ondersteuning van command & control binnen de mnd(sw) sfor in ...

ONDERSTEUNING VAN COMMAND & CONTROLBINNEN DE MND(SW) SFOR IN BOSNIËDoor: kapitein Henno SchoutenDe auteur is in het kader van de SFOR-vredesmissie in BanjaLuka geplaatst als G6 Operations/Plans Officer bij het hoofdkwartiervan de Multi National Division (South West) SFOR.VOORWOORDHet doel van dit artikel is de lezer een indruk te geven in de huidigegang van zaken op CIS-gebied binnen MND(SW). De G6Branch MND(SW) zal hiervoor als uitgangspunt dienen. Vermeldeconclusies en stellingnamen zijn op persoonlijke titel.Een nadeel, verbonden aan het schrijven van een artikel overeen NAVO-operatie, is het veelvuldig gebruik van Engelstaligeafkortingen. Om de vaart in het artikel te houden is er voor gekozenbepaalde uitdrukkingen te verklaren met behulp van begrippenlijst.Ten tijde van het schrijven van dit artikel staan in Bosnië de nodigeveranderingen op stapel. Centraal thema hierbij is SFORtroepenreductie.Als referentiekader voor dit artikel zal de standvan zaken in de zomer van 2002 worden gebruikt. Het laatstedeel van dit artikel zal zijn gewijd aan toekomstige ontwikkelingen.Niet alle activiteiten en specialismen, vertegenwoordigd binnende G6 Branch, hebben evenveel aandacht gekregen. Getrachtis een leesbare combinatie te vinden tussen feiten enmeningen, opsommingen en anekdotes. Of ik hierin ben geslaagd,bepaalt alleen u.INLEIDINGIn overeenstemming met de General Framework Agreement forPeace (GFAP) zoals opgesteld naar aanleiding van de DaytonPeace Agreement is Bosnië-Herzegovina verdeeld in twee delen;de Moslim Kroatische Federatie (MKF) en Republika Srpska.Het “mission statement” van de SFOR-troepen in Bosniëheeft als kern het voorzien in een “safe and secure environment”.Alle richtlijnen zoals verwoord in onder andere SOPs, SOIs enoperatieplannen zijn in meer of mindere mate uitvloeisels vandit mission statement.SFOR heeft haar in Bosnië aanwezige troepen onderverdeeldin een drietal multinationale divisies (MNDs), te weten de MNDsNorth, South East en South West. De MNDs zijn, tot en met hetniveau van bataljon (“Battle Groups”) en vaak zelfs daaronder,multinationaal samengesteld. De dagelijkse werkzaamhedenvan de SFOR-troepen worden Normal Framework Operations(NFO) genoemd: dit zijn alle (afgeleide) activiteiten die erop zijngericht de naleving van de General Framework Agreement forPeace te bewaken en te begeleiden.Zoals iedere MND verantwoordelijk is voor zijn eigen Area of Responsibility(AOR), is iedere MND-AOR weer onderverdeeld ineen aantal Battle Group-AORs. Het Nederlandse gemechaniseerdebataljon (momenteel 42 (NL)Mechbat) is verantwoordelijkvoor een gebied dat ligt in de Moslim Kroatische Federatiemet bases in Bugojno, Novi Travnik en Suica terwijl het hoofdkwartierMND(SW), waaronder 42 (NL) Mechbat ressorteert, isgevestigd in het hart van de Republika Srpska, Banja Luka.Ondanks de relatief rustige situatie in Bosnië-Herzegovina is hethoofdkwartier van de Multi National Division (South West) op deBanja Luka Metal Factory druk in de weer met de meest uiteenlopendeactiviteiten. In dit artikel zal worden ingezoomd opde organisatie, taakstelling en werkwijze van de G6 Branch, behorendtot ditzelfde hoofdkwartier.MULTINATIONALE OMGEVINGBinnen het hoofdkwartier is een grote verscheidenheid aan uniformente ontdekken. Vertegenwoordigers van alle krijgsmachtdelen,afkomstig uit voornamelijk Nederland, Groot-Brittannië,Canada, Australië en Nieuw-Zeeland bemannen, verspreid