ditstuk de gebeurtenissen rond de VVD). Maar het ‘spannende’Nederlandse politieke nieuws valt in het niet bij de historischgezien ongekende ontwikkelingen die het land van de draakdoormaakt.08-08-‘08Zo zijn de Chinezen zeer druk bezig met het voorbereiden opde Olympische Spelen in Beijing. De Chinese overheid doet eralles aan om een goede indruk te maken op het evenement.Het aftellen van de laatste 365 dagen voor de paralympics ishier ook groot gevierd met optredens van Chinese topartiesten.In China wordt in hoog tempo gebouwd zodat de stad klaar isom alle mensen (schatting tussen de 2 en 4 miljoen gasten)te kunnen ontvangen. Complete oude wijken gaan tegen devlakte, nieuwe flatgebouwen en kantoorpanden verrijzen.Milieueffectrapportages, fijnstof calculaties of inspraakprocedures,men kent het hier niet. Bouwen, bouwen, bouwenis het enige adagium.Alles voor het grotere doel:China presenteren aan de wereld als een ideaal land.Het feit dat je longen hier, zoals uit onwetenschappelijke onderzoekblijkt, na een paar jaar Beijing eruit zien als die vaneen zware shag roker, mag de Chinese weg naar voorspoedniet belemmeren (vergelijk de foto van de Muur met die vanBeijing, allebei genomen op een heldere dag). Bij de internationaleschool voor kinderen van westerlingen hebben ze eenmeter geïnstalleerd, waaruit af te leiden is hoe de luchtkwaliteitis. Als het echt te erg wordt, moeten de kinderen binnenblijven. Als men westerse normen zou hanteren zouden dekinderen waarschijnlijk nooit buiten komen.Met een dusdanig belabberde luchtkwaliteit is het niet verwonderlijkdat er bij iedereen slijmvorming optreedt. De Chinezenhebben daar geen moeite mee: rochelen, spugen, en jeneus als een voetballer leeg maken is hier de gewoonste zaakvan de wereld. De overheid probeert met een Chinese variantvan Postbus 51 een beschavingsoffensief te voeren. Volgensbepaalde westerlingen hier is het iets beter geworden. Mijnervaring is echter dat de fatsoensnormen op dit vlak nog altijdeen totaal andere zijn dan die in Europa. De taxichauffeur diede halve reis met zijn hoofd buiten het raam hing om hinderlijkslijm te lozen staat me nog steeds op het netvlies gegrift.Een ding is hier echter wel te zien, dit land wil vooruit. De ambitieis groot en de snelheid waarmee men voortgang boekt isongekend. Rurale gebieden zijn uiteraard nog altijd zeer arm,maar de groep Chinezen die het beter krijgt groeit met grotesprongen. Porsche en Ferrari hebben inmiddels beiden eenshowroom in Beijing.Ondanks de problemen die China kent, met name op hetgebied van milieu en sociale ongelijkheid en mensenrechten,de bruisende energie je hier kunt waarnemen is een duidelijkeindicatie van het groter wordende belang van China inde wereld. Een gegeven om rekening mee te houden!Joost van Ginkel is voorzitter van het Raadspresidium en nuvoor een half jaar in China voor het schrijven van zijn MasterThesis over Joint ‘Ventures’. Hij loopt tevens stage bij deBenelux Chamber of Commerce in China.Voor vragen, mail gerust: joostvanginkel@gmail.com /raadspresidium@gmail.com20 21

