Cessie - Vereniging voor burgerlijk recht

4 TOEKOMSTIGE VORDERINGEN IN DE ZIN VAN ART, 35 FW
ons positief recht zou moeten uitmaken. Het juridische karakter van de lease-overeenkomst
zou niet beslissend dienen te zijn voor het antwoord op de
vraag of de lease-vorderingen faillissementsbestendig gecedeerd kunnen
worden. Hier komt nog bij dat het niet altijd eenvoudig is om vast te stellen
of men met een financial lease (huurkoop) of een operational lease (huur)
van doen heeft." Er is een 'grijze' categorie van lease-overeenkomsten,
waarvan het juridische karakter moeilijk vaststelbaar is.
Stel dat lessor A een lease-overeenkomst aangaat met lessee B voor een looptijd van 3
jaar, waarbij maandelijks een bed rag van f. 1000 verschuldigd is. A verkoopt en cedeert
de vorderingen aan C voor een bedrag van L 32.000. De lessee heeft een optie om ,het
lease-object bij het einde van de lease te kopen. Wanneer de lease-overeenkomst als een
huurovereenkomst gekwalificeerd dient te worden, zijn de vorderingen die op dag 1
gecedeerd worden toekomstige vorderingen. In het WUH-arrest overweegt de Hoge
Raad immers dat oak wanneer het gaat am een overeenkomst voor bepaalde tijd de
huurvorderingen niet gelijk kunnen worden gesteld met bestaande vorderingen,
Indien daarentegen de lease-overeenkomst als een huurkoop beschouwd moet worden,
kunnen de vorderingen van A op B op dag 1 als reeds bestaande vorderingen worden
gecedeerd."
Wij zien niet in waarom in geval van een operational lease (huur) de
opbrengsten van de vorderingen, waarvoor een reele koopprijs betaald is,
naar de boedel zouden moeten vloeien, terwijl deze in geval van een financial
lease (huurkoop) naar de cessionaris gaan. In beide gevallen gaat het
eigenlijk om hetzelfde: er worden vorderingen in verband met periodieke
betalingen gecedeerd met een bepaalde totale 'nominale' waarde. De vraag
of er een voortdurende verplichting tot het verrichten van prestaties is, zou
op de geldigheid van de overdracht geen invloed mogen hebben. In geval van
een cessie ten titel van koop vormen de vorderingen zelf de wederprestatie
voor de betaalde koopsom. Tegenover de vervreemding staat een voor die
vervreemding verschuldigde koopprijs die min of meer equivalent zal zijn
aan de economische waarde van de vervreemde goederen. Waar deze lwopprijs
aan de boedel ten goede komt, is het billijk dat de koper rechthebbende
wordt van aile gekochte vorderingen, voor zover deze hun grondslag
hebben in een ten tijde van de cessie reeds bestaande huurovereenkomst. De
curator dient het huurgenot ten koste van de boedel te verschaffen, dat is
13 VgL K. Breken, Leasing, in: l Meijer Timmerman Thijssen e.a, (red.), Financiering van de
onderneming, Deventer 1995, p, 311-328;Van Hees, diss., p, 21-24;J.]. van Hees, R.M. Hermans,
S.CJ']' Kortmann, Vermogensrechtelijke aspecten van leasing, Preadviezen uitgebracht
voor de Vereniging va or Burgerlijk Recht, 1997, p, 6-15,
14 Van Hees, diss., p, 128,
50
4 TOEKOMSTIGE VORDERINGEN IN DE ZIN VAN ART, 35 FW
waal', maar hiervoor is in het verleden wel een rede tegenpl'estatie ontvangen.
De uitkomst van de traditionele interpretatie van het WUH-arrest in
geval van de lwop van vorderingen dient dan ook als buitengewoon ongelukkig
te worden beschouwd.
4.2 Bestaande vorderingen naar 'gemeen' recht; de verbindende
kl'acht van de overeenkomst
Bet theoretische fundament van het argument dat in het WUH-arrest
gehanteerd wordt - de vordering ontstaat nog niet, omdat haar ontstaan
afhankelijk is van onzekere omstandigheden, in het bijzonder het werkelijk
verrichten van de wederprestatie - is aanvechtbaar. Dirix vraagt zich terecht
af of de zienswijze dat een vordering pas ontstaat als de daarvoor verrichte
wederprestatie werkeiijk verricht is, wei recht doet aan de verbindende
kracht van de overeenkomst. Het staat een partij immers niet vrij de overeengekomen
prestatie niet te verrichten. In navolging van de Franse rechtspraak
betoogt DirL,{ dat er sprake is van een 'existence en germe' van de vorderingen,
zodra de overeenkomst totstandgekomen is. '5 De overeenkomst
roept voor elke partij een verbintenis in het leven die de verplichting met
zich brengt de overeengekomen presta tie te verrichten. Het feit dat de
afdwingbaarheid van deze vorderingsrechten afhankelijk kan zijn van toekomstige
factoren alshet werkelijk verrichten van de wederprestatie, het
uitoefenen van een optie en het plegen van wanprestatie doet hier niet aan af.
In geval van contractueie vorderingen bepaalt de totstandkoming van de
overeenkomst of een vordering ontstaat, niet de nakoming ervan.
De verbindende kracht van de overeenkomst rechtvaardigt onzes inziens
dat vorderingen die hun oorzaak (bron) vinden in een bestaande overeenkomst
in beginsel als bestaande vorderingen worden aangemerkt. Hiervoor
is irrelevant of de wederprestatie nog verricht dient te worden. Evenmin
doet het er toe dat de vordering voorwaardelijk is, dat de hoogte van de vordering
onzeker is'6 (bijv. variabele rentevorderingen) of dat de mogelijkheid
bestaat dat de vordering komt te vervallen, bijvoorbeeld als gevolg van tussentijdse
beeindiging. 17
Het feit dat de mogelijkheid bestaat dat het contract
tussentijds beeindigd wordt, door ontbinding we gens wanprestatie of
15 E. Dirix, Overdracht van en beslag op toekomstige schuldvorderingen, in: In het nu, wat
worden zal (lib. am. Schoordijk), Deventer 1991, p. 42-43, In dezelfde zin, Overdracht en
inpandgeving van SChllldvorderingen (Verbeke), nr, 108, '
16 Zie HR 11 oktober 1985, NJ 1986,68 (Kramer q,qJNMB),
17 In dezelfde zin, Van Hees, diss" p. 129.
51