overeen aantal zogenaamde Branches, de bureaus in het stafgebouw.De staf is onderverdeeld in de volgende Branches:G1/4/MED Branch, G2 Branch, G3 Branch, JMA (Joint MilitaryAffairs), G5 Branch (Media Ops, Psy Ops en CIMIC) en G6 Branch.Het grote aantal nationaliteiten dat is vertegenwoordigd binnenHQ MND(SW) levert voor- en nadelen op.Een duidelijk voordeel is kruisbestuiving. Door de grote verscheidenheidaan nationaliteiten (178 man uit 12 landen vormende dagelijkse bezetting van het hoofdkwartier) kan het werkenbij HQ MND(SW) zowel een verrijking op functioneel als persoonlijkgebied zijn. Er spelen echter naast operationale “SFORbelangen”ook nationale belangen een rol bij de diverse besluitvormingsprocessenbinnen HQ MND(SW). Deverscheidenheid aan nationale belangen, onder andere finacieelvan aard, resulteert regelmatig in vertraging van de besluitvormingen uitvoering van projecten. Ter nuancering; de NormalFramework Operations ondervinden hiervan in principe geenhinder waardoor de dagelijkse gang van zaken binnen de MND-AOR gewaarborgd blijft.DE G6 BRANCHOok de G6 Branch is multi-nationaal. Canada en Nederland voorzienin de grootste bijdrage terwijl ook Groot-Brittanië personeellevert. Met uitzondering van de informatiemanager en de administratiefmedewerker (beide algemene functies) behoort iederefunctionaris binnen de G6 Branch tot de verbindingsdienstvan zijn of haar krijgsmachtdeel.De hoofdtaak van de G6 Branch is het coördineren van de inzetvan Communicatie- en Informatie Systemen ter ondersteuningvan Commandant MND(SW). Om aan deze hoofdtaak uitvoeringte kunnen geven zijn de volgende functiegebieden binnende G6 Branch vertegenwoordigd: operatiën/planning, informatiemanagement,CIS-verwerving en frequentiemanagement. Debenaming en (in)vulling van de functies die hieraan zijn verbondenkunnen per rotatie variëren. Redenen hiervoor zijn interpretatieverschillenen vullingsproblemen bij de troepenleverendenaties. Voor de SFOR 12-rotatie is hieraan als volgt invullinggegeven:De roerganger van de G6 Branch fungeert in de rang van luitenant-kolonelals sparringpartner voor zijn collega-Branch Chiefsom tegelijkertijd de commandant MND(SW) te adviseren op CISgebied.Het zorg dragen voor het plannen van oefeningen en het vertegenwoordigenvan de CIS-component tijdens de voorbereidingen uitvoering van operaties is in handen van een Nederlandseen een Canadese kapitein. Zij worden hierbij ondersteund dooreen Nederlandse sergeant-majoor die zich tegelijkertijd bezig-INTERCOM 2002-373

DE RIEMEN OM TE ROEIEN: (NL)CIS COYZoals eerder aangegeven beschikt de G6 Branch over de nodigefunctionaliteiten om C-MND(SW) te kunnen ondersteunen inzijn commandovoering. De fysieke invulling van deze ondersteuningwordt gerealiseerd door (NL)CIS Coy. Om haar taak tekunnen uitvoeren beschikt deze eenheid over een verscheidenheidaan materieel. Een groot deel van haar activiteiten is gerichtop het installeren, bedienen en onderhouden van het divisieverbindingssysteem(Myra Blue) en hetdaaraan gekoppelde technische beheer van hetCRISIS-netwerk en CRISIS Web. TijdensSFOR-12 wordt (NL)CIS Coy bemand door 115Divvbdbedcie, versterkt met personeel van deSectie S6 43 Mechbrig. Voor verdere informatieover het Myra Blue-systeem en overigeMND(SW)-communicatiesystemen verwijs ik unaar eerdere relevante artikelen in de INTER-COM.houdt met het beheer van het EM-spectrum binnen de AORMND(SW). Dit laatste gebeurt in samenwerking met de TheatreFrequency Management Cell (TFMC), gevestigd in