CDJA naar Roemenië“Romania: governing by urgent laws”Roemenie is begin 2007 lid geworden van de Europese Unie.Dit ging niet zonder slag of stoot: het land bleef lang achterin de voorbereiding op het lidmaatschap. Uiteindelijk was deEuropese Commissie en waren de lidstaten overtuigd en werdRoemenië (en ook Bulgarije) lid. Niet dat daarmee de kous afis: op enkele terreinen (denk aan bestrijding van corruptie)houdt de Europese Commissie een wakend oog in het zeil ofRoemenië op dat punt voldoende hervormingen doorvoert.Voor het CDJA in ieder geval alle reden om Roemenië alsnieuwe EU-lidstaat te bezoeken. Zo startte begin juli voortien leden de studiereis naar Roemenië; voor de meesteneen verrassend bezoek!Kennis maken met MIERT en PD YouthOp 8 juli vertrok de groep vanaf Schiphol met bestemmingBoekarest. Gedurende de hele week werd regelmatigafgesproken met jongeren van twee politieke organisaties:MIERT en PD Youth. Beide organisaties hebben hunmoederpartij, net als het CDJA, vertegenwoordigd in deEuropese Volkspartij. Vandaar dat de focus op hen lag. Deeerstgenoemde, MIERT, is de jongerenorganisatie voor deHongaarse minderheid die in Roemenië woont. Hun partijhaalt in de verkiezingen vaak net de kiesdrempel van 5%,al bestaat de vrees dat dit in de toekomst steeds moeilijkerte halen is. Dit komt omdat veel Hongaren naar het buitenlandtrekken om een baan te vinden. We vroegen hen onderandere om meer te vertellen over hun politiek programma.Dit bleek moeilijk te omschrijven, omdat de partij zich lastiglaat plaatsen in het klassieke politieke links/rechts denken.De partij vertegenwoordigt als een umbrella organisatie deHongaren, en probeert in elke regering coalitiegenoot te zijnom het Hongaarse belang zo goed mogelijk te dienen. Opzich is dit nodig, omdat op sommige terreinen de Hongarenachtergesteld worden. Zo willen ze hun eigen taal als tweedetaal erkend zien en is er een roep om meer autonomie.Door de MIERT-jongeren werd er dan ook zwaar geklaagdover de andere partijen die liever niets veranderen willen.Echter, op de vraag of er voor erkenning van hun eigen taalwel eens officieel een verzoek was ingediend, konden dejongeren geen antwoord geven.Naast MIERT spraken we ook met PD Youth. De moederpartijhiervan was een paar jaar geleden linkser en lag meer tegende sociaaldemocratie aan. Nu zijn ze opgeschoven naarrechts van het centrum. Maar ook hier bleek het lastig omvan de jongeren duidelijk te krijgen waar de partij preciesvoor staat of vanuit welke grondbeginselen ze werken.In gesprekken bleek vaak dat de “overheid meer moet doen”,maar dat de belastingen toch niet omhoog mochten en er ookgeen bezuinigingen doorgevoerd mochten worden. Dat wordtlastig natuurlijk. Overigens hebben de jongeren zelf vaak eenbeperkte mening over de koers van de politiek van hun partij.Ze volgen vooral de lijn van de moederpartij en durvenvaak niet tegen de oudere generaties in te gaan.De zelfstandigheid van het CDJA zoals wij dat kennen, is inRoemenië absoluut niet gebruikelijk. Wanneer we dit aan deorde stelden, riep dat vaak verbaasde en niet-begrijpendereacties op.Inhoudelijke bezoekenVan zondagavond tot en met woensdag werden er meerderebezoeken afgelegd. We brachten bezoeken aan onder anderede EU-vertegenwoordiging, verschillende NGO’s, de Nederlandseambassade, het Ministerie van Milieu etc. De NGO’sdie we bezochten zijn allemaal gericht op het bevorderen vandemocratie. Dit kan op het gebied van trainingen voor ambtenarenzijn, bevorderen van transparantie of schoolprojecten.Het was grappig om te merken dat op sommige gebieden deNGO’s meer bieden dan wij in Nederland gewend zijn. Zo kunje op een website precies het stemgedrag volgen van elkeindividuele volksvertegenwoordiger. Omgekeerd waren zeerg geïnteresseerd om meer te horen over de Nederlandsestemwijzer-websites.Door gesprekken te voeren met verschillende organisaties,was het mogelijk om verschillende kanten van de verhalente horen. Als de ene spreker vol trots vertelde wat Roemeniëop milieugebied bereikt, kon dat elders van de nodige kanttekeningenworden voorzien. In