HQ SFOR.Een Engelse kapitein draagt zorg voor het initiëren en bewakenvan verwervingsopdrachten gekoppeld aan het uitgebreide scalavan civiele CIS-apparatuur in gebruik bij HQ MND(SW).Een Nederlandse majoor en een Canadese kapitein geven invullingaan informatie-management voor MND(SW). Belangrijkverschil met de manier waarop hieraan binnen onze eigen 1(NL)Divisie invulling wordt gegeven is het feit dat het hier informatiemanagersen geen -adviseurs betreft. Dit houdt in dat debewuste functionarissen beslissingen mogen nemen over de inzetvan informatiesystemen en de daaraan gekoppelde infrastructuur.Dit gebeurt in samenwerking met de databasemanager(Nederlandse luitenant). Een belangrijk deel van hun inspanningenis gericht op het CRISIS-netwerk.CRISISHet CRISIS-netwerk is qua toepassing vergelijkbaar metLAN2000. CRISIS fungeert als het Information Systems-raamwerkwaarbinnen digitale informatie-uitwisseling, -verwerking en-opslag binnen MND(SW) kan plaatsvinden. Hierbij draagt hetMyra Blue-systeem als -communicatiecomponent zorg voor derealisatie van de (draadloze) datastromen. Door de rubriceringtot en met SFOR SECRET is het netwerk geschikt voor gebruikin een operationele omgeving.Een ander, aan het CRISIS-netwerk gerelateerd onderdeel vande CIS-omgeving is het CRISIS Web. Het CRISIS Web is vergelijkbaarmet het KL-Intranet. Ook het CRISIS Web wekt associatiesop met de LAN2000-omgeving, zij het vanuit een mindergunstig oogpunt. Het product “CRISIS Web” is nietvoortgekomen uit een gebruikersbehoefte maar als “technologypush” in de gebruikersomgeving geïmplementeerd. Dit heeft geresulteerdin de situatie dat het CRISIS Web, ondanks de veletoepassingsmogelijkheden, nauwelijks gebruikt wordt.SAMENWERKING MET (NL)CIS COYOmdat de samenwerking tussen de G6 Branchen (NL)CIS Coy van vitaal belang is voor eenefficiënte inzet van de diverse CIS-middelenlicht ik de aard van deze samenwerking en hetbelang ervan toe met onderstaand praktijkvoorbeeld.Om ook tijdens de missie het vereiste opleidingsniveaute behouden, worden regelmatigdoor HQ MND(SW) en de Battle Groups oefeningengeorganiseerd. Een belangrijke rol hierbijspeelt het terrein rondom het dorpje Glamoc.Dit voormalige Kroatische dorp, gelegen in de Republika Srpska,heeft het tijdens de oorlog zwaar te verduren gehad hetgeentot op de dag van vandaag nog is te zien aan het grote aantalbeschadigde en nog altijd verlaten woningen. Het terrein biedteen desolate aanblik maar is met name door haar uitgestrektheiduitermate geschikt als oefenterrein voor (NAVO)-troepen.Begin juli vond hier de oefening Strong Guardian plaats, eenjaarlijks terugkerend evenement waarbij dit keer de NederlandseBattle Group een aantal eenheden van andere Battle Groupsonder bevel gesteld kreeg en hiermee onder andere diversemanoeuvrevormen beoefende.Tijdens deze oefening hadden de DAGGERs (Myra Blue-installaties,gemonteerd op een Landrover en bediend door personeel(NL)CIS Coy) ernstig te lijden onder de zomerse hitte ophet open terrein van Glamoc. Aanhoudende storingen in de opgebouwdelink noodzaakten een steeds intensiever gebruik vanhet back-up systeem (LOGAN-satelliettelefoons gecombineerdmet een STU-IIB-cryptotelefoon). Na onderkenning van het risicodat hierin schuilde, besloot Hoofd G6 Branch in een een-tweetjemet Hoofd G3 Branch (op dat moment tevens waarnemendChef-staf) dat een back-up van de back-up die inmiddels hoofdverbindingsmiddelwas geworden, een vereiste was om de voortgangvan de oefening niet in gevaar te brengen. Van invloedhierop was de mogelijke dreiging die door G2 Branch was onderkendvanuit radicale moslimkringen en was geconcentreerdop de grootschalige troepenverplaatsingen die in het kader vanoefening Strong Guardian plaatsvonden.Volgend op dit besluit onderzocht Bureau G6 Ops/Plans de (beperkte)mogelijkheden en adviseerde uiteindelijk Hoofd G6 Branchde inzet van zogenaamde TacSats, compacte satelliet-zender/ontvangersmet vercijfermodules. Inzet van dit systeem wordtnormaal gesproken vastgesteld door HQ SFOR in Sarajevo envindt plaats ten behoeve van onder andere Forward Air Control.Na overleg tussen de Hoofden G3 en G6 Branch werd gekozenvoor inzet van dit medium. De oefening was inmiddels begonnenen tijdsdruk een factor van invloed. Volgend op dit besluitkreeg (NL)CIS Coy via Bureau G6 Ops/Plans de opdracht omvoorbereidingen te treffen voor de onmiddellijke inzet van eenTacSat-set. Aangezien het hier niet ging om een divisieverbindingsmiddelen (NL)CIS Coy de TacSats slechts “op schap” heeftvoor eventuele uitgifte, lag hier een schone taak voor de compagnie.Terwijl personeel (NL)CIS Coy aan de slag ging om de apparatuurinzetbaar te krijgen en te testen, ging Bureau G6 Ops/Plans74 INTERCOM 2002-3

in conclaaf met de “Aviation Cell” (verantwoordelijk voor de planningen inzet van helikopters) om, ondanks de beperkte capaciteitaan helikopters een crashvlucht (vergeeft u mij de woordkeus)te plannen met als doel het invliegen van deTacSat-apparatuur op de bewuste oefenlocatie in Glamoc. Allesbleek te passen. (NL)CIS Coy kreeg de TacSats in “no time”aan de praat en dertig minuten later stond een sergeant met verplaatsingsuitrustingen TacSat-apparatuur gereed op het heliplatformwaar zojuist de ingeplande helikopter kwam aanvliegen.Met maximaal 15 minuten “grondtijd” was er in Glamoc juistvoldoende tijd om het ingeseinde verbindingspersoneel relevanteinstructies te geven om aansluitend de verbinding met deoefenleiding in Banja Luka te realiseren.NIET ALLES GOUD WAT ER BLINKTOndanks het feit dat het een aardig verhaaltje oplevert over snellebesluitvorming en improvisatievermogen, had dit incident voorkomenkunnen worden. Iedere rotatie legt door verschillendefactoren, zijn eigen accentenwaardoor een prioriteit tijdens deene rotatie, van ondergeschiktbelang kan zijn bij een volgende.Dit gaat ten koste van de consistentieen continuïteit van kennisen ervaring. Dit leidt ertoe dater, ondanks het feit dat we inmiddelsrotatie SFOR-12 beleven,bij tijd en wijle nog steedsdoor schade en soms doorschande geleerd wordt wat bij rotatieseerder al bekend was.Aangezien deze problematiekop grote schaal en verspreidover alle (staf) disciplines is waarte nemen en ten koste gaat vande efficiëntie van o.a. de Nederlandsebijdrage aan de NAVOoperatiein Bosnië, onderstreeptdit mijn inziens niet alleen het belangvan vastlegging en eengrondige “handover/take-over”-procedure maar wordt hierdoorook uitbouw van het LessonsLearned-concept gerechtvaardigd.DE BATTLE GROUPSOndanks het feit dat er bij MND(SW) sprake is van een divisie(wat vooral te maken heeft met politieke en militair-strategischemotieven) is de structuur van MND(SW), met drie bataljons, eenaantal ondersteunende elementen en de nodige staven, vergelijkbaarmet die van een gemechaniseerde brigade. Wezenlijkverschil met een op Nederlandse leest geschoeide gemechaniseerdebrigade is de betrekkelijk autonome wijze van optredenvan de bataljons. Deze autonomie komt onder andere tot uitingin het gebruik van de VHF-Combat