gesprek met de Minister vanMilieu bleek dat veel van zijn wetten als “urgent laws” doorde regering uitgevaardigd werden. Het parlement komt pasdaarna aan bod waardoor slechts beperkte wijzigingen meerdoorgevoerd kunnen worden. Toen we dit aan de PD Youthvoorlegden, als oppositiepartij, ontstond echter niet de indrukalsof hier zwaar aan getild werd.FatigueNiettemin kwamen we tot de conclusie dat in Roemenië deafgelopen jaren veel gebeurd is, de jongeren zeer gemotiveerdzijn en met belangstelling de nieuwe mogelijkhedenals EU-lidstaat verkennen. Zo wordt er veel verwacht van destructuurfondsen om het land economisch vooruit te helpen.Toch moet er nog veel gebeuren. Het belangrijkste gevaar isdat het land verzandt in een “fatigue”, nu het eenmaal is toegetreden.Vooral in de strijd tegen corruptie bestaan nog groteuitdagingen. De vraag is of de instanties die daarvoor opgezetzijn, voldoende middelen hebben om echt de juiste mensenaan te kunnen pakken. Topstukken in corruptieschandalen diewel veroordeeld zijn, hoeven om redenen vaak hun gevangenisstrafniet uit te zitten. Ook moet er nog veel jurisprudentieopgebouwd worden. Daarnaast zijn er nog veel trainingennodig om ambtenaren bij te scholen. Tenslotte laat de implementatievan wetten vaak nog op zich wachten.TrainingOp woensdagmiddag werd de trein naar Brasov genomen.Een klein stadje in het zuidelijke deel van Transsylvanië.Hier werd in een hotel aan de voet van de berg een traininggevolgd, samen met jongeren van MIERT en PD Youth.Na de hitte en smog van Boekarest, was het een verademingom in de bergen te zijn met een fris windje. Op donderdag envrijdag volgden trainingen over democratie, campagne-voerenen politieke stromingen. Regelmatig werden opdrachtenuitgevoerd, waarin de groep in subgroepjes werd opgedeeld.Een training over politieke stromingen leverde de volgenderesultaten op: De Liberalen pleitten voor een belastingschijfvan 10%, de Christen-democraten gingen de verkiezingen inmet de slogan: Closer to the People! De Sociaal-Democratenkwamen met fraaie beloftes over werk en gezondheidszorgmaar konden geen antwoord geven op mopperende burgersin geval van belastingverhoging.Naast het leerzame effect van de trainingen en het uitwisselenvan ideeën, was dit bezoek ook de perfecte manierom in contact te komen met de Roemeense jongeren zelf.Omgekeerd was het voor hen ook een uitdaging om als tweeRoemeense organisaties gezamenlijk een training te volgen.Soms leek het ons alsof competitie in de Roemeense politiekbelangrijker was, dan samenwerking om echt iets te bereiken.Of is dat iets typisch Nederlands? Hopelijk heeft de trainingbijgedragen aan het begrip van elkaars doelen en idealen inde politiek.Na terugkeer in Boekarest volgde een dagje vrij om de stadnader te verkennen. ’s Avonds bleken we te dineren temiddenvan een bruiloftsfeest waar sommigen van ons besloten omdaar dan maar driftig aan deel te nemen. Gastvrij is Roemeniëin ieder geval.Bronne Pot en Thomas Wilson (organisatie)De Summer School werd gesponsord door de Eduardo Frei Stichting.De deelnemers waren: Arine Sijl, Jorik ter Horst, Joep Sweijen, Maartende Vries, Marco Wagemakers, Jantina van Tilburg, Jan Jitse Visser,Pascal Brugmans. Van de studiereis volgt nog een uitgebreid inhoudelijkverslag. Meer weten over Europese politieke jongerenorganisaties?Bezoek YEPP (www.yepp-eu.org). De jongerenorganisatie van deEuropese Volkspartij.22 23