Net Radio (CNR). Waar binneneen Nederlandse gemechaniseerde brigade CNR het mediumis voor de gehele brigade te velde, gaat dit gebruik binnenMND(SW) niet verder dan de bataljonsstaven. De NederlandseBattle Group beschikt dan ook over een eigen FKMU1 (normaalgesproken te vinden op brigade- en divisieniveau ) om haar eigenfrequentieplannen te kunnen genereren. Benodigde frequentiesdie op enigerlei wijze afwijkend zijn van de ´frequentiepool´van de Battle Groups worden bij de G6 Branchaangevraagd.Een tekortkoming ligt besloten in het feit dat zowel Canadaals Nederland hun eigen crypto genereren(Groot-Brittannië gebruikt de analoge Clansman VHFradio)waardoor bij gecombineerd optreden anno 2002VHF-spraakoverdracht onder operationele omstandighedennog steeds onvercijferd en met vaste frequentiesplaatsvindt. Het is verleidelijk te volstaan metde conclusie dat dit anders zou moeten maar motievendie militaire overwegingen ontstijgen, spelen hierbijeen rol en gaan vooralsnog boven mijn pet.De relatieve autonomie van de Battle Groups betekentvoor de S6-functionarissen van de Battle Groupsdat zij betrekkelijk zelfstandig te werk kunnen gaan encontacten met het naast hogere niveau veelal geconcentreerdzijn rondom divisiegeleide oefeningen enS6/G6-vergaderingen, belegd door de G6 Branch. Bijprojecten waarbij meerdere Battle Groups een rol spelen,kan G6 Branch MND(SW) een bemiddelende rolspelen.INTERCOM 2002-375

RELAYEERSTATION HELLFIRE HILLIn augustus heeft 42 (NL)Mechbat haar AOR tot bijna tweemaalde huidige omvang uitgebreid. Drie opstina´s (een soort gemeentelijkeregio’s) zijn toegevoegd aan de verantwoordelijkheidvan de Nederlandse Battle Group. Tot op heden behoordendeze opstina´s (Tomislavgrad, Kupres en Livno) toe aan deCanadese Battle Group die als gevolg van troepenreducties dehandhaving van haar Normal Framework Operations in het oorspronkelijktoegewezen gebied niet langer kon garanderen. Deinrichting van een Forward Operating Base (FOB) in Suica moet42 (NL)Mechbat en toekomstige bataljons in staat stellen huntaak te kunnen blijven uitvoeren.Onderstaande afbeeldingen geven de Nederlandse troepenlocatiesvóór en na de ´Transfer Of Authority´(TOA) weer.Uiteraard heeft deze TOA ook op CIS-gebied consequenties.Voor wat betreft communicatiesystemen is de overname van hetCanadese relayeerstation Hellfire Hill een aspect waarbij tijdigeafstemming tussen de beide S6-functionarissen van groot belangis gebleken. Door een gemeenschappelijke verkenning teorganiseren werd de beide S6-functionarissen de mogelijkheidgeboden ter plaatse zaken met betrekking tot de overgave/overnameop elkaar af te stemmen. Na overname is Hellfire Hill omgedoopttot relayeerstation Romeo Nul Bravo. Grafisch weergegevenziet de VHF-relaysituatie er in de nieuwe situatie alsvolgt uit:TOEKOMSTIGE ONTWIKKELINGENEen aantal recente veranderingen is inmiddels aangehaald. Dekomende tijd staat er echter meer te gebeuren. MND(SW) zalop 1 januari 2003 ophouden een divisie te zijn. Ofschoon de samenstellingop korte termijn (minder dan een jaar) vooralsnogniet wezenlijk verandert, zal MND(SW) vanaf dat moment doorgaanals Multi National Brigade (North West): (MNB(NW). Metde terugtrekking van twee Canadese artilleriebatterijen in de loopvan deze maand kan de overgang van divisie naar brigade alsvoorbode worden gezien van verdere NAVO-troepenreductiesbij alle MNDs in Bosnië-Herzegovina.Verder zal ook (NL)CIS Coy met ingang van SFOR-14 een wezenlijkeverandering ondergaan. Vanaf deze rotatie