‘De maakbare mens’ - mag alles wat kan?Menselijke waardigheid en embryonaal stamcelonderzoekDit artikel1 gaat over menselijke waardigheid en embryonaal stamcelonderzoek. De kern van het artikel zal de vraag zijn wat de christen-democratischeinvulling van het begrip menselijke waardigheid betekent voor de praktijk van embryonaal stamcelonderzoek.Onze cultuur is diep doordrongen van de toegenomen mogelijkheden van de moderne geneeskunde en techniek. Gezondheid, zowordt gesuggereerd, is verkrijgbaar door vervanging van hetgeen defect is, bijvoorbeeld door stamcellen van embryo’s. De ziektevan Parkinson, hartfalen en suikerziekte zijn enkele voorbeelden van aandoeningen die vaak worden genoemd wanneer het gaatom mogelijke therapieën met behulp van stamcellen. Het zijn ziekten die veroorzaakt worden door functieverlies van één bepaaldceltype zoals de productie van dopamine door hersencellen of van insuline door cellen van de alvleesklier. Vervanging van de cellendie verloren zijn gegaan zou de productie van ontbrekende stoffen kunnen herstellen en daarmee de ziekte kunnen genezen.Gezondheid lijkt maakbaar te zijn.“Het paradoxale is dat de toegenomen welvaart en de revolutionaireontwikkeling van technologie en wetenschap eengrotere groep mensen meer dan ooit een menswaardigerleven bieden, terwijl zij tegelijk nieuwe vragen oproepenrondom de waardigheid van de mens.”Christen-democratisch concept van menselijke waardigheidDe invulling van het begrip ‘menselijke waardigheid’ vindt altijdplaats binnen een kader. Er is alleen geen eenduidig moreelkader meer waarin helder is wat goed is en wat kwaad;en wat menswaardig.3 “Het uitgangspunt van de waardigheidvan elk mens is een norm die we erkennen en tegelijk eenideaal dat we gaandeweg in de geschiedenis inhoud geven.”Het moderne denken over menselijke waardigheid heeftwortels in de christelijke traditie, met name in de Bijbelsevisie op de mens als ‘beeld van God’. Deze visie staat in hetchristen-democratisch mensbeeld centraal. Bij de uitdrukking‘beeld van God’ gaat het zowel om de verantwoordelijkheiddie de mens gekregen heeft, als om mens-zijn in relaties: demens is gebouwd op de relatie met God, medemens en natuuren geroepen tot verantwoordelijkheid. In deze spanningsvolleidentiteit ligt zijn waardigheid. “Mensen staan in relaties endie relaties gaan vooraf aan wie mensen zelf zijn.”Embryonaal stamcelonderzoekEmbryonale stamcellen, hES-cellen genoemd, kunnen voorverschillende doeleinden gebruikt worden: voor wetenschappelijkembryologisch onderzoek, voor genetische veranderingvan embryo’s, voor onderzoek in het kader van de transplantatiegeneeskunde,of ten behoeve van de ontwikkeling vanceltherapie of celvervangende therapie.Bij de mens zijn embryonale stamcellen slechts gedurendede vierde en zevende dag na de bevruchting aanwezig. Na deinnesteling van het embryo in de baarmoeder verdwijnen zegedurende de tweede week van de ontwikkeling weer, omdatde stamcellen zich verder ontwikkelen in primitieve weefselswaaruit zich tijdens de verdere ontwikkeling van het embryoalle meer gespecialiseerde weefsels, organen en structurenvan het lichaam vormen.Als je hES-cellen isoleert uit een embryo, dan gaat dit embryoverloren. In Nederland mogen hiervoor alleen “restembryo’s”worden gebruikt die regelmatig beschikbaar komen voor onderzoekdoordat ze in het kader van de voortplanting overtolligzijn geworden (bij reageerbuisbevruchting worden er meerembryo’s gecreëerd dan er teruggeplaatst worden).Mag je een embryo uitsluitend als middel ten doel gebruiken?Volgens een belangrijk filosoof uit de Verlichting, ImmanuëlKant, mag je een mens wel ook als doel, maar nooit alleenals middel gebruiken. Het doel is er wel: met nieuwe wetenschappelijkemethoden als stamcelonderzoek kunnen in detoekomst misschien belangrijke ziekten worden genezen. Hetethische conflict gaat dus om de hoop voor patiënten versusde beschermwaardigheid van het embryo. Een belangrijkevraag hierbij is vanaf welk moment in de ontwikkeling vanmenselijk leven het embryo beschouwd moet worden als mensdat beschermd moet worden op grond van zijn waardigheid.De status van het embryo: drie verschillende positiesEr worden grofweg drie verschillende posities ingenomen alshet gaat om de vraag vanaf wanneer in de ontwikkeling vanmenselijk leven gesproken kan worden van een mens die alszodanig beschermwaardig is.De eerste positie eist onvoorwaardelijke bescherming van hetembryo vanaf de bevruchte eicel af aan. Het argument voordeze positie is de potentialiteit van de bevruchte eicel zich toteen mens te kunnen ontwikkelen. De bevruchte eicel moet,als organisch substraat van een al existerend mens, al alsmens behandeld worden die dezelfde waardigheid geniet alseen pasgeborene. Er is alleen nog maar een juiste omgevingen tijd nodig om een mens te worden.Dit was in de geschiedenis de mening van de Reformatoren,waarbij met name Melanchton en Calvijn een ‘creationitische’mening waren toegedaan: God schept zelf direct de ziel.Dit is nog steeds de lijn van de katholieke kerk (niet meervan de protestantse, die zitten meer op de lijn van de tweedepositie). Drie belangrijke kanttekeningen zijn bij deze onvoorwaardelijkebeschermwaardigheid te plaatsen. De eerstekanttekening is dat in de eerste twee weken van de ontwikkelingdoor natuurlijke selectie meer dan 50% van de embryo’sverloren gaan. Een tweede kanttekening betreft de individualiteit.Individuatie vindt pas plaats bij de innestelling vanhet embryo in de baarmoeder, twee weken na de bevruchting.Voor die tijd kan het embryo zich nog splitsen, waardoor eentweeling of meerling ontstaat. Ook kunnen twee bevruchteeicellen fuseren. Bij het ‘mens-zijn’ is individualiteit voorondersteld.Mens-zijn impliceert naast individualiteit nog eenaantal andere karakteristieken, zoals het kunnen hebbenvan zintuiglijke ervaringen. Hiervoor is ontwikkeling vanhet zenuwstelsel noodzakelijk, die pas begint na de eerdergenoemde twee-weken-grens.Deze kanttekeningen pleiten voor de tweede positie die staatvoor een ‘gelaagde’ bescherming van het embryo. Absolutebescherming van het embryo is er pas vanaf het begin vande innesteling in de baarmoeder, daarvoor zijn uitzonderingendenkbaar. Van menswording kan alleen daar gesprokenworden, waar ook de ontwikkelingsmogelijkheden aanwezigzijn om mens te worden. Terug in de geschiedenis is hetAristoteles geweest die pleitte voor een gefaseerde ‘bezieling’van het embryo.De derde positie maakt duidelijk onderscheid tussen mensenals personen en stadia van ongeboren leven, waarin het embryogeen bijzondere beschermwaardigheid toekomt. Mensenzijn pas bij de geboorte beschermwaardig. Deze positie staataan de basis van de Angelsaksisch gestempelde utilitaristischefilosofie en staat voor de onbeperkte mogelijkheid totwetenschappelijk onderzoek met embryonale stamcellen.Menselijke waardigheid is een kwalitatief begripHet probleem bij deze verschillende visies op de status vanhet embryo is het uitgangspunt ervan. De vraag is steedsvanaf welk stadium het embryo menswaardig is en beschermingbehoeft: vanaf de bevruchting, vanaf de innesteling inde baarmoeder twee weken later, of pas bij de geboorte.De mogelijke antwoorden op deze vraag lijken steeds alleenempirische, meetbare antwoorden te kunnen zijn. Steedswordt uitgegaan van stadiëring