zal (NL)CISCoy opereren als multinationale eenheid. De wijze waarop deverschillende bijdrages gestalte gaan krijgen, is tijdens de totstandkomingvan dit artikel nog onderwerp van studie en zal hierdaarom niet worden besproken.NAWOORDWanneer in gesprekken met (verbindings)collega’s een uitzendingnaar Bosnië ter sprake komt, wordt vaak gesuggereerd datdit in de huidige tijd meer lijkt op een “buitenland-plaatsing” danop een operationele inzet. Natuurlijk is de huidige situatie in Bosniëniet meer zo precair als enige jaren geleden. Dat er nog veelmoet gebeuren is echter een feit. Onderlinge spanningen sluimerennog altijd onder de oppervlakte en ondergraven iederelichtzinnigheid omtrent de aanwezigheid van een vredesmacht.De SFOR-troepenreducties gaan echter hand in hand met eenverdere stabilisering van de situatie in Bosnië. De definiëring entoepassing van de verschillende, hieraan gerelateerde processenzullen ook op ons vakgebied niet zonder gevolgen blijven.BEGRIPPENLIJSTBranch:Een georganiseerd verband in een internationale staf waaringerelateerde functies zijn geconcentreerd. Vergelijkbaar meteen sectie op brigade-nivo.Operaties:Alle gecoördineerde acties die niet behoren tot NormalFramework Operations. Hierbij moet bijvoorbeeld gedachtworden aan de recente ontmanteling van EOV-sites van lokalestrijdkrachten.FKMU:Frequentie and Key Management Unit, een werkstation metUNIX-toepassing waarmee de bedienaar communicatieplannenkan genereren die aansluitend m.b.v. een “fillgun”in een FM9000-installatie kunnen worden ingevoerd.HF-SCHREIBFUNKTRUPPDoor: luitenant-kolonel Ed van Seters - Exchange Officer FmS/FSHEITINLEIDINGIn Duitsland onderkennen we voor berichtenverkeer (Schreibfunktrupp)drie categorieën HF radioapparatuur. De A-Truppwordt gebruikt voor berichtenverkeer tussen divisie en brigadesen de C-Trupp op het niveau HFüKdo, het niveau boven de Duitselegerkorpsen. De verouderde B-Trupp vindt men normaal terugop legerkorps niveau, maar voor het GE/NL Corps werd gekozenvoor de modernere HF-Schreibfunktrupp C. Het Cisbnheeft tien radioteams, waarvan er momenteel 4 zijn uitgerust alsC-Trupp en 6 als B2-Trupp. Om interoperabiliteit te waarborgenen datatransmissie mogelijk te maken zullen de B2-Trupp in 2003worden geupgraded naar C-Trupp. Dit HF netwerk dient dan ineerste instantie te worden gezien als een “back-up” systeemvoor TITAAN, maar zal ook actief worden ingezet voor het verzendenvan e-mail of een Bulletin Board systeem. In dit artikelwil ik u een globaal overzicht geven van de Duitse HF-Schreibfunktrupp.HF-RADIOKortegolf radio was vroeger binnen iedere landmacht het enigemiddel voor de militaire bevelsvoering, waarmee over zeer groteafstanden beveiligde berichten verzonden konden worden. Ditkon zonder enige commerciële kosten en onafhankelijk van welkeinfrastructuur dan ook. De radiokanalen in het frequentiebereik1,5 - 30 MHz zijn echter van vele andere parameters afhankelijkzoals afstand, zonnevlekken activiteit, tijdstip van dedag, tijd van het jaar, alsmede fysische storingen en staan daarommeestal niet 24 uur per dag ter beschikking. HF-radio wasdaarom enkel geschikt voor niet tijdkritische berichten of werdingezet als andere communicatiemiddelen niet mogelijk waren.Werd in het verleden de HF-radio vaak enkel als een back-upsysteem gezien voor mobiele- of vaste netwerken, tegenwoordigis bij vredesoperaties de HF-radio het enige (of eerste) beschikbareverbindingsmiddel. Om die reden hebben technischeinspanningen de laatste jaren ertoe geleid dat de betrouwbaarheidvan dit verbindingsmiddel geoptimaliseerd is. Binnen de76 INTERCOM 2002-3

Duitse verbindingsdienst is in de jaren 1983-90 de HF-SchreibfunktruppA1 ontwikkeld en na een budgettaire pauze, de apparatuurin 1995 werd geproduceerd en in begin 1996 aan debetreffende eenheden overgedragen. Aangezien wegens begrotingstekortenmaar ongeveer de helft van de dringend benodigdeHF-Schreibfunktrupp A aangeschaft kon worden, werdeind 1995 een verhoging van het aantal aangevraagd en goedgekeurd.Inmiddels waren er in Duitsland nieuwe ervaringen opgedaanbij inzet in vredesmissies en had ook de techniek wederomniet stil gestaan. Hierdoor kon in november 1996 eennieuwe versie HF-Schreibfunktrupp A2 getest en in 1998 enkelestuks ingevoerd worden. De Schreibfunktrupp C kent dezelfdeapparatuur als de A2 Trupp, maar wordt gebruikt voor langereafstanden.HF-SCHREIBFUNKTRUPP A1In het toenmalige inzetscenario werd geëist dat het telexverkeerovereenkomstig ACP 127 bij afstanden tot 500 kilometer betrouwbaarmoest zijn. Dit betekende dat in meer dan 95% vande tijd, ook bij gerichte storingen door vijandelijke EOV, de berichtendoor middel van een zeer korte zendtijd verzonden moestenkunnen worden.Als voertuig wordt een 2-tonner gebruikt met een eigen stroomaggregaatvan 1,9 kW. Om een ononderbroken uitzending ofontvangst over de vermelde afstand te verkrijgen werd de antenneAK 505 ontwikkeld. Deze L-antenne met een rondstraalkarakteristiek is geplaatst op een antennemast van zes meterhoogte. Telexberichten konden door middel van ponsband oftoetsenbord ingevoerd worden en binnenkomende telexberichtenwerden direct uitgeprint. Met behulp van het bedieningsapparaatT40 worden de benodigde bedrijfsgegevens ingevoerd,beheert en voor de zender/ontvanger bewerkt. In het kader vande EPM-afscherming (electronic protective measures) is bij hetinschakelen van de T40 het invoeren van een correcte systeemtijdvan belang, omdat op basis van deze tijd de adressenelke twee minuten versleuteld worden. Daarnaast moet de bedienaareen groot aantal andere parameters, zoals het aantalzonnevlekken, soort uitzending, soort antenne, adressen encoördinaten van de radio’s en frequenties invoeren. Na het opslaanvan deze bedrijfsgegevens volgt een geautomatiseerdeinstelling van de zender/ontvanger en kan de eenheid met hetradioverkeer beginnen. Hierbij is dan een keuze tussen frequencyhopping (10 hops/s) en een geautomatiseerde vaste frequentiekeuzemogelijk. Bij deze laatste mogelijkheid verloopt degeautomatiseerde verbindingsopbouw na het vrijgeven van eencode via het versleutelapparaat Ebit 3 over de processor AR-COTEL. Aansluitend wordt de informatie met een snelheid vanongeveer 2 kBit/s in blokken van ieder 3,2 seconden verzonden.De conventionele overdracht van een zogenaamd lang bericht(zes bladzijden tekst in ACP-formaat) duurt ongeveer 30 minuten,waarbij de gehele tijd HF uitgestraald wordt. Met deze nieuweHF Schreibfunktrupp A1 wordt de uitzending van hetzelfdebericht ongeveer naar een tiende van de tijd teruggebracht, waarbijde daadwerkelijke HF uitstraling maar 1/50 van de tijd is. Ontvangstbevestigingenworden ook automatisch door de T40 verzonden.Gedurende inzet van deze radio’s bij IFOR en SFORheeft men kunnen vaststellen dat ook in sterk geaccidenteerdterrein bij relatief ongunstige locaties de radioverbindingen gedurendemeer dan 95% van de dagen inzetbaar waren, tenminstewanneer voldoende geschikte frequenties beschikbaarwaren (ongeveer 60 frequenties per