van menselijk leven. De notiemenselijke waardigheid onttrekt zich alleen aan deze empirischefundering, omdat het een kwalitatief begrip is. Wanneerde christelijke invulling van menselijke waardigheid ligt in demens ‘als beeld van God’, dan kan deze invulling niet aan eenbepaalde stadiëring van biologische ontwikkeling gerelateerdzijn. De invulling ‘beeld van God zijn’ is niet een situatie diebij voorbaat vaststaat en die je tot je beschikking hebt. De realisatieervan staat uit, ligt deels in de toekomst, omdat het metmenselijke relaties en verantwoordelijkheid van doen heeften weinig met biologische stadiëringen van menselijk leven.De waarde en reikwijdte van de notie menselijke waardigheidligt in het feit dat menselijke waardigheid ietsleert zien in de mens dat niet empirisch gefundeerd kanworden.De christen-democratische invulling van menselijke waardigheidmet ‘beeld van God zijn’ is een expressie van de overtuigingdat de mens ‘voor en achter’ de empirische werkelijkheidgeaccepteerd is door God. Menselijke waardigheid heeft ookte maken met ‘rechtvaardigheid van de mens voor God’, ookeen belangrijke notie in de christelijke traditie. Deze invullingkan geen vast omlijnde, maar alleen een open definitie vanmenselijke waardigheid geven, die echter geen gebrek aanfundering betekent, maar veel meer de veelvoud van manierenweergeeft waarop de ‘onbeschikbaarheid’ van menselijkleven tot uitdrukking kan worden gebracht. Menselijkewaardigheid kan als ‘transempirische’ of kwalitatieve notiegebruikt worden in het publieke debat rondom stamcelonderzoeken geeft dan invulling aan de wijze waarop mensen inrelatie staan en verantwoordelijkheid dragen en zo tot hunbestemming komen. Het gaat om het ‘zinsverband’ waarin alons handelen staat, een zinsverband waarin plaats kan zijnvoor wetenschap en techniek.ConclusieHet stamcelonderzoek kan er in de toekomst mogelijk toeleiden dat defecte cellen in het menselijk lichaam vervangenkunnen worden. Menszijn lijkt maakbaar te zijn. In de ethischereflectie op embryonaal stamcelonderzoek, waarbij embryo’sverbruikt worden, speelt de notie menselijke waardigheideen belangrijke rol. Mag alles wat kan? Een gefundeerdeinvulling van ‘menselijke waardigheid’ ontbreekt meestal.Menselijke waardigheid is een containerbegrip en wordt vaakverbonden met de mate van beschermwaardigheid van hetembryo, waarover verschillende opvattingen bestaan.Kenmerkend voor al deze visies is dat de beschermwaardigheidvan het embryo meetbaar wordt gedacht. Menselijkewaardigheid is echter een kwalitatief begrip en geen meetbaarbegrip: het zegt iets over de betekenis van menselijk leven,het zinsverband waarin de mens staat. In de christelijkeopvatting van menselijk leven staat de mens niet op zichzelf:het ankerpunt van het bestaan van de mens ligt buitenhemzelf, in de relatie met God. Hieraan is de christen-democratischeopvatting van menselijke waardigheid gerelateerd:“De mens kan ondanks al z’n beperktheid verantwoordelijkgesteld worden, omdat die aansprakelijkheid het gevolg isvan de voortdurende aanspraak die Schepper en schepsel,God en mens, aan elkaar hebben. De mens is, samengevat,een uit stof en klei geboetseerd wezen, kwetsbaar en beperkt,28 29