radionet).HF SCHREIBFUNKTRUPP A2Om grotere afstanden te kunnen overbruggen werden de TFDantennes(terminated fold dipole) HD 520 (100 W) en HD 521(1 kW) als breedbandantennes ontwikkeld. Deze antennes wordenop een antennemast van 10 meter met een verlengstuk van1,5 meter geplaatst, waardoor de ideale werkhoogte van ongeveer12 meter wordt bereikt Met drie man moet men rekenen opeen opbouwtijd tussen 15 minuten aan de bosrand tot 30 minutenin het bos.Met het nieuwe bedieningsapparaat T41, een zeer krachtige gemilitariseerdePC, kunnen telexberichten via het toetsenbord bewerktworden. Voor de invoer van berichten, geproduceerd dooreen computer of een fax, zijn verschillende interfaces en eendiskdrive 3 1/2 “ aanwezig. Het tussentijds opslaan van de berichtengeschiedt op de harde schijf. Het invullen van de bedrijfsgegevensis hetzelfde als bij de T40, met dien verstandedat het voor de bedienaar gebruikersvriendelijker is gemaakt ennu draait op WINDOWS NT. Bij een correcte adressering vanexterne berichten is een geautomatiseerd zend- en ontvangstbedrijfmogelijk, zonder dat de bedienaar iets behoeft te doen.Door een nieuw intelligent Message-Handling-System wordt bovendiende prestatie van het systeem aanzienlijk verhoogd. Zoworden bijvoorbeeld telexberichten in ACP-formaat gecomprimeerdverzonden. De gebruikte waveform MAHRS (MultipleAdaptive HF Radio System) is de standaard voor alle Duitse HFradioapparatuur.Een fax volgens STANAG 5000 in zwart-wit en met een hogeresolutie heeft een filegrootte van ongeveer 90 kilobyte per bladzijde.Het verzenden van zo’n bladzijde DIN A4 duurt in een onbelastradionet ongeveer negen minuten. Uitgaande van dezelfdehoeveelheid berichtenverkeer (90 kilobyte) kunnen nu 45DIN A4 bladzijden tekst of 45 telexberichten (van ieder 6 bladzijdenACP formaat) in dezelfde tijd verzonden worden.HF-SCHREIBFUNKTRUPP CVeel van de apparatuur in de Schreibfunktrupp C komt overeenmet de A2 versie. Het eerste verschil dat opvalt is het voertuig,namelijk een 5-Tonner met een 1,5 Ton aanhanger (stroomaggregaat6,5 kW). De bemanning bestaat uit vijf man. De taak vandeze eenheden is het vercijferd verzenden en ontvangen vanberichtenverkeer in ACP-127 formaat en data via diskettes.Spraakverkeer is niet mogelijk. Het frequentiebereik ligt tussen1,5 en 30 MHz bij een zendvermogen van maximaal 1000 Watt.De hoogte van de antennemast voor de breedbandantenne bedraagt10 meter. In geautomatiseerd bedrijf (2000 Bit/s) is eenautomatische frequentie keuze of frequentiehopping mogelijk.Bij handmatig werken kan men ook gebruik maken van een vastefrequentiekeuze. In totaal heeft men in Duitsland 42 stuks HF-Schreibfunktrupp C, waarvan 23 bij de Duitse landmacht. Bijnaeen derde deel daarvan (7 stuks) worden ingezet bij het CIS bataljonin Eibergen.AFSLUITINGIn Duitsland onderkent men voor berichten- en dataverkeer viaHF radioapparatuur twee mogelijkheden: de A-Trupp voor demiddelmatige en de C-Trupp voor de langere afstanden. Met deHF Schreibfunktrupp C krijgt het CIS-Bn naast TITAAN een bruikbaaralternatief verbindingsmiddel voor het versturen van berichten.Het moet de militaire gebruiker echter ook duidelijk zijn,dat er nooit een datasnelweg op de korte golf zal komen vanwegede natuurkundige eigenschappen. De kracht van HF-radioligt niet in zijn capaciteit, maar zoals ik al schreef, in zijn toepasbaarheid.Ook bij vredesmissies en bij humanitaire actiesgeldt nog steeds het oud Duitse gezegde dat “im Kriege nur dasEinfache Erfolg hat” .INTERCOM 2002-377