dat een koninklijke roeping meekrijgt. Deze spanningsvolleidentiteit tekent zijn waardigheid. Een kwetsbare waardigheid,dat wel. Het kan gruwelijk misgaan.”Het streven naar gezondheid door nieuwe technieken metembryonale stamcellen te ontwikkelen heeft niet alleen met‘technisch handelen’ te maken, maar ook met een visie op eneen verstaan van menselijk leven, waarbij het christen-democratischeconcept van menselijke waardigheid belangrijk kanzijn als ‘transempirisch’ relationeel concept, dus kwalitatiefingevuld. Je kunt niet beginnen met nieuwe technische mogelijkhedentoe te passen en dan pas te vragen of de menselijkewaardigheid misschien in het geding komt. Het vertrekpuntOproepenLeesclub Utrecht starteen nieuw leesjaarover AugustinusVorig jaar ontstond binnende Utrechtse vormingscommissiehet idee om een leesgroep te startenrondom politiek-filosofische literatuur.In januari van dit jaar is dat idee verderuitgewerkt en inmiddels draait de groep succesvol.De leesgroep is in 2007 gestart met het lezen van Plato’sPoliteia. Op verschillende locaties in de stad hebben weper avond flinke delen van dit standaardwerk besproken.We hebben gelezen volgens het concept van ‘slow reading’,waarbij we eerst de schrijver zoveel mogelijk voor zich latenspreken en gelezene zorgvuldig overwegen voordat we metinterpretaties komen.Per avond was er steeds een lid dat het te lezen deel voorbereiddevanuit zijn eigen invalshoek. De vaak zeer boeiendeavonden werden steevast afgesloten met een borrel waarbijde gesprekken, gevoed door Plato, breder uitwaaierden.Het nieuwe leesjaar 2007-2008 zal in het teken staan van hetmagistrale gedachtegoed van Augustinus. We lezen van hemDe civitate Deï. Enkele specifieke thema’s naar aanleiding vanAugustinus, bespreken we onder leiding van dr. M. Schramaen prof. dr. P.J.J. van Geest. Deze beide heren hebben vanuithun eigen professie veel inzicht in het leven en de werkenvan Augustinus. Het thema voor ons nieuwe leesjaar luidt:‘Orde en chaos, rust en onrust bij Augustinus’.De leesavonden worden gehouden op iedere 2e maandagvan de maand. Voor meer informatie kun je met mij mailenvia ardin.mourik@hu.nl.Ardin MourikAlgemeen bestuurslid Vorming CDJA Provincie Utrechtbij stamcelonderzoek moet het denken over menselijk levenzijn in al haar relaties en dan pas de vraag of nieuwe medischetechnieken op grond van die relaties toepasbaar zijn.Ook embryo’s staan al in een ‘zinsverband’, in relaties. Vanbelang is ook te bedenken dat gezondheid het menselijkleven dient, maar niet inherent is aan het menselijk bestaan.Alle mensen hebben recht op leven, maar je kunt niet sprekenvan een recht op gezondheid als hoogste goed, omdat danuiteindelijk de intermenselijke relaties in onze samenlevingzelf kapotgaan.Marieke de HaanUITNODIGING: EUROPA AVONDOP 14 NOVEMBER 2007 IN ROTTERDAMOp woensdag 14 november a.s. vindt een Europa-avondplaats, georganiseerd door de Commissie Buitenland vanhet CDA te Rotterdam. De avond begint om 20.00 uur aande Veerhaven 1 te Rotterdam, op de KR&ZV “De Maas”.Leden van het CDA en hun gasten zijn van harte welkomvanaf 19:30 uur.Het thema van de avond is “Europa 1957, 2007, 2057”.Het doel van de bijeenkomst is:om te praten over het Europa van ‘toen’:waarom een Europese Gemeenschap?Wat waren de dromen van de oprichters?om te kijken naar het Europa van nu:waar staan wij 50 jaar na de oprichting?Wat is de plaats van Rotterdam in dit Europa?Hoe zit het met het nieuwe verdrag en referendum?om te filosoferen over het Europa van de toekomst.Wat is de visie van het CDA over het Europa van 2057?Wij hebben CDA-ers van “toen” en “nu” uitgenodigd om onste komen bijpraten over deze onderwerpen. Tevens is hetCDJA gevraagd om een bijdrage te leveren. Tweede KamerlidHenk Jan Ormel zal de avond voorzitten. Het is onze hoop datwe met een goed gevulde zaal het onderwerp Europa uitgebreidkunnen belichten.Deelname is gratis.Je kunt je opgeven via: cda@stadhuis.rotterdam.nl.Meer informatie is te vinden op www.cdarotterdam.nl.COLOFONInterruptie is een uitgave vanhet CDJA en verschijnt vier keerper jaar onder verantwoordelijkheidvan de CDJA-redactiecommissie,bestaande uit:Hoofdredacteur:Jantina van TilburgMarijse KlinkRoeland StormJeroen van VelzenAnnemarie WalterHenrik WienenAdviserend lid:Maarten Neuteboom (DB)Foto’s:Dirk HolOntwerp en lay-out:Studio Piraat (bno)Den HaagDruk:DeltaHage bvDen HaagRedactie-adres:Jan Wildschutstraat 62231 JA Rijnsburgtel. +31 (0)6 234 092 23hoofdredacteur@cdja.nlAbonnement:12,50 euro (4 nrs.) Leden vanhet CDJA ontvangen Interruptiegratis. Advertentiemogelijkhedenop aanvraag.Dit ledenblad is gedrukt opmilieuvriendelijk papier.De redactie behoudt zich het rechtvoor stukken te weigeren, te redigerenof in te korten. Inzending geeft deredactie het recht een bijdrage ookvia internet, databank of anderszinsopenbaar te maken. Eventueleauteursrechten blijven berusten bijde schrijver.CDJA SECRETARIAATbezoekadresBuitenom 182512 XA Den Haagpostadrespostbus 304532500 GL Den Haagtel. +31 (0)70 34 24 851fax +31 (0)70 36 43 417secretariaat@cdja.nlofficemanagerMaran Henneberke+31 (0)6 427 99 249henneberke.cdja@cda.nlDAGELIJKS BESTUURVoorzitterHarry van der Molen+31 (0)6 42799247voorzitter@cdja.nlCommunicatie & LedenwervingMaarten Neuteboom+31 (0)6 50606369neuteboom.db@cdja.nlSecretaris & PenningmeesterHerman Graaff+31 (0)6 22722351penningmeester@cdja.nlPolitiekJanneke Beumer+31 (0)6 23193953beumer.db@cdja.nlOrganisatieRob Hammenga+31 (0)6 46075307hammenga.db@cdja.nlVormingGeert Meijering+31 (0)6 44357857meijering.db@cdja.nlALGEMEEN BESTUURFryslânFrank Visserfs.visser@hotmail.comGroningenWolter Neutelwolterneutel@hotmail.comDrentheMartijn Reindersreindersmartijn@hotmail.comOverijsselHerman Wolswinkelh.wolswinkel@student.utwente.nlGelderlandFrans de Vriesfrans1988@yahoo.comFlevolandJennifer Peesjenniferpees@zonnet.nlUtrechtBart-Jan Heinebartjanheine@hotmail.comNoord-HollandPascal Brugmanspascallo88@hotmail.comZuid-HollandBart Elsmanbartjeistof@hotmail.comLimburgBob Koppesbobkoppes@hotmail.comNoord-BrabantAgnes van Lentagnesvanlent@gmail.comZeelandJeffrey Oudemanjeffreyoudeman@hotmail.comVRIJGEKOZEN ALGEMEENBESTUURSLEDENPetra de Grootpetra.degroot@yahoo.comLaura Slagterlauraclaske@hotmail.comJitske Haagsmajitske_haagsma@hotmail.comMaarten de Vriesm.k.devries@students.uu.nlWERKGROEPENJBBLuke Diklukedik@hotmail.comV&V en OS&MRDaniel van der Stoepvanderstoep@gmail.comOC&WFrans Weerkampfrans_weerkamp@hotmail.comEuropaMark Bakkerm.s.bakker@student.utwente.nlSEZPeter Alexander ChristiaansPac1985@hotmail.comVWSRamon van der Maasramon_van_der_maas@hotmail.comMIRWietse Burgerwietseburger@hotmail.comLandbouwMarinus den Hartoghamdenhartogh@hotmail.comCOMMISIESPromotiecommissieHanneke Moretpromoteam@cdja.nlVormingscommissieJoris Groenvocie@cdja.nlRedactiecommissieJantina van Tilburghoofdredacteur@cdja.nlOrganisatiecommissieWilke van Beestoc@cdja.nlInternational SecretarisBronne Potis@cdja.nlwww.cdja.nlWORD NU LID VOORMAAR 5 EURO ENONTVANG EENJPB SHIRT GRATIS!Stuur deze bon in een geslotenenvelop zonder postzegel naar:CDA/CDJAAntwoordnummer 17002501 WB Den HaagMeer info?www.cdja.nl of www.cda.nlDeze aanbieding is geldig tot 1 januari 2008.*Het eerste jaar machtig ik het CDJA om5 euro van mijn rekening af te schrijven.Na het eerste jaar machtig het CDJA voorwww.cdja.nlhet reguliere contributiebedrag (voor leden30 tot 19 jaar: 9 euro voor leden vanaf 19 jaar 31WORDOOK LID!GRATISJPB SHIRT16 euro). **CDJA-leden die jonger zijn dan26 jaar, kunnen gratis lid worden van het CDA.